c`n s]i glosL (z U.jwc[
Transkrypt
c`n s]i glosL (z U.jwc[
PiÓl' drhab ZdŻil]rwŁaPi]iski (Lin D ol rV IinltLcic Bada LiterackjĆh P'\N) oDinia o ro7nrawic habilitacYin.ii dorobku nnuko*'ym dr AgllY scwĆry. Dr Alata scłeryn eŚ donvjadczo lm nalkosyn pjaco}'nikicnl dvdaklYkie'n. ucŻełn'kienr nrLęd7vnrDdoulch konferencjL. sspołredaklorka kjl[u pfuc Żbuou'yĆh. orŻede !vsz!Śkifi zaśautÓrką d\lu uaŻńyĆh ksiąŻek hisbrYcŻ olilc'a.kich ()plÓ.2 dÓkoral! polo islycŻ eg. UŻvŚkała ńJgr\Ie|un Z muZ-YkÓl.gir. li.ćnĆjat r leÓl.gj] u Żaklesje muŻvlj sakra|nc] i cszczc nf]adccNvo jnnn'klora c'n s]i glosL (z U.jwc[-\tctu woclałsk]cao) Do '!ch ]e] po$vjadc,onlch jnniucjoIa |. urnjejęlDośc' mulljdys.ytjjoarn!ch dodJlbYm jć\Żcze t tn'nenu.h hjv..jr sŻLki' Żw]a\ŻĆZa ik.n.grah (Ód xvldÓ xlx rrieku) sa b ŻresŻtą l}jk. zervnet'ne s'skxżljki rVie].lakicj h.hÓLVo!.i dl scw.ryn Óh!.je }cll l.chnik poznawczlch Unric oia ulkorŻysIaa ł' pĘkl-vcc |.7}\|hda tala rva:ę do poprav|ośc ssego wats7lalu badaivc,ego rej n'Yrvia,anje ruÓrvxnił rvlwodorv na b'ic solidndj dokufocni'.ji dolrłÓ d0 g}.su \ sposob $]e.2 wazi .]szc. zc znajomość ora7 7e tIo ko 'óŻ Ó{ei(ac}JJ]! Ll lÓŻpfu}ie d.kt)l\krejl]r)l:t1! ' n i hl(:nru . wa'sZa[a 2003) Rozplał'a sk]ada siq Z dwu c29sc P]cNsza Ż iich plŻcdslaB]a tekŚxn]j słowacLie3o. sdy i|afialr' onc 1v lo co dzM]o $c z r.ce [oi]po7Ytorós AUło a dÓk.nałi \y{emrlyzac]i .\Vej receDcjj' lbslugui4L Śię li{eraluloŻnar9cŻvdn lategoianri iileneknu iÓti' j d|na]ł .ózne d.irijĆ jdgdeń.jj ifuZyko{ { ńalcl]c s{o\uM ory!:ialów [ihŹc do zbicznośc h]]r rozbicŻnościBrnou-\' dz]c]a iłlmolrjc8o swo$ych nodkós rnu7yc7nlch (u (ałl sZcŻcaó] ie ntc'csują.o urpadlyjej ko 9z!ko}'c ła6tłi-nowcgo sęp.,}latna n jn specjali$yc,nased,adIselerlnzŻak.e\ućńńji!lŃu] cue\. drugr \ŚZy{klĆh Ż a }.h kÓ lpoŻy.riodNoh]]acych je':. hłó\v dÓ ńa(ki (Rorlan Pa]cŚc'). ]ącz|ic z 1yn]l {o kornp ćlna bibltr)gral]a d. ul}'Óró} ]ńell. a dłwei dÓ kompozycjallj Llójt ligdt dic by]l pllrliko{aDc ({ $lmic po|ad pól lvsiąca n.,YcjL) Al(orta w ssych posŻlkiva iach n]. ly]ko dolana do nĘlenałó$ alchLvalnyĆh. r]e DaBiazala tc7 be,ponedn' kontak1 7 |jeItóNn]i lwn.jnl' n]ń Ż lle l!'k. ] Mikolajcn] sj€ D' ser9ery len \l nrych p]aca.h zaó{no }'kaŻdynr calu lichola' iak i p.łna p. 1!ł.}'Óści l]lubionvm ler ch y'cn] ko(pfualnyjn jcsl p7yłołxnLe jaIjeji op]lji. ia przyk]ad bntÓNĆŻnÓliteracLjei, irvjelnje 7nane] ekspenom Poka,ać. zc wcai. tric musj bY. ońa lak..Żyt'ida' L u7nava|c] 7a oc7lsl Śą. l]r a Lv kaŻdyr. a.e wanoja lzboglc c o sp.]rz.i]e d'tę sanuk$ć{lę D.blrg. PIłkładL d.łr.c7atU lo7p.aiłł ','l,,, ń!/łl vron]ant'c7Dc nicskońcŻÓnoś.i' (llc rvspollcdagoLva y plŻeŻńia dŻieLe Żbnn.}am .alk.n] intrc Po|ł|^|uĆlnu \:L!k LubLjn ]0l2] Aulorka p'7],kcza slvnnr pejzaz,e lrl'.:l \licLjes c,a kołlen1arŻe lńl'jace Ó fuf,]ańlV.Żńvfr od.ŻULłańiu .ścj'(] '.ńid!kÓó.ŻÓ 'ozmaile Ż]awnk pÓLlĆł.ych) u\k.ŻLje nJ rv\nó]n! w\Żydkim l!ń LoJneńwŻrm Pu kt wjdŻe ia to7san! z plnklcm ryidzcnia b.hale'a DtVÓl0. Śoaceg! iad brŻegiem jeŻiora l rted)' oraŻ Ża.hę.a. abl(my \pd'zel u ńnej pozyc i Żcwętu nei łobc. bohatc]? Palząc aśna nlcgo |lŻeśu.lŻeń.}aNie] do$rŻć. anaLÓg'e l r n|rą Żwjkle \ymhojlka uan al}lną ^lazną Ża}'lńc Ża'ó} o w ty. r.d.yń ÓlllŁle po.lyckjdj ]ako no c,-]ow]cka oloczoneg. Ód dÓlu i .d !óIJ]rarokosą jloio_qaną (L* }.,h hulhl).iz Ą 1o 7 kole po7wa a zn LaDsowac jĆ sy .k jLl rÓn!.h orŻe{lŻennlch s]ę rVi7ennrkaoh rornanltLórł svnbolLka Ivch obra,óN,lsadza bowjc'n na kjDc]lcilów'ÓLvadŻe 'icdŻy doda!Ń! a Uje 'n}''n bjcgu.cd] Żiacrcni.}Yń D] sol0y ŻalfuUrą \lrłlN tld!Ćji i rc.Ćp.jl * wlue {hier'tUiŻe ńuŻl.d' na łŚ{' e) s na hśalo ]]umai]Śla *VracÓ$ala s}'ój nosun.l do llas]ei trŃycj] tadYĆj' bx l.zćj Tlkjak bohxteroŃe]e] pro,v są uDricszc,ai pr?c,|rananc ']a!kowc] \czcśn]crsŻcso Śa ŚŻluki ](3rdckjei. hy pÓkJŻać u.Żydj śapodob i dÓ Ś*l.h Doprzcd kó{ a ł czv l pÓszlj dalej' rvlaśnie dŻjekj .*ln] pollŻedÓjkrm. hk r ona sarna syuu]e $e zas'sze rv do]rrz. ołrcśloln nulcic badałczym naB azl]ąc d! i]cgo j z n]n] poleori,ując slad taka $ni.trlrośi ł sposobL. pjzfiaczania p]?cz nia .9a ! lradań'' yad Żalarcn] $Y.b.da' .Ży Lv.ę., ełetY.Żn] \atvłlkcja. jak:l czeaje ze sve] gry Ż tadJ-L]a szkolarska Dl sclc|ar bardzo sprarvnic poshlLl]c l7c7egółow-łch u7!ua języka fachow.so n]Uzr[.]ÓgiL z Jc pjórc'n K od-v p]sze o spra\'ach zakresu poctyki hinolcznej c7! opjsoue]. lUb Lkonogratij Ljedv dą7y do uogó]nleń. uDrie ucLec !e do llaanei n]€lantr!' ^ bk]guLinłtńyleckm 7lvraca nejak. d.ladc,ynL do nlł{]dzreŻl Pr4qot.l'lia.ej \ję ' do cgzafliió}' rvnęp y.1] a nÓlÓÓj(!ke. i]e waha lie iló}']ć do n]ei . ]v]asnyn ]ę2yk]dn LLedY Ża]]nLljąc sic.ł21kami magiczllj"ni j nadp]2yrodzonynli" ryr liworzc..Jak Niadomo Nlrckicwrcz \\jna\az\ rV balladzic 7', r/ó,.. ŻanLic lŻ N klth,L t) {htpr^1r![ulpl] pl7edmaluralne Iooyllhc]e on ine,ań 5]]j.]óhtm]) dr seu'er!. (.\trldfu]l,,. ] d1oł'ł9' L blin 20l]) ńblmure Ś\y l podiv'u]e Że jen b lzc.z o l:l,11LlaŁ l d.lllll lnlntk]lt ala '' wszvŚkjch dośwjadcŻotrvch cŻllchilov poclv 7aws,. ]rYło iasne. L7 sa|orłi on 7dsr\k. RoŻpra}a hahi]ilacvjna lrud|e do 7lokalL70wa0ia na mapjc naszcj ]itejaIu|a ..odkry.je'' Noąłida v epoce ltfłodc] |.lski lkielolało uu'age |a tę $rone ]ego i*arcŻoścj. któ.a Żapo}jldala Dóźniej5Żv bjdg n!\Że] L nLe ly Lo naszej pocu]L l bk by]o do licdałoa bo lrudno se dziw i' ze h2rdz e] lit!'quje lŃalŻ łvtrŻedŻlją.! s}ą epoke I z Pisa' epigon ]edn* peloe skłaJniki p.eivki L ś\ialopo!Ladu No^vida pocz}. oa]ac od s]oł|i.Isa i skladni, a kończac ra]ego apolog] !u eckjćj ulad,y DaFLeża m ły chalaLler nd iy]r Żrch.*arł.Zy. Że ie sŃnill było Lc[ n]e 7 &a7vc \l p.7ytład zofia s{eti|o]VsLa juŻ s'jelć lat leńU }\pÓ.i.ala o ].sO Ma.hrÓojcŻlej lilÓŻÓln ięzyka (Lv zna do*'alo sic zwyllc !eŻ v pBca.h l. u c.trtfun] lwagi lo c.b!4Ób]ir!Żc.ndlccwick!xx|]zcpokwczcśnicjszych Dhtgo o NoMid7je Jei]r ch.d7j /ł..:} a \o!h,nl ło,a) led ak doniIoł"ły rac,ej !jecia kry!c,DoLileracLje .Iolę tr.dlcji. za]jnol'ano ni7 hjslory.Ż e nę,a^łlcz! ł.\u|kie. No idl d. lYŻdju ĆŻ' l.Ćlę dr się]es7ole i{rŻu'rzać !l kalrgÓ.a.h IuLtJlV iÓhx lyĆŻn.i Póznic zaczclo icdnal odkvwac Żna.Że i.. ]ak]c liala dja 0]qo cŚctyka rvc7eśnieF7a .$vLecenołl jrenesan$jsa a dop'ero o$atntr) zauLvaz.no siegÓ l}itrcŻ.śĆiśladynl!śLc ja bfiÓkÓweqo RÓżne t'o.m! asYn]iLjac]j kultury banrkÓwej p'ez rÓńańllkó]V rpjlvwa'Ó od Ja! a \ajĆherńiej hj{or-\,cr lileraiu.J Za]mÓ}ali ś]ęorŻebicgicm lcgo lylccsu w póżDci t{órc7ośc slołackicgo co do NoN]da. (o bllv lo lv]ko ]!źne !\'agi tak e. j.[ paąleLe nrŻet..*JdŻone nned7y]ego n-\,!leojem i]gu.jty*nynr {iuchl Prsał n] u] Areot lai \iclkcrken ł.'k. .ellań]' i siega g]$iei Jej no}'do o!óŚ,]a\]ska KlLrc?eo] ]ak pa'a].1Ć bajolorła. je i li w ly l ze$aliajac oLr.:E.!Jre NoruLda re {raiegi4 .jljoćbs forił]iŻycŻnych'j. bhskLch aogl.\dśkjnj nliIeflji\ljfo idŻic daLc bafuk.L* ser'erv { $łcjksiąŻcc ^!ala alaLogic obcinNra Mwcl tak cgzolvc,|e dra '3jno!i !dos'a'' do sjcdco]naŚo*jic7n-vch z.adeł \o jda {ały Śę dla aul.'ki d}'l p.J(au.l'em.ty}y. ś\]nh.Ljclo. alegoĄĆld.i !}doLvj. l}c€lZa cŻesc pienvsŻa ksiąŻki(L} / r}]!',a,j") zaskakU c nDlyrvlcz i mo!a' (bledIego] nas spcklaklcn] lez.jakr luto*a ! Nofiida Po'nysl pos]uŻcnla łę ty]n b]o!1ven do ollvietLenLa głólvnl.h ĆeĆh]ćg. poetyki nró3ł uyda\ai sę prŻed ]ektu.ą ro7]rra*y. Pom}łefu.Ó na]fon'e] r.vŻJ_lo}'nyn JednJk Irdz_aĆ *!w.dy łUn'[j 7acŻynafo], nafuacaLJ]]e .dczurvać obs.sy ic |atrlot! lcgo ńÓtyLVu u DÓląd chYb! \vśZyś.yuślvaiiłnŻ poLa widzcnia .]Ży'' ako s}o*'o dośi 'rśaIŻa k.ńLVeicj.ńalie iJ]ileeÓ ie doĆenja]iś ly rcso rłszcchobccIośc u Nonvjda l zecŻyuLicie. st ono o tyc to|{c|cjo|a |c 7e uD]ołTe. !) 7nrcz}. oie.di.sŻące siq d. przedŚałjan.] rŻccŻys Śośc rv sposób bezpośredIj.,rea j!y.Żny'' Na].Żęścieij.Ś lz.vwaDc pl,c, po.l9 odkryla jako składnj[ looslrukcir pzenośn]ich. na p.Żyk]ad alcgÓrycznvch I ro1vLnjela przeŻ se}cryn bafukÓu, ]Lo ograna malareka tj sk]acł sze(Lo i ]neĘc[a Dodłjn]l' Ze lak lÓtaiknv,ny foolll lez pro{adzl nle Iyie i! uwdatnlcD |riedośrzcsanlch dolao Jrt u.zlc'ołoscj N.ńulaj ]&o rch spontanrc7ny ulila7j co ra.7e] ku 7a'lsol"|ru 1e3o co n]oŻna naŻwac 11lÓŻ.1i4 uc,ua, rch uł/lafu * duchove] eko|onnj czlorv'eka przede [szyŚkm ]cdnak leń |l.Ż}.hl autYce Żre*rdÓu'ł. 'nolfv kl'e$je noNidoogLi fooĆno ]uŻ ŻhanajŻowanr LV kojnizmu. pickna. dialogo*ośc] rclorykr a narvcl rcligiinośc ł c79śćdnlga ksja7ki (/)ł8.,.,i ]).,t K]Lh.tĄ nie pl^f,asj 1^k 7askakującYch Ódkryi. raI.Żes. pÓprŻeJ jx' ale Óśwje'la od rólnje 1łielU drÓn a.slawe śu'dtloogląd.wąi e(el],ke No ida Da uywcj dla Óicgo tradvcii lralokowcj BÓhalc.cn lci czcś.icn plz.dc ']e wszy{k] D.n KjĆhotr. 7.ddaa 7a! tnvłrł!7ln lńslali 7 ]!| 1l]. l |,y1l.h,]ti T'Ś'KÓĆhxn.vśkieso Utsoramj Noru'dx skuojaia.vori ro,Dros,o|. molv}! ualk Ny{.dó}' alkrki {xly !ję /ŻFnu\a1aiJ ,1\j| d.elo ceNanlcsa. i icgo moIllv nac7c]trv bvly przc7 noqido osow ]o7palĘsia|c uiel.knnÓ'e Dl seiveryn z|alazk jetl|ak sposób, aby dÓEeć dd nouY.h sednnl J u toeĘ opróc7 ,asobół' obri,o\_ch ryko'yn'}a pr7ekład 7 eP.kL thn.lJ!|c:!/i dal:. t pt.!F.t/l ?}:!.!a|,.!0 ]r,l Qn^arfu ] Mał':'} . wdńŻa\a ]736 dÓ kuÓlÓrł\kjch ]ak p'vpon]ina. Io \łałricdzicło (]JmacŻniĆ nLeŻbyl uLemY. ale nnody NÓruld ] Lo j u7xPełnjony o njeudolnq koni}nuację ollgjnału) c,!i1t Ż ]reLvn.ic'_a ono oaura]o wplyDąc |ajego pa.jęc o ulłorze r ]clo bohale7e Fakllen p.ŻuÓljl autÓlcć \llLdć ilonicznych Nada]e 'm z lram!skjego plzcklad!. k'or! byl nLĆ ty]lo coI'ęccj !! ljLIt!|^z.l podobnc rłfnaLe7jo|y p'c, !lnicjs,yĆh akĆrniau ironjcznyĆh r au!) lo !. choć mnL.i$]razj{c. znadu c ona takzc \''] 'v,,.ł Jcbe ba(l,o udar! |emn ł.','7,ł.!,'' a plzy Ókrar ]vvlTŃa *ręk!Z.śćLt.lychc7asouycli jolerpElaĆ]i lćgo PÓćmłlU L]] scLlcryd Żallada' Że llŻeśledŻenjcwszynk]c| odcictri znaczcnion1ch jak]c moly\! ].Ż oraz lDlyw .yĆeskL |'Żylrieraja w szc,szqo kotrrckeu czyl posŻ.zegoln]'ch ldlorach olaz oddoljęcic adycti lncracklcj I lkonograficzr.t po,ła a uvo7nio|-vch p.7e7 | a do dokladnicjs?qo o8lad! utvó rzrai triesie 7e soba baga7 ?e r.adv , vs7]'łkjch ly.h ŻoLŻeń n'cŻeinjej\z}ch Prcvad7j io Jo u'n'ojku nie (llkÓ o bÓgr(zćj njŻ \ądz.no d.ląd seńańty.e jńtenl€lÓlan!.h przez ńja uiel\Zy. aLe j do baldzjej jevue zlozonci i ko tradylllĆZ ej oonau-Y swo*iadająceg. si. pocl} czllaiac No]}'ida tfudDo lch nornch odcjenjrch nonlj paradok$l. o ckspans}a'nościa cgojlj o barokorym jnrl3rnarjun],jakjćdÓ{lŻegła' o|isa]a j zi c.PretŃaJa dr sdle$n $łoj! końlluŻrc uic]a laL $lgcJ-\Ąłnjc. żc ch.alob! sję jcj ^ u iÓśk] .yt]wać Lv.a]ościPlŻvlacŻa l lralmenl odtad bedŻje zxpo'nniei o L t]alc Ję b dzjĆło' gdzjc rŹlo NoIrln\a 'noŻc p!rf@!jc 'jc$wEc] Ro,lmn llzlldokonczen ''a\tr cr. lł{r nująń ..lDnDnń d]sonaxó('. ]łonch nlc \do l.olollcnl nróN'alnr ]ę^kieD ludo\!'cr ko r.fonaclrncj pobÓŻnold .poctą d]alolu'' kórego b\1!Ź m]bedziel mlercsuje b'nncnt s!.gÓ N|ańcAÓ glosu' pela rcbĄ.Żńlm L jcd'oĆzJśc piacŻ" l \! l]]]c/l) l'''pocta i'tcle[fo temm łez. a]. \r ' ' ape]ulącvm pł'z'nacń. skupla]ąc]m m)raznrclsz. sątkr Śrq t\ólc7!śc' lonŃ4 lącu4cyfi ń.lancholj9 z sŻnLoslosflą, !ęgr|ąc]n lul\ L. G!F, d4 iD.n (i.hu'x 1,. op.. .d {. ^.i plilloł,!',,'1 któIt ..ucz]'! do.db'olct !t cątó' z D0, po b| &.ł.ł'N tlunDczńiu odnli.trD. [UkuroŚc Fillou'PÓdÓshcgo mani.nneten to. ze kg.ndz,e NomdoM ..niens2ej krtrtrrlo\rau \ł.śii.rill.au_PÓdosk Arcldz i kicu ' p]9knÓ ?bratbc z do bż'vdoIł' G r7r r74) zajnyka cytatem z poćl}: po]Ćńizowal. Ćhoó motĆ stosunek Non'ida do uk akccpluiący. i tylko zde]ma '.BarbarŻynjćc psowa calość''Nje chciałbyh być barbrŻyń.a' ńie b9dę wi9c 2 ni4 Rozprawę swoja dr A3a1a sew€ryn to nożenr z gjpsu i olo sa I Cnans. J.it ''kiczu" acyjncj poboŻności" nie byl ''kontftel'or pżewotny.]ak 2aś nie t'k chce aurorka ż Ro,Drarła hab]lilacljna i po?.slalv dońbrk dr Agaly seweryń lÓ plzyk]ad twórczośc ńaukÓwej na aysokim poziÓnie _ doskonalc opanołanje metodo]oaji k'lku dysĆylin humanńtycznych, inwencja konceptualna' żdelńoścroboly dÓkumcnbcyjncj. wreYoe e]eganc]a wy*odów j l.h języko!ĆgÓ kŚaałU' uszyŚko b pozwala podjąć dahze krokl w przewodz e habiiilacyinyn wt"rt ' Lop'łO. (Prof dr hab zd' nŻ" L3I'iń+ )