Moralność a polityka w ujęciu Hansa Joachima

Tadeusz Kamiński
Moralność a polityka w ujęciu Hansa Joachima Morgenthaua
W artykule podejmuję próbę rekonstrukcji poglądów Hansa Morgenthaua na temat,
dialektycznie ujmowanego przezeń, związku moralności i polityki oraz niektórych jego
konsekwencji w sferze decyzji i działań politycznych. Za kluczową można w tym kontekście
uznać tezę amerykańskiego politologa, iż w dziedzinie aktywności politycznej niemożliwe
jest równoczesne dostosowanie się do wymogów skutecznego działania politycznego, którego
najważniejszym celem jest osiągnięcie sukcesu, i do zasad etyki w świetle których chodzi o
działanie dobre samo w sobie. A skoro sukces jako główny, w zasadzie jedyny, cel działania
politycznego jest niezgodny z ostatecznym celem etyki, to polityka jest z konieczności
nieuchronnym złem.
W przekonaniu Morgenthaua rządzący ponoszą szczególną odpowiedzialność za
skuteczne i mądre działania, w imię ochrony szeroko rozumianego interesu narodowego oraz
pomyślności zarówno milionów obywateli żyjących obecnie, jak i los przyszłych pokoleń.
Działanie mądre – sugeruje on – ma być zgodne nie tyle z wymogami natury etycznomoralnej, ile z zasadami sztuki politycznej i powinno kierować się roztropnością. Morgenthau
zwracał też uwagę na negatywne, wręcz niebezpieczne, konsekwencje traktowania polityki
jako zmagań na płaszczyźnie moralnej, pomiędzy „dobrem” a „złem”, a nie walki o interesy
artykułowane w kategoriach władzy i aspiracji do niej.