INSTYTUT KONIUNKTUR I CEN HANDLU ZAGRANICZNEGO

Rozdział IV
ANALIZA PORÓWNAWCZA POZYCJI KONKURENCYJNEJ POLSKICH
REGIONÓW TURYSTYCZNYCH
1. Pozycja konkurencyjna regionów określona ich ogólnymi cechami
W rozdziale II opisano ogólne cechy poszczególnych województw według ich podziału na
regiony turystyczne Polski. Omówiono tam także, według takiego samego grupowania na regiony
turystyczne, miejsce poszczególnych województw na polskim rynku turystycznym. Analiza i
zawarte w rozdziale II informacje stanowią punkt wyjścia do taksonomicznej (rankingowej) analizy
porównawczej regionów i województw przedstawionej w niniejszym rozdziale (analiza
porównawcza województw, objętych poszczególnymi regionami została przedstawiona w tablicach
1-45 tego rozdziału).
Pozycja konkurencyjna regionów jest określana m.in. przez czynniki konkurencyjności
turystycznej mierzonej atrakcyjnością ogólnych cech regionów (por. tablica taksonomiczna A –
tablica 1). Można życzyć sobie, aby cech takich przyjęto znacznie więcej; nie jest jednak sztuką ich
wymienianie, lecz możliwość ustalenia porównywalnych danych statystycznych charakteryzujących
poszczególne regiony.
W tablicy A przyjęto 6 cech regionów. Cechy te charakteryzują wielkość obszaru regionów,
poziom ich urbanizacji i ilość miejscowości (osiedli, wsi) wiejskich oraz wielkość zamieszkującej
ludności, gęstość zaludnienia i udział ludności miejskiej (dopełnienie tego udziału stanowi ludność
wiejska).
Przyjęto, że każda z wymienionych cech oddziałuje pozytywnie lub negatywnie na
turystykę. Taki podział cech, na negatywne i pozytywne stosuje Światowa Organizacja Turystyki w
Madrycie i jest to w pełni racjonalne podejście.
Jako pozytywne cechy przyjęto, że:
!" im większy obszar regionu, tym przyciąga on większą ilość turystów;
!" im bardziej zurbanizowany region, tym przyciąga on więcej turystów (zwłaszcza skłonnych
do ponoszenia większych wydatków);
323
!" im większa ilość wiejskich miejscowości w regionie, tym słabsza jego siła przyciągania
turystów;
!" im większa liczba mieszkańców, tym większe świadectwo atrakcyjności danego regionu
(chociaż cechę te należy rozumieć nieco relatywnie); faktem jest, że im bardziej atrakcyjny
dany region tym gęściej jest zamieszkały;
!" im większa gęstość zaludnienia, tym region jest bardziej atrakcyjny dla turystów;
!" im większy udział ludności miejskiej, a mniejszy ludności wiejskiej, tym siła przyciągania
regionu jest większa.
W rezultacie taksonomii rankingowej 7 regionów turystycznych Polski metodą punktową
dokonano oceny regionów stosując powyższe kryteria i przyporządkowując regionowi o najniższej
wartości kryterium – 1 punkt, a regionowi najwyższej wartości kryterium – 7 punktów, czyli
przypisując regionom punkty od 1 do 7 – dla każdej cechy, a zarazem kryterium.
W rezultacie, po podsumowaniu punktów dla 6 cech otrzymano następujące przewagi
konkurencyjne (następujący ranking) regionów turystycznych:
1 miejsce: Region Centralny – Mazowsza i Ziemi Łódzkiej – 36 punktów;
2 miejsce: Region Pojezierza Wielkopolskiego i Kujaw – 33 punkty;
3 miejsce: Region Karpacko-Tatrzański – 30 punktów.
Są to trzy regiony wybitnie wyróżniające się pozytywnie pod względem ogólnych cech.
Następne miejsca zajmują:
4 miejsce: Region Wybrzeża Morza Bałtyckiego i Pojezierza Pomorskiego – 21 punktów;
5 miejsce: Region Górski Sudetów – 20 punktów;
6 miejsce: Region Pojezierza Mazurskiego i Podlasia – 16 punktów;
7 miejsce: Region Lubusko-Świętokrzyski – 12 punktów.
Te dwa ostatnie, oceniono jako najsłabsze pod względem 6 ogólnych cech.
324
Tablica 1
A. Tablica taksonomiczna (rankingowa): czynniki konkurencyjności turystycznej mierzonej atrakcyjnością
ogólnych cech regionów
LP. Lp.A
1
2
3
1.
2.
3.
4
5
4.
5.
6
6.
Ogólne cechy regionów
Wybrzeże
Morza
Bałtyckiego
i Pojezierza
Pomorskiego
Górski
KarpackoTatrzański
Górski
Sudetów
Pojezierza
Mazurskiego
i Podlasia
Pojezierza
Wielkopolskie
go i Kujaw
Centralnej
Polski –
Mazowsza i
Ziemi
Łódzkiej
LubelskoŚwiętokrzyski
Powierzchnia regionu, w km2
Liczba miast, w szt.
Liczba miejscowości
wiejskich, w szt.
Ludność w tys. mieszkańców
Gęstość zaludnienia,
mieszk./km2
Udział ludności miejskiej w
% ludności ogółem
Razem
3
3
5
6
1
4
4
2
7
7
6
5
2
1
2
3
3
7
1
4
5
1
6
5
7
6
4
2
3
7
5
1
4
6
2
7
21
2
30
5
20
3
16
4
33
6
36
1
12
Źródło: Opracowano w IKCHZ.
2. Pozycja konkurencyjna regionów
określona czynnikami konkurencyjności
turystycznej mierzonej atrakcyjnością cech gospodarczych regionów
Następnie
wzięto
pod
uwagę
czynniki
konkurencyjności
turystycznej
mierzonej
atrakcyjnością cech gospodarczych regionów (por. tablica taksonomiczna B – tablica 2).
W tablicy B przyjęto 10 cech regionów. Cechy te charakteryzują wybrane wskaźniki
gospodarcze regionów: poziom PKB ogółem i na 1 mieszkańca w poszczególnych regionach,
nakłady inwestycyjne na 1 mieszkańca, poziom przeciętnego, miesięcznego wynagrodzenia brutto,
stopa bezrobocia, obszar użytków rolnych i ich udział w powierzchni regionów, przeciętna wielkość
gospodarstwa rolnego, wielkość powierzchni zalesionej oraz udział powierzchni zalesionej w
powierzchni regionów, czyli ich lesistość.
Podobnie jak w przypadku ogólnych cech przyjęto, że każda z wymienionych cech
oddziałuje pozytywnie lub negatywnie na turystykę.
Jako pozytywne cechy przyjęto, że:
!" im większe PKB ogółem i na 1 mieszkańca w regionie, tym możliwości co do większej
aktywności turystycznej mieszkańców i aktywności sektora turystycznego są większe;
!" im większe nakłady inwestycyjne na 1 mieszkańca regionu, tym możliwości rozwoju
sektora turystycznego i jego otoczenia są większe;
325
!" im większe przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w regionie, tym większa aktywność
turystyczna jego mieszkańców;
!" im większa stopa bezrobocia w regionie, tym możliwości rozwoju aktywności turystycznej
mieszkańców są mniejsze;
!" im więcej użytków rolnych w regionie i ich udział w powierzchni regionu ogółem jest
większy, tym atrakcyjność jego dla turystyki jest mniejsza;
!" im przeciętna powierzchnia gospodarstwa rolnego w regionie jest większa, tym jego
atrakcyjność turystyczna jest większa;
!" im większa powierzchnia gruntów leśnych i ich udział w powierzchni regionu ogółem jest
większy, tym jego atrakcyjność turystyczna jest większa.
Przyjmując odpowiednie rangi pozytywne i negatywne i oceniając je w skali od 1 do 7
punktów, po podsumowaniu punktów dla 10 cech gospodarczych regionów otrzymano następujące
przewagi konkurencyjne (ranking) regionów turystycznych:
1 miejsce: Region Wybrzeża Morza Bałtyckiego i Pojezierza Pomorskiego – 51 punktów;
2 miejsce: Region Górski Karpacko-Tatrzański – 46 punktów;
3 i 4 miejsce: Region Pojezierza Wielkopolskiego i Kujaw oraz Centralnej Polski –
Mazowsza i Ziemi Łódzkiej – po 44 punkty;
5 miejsce: Region Górski Sudetów – 42 punkty;
6 miejsce: Region Pojezierza Mazurskiego i Podlasia – 29 punktów;
7 miejsce: Region Lubelsko-Świętokrzyski – 24 punkty.
326
Tablica 2
B. Tablica taksonomiczna (rankingowa): czynniki konkurencyjności turystycznej mierzonej atrakcyjnością
cech gospodarczych regionów
LP. Lp.B
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
Ogólne cechy regionów
1 PKB ogółem, w mln zł
2. PKB w zł/miezzkańca
3. Nakłady inwestycyjne w
zł/mieszkańca
4. Przeciętne miesięczna
wynagrodzenie brutto w zł
5. Stopa zarejestrowanego
bezrobocia w %
6. Użytki rolne w tys. ha
7. Udział użytków rolnych w
powierzchni ogółem w %
8. Przeciętna powierzchnia
gospodarstwa rolnego w ha
9. Powierzchnia gruntów
leśnych w tys. ha
10. Lesistość w %
Razem
Wybrzeże
Morza
Bałtyckiego
i Pojezierza
Pomorskiego
Górski
KarpackoTatrzański
Górski
Sudetów
Pojezierza
Mazurskiego
i Podlasia
Pojezierza
Wielkopolskie
go i Kujaw
Centralnej
Polski –
Mazowsza i
Ziemi
Łódzkiej
LubelskoŚwiętokrzyski
3
6
6
3
4
5
1
2
5
4
7
7
2
1
4
3
6
1
5
7
2
6
4
5
1
3
7
2
1
6
6
5
4
7
2
3
3
2
7
1
5
4
7
6
3
4
5
1
2
6
1
4
7
5
3
2
5
7
51
6
6
46
1
3
42
4
4
29
7
5
44
3
1
44
2
2
24
Źródło: Opracowano w IKCHZ.
3. Pozycja konkurencyjna regionów
określona czynnikami konkurencyjności
turystycznej mierzonej atrakcyjnością dostępności komunikacyjnej regionów
W dalszej kolejności, jednak jako odrębną, bardzo ważną grupę czynników wzięto pod
uwagę
czynniki
konkurencyjności
turystycznej
mierzonej
atrakcyjnością
dostępności
komunikacyjnej regionów (por. tablica taksonomiczna C – tablica 3).
W tablicy C przyjęto 8 cech dostępności komunikacyjnej regionów. Cechy te charakteryzują
wybrane wskaźniki dostępności komunikacyjnej regionów turystycznych, które po produktach
turystycznych czy też atrakcjach turystycznych stanowią decydującą dla intensywności turystycznej
regionów, grupę czynników konkurencyjności. W tablicy C pomięto bardzo ważne wskaźniki
dostępności komunikacyjnej, takie jak autostrady, czynne lotniska czy połączenia internetowe.
Zwracamy uwagę na znaczenie tych czynników w innych częściach opracowania. Zwracamy także
uwagę, że te trzy czynniki należy bezwzględnie brać także pod uwagę w analizach dostępności
komunikacyjnej regionów, zapewniając przedtem stosowne dane statystyczne o tych czynnikach.
Niezmiernie istotne znaczenie mają także cechy jakościowe środków dostępności
komunikacyjnej, np. takie jak jakość dróg, szybkość i komfort pociągów pasażerskich, autobusów i
327
autokarów, częstotliwość ich przejazdów, ceny biletów, opłaty internetowe, telefoniczne i inne. Te
wszystkie wymienione i inne czynniki jakościowe należy mieć na uwadze w dalszym doskonaleniu
analiz porównawczych dostępności komunikacyjnej regionów.
Po podsumowaniu punktów dla 8 cech dostępności komunikacyjnej regionów otrzymano
następujące przewagi konkurencyjne regionów turystycznych:
1 miejsce: Region Górski Karpacko-Tatrzański – 50 punktów;
2 i 3 miejsce: Region Centralnej Polski – Mazowsza i Ziemi Łódzkiej oraz Region
Pojezierza Wielkopolskiego i Kujaw – po 39 punktów;
4 miejsce: Region Górski Sudetów – 33 punkty;
5 miejsce: Region Wybrzeża Morza Bałtyckiego i Pojezierza Pomorskiego – 25 punktów;
6 miejsce: Region Lubelsko-Świętokrzyski – 23 punkty;
7 miejsce: Region Pojezierza Mazurskiego i Podlasia – 15 punktów.
Tablica 3
C. Tablica taksonomiczna (rankingowa): czynniki konkurencyjności turystycznej mierzonej atrakcyjnością
dostępności komunikacyjnej regionów
LP. Lp.C
17.
18.
19.
20.
21
22.
23.
24.
Ogólne cechy regionów
1. Drogi publiczne o trudnej
nawierzchni w km
2. Drogi publiczne o twardej
nawierzchni w km/100km2
3. Linie kolejowe normalnotorowe w eksploatacji w km
4. Długość linii regularnej
komunikacji autobusowej
PKS- linie krajowe w km
5.
Długość linii regularnej
komunikacji autobusowej
PKS-linie międzynarodowe
w km
6. Linie kolejowe normalnotorowe w eksploatacji w
km/100 km2
7. Placówki pocztowe i usług
telekomunikacyjnych, w szt
8. Telefoniczne łącza główne w
szt na 1000 mieszkańców
Razem
Wybrzeże
Morza
Bałtyckiego
i Pojezierza
Pomorskiego
Górski
KarpackoTatrzański
Górski
Sudetów
Pojezierza
Mazurskiego
i Podlasia
Pojezierza
Wielkopolskie
go i Kujaw
Centralnej
Polski –
Mazowsza i
Ziemi
Łódzkiej
LubelskoŚwiętokrzyski
2
7
3
1
6
5
4
2
7
6
1
3
4
5
3
6
4
2
7
5
1
3
7
2
1
6
4
5
3
7
4
5
1
6
2
4
7
6
1
5
3
2
2
7
4
1
6
5
3
6
25
2
50
4
33
3
15
5
39
7
39
1
23
Źródło: Opracowano w IKCHZ.
328
4. Pozycja konkurencyjna regionów
określona czynnikami konkurencyjności
turystycznej mierzonej cechami środowiska w regionach
Wzięto ponadto pod uwagę czynniki konkurencyjności turystycznej mierzonej cechami
środowiska w regionach (por. tablica taksonomiczna D – tablica 4).
W tablicy D przyjęto 10 cech środowiska w regionach. Cechy te charakteryzują wybrane
wskaźniki środowiska, w tym ochrony środowiska poprawiających jakość wody, powietrza i
zapewniających czystość środowiska, tak ważną dla wypoczynku i rekreacji.
Uwzględniono nakłady inwestycyjne na ochronę środowiska, w tym na gospodarkę wodną,
udział ludności korzystającej z oczyszczalni ścieków w ludności ogółem, liczbę zakładów
przemysłowych szczególnie uciążliwych dla czystości powietrza, emisje pyłów, gazów i innych
zanieczyszczeń powietrza, ilość wytwarzanych odpadów, a także powierzchnię regionów o
szczególnych walorach przyrodniczych prawnie chronionych, parki narodowe i parki krajobrazowe.
Po podsumowaniu punktów dla 10 cech środowiska naturalnego otrzymano następujące
przewagi konkurencyjne regionów turystycznych:
1 miejsce: Region Pojezierza Mazurskiego i Podlasia – 51 punktów;
2 miejsce: Region Wybrzeża Morza Bałtyckiego i Pojezierza Pomorskiego – 45 punktów;
3 miejsce: Region Pojezierza Wielkopolskiego i Kujaw – 41 punktów;
4 miejsce: Region Lubelsko-Świętokrzyski – 40 punktów;
5 miejsce: Region Górski Karpacko-Tatrzański – 37 punktów;
6 miejsce: Region Centralnej Polski – Mazowsza i Podlasie – 34 punkty;
7 miejsce: Region Górski Sudetów – 32 punkty.
329
Tablica 4
D. Tablica taksonomiczna (rankingowa): czynniki konkurencyjności turystycznej mierzonej atrakcyjnością
przedsięwzięć dotyczących ochrony środowiska w regionach
LP. Lp.D
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
33.
34.
Ogólne cechy regionów
1. Nakłady inwestycyjne na
ochronę środowiska w mln zł
2. Nakłady inwestycyjne na
gospodarkę wodną w mln zł
3. Ludność korzystająca z
oczyszczalni ścieków w %
ludności ogółem
4. Liczba zakładów szczególnie
uciążliwych dla czystości
powietrza
5.
Emisja pyłowych zanieczyszczeń powietrza z
zakładów szczególnie
uciążliwych w tys. ton
6. Emisja gazowych
zanieczyszczeń powietrza z
zakładów szczególnie
uciążliwych w tys. ton
7. Odpady wytworzone w ciągu
roku
8. Powierzchnia o szczególnych
walorach przyrodniczych
prawnie chronionych w %
powierzchni ogółem
9. Parki narodowe w ha
10. Parki krajobrazowe w ha
Razem
Wybrzeże
Morza
Bałtyckiego
i Pojezierza
Pomorskiego
Górski
KarpackoTatrzański
Górski
Sudetów
Pojezierza
Mazurskiego
i Podlasia
Pojezierza
Wielkopolskie
go i Kujaw
Centralnej
Polski –
Mazowsza i
Ziemi
Łódzkiej
LubelskoŚwiętokrzyski
3
5
4
1
7
6
2
2
7
6
1
4
5
3
7
2
5
6
4
3
1
5
1
2
7
3
4
6
6
1
3
7
2
4
5
6
1
4
7
3
2
5
4
1
2
7
6
3
5
3
5
4
45
6
6
7
37
2
1
3
32
7
7
1
51
4
2
6
41
1
4
2
34
5
3
5
40
Źródło: Opracowano w IKCHZ.
5. Pozycja konkurencyjna regionów określona konkurencyjnością turystyczną
mierzoną atrakcyjnością zasobów turystycznych regionów
Wzięto tutaj pod uwagę 7 wskaźników konkurencyjności turystycznej mierzonej zasobami
turystycznymi regionów (tablica taksonomiczna E – tablica 5), a mianowicie: turystyczne obiekty
noclegowe zbiorowego zakwaterowania, liczbę miejsc noclegowych w turystycznych obiektach
noclegowych, kwatery agroturystyczne, hotele, motele i pensjonaty, ilość udzielonych noclegów,
ilość korzystających z noclegów ogółem, w tym turystów zagranicznych.
Po podsumowaniu punktów dla 7 wskaźników zasobów turystycznych w regionach
otrzymano następujące przewagi konkurencyjne regionów turystycznych:
1 miejsce: Region Górski Karpacko-Tatrzański – 45 punktów;
330
2 miejsce: Region Wybrzeża Morza Bałtyckiego i Pojezierza Pomorskiego – 40 punktów;
3 miejsce: Region Pojezierza Wielkopolskiego i Kujaw – 34 punkty;
4 miejsce: Region Górski Sudetów – 27 punktów;
5 miejsce: Region Centralnej Polski – Mazowsza i Ziemi Łódzkiej – 24 punkty;
6 miejsce: Region Pojezierza Mazurskiego i Podlasia – 15 punktów;
7 miejsce: Region Lubelsko-Świętokrzyski – 7 punktów, najniższa ilość możliwych
punktów.
Tablica 5
E. Tablica taksonomiczna (rankingowa): czynniki konkurencyjności turystycznej mierzonej atrakcyjnością
\zasobów turystycznych regionów
LP. Lp.E
35.
36.
37.
38.
39.
40.
41.
Ogólne cechy regionów
1. Turystyczne obiekty
noclegowe zbiorowego
zakwaterowania, w szt
2. Miejsca noclegowe w
turystycznych obiektach
noclegowych (liczba łóżek)
3. Kwatery agroturystyczne w
szt.
4. Hotele, motele i pensjonaty
razem, w szt
5. Udzielone noclegi ogółem w
tys.
6. Korzystający z noclegów
ogółem w tys.
7. Turyści zagraniczni
korzystający z noclegów
ogółem w tys.
Razem
Wybrzeże
Morza
Bałtyckiego
i Pojezierza
Pomorskiego
Górski
KarpackoTatrzański
Górski
Sudetów
Pojezierza
Mazurskiego
i Podlasia
Pojezierza
Wielkopolskie
go i Kujaw
Centralnej
Polski –
Mazowsza i
Ziemi
Łódzkiej
LubelskoŚwiętokrzyski
7
6
4
3
5
2
1
7
6
4
3
5
2
1
4
7
3
1
6
2
1
4
7
3
2
6
3
1
7
6
5
2
4
3
1
6
7
3
2
4
5
1
5
40
6
45
3
27
2
15
4
34
7
23
1
7
Źródło: Opracowano w IKCHZ.
6. Pozycja konkurencyjna regionów pod względem polityki, organizacji i zarządzania
rozwojem turystyki
Każda analiza czynników konkurencyjności oparta na benchmarkingu napotyka zawsze na
bariery w zakresie informacji i ich porównywalności. Analiza polityk, organizacji i zarządzania jest
ponadto bardzo wrażliwym, jeśli nie drażliwym problemem, gdyż dotyka bezpośrednio spraw
331
ludzkich i naszym zdaniem wymaga podjęcia specjalnych badań regionalnych opartych na innych
metodach, zwłaszcza w zakresie zbierania danych. Na przykład, badania ankietowe struktur
organizacji i zarządzania w regionach oraz badania ankietowe społeczności regionalnych służą do
samooceny samorządów regionalnych i lokalnych oraz oceny postaw obywatelskich tych
społeczności i ich ocen dotyczących władz samorządowych regionalnych i lokalnych. Takie
badania są prowadzone w Unii Europejskiej i dotyczą m.in. działania różnych systemów
politycznych i struktur organizacji i zarządzania w różnych systemach władzy: scentralizowanych,
zdecentralizowanych, federacyjnych i innych.
Badając różne aspekty rozwoju turystyki często pomijamy te najważniejsze czynniki,
zwłaszcza związane z funkcjonowaniem zasobów ludzkich i struktur władzy odpowiedzialnej za
decyzje i implementację strategii różnych rozwiązań. Tymczasem czynniki te zdają się mieć
kluczowe znaczenie w kreowaniu konkurencyjności krajów i regionów.
W przytoczonym wcześniej w niniejszym raporcie opracowaniu z 2003 roku pt. „Analiza
przewag konkurencyjnych Polski na międzynarodowym rynku turystycznym” omówiliśmy szerzej
znaczenie polityki, organizacji i zarządzania rozwojem turystyki (por. str. 208-214) na jej pozycję
konkurencyjną. Tutaj chcemy podkreślić ogromne znaczenie współpracy euroregionalnej,
międzyregionalnej i międzywojewódzkiej dla harmonijnego rozwoju polskiej turystyki.
7. Pozycja konkurencyjna regionów turystycznych z uwzględnieniem cech ogólnych,
gospodarczych, komunikacyjnych, środowiskowych i zasobów turystycznych
regionów
Podsumowując punkty w zakresie pięciu analizowanych grup czynników: ogólnych,
gospodarczych, komunikacyjnych, środowiskowych i zasobów turystycznych, otrzymujemy łączne
liczby punktów określających pozycję regionów na turystycznej mapie Polski. Pod względem
wymienionych cech i składających się na nie 41 czynników konkurencyjności najmocniejszą
pozycję konkurencyjną ma Region Górski Karpacko-Tatrzański, który osiągnął 208 punktów (na
287 możliwych). Na drugim miejscu jest Region Pojezierza Wielkopolskiego i Kujaw – 191
punktów, na trzecim – Region Wybrzeża Morza Bałtyckiego i Pojezierza Pomorskiego – 182
punkty, a na czwartym miejscu – Region Centralnej Polski – Mazowsza i Ziemi Łódzkiej.
Wymienione cztery regiony stanowią największe regionalne destynacje turystyczne
mieszkańców Polski i zagranicznych turystów łącznie.
332
Pozostałe trzy regiony zdecydowanie odbiegają ilością punktów od poprzednich czterech i
plasują się kolejno na miejscach 5, 6, i 7, odpowiednio: Region Górski Sudetów (151 punktów),
Region Pojezierza Mazurskiego i Podlasia (126 punktów), a na końcu Region LubelskoŚwiętokrzyski (106 punktów).
Przedstawiona ocena taksonomiczna pozycji konkurencyjnej siedmiu polskich regionów
turystycznych, dokonana na podstawie przyjętych cech (kryteriów) ma charakter statyczny; dotyczy
ona cech jakie charakteryzowały dany region/województwo w 2001 roku. Jednakże we wszystkich
regionach/województwach dokonują się w każdym roku jakieś zmiany. Zmienia się m.in. obszar
gruntów rolnych i wielkość gospodarstwa rolnego, ilość dróg o twardej nawierzchni, w tym
autostrad i ich jakość zmienia się stan środowiska, liczba hoteli, restauracji i różnych obiektów bazy
turystycznej. Zmiany takie zachodzą także w innych regionach europejskich.
Naszym zdaniem, w najbliższych latach należy podjąć próbę przedstawienia dynamiki
zmian, jakie dokonują się w szeroko rozumianym sektorze turystycznym Polski na tle Europy oraz
oceny ich tendencji pod względem ilościowym i jakościowym, ze wskazaniem na negatywne i
pozytywne zjawiska w tym zakresie.
8. Pozycja regionów na tle Polski w układzie grup cech i poszczególnych cech tych
regionów
Tablice analityczne 6 do 10 zawierają porównanie regionów turystycznych Polski według
ich poszczególnych cech w grupach: ogólne cechy regionów (tablica 6), cechy gospodarcze
regionów (tablica 7), dostępność komunikacyjna regionów (tablica 8), ochrona środowiska w
regionach (tablica 9) i zasoby turystyczne regionów (tablica 10). Liczby jednocyfrowe po prawej
stronie kolumn pokazują miejsca regionów pod względem danej cechy w Polsce.
333