Załącznik 1. Istniejące działania

Transkrypt

NW - dot.
projektów
dokum entów proponow ane
działania zostały
zaklasyfikow ane
jako istniejąceniew drożone
Poziom
obow iązyw ania
dokum entu
I - dot.
dokum entów
obow iązujących proponow ane
działania zostały
zaklasyfikow ane
jako istniejące
Lokalizacja (obszar, którego
dotyczy działanie – zasięg
geograficzny oraz lokalizacja
miejsca, w którym ma być ono
podjęte
C3 - komercyjne eksploatowane populacje ryb
art. 61k.1.1c Pr.wod.: "utrzymanie populacji wszystkich ryb i skorupiaków eksploatowanych w celach komercyjnych w
bezpiecznych granicach biologicznych oraz rozmieszczenie populacji tych ryb i skorupiaków ze względu na ich wiek i
liczebność, świadczące o jej dobrym stanie"
C4 - łańcuchy troficzne
art. 61k.1.1d Pr.wod.: "występowanie elementów morskiego łańcucha pokarmowego
w ilościach i zróżnicowaniu na poziomie zapewniającym różnorodność gatunków i
utrzymanie ich pełnej zdolności reprodukcyjnej"
C5 - eutrofizacja
art.61k.1.1e Pr.wod.: "ograniczone do minimum eutrofizacji wywołanej przez działalność człowieka, a w szczególności
jej niekorzystnych skutków, takich jak straty w różnorodności biologicznej, degradacja ekosystemu, szkodliwe zakwity
glonów oraz niedobór tlenu w dolnych partiach wód"
C6 - integralność dna morskiego
art.61k.1.1f Pr.wod.:"utrzymanie integralności dna morskiego na poziomie
zapewniającym ochronę struktury i funkcji ekosystemów bentosowych oraz brak
negatywnego wpływu na te ekosystemy"
1m iędzynarodow y
2- krajow y
3- regionalny
Horyzont
czasow y
I
2
2020
Strategia Rozwoju Kraju 2020
Minister właściwy
ds. rozwoju
regionalnego
Dokument określający podstawowe uwarunkowania, cele i kierunki rozwoju kraju w wymiarze społecznym, gospodarczym, regionalnym Cała Polska
i przestrzennym, obejmujący okres 4–10 lat, realizowany przez strategie rozwoju oraz przy pomocy programów, z uwzględnieniem
okresu programowania Unii Europejskiej. Zawiera w szczególności diagnozę sytuacji społecznej, gospodarczej, regionalnej i
przestrzennej kraju, z uwzględnieniem stanu środowiska; prognozę trendów rozwojowych w okresie objętym strategią; określenie celów
strategicznych w okresie realizacji strategii w wymiarze społecznym, gospodarczym, regionalnym i przestrzennym wraz z pożądanymi
wskaźnikami ich realizacji; określenie kierunków polityki państw; określenie obszarów strategicznej interwencji państwa, w tym
obszarów problemowych; założenia systemu realizacji oraz ram finansowych.
Rząd przyjął SRK 25 września 2012 r.
Zmniejszenie ilości zanieczyszczeń związkami azotu i fosforu spływających do Bałtyku - działanie na lata 2015-2020. Wdrażane przez
brak
Strategię Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko, strategie rozwoju województw oraz Strategię Zrównoważonego Rozwoju Wsi, Rolnictwa i
Rybactwa. Rozwój energetyki jądrowej oraz integracja gazowych systemów przesyłowych w regionie Bałtyku. Przywrócenie i utrzymanie
właściwego stanu ochrony siedlisk i gatunków, kontynuacja wdrażania i realizacji wymogów RDW 2000/60/WE, racjonalne gospodarowanie
zasobami w produkcji rybackiej, prowadzenie kampanii edukacyjno-informacyjnej nt. efektwnego korzystania z zasobów, w tym z zasobów
obszarów Natura 2000 przekładające się na Strategię Bespieczeństwo Energetyczne i Środowisko. Kierunki sformułowane na dużym poziomie
ogólności, wyznaczające odpowiedni kierunek działań dla osiągnięcia/utrzymania GES.
brak
brak
Zmniejszenie ilości zanieczyszczeń związkami azotu i fosforu spływających do Bałtyku - działanie na lata 2015-2020. Wdrażane
przez Strategię Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko, strategie rozwoju województw.
brak
NW
2
2023
Projekt aktualizacji Krajowego
programu oczyszczania ścieków
komunalnych 2015
KZGW
Krajowy program oczyszczania ścieków komunalnych (KPOŚK) jest podstawowym instrumentem wdrożenia postanowień dyrektywy
91/271/EWG - w sprawie oczyszczania ścieków komunalnych. Celem Programu jest, przez realizację ujętych w nim inwestycji,
ograniczenie zrzutów niedostatecznie oczyszczanych ścieków, a co za tym idzie – ochrona środowiska wodnego przed ich
niekorzystnymi skutkami. KPOŚK jest dokumentem strategicznym, w którym oszacowano potrzeby i określono działania na rzecz
wyposażenia aglomeracji miejskich i wiejskich, o RLM (Równoważna Liczba Mieszkańców) większej od 2000, w systemy
kanalizacyjne i oczyszczalnie ścieków komunalnych. Zgodnie z art. 43 ust. 4c ustawy - Prawo wodne, KPOŚK podlega okresowej
aktualizacji przynajmniej raz na cztery lata. AKPOŚK2015 zawiera wykaz aglomeracji oraz planowanych inwestycji w zakresie ich
wyposażenia w systemy kanalizacji zbiorczej do dnia 31 grudnia 2015 oraz w latach 2016 - 2021 (stan na dzień 28 lutego 2015). W
przypadku uzyskania dofinansowania w ramach nowej perspektywy finansowej jest możliwe zakończenie inwestycji do 2023 r. zgodnie
z zasadą n+3.
Cała Polska
W związku z wdrożeniem dyrektywy 91/271/EWG możiwe było uznanie całego obszaru Polski, ze względu na położenie w 99,7 % w zlewisku
Morza Bałtyckiego, za obszar wrażliwy, tj. wymagający ograniczenia zrzutów związków azotu i fosforu oraz zanieczyszczeń
biodegradowalnych do wód.
brak
patrz: Bioróżnorodność
W związku z wdrożeniem dyrektywy 91/271/EWG uznano cały obszar Polski, ze względu na położenie w 99,7 % w zlewisku
Morza Bałtyckiego, za obszar wrażliwy, tj. wymagający ograniczenia zrzutów związków azotu i fosforu oraz zanieczyszczeń
biodegradowalnych do wód.
brak
Dokument planistyczny stanowiący podstawę podejmowania decyzji kształtujących stan zasobów wodnych, usprawniający proces
osiągania lub utrzymania dobrego stanu wód oraz związanych z nimi ekosystemów. Wskazuje na konieczność wprowadzenia
racjonalnych zasad gospodarowania wodami w przyszłości. PGW powinien stanowić podstawę podejmowania wszelkich decyzji
mających wpływ na stan zasobów wodnych oraz zasady gospodarowania nimi w przyszłości. PGW jest to dokument, który obejmuje
działania zmierzające do spełnienia celów RDW w zakresie osiągnięcia i utrzymania dobrego stanu wód, a w szczególności
ekosystemów wodnych i od wód zależnych.
Dorzecze Wisły oraz dorzecza
rzek uchodzących bezpośrednio
do Morza Bałtyckiego: Słupi,
Łupawy i Łeby oraz rzek
zasilających Zalew Wiślany m. in.
Pasłęki, Baudy, Elbląga
NW
3
2021
Nazwa Programu
Projekt aktualizacji Planu
gospodarowania wodami dla
dorzecza Wisły
Jednostka
wydająca
dokument
KZGW
Opis dokumentu
Zgodnie z założeniami i metodyką
opracowania aKPOŚK2015 w
dokumencie tym zostały
uwzględnione informacje
dotyczące 1492 aglomeracji o
łącznym RLMrz - 37 935 349, w
tym 39 aglomeracji powyżej 150
000 RLM, stanowiących 41,4 %
całości RLMrz
C1 - Bioróżnorodność
brak
Zakres rzeczowy działań podejmowanych w ramach Programu (po roku 2015) przyczyniać się będzie do poprawy stanu siedlisk oraz stanu
siedlisk gatunków stanowiących przedmioty ochrony w obszarach Natura 2000 i jednocześnie ważnych dla osiągnięcie GES w obrębie wód
moskich. Realizacja założeń programu istotna z punktu widzenia ochrony ekosystemów morskich, eutrofizacja wód Bałtyku jest jednym z
głównych problemów związanych z ochroną siedlisk i gatunków ptaków. Oddziaływania wpływają także na morskie łańcuchy troficzne.
Określono cele środowiskowe dla obszarów chronionych ustanowionych na podstawie ustawy o ochronie przyrody. Ich realizacja powinna
zapewnić prawidłowe funkcjonowanie populacji dwuśrodowiskowych gatunków ryb i minogów wykorzystujących na różnym etapie rozwoju
osobniczego wody słone i słodkie. Realizacja założeń Planu przyczyniać się także do ochrony siedlisk i gatunków powiązanych ze
środowiskiem morskim, a powiązanym lub zależnym od JCWP położonych w bezpośredniej zlewni morza. Jeden z gatunków wskaźnikowych
dla oceny osiągnięcia GES wód morskich występuje wyłącznie w obrębie JCWP objętej Planem gospodarowania wodami dla dorzecza Wisły.
W zał. 27 jedynie wskazano cele dla gatunków wraz z ustaleniem środków do Ich osiągnięcia:
-Ryby: wymagana drożność szlaków migracyjnych na całej długości rzek od/do morza dla gatunków ryb, zachowanie naturalnego koryta
rzecznego
- Ssaki: wymagana stała dostępność spokojnych, nie penetrowanych przez ludzi miejsc odpoczynku na plażach lub łachach; bezpieczeństwo
przed przyłowem
- Ptaki: obfita baza pokarmowa (ryby, małże), odsłonięte plaże na jesień
Dokument aktualizowany co 6 lat.
C2 - gatunki obce
art. 61k.1.1b Pr.wod.: "utrzymanie gatunków obcych wprowadzanych do ekosystemów morskich w wyniku działalności człowieka na poziomie
niepowodującym negatywnych zmian w tych ekosystemach"
Zakres rzeczowy działań podejmowanych w ramach Programu obejmuje (po roku 2015):
- budowę 16 100,3 km nowej sieci kanalizacyjnej,
- modernizację 4 004,7 km istniejącej sieci kanalizacyjnej,
- budowę 91 nowych oczyszczalni ścieków komunalnych,
- modernizację 269 oczyszczalni,
- rozbudowę 95 oczyszczalni,
- rozbudowę i modernizację 88 oczyszczalni,
- modernizację części osadowej w 199 oczyszczalniach.
W ramach działań przypisanych do JCW przybrzeżnych i przejściowych:
- prowadzenie kontrolowanego zarybiania - jednostka odpowiedzialna OIRM
W zaresie JCWP jeziornych:
Przeprowadzenie kontroli w zakresie oceny wypełnienia prowadzenia racjonalnej gospodarki rybackiej ze szczególnym uwzględnieniem praktyki zarybiania
gatunkami drapieżnymi
- jednostka odpowiedzialna: marszałek województwa
Wystąpienie do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie wydania regulacji prawnej, dotyczącej wprowadzenia wymogu spustu wody ze stawów
hodowlanych zlokalizowanych przy jeziorze, tylko i wyłącznie poprzez najniżej położony staw, pełniący rolę osadnika - jednostka odpowiedzialna Prezes
KZGW
Brak wskazania konkretnych działań do podjęcia w zakresie łańcuchów troficznych. Pośrednio
patrz: Bioróżnorodność oraz poniżej.
Działanie podstawowe: Realizacja Krajowego Programu Wdrażania Bałtyckiego Planu Działań HELCOM w zakresie redukcji
dopływu związków biogennych z obszaru lądu do Bałtyku.
W zał. 27 wskazano jednak cele dla gatunków wraz z ustaleniem niezbędnych środków do ich
osiągnięcia:
-Ryby: wymagana drożność szlaków migracyjnych na całej długości rzek od/do morza dla
gatunków ryb, zachowanie naturalnego koryta rzecznego
- Ssaki: wymagana stała dostępność spokojnych, nie penetrowanych przez ludzi miejsc
odpoczynku na plażach lub łachach; bezpieczeństwo przed przyłowem
W zakresie JCW przybrzeżnych i przejściowych:
Monitoring tła atmosfery: Prowadzenie kontroli wielkości depozycji atmosferycznej azotu - jednostka odpowiedzialna: GIOŚ //
działanie uzupełniające
1. Monitoring operacyjny wód: operacyjnego 2 razy w okresie 6 lat, monitoringu diagnostycznego 1 raz w okresie 6 lat z wyjątkiem
substancji priorytetowych co roku
2. weryfikacja istniejącej sieci ppk i ewentualne uzupełnienie o nowe punkty pomiarowo-kontrolne
- jednostka odpowiedzialna: WIOŚ // działanie uzupełniające
Zgodnie z katalogiem działań dla JCW przejściowych i przybrzeżnych (Zał. 30):
Renaturyzacja brzegu i dna morskiego:
- Przywrócenie naturalnego transportu rumowiska w rejonie portu Władysławowo // jednostka
odpowiedzialna: właściciel portu // działanie podstawowe
- Redukcja zbędnych opasek i ostróg // jednostka odpowiedzialna: urzędy morskie // działanie
podstawowe
Realizacja koncepcji renaturyzacji brzegu i dna morskiego
1. Budowa sieci kanalizacyjnej, a także modernizacja i rozbudowa sieci kanalizacyjnych także w aglomeracjach, zwiększenie
przepustowości oczyszczalni (tym samym jej wydajności), modernizacja części osadowej oczyszczalni; usuwanie substancji
niebezpiecznych i biogenów ze ścieków deszczowych poprzez skierowanie ich do oczyszczalni ścieków
2. Kontrola warunków hodowli, składowania i odprowadzania zanieczyszczeń
- jednostka odpowiedzialna gmina // działania podstawowe
Regularny wywóz nieczystości płynnych - jednostka odpowiedzialna: właściciel // działanie podstawowe
W zakresie JCWP rzecznych programuje się ponadto następujące działania:
1. przeprowadzenie pogłębionej analizy presji w celu ustalenia przyczyn nieosiągnięcia dobrego stanu wód
2. przeprowadzenie pogłębionej analizy presji w celu zaplanowania działań ukierunkowanych na redukcję fosforu- jednostka
odpowiedzialna: Dyrektor RZGW
NW
3
2021
dorzecza Odry
KZGW
mających wpływ na stan zasobów wodnych oraz zasady gospodarowania nimi w przyszłości.
dorzecze Odry + dorzecza Regi,
Parsęty, Wieprzy oraz
pozostałych rzek uchodzących do
Zalewu Szczecińskiego oraz do
Morza Bałtyckiego na zachód od
ujścia Słupi
Określono cele środowiskowe dla obszarów chronionych ustanowionych na podstawie ustawy o ochronie przyrody. Ich realizacja powinna
zapewnić prawidłowe funkcjonowanie populacji dwuśrodowiskowych gatunków ryb i minogów wykorzystujących na różnym etapie rozwoju
osobniczego wody słone i słodkie. Realizacja założeń Planu przyczyniać się także do ochrony siedlisk i gatunków powiązanych ze
środowiskiem morskim, a powiązanym lub zależnym od JCWP położonych w obrębie ujętych w planie gospodarowania wodami wód
przejściowych i przybrzeżnych. Określono ogólne zagrożenia dla wód przejściowych i przybrzeżnych, które są adekwatne także dla obszarów
chronionych położonych w ich obrębie. Przejściowe i przybrzeżne JCWP wskazano jako zagrożone nieosiągnięciem celów środowiskowych, co
wskazuje na pogorszone warunki w obrębie ekosystemów wodnych istotnych dla siedlisk i gatunków chronionych na podst. Dyrektywy Ptasiej i
Siedliskowej. Podstawowym działaniem jest realizacja Krajowego Programu Wdrażania Bałtyckiego Planu Działań HELCOM w zakresie
redukcji dopływu związków biogennych z obszaru lądu do Bałtyku (str. 148).
Brak wskazania działań do podjęcia w zakresie łańcuchów troficznych.
W zał. 27 jedynie wskazano cele dla gatunków wraz z ustaleniem środków do Ich osiągnięcia:
-Ryby: wymagana drożność szlaków migracyjnych na całej długości rzek od/do morza dla
gatunków ryb, zachowanie naturalnego koryta rzecznego
- Ssaki: wymagana stała dostępność spokojnych, nie penetrowanych przez ludzi miejsc
odpoczynku na plażach lub łachach; bezpieczeństwo przed przyłowem
W zaresie JCWP jeziornych:
Przeprowadzenie kontroli w zakresie oceny wypełnienia prowadzenia racjonalnej gospodarki rybackiej ze szczególnym uwzględnieniem praktyki zarybiania
gatunkami drapieżnymi
- jednostka odpowiedzialna: marszałek województwa
Wystąpienie do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie wydania regulacji prawnej, dotyczącej wprowadzenia wymogu spustu wody ze stawów
hodowlanych zlokalizowanych przy jeziorze, tylko i wyłącznie poprzez najniżej położony staw, pełniący rolę osadnika - jednostka odpowiedzialna Prezes
KZGW
Zgodnie z katalogiem działań dla JCW przejściowych i przybrzeżnych:
Renaturyzacja brzegu i dna morskiego:
- Przywrócenie stosunków wodnych na terenach przyległych do brzegu morskiego - jednostka
odpowiedzialna gmina
- Przywrócenie stosunków wodnych na terenach przyległych do brzegu morskiego - jednostka
odpowiedzialna gmina
Ponadto:
1. Właściwy stan ochr. piaszczystych ławic podmorskich (1110) wymaga: zachow.
nienaruszonej struktury dna i naturalnej struktury osadów.
2. Właściwy stan ochr. zalewów i jezior przymorskich ('lagun przybrzeżnych' 1150) wymaga:
zachowanie naturalnych dróg, rytmu i reżimu co najmniej okazjonalnego zasilania wodami
słonymi, utrzymanie zasolenia (optymalnie >500 mg/dm3), różnorodnej roślinności (optymalnie
co najmniej 4 zbiorowiska rośl. hydrofitów, zachowane występowanie ramienic). W stanie
właściwym dopuszcz. naturalna eutrofia (przezroczystość 0,5-1m, N nieorganiczny od 0,3 do
6,5 mg/dm3; P ogólny od 0,1 do 0,5 mg/dm3; pH od 6,5 do 9).
3. Właściwy stan ochr. raf (1170), tj. fragmentów skalistego i kamienistego dna morskiego
wymaga: nienarusz. struktury dna, wyklucz. presji połowów sieciami ciągn. po dnie.
Niezubożona bioróżnorodność, w szczeg. krasnorostów i małży.
1. Budowa nowych oczyszczalni ścieków
2. budowa sieci kanalizacyjnej
3. Modernizacja i rozbudowa istniejących oczyszczalni ścieków
- jednostka odpowiedzialna: gmina
NW
3
2021
dorzecza Jarft
KZGW
dorzecze Jarftu
Brak.
brak
brak
Brak
Kontrola postępowania w zakresie gromadzenia i oczyszczania ścieków przez użytkowników prywatnych i przedsiębiorstwa z
NW
3
2021
dorzecza Niemna
KZGW
dorzecze Niemna
Brak
brak
brak
Brak
NW
3
2021
dorzecza Pregoły
KZGW
dorzecze Pregoły
Brak
brak
brak
brak
NW
3
2021
dorzecza Świeżej
KZGW
dorzecze Świeżej
Brak
brak
brak
brak
NW
3
2021
dorzecza Ücker
KZGW
dorzecze Ücker
Brak
brak
brak
brak
częstotliwością raz w roku
- jednostka odpowiedzialna: WIOŚ, gmina
1. prowadzenie monitoringu badawczego wód wynikającego z PMŚ 2016-20212.
2. prowadzenie monitoringu w zakresie badania substancji biogennych w przekrojach zlokalizowanych na wejściu i na zamknięciu
JCWP w okresie 2016 - 2017, z częstotliwością 4 razy w roku
3. powadzenie monitoringu operacyjnego wód
4. kontrola rolniczych źródeł zanieczyszczenia i realizacji przez prowadzących działalność rolniczą na OSN obowiązków
określonych w Programie
- jednostka odpowiedzialna: WIOŚ
I
2
2020+
Strategia zrównoważonego
rozwoju wsi, rolnictwa i rybactwa
na lata 2012-2020
Ministerstwo
Rolnictwa i
Rozwoju Wsi
Strategia określa długoterminową wizję obszarów wiejskich w Polsce (wykraczającą poza rok 2020) oraz wskazuje działania, które
pozwolą tę wizję przybliżyć do 2020 r. Dokument pełni również rolę platformy koordynującej wsparcie kierowane w ramach
poszczególnych polityk do obszarów wiejskich, w celu możliwie maksymalnego zintegrowania lokalnych społeczności dla ich
realizacji.
Strategia zrównoważonego rozwoju wsi, rolnictwa i rybactwa będzie koncentruje się na następujących celach szczegółowych:
Cel 1. Wzrost jakości kapitału ludzkiego, społecznego, zatrudnienia i przedsiębiorczości na obszarach wiejskich.
Cel 2. Poprawa warunków życia na obszarach wiejskich oraz poprawa
ich dostępności przestrzennej.
‐
Cel 3. Bezpieczeństwo żywnościowe.
Cel 4. Wzrost produktywności i konkurencyjności sektora rolno spożywczego.
Cel 5. Ochrona środowiska i adaptacja do zmian klimatu na obszarach wiejskich.
Cała Polska
Pośredni negatywny, jak i pozytywny wpływ na bioróżnorodność może być efektem realizacji strategicznych kierunków rozwoju
poszczególnych sektorów rolnictwa i rybactwa. Pozytywny wpływ może wynikać z zakładanego unowocześniania gospodarstw rolnych i
ograniczania emisji do gleb i wód substancji biogennych związanych z produkcją rolną. Restrukturyzacja rolnictwa i odpływ ludzi z obszarów
wiejskich może z kolei generować odwrotny trend. Brak sprecyzowanych działań umiejscowionych przestrzennie. W Strategii nacisk położono
na obszary wiejskie położone na lądzie. Brak istotnych wskazań dla rybactwa mogących wpływać na bioróżnorodność ekosystemów morskich.
Działania wskazane w sposób opisowy:
- Wskazanie na potrzebę realizacji działań służących minimalizacji ryzyka wprowadzania do środowiska gatunków obcych zagrażających różnorodności
biologicznej lub bazie genetycznej produkcji roślinnej, zwierzęcej i rybackiej.
Finansowanie z budżetu państwa zarybień polskich obszarów morskich - oprócz zarybień obwodów rybackich i innych wód śródlądowych przez ich rybackich
użytkowników z budżetu państwa finansowane są zarybienia polskich obszarów morskich i wód wewnętrznych, głównie wędrownymi gatunkami
dwuśrodowiskowymi – trocią wędrowną, łososiem atlantyckim, węgorzem i sieją. Zarówno szerokie spektrum gatunkowe stosowanych zarybień, jak ich
znaczna wartość finansowa, w znaczący sposób wpływają pozytywnie na bioróżnorodność wód, a pośrednio na jakość całych ekosystemów wodnych.
Jako moce strony i szanse obszarów wiejskich, rolnictwa i rybactwa (wg. Analizy SWOT) wymieniono m.in.:
- Ochronę i zrównoważone korzystanie z zasobów naturalnych, w tym min. wód, gleb, bioróżnorodności, krajobrazu rolniczego, zasobów
genetycznych w rolnictwie, leśnictwie i rybactwie.
- Rozwój rybołówstwa na Morzu Bałtyckim, w tym poprzez dostęp do łowisk poza obszarem Morza Bałtyckiego, rozwój portów i przystani
morskich, nowe obszary prowadzenia połowów, restrukturyzację i modernizację floty bałtyckiej.
2
2020
Program Rozwoju Obszarów
Wiejskich 2014-2020
Ministerstwo
Rolnictwa i
Rozwoju Wsi
Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014 – 2020 (PROW 2014-2020) został opracowany na podstawie przepisów UE, w
Cała Polska
szczególności rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1305/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. w sprawie wsparcia rozwoju
obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW). Celem głównym PROW 2014
– 2020 jest poprawa konkurencyjności rolnictwa, zrównoważone zarządzanie zasobami naturalnymi i działania w dziedzinie klimatu
oraz zrównoważony rozwój terytorialny obszarów wiejskich. Program będzie realizował wszystkie sześć priorytetów wyznaczonych dla
unijnej polityki rozwoju obszarów wiejskich na lata 2014 – 2020. Zgodnie z przepisami Unii Europejskiej, Program jest wkomponowany
w całościowy system polityki rozwoju kraju, w szczególności poprzez mechanizm Umowy Partnerstwa. Umowa ta określa strategię
wykorzystania środków unijnych na rzecz realizacji wspólnych dla UE celów określonych w unijnej strategii wzrostu „Europa 2020 Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu” z uwzględnieniem potrzeb
rozwojowych danego państwa członkowskiego.
I
1
2020
Strategia Unii Europejskiej dla
regionu Morza Bałtyckiego
Komisja
Europejska
„Strategia UE dla regionu Morza Bałtyckiego” opisana jest w: (1) komunikacie Komisji Europejskiej do Rady i Parlamentu
Dania, Estonia, Finlandia, Niemcy, Istotny dokument wskazujący na konieczność międzysektorowej współpracy i uwzględnienia w różnorodnych politykach zagadnień związanych
Europejskiego oraz (2) związanym z nim planie działania, który uzupełnia komunikat i został przedstawiony Radzie i Parlamentowi
Łotwa, Litwa, Polska, Szwecja,
z ochroną Bałtyku i osiągnięciem do 2020 r. dobrego stanu wód morskich. Ze względu na zróżnicowany charakter oddziaływań, a także
Europejskiemu w tym samym czasie.
wspólne uwarunkowania gospodarcze, finansowe, polityczne państw nadbałtyckich wdrażanie międzysektorowego podejścia do ochrony
Głównym celem Strategii UE dla regionu Morza Bałtyckiego (SUE RMB) jest zacieśnienie współpracy w regionie i wykorzystanie
Bałtyku jest niezwykle ważne. Podkreślono także rolę mechanizmów finansowych w skutecznej ochronie ekosystemów Bałtyku. Dokument
potencjału, jaki pojawił się wraz z rozszerzeniem UE. Jej inicjatorem był Parlament Europejski, który w listopadzie 2006 r. przyjął
odnoszący się do wielu innych dziedzin nie powiązanych bezpośrednio z ochroną przyrody, uwzględnia jednak systemowe podejście do
rezolucję postulującą opracowanie SUE RMB. W grudniu 2007 r. Rada Europejska (w wyniku aktywności państw regionu, zwłaszcza
kształtowania środowiska gospodarczo-społecznego warunkującego skuteczną ochronę ekosystemów.
Szwecji), wezwała KE do opracowania SUE RMB. W czerwcu 2009 r. Komisja Europejska przyjęła Komunikat dotyczący Strategii, a w
październiku 2009 r. SUE RMB została zatwierdzona przez Radę Europejską.
Istotą Strategii jest współpraca na wielu poziomach: rządowym, regionalnym i lokalnym, z udziałem świata nauki, ośrodków
badawczych, akademickich, struktur regionalnych, instytucji zarządzających programami operacyjnymi, a także sektora prywatnego.
Strategia stwarza możliwość nawiązania szerokich kontaktów z partnerami makroregionu, inicjowania nowych projektów oraz
promowania na forum międzynarodowym projektów już istniejących.
SUE RMB określona została jako pierwsza strategia makroregionalna UE o charakterze wewnątrzunijnym. Jest realizowana w oparciu
o środki w ramach istniejących instrumentów finansowych UE, środki pochodzące z budżetów narodowych oraz środki pochodzące z
międzynarodowych instytucji finansowych. Implementację Strategii oparto na Planie Działania, zawierającym Obszary Tematyczne i
Działania Horyzontalne. Plan Działania SUE RMB opiera się na 3 głównych celach. Towarzyszą im cele szczegółowe i wskaźniki.
Od czerwca 2015 r. Strategia posiada 13 Obszarów Tematycznych i 4 Działania Horyzontalne, w ramach których realizowanych jest
kilkadziesiąt Projektów Flagowych. Trzy główne cele Strategii: (1) Ochrona Morza, (2) Połączenie regionu, (3) Wzrost dobrobytu.
I
1
2021
Bałtycki Plan Działań HELCOM
Komisja Ochrony
Środowiska
Morskiego Bałtyku
(HELCOM)
Bałtycki Plan Działania HELCOM powstał w ramach regionalnej strategii, mającej na celu poprawę stanu środowiska Morza
Bałtyckiego. Program ten był opracowywany niemal przez dwa lata przez kraje, będące członkami Komisja Ochrony Środowiska
Morskiego Bałtyku (HELCOM) i stanowi pierwszy na świecie program działań na rzecz ochrony morza. Strategia HELCOM obejmuje
zdecydowane ograniczenie zanieczyszczeń Bałtyku oraz przywrócenie jego dobrego stanu ekologicznego do roku 2021. Ma on
funkcjonować na zasadzie rekomendacji, czyli "moralnych oraz częściowo prawnych zobowiązań poszczególnych krajów HELCOM".
Program tej konwencji zawiera działania w czterech częściach uznanych za najważniejsze dla ochrony środowiska morskiego Bałtyku.
Skupiono się na następujących celach strategicznych: (1) zapobieganiu eutrofizacji, czyli nadmiernemu wzrostowi substancji
odżywczych, prowadzących do nienaturalnego zakwitania glonów, a co za tym idzie do powstawania stref beztlenowych; (2)
przeciwdziałaniu zrzutów substancji niebezpiecznych, w tym rakotwórczych i toksycznych dioksyn (m.in. azotu, rtęci i fosforu); (3)
zapewnieniu przyjaznego dla środowiska transportu morskiego; (4) ochronie bioróżnorodności (bezpieczeństwo ewolucji oraz trwałości
układów podtrzymujących życie w biosferze).
- Budowa i poprawa stanu infrastruktury środowiska, w tym m.in. zbiorników zaporowych, infrastruktury wodno ściekowej,
infrastruktury nawadniającej i odwadniającej.
PROW na lata 2014-2020 przy szerokiej realizacji przynosi pośrednio pozytywne skutki dla bioróżnorodności Bałtyku. Uwzględnione w PROW
brak
rozwiązania związane z zagospodarowaniem gruntów ornych oraz użytków zielonych wspomagać będą ograniczenie dopływu biogenów do wód,
a w efekcie ich dostawę do morza. Program istotny w zakresie wielkoskalowego oddziaływania rolnictwa na stanów wód w obrębie całego kraju
i pośrednio Bałtyku. Skutki widoczne w perspektywie długofalowej.
Dania, Estonia, Finlandia, Niemcy, Międzynarodowy program działań dla ochrony Bałtyku, w zakresie ochrony bioróżnorodności koncentrujący się na trzech aspektach: a)
Łotwa, Litwa, Polska, Rosja,
odtworzenie i utrzymanie integralności dna morskiego na poziomie gwarantującym odpowiednie funkcjonowanie ekosystemów, b) siedliska i
Szwecja, UE
powiązane z nimi gatunki wykazują cechy rozmieszczenia, zagęszczeń i stanu odpowiednie dla typowych warunków geograficznych i
klimatycznych, c) jakość wody gwarantuje integralność, odpowiednią strukturę i funkcjonowanie ekosystemów. Program zawiera szereg
wspólnych działań oraz uzgodnień związanych z podjęciem wspólnych starań związanych z ochroną Bałtyku. Uzgodniono m.in. działania z
zakresu ochrony i tworzenia planów ochrony dla morskich obszarów Natura 2000 i BSPA (MPA), utworzenie czerwonych list siedlisk
przyrodniczych, monitorowania gatunków i siedlisk. Przyjęto także założenia i cele dla ochrony wybranych kluczowych gatunków i siedlisk.
brak
brak
Zachowanie naturalnych stref oraz różnorodności biologicznej, również w łowiskach (Komunikat 2009)
Zachowanie naturalnych stref oraz różnorodności biologicznej, również w łowiskach (Komunikat Zmniejszenie ilości związków odżywczych w morzu do dopuszczalnych poziomów (Komunikat 2009)
2009)
Zapobieganie wprowadzaniu obcych gatunków jako działanie zmierzające do osiągnięcia właściwego stanu ochrony Morza Bałtyckiego.
1. Apel do właściwych organów w zakresie rybołówstwa, aby podjąć wszelkie niezbędne środki w celu zapewnienia, by do 2021 populacje
wszystkich eksploatowanych komercyjnie gatunków ryb były w bezpiecznych granicach biologicznych, osiągały Maksymalny Zrównoważony
Połów i były rozmieszczone w swoich naturalnych zasięgach, i zawierały pełny rozmiar/wiek (str. 20).
1. Eliminacja substancji szkodliwych, które kumulują się w łańcuchach troficznych – zalecenia
jak przy substancjach zanieczyszczających.
We współpracy z Konwencją o ochronie środowiska morskiego obszaru Północno-Wschodniego Atlantyku (Convention for the Protection of the Marine
Environment of the North-East Atlantic - OSPAR Convention) zbadanie i jeśli to możliwe wyznaczenie obszarów poza Morzem Bałtyckim na wymianę wód
balastowych (str. 27).
Ratyfikacja najpóźniej do 2013 r. Konwencji o kontroli i postępowaniu ze statkowymi wodami balastowymi i osadami (BWM Convention - Balast Water
Management Convention) przez wszystkie kraje HELCOM (str. 27).
2. Dlatego wzywa się, by w zakresie rybołówstwa ze współpracy z the Baltic RAC i HELCOM podjąć następujące działania (str. 20):
a) rozwinąć długoterminowe plany zarządzania dla komercyjnie poławianych ryb, tak by zachować bezpieczne biologicznie granice połowu,
osiągać połów w ustalonych granicach (Maximum Sustainable Yield MSY), poprawiać zasięg występowania ryb i rozmiar stosowny do wieku,
zwłaszcza w odniesieniu do łososia, troci, gatunków pelagicznych (szprota i śledzia) oraz flądry – do 2010;
b) wprowadzić dodatkowe działania oparte na najlepszych naukowych dowodach, by osiągnąć następujące cele:
- wszystkie złapane osobniki, które nie mogą być wypuszczane na wolność żywe lub bez urazów powinny być raportowane i odstawiane na
ląd;
- dalej ulepszać sieci itp. i czasy połowów, by nie łapać ryb podczas tarła czy ryb, które są jeszcze zbyt małe, i nie łowić ryb
przypadkowych – do 2012;
- dalszy rozwój i stosowanie odpowiedniej hodowli i zarybiania dla łososia i troci wędrownej w celu ochrony zmienności genetycznej
rodzimych dzikich stad, do roku 2012;
- podjąć działania, by nie łowić ryb przypadkowych i za małych – do 2012.
4. Rozwój krajowych programów ochrony węgorzy (str. 21).
5. Do 2012 sporządzić klasyfikację i wykaz rzek, w których historycznie występowały ryby migrujące (np. łosoś, węgorz, troć, jesiotr) (str.
21).
6. Do 2010 rozwinąć plany przywrócenia w rzekach ryb migrujących (w tym tarlisk i szlaków migracyjnych) (str. 21).
7. Ustanowienie współpracy międzynarodowej promującej zarządzanie połowami przybrzeżnymi na zasadach ekosystemowych („ecosystembased management”, str. 21).
Program Operacyjny „Rybactwo i
Morze” (PO RYBY 2014-2020)
Ministerstwo
Rolnictwa i
Rozwoju Wsi
Departament
Rybołówstwa
Program Operacyjny „Rybactwo i Morze” na lata 2014-2020 (PO RYBY 2014-2020) zakłada wsparcie finansowe z Europejskiego
Funduszu Morskiego i Rybackiego (EFMR), zaprojektowanego na lata 2014-2020. EFMR zastąpi Europejski Fundusz Rybacki,
wdrażany w latach 2007-2013. Program kładzie nacisk na długoterminowe cele strategiczne reformy Wspólnej Polityki Rybołówstwa i
Zintegrowanej Polityki Morskiej, w szczególności na zrównoważone i konkurencyjne rybołówstwo i akwakulturę, spójne ramy
polityczne, umożliwiające dalszy rozwój Zintegrowanej Polityce Morskiej, a także zrównoważony i sprzyjający włączeniu społecznemu
rozwój terytorialny obszarów rybackich. Zgodnie ze Strategią Europa 2020 te ogólne cele na lata 2014-2020 mają odzwierciedlenie w
sześciu unijnych priorytetach:
1) promowanie rybołówstwa zrównoważonego środowiskowo, zasobooszczędnego, innowacyjnego, konkurencyjnego i opartego na
wiedzy,
2) wspieranie akwakultury zrównoważonej środowiskowo, zasobooszczędnej, innowacyjnej, konkurencyjnej i opartej na wiedzy,
3) wspieranie wdrażania Wspólnej Polityki Rybołówstwa,
4) zwiększanie zatrudnienia i spójności terytorialnej,
5) wspieranie obrotu i przetwarzania,
6) wspieranie wdrażania Zintegrowanej Polityki M
Działanie nr 4.2.3. 03. - Zapewnienie trwałości rolnictwa w obliczu zmian klimatu i naturalnych ograniczeń oraz ochrona i poprawa
stanu wód gruntowych, a w tym: poprawa gospodarki wodnej, w tym nawożenia i stosowania pestycydów: działania
przeciwdziałające procesom erozji i degradacji gleb, co jest szczególnie istotne z punktu widzenia ochrony wód gruntowych przed
zanieczyszczeniami pochodzenia rolniczego i w konsekwencji także oddziaływania na eutrofizację Bałtyku.
brak
3. Apelować do władz, by podjęły niezwłocznie działania w celu eliminacji nielegalnych, nieuregulowanych i niezgłaszanych połowów (str.
21).
2020
brak
- Stosowanie praktyk i wdrażanie działań w produkcji rolnej sprzyjających mniejszej emisji azotu i fosforu do basenów rzek i dalej
do Bałtyku.
‐
Przywracanie rodzimych gatunków ryb w ich zasięgu występowania oraz tworzenie i zachowanie zbiorników wodnych pełniących funkcje retencyjne.
I
2
1. budowa nowych i rozbudowa istniejących miejsc do przechowywania nawozów naturalnych stałych
2. budowa nowych i rozbudowa istniejących zbiorników do przechowywania określonej objętości naturalnych nawozów płynnych
3. ograniczenia nawożenia na glebach podmokłych, zalanych, zamarzniętych lub pokrytych śniegiem
4. przestrzeganie warunków przechowywania nawozów naturalnych oraz postępowania z odciekami
5. przestrzeganie zasad nawożenia
6. stosowanie właściwego nawożenia w pobliżu cieków
Działania wskazane w sposób opisowy:
- Konieczność podjęcia działań służących zmniejszeniu zużycia nawozów i środków ochrony roślin.
- Wskazanie na potrzebę rozwoju systemu monitoringu jakości wód i gleb.
Jako szanse i mocne strony obszarów wiejskich, rolnictwa i rybactwa (wg. Analizy SWOT) wymieniono m.in.:
Inne działania, sformułowane pośrednio w dokumencie poprzez wskazanie obszarów wymagających nakładów finansowych i dalszych analiz:
Dokument został przyjęty w kwietniu 2012 r.
I
Brak
brak
brak
1. Określenie maksymalnego możliwego ładunku nutrientów, który umożliwi utrzymanie dobrego stanu środowiska Morza
1. Przywrócenie i utrzymanie integralności dna morskiego na poziomie chroniącym funkcje
Bałtyckiego – 21 000 t fosforu i 600 000 t azotu (str. 8).
ekosystemów (str. 18).
2. Działania na rzecz ograniczenia dostawy nutrientów do morza mają być podejmowane przez wszystkie państwa bałtyckie (str.
8).
3. Określenie ilości fosforu i azotu, które dane państwo może wprowadzać do morza (str. 9 – tabela).
4. Wprowadzenie stosowanych zapisów odnośnie działań na rzecz ograniczenia dostawy nutrientów do krajowych planów
gospodarowania wodami na obszarach dorzeczy tworzonych na mocy Dyrektywy Wodnej (str. 9).
5. Wprowadzenie dwóch rekomendacji HELCOM odnoszących się do ścieków, których stosowanie doprowadzi do redukcji dostawy
nutrientów (str. 9) i uwzględnienie ich w programach krajowych (Zalecenie 28E/5i 28E/6).
6. Wprowadzenie zalecenia HELCOM 28E/7 dot. działań na rzecz zastąpienia fosforu w detergentach innymi substancjami (str. 10).
7. Podjęcie wszelkich działań celem wyznaczenia odpowiednich części gruntów rolnych w zlewniach jako stref narażonych na
skażenie azotanami (str. 10).
8. Przyjęcie zalecenia HELCOM 28E/4 dot. zapobieganiu zanieczyszczeniami z rolnictwa (str. 10).
9. Właściwe wdrożenie najlepszych praktyk środowiskowych (Best Environmental Practice – BEP) i najlepszych dostępnych
technologii (Best Available Technology – BAT) w rolnictwie (str. 10) .
10. Zgoda państw bałtyckich UE na podjęcie dodatkowych działań w zakresie redukcji eutrofizacji Morza Bałtyckiego
spowodowanych działalnością rolniczą (str. 10), jak i inną: leśnictwo, wydobycie torfu, akwakultury i hodowli zwierząt futerkowych.
11. Wskazanie potrzeby stosowania odpowiednich wymagań w zakresie ochrony wody w obliczu wzrastającej produkcji roślin
energetycznych (str. 10).
12. Zgoda na podjęcie działań wspólnych w redukcji dostaw fosforu i azotu z terenów Białorusi i Ukrainy, które nie są
sygnatariuszami porozumienia (str. 10).
13. Wdrożenie działań z zakresu ograniczenia dostaw nutrientów pochodzących z powietrza przez kraje działające w HELCOM.
14. Przyjęcie zalecenia HELCOM 28E/15 dot. ujednolicenia metod oceny dostawy rozproszonych ładunków biogenów ze zlewni
Morza Bałtyckiego celem osiągnięcia bardziej wiarygodnych oszacowań i ocen dostawy biogenów z rolnictwa i innych źródeł (str.
29).
15. Podjęcie pracy nad narzędziem do oceny eutrofizacji HELCOM (str. 29).
16. Wdrożenie do prawodawstwa krajowego następujących kwestii (str. 39) (zalecenie HELCOM 28E/4):
- gęstość zwierząt („animal density”) – należy określić maksymalną liczbę zwierząt na powierzchnię, gdzie będzie odprowadzany
obornik, tak by utrzymać równowagę między ilością fosforu i azotu w oborniku a potrzebami roślin w tym zakresie;
- lokalizacja farm powinna być zaprojektowana tak, by nie zanieczyszczać wód powierzchniowych i podziemnych;
- konstrukcja składowisk oborników - składowiska powinny być szczelne, wysokiej jakości, wystarczająco duże (min. na 6
miesięcy składowania); powinna istnieć współpraca między rolnikami w zakresie zużycia obornika;
- ścieki rolnicze – zapewnienie odpowiedniego ich przechowywania;
I
I
NW - dot.
projektów
działania zostały
zaklasyfikow ane
Poziom
obow iązyw ania
dokum entu
I - dot.
dokum entów
działania zostały
zaklasyfikow ane
jako istniejące
1m iędzynarodow y
2- krajow y
3- regionalny
Horyzont
czasow y
3
2021
2
Identyfikacja działań podstawowych i doraźnych niezbędnych do osiągnięcia lub utrzymania obrego stanu środowiska wód morskich (z pominięciem C1 - bioróżnorodności)
Nazwa Programu
Studium uwarunkowań
zagospodarowania przestrzennego
Polskich Obszarów Morskich 20152021
2020 (2030)Strategia Rozwoju Transportu do
2020 r. (z perspektywą do 2030 r.)
Jednostka
wydająca
dokument
Urzędy Morskie w
Szczecinie,
Słupsku i Gdyni
Ministerstwo
Transportu,
Budownictwa i
Gospodarki
Morskiej
Opis dokumentu
podjęte
C2 - gatunki obce
Dokument identyfikujący i analizujący uwarunkowania fizyczno-geograficzne, przestrzenne, prawne, gospodarcze, społeczne i
przyrodnicze dla potrzeb sporządzenia planu/planów zagospodarowania przestrzennego polskich obszarów morskich (sporządzenie
takiego/takich planów przewiduje się w horyzoncie czasowym 2015-2021).
Na potrzeby opracowania Studium przeprowadzono kartowanie nie tylko istotnych cech przyrodniczych, oceanograficznych czy
geologicznych polskich obszarów morskich, lecz również obecnych i planowanych sposobów ich wykorzystania. Sam dokument nie
ma charakteru prawnie wiążącego dla organów planistycznych RP.
Niniejsze Studium nie przesądza jakie rozwiązania zostaną przyjęte w planach przestrzennych obszarów morskich RP, ani jakie plany,
i dla których akwenów, zostaną sporządzone. Jednakże ze względu na swoją zawartość merytoryczną będzie ono miało istotne
praktyczne znaczenie przy sporządzaniu tych planów (np. przy analizie konfliktów i synergii oraz przy formułowaniu niezbędnych
rozwiązań planistycznych).
Studium obejmie polskie obszary morskie w rozumieniu ustawy z dnia 21 marca 1991 r. o obszarach morskich Rzeczypospolitej
Polskiej i administracji morskiej (tekst jedn. Dz.U. z 2013 r., poz. 934 z późn. zm.), w części odnoszącej się do wyłącznej strefy
ekonomicznej i morza terytorialnego RP oraz pasa wód morskich położonego pomiędzy linią podstawową morza terytorialnego i
granicami działek ewidencyjnych obszaru lądowego przylegających do wód morskich. Opracowanie obejmuje również morskie wody
wewnętrzne Zatoki Gdańskiej, o których mowa w art. 4 pkt. 2 ww. ustawy. Przedmiotem Studium nie są wody w granicach portów oraz
Zalewów Szczecińskiego i Wiślanego.
Polskie obszary morskie w
Brak określonych działań mogących bezpośrednio wpływać na stan wód morskich w zakresie bioróżnorodności. Opracowanie zawiera jednak
rozumieniu ustawy z dnia 21
bardzo istotną syntezę aktualnego stanu wiedzy o przyrodzie polskich wód terytorialnych co determinować będzie dalsze planowane
marca 1991 r. o obszarach
zagospodarowanie i wykorzystanie poszczególnych akwenów polskich wód.
morskich Rzeczypospolitej
Polskiej i administracji morskiej
(tekst jedn. Dz.U. z 2013 r., poz.
934 z późn. zm.), również morskie
wody wewnętrzne Zatoki
Gdańskiej, o których mowa w art.
4 pkt. 2 ww. ustawy. Przedmiotem
Studium nie są wody w granicach
portów oraz Zalewów
Szczecińskiego i Wiślanego.
brak
Strategia Rozwoju Transportu do 2020 r. (z perspektywą do 2030 r.) jest jedną z dziewięciu strategii zintegrowanych, realizujących
średnio- i długookresową strategię rozwoju kraju. Koordynatorem prac nad tym dokumentem jest Ministerstwo Transportu,
Budownictwa i Gospodarki Morskiej. Cel główny strategii: Zwiększenie dostępności transportowej oraz poprawa bezpieczeństwa
uczestników ruchu i efektywność sektora transportowego, poprzez tworzenie spójnego, zrównoważonego i przyjaznego użytkownikowi
systemu transportowego w wymiarze krajowym, europejskim i globalnym.
Cel strategiczny 1: Stworzenie zintegrowanego systemu transportowego.
Cel strategiczny 2: Zwiększenie dostępności transportowej oraz poprawa bezpieczeństwa uczestników ruchu i efektywności sektora
transportowego poprzez tworzenie spójnego, zrównoważonego i przyjaznego użytkownikowi systemu transportowego w wymiarze
krajowym, europejskim i globalnym.
cała Polska
brak
brak
brak
cała Polska
brak
brak
Zapobieganie introdukcji obcych gatunków inwazyjnych przenoszonych przez wody balastowe
(str. 33)
C5 - eutrofizacja
Propozycja hodowli małży jako jednego ze sposobów przeciwdziałania negatywnym skutkom eutrofizacji Morza Bałtyckiego,
niemożliwej jednak na szeroką skalę z uwagi na uwarunkowania i wymagania środowiskowe gatunków (obecnie prowadzona
eksperymentalna hodowla omułka w zewnętrznej części Zatoki Puckiej).
Należy rozpatrywać rejon Rynny Słupskiej jako obszar cenny pod kątem makrozoobentosu i
wschodnie wody przygraniczne będące ważnym zimowiskiem ptaków. Na ww. akwenach nie
powinny być prowadzone działania skutkujące pogorszeniem ich stanu ekologicznego
Możliwe jest wykorzystanie trzcin w procesach usuwania nadmiaru substancji biogenicznych ze środowiska płytkich wód
przybrzeżnych, a także w procesach oczyszczania ścieków (tworząc blisko oczyszczalni sztuczne trzcinowiska, które zarówno
oczyszczałyby wody ściekowe, jak i wykorzystywane byłyby do produkcji biomasy lub w celach budowlanych).
ochroną należy obejmować nie tylko eksploatowane złoża węglowodorów (także soli i rud
metali), ale również te, których eksploatacja jest w chwili obecnej nieekonomiczna lub grozi
znacznymi kosztami środowiskowymi, gdyż należy założyć, że wraz z rozwojem technologii
ich eksploatacja stanie się opłacalna i nieszkodliwa dla środowiska.
brak
brak
brak
brak
brak
brak
brak
Duże znaczenie dla zarządzania rybołówstwem ma dostęp do wiarygodnych i aktualnych informacji o stanie zasobów morskich. Konieczne
jest gromadzenie, monitorowanie i kontrolowanie tego rodzaju danych.
Poprzez realizację programu Nowa Wspólna Polityka Rybacka (WPR), zasoby będą eksploatowane powyżej maksymalnego
zrównoważonego połowu (MSY) - tam gdzie to możliwe od 2015 r., a najpóźniej do 2020 r.; minimalizowanie negatywnego wpływu
rybołówstwa na środowisko; regionalizację procesu decyzyjnego; wsparcie rybołówstwa przybrzeżnego; zapewnienie konkurencyjności i
opłacalności działania zakładów przetwórstwa ryb; wprowadzenie zakazu odrzutów oraz obowiązku wyładunku wszystkich połowów.
Nowa WPR wiązać się również będzie z wdrożeniem środków ochrony ekosystemu morskiego i zasobów morskich. W związku z tym będą
mogły być wyznaczone obszary, gdzie rybołówstwo będzie ograniczone ze względu na ochronę stad rozrodczych, miejsc rozrodu ryb czy
wrażliwych ekosystemów morskich.
brak
Redukcja emisji do Bałtyku związków azotu i fosforu wywołujących zjawisko eutrofizacji jako działanie na rzecz poprawy stanu
środowiska morskiego
(str. 33)
brak
Wskazania:
Należy rozpatrywać rejon Rynny Słupskiej, jako obszar cenny pod kątem makrozoobentosu i
wschodnie wody przygraniczne będące ważnym zimowiskiem ptaków. Na ww. akwenach nie
powinny być prowadzone działania skutkujące pogorszeniem ich stanu ekologicznego
Strategia została przyjęta przez rząd w lutym 2013 r.
I
2
I
3
2030
Master Plan dla transportu
kolejowego w Polsce do 2030 r.
Ministerstwo
Infrastruktury
Master Plan dla transportu kolejowego w Polsce do 2030 r. jest strategicznym dokumentem planistycznym określającym przyszłość
transportu kolejowego w Polsce, z uwzględnieniem wszystkich jego aspektów. Dokument pozwala władzom państwowym oraz
podmiotom gospodarującym w zakresie polskiego transportu kolejowego podejmować zadania inwestycyjne oraz tworzyć
harmonogram realizacji innych zadań, szczególnie w zakresie: projektowania i przygotowania inwestycji, budowy i modernizacji
infrastruktury, racjonalnego zagospodarowania zbędnej części istniejącej infrastruktury, świadczenia usług przewozowych, zarządzania
infrastrukturą kolejową i jej utrzymania. Konieczność opracowania Master Planu wynika z decyzji Komisji Europejskiej, a dokument
powstawał w konsultacji z jej przedstawicielami. Na jego podstawie Komisja Europejska będzie oceniać i analizować zmiany
zachodzące w polskim systemie transportu kolejowego oraz przeznaczać środki finansowe na jego wsparcie.
Dokument został przyjęty przez rząd w grudniu 2008 r.
2020 (2030)Polityka morska Rzeczypospolitej
Polskiej do roku 2020 (z
perspektywą do roku 2030)
Minister
Infrastruktury i
Rozwoju
W Polityce morskiej Rzeczypospolitej Polskiej do roku 2020 (z perspektywą do 2030 roku; PMRP) zostały określone kierunki
Wody terytorialne Polski na Morzu Sformułowano ogólne cele ochrony środowisk morskich odnoszące się w znacznej mierze do realizacji KPOWM jako skutecznego narzędzia w
zrównoważonego rozwoju społeczno-gospodarczego i racjonalnego wykorzystania nadmorskiego położenia Polski. Celem
Bałtyckim i brzeg morski
ochronie ekosystemów morskich. Inne wyszczególnione działania odnoszą się m.in. do realizacji postanowień Krajowego Planu Wdrażania
strategicznym polityki morskiej będzie zwiększenie udziału sektora gospodarki morskiej w PKB oraz wzrost zatrudnienia w gospodarce
Bałtyckiego Planu Działania HELCOM, edukacji ekologicznej, doposażenia jednostek odpowiedzialnych za zapobieganie i zwalczanie
morskiej. Polska polityka morska ma się opierać na konstytucyjnej zasadzie zrównoważonego rozwoju i powinna przynosić wymierne
zanieczyszczeń na morzu, redukcji emisji zanieczyszczeń, realizacja monitoringu wód morskich wraz z wdrażaniem ochrony w obszarach
korzyści obywatelom i gospodarce narodowej, wynikające z nadmorskiego położenia naszego kraju oraz zasobów morskich,
Natura 2000.
wykorzystanie potencjału polskiego morza i rozwój polskich portów. Kierunki rozwoju polityki morskiej wpisują się przede wszystkim w
cele Długookresowej Strategii Rozwoju Kraju Polska 2030. Trzecia fala nowoczesności i Strategii Rozwoju Transportu do roku 2020 (z
perspektywą do 2030 roku). Projekt Polityki morskiej Rzeczypospolitej Polskiej do roku 2020 został opracowany na szczeblu
ponadresortowym przez Międzyresortowy Zespół do spraw Polityki Morskiej Rzeczypospolitej Polskiej.
Dokument został przyjęty w marcu 2015 r.
I
2
2020
Program operacyjny Infrastruktura i
Środowisko 2014-2020
Minister
Infrastruktury i
Rozwoju
Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko 2014-2020 (POIiŚ 2014-2020) to krajowy program wspierający gospodarkę
niskoemisyjną, ochronę środowiska, przeciwdziałanie i adaptację do zmian klimatu, transport i bezpieczeństwo energetyczne. Środki
unijne z programu przeznaczone zostaną również w ograniczonym stopniu na inwestycje w obszary ochrony zdrowia i dziedzictwa
kulturowego. Celem POIiŚ 2014-2020 jest przede wszystkim wspieranie gospodarki, która efektywnie i przyjaźnie wykorzystuje zasoby
środowiska. Działanie to dąży do zrównoważenia rozwoju, co będzie miało wpływ na silną, stabilną i konkurencyjną gospodarkę. W
realizacji programu 2014-2020 zdecydowany nacisk zostanie położony na gospodarkę, która skutecznie wykorzystuje dostępne
zasoby, co wiąże się z korzyściami dla środowiska i konkurencji ekonomicznej.
W celu prowadzenia racjonalnej gospodarka żywymi zasobami morza
Działania służące realizacji celu:
1. Modernizacja i dostosowanie floty rybackiej do dostępnych żywych zasobów Morza Bałtyckiego
2. Poprawa środków kontroli i zarządzania zasobami rybnymi i ich efektywne wdrażanie
3. Zapewnienie racjonalnej i odpowiedzialnej eksploatacji zasobów rybnych przy zwróceniu uwagi na oddziaływanie na potrzeby producentów
i konsumentów
5. Skuteczne przeciwdziałanie nielegalnym, nieraportowanym i nieuregulowanym połowom
6. Wspieranie innowacyjnych badań nad rybołówstwem i akwakulturą
(str. 46-47)
cała Polska
brak
brak
brak
brak
Cel: Zapewnienie ochrony brzegów morskich oraz ujściowych odcinków rzek przymorskich
przed zjawiskiem erozji; Działania służące realizacji celu:
1. Realizacja programu wieloletniego Programu ochrony brzegów morskich
2. Wzmocnienie i utrzymanie systemu zabezpieczenia przeciwpowodziowego terenów
Uznanie Morza Bałtyckiego za obszar kontroli emisji tlenków siarki i azotu będzie miało pozytywne skutki środowiskowe, w postaci nadmorskich
zmniejszenia emisji tlenków do środowiska, ograniczenia eutrofizacji, będącej jednym z poważniejszych problemów
3. Stabilizacja linii brzegowej, zapobieganie erozji i zanikowi plaż oraz degradacji klifów
środowiskowych Morza Bałtyckiego, i tym samym przyczyni się do poprawy stanu środowiska morskiego
4. Kontynuacja i rozwój stałego monitoringu stanu brzegów morskich i strefy wód
(str. 34)
przybrzeżnych
Realizacja przedstawionych działań wpłynie zarówno na utrzymanie cennego przyrodniczo
środowiska strefy brzegowej.
(str. 35)
Działanie 2.3 Gospodarka wodno-ściekowa w aglomeracjach
Celem działania jest zwiększenie liczby ludności korzystającej z ulepszonego systemu oczyszczania ścieków komunalnych,
zapewniającego podwyższone usuwanie biogenów. Zostanie to osiągnięte dzięki dokończeniu budowy systemów gospodarki wodnościekowej w aglomeracjach. Realizacja działania pozwoli tym samym na wypełnienie zobowiązań akcesyjnych w zakresie
gospodarki ściekowej oraz przyczyni się do ochrony i zachowania stanu ekologicznego wód Bałtyku i zapobiegania
zanieczyszczeniu wód powierzchniowych w Polsce.
Cel: Eksploatacja złóż morskich zasobów mineralnych z obszaru szelfu kontynentalnego i
głębi oceanicznych.Działania służące realizacji celu:
Zintensyfikowanie prac rozpoznawczych na rzecz eksploatacji zasobów znajdujących się w
polskich obszarach morskich oraz badania dna morskiego, przy zastosowaniu najwyższych
norm ochrony środowiska
Opracowanie efektywnych i bezpiecznych dla środowiska naturalnego systemów wydobycia
konkrecji polimetalicznych
Stworzenie nowych oraz weryfikacja istniejących map geologicznych dna.
Efektem prac weryfikacyjnych istniejących map geologicznych będą wielotematyczne warstwy
informacyjne zawierające informacje geologiczne, ekologiczne i inne. Dostarczą one podstaw
do planowania przestrzennego oraz prawidłowego zarządzania obszarami dna morskiego, a
także pomogą w zapobieganiu konfliktom pomiędzy gospodarczym wykorzystaniem dna a
potrzebami ochrony środowiska.
brak
Konieczne jest zakończenie realizacji priorytetowych inwestycji przewidzianych w Krajowym programie oczyszczania ścieków
komunalnych (KPOŚK). Inwestycje niezbędne do osiągnięcia celów dyrektywy ściekowej będą zawarte także w opracowanym w
procesie aktualizacji KPOŚK tzw. Master Planie dla wdrożenia dyrektywy 91/271/EWG, który będzie zawierał ocenę stanu
wdrażania tej dyrektywy. Ponadto znaczna część infrastruktury komunalnej wymaga rozbudowy lub modernizacji
I
2
2020
Program Państwowego Monitoringu Ministerstwo
Środowiska,
Środowiska na lata 2016-2020
Generalny
Inspektorat
Ochrony
Środowiska
Państwowy Monitoring Środowiska to system powstały na podstawie Prawa o ochronie środowiska. Państwowy monitoring środowiska, cała Polska
według art. 25 ust. 2 ustawy - Prawo ochrony środowiska, jest systemem:
pomiarów, ocen i prognoz stanu środowiska oraz gromadzenia, przetwarzania i rozpowszechniania informacji o środowisku. Informacje
wytworzone w ramach PMŚ wykorzystywane są także do celów monitorowania skuteczności działań i strategicznego planowania w
zakresie ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju na wszystkich poziomach zarządzania.
W Programie Państwowego Monitoringu Środowiska na lata 2016-2020 przewidziano kontynuację większości dotychczasowych zadań
i jednocześnie zaplanowano realizację nowych zadań wynikających z konieczności wdrożenia do polskiego systemu monitoringu
nowych wymagań unijnych.
Pośrednio, patrz: Działania ogólne sprzyjające ochronie Bałtyku
Działanie 2.3. Gospodarka wodno-ściekowa w aglomeracjach
Zwiększenie liczby ludności korzystającej z ulepszonego systemu oczyszczania ścieków komunalnych, zapewniającego
podwyższone usuwanie biogenów, przez co przyczyni sie do ochrony i zachowania stanu ekologicznego wód Bałtyku i
zapobiegania zanieczyszczeniu wód powierzchniowych w Polsce.
Dokument został zatwierdzony w październiku 2015 r.
I
2
2020
I
3
aktualiz
acja co
4 lata
Program Operacyjny Inteligentny
Rozwój 2014-2020
Ministerstwo
Rozwoju
Program Operacyjny Inteligentny Rozwój 2014-2020 – dokument przyjęty przez Radę Ministrów 8 stycznia 2014 roku, stanowiący
krajową implementację polityki spójności Unii Europejskiej w zakresie wzrostu innowacji i działań badawczych. Program w całości
będzie realizowany w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. POIR to jeden z 6 programów krajowych, które
realizowane będą na terytorium całej Polski. Zgodnie z Umową Partnerską, alokacja środków na POIR wynosi 8 614,1 mln eur. Cele:
- wsparcie podmiotów gospodarczych w sektorze innowacji i działań badawczych
- podniesienie jakości badań naukowych i prac rozwojowych
- zwiększenie stopnia przystosowania jednostek do warunków gospodarki rynkowej
- zwiększenie umiędzynarodowienia badań naukowych i prac rozwojowych
cała Polska
Środki finansowe mogą być przeznaczane na realizację projektów przyczyniających się do wdrażania Stretegii UE dla Regionu Morza
Bałtyckiego co pośrednio może wpływać na warunki kształtowania się bioróżnorodności Bałtyku.
brak
Wsparcie innowacji w sektorze akwakultury, innowacje związane z ochroną morskich zasobów biologicznych w celu zmniejszenia
oddziaływania rybołówstwa na środowisko
brak
brak
brak
Obszar działań poszczególnych
oddziałów RZGW
Pozytywne oddziaływania pośrednie związane z ograniczeniem emisji biogenów do wód.
brak
brak
brak
Najważniejsze środki zaradcze które uwzględnia się w programach na obszarach szczególnie zagrożonych (ONS) (zgodnie
załącznikiem nr 1 do rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie szczegółowych wymagań jakim
powinny odpowiadać programy działań mających na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych):
brak
Program koncentruje się na przedsięwzięciach powiązanych z budową gospodarki opartej na wiedzy, konkurencyjnego sektora nauki
oraz efektywnych instytucji otoczenia biznesu umożliwiających inteligentny rozwój gospodarczy kraju.
Programy działań mających na celu Oddziały RZGW
ograniczenie odpływu azotu ze
źródeł rolniczych
Zgodnie z art. 47 ust. 7 ustawy z dnia 18.07.2001 r. Prawo wodne (Dz. U. z 2012 r., poz. 145 z późn. zm.) Dyrektor RZGW opracowuje
program działań dla wyznaczonych w danym regionie wodnym obszarów szczególnie narażonych (OSN), z których odpływ azotu ze
źródeł rolniczych należy ograniczyć. Program jest ogłaszany w postaci rozporządzenia Dyrektora RZGW danego oddziału w drodze
aktu prawa miejscowego, publikowanego we właściwym dzienniku urzędowym województwa. Programy działań na obszarach
szczególnie narażonych są sporządzane na okres 4 lat. Celem programu jest poprawa stanu wód i przywracanie określonych
przepisami prawa standardów ich jakości. Określono w nim kierunki i zakres działań oraz konieczne środki zaradcze, umożliwiające
zmniejszenie zanieczyszczenia wód spowodowanego przez azotany pochodzące z działalności rolniczej. Program działań wprowadza
szereg środków zaradczych do obowiązkowego stosowania przez użytkowników rolnych np. przestrzeganie okresów, w których nie
wolno stosować nawozów, przestrzeganie dawek i sposobów nawożenia oraz wskazuje sposoby właściwego użytkowania gruntów i
magazynowania nawozów naturalnych.
W dniu 24 września 2012 roku Sejmik Województwa Pomorskiego przyjął Strategię Rozwoju Województwa Pomorskiego 2020.
Strategia Rozwoju Województwa Pomorskiego 2020 jest jednym z najważniejszych dokumentów samorządu województwa
określającym wizję rozwoju, cele oraz główne działania zmierzające do ich osiągnięcia.
Zaktualizowana Strategia wyznacza w perspektywie 2020 roku trzy wzajemnie uzupełniające się i równie ważne cele strategiczne. Są
nimi:
- nowoczesna gospodarka,
- aktywni mieszkańcy
- atrakcyjna przestrzeń.
Celem nadrzędnym jest spójność regionu, ale rozumiana jako zapewnienie możliwości rozwoju i poszukiwanie takich ścieżek zmian,
które będą wykorzystywały i wzmacniały potencjał każdego z obszarów. Naczelnymi zasadami w procesie realizacji Strategii będą
zatem: łączenie sił i zasobów, a także koordynacja wysiłków poszczególnych podmiotów.
I
3
2020
Strategia Rozwoju Województwa
Pomorskiego 2020
Sejmik
Województwa
Pomorskiego
I
3
2020
Strategia Rozwoju Województwa
Zachodniopomorskiego do roku
2020
Sejmik
Obecnie obowiązująca Strategia Rozwoju Województwa Zachodniopomorskiego do roku 2020 wraz z Prognozą oddziaływania na
Województwa
Środowisko została przyjęta przez Sejmik Województwa Zachodniopomorskiego Uchwałą Nr XXVI/303/05 z dnia 19 grudnia 2005 roku.
Zachodniopomorski Konieczność dokonania aktualizacji Strategii wynika z zapisów Ustawy z dnia 6 grudnia 2006 roku o zasadach prowadzenia polityki
ego
rozwoju (tekst jednolity Dz. U. z 2009 roku, Nr 84 poz. 712), jak równie˝ związana jest ze stale zmieniającymi si´ uwarunkowaniami
zewnętrznymi i wewnętrznymi rozwoju województwa. Zaktualizowana Strategia Rozwoju Województwa Zachodniopomorskiego do roku
2020 została przyjęta przez Sejmik Województwa Zachodniopomorskie w czerwcu 2010 r. Dokument wyznacza kierunki działań
społeczności regionu oraz mechanizmy monitorowania jego rozwoju. Strategia Rozwoju Województwa zachodniopomorskiego 2020
jest jednym z najważniejszych dokumentów samorządu województwa określającym wizję rozwoju, cele oraz główne działania
zmierzające do ich osiągnięcia.
W aktualizacji strategii w perspektywie 2020 roku określono 6 celów strategicznych (którym przyporządkowano 34 cele kierunkowe):
- Wzrost innowacyjności i efektywności gospodarowania
- Wzmocnienie atrakcyjności inwestycyjnej regionu
- Zwiększenie przestrzennej konkurencyjności regionu
- Zachowanie i ochrona wartości przyrodniczych, racjonalna gospodarka zasobami
- Budowanie otwartej i konkurencyjnej społeczności
- Wzrost tożsamości I spójności społecznej regionu
Stosuje się szczególne okresy nawożenia (m.in.):
- nawożenie stosuje się w okresach i w warunkach, gdy nie ma zagrożenia, że zawarte w nich składniki mineralne, szczególnie
związki azotu, będą wymywane do wód gruntowych lub zmywane do wód powierzchniowych w stopniu powodującym zagrożenie
dla wód, a w konsekwencji ich zanieczyszczenie
- nawozy naturalne , organiczne i azotowe mineralne na gruntach ornych stosuje się w okresie od dnia 1 marca do dnia 15
listopada; na łąkach trwałych i pastwiskach trwałych od dnia 1 marca do dnia 15 sierpnia
- nawozy płynne naturalne na łąkach trwałych i pastwiskach trwałych stosuje się od dnia 1 marca do dnia 15 sierpnia
- nawozy stałe naturalne stosuje się: na łąkach trwałych od dnia 1 marca do dnia 30 listopada; na pastwiskach trwałych od dnia 1
marca do dnia 15 kwietnia i od dnia 15 października do dnia 30 listopada
Ponadto ogólne zasady stosowania nawozów określone zostały w § 2 ust. 4 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z
dnia 16 kwietnia 2008 r. w sprawie szczegółowego sposobu stosowania nawozów oraz prowadzenia szkoleń z zakresu ich
stosowania (Dz. U. Nr 80, poz. 479, zm.: Dz. U. z 2012 r., poz. 745).
Województwo pomorskie
patrz: działania ogólne sprzyjające ochronie Morza Bałtyckiego
brak
brak
brak
Warunki przechowywania nawozów naturalnych oraz postępowanie z odciekami (m.in.):
- Płynne nawozy naturalne należy przechowywać w taki sposób, aby wycieki nie przedostawały się do gruntu i wód
- obornik należy przechowywać w sposób zabezpieczający przed przenikaniem odcieków do wód lub do gruntu, lub w przypadku
utrzymywania zwierząt na głębokiej ściółce, w budynku inwentarskim o nieprzepuszczalnym podłożu,
- jeżeli prowadzący działalność rolniczą na OSN posiada nadmierną ilość nawozów naturalnych w stosunku do rzeczywistej
pojemności ich przechowywania, musi on udokumentować, że nawozy usuwa w sposób nieszkodliwy dla środowiska
- Nawozy naturalne i kiszonki przechowuje się w odległości większej niż 20 m od studni, od linii brzegu cieków i zbiorników
wodnych,
- W okresie od dnia 1 marca do 31 października, jednak nie dłużej niż przez 12 tygodni, dopuszcza się złożenie obornika na
pryzmie bezpośrednio na gruncie, ale 20 m od studni, od linii brzegu cieków i zbiorników wodnych,
Zasady nawożenia pól na terenie o dużym nachyleniu (m.in.):
-przypadku działek o nachyleniu powyżej 10% zabiegi uprawowe należy wykonywać w kierunku poprzecznym do nachylenia stoku,
o ile pozwala na to usytuowanie i powierzchnia działki.
- Orkę należy wykonywać odkładając skiby w górę stoku
Inne zasady nawożenia pól (odpowiednie dawki nawozów, odległości od cieków, nawożenie pól w pobliżu cieków i warunkach, plany
brak
Województwo
zachodniopomorskie
Ogólne odniesienia związane z ochroną bioróżnorodności i zrównoważonym użytkowaniem zasobów morskich. Określono strategiczne cele
związane z rozwojem infrastruktury portowej i trnasportem morskim, które mogą zwiększać presje na zachowanie ekosystemów morskich we
właściwym stanie.
brak
brak
brak
Uruchomienie oczyszczalni ścieków w Szczecinie
brak
Wdrażanie najlepszych praktyk w zakresie rozwoju infrastruktury komunalnej - budowa nowoczesnych stacji uzdatniania, budowa
nowoczesnych oczyszczalni ścieków.
Dążenie do uporządkowania gospodarki komunalnej na obszarach zurbanizowanych poprzez: modernizację sieci wodociągowej i
kanalizacyjnej, poprawę jakości wody pitnej i zmniejszenie zanieczyszczeń odprowadzanych do środowiska, ograniczenie ilości
składowanych odpadów.
Droga do osiągniecia tego celu może być kształtowanie ładu przestrzennego w kierunku zwiększenie ekonomicznej racjonalności
inwestycji wodno-kanalizacyjnych oraz wzrostu efektywności funkcjonalnej systemów wodociągowych, kanalizacyjnych i
odpadowych. Dalsze korzyści można osiągnąć równiż poprzez stymulowanie współpracy gmin i samorządów w zakresie
infrastruktury ochrony środowiska oraz infrastruktury komunalnej, która zwiększałaby opłacalność podejmowanych inwestycji oraz
ograniczała ich koszty społeczne.
Cel strategiczny nr 4: Zachowanie i ochrona wartości przyrodniczych, racjonalna gospodarka zasobami;
Cel kierunkowy: Poprawa jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego
Działania:
-osiągnięcie i utrzymanie dobrego stanu wód poprzez eliminowanie zanieczyszczeń wód powierzchniowych substancjami
niebezpiecznymi ze źródeł przemysłowych, komunalnych i rolniczych
- ograniczanie emisji zanieczyszczeń, hałasu i gazów cieplarnianych ze źródeł komunalnych, komunikacyjnych i przemysłowych
Cel kierunkowy: Rozwój infrastruktury ochrony środowiska i systemów gospodarowania odpadami
Działania:
- rozbudowa i modernizacja sieci kanalizacji zbiorczej, oczyszczalni ścieków i systemów zaopatrzenia w wodę
Dokument Strategia rozwoju społeczno-gospodarczego województwa warmińsko-mazurskiego do roku 2025 powstał w wyniku
aktualizacji Strategii z 2005 r. i jest trzecim już etapem planowania strategicznego zapoczątkowanego w 1999 r. przez władze regionu.
Strategię zaktualizowano w czerwcu 2013 r. uchwałą sejmiku województwa. Strategia opracowana jest w horyzoncie czasowym do
2025 r. To celowe podejście wynika z długofalowego myślenia strategicznego, sięgającego poza najbliższy okres programowania
funduszy europejskich (2014-2020). sformułowano 4 cele strategiczne:
- wzrost konkurencyjności gospodarki, który zawiera najważniejsze zagadnienia na styku gospodarka – społeczeństwo
- wzrost aktywności społecznej – zawiera cele operacyjne
ze sfery społeczeostwo – sieci
- wzrost liczby i jakości powiązao sieciowych – ukierunkowanych głównie na sferę gospodarczą, dlatego znajduje się na styku
gospodarki i nowoczesnych sieci
- nowoczesna infrastruktura rozwoju – ten cel najsilniej wpływa na realizację wszystkich
pozostałych celów strategicznych, dlatego umieszczony jest w centralnej części układu celów
województwo warmińskomazurskie
Sejmik
Strategia rozwoju województwa
kujawsko-pomorskiego do roku 2020 Województwa
KujawskoPomorskiego
Sejmik województwa uchwalił strategię rozwoju województwa Kujawsko-Pomorskiego do 2020 roku w październiku 2013 r. W
dokumencie wyróżniono 4 priorytety:
- Konkurencyjna gospodarka
- Modernizacja przestrzeni wsi i miast
- Silna metropolia
- Nowoczesne społeczeństwo
Województwo kujawskopomorskie
mazowieckiego do roku 2030
Strategia Rozwoju Województwa Mazowieckiego do roku 2030 (aktualizacja) została uchwalona przez Sejmik Województwa w dniu 28
października 2013 r. Strategia jest dokumentem, którego zapisy powinny mieć wpływ na kształt przyszłego rozwoju przez określenie
długookresowych procesów rozwojowych w regionie.
Województwo mazowieckie
I
3
2025
Strategia rozwoju społecznogospodarczego województwa
warmińsko-mazurskiego do roku
2025
I
3
2020
I
3
2030
Sejmik
Województwa
WarmińskoMazurskiego
Sejmik
Województwa
Mazowieckiego
brak
brak
brak
brak
brak
Budowa i modernizacja oczyszczalniścieków.
Rozbudowa sieci kanalizacyjnej.
brak
brak
brak
brak
Wspierane i promowane będą inicjatywy wspólnej realizacji przedsięwzięć przez samorządy sąsiednich jednostek – zwłaszcza
mające na celu aktywizację gospodarczą lub społeczną lub rozwiązywanie ważnych problemów infrastrukturalnych (gospodarka
wodno-ściekowa, zaopatrzenie w energię, gospodarka odpadami)
brak
brak
brak
brak
Działania w ramach Środowiska i Energetyki
Zapewnienie trwałego i zrównoważonego rozwoju oraz zachowanie wysokich walorów środowiska poprzez:
- Prowadzenie monitoringu zanieczyszczeń środowiska
- Osiągnięcie i utrzymanie dobrego stanu i potencjału ekologicznego wód i związanych z nimi ekosystemów
brak
Poprawa jakości wód, odzysk/unieszkodliwianie odpadów, odnowa terenów skażonych oraz ograniczenie emisji zanieczyszczeń,
po przez:
- Zmniejszenie obciążenia środowiska powodowanego emisjami zanieczyszczeń do wód, atmosfery i gleby
- Porządkowanie i tworzenie spójnego systemu gospodarki odpadami
I
3
2020
podlaskiego do roku 2020
Sejmik
Województwa
Podlaskiego
Strategia została przyjęta 9 września 2013 r. przez Sejmik Województwa Podlaskiego. Dokument zakłada 3 cele strategiczne:
- Konkurencyjna gospodarka;
- Powiązania krajowe i międzynarodowe;
- Jakość życia.
Posiada także wizję województwa w 2030 r.
Województwo podlaskie
brak
brak
brak
brak
Cel operacyjny 3.4. Ochrona środowiska i racjonalne gospodarowanie jego zasobami
brak
W trosce o zwiększenie dyspozycyjnych zasobów wód dobrej jakości na potrzeby gospodarki i społeczeństwa, należy dążyć do
jak najlepszego oczyszczania ścieków komunalnych i przemysłowych, a także do propagowania zmian sposobu gospodarowania w
zlewni, tak aby doprowadzić do zmniejszenia ryzyka zanieczyszczenia wód ze źródeł rozproszonych (rolniczych). Szczególnie
intensywne działania powinny być skierowane na jak najskuteczniejszą ochronę głównych zbiorników wód podziemnych oraz stref
ochrony ujęć wód podziemnych i powierzchniowych. Efektywna gospodarka wodna powinna prowadzić także do utrzymania
niezbędnej ilości zasobów wody oraz usuwania bądź zmniejszania wszelkich zagrożeń związanych z jej deficytem i nadmiarem.
Wsparcie w tym zakresie ukierunkowane zostanie w szczególności na wykorzystanie inżynierii ekologicznej. Wspierane będą
inwestycje związane z gospodarką wodno-ściekową, w tym systemy odbioru ścieków komunalnych, budowa oczyszczalni
ścieków, poprawa parametrów istniejących oczyszczalni, jak również wspieranie gospodarki osadami ściekowymi. Na terenach o
zabudowie rozproszonej, w tym w szczególności na obszarach wiejskich, promowany będzie rozwój indywidualnych systemów
oczyszczania ścieków.
Główne kierunki interwencji:
- Edukacja ekologiczna i zwiększenie aktywności prośrodowiskowej społeczeństwa
- Ochrona powietrza, gleb, wody i innych zasobów
- Efektywny system gospodarowania odpadami
I
3
2020
wielkopolskiego do roku 2020
Sejmik
Województwa
Wielkopolskiego
Zaktualizowana strategia rozwoju dla wielkopolski została przyjęta przez Sejmik Województwa Wielkopolskiego 17 grudnia 2012 r.
Województwo wielkopolskie
brak
brak
brak
brak
Cel operacyjny 2.1. Wsparcie ochrony przyrody
Cel ten realizowany powinien być przede wszystkim przez następujące kierunki działań:
Osłabianie negatywnego wpływu działalności człowieka na ekosystemy: usuwanie przyczyn i skutków eutrofizacji, odwadniania
ekosystemów, postępującej antropogenizacji flory i fauny, w tym w wyniku suburbanizacji.
brak
Cel operacyjny 2.7. Poprawa gospodarki wodno-ściekowej do roku 2020.
Wielkopolski system gospodarki wodno-ściekowej nadal odbiega od wymogów Dyrektywy Rady 91/271/EWG z dnia 19 maja 1991
r. dotyczącej oczyszczania ścieków komunalnych. Polska wynegocjowała okres przejściowy na wprowadzenie przepisów ww.
dyrektywy do końca 2015 r. Dlatego konieczne jest realizowanie inwestycji w zakresie gospodarki ściekowej w taki sposób, aby
wywiązać się ze zobowiązań określonych w negocjacjach oraz z terminów zapisanych w Traktacie Akcesyjnym.
Cel ten realizowany powinien być przede wszystkim przez następujące kierunki działań:
- Kontynuacja wyposażania aglomeracji w oczyszczalnie ścieków.
- Budowa, rozbudowa oraz modernizacja sieci kanalizacji sanitarnej i oczyszczalni ścieków.
- Wyposażanie terenów o zabudowie rozproszonej w indywidualne, ekologiczne systemy oczyszczania ścieków.
- Poprawa gospodarki wodno-ściekowej na obszarach wiejskich.
- Rozbudowa infrastruktury gospodarki wodno-ściekowej w zakładach przemysłowych.
- Wdrażanie nowoczesnych technologii służących oszczędzaniu wody oraz powtórnemu wykorzystaniu wód zużytych.
I
3
2020
lubuskiego do roku 2020
Sejmik
Województwa
Lubuskiego
Strategia rozwoju województwa lubuskiego do roku 2020 została przyjęta przez Sejmik 19 listopada 2012 r. Dokument zakłada 4 cele
strategiczne:
- Konkurencyjna i innowacyjna gospodarka regionalna
- Wysoka dostępność transportowa i teleinformatyczna
- Społeczna i terytorialna spójność regionu
- Region efektywnie zarządzany
Województwo lubuskie
brak
brak
brak
brak
Cel strategiczny: Konkurencyjna i innowacyjna gospodarka regionalna
Cel szczegółowy: Udoskonalenie oraz rozbudowa infrastruktury energetycznej i ochrony środowiska
Zapewnienie skutecznych i efektywnych systemów zbierania i oczyszczania ścieków -budowa, przebudowa i remont sieci
kanalizacji zbiorczej oraz oczyszczalni ścieków, tworzenie sprawnych systemów gospodarowania odpadami komunalnymi w
oparciu o regionalne zakłady zagospodarowania odpadów, wspieranie działań w zakresie zapobiegania i ograniczania wytwarzania
odpadów komunalnych, wdrażanie technologii odzysku, w tym recyklingu, wdrażania technologii ostatecznego unieszkodliwiania
odpadów komunalnych, a także likwidacji zagrożeń wynikających ze składowania odpadów.
brak
I
3
2020
dolnośląskiego do roku 2020
Sejmik
Województwa
Dolnośląskiego
Strategia Rozwoju Województwa Dolnośląskiego 2020 została uchwalona w dniu 28 lutego 2013 r. Jest ona najważniejszym
dokumentem strategicznym regionu wytyczającym cele i kierunki rozwoju Dolnego Śląska na najbliższe lata. W powiązaniu z
krajowymi oraz europejskimi dokumentami strategicznymi, ujmuje całość spraw wpływających na kształtowanie sytuacji społecznogospodarczej regionu.
Przyjęty w strategii 2020 model gospodarczy składa się z dwóch filarów. Pierwszy filar stanowić będzie rozwój przemysłu opartego na
najnowocześniejszych technologiach oraz nowoczesnych usługach. Drugi filar opierać się będzie na unikatowych zasobach
przyrodniczych, uzdrowiskowych i kulturowych, a także bogatych zasobach naturalnych wspieranych działaniami w sferze energii,
klimatu, krajobrazu i zdrowia.
Województwo dolnośląskie
brak
brak
brak
brak
Realizacja celów Strategii ukierunkowana na:
brak
opolskiego do roku 2020
Sejmik
Województwa
Opolskiego
Strategia Rozwoju Województwa Opolskiego do 2020 r. przyjęta została przez Sejmik 28 grudnia 2012 r.
Województwo opolskie
I
3
2020
* Obniżenie emisji zanieczyszczeń powietrza SO2 do poziomu 13 kg na 1 mieszkańca i NOX do poziomu 5 kg na 1 mieszkańca;
* Wzrost udziału ludności korzystającej z oczyszczalni ścieków w liczbie ludności ogółem do poziomu 85%
brak
brak
brak
brak
Istniejące zasoby naturalne województwa opolskiego podlegają trwałej eksploatacji, której wynikiem jest postępująca degradacja
środowiska. Ochrona środowiska realizowana będzie w sposób kompleksowy, a u jej podstaw będzie leżeć zmiana
dotychczasowych wzorców konsumpcji i zachowań, ukierunkowana na efektywne i racjonalne wykorzystanie i poszanowanie
zasobów środowiska. Podstawowe znaczenie posiadać będzie wdrażanie nowoczesnych technologii w infrastrukturze technicznej,
zakończenie budowy systemów gospodarki wodno-ściekowej, ze szczególnym uwzględnieniem głównych zbiorników wód
podziemnych (GZWP 333, 335, 332), zwiększenie udziału odzysku oraz wyeliminowanie praktyki nielegalnego składowania
odpadów.
brak
Cel strategiczny Wysoka jakość środowiska
CEL OPERACYJNY 7.1. Poprawa stanu środowiska poprzez rozwój infrastruktury technicznej
Działania:
- budowa, rozbudowa i modernizacja stacji uzdatniania wody, sieci kanalizacyjnych i oczyszczalni ścieków
CEL OPERACYJNY 7.4. Racjonalne wykorzystanie zasobów naturalnych
Działania:
- wdrażanie programów rolno-środowiskowych i dobrych praktyk rolniczych
- ochrona ilości i jakości wód podziemnych i powierzchniowych, w szczególności na obszarach GZWP 333 oraz w dorzeczu Odry
CEL OPERACYJNY 7.5. Przeciwdziałanie i usuwanie skutków zagrożeń naturalnych i cywilizacyjnych
Działanie:
- tworzenie systemów umożliwiających retencjonowanie ścieków opadowych z terenów
zurbanizowanych oraz ich odzyskiwanie.
I
3
2020
łódzkiego do roku 2020
Sejmik
Województwa
Łódzkiego
Strategia Rozwoju Województwa Łódzkiego na lata 2007 –2020, została uchwalona przez Sejmik Województwa Łódzkiego w styczniu
2006 roku, zakładała skoncentrowanie działań prorozwojowych w 14 obszarach priorytetowych zgrupowanych w 3 sferach:
- w sferze społecznej: wiedza i kompetencje, jakość życia,
polityka społeczna, społeczeństwo obywatelskie,
- w sferze ekonomicznej: dostępność, baza gospodarcza, społeczeństwo informacyjne, obszary wiejskie, rynek pracy, wizerunek,
- w sferze funkcjonalno-przestrzennej: system osadniczy, ład przestrzenny, tożsamość regionalna, ochrona środowiska
Województwo łódzkie
brak
brak
brak
brak
CEL OPERACYJNY 8.2. Rozwój przestrzeni aglomeracji wraz ze wzmacnianiem powiązań
instytucjonalnych i społecznych
Działania:
- współpraca jst m.in. w zakresie zaopatrzenia w wodę, odprowadzania ścieków, zasilania w energię i ciepło, dostępu do sieci
teletechnicznych, prowadzenia gospodarki odpadami, transportu zbiorowego, wspólnych inicjatywy oświatowych, kulturalnych i
sportowych oraz spójnej promocji
Trendy i strategiczne wyzwania rozwojowe do 2020 roku:
brak
Rozbudowa systemu kanalizacji na terenach o skoncentrowanej zabudowie, zarówno w miastach, jak i na obszarach wiejskich,
które w znacznym stopniu zostaną obsłużone systemami kanalizacji zbiorczej z odprowadzeniem zebranych ścieków
komunalnych do oczyszczalni. Oczyszczalnie obsługujące duże aglomeracje (powyżej 15 000 RLM) wyposażone zostaną w
nowoczesne technologie, dzięki czemu w ściekach oczyszczonych nastąpi ponad 75% redukcja związków biogennych, będących
główną przyczyną eutrofizacji cieków wodnych. Racjonalnym i nowoczesnym systemem gospodarowania odpadami zostanie
objętych prawie 100% mieszkańców (wzrost o 25% w stosunku do 2010 r.) a na składowiska po selekcji trafiać będzie nie więcej
niż 50% zebranych odpadów (w 2010 r. 73,4%).
Wspieranie działań na rzecz zapobiegania i zmniejszania procesu eutrofizacji w celu zatrzymania i magazynowania wód o dobrej
jakości;
Cel strategiczny (obszary wiejskie)
Atrakcyjne osadniczo obszary wiejskie, wykorzystujące potencjały wewnętrzne dla rozwoju wielofunkcyjnego:
- Wspieranie działań na rzecz stosowania Kodeksu Dobrych Praktyk Rolniczych, w tym m. in. poprawy efektywności
gospodarowania zasobami wodnymi i glebowymi w rolnictwie (szczególnie w kierunku przeciwdziałania zakwaszeniu gleb) oraz
wspieranie działań na rzecz realizacji programów rolnośrodowiskowych (w tym działania na rzecz ochrony bioróżnorodności),
zwiększenie retencjonowania wód m. in. przez zwiększenie lesistości i zadrzewień.
- Wspieranie rozwoju systemów wodno-ściekowych
I
3
2020
śląskiego do roku 2020+
Sejmik
Województwa
Śląskiego
Niniejszy dokument, jest aktualizacją Strategii Rozwoju Województwa Śląskiego „Śląskie 2020”,
Uchwalone przez Sejmik Województwa Śląskiego 17 lutego 2010 roku, stanowi plan samorządu województwa określający wizję
rozwoju, cele oraz główne sposoby ich osiągania w kontekście występujących uwarunkowań w perspektywie 2020 roku. Radni przyjęli
Strategię Rozwoju Województwa Śląskiego "Śląskie 2020+". Uchwała Sejmiku Województwa Śląskiego 1 lipca 2013 r.
Na podstawie nakreślonej wizji rozwoju wykraczającej poza horyzont czasowy Strategii, wyznaczono obszary priorytetowe, cele
strategiczne i cele operacyjne, a następnie określono kierunki działań do roku 2020. 4 obszary priorytetowe:
- Nowoczesna gospodarka
- Szanse rozwojowe mieszkańców
- Przestrzeń
- Relacje z otoczeniem
Województwo śląskie
I
3
2020
małopolskiego do roku 2020
Sejmik
Województwa
Małopolskiego
Strategia Rozwoju Województwa Małopolskiego na lata 2011-2020 „Małopolska 2020. Nieograniczone możliwości”, przyjęta została
Województwo małopolskie
przez Sejmik 26 września 2011 r., zaktualizowano poprzedni dokument z 2006 r. z perspektywą 2007-2013. Obecna strategia
wyznacza cele regionalne, które powinny być osiągnąć w perspektywie do roku 2020. Działania wyznaczono na podstawie 7 obszarów.
I
3
2020
świętokrzyskiego do roku 2020
Sejmik
Województwa
Świętokrzyskiego
Aktualna, zaktualizowana wersja strategii została przejęta przez Sejmik województwa 16 lipca 2013 r. Dokument zakłada 6 celów
strategicznych:
- Koncentracja na poprawie infrastruktury regionalnej
- Koncentracja na kluczowych gałęziach i branżach dla rozwoju gospodarczego regionu
- Koncentracja na budowie kapitału ludzkiego i bazy dla innowacyjnej gospodarki
- Koncentracja na zwiększeniu roli ośrodków miejskich w stymulowaniu rozwoju gospodarczego regionu
- Koncentracja na rozwoju obszarów wiejskich
- Koncentracja na ekologicznych aspektach rozwoju regionu
Województwo świętokrzyskie
Strategiczne kierunki działań
7.2. Wzmocnienie i rozwój systemów infrastruktury technicznej:
rozwój systemów wodno – kanalizacyjnych, m. in. poprzez: zapewnienia skutecznych i efektywnych systemów odprowadzania i
Cel operacyjny: C.1. Zrównoważone wykorzystanie zasobów środowiska
Działania:
- Wspieranie działań na rzecz poprawy jakości wód powierzchniowych oraz ochrony wód podziemnych i racjonalizacji ich
wykorzystania
brak
brak
brak
brak
brak
brak
brak
brak
brak
Cel strategiczny
Wysoki poziom bezpieczeństwa mieszkańców Małopolski w wymiarze środowiskowym, zdrowotnym i społecznym.
Poprawa bezpieczeństwa ekologicznego oraz wykorzystanie ekologii dla rozwoju Małopolski
Działania:
Ochrona zasobów wodnych:
- ograniczenie zanieczyszczeń przedostających się do wód podziemnych, powierzchniowych i gleb
brak
brak
brak
brak
Cel strategiczny 6. Koncentracja na ekologicznych aspektach rozwoju regionu
brak
Inżynieria środowiska, czyli dokończenie infrastruktury komunalnej oraz efektywne wykorzystanie zlewni Wisły, racjonalna
gospodarka wodna i ściekowa, efektywna gospodarka odpadami oraz poprawa mechanizmów zarządzania środowiskiem.
Przykładem tego typu działań są m.in.:
budowa nowych oraz modernizacja i rozbudowa istniejących oczyszczalni ścieków
oraz systemów zbiorczej kanalizacji sanitarnej i deszczowej.
I
3
2020
lubelskiego do roku 2020
Sejmik
Województwa
Lubelskiego
24 czerwca 2013 r. w Sejmik Województwa Lubelskiego uchwalił zaktualizowaną wersje Strategii Województwa Lubelskiego na lata
2014-2020 z perspektywą 2030. Strategiczne cele rozwoju regionu lubelskiego, których realizacji będą służyły uchwalone działania są
określone następująco:
1. Wzmacnianie urbanizacji regionu
2. Restrukturyzacja rolnictwa oraz rozwój obszarów wiejskich
3. Selektywne zwiększanie potencjału wiedzy, kwalifikacji, zaawansowania technologicznego, przedsiębiorczości i innowacyjności
regionu
4. Funkcjonalna, przestrzenna, społeczna i kulturowa integracja regionu
Województwo lubelskie
brak
brak
brak
brak
• Wspieranie wysiłków władz lokalnych na rzecz kompleksowej rewitalizacji oraz poprawy infrastruktury komunalnej
brak
I
3
2020
podkarpackiego do roku 2020
Sejmik
Województwa
Podkarpackiego
Strategia rozwoju województwa podkarpackiego do roku 2020 została uchwalona przez Sejmik 26 sierpnia 2013 r. aktualizując
poprzednią strategię z 2007 r. Nowo przyjęta Strategia wskazuje na cztery podstawowe obszary tj.: „Konkurencyjna i Innowacyjna
Gospodarka", „Kapitał Ludzki i Społeczny"', „Siec Osadnicza"', „Środowisko i Energetyka", na których w pierwszej kolejności
koncentrować się będą działania samorządu województwa.
Województwo podkarpackie
brak
brak
brak
brak
Kierunek działania:
Zapewnienie właściwej gospodarki wodno-ściekowej.
(Celem realizacji tego kierunku działań jest osiągniecie i utrzymanie na terenie całego województwa podkarpackiego dobrego stanu
wód powierzchniowych i podziemnych)
brak
Realizacja inwestycji wynikających z Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych.
- wyposażanie terenów „nieaglomeracyjnych” we właściwą infrastrukturę systemowo rozwiązującą problem zbierania i oczyszczania
ścieków (w tym budowę przydomowych oczyszczalni ścieków dla jednego lub kilku gospodarstw, szczelnych – wybieralnych
zbiorników, itp.),
- dokładna ewidencja wszystkich zbiorników bezodpływowych i przydomowych oczyszczalni ścieków wraz z kontrolą wywozu
nieczystości płynnych i osadów ściekowych z oczyszczalni,
- stały monitoring czystości wód w województwie,
- stosowanie nowoczesnych rozwiązań technologicznych w zakresie gospodarki wodno-ściekowej oraz zmniejszania
wodochłonności gospodarki,
- dotrzymanie zobowiązań nałożonych przez ustawodawstwo europejskie i krajowe w zakresie gospodarki wodno-ściekowej,
- poprawa świadomości ekologicznej społeczeństwa,
- efektywna współpraca transgraniczna w zakresie ochrony zasobów wodnych
I
2
2020
Strategia Bezpieczeństwo
Energetyczne i Środowisko
Minister
Gospodarki,
Ministerstwo
Środowiska
Rada Ministrów 15 kwietnia 2014 r. przyjęła Strategię Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko – perspektywa do 2020 r. (BEiŚ),
przedłożoną przez Ministra Gospodarki. Dokument został opracowany we współpracy z Ministerstwem Środowiska.
Strategia jest jedną z 9 zintegrowanych strategii rozwoju, powstałych w oparciu o ustawę z 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia
polityki rozwoju. Dokument uszczegóławia zapisy Średniookresowej Strategii Rozwoju Kraju 2020 w dziedzinie energetyki i środowiska
oraz stanowi wytyczne dla Polityki energetycznej Polski. Celem głównym Strategii „Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko” jest
zapewnienie wysokiej jakości życia obecnych i przyszłych pokoleń z uwzględnieniem ochrony środowiska oraz stworzenie warunków
do zrównoważonego rozwoju nowoczesnego sektora energetycznego, zdolnego zapewnić Polsce bezpieczeństwo energetyczne oraz
konkurencyjną i efektywną gospodarkę.
Celami szczegółowymi BEiŚ są:
- zrównoważone gospodarowanie zasobami środowiska,
- zapewnienie gospodarce krajowej bezpiecznego i konkurencyjnego zaopatrzenia w energię oraz
- poprawa stanu środowiska.
Ponadto w dokumencie wskazano zagadnienia horyzontalne, wykraczające poza wskazaną perspektywę czasową.
Zawarto w nim 15 kierunków interwencji podzielonych na 52 działania w obszarze energetyki i środowiska wraz ze szczegółowym
podziałem na zadania, ze wskazaniem instytucji koordynujących, zaangażowanych i odpowiedzialnych za ich realizację, a także
dokumentów powiązanych.
Cała Polska
brak
brak
brak
brak
Kontynuacja działań inwestycyjnych koncentrujących się na usuwaniu związków azotu i fosforu oraz zanieczyszczeń
bakteriologicznych. Istotne dla jakości wód w Polsce będą zmiany w rolnictwie (nawożenie, melioracje) w kierunku stosowania tzw.
dobrych praktyk rolniczych. Aby zapewnić dostępność wody, wzorce produkcji w przemyśle powinny być ukierunkowane na
zmniejszanie wodochłonności (zamknięte obiegi wody) oraz odpowiednie opłaty za korzystanie z wody.
Cel 3. Poprawa stanu środowiska
Cel szczegółowy: Zapewnienie dostępu do czystej wody dla społeczeństwa i gospodarki - Degradacja wód negatywnie oddziałuje
na różnorodność biologiczną ekosystemów, natomiast w ekosystemach wodnych problemem jest eutrofizacja.
Równoczesne prowadzenie działań związanych z ochroną wód w stosunku do wód podziemnych i powierzchniowych oraz
kompleksowo w ramach zlewni. Dla poprawy jakości wód istotna jest rozbudowa infrastruktury oczyszczania ścieków (działanie
35).
Istotna jest także promocja dobrych praktyk rolniczych (działanie 36), bowiem znaczna część zanieczyszczeń zrzucanych do wód
pochodzi z terenów rolniczych. Ponadto kontynuowany będzie monitor
NW - dot.
projektów
działania zostały
zaklasyfikow ane
Poziom
obow iązyw ania
dokum entu
I - dot.
dokum entów
działania zostały
zaklasyfikow ane
jako istniejące
1m iędzynarodow y
2- krajow y
3- regionalny
I
I
I
1
1
1
Identyfikacja działań podstawowych i doraźnych niezbędnych do osiągnięcia lub utrzymania obrego stanu środowiska wód morskich (z pominięciem C1 - bioróżnorodności)
Horyzont
czasow y
Nazwa Programu
2018 ? Zintegrowana polityka morska Unii
Europejskiej "Niebieska Księga"
2020
2018
Jednostka
wydająca
dokument
Komisja
Europejska
Komisja
Zielona Księga Wiedza o morzu
2020: od mapowania dna morskiego Europejska
do prognozowania oceanicznego
Strategiczne cele i zalecenia w
zakresie polityki transportu
morskiego UE do 2018 r.
Komisja
Europejska
Opis dokumentu
podjęte
Zintegrowana polityka morska Unii Europejskiej stanowi całościowe podejście do wszystkich unijnych strategii dotyczących mórz.
Zakładając, że poprzez połączenie strategii dotyczących mórz i oceanów, UE może osiągnąć w tym obszarze większe korzyści przy
mniejszym wpływie na środowisko, zintegrowana polityka morska obejmuje dziedziny tak różnorodne, jak rybołówstwo i akwakultura,
żegluga morska i porty morskie, środowisko morskie, badania morskie, morska energia wiatrowa, budownictwo okrętowe i gałęzie
przemysłu związane z morzem, nadzór morski, turystyka morska i przybrzeżna, zatrudnienie w sektorach morskich, rozwój regionów
przybrzeżnych oraz stosunki zewnętrzne w gospodarce morskie.
Komunikat Komisji do Parlamentu europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów Zintegrowana polityka morska Unii Europejskiej. Konkluzje prezydencji w sprawie polityki morskiej przyjęte podczas posiedzenia Rady
Europejskiej w Brukseli w dniu 14 grudnia 2007 r., rozporządzenie (UE) nr 1255/2011 z dnia 30 listopada 2011 r. ustanawiające
Program na rzecz dalszego rozwoju zintegrowanej polityki morskiej, które ma zostać zastąpione przygotowanym przez Komisję
wnioskiem dotyczącym rozporządzenia w sprawie Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego.
Unia Europejska
W ramach inicjatywy „Wiedza o morzu 2020” gromadzone są dane morskie pochodzące z różnych źródeł, aby: pomóc przemysłowi,
władzom publicznym i badaczom w gromadzeniu danych i ich efektywniejszym wykorzystaniu w celu stworzenia nowych produktów i
usług lepiej zrozumieć zachowanie mórz i oceanów. W dniu 29 sierpnia 2012 r. Komisja zainicjowała konsultacje w sprawie zielonej
księgi dotyczącej jej inicjatywy „Wiedza o morzu 2020”. Miały one pozwolić uzyskać opinię zainteresowanych podmiotów na temat
wariantów przyszłego zarządzania inicjatywą oraz ewentualnego zaangażowania sektora prywatnego. Konsultacje zakończono w dniu
15 grudnia 2012 r.
W niniejszej zielonej księdze podsumowano dotychczasowe działania. Stanowi ona zatem punkt wyjścia do debaty na temat
najlepszej strategii przejścia do nowego etapu, który zmierzy się ze zdefiniowanymi w zielonej księdze wyzwaniami i wykorzysta
możliwości stworzenia do 2020 r. dostępnej, trwałej mapy cyfrowej europejskiego dna morskiego. Dzięki niej możliwe będzie również
dostarczanie aktualnych informacji na temat obecnego i przeszłego fizycznego, chemicznego i biologicznego stanu słupa wody oraz
prognoz, a także sformułowanie procesu wspomagającego państwa członkowskie w pomnażaniu ich potencjału w zakresie programów
obserwacji morskich, pobierania próbek i dokonywania pomiarów.
kraje członkowskie UE
Dokument został przyjęty 21 stycznia 2009 r. Celem niniejszego komunikatu jest przedstawienie głównych strategicznych celów
europejskiego systemu transportu morskiego do 2018 r. oraz określenie podstawowych obszarów, w których zachodzi potrzeba
podjęcia działań na poziomie UE aby wzmocnić konkurencyjność sektora a zarazem podnieść jego ekologiczność. Uwzględniono
kontekst sytuacji gospodarczej i właściwości rynku żeglugowego.
Zakłada się wdrażanie projektów obejmujących aspekty istotne dla ochrony bioróżnorodności, m.in. zwalczanie nielegalnych połowów i
destrukcyjnych połowów włókami na pełnym morzu, rozwój badań naukowych nad środowiskiem morskim. Podkreślona została istotność
działań międzysektorowych w zakresie ochrony środowiska morskiego. Zakłada się także wspieranie i integrowanie procesów morskiego
planowania przestrzennego co wspierać będzie pośrednio ochroną bioróżnorodności poprzez nadanie określonych funkcji i uzgodnienie
sposobów wykorzystywania poszczególnych rejonów wód morskich oraz wód przejściowych.
C2 - gatunki obce
Zintegrowana polityka morska UE przyczyni się do opracowania i realizacji programu prac.
Projekty:
- zwalczenie nielegalnych połowów i destrukcyjnych połowów włokami na pełnym morzu,
- przegląd zwolnień z unijnych przepisów prawa pracy dla sektora przewozów morskich i rybołówstwa
C5 - eutrofizacja
patrz: komercyjnie eksploatowane gatunki ryb
brak
Jednym z zamierzeń będzie sztandarowy projekt UE dotyczący przygotowania do 2020 r.
bezwarstwowych wielorozdzielczych map cyfrowych dna morskiego wód europejskich.
Powinny one zostać sporządzone w maksymalnej możliwej do uzyskania rozdzielczości i
uwzględniać topografię, geologię, siedliska i ekosystemy. Mapom powinien towarzyszyć
dostęp do aktualnych wyników obserwacji informacji na temat obecnego i przeszłego
fizycznego, chemicznego i biologicznego stanu słupa wody, związanych z nimi danych o
formach działalności człowieka i ich oddziaływaniu na morze oraz prognoz oceanograficznych.
(str. 3)
Zarządzanie rybołówstwem powinno w większym stopniu uwzględniać dobrobyt społeczności przybrzeżnych, środowisko morskie oraz
współdziałanie rybołówstwa z innymi rodzajami działalności. Będą prowadzone zdecydowane działania na rzecz odnowy zasobów rybnych,
wymagające wiarygodnych danych naukowych i wzmocnienia wieloletniego planowania. Komisja podejmie działania gwarantujące, że
wspólna polityka rybacka odzwierciedli podejście ekosystemowe strategii na rzecz środowiska morskiego i będzie zmierzać do
wyeliminowania nielegalnych, niezgłoszonych i nieuregulowanych połowów w wodach przybrzeżnych i na pełnym morzu. Zarządzanie
zasobami ryb z zastosowaniem maksymalnie zrównoważonego odłowu zapewni lepszą przyszłość europejskiej społeczności rybackiej i
przyczyni się do bezpieczeństwa żywnościowego Europy; cel ten trzeba osiągnąć do 2015 r., zgodnie z międzynarodowymi zobowiązaniami.
Aby zaspokoić rosnący światowy popyt na owoce morza należy rozwinąć akwakulturę w ramach regulacyjnych, które wspierają
przedsiębiorczość oraz innowacje, a także zapewniają zgodność z wysokimi normami ekologicznymi i zdrowotnymi.
Komisja zamierza:
- podjąć zdecydowane działania na rzecz eliminacji odrzutów i destrukcyjnych praktyk rybackich takich jak połowy włokami na pełnym morzu
we wrażliwych siedliskach;
- podjąć zdecydowane działania na rzecz eliminacji nielegalnych, niezgłoszonych i nieuregulowanych połowów;
- wspierać rozwój przyjaznego dla środowiska sektora akwakultury w Europie
Projekt zakłada utworzenie kompleksowego programu i systemu gromadzenia oraz przetwarzania danych o środowisku morskim, które będą
wykorzystywane do różnorodnych potrzeb i udostępnione powszechnie. Dokument nie zawiera działań bezpośrednio odnoszących się do
ochrony bioróżnorodności jednak upowszechnianie i rozwój badań nad środowiskiem morskim przyczyniać będzie się do jego skutecznej
ochrony.
brak
Ramy gromadzenia danych dla sektora rybołówstwa
Organom nadzoru rybackiego dane dotyczące wcześniejszego nakładu połowowego i składu połowów są potrzebne do ustalenia kwot na
kolejny rok. Organy nadzoru sanitarnego muszą ocenić jakość wody i jej przydatność do celów kąpielowych oraz zdecydować, czy
uzyskane z morza produkty spożywcze są bezpieczne dla konsumentów.
Art. 37 Zobowiązuje się w nim państwa członkowskie do gromadzenia danych biologicznych, technicznych, środowiskowych i społecznogospodarczych oraz do współpracy regionalnej. Absolutnie możliwe jest rozpowszechnianie informacji z zakresu rybołówstwa
odpowiadających wszelkim wymogom rozumienia ekosystemu bez ujawniania aktywności poszczególnych statków rybackich. Nowy
wieloletni program na lata 2014–2020 został odpowiednio sformułowany. Obecnie sieć EMODnet nie umożliwia dostępu do danych zebranych
w ramach gromadzenia danych dla sektora rybołówstwa.
brak
brak
brak
brak
brak
brak
brak
brak
brak
brak
brak
brak
brak
Niniejszy komunikat należy rozważać w szerszym kontekście unijnej polityki transportowej („Utrzymać Europę w ruchu: Zrównoważona
mobilność dla naszego kontynentu”) oraz zintegrowanej polityki morskiej UE (niebieska księga). Jego celem jest również wspieranie
innych ważnych strategii, mianowicie polityki UE w dziedzinie energii i ochrony środowiska. Do jego powstania przyczyniły się: ciągły
dialog prowadzony przez ekspertów z państw członkowskich, niezależne porady udzielane przez doświadczonych fachowców w
dziedzinie żeglugi oraz studium, w którym analizie poddano tendencje i symptomy zwiastujące zmiany w transporcie morskim.
I
1
Komunikat i plan działania
dotyczący utworzenia
europejskiego obszaru transportu
morskiego bez barier
Komisja
Europejska
Dokument przyjęto 21 stycznia 2009 r. Koncepcja europejskiego obszaru transportu morskiego bez barier rozciąga rynek wewnętrzny
na wewnątrzunijny transport morski poprzez wyeliminowanie lub uproszczenie procedur administracyjnych w tym transporcie, mając na
celu poprawę jego atrakcyjności, wydajności i konkurencyjności oraz przyczynienie się do ochrony środowiska. Komisja proponuje
podjęcie w tym celu szeregu środków, które przedstawiono w niniejszym komunikacie.
Za pomocą europejskiego obszaru transportu morskiego bez barier Komisja dąży do poprawy ogólnej efektywności wewnątrzunijnego
transportu morskiego poprzez usunięcie najpoważniejszych przeszkód administracyjnych dla rozwoju żeglugi morskiej bliskiego
zasięgu. Ten rodzaj transportu ma do odegrania ważną rolę, przyczyniając się do wypełnienia podjętych przez UE zobowiązań w
zakresie ochrony środowiska oraz do rozwiązania stojących przed nią problemów w dziedzinie energii poprzez stworzenie lepszych
warunków konkurowania z
transportem drogowym. Koncepcja ta stanowi element szerszej strategii, która obejmuje projekt autostrad morskich oraz nowe usługi
żeglugi morskiej bliskiego zasięgu.
Brak, odniesienia w zakresie ochrony bioróżnorodności głównie do obszarów otwartego morza.
I
1
Wspólna Polityka Rybołówstwa
Komisja
Europejska
Wspólna polityka rybołówstwa (WPR) została przyjęta w drodze Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1380/2013
z dnia 11 grudnia 2013 r. w sprawie wspólnej polityki rybołówstwa, zmieniające rozporządzenia Rady (WE) nr 1954/2003 i (WE) nr
1224/2009 oraz uchylające rozporządzenia Rady (WE) nr 2371/2002 i (WE) nr 639/2004 oraz decyzję Rady 2004/585/WE. Stanowi
element Wspólnej Polityki Rolnej Unii Europejskiej objęty mechanizmem wspólnego rynku. Jest zbiorem zasad dotyczących
zarządzania europejskimi flotami rybackimi i ochrony zasobów rybnych. Polityka umożliwia wszystkim europejskim flotom równy
dostęp do wód i łowisk UE, a rybakom umożliwia pracę w warunkach uczciwej konkurencji.
WPR powinna zapewnić spójność z celami określonymi w decyzji Konferencji Stron Konwencji o różnorodności biologicznej w sprawie
brak
strategicznego planu na lata 2011-2020 dotyczącego różnorodności biologicznej oraz z celami w zakresie różnorodności biologicznej przyjętymi
przez Radę Europejska 25 i 26 marca 2010 r. WPR powinna przyczyniać się do ochrony do ochrony środowiska morskiego, zrównoważonego
zarządzania wszystkimi gatunkami eksploatowanymi oraz do osiągnięcia dobrego stanu środowiska do 2010 r. (...). WPR wdraża podejście
ekosystemowe do zarządzania rybołówstwem, aby zminimalizować negatywne skutki działalności połowowej dla ekosystemów morskich, a
także dąży do zapewnienia, aby działalność połowowa nie powodowała degradacji środowiska morskiego. Zakłada się przyjmowanie środków
ochrony takich jak m.in. wdrażanie pilotażowych projektów dot. alternatywnych rodzajów technik zarządzania rybołówstwem oraz dotyczących
narzędzi, które zwiększają selektywność lub minimalizują negatywny wpływ działalności połowowe na środowisko morskie. Polityka
skoncentrowana na rybołówstwie, poprzez wdrożenie zasad zrównoważonego korzystania z zasobów morza oraz przyjęcie celów
środowiskowych w tym zakresie pośrednio pozytywnie oddziaływuje na bioróżnorodność poprzez utrzymywanie odpowiedniej jakości i struktury
ekosystemów morskich.
Wspólna organizacja rynku rybnego Unii Europejskiej opiera się na:
• jednolitych standardach produktów rybołówstwa pochodzenia wspólnotowego,
• ochronie zasobów przed przełowieniem,
• zrównoważonej eksploatacji żywych zasobów wodnych z biologicznego, środowiskowego i gospodarczego punktu widzenia,
• zapewnieniu konsumentom i przemysłowi przetwórczemu regularnych dostaw po rozsądnych cenach,
• tworzeniu organizacji producentów, które reprezentują interesy rybaków wspólnotowych,
• stosowaniu cen minimalnych, poniżej których nie wolno sprzedawać produktów rybołówstwa,
• tworzeniu zasad wymiany handlowej z krajami spoza Wspólnoty.
kraje członkowskie UE + na
wodach Unii, w tym przez statki
rybackie pływające pod banderą
państw trzecich i zarejestrowane
w nich; przez unijne statki
rybackie poza wodami Unii; lub
przez obywateli państw
członkowskich, bez uszczerbku
dla głównej odpowiedzialności
państwa bandery
brak
brak
1. WPR wdraża podejście ekosystemowe do zarządzania rybołówstwem, aby zapewnić minimalizowanie negatywnych skutków działalności
brak
połowowej dla ekosystemu morskiego, a także dąży do zapewnienia, aby działalność w zakresie akwakultury i działalność połowowa nie
powodowały degradacji środowiska morskiego (str. 2, 8).
2. Cel zrównoważonej eksploatacji żywych zasobów morza osiągnie się skuteczniej przez podejście wieloletnie do zarządzania
rybołówstwem, ustanawiającym jako priorytet plany wieloletnie odzwierciedlające specyfikę poszczególnych rodzajów rybołówstwa (str. 3).
Plany wieloletnie powinny w miarę możliwości obejmować większą liczbę stad, jeżeli takie stada są eksploatowane wspólnie. W planach
wieloletnich należy ustanowić ramy zrównoważonej eksploatacji określonych stad i ekosystemów morskich, ustalając wyraźne ramy
czasowe i mechanizmy zabezpieczające na wypadek nieprzewidzianych wydarzeń. Ponadto plany wieloletnie powinny być
podporządkowane jasno określonym celom w zakresie zarządzania, aby przyczyniały się do zrównoważonej eksploatacji stad i ochrony
odnośnych ekosystemów morskich. Plany te powinny być przyjęte w konsultacji z komitetami doradczymi, podmiotami sektora rybołówstwa,
naukowcami i innymi zainteresowanymi stronami mającymi interes w zarządzaniu rybołówstwem (str. 3).
3. Konieczne są środki służące obniżeniu obecnych wysokich poziomów przypadkowych połowów i stopniowemu eliminowaniu odrzutów (str.
3, 8). Należy ustanowić i stopniowo wdrożyć obowiązek wyładunku wszystkich połowów („obowiązek wyładunku”) gatunków, które są objęte
limitami połowowymi, dokonanych w trakcie działalności połowowej na wodach Unii lub przez unijne statki rybackie; przepisy, które
dotychczas zobowiązywały rybaków do odrzutów, powinny zostać uchylone (str. 3-4, 14). Dokładne przepisy przedstawione są w artykule 15
(str. 14-16).
4. Obowiązek wyładunku powinien być wprowadzany dla poszczególnych rodzajów rybołówstwa. Rybacy powinni mieć nadal możliwość
odrzucania tych gatunków, które według najlepszych dostępnych opinii naukowych wykazują wysoki wskaźnik przeżywalności po uwolnieniu
do morza (str. 4).
5. W ramach zarządzania obowiązkiem wyładunku państwa członkowskie powinny czynić jak największe starania, aby zmniejszyć
przypadkowe połowy. W tym celu wysoki priorytet należy nadać usprawnieniu selektywnych technik połowowych służących unikaniu i
ograniczaniu w jak największym stopniu przypadkowych połowów. Ważne jest, by państwa członkowskie rozdzielały kwoty pomiędzy statki
w sposób odzwierciedlający w jak największym stopniu oczekiwany skład gatunków w danych łowiskach. W przypadku niedopasowania
dostępnych kwot i rzeczywistego wzorca połowowego państwa członkowskie powinny rozważyć zlikwidowanie ich poprzez wymianę kwot z
innymi państwami członkowskimi, w tym na stałe. Państwa członkowskie powinny również rozważyć ułatwienie łączenia indywidualnych
kwot przez właścicieli statków na przykład na poziomie organizacji producentów lub grup właścicieli statków. W końcu państwa
członkowskie powinny rozważyć odliczanie gatunków stanowiących przyłów od kwoty gatunków docelowych w zależności od stanu ochrony
gatunków stanowiących przyłów (str. 4).
6. Przeznaczenie wyładunków połowów ryb poniżej minimalnego rozmiaru odniesienia do celów ochrony powinno być ograniczone i powinno
wykluczać sprzedaż do spożycia przez ludzi (str. 4, 8).
7. Z zastrzeżeniem opinii naukowych oraz bez narażania na szwank celów związanych z maksymalnym podtrzymywanym połowem i bez
zwiększania śmiertelności połowowej, w przypadku wprowadzenia obowiązku wyładunku, w tym obowiązku dokumentacji połowów, powinno
być możliwe zwiększenie powiązanych uprawnień do połowów, aby uwzględnić fakt, że wyładowane zostaną ryby, które wcześniej były
brak
brak
brak
brak
brak
brak
brak
brak
brak
brak
brak
brak
brak
Dokument wskazuje na konieczność uwzględnienia i integracji planowania przestrzennego i realizacji celów środowiskowych dla wód morskich
do 2020 r. Planowanie przestrzenne w obrębie obszarów morskich powinno gwarantować realizację tych celów. Brak odniesienia
szczegółowego, dokument wyznacza ramy dla procesów planowania przestrzennego.
brak
1. Zapewnienie do 2030 r. zrównoważonego rybołówstwa (str. 30).
2. Zapewnienie ochrony tarliskom (str. 31) przez np. czasowe lub trwałe ich wyłączanie z użytkowania.
3. Wyznaczenie obszarów dla akwakultury i regulacje dotyczące tych obszarów dołączane są do licencji rolniczych (str. 31), np.
umieszczanie akwakultr w miejscach farm wiatrowych (na zasadzie współużytkowania obszaru - spatial efficiency).
4. Weryfikacja ustawodawstwa dotyczącego rybołówstwa tak, by było ono spójne z polityką przestrzenną (str. 31).
1. Podjęcie działań na rzecz bioróżnorodności, co sprzyja utrzymaniu zdrowia i odporności
łańcuchów troficznych (str. 27).
1. Ograniczenie dostawy składników odżywczych przez rzeki do Morza Bałtyckiego (str. 27) – wizja w 2030 r. Morza Bałtyckiego
posiadającego dobrej jakości wody. Strategia „czystej wody” zostanie wdrożona we wszystkich krajach bałtyckich.
brak
Wspólną politykę rybołówstwa po raz pierwszy wprowadzono w latach 70. i kilkakrotnie reformowano. Ostatnia reforma weszła w życie
1 stycznia 2014 r. Celem WPR jest zagwarantowanie, że rybołówstwo i akwakultura będą ekologicznie, gospodarczo i społecznie
zrównoważone i że będą źródłem zdrowej żywności dla obywateli UE. Jej kolejnym celem jest wspieranie dynamicznego rozwoju
sektora rybołówstwa i zapewnienie społecznościom rybackim odpowiedniego poziomu życia.
Do dziś oddziaływanie rybołówstwa na wrażliwe środowisko morskie nie jest w pełni znane. Z tego powodu WPR przyjmuje ostrożne
podejście, uwzględniające konsekwencje działalności człowieka na wszystkie elementy wodnego ekosystemu. Zgodnie z jej
założeniami floty rybackie będą musiały bardziej selektywnie traktować to, co złowią, jak również odchodzić od praktyki wyrzucania
niepotrzebnych ryb za burtę.
Wspólna polityka rybołówstwa obejmuje cztery główne obszary: 1) zarządzanie rybołówstwem, 2) politykę międzynarodową, 3) politykę
rynku i politykę handlową, 4) finansowanie polityki. WPR powinna przyczyniać się do ochrony środowiska morskiego, do
zrównoważonego zarządzania wszystkimi gatunkami eksploatowanymi w celach handlowych oraz w szczególności do osiągnięcia
dobrego stanu środowiska do 2020 r.
I
1
2020
Strategia Europa 2020
Komisja
Europejska
Europa 2020 to unijna strategia wzrostu na okres od 2010 do 2020 r. Celem strategii „Europa 2020” jest osiągnięcie wzrostu
gospodarczego, który będzie: inteligentny - dzięki bardziej efektywnym inwestycjom w edukację, badania naukowe i innowacje;
zrównoważony - dzięki zdecydowanemu przesunięciu w kierunku gospodarki niskoemisyjnej; oraz sprzyjający włączeniu społecznemu,
ze szczególnym naciskiem na tworzenie nowych miejsc pracy i ograniczanie ubóstwa. Strategia koncentruje się na pięciu
dalekosiężnych celach w dziedzinie zatrudnienia, innowacyjności, edukacji, walki z ubóstwem oraz w zakresie klimatu i energii.
Cele:
1. Zatrudnienie – 75% osób w wieku 20-64 lat powinno mieć pracę.
2. Badania i rozwój – na inwestycje i rozwój powinniśmy przeznaczać 3% PKB Unii.
3. Zmiany klimatu i zrównoważone wykorzystanie energii – należy ograniczyć emisje gazów cieplarnianych o 20% w stosunku do
poziomu z 1990 r. (lub nawet o 30%, jeśli warunki będą sprzyjające); 20% energii powinno pochodzić ze źródeł odnawialnych;
efektywność energetyczna powinna wzrosnąć o 20%.
4. Edukacja – ograniczenie liczby uczniów przedwcześnie kończących edukację do poziomu poniżej 10%; co najmniej 40% osób w
wieku 30-34 lat powinno mieć wykształcenie wyższe.
5. Walka z ubóstwem i wykluczeniem społecznym – zmniejszenie liczby osób zagrożonych ubóstwem i wykluczeniem społecznym o
co najmniej 20 mln.
I
1
I
1
I
1
Wspólna Polityka Rolna obejmuje: rolnictwo, leśnictwo, uprawę winorośli oraz ogrodnictwo. Służy budowie zrównoważonego rozwoju
rolnictwa i obszarów wiejskich sprzyjając stabilnemu i harmonijnemu rozwojowi Europy i poszczególnych państw członkowskich,
szczególnie w kontekście klimatu, energii oraz budowy spójności ekonomicznej, społecznej i terytorialnej. WPR dba o dobra
publiczne, i jednocześnie sprzyja wzrostowi gospodarczemu.
Wspólna Polityka Rolna została przyjęta w drodze pakietu 5 rozporządzeń związanych z reformą Wspólnej Polityki Rolnej w grudniu
2013 r.:
1) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1305/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. w sprawie wsparcia rozwoju
obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) i uchylające rozporządzenie
Rady (WE) nr 1698/2005;
2) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1306/2013 z dnia 17 grudnia 2013 w sprawie finansowania wspólnej
polityki rolnej, zarządzania nią i monitorowania jej oraz uchylające rozporządzenia Rady (EWG) nr 352/78, (WE) nr 165/94, (WE) nr
2799/98, (WE) nr 814/2000, (WE) nr 1290/2005 i (WE) nr 485/2008;
3) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1307/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. ustanawiające przepisy dotyczące
płatności bezpośrednich dla rolników na podstawie systemów wsparcia w ramach wspólnej polityki rolnej oraz uchylające
rozporządzenie Rady (WE) nr 637/2008 i rozporządzenie Rady (WE) nr 73/2009
4) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1308/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. ustanawiające wspólną organizację
rynków produktów rolnych oraz uchylające rozporządzenia Rady (EWG) nr 922/72, (EWG) nr 234/79, (WE) nr 1037/2001 i (WE) nr
1234/2007;
5) Rozporządzenie (UE) nr 1310/2013 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 17 grudnia 2013 r. ustanawiające niektóre przepisy
przejściowe w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich
(EFRROW) oraz zmieniające rozporządzenie (UE) nr 1305/2013 Parlamentu Europejskiego i Rady w zakresie środków i ich rozdziału w
odniesieniu do roku 2014, a także i zmieniające rozporządzenie Rady (WE) nr 73/2009 oraz rozporządzenia (UE) nr 1307/2013, (UE) nr
1306/2013 i (UE) nr 1308/2013 Parlamentu Europejskiego i Rady w zakresie ich stosowania w roku 2014.
Wspólna Polityka Rolna
Komisja
Europejska
2017
Baltic Scope project
Lead partner:
Projekt (marzec 2015 – marzec 2017) ma na celu stworzenie wspólnych rozwiązań dotyczących transgranicznego planowania
Swedish Agency
przestrzennego obszarów morskich, co ma doprowadzić do lepszego dostosowania planów krajowych. Głównymi zadaniami są:
for Marine and
1. Towarzyszenie procesom tworzenia planów zagospodarowania obszarów morskich w krajach regionu Morza Bałtyckiego, które
Water Management powstają w odpowiedzi na Dyrektywę MSP (Dyrektywę ustanawiająca ramy planowania przestrzennego obszarów morskich).
2. Prowadzenie konkretnej współpracy transgranicznej między krajami UE regionu Morza Bałtyckiego – pytanie, co jest potrzebne do
Partner
osiągnięcia skutecznej współpracy transgranicznej, gdzie mogą być potencjalne jej bariery, a w konsekwencji stworzenie rekomendacji
organizations:
dla transgranicznego procesu planowania przestrzennego obszarów morskich.
Federal Maritime
3. Przeprowadzenie dwóch studiów przypadku – dla regionu południowo-zachodniego Bałtyku (SWB, kraje: Szwecja, Dania, Niemcy,
and Hydrographic
Polska) oraz dla regionu centralnego Bałtyku (CB, kraje: Łotwa, Estonia i Szwecja).
Agency (DE),
Obecnie projekt jest w trakcie realizacji.
Ministry of the
Environment (DK),
Maritime Office in
Szczecin (PL),
Ministry of
Environmental
Protection and
Regional
Development (LV),
Ministry of the
Interior (EE), SYKE
(FI), VASAB
Secretariat,
HELCOM
Secretariat,
Nordregio
2030
BaltSeaPlan Vision 2030
German Federal
Maritime and
Hydrographic
Agency (BSH)
Szwecja, Dania, Niemcy, Polska,
Łotwa, Estonia, Finlandia, Litwa
Projekt BaltSeaPlan (budżet 3,7 mln €, 2007-2012), realizowany z funduszy Programu Regionu Morza Bałtyckiego 2007-2013
kraje nadbałtyckie, obszar Morza
Europejskiej Współpracy Terytorialnej, towarzyszy procesowi tworzenia europejskiej polityki morskiej poprzez wspieranie
Bałtyckiego
zintegrowanego planowania przestrzennego na morzu i tworzenie narodowych strategii dla obszarów morskich w krajach nadbałtyckich.
Przyczynia się on także do realizacji HELCOM-owskiej rekomendacji dot. planowania przestrzennego i Deklaracji Gdańskiej VASAB-u.
Projekt BaltSeaPlan obejmie swymi działaniami poszczególne kroki planowania przestrzennego:
1. Inwentaryzacja: Zebranie danych na temat obecnych użytkowników morza, konfliktów i wartości środowiska naturalnego Bałtyku.
Braki zostaną uzupełnione celem otrzymania spójnej bazy danych na potrzeby planowania przestrzennego. Promowana będzie
wymiana danych, zgodnie z zaleceniami unijnej dyrektywy INSPIRE.
2. Analiza ram prawnych, metodologii i strategii środowiskowych w poszczególnych krajach nadbałtyckich – w oparciu o te analizy
przygotowane zostaną sugestie dla narodowych strategii morskich.
3. Wypracowanie wspólnej wizji (zagospodarowania przestrzennego) dla Morza Bałtyckiego, uwzględniającej transnarodowe
współzależności i ich efekty skumulowane.
4. Praktyczne wdrożenie zintegrowanego planowania przestrzennego obszarów morskich w kilku obszarach pilotażowych:
• Zatoka Pomorska PL/DE/SE,
• Zachodnia cześć Zatoki Gdańskiej PL,
• Południowa Ławica Środkowa PL/SE,
• Trasa T-Route Zachodniego Bałtyku DK,
• Wyspy Hiiuma i Saaremaa EE,
• Zachodnie wybrzeże Łotwy LV.
5. Lobbing na rzecz rozwoju planowania przestrzennego na morzu.
6. Opracowanie zaleceń ustawodawczych.
I
2
2030
Polityka energetyczna Polski do
2030
Ministerstwo
Gospodarki
Polityka Energetyczna Polski do 2030 została opracowana przez Ministerstwo Gospodarki i przyjęta przez Radę Ministrów w dniu 10
listopada 2009 r. Dokument ma charakter strategii ogólnokrajowej, która zawiera rozwiązania wychodzące naprzeciw najważniejszym
wyzwaniom polskiej energetyki. Dokument został opracowany zgodnie z art. 13–15 ustawy – Prawo energetyczne.
Podstawowymi kierunkami polskiej polityki energetycznej są:
- Poprawa efektywności energetycznej,
- Wzrost bezpieczeństwa dostaw paliw i energii,
- Dywersyfikacja struktury wytwarzania energii elektrycznej poprzez wprowadzenie energetyki jądrowej,
- Rozwój wykorzystania odnawialnych źródeł energii, w tym biopaliw,
- Rozwój konkurencyjnych rynków paliw i energii,
- Ograniczenie oddziaływania energetyki na środowisko.
Cała Polska
brak
brak
brak
brak
brak
brak
I
2
2030
Program polskiej energetyki
jądrowej
Ministerstwo
Gospodarki
Program Polskiej Energetyki Jądrowej został przyjęty jako uchwała Rady Ministrów 24 czerwca 2014 r. Jest to pierwszy
Cała Polska
kompleksowym dokument odnoszący się do energetyki jądrowej w Polsce. Przedstawia zakres i strukturę organizacji działań, jakie
należy podjąć, aby wdrożyć energetykę jądrową. Celem głównym Programu jest wdrożenie w Polsce energetyki jądrowej, co przyczyni
się do zapewnienia dostaw odpowiedniej ilości energii elektrycznej po rozsądnych cenach przy równoczesnym zachowaniu wymagań
ochrony środowiska. Cel ten realizowany będzie za pomocą szeregu działań opisanych w Programie.
PPEJ określa zakres i strukturę organizacji działań niezbędnych do wdrożenia energetyki jądrowej. Okres obowiązywania Programu
określa się na lata 2011-2030. Koszty realizacji Programu zostały oszacowane do końca realizacji l głównego etapu - uruchomienia
pierwszej elektrowni jądrowej. Przewiduje się przeprowadzanie aktualizacji Programu co 4 lata, co pozwoli także na weryﬁkację danych
o kosztach potrzebnych do jego realizacji.
brak
brak
brak
brak
brak
brak
NW
2
2050
Projekt Polityki energetycznej
Polski do 2050 roku
Rada Ministrów,
Ministerstwo
Gospodarki,
Ministerstwo
Energii
Projekt Polityki Energetycznej Polski do 2050 roku został opracowany przez Ministerstwo Gospodarki i przedstawiony przez Radę
Ministrów w sierpniu 2015 r. Projekt dokumentu został skierowany do konsultacji społecznych i międzyresortowych. Polityka
Energetyczna Polski jest przyjmowana przez Radę Ministrów na wniosek ministra gospodarki. Głównym celem polityki energetycznej
jest stworzenie warunków dla stałego i zrównoważonego rozwoju gospodarki narodowej, zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego
państwa oraz zaspokojenie potrzeb energetycznych przedsiębiorstw i gospodarstw domowych.
Cała Polska
brak
brak
brak
brak
brak
brak
NW
2
Projekt Narodowego Programu
Rozwoju Gospodarki
Niskoemisyjnej
Ministerstwo
Gospodarki,
Ministerstwo
Środowiska,
4 sierpnia 2015 r. Kierownictwo Ministerstwa Gospodarki przyjęło projekt Narodowego Programu Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej
Cała Polska
(NPRGN). Projekt Programu został skierowany do uzgodnień międzyresortowych i konsultacji publicznych.
Podstawa przygotowania NPRGN jest konieczność stworzenia ram dla budowy w dłuższej perspektywie optymalnego modelu
nowoczesnej materiało- i energooszczędnej gospodarki zorientowanej na innowacyjność i zdolnej do konkurencji na europejskim i
globalnym rynku. Istotą Programu jest pobudzenie zmian skutkujących transformacją polskiej gospodarki w kierunku niskoemisyjnym
przy zachowaniu zasady zrównoważonego rozwoju. Do Programu włączone zostały tylko te rozwiązania, które prowadząc do obniżenia
emisyjności, będą jednocześnie wspierać rozwój gospodarczy i wzrost jakości życia społeczeństwa.
brak
brak
brak
brak
brak
Działanie: Doskonalenie technologii pozyskiwania i wstępnej obróbki surowców
Wspieranie rozwoju i upowszechnianie nowoczesnych, wysoce zautomatyzowanych
technologii przy wydobyciu na lądzie oraz z dna morskiego, co pozwoliłoby na wstępną
obróbkę surowców w miejscu wydobycia. Nowoczesne niskoemisyjne technologie
wydobywcze umożliwiają m.in. wykonywanie prac rozpoznawczych i wydobywczych na
dużych głębokościach (nawet do 2 km) oraz całkowitą automatyzację niektórych operacji
górniczych. Technologie te stanowią odpowiedz na wyzwania związane z opłacalnością
przedsięwzięcia, narażeniem zdrowia pracowników podziemnych, czy wpływem działalności
wydobywczej na środowisko przyrodnicze
NW
2
2024
Projekt Programu Wieloletniego
„Budowa drogi wodnej łączącej
Zalew Wiślany z Zatoką Gdańską”
Ministerstwo
Infrastruktury i
Rozwoju
Regionalnego
Projekt uchwały Rady Ministrów w sprawie ustanowienia programu wieloletniego na lata 2017-2024 pn. "Budowa drogi wodnej łączącej
Zalew Wiślany z Zatoką Gdańską" został opracowany przez Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju Regionalnego. Projekt dokumentu w
grudniu 2015 r. został skierowany do konsultacji międzyresortowych i konsultacji społecznych
Celem programu jest zapewnienie środków finansowych na realizację inwestycji „Budowa drogi wodnej łączącej Zalew Wiślany z
Zatoką Gdańską ". Zadaniem programu jest określenie sposobu przygotowania i realizacji inwestycji w latach 2017 – 2024, określenie
kosztów inwestycyjnych oraz korzyści społeczno - gospodarczych wynikających z realizacji Programu. Celem przedsięwzięcia jest
zwiększenie możliwości rozwoju regionów wschodniej i północno – wschodniej część Polski, które korzystać będą z otwarcia Zalewu
Wiślanego na Morze Bałtyckie (możliwość eksportu artykułów budowlanych, płodów rolnych oraz rozwój wymiany towarowej i
turystyki). Budowa drogi wodnej łączącej Zalew Wiślany z Zatoką Gdańską umożliwi aktywizację regionu poprzez powrót do jego
tradycyjnych działalności, jak przemysł budowy
i remontu statków oraz innych jednostek pływających, rozwój funkcji transportowej w transporcie lądowym i wodnym (droga wodna
śródlądowa E-70), rozwój nowych rodzajów działalności, np. agroturystyki, turystyki wodnej i lądowej, wykorzystujących atrakcyjne
położenie.
Zalew Wiślany
brak
brak
brak
brak
brak
brak
NW
3
2021
Projekt Planu Zarządzania
Ryzykiem Powodziowym dla
obszaru dorzecza Wisły
KZGW
Obecnie na bazie przygotowanych dotychczas dokumentów planistycznych oraz zgromadzonych danych przygotowywane są plany
zarządzania ryzykiem powodziowym dla dwóch poziomów odniesienia w stosunku do powierzchni kraju – obszarów dorzeczy i
regionów wodnych. Prace prowadzone są równolegle dla obszarów dorzeczy Odry, Wisły oraz Pregoły a także 9 regionów wodnych.
Obecnie są przygotowane projekty planów przeznaczonych do konsultacji resortowych.
Celem planów zarządzania ryzykiem powodziowym jest ograniczenie potencjalnych negatywnych skutków powodzi dla życia i zdrowia
ludzi, środowiska, dziedzictwa kulturowego oraz działalności gospodarczej, poprzez realizację wybranych działań służących
minimalizacji zidentyfikowanych zagrożeń. Działania te, muszą także prowadzić do obniżania strat powodziowych.
Obowiązek sporządzenia planów wynika z Dyrektywy 2007/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2007 r. w
sprawie oceny ryzyka powodziowego i zarządzania nim, tzw. Dyrektywy Powodziowej. Zgodnie z ustawą Prawo wodne. Za
opracowanie planów odpowiedzialny jest prezes Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej na poziomie obszarów dorzeczy oraz
dyrektorzy poszczególnych Regionalnych Zarządów Gospodarki Wodnej dla regionów wodnych.
Dorzecze Wisły oraz dorzecza
rzek uchodzących bezpośrednio
do Morza Bałtyckiego: Słupi,
Łupawy i Łeby oraz rzek
zasilających Zalew Wiślany m. in.
Pasłęki, Baudy, Elbląga
brak
brak
brak
brak
brak
brak
NW
3
2021
obszaru dorzecza Odry
KZGW
jw.
Dorzecze Odry oraz dorzecza:
Regi, Parsęty, Wieprzy oraz
pozostałych rzek uchodzących do
Zalewu Szczecińskiego oraz do
Morza Bałtyckiego na zachód od
ujścia Słupi
brak
brak
brak
brak
brak
brak
NW
3
2021
obszaru dorzecza Pregoły
KZGW
jw.
Dorzecze Pregoły
brak
brak
brak
brak
brak
brak
I
2
Ministerstwo
Środowiska
Opracowanie SPA 2020 wpisuje się w działania na rzecz osiągnięcia celu nadrzędnego Białej Księgi oraz unijnej strategii adaptacji do
zmian klimatu jakim jest poprawa odporności państw członkowskich na aktualne i oczekiwane zmiany klimatu, w tym lepsze
przygotowanie do ekstremalnych zjawisk klimatycznych i pogodowych, oraz redukcja kosztów społeczno-ekonomicznych z nimi
związanych.
Polska
Brak
Brak
brak
Brak
Brak
Brak
I
2
Rada Ministrów
Krajowy Plan działań na lata 2015-2020 wyznacza ramy dla krajowych działań związanych z powstrzymaniem utraty europejskiej
bioróżnorodności do roku 2020. W odniesieniu do wód morskich dokument zawiera diagnozę obecnego stanu bioróżnorodności
Bałtyku, opis stanu rozpoznania i charakterystykę różnorodności biologicznej wraz z oceną wpływu aktualnego użytkowania wód na
różnorodność biologiczną. Zidentyfikowano główne zagrożenia powodujące utratę morskiej bioróżnorodności i ograniczenie naturalnych
zdolności ekosystemów do odbudowy. Zaliczono do nich przede wszystkim nadmierną eksploatację zasobów morskich w zakresie
surowców naturalnych jak i nadmierną eksploatację populacji ryb. Wskazano na istotne zmniejszenie się liczebności morskich
gatunków ptaków w stosunku do lat 90-tych, jako główne przyczyny wskazując przyłów ptaków w sieciach rybackich oraz presje
związane z zagospodarowaniem morza i inwazyjnymi formami turystyki w obszarach przybrzeżnych. Określono podstawowe kierunki
działań w zakresie ochrony ekosystemów morskich. Zaplanowano okresowy przegląd realizacji celów oraz sformułowano wskaźniki do
badania ich osiągnięcia.
Dokument zatwierdzony w listopadzie 2015 r.
Polskie wody terytorialne
W Planie zwrócono uwagę na konieczność poprawy skuteczności ochrony w obrębie obszarów Natura 2000, głównie poprzez pełną realizację i Wskazano źródła finansowania działań oraz podmioty odpowiedzialne za wdrażanie celów. Cel szczeg.: Ograniczenie zagrożeń wynikających ze zmian
wdrożenie planów zadań oraz planów ochrony, a także doskonalenia systemu ocen oddziaływania na środowisko. Wskazano także na potrzebę klimatu oraz presji ze strony gatunków inwazyjnych. Sformułowano zadanie Ograniczenie presji ze strony obcych gatunków inwazyjnych, w ramach którego
tworzenia nowych form ochrony przyrody, a także usprawnienia ochrony w istniejących obszarach takich jak parki krajobrazowe, rezerwaty
przewidziano dostosowanie polskiego ustawodawstwa oraz opracowanie i wdrożenie odpowiednich rozwiązań organizacyjno-finansowych, które umożliwią
przyrody, obszary chronionego krajobrazu. Wskazano także inne działania wspierające pośrednio ochronę bioróżnorodności takie jak edukacja, wdrożenie Rozporządzenia UE dot. gatunków inwazyjnych, wdrożenie programów zwalczania inwazyjnych gatunków obcych, a także ustanowienie systemu
angażowanie lokalnych społeczności i samorządów w projekty edukacyjno-promocyjne, a także wspieranie odpowiedzialnego biznesu.
nadzoru i monitorowania obcych gatunków.
Przewidziano także wspieranie lokalnych przedsiębiorców w prowadzeniu nieinwazyjnych form działalności gospodarczej. W zakresie ochrony
bioróżnorodności morza nacisk położono na wypełnienie zapisów RDSM. Sformułowano cele szczegółowe i kierunki interwencji w zakresie
ochrony bioróżnorodności. Cel szczeg. B: Doskonalenie systemu ochrony przyrody realizowany poprzez doskonalenie sieci obszarów
chronionych w celu zwiększenia skuteczności ochrony różnorodności biologicznej, wzmocnienie instytucjonalne systemu zarządzania
obszarami chronionymi, w tym system monitoringu przyrodniczego i raportowania, mobilizacja środków na realizację działań ochronnych w
obszarach chronionych. Cel szczeg. C: Zachowanie i przywracanie siedlisk przyrodniczych oraz populacji zagrożonych gatunków realizowany
poprzez zwiększenie efektywności systemu zarzadzania gatunkami chronionymi, ograniczenie presji ze strony gatunków chronionych
powodujących szkody gospodarcze. Cel szczeg. E: Zwiększenie integracji działalności sektorów gospodarki z celami ochrony różnorodności
biologicznej, gdzie ujęto zadanie Włączenie gospodarki rybackiej do działań na rzecz ochrony różnorodności biologicznej i działania
szczegółowe (wdrożenie regulacji mających na celu ograniczenie odrzutów podczas po łowów, opracowanie i wdrożenie procedur rejestrowania
danych o przylowie gatunków chronionych - ptaków, ssaków, ryb i minogów, Identyfikacja technik i narzędzi połowowych, sprzyjających
ochronie różnorodności biologicznej oraz ich zastosowanie przez rybaków). Wskazano źródła finansowania działań oraz podmioty
odpowiedzialne za wdrażanie celów.
Cel szczeg. D: Utrzymanie i odbudowa funkcji ekosystemów będących źródłem usług dla człowieka, gdzie przewidziano nadanie
ekosystemom wartości społeczno-ekonomiecznej oraz wdrożenie koncepcji zielonej infrastruktury. Cel szczeg. E: Zwikeszenie integracji
działalności sektorów gospodarki z celami ochrony różnorodności biologicznej, gdzie ujęto zadanie Włączenie gospodarki rybackiej do
działań na rzecz ochrony ró żnorodności biologicznej i działania szczegółowe (wdrożenie regulacji mających na celu ograniczenie odrzutów
podczas połowów, opracowanie i wdrożenie procedur rejestrowania danych o przylowie gatunków chronionych - ptaków, ssaków, ryb i
minogów, Identyfikacja technik i narzędzi połowowych, sprzyjających ochronie różnorodności biologicznej oraz ich zastosowanie przez
rybaków). Wskazano źródła finansowania działań oraz podmioty odpowiedzialne za wdrażanie celów. pisano szczegółowe zadania, które
mają służyć realizacji celów wraz z określeniem podmiotów instytucji wiodących w ich wdrażaniu.
Cel szczeg. D: Utrzymanie i odbudowa funkcji ekosystemów będących źródłem usług dla
człowieka, gdzie przewidziano nadanie ekosystemom wartości społeczno-ekonomiecznej oraz
wdrożenie koncepcji zielonej infrastruktury. Cel szczeg. E: Zwikeszenie integracji działalności
sektorów gospodarki z celami ochrony różnorodności biologicznej, gdzie ujęto zadanie
Włączenie gospodarki rybackiej do działań na rzecz ochrony ró żnorodności biologicznej i
działania szczegółowe (wdrożenie regulacji mających na celu ograniczenie odrzutów podczas
połowów, opracowanie i wdrożenie procedur rejestrowania danych o przylowie gatunków
chronionych - ptaków, ssaków, ryb i minogów, Identyfikacja technik i narzędzi połowowych,
sprzyjających ochronie różnorodności biologicznej oraz ich zastosowanie przez rybaków).
Wskazano źródła finansowania działań oraz podmioty odpowiedzialne za wdrażanie celów.
pisano szczegółowe zadania, które mają służyć realizacji celów wraz z określeniem
podmiotów instytucji wiodących w ich wdrażaniu.
Celem głównym NPRGN jest rozwój gospodarki niskoemisyjnej przy zapewnieniu zrównoważonego rozwoju kraju.
NPRGN stanowi rozwinięcie Założeń Narodowego Programu Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej, które zostały przyjęte przez Radę
Ministrów 16 sierpnia 2011 r.
2020 (2030)Strategiczny plan adaptacji dla
sektorów i obszarów wrażliwych na
zmiany klimatu do roku 2020 z
perspektywą do roku 2030
2020
Program ochrony i
zrównoważonego użytkowania
różnorodności biologicznej wraz z
Planem działań na lata 2015-2020
Horyzont
czasow y
2020
C7 - warunki hydrograficzne
art.61k.1.1g Pr.wod.: "stała zmiana właściwości hydrograficznych niepowodująca
negatywnego wpływu na ekosystemy morskie"
Zapewnienie skutecznej i bezpiecznej dla środowiska i wartości przyrodniczych ochrony
brzegów morskich.
Minimalizacja zjawisk postępującej erozji brzegów morskich.
C8 - substancje zanieczyszczające
art.61k.1.1h Pr.wod.: "utrzymanie stężenia substancji zanieczyszczających na
poziomie niepowodującym zanieczyszczenia wód morskich"
Zagwarantowanie skutecznego zwalczania zanieczyszczeń morza i ujściowych odcinków rzek
przymorskich.
C9 - substancje zanieczyszczające w rybach i owocach morza
art.61k.1.1i Pr.wod.: "utrzymanie poziomów substancji zanieczyszczających w rybach
oraz skorupiakach i mięczakach przeznaczonych do spożycia przez ludzi
nieprzekraczających poziomów określonych w normach lub przepisach dotyczących
poziomów tych substancji"
patrz: substancje zanieczyszczające
C 10 - odpady w środowisku morskim
art.61k.1.1j Pr.wod.: "utrzymanie właściwości i ilości odpadów na poziomie
niepowodującym szkód w środowisku wód morskich, przejściowych i przybrzeżnych"
brak
C11 - hałas podwodny i inne źródła energii
art.61k.1.1k Pr.wod.: "utrzymanie energii wprowadzanej do wód morskich, w tym
podmorskiego hałasu, na poziomie niepowodującym negatywnego wpływu na
środowisko wód morskich"
brak
Działania ogólne
sprzyjające ochronie Morza Bałtyckiego
Identyfikacja zagrożeń/presji
1. Wprowadzenie obowiązku sporządzania planów zagospodarowania przestrzennego dla strefy przybrzeżnej morza terytorialnego i wyłącznej strefy ekonomicznej.
1. Integracja systemów gazowych przesyłowych w regionie basenu Morza Bałtyckiego + rozbudowa terminala skroplonego gazu ziemnego w Świnoujściu i wewnętrznej sieci przesyłowej.
2. Wdrożenie mechanizmów Zintegrowanego Zarządzania Obszarami Przybrzeżnymi oraz opracowanie planów zagospodarowania przestrzennego obszarów morskich.
2. Rozwój i modernizacja infrastruktury portowej oraz dostępu do portów i przystani morskich od strony morza i lądu, w tym budowa głębokowodnych nabrzeży i torów podejściowych do portów.
3. Opracowanie i wdrożenie programów ochrony wód morskich, monitoringu obszarów morskich wraz z działaniami naprawczymi odnośnie wód morskich (lata 20122015).
3. Rozwój turystyki morskiej.
4. Poszukiwanie i eksploatacja zasobów naturalnych w dnie Morza.
uwagi ogólne
Skuteczna ochrona Morza Bałtyckiego i uzyskanie
dobrego stanu środowiska morskiego wymaga podjęcia
skoordynowanych działań mających na celu
ograniczenie presji i negatywnych oddziaływań na
środowisko Bałtyku. Będzie ona realizowana także w
oparciu o planowanie funkcjonalne obszarów
przybrzeżnych i morskich.
4. Zrównoważone korzystanie ze środowiska morskiego - sposób gwarantujący możliwość użytkowania tego środowiska i prowadzenia w nim działalności przez obecne
i przyszłe pokolenia. Oznacza to, że struktura, funkcje i procesy ekosystemów morskich muszą być w pełni uwzględnione, gatunki i siedliska morskie chronione, a
spowodowana przez człowieka utrata różnorodności biologicznej – zahamowana.
2023
brak
Uznanie całego obszaru Polski, ze względu na położenie w 99,7 % w zlewisku Morza
Bałtyckiego, za obszar wrażliwy, tj. wymagający ograniczenia zrzutów związków azotu i
fosforu oraz zanieczyszczeń biodegradowalnych do wód;
patrz: substancje znieczyszczające
brak
brak
brak
brak
Pierwszy KPOŚK przyjęto w grudniu 2003 r. Obecnie
mamy czwartą aktualizację dokumentu (AKPOŚK
2015) - grudzień 2015.
patrz: eutrofizacja
brak
brak
Podkreślenie znaczenia współpracy międzynarodowej w ramach tak zwanej Konwencji Helsińskiej w celu ochrony środowiska morskiego przed wszelkiego rodzaju
zanieczyszczeniami (str. 33-34). Główne działania państw – stron Konwencji Helsińskiej, skupiają się obecnie na realizacji Bałtyckiego Planu Działań (BPD), który
zakłada osiągniecie dobrego stanu ekologicznego Bałtyku do 2021 r. W Polsce cele tego planu mają zostać zrealizowane poprzez działania zawarte w Krajowym
Programie Wdrażania Bałtyckiego Planu Działań HELCOM.
1. Brak porozumienia z Federacją Rosyjską odnośnie gospodarowania wodami na granicy państwa, problem dot. szczególnie obszarów morskich: "Aktualny stan współpracy w zakresie zawarcia
nowej umowy nie jest zadowalający. Negocjacje zawieszono ze względu na brak zgody strony rosyjskiej na objęcie nią morskich wód granicznych." (str. 33-34).
Ustalenie warunków referencyjnych dla wód m.in.
przejściowych i przybrzeżnych, które stanowią
podstawę klasyfikacji stanu ekologicznego wód. Na str.
29 wypisane są wartości graniczne wskaźników:
fitoplankton – (chlorofil „a”), fitoplankton (całkowita
biomasa), makroglony i okrytozalążkowe (wskaźnik
SM1), makrobezkręgowce bentosowe (multimetryczny
indeks B), ichtiofauna (wskaźnik SI). Dotyczą one wód:
Zatoki Gdańskiej, Pomorskiej, wód przybrzeżnych
środkowego wybrzeża, Zalew Wiślany, Szczeciński i
Pucki.
patrz: eutrofizacja
2021
patrz: eutrofizacja
Prowadzenie monitoringu hydrograficznego w celu określenia istniejących warunków jednostka odpowiedzialna urzędy morskie/służba hydrologiczno-meteorologiczna/GIOŚ //
Kontrola warunków hodowli, składowania i odprowadzania zanieczyszczeń
Kontrola użytkowników prywatnych i przedsiębiorstw, w tym kontrola nielegalnych działań właścicieli terenu.
Renaturyzacja brzegu i dna morskiego: przywrócenie stosunków wodnych na terenach
przyległych do brzegu - jednostka odpowiedzialna gmina // działanie podstawowe
Zredukowanie programu ochrony brzegów morskich znajdujących się poza terenami
zurbanizowanymi - jednostka odpowiedzialna MIiR // działanie podstawowe
Przywrócenie stosunków wodnych na terenach przyległych do brzegu // jednostka
odpowiedzialna: gmina // działanie podstawowe
Koncepcja renaturyzacji brzegu i dna morskiego
Redukcja zbędnych opasek i ostróg // jednostka odpowiedzialna: urzędy morskie
Przywrócenie naturalnego transportu rumowiska w rejonie portu Władysławowo // jednostka
odpowiedzialna: właściciel portu
2. Identyfikacja presji i wpływów na JCWP wód przejściowych i przybrzeżnych na obszarze dorzecza Wisły
a) presje hydromorfologiczne związane z funkcjonowaniem dużych portów morskich (głównie tory wodne pogłębiane w celu utrzymania żeglowności, zasilane i umacniane brzegi m.in. pirsami,
nabrzeżami, falochronami). Zmiany te największy wpływ mają na JCWP Zatoka Gdańska Wewnętrzna i Port Władysławowo (str. 57 - tabela ze wszystkimi zmianami dla poszczególnych JCWP wód
przybrzeżnych i przejściowych).
b) Budowa falochronów, kierownic i pirsów wpływa na zmianę siły falowania, warunków fizykochemicznych i w konsekwencji na zmianę warunków siedliskowych organizmów wodnych i od wody
zależnych (str. 43). Ubezpieczenie brzegów wód przejściowych i przybrzeżnych skutkuje zmianą struktury strefy pływów, ekspozycji na fale i kierunek dominujących prądów, co powoduje zmiany
warunków siedliskowych, likwidację roślinności nadbrzeżnej i wodnej, zmiany w składzie gatunkowym (str. 43).
c) Zanieczyszczenia pochodzące z punktowych źródeł zanieczyszczeń, głównie z oczyszczalni ścieków, w postaci związków azotu i fosforu, nasilają eutrofizację szczególnie w przypadku wód
przejściowych. Na obszarze dorzecza Wisły najwięcej źródeł występuje na terenie Trójmiasta, powiatu gdańskiego oraz wzdłuż rzeki Elbląg. Do JCW przejściowych i przybrzeżnych
zanieczyszczenia transportowane są jednak głównie wodami rzecznymi do których wprowadzane są ścieki, punktowe zrzuty zanieczyszczeń stanowią faktycznie niewielki udział
d) Zrzuty ze stawów hodowlanych - dominujące w regionie wodnym górnej i małej Wisły - będące źródłami punktowych zanieczyszczeń, substancji biogennych, jednocześnie mogące zawierać
substancje toksyczne pochodzące z produktów weterynaryjnych; częsty powód wprowadzenie do ekosystemów gatunków obcych ryb i modyfikacji łańcucha pokarmowego (str. 37)
e) Niewłaściwa lokalizacja składowisk odpadów komunalnych - odcieki z niezabezpieczonych składowisk odpadów mogą spowodować zwiększenie ilości substancji toksycznych, substancji
biogennych i związków organicznych i przedostawać się, z wodami rzek, do JCWP przejściowych i przybrzeżnych (str. 54).
f) Rozproszone i obszarowe źródła zanieczyszczeń oddziaływujące na JCWP przejściowe i przybrzeżne: zanieczyszczenia pochodzenia rolniczego (spływy obszarowe zanieczyszczeń
pochodzących ze stosowanych nawozów, hodowli zwierząt), depozycja azotu ogólnego i fosforu z atmosfery oraz zanieczyszczenia pochodzące z gospodarstw domowych niepodłączonych do
systemu kanalizacji zbiorczej. Zanieczyszczenia pochodzące z obszarowych źródeł zanieczyszczeń grożą eutrofizacją, głównie wód przejściowych (str. 55).
g) Funkcjonowanie kąpielisk – największa liczba kąpielisk w JCW Zatoka Gdańska Wewnętrzna (str. 57).
h) Zarybianie i hodowla ryb - presja na JCW przejściowe Zalew Wiślany – (str. 57).
3. Poszukiwanie i rozpoznawanie niekonwencjonalnych złóż gazu ziemnego i ropy naftowej (str. 162) w basenie bałtyckim.
2021
patrz: eutrofizacja
Prowadzenie monitoringu hydrograficznego w celu określenia istniejących warunków jednostka odpowiedzialna urzędy morskie/służba hydrologiczno-meteorologiczna/GIOŚ //
Kontrola warunków hodowli, składowania i odprowadzania zanieczyszczeń
patrz: eutrofizacja
brak
brak
zanieczyszczeniami. Główne działania państw – stron Konwencji Helsińskiej, skupiają się obecnie na realizacji Bałtyckiego Planu Działań (BPD), który zakłada
osiągniecie dobrego stanu ekologicznego Bałtyku do 2021 r. W Polsce cele tego planu mają zostać zrealizowane poprzez działania zawarte w Krajowym Programie
Wdrażania Bałtyckiego Planu Działań HELCOM.
4. Prognozowane globalne ocieplenie klimatu - szacuje się, że będzie skutkowało w przyszłości podniesieniem się stanu wód oceanicznych i morskich, co dotyczy również Morza Bałtyckiego.
Proces przyrostu stanu wody w Bałtyku nastąpi stopniowo i początkowo w niewielkim zakresie (prognoza 5 cm w horyzoncie 2030 r.) (Wibig, Jakusik 2012, SPA2020 KLIMADA 2013). Wzrost
1. Zagrożenie antropogeniczne dla jakości wód w regionie Dolnej Odry i Przymorza Zachodniego stanowią ścieki z punktowych i rozproszonych źródeł zanieczyszczeń oraz zanieczyszczenia
obszarowe, w tym niekontrolowane zrzuty ścieków komunalnych, gospodarczych i przemysłowych oraz zanieczyszczenia ładunkami azotu, fosforu i substancji biogennych pochodzących ze źródeł
rolniczych oraz hodowli zwierząt. Istotną presją jest też pobór wód powierzchniowych wykorzystywanych na cele, przemysłowe, rolnicze, do zasilania stawów rybnych oraz na cele komunalne (str.
20) – zagrożenie eutrofizacją (str. 54).
2. Presje:
a) związane ze zmianą hydromorfologii: umocnienie i zabudowa brzegów morskich pirsami, ostrogami, opaskami brzegowymi, falochronami (str. 42, 55), zasilanie brzegu, naruszanie dna
spowodowane utrzymaniem i pogłębianiem torów wodnych, kotwiczeniem i bagrowaniem oraz funkcjonowanie dużych portów morskich (głównie tory wodne pogłębiane w celu utrzymania
żeglowności, zasilane i umacniane brzegi, między innymi: pirsami, nabrzeżami, falochronami. Zmiany te największy wpływ mają na JCWP Zalew Szczeciński oraz Sorbinowo - Dziwna. str. 55);
b) funkcjonowanie kąpielisk głównie w rejonie Zatoki Pomorskiej, Koszalina, Kołobrzegu i Ustki (str. 56);
c) zarybianie i hodowla ryb w JCWP przejściowe Zalew Szczeciński (str. 55);
- tabele podsumowujące (gdzie jakie presje) dla poszczególnych JCWP przejściowych i przybrzeżnych str. 53-57.
Renaturyzacja brzegu i dna morskiego: przywrócenie stosunków wodnych na terenach
przyległych do brzegu - jednostka odpowiedzialna gmina // działanie podstawowe
Zredukowanie programu ochrony brzegów morskich znajdujących się poza terenami
zurbanizowanymi - jednostka odpowiedzialna MIiR // działanie podstawowe
Przywrócenie stosunków wodnych na terenach przyległych do brzegu // jednostka
odpowiedzialna: gmina // działanie podstawowe
W ramach aPGW Wisły wskazano 11 JCW
przejściowych i przybrzeżnych, w ramach których
zaproponowano odstępstwo czasowe z art. 4(4)-3
RDW z uwagi na zakumulowanie w JCW
przejściowych i przybrzeżnych związków biogennych i
substancji zanieczyszczających, których dostawy z
lądu są kontynuowane, mające na celu identyfikację
efektu działań podjętych w zlewniach
odprowadzających wody do wód przejściowych lub
przybrzeżnych. Odstępstwo czasowe przewiduje się
zweryfikować w następnym cyklu planistycznym (str.
154).
Dla JCWP przybrzeżnych i przejściowych ustalono
warunki referencyjne (str. 27) oraz cele środowiskowe
(zgodnie z postanowieniami Dyrektywy Parlamentu
Europejskiego i Rady 2008/56/WE z dnia 17 czerwca
2008 r. ustanawiającej ramy działań Wspólnoty w
dziedzinie polityki środowiska morskiego (Dyrektywa
Ramowa w sprawie Strategii Morskiej – MSFD)) dla
następujących elementów biologicznych: fitoplankton Chlorofil „a”,makroglony i okrytozalążkowe - Wskaźnik
SM1, makrobezkręgowce bentosowe - Multimetryczny
indeks B, ichtiofauna - Wskaźnik SI (str. 132).
3. Prognozowane globalne ocieplenie klimatu będzie skutkowało w przyszłości podniesieniem się stanu wód oceanicznych i morskich, co dotyczy również Morza Bałtyckiego. Proces przyrostu
stanu wody w Bałtyku nastąpi stopniowo i początkowo w niewielkim zakresie (prognoza 5 cm w horyzoncie 2030 r.) (Wibig, Jakusik 2012, SPA 2020 KLIMADA 2013). Z punktu widzenia
gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Odry, oddziaływanie akwenu morskiego będzie niekorzystne w aspekcie wzrostu prawdopodobieństwa występowania sztormów i wiatrów o dużej
prędkości. Odcinki ujściowe rzek podatne będą na występowanie cofki sztormowej, zaś brzeg morski będzie narażony na proces erozji wodnej wynikającej z falowania. Należy spodziewać się
również przyrostu temperatury wód morskich (str. 105).
4. W strefie wybrzeża Bałtyku w rejonie wysp Wolin oraz Uznam stwierdzono w horyzoncie do 2030 r. zagrożenie zmiany warunków hydrodynamicznych potencjalnie skutkujące zasoleniem wód
(str. 107).
5. Kilkudziesięcioletnie oddziaływanie antropogeniczne doprowadziło do zakumulowania w JCW przejściowych i przybrzeżnych związków biogennych i substancji zanieczyszczających, których
dostawy z lądu są kontynuowane. Z tego względu proponuje się ustanowienie odstępstwa czasowego w celu identyfikacji efektu działań podjętych w zlewniach odprowadzających wody do wód
przejściowych lub przybrzeżnych. Odstępstwo czasowe przewiduje się zweryfikować w następnym cyklu planistycznym (str. 148).
2021
brak
patrz: eutrofizacja
patrz: eutrofizacja
brak
brak
nowej umowy nie jest zadowalający. Negocjacje zawieszono ze względu na brak zgody strony rosyjskiej na objęcie nią morskich wód granicznych."
jw.
2021
brak
patrz: eutrofizacja
patrz: eutrofizacja
brak
brak
brak
jw.
2021
brak
patrz: eutrofizacja
patrz: eutrofizacja
brak
brak
nowej umowy nie jest zadowalający. Negocjacje zawieszono ze względu na brak zgody strony rosyjskiej na objęcie nią morskich wód granicznych..
jw.
2021
brak
patrz: eutrofizacja
patrz: eutrofizacja
brak
brak
nowej umowy nie jest zadowalający. Negocjacje zawieszono ze względu na brak zgody strony rosyjskiej na objęcie nią morskich wód granicznych."
jw.
2021
brak
patrz: eutrofizacja
patrz: eutrofizacja
brak
brak
1. W strefie wybrzeża Bałtyku w rejonie wysp Wolin oraz Uznam stwierdzono w horyzoncie do 2030 r. zagrożenie zmiany warunków hydrodynamicznych potencjalnie skutkujące zasoleniem wód. W
działaniach zaplanowanych uwzględnia się współpracę między obszarami dorzeczy Ücker oraz Odry
jw.
2020+
brak
patrz: eutrofizacja
patrz: eutrofizacja
brak
brak
Analiza SWOT w ramach szans dla obszarów wiejskich, rolnictwa i rybactwa, a więc pośrednio kierunków działań, wymienia:
Niski popyt na tzw. ryby małocenne i w związku z tym ich niedołowienie.
brak
- Ochrona i zrównoważone korzystanie z zasobów naturalnych, w tym min. wód, gleb, bioróżnorodności, krajobrazu rolniczego, zasobów genetycznych w rolnictwie,
leśnictwie i rybactwie.
- Przeciwdziałanie i działania dostosowawcze w rolnictwie, rybactwie i leśnictwie do zmian klimatu.
- Rozwój badań i opracowanie nowych technologii i metod produkcji przyjaznych dla środowiska w zakresie rolnictwa i rybactwa.
Zanieczyszczenie środowiska naturalnego i jego wpływ na zdrowotność surowca rybnego oraz liczebność populacji gatunków eksploatowanych rybacko.
Nieefektywna kontrola rybołówstwa i szara strefa w połowach. Mała skuteczność działań mających na celu redukcję kłusownictwa.
Zmienny stan zasobów na Morzu Bałtyckim lub obniżenie stanu zasobów poza Morzem Bałtyckim.
Priorytet 5.1. Ochrona środowiska naturalnego w sektorze rolniczym i różnorodności biologicznej na obszarach wiejskich
*Wskazano na potrzebę opracowania Krajowego Planu Działań obejmującego:
1) zapewnienie systemu szkoleń dla profesjonalnych użytkowników środków ochrony roślin, dystrybutorów tych preparatów oraz doradców, świadczących usługi w
zakresie ochrony roślin, 2) podnoszenie świadomości ogółu społeczeństwa odnośnie do środków ochrony roślin; 3) zapewnienie nadzoru nad stanem technicznym
sprzętu do stosowania środków ochrony znajdującego się w użytkowaniu, 4) ochronę środowiska wodnego i wody pitnej przed skażeniem środkami ochrony roślin, 5)
zmniejszenie stosowania pestycydów lub zagrożeń z nich wynikających na obszarach dostępnych dla szczególnie wrażliwych grup ludności oraz cennych
przyrodniczo, 6) wdrożenie zasad integrowanej ochrony roślin przez profesjonalnych użytkowników tych preparatów, 7) monitorowanie ryzyka związanego ze
stosowaniem środków ochrony roślin.
* Wdrożenie PGW
Priorytet 5.3. Adaptacja rolnictwa i rybactwa do zmian klimatu oraz ich udział w przeciwdziałaniu tym zmianom (mitygacji)
Potencjalne zagrożenie ze strony inwazyjnych gatunków obcych, mających negatywny wpływ na różnorodność biologiczną i produkcję rolną.
Intensyfikacja produkcji rolnej prowadząca do zwiększenia presji na środowisko i negatywne oddziaływanie na walory krajobrazowe, w tym m.in. do wzmożonej emisji azotu i fosforu do wód
gruntowych, rzek i Bałtyku.
Wprowadzanie przy zarybianiach inwazyjnych gatunków obcych stanowiących zagrożenie dla różnorodności biologicznej.
Spadek różnorodności biologicznej spowodowany rozprzestrzenianiem się gatunków obcych.
Niekontrolowany wzrost zabudowy strefy brzegowej oraz degradacja strefy litoralowej (pomosty, niszczenie strefy brzegowej, grodzenie brzegów itd.).
Problem z gospodarką zanieczyszczeniami związanymi z turystyką żeglarską.
Niewielka różnorodność zasobów naturalnych na Morzu Bałtyckim oraz niski stan populacji niektórych gatunków ryb.
Zaawansowana wiekowo flota rybacka na Bałtyku, wymagająca odnowy i modernizacji oraz przestarzała infrastruktura lub jej brak w portach i przystaniach rybackich (płaszczyzna gospodarcza).
2020
brak
patrz: eutrofizacja
patrz: eutrofizacja
brak
brak
Wsparcie dla rolnictwa ekologicznego.
Działania edukacyjne.
brak
SWOT - ogólny opis obecnej sytuacji
zanieczyszczenia:
O możliwości wykorzystania zasobów wodnych,
oprócz ich czasowej i przestrzennej zmienności,
decyduje ich jakość. W Polsce obserwuje się
systematyczne zmniejszanie ilości nieoczyszczonych
ścieków komunalnych i przemysłowych
odprowadzanych do wód. Podejmowane działania
ochronne skutkują poprawą jakości wód i
zmniejszaniem się wielkości ładunków
zanieczyszczeń odprowadzanych rzekami do Morza
Bałtyckiego, tym samym przyczyniając się do
zapobiegania eutrofizacji wód.
2020
brak
Ograniczenie stosowania i oddziaływania substancji niebezpiecznych (Komunikat 2009)
Ograniczenie stosowania i oddziaływania substancji niebezpiecznych (Komunikat 2009)
brak
brak
Komunikat dot. Strategii (2009) – ogólna ochrona poprzez:
1. Uznanie Morza Bałtyckiego za szczególnie wrażliwy obszar morski przyczyni się do zapewnienia zrównoważonego wzrostu w żegludze i innych działaniach
związanych z morzem.
2. Zapewnienie zrównoważenia rodzajów transportu za pomocą środków najbardziej przyjaznych środowisku.
3. Łagodzenie skutków zmiany klimatu i adaptacja.
Komunikat dot. Strategii (2009) – presje:
1. nadmiar związków odżywczych w Morzu Bałtyckim, który prowadzi do eutrofizacji i wykwitów alg;
2. zakłócenia równowagi ekologicznej wynikające z przełowienia, zanieczyszczenia ze źródeł lądowych, wzrostu temperatur morza, substancji niebezpiecznych i działania innych czynników
3. zmiany klimatu;
4. działalność połowowa – stada niektórych gatunków ulegają znacznemu przetrzebieniu, a niektóre praktyki połowowe powodują przypadkowe połowy gatunków nie docelowych lub niszczą
siedliska;
5. prawdopodobny wzrost ruchu morskiego, przez co zwiększenie ryzyka wypadków i narażenie środowiska na zanieczyszczenie
Finansowanie działań wynikających z wdrażania
Strategii ma się odbywać za pomocą istniejących
instrumentów finansowych - fundusze strukturalne UE,
zasoby własne państw regionu, ew. Europejski Bank
Inwestycyjny oraz inne międzynarodowe i regionalne
instytucje finansowe, takie jak Nordycki Bank
Inwestycyjny i Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju.
1. Eutrofizacja.
2. Zanieczyszczenie niebezpiecznymi substancjami, w tym negatywny wpływ na zdrowie zwierząt i ich zdolności reprodukcyjne, zwłaszcza drapieżników i wzrost zanieczyszczenia w rybach
stanowiących pokarm dla ludzi (str. 13). W ramach HELCOM substancje zostały określone jako niebezpieczne, jeśli są one toksyczne, trwałe i wykazujące zdolność do biokumulacji (substancje
PBT) lub bardzo trwałe i o bardzo dużej zdolności do biokumulacji (vPvB) + substancje wpływające na układ odpornościowy i hormony.
3. Rozwinięty transport morski – nielegalne zrzuty paliw do morza, awarie i związane z tym wycieki ropy, substancji niebezpiecznych i innych odpadów do morza oraz wprowadzanie gatunków
obcych z wód balastowych i kadłubów statków (str. 23).
Finansowanie działań w ramach Bałtyckiego Planu
Działań HELCOM ma się odbywać z budżetów państw
sygnatariuszy oraz z funduszy strukturalnych UE m.in.
Funduszu Spójności; z Europejskiego Instrumentu
Sąsiedztwa i Partnerstwa (EISP), Partnerstwa
Wymiaru Północnego w Dziedzinie Środowiska (NDEP)
2021
2020
brak
brak
1. Od 1 stycznia 2010 roku żadne statki wpływające do portów w regionie Morza Bałtyckiego
nie mogą wykorzystywać związków cynoorganicznych (które działają jak biocydy) w swoim
systemie przeciwporostowym, mając na uwadze, że wymóg ten ma zastosowanie do portów
państw członkowskich Unii Europejskiej już od 1 stycznia 2008 i do portów Stron Konwencji
AFS zgodnie z art 18 (str. 24).
2. Stosowanie zalecenia HELCOM 28E/8 dotyczącego przyjaznych dla środowiska praktyk
mających na celu ograniczanie i zapobieganie emisji dioksyn i innych niebezpiecznych
substancji z pieców.
3. Podjęcie się aktualizacji zaleceń HELCOM: 19/5 w sprawie strategii HELCOM dla
niebezpiecznych substancji i zalecenie 24/5 dotyczące prawidłowego postępowania z
odpadami / składowania oraz zalecenie 24/4 do przemysłu żelaza i stali (str. 14).
4. Opracowanie i przedłożenie do oceny krajowych programów wdrożeniowych HELCOM do
2010 w celu oceny skuteczności programów prezentowanych podczas spotkania
ministerialnego w 2013 i do dalszej oceny, czy konieczne są dodatkowe środki zarówno na
poziomie krajowym, HELCOM i globalnym (str. 14) – szczególnie w kontekście poniższych
kwestii:
- identyfikacja źródeł wybranych substancji niebezpiecznych lub grup substancji
- zakaz lub ograniczenia w wykorzystaniu zidentyfikowanych istotnych substancji
niebezpiecznych lub grup substancji;
- zmiana wybranych substancji niebezpiecznych lub substancji grupy na mniej
niebezpieczne substancje;
- opracowanie instrukcji technicznych dla rozwiązania środowiskowych ograniczających
substancje niebezpieczne;
- budowanie zaangażowania władz i przedsiębiorstw w odniesieniu do identyfikacji
niebezpiecznych substancji i możliwości wyeliminowania stosowania substancji, a także
stosowania BEP i BAT;
- podnoszenie świadomości wśród konsumentów poprzez organizowanie kampanii i
upowszechnianie informacji na temat produktów przyjaznych dla środowiska;
- odpowiednie ustawodawstwo, w tym przyjęcie właściwej definicji substancji niebezpiecznych
(str. 14).
5. Dalsza identyfikacja, szacowanie i zmniejszanie emisji, zrzutów i strat ze źródeł w ramach
zidentyfikowanych potencjalnych sektorów i głównych zastosowań i włączenie ich do
krajowych programów wdrożeniowych wynikających z ramowej dyrektywy wodnej UE dla
Zwiększenie przepływu informacji między poszczególnymi służbami pochodzącymi z różnych
sektorów wyodrębnionych ze względu na funkcje, jakie pełnią: (1) bezpieczeństwo morskie (w
tym zadania poszukiwawczo-ratownicze), ochrona na morzu oraz zapobieganie
zanieczyszczeniom powodowanym przez statki (SAR, Urzędy Morskie, Marynarka Wojenna
etc.)
(str. 32)
1. Zachęcanie władz lokalnych i lokalnych społeczności do usuwania śmieci z wybrzeża i
brak
morza np. poprzez czyszczenie plaż, inicjatywy „Fishing for Litter”, lokalne kampanie przeciw
śmieceniu, ze szczególnym naciskiem na wolontariat w tych działaniach (str. 24).
2. Wprowadzenie systemu „no-special-fee” dla śmieci generowanych przez statki, tak by
rybacy nie unikali zostawiania śmieci na lądzie w portach, też tych które zostały wyłowione
razem z rybami (str. 24) – wcielanie w życie zalecenia HELCOM 28E/10.
3. Zwiększenie dostępności do urządzeń i miejsc odbioru odpadów ze statków, wprowadzenie
obowiązku dostarczania odpadów i wprowadzenie systemu „no-special-fee” we wszystkich
portach Morza Bałtyckiego (str. 24).
4. Egzekwowanie istniejącego prawodawstwa i współpraca w ściganiu nielegalnych zrzutów
odpadów do morza (str. 24).
5. Wspieranie rozwoju i użycia innowacyjnych i wydajnych, zintegrowanych sensorów
pozwalających na wykrycie zanieczyszczenie na morzu (na powierzchni i w głębi), jak również
tych emitowanych przez statki do powietrza (str. 24).
6. Wyeliminowanie zrzutów ścieków, zwłaszcza ze statków pasażerskich i promów (str. 26).
Jednocześnie usprawnienie odbioru ścieków w portach.
7. Od 1 stycznia 2010 wprowadzenie zasady zero odpadów („zero-discharge”) dla platform
morskich (str. 27).
8. Wdrażanie programów dot. świadomości społecznej celem angażowania społeczeństwa do
wykrywania nielegalnych zrzutów odpadów ze statków, uświadamiania ludzi o konieczności
przestrzegania międzynarodowych umów i porozumień dotyczących odpadów i ścieków
generowanych na statkach (str. 31).
9. Zalecenie HELCOM 28E/14 dot. rozwoju ujednoliconych zasad szacowania ilości odpadów z
rozproszonych źródeł, które dostają się ze zlewni Morza Bałtyckiego (str. 73-74) – m.in.
wypracowanie zasad monitoringu tych zrzutów, by w przyszłości móc lepiej tym zarządzać i
ograniczać.
Zbieranie utraconych narzędzi połowowych i odpadów morskich w ramach zachowania
naturalnych stref oraz różnorodności biologicznej, w tym również łowisk:
- Ochrona i odbudowa morskiej różnorodności biologicznej i ekosystemów morskich oraz
systemy rekompensat w ramach zrównoważonej działalności połowowej.
(str.83)
brak
Lokalnie, przywracanie naturalnego ekosystemu strefy brzegowej Bałtyku (likwidacja zbędnych
opasek i ostróg, przywrócenie stosunków wodnych na terenach przyległych do brzegu) sprzyja
zachowaniu i przywracaniu naturalnej bioróżnorodności. Ma to istotne znaczenie środowiskowe
dla przebiegu erozji brzegów morskich. Ponadto naturalny ekosystem jest przede wszystkim
doskonałą barierą dla zanieczyszczeń powierzchniowych o różnym charakterze (rolniczym,
przemysłowym, komunalnym).
Zakaz produkcji i stosowania substancji: aldryna, chlordan, chlordekon, dieldryna, endryna,
endosulfan, heptachlor, heksachlorobenzen, mireks, toksafen, heksabromobifenyl oraz DDT
- WSZYSTKIE PODMIOTY
Zgodnie z katalogiem działań krajowych:
Kontrola dopuszczalnych mas substancji w odprowadzanych ściekach przemysłowych
- JEDNOSTKA ODPOWIEDZIALNA: Inspekcja Ochrony Środowiska.
Obowiązek uzyskania pozwolenia wodnoprawnego na piętrzenie oraz retencjonowanie wód; na
korzystanie z wód do celów energetycznych; na regulację wód; na wykonanie urządzeń
wodnych.
- JEDNOSTKA ODPOWIEDZIALNA: Podmiot korzystający z wód
Zgodnie z katalogiem działań dla JCW przejściowych i przybrzeżnych:
- Monitoring hydrograficzny - określenie warunków hydrograficznych - jednostka
odpowiedzialna: urzędy morskie/służba hydrologiczno-meteorologiczna/GIOŚ
- Kontrola użytkowników prywatnych i przedsiębiorstw - kontrola nielegalnych działań
właścicieli terenu - jednostka odpowiedzialna gmina
- Rewizja wieloletniego programu ochrony brzegów morskich
W gestii Głównego Inspektora Ochrony Środowiska leży odpowiedzialność za prowadzenie
monitoringu elementów jakości wód przejściowych i przybrzeżnych – działanie podstawowe
(RDW) oraz monitoring hydrograficzny, którego wyniki należy wykorzystywać do
przeprowadzenia oceny stanu JCWP oraz pozyskiwanie danych monitoringowych (działanie
uzupełniające) o wielkości depozycji atmosferycznej
Zakaz zrzutu ścieków ze statków do wód powierzchniowych
- JEDNOSTKA ODPOWIEDZIALNA: kapitan/armator.
notatki: Arkusz HELCOM-działania
5. Wskazanie na potrzebę wsparcia sygnatariuszy HELCOM i promowania działań edukacyjnych, informacyjnych i usług doradczych w zakresie rozwiązań
prośrodowiskowych w sektorze rolniczym.
W ramach Priorytetu Promowanie rybołówstwa zrównoważonego środowiskowo, zasobooszczędnego, innowacyjnego, konkurencyjnego i opartego na wiedzy,
realizowane będą w szczególności następujące środki:
- Ochrona i odbudowa morskiej różnorodności biologicznej i ekosystemów morskich oraz systemy rekompensat w ramach zrównoważonej działalności połowowej –
zbieranie utraconych narzędzi połowowych i odpadów morskich
W ramach Priorytetu Zintegrowana Polityka Morska realizowane będą w szczególności następujące środki :
- Promowanie ochrony środowiska morskiego i zrównoważonej eksploatacji zasobów morskich i przybrzeżnych,
- Poprawa wiedzy na temat stanu środowiska morskiego
(str. 83-84)
Wskazanie na potrzebę gruntownej modernizacji jednostek floty rybackiej pod kątem
zmniejszenia emitowanych zanieczyszczeń ze względu na wiek statków oraz brak wsparcia
na wymianę jednostek na nowe.
(str.15)
2021
Komunikat dot. Strategii (2012) – ogólne działania:
1. Stałe zaangażowanie polityczne na wysokim szczeblu np. zalecenia w ramach projektu przewodniego dotyczące rezygnacji z fosforanów w detergentach muszą
obecnie zostać uwzględnione w nowym prawodawstwie państw członkowskich.
2. Dostosowanie polityki w poszczególnych dziedzinach do Strategii – np. uwzględnianie kwestii środowiska naturalnego oraz klimatu we wszystkich odnośnych
obszarach polityki, w tym w dziedzinie transportu, rolnictwa i polityki przemysłowej również ułatwi doprowadzenie morza do dobrego stanu oraz zapewnienie
odpowiedniej ochrony wybrzeża. Międzysektorowe planowanie polityki oznacza, że we wszystkich sektorach znajdą odzwierciedlenie ustalone priorytety dla regionu
Morza Bałtyckiego zgodnie z lokalnymi potrzebami np. konkretne środki rolnośrodowiskowe w ramach wspólnej polityki rolnej, takie jak strefy buforowe wzdłuż rzek i
terenów podmokłych lub lepsze gospodarowanie odpadami zwierzęcymi.
3. Lepsze dostosowanie finansowania do celów strategii np. aby zmniejszyć liczbę martwych stref, które dzisiaj obejmują nawet jedną szóstą powierzchni dna Bałtyku z
powodu nadmiaru substancji odżywczych, potrzebne są dalsze skoordynowane inwestycje w oczyszczalnie ścieków, w tym instalacje do usuwania fosforu i azotu.
4. Ściślejsza współpraca partnerska np. między administracjami krajowymi, regionalnymi i lokalnymi oraz instytucjami badawczymi i innymi zainteresowanymi stronami
(właściciele statków, władze portów, przedsiębiorstwa logistyczne i organizacje pozarządowe). Obecnie duży ruch żeglugowy nasila problemy wynikające z nadmiaru
substancji odżywczych i obecności substancji niebezpiecznych pochodzących ze źródeł lądowych poprzez zanieczyszczenie powietrza, emisję gazów cieplarnianych,
zrzuty oleju i innych odpadów oraz wprowadzanie organizmów obcych. Dzięki wspólnym wysiłkom podmioty prywatne mogą uzyskać lepsze zrozumienie przepisów i
norm, a sektor publiczny – dostęp do informacji z pierwszej ręki na temat warunków rynkowych i potrzeb.
5. Ściślejsza współpraca z krajami sąsiadującymi, w szczególności z Rosją, jest konieczna np. dla realizacji celów strategii w zakresie bardziej efektywnego i spójnego
nadzoru morskiego, a także zapobiegania klęskom na morzu i na lądzie oraz gotowości i reagowania na nie. Dobry wzorzec wspólnego nadzoru w Zatoce Fińskiej
powinien zostać rozszerzony na całe Morze Bałtyckie.
6. Określanie wspólnych priorytetów w ramach organizacji regionalnych i międzynarodowych, takich jak HELCOM, będzie m.in. stanowić wsparcie działań w ramach
strategii w odniesieniu do wpływu na różnorodność biologiczną ze strony substancji niebezpiecznych i destrukcyjnych metod połowu, w tym nielegalnych,
nieraportowanych i nieuregulowanych połowów, oraz ich negatywnych konsekwencji dla zdrowia ryb i ludzi.
1. Wezwanie wszystkich krajów bałtyckich do ratyfikowania i wdrożenia (str. 24):
- Konwencji Międzynarodowej Organizacji Morskiej IMO (International Maritime Organization)
- Konwencja w sprawie kontroli szkodliwych systemów przeciwporostowych na statkach (tzw. Konwencja ASF, International Convention on the Control of Harmful Antifouling Systems on Ships)
- Annex VI do Międzynarodowej konwencji o zapobieganiu zanieczyszczaniu morza przez statki z 1973 (MARPOL 73/78).
2. HELCOM ma mieć aktywną rolę w kontroli wdrażania Konwencji AFS (str. 24).
3. Stworzenie Grupy Wdrożeniowej Bałtyckiego Planu Działań do oceny wdrażania tego planu (str. 36).
4. Zalecenie HELCOM 28E/9 dot. rozwoju planowania przestrzennego w obrębie basenu Morza Bałtyckiego – wdrożenie planów zagospodarowania obszarów morskich
(str. 57-58).
Eksploatacja żywych zasobów wodnych niezgodnie z reformą WPR, np. stosowanie zakazu odrzutów. Reforma ta bowiem nakłada na państwa członkowskie nowe, słuszne, choć często
restrykcyjne, obowiązki. Wymagają one znacznych nakładów dla dostosowania infrastruktury, przeszkolenia kadry zarówno administracji (m.in. kontrolnej), jak i podmiotów rybackich.
(str. 30)
brak
Poziom zanieczyszczenia Morza Bałtyckiego, które należy do najbardziej zanieczyszczonych akwenów morskich na świecie. Wypływają na to uwarunkowania naturalne (m.in. niskie zasolenie;
średnia głębokość wynosi około 53 m; ograniczona wymiana wody w ramach Oceanu Światowego - około 3% objętości wody podlegające wymianie w każdym roku, całkowita wymiana wody w
morzu trwa 25-30 lat) oraz wysoka gęstość zaludnienia w regionie Morza Bałtyckiego (około 85 mln mieszkańców). Zanieczyszczenia przedostają się do niego z różnych źródeł, w tym przede
wszystkim z lądu np.: rzekami z rolnictwa (azotany, fosforany), obszarów miejskich, przemysłu chemicznego, przemysłu spożywczego, przemysłu metalurgicznego oraz spożywczego i
papierniczego. Dla środowiska morskiego mniejszy problem stanowi zanieczyszczanie morza przez statki uprawiające żeglugę.
(str. 31)
Utrzymanie stanu środowiska naturalnego i stanu zasobów rybnych, które zapewnią ciągłość certyfikacji produktów, np. przyznawanych przez: Global Gap, MSC i inne.
(str. 31)
Kontrola dopuszczalnych mas substancji w odprowadzanych ściekach przemysłowych jednostka odpowiedzialna: Inspekcja Ochrony Środowiska.
brak
pozostałe: patrz substancje zanieczyszczające
Obowiązek uzyskania pozwolenia wodnoprawnego na wprowadzanie ścieków przemysłowych
do systemów zbierania i oczyszczania ścieków komunalnych
- JEDNOSTKA ODPOWIEDZIALNA: Użytkownik wód
Uwzględnienie problematyki awarii przemysłowych w planowaniu przestrzennym
- JEDNOSTKA ODPOWIEDZIALNA: Wójt/burmistrz/prezydent miasta
Priorytet inwestycyjny 7.3: Rozwój i usprawnianie przyjaznych środowisku (w tym o obniżonej
emisji hałasu) i niskoemisyjnych systemów transportu, w tym śródlądowych dróg wodnych i
transportu morskiego, portów, połączeń multimodalnych oraz infrastruktury portów lotniczych w
celu promowania zrównoważonej mobilności regionalnej i lokalnej. Wdrożenie działań z tego
priorytetu inwestycyjnego pozwoli na stworzenie rozwiniętej, spójnej sieci śródlądowych dróg
wodnych posiadających odpowiednie parametry, co przełoży się na rozwój transportu
intermodalnego i poprawę konkurencyjności portów morskich. Wzrośnie wykorzystanie
przyjaznego transportu w przewozie towarów. Spełnienie założeń przewiduje się poprzez
wsparcie dotacjami finansowymi przedsięwzięć z obszarów:
poprawy infrastruktury dostępu do portów (modernizacja wejść do portów, torów wodnych,
umocnienie linii brzegowej, torów podejściowych, falochronów osłonowych);
modernizacji infrastruktury portowej (modernizacja terminali promowych, pogłębienie basenów
portowych, torów wodnych, przebudowę obrotnic portowych, rozbudowa wewnętrznych sieci
drogowych i kolejowych na terenie portów);
ochrony środowiska w zakresie ograniczania zanieczyszczenia środowiska przez statki (zakup
i modernizacja floty specjalistycznej).
1. Sporządzanie i wdrażanie dokumentów precyzujących polityki przeciwdziałania poważnym
awariom
2. Obowiązek zgłoszenia zakładu o zwiększonym ryzyku lub o dużym ryzyku właściwemu
organowi Państwowej Straży Pożarnej
- JEDNOSTKA ODPOWIEDZIALNA: Prowadzący zakład
Wśród innych działań wpisanych w katalog krajowy stanowiący załącznik do aPWŚK zostały wprowadzone następujące działania mogące mieć wpływ na poprawę
stanu wód Bałtyku:
Opracowanie zbioru zasad dobrej praktyki rolniczej (z uwzględnieniem zmian zachodzących w sektorze rolniczym)
- JEDNOSTKA ODPOWIEDZIALNA: Minister Rolnictwa i Minister Środowiska
1. Obowiązek przeprowadzenia procedury oceny oddziaływania na środowisko dla przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko, a w
przypadku potencjalnie znacząco oddziałujących na środowisko - obowiązek ten zależy od organu wydającego decyzję. Obowiązek przeprowadzenia procedury ooś na
obszar Natura 2000, a także jeśli zasadne: obowiązek transgranicznej oceny oddziaływania na środowisko
2. Zakaz lokalizowania na obszarach szczególnego zagrożenia powodzią nowych przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, gromadzenia
ścieków, odchodów zwierzęcych, środków chemicznych, a także innych materiałów, które mogą zanieczyścić wody, prowadzenia odzysku lub unieszkodliwiania
odpadów, w tym w szczególności ich składowania
- JEDNOSTKA ODPOWIEDZIALNA: Inwestor // w zakr. pkt 2 także właściciel użytkownik gruntu
Prognozowane zmiany klimatyczne wiążące się podniesieniem poziomu wód w morzu
Prognozowany wzrost częstości występowania opadów krótkotrwałych o dużej intensywności sprzyja formowaniu intensywnego spływu powierzchniowego i szybkiego odprowadzania wód
opadowych z odpływem rzecznym. W konsekwencji odpływ podziemny wód jest istotnie zubożony. Deficyt zasobów słodkiej wody podziemnej może mieć wyjątkowo niekorzystny przebieg w strefie
wybrzeża Bałtyku – prognozowany przyrost stanu wody w morzu istotnie wpłynie na zmianę równowagi hydrodynamicznej przybrzeżnych wód na lądach. Przy deficycie słodkiej – wierzchniej
warstwy wody może dochodzić do naruszenia równowagi hydrodynamicznej i w konsekwencji intruzji ku powierzchni wód słonych.
Źródła punktowe i powierzchniowe zanieczyszczeń związane szczególnie z rolnictwem
Obowiązek opracowania i weryfikacji warunków korzystania z wód regionu, jako aktu prawa miejscowego wspomagającego osiągnięcie celów środowiskowych
- JEDNOSTKA ODPOWIEDZIALNA: Dyrektorzy RZGW
1. Udostępnianie do publicznej wiadomości wykazu środków ochrony roślin posiadających zezwolenie oraz wycofanych z obrotu
2. Przegląd "Krajowego planu działania na rzecz ograniczenia ryzyka związanego ze stosowaniem środków ochrony roślin"
3. Udostępnianie informacji dotyczących środków ograniczających ryzyko związane ze stosowaniem środków ochrony roślin dla zdrowia ludzi, zwierząt oraz dla
środowiska na stronie internetowej
4. Wyznaczanie specjalnych obszarów ochrony siedlisk
5. Wyznaczenie obszaru specjalnej ochrony ptaków
- JEDNOSTKA ODPOWIEDZIALNA: Minister Środowiska
pozostałe: patrz eutrofizacja
Obowiązek uzyskania zezwolenia na wprowadzenie do obrotu środka ochrony roślin
- JEDNOSTKA ODPOWIEDZIALNA: Podmiot zamierzający wprowadzić do obrotu środek ochrony roślin
Obowiązek uzyskania zatwierdzenia substancji czynnej środka ochrony roślin, sejfnerów i synergetyków
- JEDNOSTKA ODPOWIEDZIALNA: Producenci środków ochrony roślin
2020
brak
1. Strategia UE dla regionu Morza Bałtyckiego ma stanowić platformę współpracy przy
wdrażaniu wszelkich polityk służących ograniczeniu dostawania się szkodliwych substancji do
Morza Bałtyckiego m.in. rozwinięcie i wdrożenie polityk w regionie służących obniżeniu emisji
szkodliwych substancji i jej zapobieżeniu.
brak
Wśród działań administracyjnych wpisanych do katalogu działań dla JCWP znajdują się:
- opracowanie projektu rozporządzenia/wydanie rozporządzenia na potrzeby ustanowienia obszaru ochronnego zbiornika wód śródlądowych
1. Poprawa współpracy między krajami bałtyckimi
2. Wdrożenie planów zagospodarowania przestrzennego obszarów morskich
3. Wdrożenie zasad „bioekonomii”
2. Rozwinięcie wiedzy nt. efektów i źródeł substancji szkodliwych oraz wspieranie rozwoju
innowacyjnych rozwiązań w zarządzaniu tym zagrożeniem.
4. Wspieranie idei „czystego transportu morskiego” (clean shipping, str. 132), celem ograniczenia emisji zanieczyszczeń
5. Wdrożenie Wspólnej Polityki Rybołówstwa w krajach UE
3. W latach 2015-2015 uwaga skoncentrowana jest na farmaceutykach i substancjach
antyporostowych. Działania: zmiana praktyk konsumenckich, promocja alternatywnych technik
ochrony statków itp. przed zarastaniem porostami, analiza barier prawnych i rynkowych w
stosowaniu alternatywnych rozwiązań.
4. Ograniczenie negatywnego wpływu substancji szkodliwych wcześniej zakumulowanych w
Bałtyku (w glebie, osadach, starych wrakach statków itp.). Podjęcie nowych działań, które
miałyby to zagrożenie wyeliminować.
5. Wsparcie dla państw regionu we wdrażaniu umów, porozumień i regulacji służących
ograniczeniu wpływu szkodliwych substancji + wymiana wiedzy i współpraca.
6. Wspieranie nauki i rozwiązań innowacyjnych na rzecz ograniczenia wpływu substancji
szkodliwych.
7. Eliminacja nielegalnych zrzutów substancji zanieczyszczających.
8. Ograniczenie emisji zanieczyszczeń powietrza, takich jak PM i NO2 w portach i miast
portowych poprzez poprawę infrastruktury i poprawę logistyki z lądem.
9. Zwiększenie bezpieczeństwa transportu ropy naftowej, szkodliwych i niebezpiecznych
substancji (str. 119).
2020
brak
10. Wspieranie rozwiązań, które ograniczają emisję ze statków, wspieranie monitoringu tej
brak
brak
brak
brak
Działanie (ekonomiczne): dotyczy restrukutuzacji rybołówstwa i obszarów od nich zależnych - otrzymywane środki pochodzą z Europejskiego Funduszu Rybackiego
oraz budżetu własnego; Polska otrzymuje znaczne środki finansowe związane z płatnościami bezpośrednimi dla rolników, interwencjami na rynkach rolnych oraz
subsydiami eksportowymi w ramach Europejskiego Funduszu Rolnego Gwarancji.
Żegluga śródlądowa i morska oraz transport kolejowy zostały uznane za proekologiczne gałęzie transportu wymagające wsparcia w wymiarze krajowym i europejskim.
Dodatkowo transport wodny śródlądowy i morski może mieć zasadnicze znaczenie dla rozwoju regionalnego w kontekście przewozów towarowych, pasażerskich, jak i
turystyki wodnej, wpływając na wzrost atrakcyjności regionów jako miejsc działalności gospodarczej, przemysłu i zamieszkania. Rozwój transportu morskiego i
śródlądowego powinien być realizowany w synergii z działaniami realizowanymi na poziomie centralnym i regionalnym, a także uwzględniać rachunek ekonomiczny
prowadzonych interwencji wynikający z endogenicznych potencjałów poszczególnych regionów.
Zakresie transportu morskiego i śródlądowego działania polityki regionalnej dotyczyć będą rozwoju infrastruktury portowej oraz autostrad morskich i wybranych dróg
śródlądowych.
2030
2023
W ramach Studium zagospodarowania przestrzennego dla obszarów przybrzeżnych:
- systemowe działania służące ochronie brzegu morskiego przed erozyjnym działaniem
Bałtyku i zagrożeniem powodziami sztormowymi i jego zagospodarowaniu.
patrz: eutrofizacja
patrz: eutrofizacja
brak
brak
Opracowanie Studium zagospodarowania przestrzennego dla obszarów przybrzeżnych, zawierającego ustalenia wiążące administrację morską, samorządy
województw, a przez plan zagospodarowania przestrzennego województwa (którego rola wzrośnie) także gminy nadmorskie. Studium będzie obejmować zagadnienia
rozwoju społecznego, spodarczego oraz ochrony środowiska w przestrzeni i jej zagospodarowania, stymulując utrwalanie rozwoju zrównoważonego na obszarach strefy.
Wprowadzenie na poziomie kraju planowania obszaru strefy przybrzeżnej zapewni odpowiedni stopień integracji polityki morskiej kraju oraz działań rozwojowych
wynikających z planów krajowych i regionalnych. Umożliwi to opracowanie uporządkowanych i spójnych planów przestrzennych obszarów morskich skoordynowanych z
planami zagospodarowania przestrzennego obszarów lądowych wpisanych w hierarchiczny system krajowego planowania przestrzennego. Dzięki opracowaniu planów
morskich operacjonalizujących cele i założenia polityki morskiej oraz odpowiednich krajowych
1. zakwity glonów
2. martwe strefy na dnie
3. zanieczyszczenie powietrza
4. hałas
5. śmieci morskie
6. negatywne środowiskowe konsekwencje przełowienia
7. duże natężenie ruchu statków
8. eutrofizacja – główny problem Morza Bałtyckiego, spowodowane głównie przez azot i fosfor, które pochodzą gł. z kanalizacji, rolniczych wycieków, emisji z ruchu drogowego i morskiego oraz z
procesów spalania.
9. Dostawanie się obcych gatunków inwazyjnych (np. za pośrednictwem wód balastowych ze statków), które konkurują z rodzimymi gatunkami i czasami powodują zmiany w ekosystemie
10. Dostawianie się niebezpiecznych substancji do morza (przemysłowe i domowe chemikalia, metale, biocydy, farmaceutyki i substancje powstałe w sposób niezamierzony), które wpływają na
wzrost, reprodukcję i odporności ryb, ssaków morskich i ptaków morskich. Substancje te zawierają zanieczyszczenia organiczne i nieorganiczne, w tym metale ciężkie, pozostałości farmaceutyków
11. Rozwój infrastruktury (m.in. porty, rurociągi) i zwiększenie aktywności strefy brzegowej (w tym miast, obiektów turystycznych, obronnych struktur przybrzeżnych, energetycznych systemów
zasilania, hodowli ryb)
Finansowanie działań z dostępnych funduszy
strukturalnych UE, zwłaszcza Europejski Fundusz
Rozwoju Regionalnego, Europejski Fundusz
Społeczny, Fundusz Spójności, Europejski Fundusz
Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich i
Europejski Fundusz Rybacki (Europejskiego Fundusz
Morski i Rybacki na okres programowania 2014-2020)
+ inne źródła (m.in. Horizon 2020, BONUS Joint Baltic
Sea Research and Development Programme, the LIFE
programme, Education and Culture programmes, the
Interreg Baltic Sea Region Programme) oraz środki
własne państwowe, regionalne czy prywatne +
Europejski Bank Inwestycyjny, Nordycki Bank
Inwestycyjny. Potencjalne źródła finansowania:
http://www.balticsea-region-strategy.eu/funding-sources
Horyzont
czasow y
2021
W ramach przygotowania planu zagospodarowania przestrzennego polskich obszarów
morskich należy dokonać analizy, które z elementów tras nawigacyjnych generują największe
ryzyko wystąpienia skażeń substancjami ropopochodnymi i rozważyć możliwości
zmniejszenia takiego ryzyka w obszarach szczególnej ochrony przyrody oraz przybrzeżnej
aktywności turystycznej.
Z punktu widzenia ryzyka wystąpienia skażeń substancjami ropopochodnymi należy
wprowadzić dodatkowe rozwiązania porządkujące nawigację jednostek w okolicach Półwyspu
Helskiego i Rozewia, tak by w sposób znaczący można było zmniejszyć takie ryzyka.
Wydaje się niezbędne by wszelkie rozwiązania mające na celu zmniejszenie ryzyko
wystąpienia przypadkowych skażeń substancjami ropopochodnymi rozpatrywać w ujęciu
ponadnarodowym z uwzględnieniem nie tylko żeglugi w Polskich Obszarach Morskich, ale
również w przyległych obszarach morskich, z poszanowaniem odpowiednich
międzynarodowych regulacji prawnych.
Ograniczenia negatywnego wpływu funkcjonowania portów na środowisko (poprawa
dostępności portowych urządzeń do odbioru odpadów ze statków) - uwarunkowania wpisane w
Studium, ale wynikające bezpośrednio ze Strategii rozwoju transportu do 2020r.
brak
W zakresie zapobiegania zanieczyszczaniu morza przez statki, należy prowadzić działania
polegające na zapobieganiu wypadkom morskim, polegającym na poprawie szeroko pojętego
bezpieczeństwa żeglugi, a także ograniczeniu zanieczyszczania środowiska związanego z
normalną eksploatacją jednostek pływających. W tym celu należy:
- na bieżąco uczestniczyć w opracowaniu międzynarodowych norm prawnych, dotyczących
ochrony środowiska morskiego oraz niezwłocznie je implementować do systemu prawnego
RP;
- prowadzić niezbędne inwestycje mające na celu budowę infrastruktury portowej oraz
doposażenie administracji morskiej i jednostek wyznaczonych do zapobiegania i zwalczania
zanieczyszczeń morza
brak
Ograniczenia negatywnego wpływu funkcjonowania portów na środowisko (poprawa
dostępności portowych urządzeń do odbioru odpadów ze statków)
brak
2020 (2030)brak
Pozostałe:
Wskazanie na potrzebę postawienia szczególnego nacisku, np. na ochronę trzcinowisk czy
ujść lokalnych rzek, jako że cenne ekologicznie obszary morskie w biskości metropolii (1-2
godz. dojazdu) będą stanowiły arenę rosnącej presji antropogenicznej (rekreacja,
suburbanizacja). W tym przypadku konieczne będzie równoważenie tej presji i potrzeb ochrony
środowiska.
Działania ogólne
Należy zabezpieczać zapisy planów ochrony obszarów Natura 2000. Prace nad planami szczegółowymi dla wyznaczonych akwenów powinny brać pod uwagę obszerną 1. Skażenia wód morskich ropą naftową, chemikaliami, substancjami radioaktywnymi – długotrwały negatywny bezpośredni wpływ w zależności od skali katastrofy;
dokumentację tworzoną w ramach prac na planami ochrony, która została zgromadzona w ramach prac nad Studium.
2. Eksploatacja kruszyw, ropy naftowej, gazu – krótkotrwały negatywny pośredni wpływ na całą ichtiofaunę, umiarkowany negatywny bezpośredni wpływ na ichtiofaunę wykorzystującą daną
przestrzeń jako tarlisko przy zniszczeniu ikry/narybku;
Należy dążyć do zapewnienia łączności między siedliskami w takim zakresie na ile wspomaga to dobry stan środowiska morskiego.
3. Budowa konstrukcji morskich - sztuczne rafy– krótkotrwały negatywny pośredni wpływ na etapie budowy, długotrwały wpływ na etapie eksploatacji:
4. Eksploatacja i rozbudowa portów – długotrwały negatywny bezpośredni wpływ przez uciążliwości związane z zanieczyszczeniami, które emitują porty, długotrwały pozytywny pośredni wpływ
(sztuczne rafy);
Należy rozpatrywać rejon Rynny Słupskiej jako obszar cenny pod kątem makrozoobentosu i wschodnie wody przygraniczne będące ważnym zimowiskiem ptaków. Na
5. Rybołówstwo – długotrwały negatywny bezpośredni wpływ w przypadku przełowienia, długotrwały negatywny pośredni wpływ przy niszczeniu dna trałem dennym, długotrwały bezpośredni i
ww. akwenach nie powinny być prowadzone działania skutkujące pogorszeniem ich stanu ekologicznego.
pośredni wpływ wynikający z połowów paszowych;
6. Zablokowanie tras migracyjnych ryb dwuśrodowiskowych poprzez zabudowę/zamulenie ujść rzecznych – długotrwały negatywny.
Główne zagrożenia dla ichtiofauny są związane: z inwestycjami na morzu, które bezpośrednio mogą przyczynić się do zniszczeń siedlisk ryb, np. morskie farmy wiatrowe i czy rurociągi i z
Należy wziąć pod uwagę rzeki Przymorza, jako ważne korytarze ekologiczne i zapewnić ich drożność od strony morza w zgodzie z koncepcją błękitnych korytarzy
transportem morskim oraz eksploatacją zasobów ichtiofauny.
ekologicznych.
Należy zwrócić uwagę na mieszczące się na lądzie biocentra i strefy buforowe oraz pozostałe obszary o najwyższej wartości przyrodniczej, tak aby minimalizować
Najistotniejszym zagrożeniem dla awifauny obszaru jest przyłów w sieciach rybackich, jednak w polskich obszarach morskich skala zjawiska nie jest poznana, rozwój turystyki powodującej
negatywne oddziaływanie na nie od strony obszarów morskich.
płoszenie ptaków (zwiększenie liczby poruszających się po wodach szybkich jednostek, rozbudowa infrastruktury, np. mariny, przystanie itp.). Innymi istotnymi zagrożeniami jest eutrofizacja wód
zatoki (zagrożenie pośrednie), zanieczyszczenie substancjami ropopochodnymi
Zapewnienie od strony morza warunków ochrony najcenniejszych przyrodniczo obszarów nadmorskich i zachowania ciągłości obszarów współtworzących sieć
ekologiczną, tj. zachowanie spójności systemu ekologicznego i jego powiązań z systemem europejskim oraz trwałości szczególnie cennych dla regionu i w skali
ponadregionalnej (po europejską), przyrodniczych obszarów chronionych, jak również nie pogorszenia warunków ekspozycji brzegów i cennych widokowo obszarów,
W polskiej strefie Bałtyku foki są narażone na różnorodne zagrożenia ze strony człowieka i prowadzonej przez niego działalności. W opracowaniu pn. „Program ochrony foki szarej (Halichoerus
grypus) – projekt” [Gójska, 2012a] zidentyfikowano osiem grup zagrożeń dla foki szarej:
zakłócenia spokoju i bezpieczeństwa w siedliskach (lądowych i morskich),
Wnioski do planu zagospodarowania przestrzennego polskich obszarów morskich
zmiany (ilościowe i jakościowe) w bazie pokarmowej,
- W procesie wyznaczania obszarów o szczególnym znaczeniu dla rozrodu gatunków ryb o ikrze pelagicznej, mających duże znaczenie ekonomiczne, takich jak dorsz przyłów, czyli przypadkowa śmierć w narzędziach stosowanych przez rybołówstwo,
czy szprot, należy uwzględnić znaczną zmienność czasową i przestrzenną zarówno samego tarła, jak i jego efektów.
zanieczyszczenia chemiczne wprowadzane do morza,
- Skuteczne tarło dorsza stada wschodniego odbywa się na Głębi Bornholmskiej i Rynny Słupskiej, w przybliżeniu, na obszarze ograniczonym izobatą 60 m. Jednak i w eutrofizacja (zmiany w bazie pokarmowej, potencjalny wpływ toksycznych sinic),
tym przypadku obserwowane jest znaczne zróżnicowanie przestrzenne i czasowe w rozmieszczeniu ikry i larw.
epizootie i infekcje pasożytnicze,
- Należy zabezpieczyć trasy migracyjne do/z dolnych odcinków rzek m.in. wejścia w cieki i ujścia rzek.
niewiedzę i brak skutecznej ochrony.
Zatoka Pucka, mimo sprzyjających warunków hydrologicznych jest zbyt intensywnie użytkowana przez rekreację i rybołówstwo. Na wykorzystanie przestrzeni pod
hodowlę również nie pozwalają regulacje ochronne obszarów Natura 2000.
W najbliższym czasie hodowle omułka nie wykroczą poza fazę eksperymentalną. Hodowla małży na skalę przemysłową możliwa będzie dopiero po rozwiązaniu
problemów środowiskowych i technologicznych.
Jedyną realną szansą rozwoju marikultury zwierzęcej w polskich wodach morskich wydaje się być wykorzystanie obszarów farm wiatrowych. Należałoby rozpocząć
Dążenie do stworzenia warunków sprzyjających korzystaniu z ekologicznych rodzajów transportu towarowego na odległości powyżej 300 km
Rozwój transportu do 2020r. (z perspektywą do 2030 r.) oparty będzie na:
wspieraniu rozwiązań organizacji transportu najmniej zanieczyszczających środowisko;
modernizacji i rozbudowy infrastruktury transportowej (liniowej i punktowej) odpowiadającej unijnym oraz krajowym standardom i wymogom ekologicznym (m.in. poprzez
uwzględnianie przepisów odnośnie ochrony obszarów cennych przyrodniczo oraz ochrony gatunkowej, w tym sieci Natura 2000, ochrony środowiska morskiego oraz
nadmorskiego);
uwagi ogólne
brak
Do zagrożeń bezpośrednich dla zespołów makrozoobentosu głazowiska Ławicy Słupskiej zaliczyć należy działania gospodarcze, w wyniku których zniszczone lub zmienione zostaną naturalne
siedliska denne. Najważniejsze z nich to np.: wydobywanie kruszyw naturalnych oraz prace związane z poszukiwaniem i wydobyciem ropy i gazu. Zagrożenia pośrednie wynikają z długookresowych
zmian, jakie zachodzą w biocenozach dna morskiego w wyniku eutrofizacji lub ekspansji gatunków inwazyjnych. W obydwu przypadkach przewidywalnym skutkiem jest przebudowa dotychczasowej
struktury jakościowej i ilościowej makrozoobentosu.
Zanieczyszczenia pochodzącymi z lądu, jak również z jednostek pływających, używanych w transporcie i w turystyce morskiej.
Analizowano także Dokument Implementacyjny do
Strategii Rozwoju Transportu do 2020 r.
(z perspektywą do 2030 r.) - przeanalizowano dwie
Rozbudowa i modernizacja infrastruktury portowej i żeglugi (dotyczy wszystkich portów, niezależnie od ich wielkości).
wersje.
Doskonalenie standardów bezpiecznego uprawiania żeglugi przez statki morskie oraz przestrzeganie międzynarodowych wymogów, związanych z ochroną środowiska
morskiego
Istotnym uwarunkowaniem rozwoju żeglugi morskiej jest poprawa konkurencyjności polskich armatorów morskich na rynku żeglugowym, przy zachowaniu wysokiego
poziomu bezpieczeństwa żeglugi oraz ochrony środowiska morskiego. Może ona zostać osiągnięta dzięki podjęciu następujących działań:
sprostanie nowym wyzwaniom europejskiej żeglugi morskiej, takim jak: ewolucja warunków rynkowych (m.in. rozszerzenie rynku wewnętrznego UE na transport
morski), ochrona środowiska, polityka energetyczna UE
Poprawa stanu środowiska morskiego oraz ochrona brzegu morskiego będą realizowane poprzez poniższe działania:
- Ochronę przeciwsztormową brzegów morskich i morskich wód wewnętrznych;
- Stworzenie planu ochrony morza zgodnego z wytycznym UE;
- Ograniczenie emisji zanieczyszczeń generowanych przez gospodarkę morską i realizacja szerokiego programu monitoringu środowiskowego;
- Aktualizację inwentaryzacji walorów przyrodniczych Bałtyku i jego pobrzeża;
- Utworzenie baz danych dotyczących stanu środowiska morskiego i pobrzeża Bałtyku;
- Przeciwdziałanie i likwidację zanieczyszczeń linii brzegowej
- Doposażenie Morskiej Służby Poszukiwania i Ratownictwa w sprzęt do zwalczania zanieczyszczeń morza oraz zakup statku wielozadaniowego dla zabezpieczenia
obszarów morskich
Wskazanie celu działalności Państwowej Komisji Badań Wypadków Morskich, który jest zapobieganie podobnym wypadkom oraz podniesienie poziomu
bezpieczeństwa żeglugi morskiej i załóg na statkach oraz ochrony środowiska morskiego.
2030
brak
2020 (2030)Stabilizacja linii brzegowej, zapobieganie erozji i zanikowi plaż oraz degradacji klifów
Kontynuacja i rozwój stałego monitoringu stanu brzegów morskich i strefy wód przybrzeżnych
Realizacja programu wieloletniego Programu ochrony brzegów morskich
2020
W wyniku działań na rzecz renaturyzacji cieków wodnych oraz odtwarzania naturalnych
terenów zalewowych czy też ochrony brzegów morskich z wykorzystaniem metod
przyrodniczych następować będzie odbudowa ekosystemów związana z przywróceniem
właściwych stosunków wodnych). Koncentracja interwencji w ramach jednej osi finansowanej z
Funduszu Spójności zapewni ponadto elastyczność w realizacji powiązanych ze sobą działań
zmierzających do osiągnięcia celów określonych dla ww. celów tematycznych.
brak
brak
Współdziałanie instytucji właściwych ds. zapobiegania i zwalczania poważnych awarii i
katastrof statków przewożących niebezpieczne substancje
Doposażenie jednostek odpowiedzialnych za zapobieganie i zwalczanie zanieczyszczeń
morza przez statki w sprzęt służący do zwalczania zanieczyszczeń w portach, na morzu i na
brzegu
Modernizacja i budowa urządzeń do odbioru zanieczyszczeń i odpadów ze statków w portach
morskich oraz zapewnienie przyłączy elektryczności przy nabrzeżach portowych
(str. 33)
Wprowadzenie obowiązku redukcji zrzutów zanieczyszczeń do morza wiąże się z
koniecznością modernizacji statków oraz rozwoju nowych technologii, a także zapewnienia
odpowiedniej infrastruktury portowej do odbioru odpadów i pozostałości ładunkowych.
Znacznym zagrożeniem dla naturalnego ekosystemu Bałtyku są inwazyjne, obce organizmy
morskie i patogeny, przewożone w statkowych wodach balastowych. Problemem staje się
także podwodny hałas, którego źródłem jest działalność człowieka.
(str. 31)
W celu znaczącego zmniejszenia zanieczyszczenia powietrza i jego wpływu na ludzkie
zdrowie UE wprowadziła za pomocą dyrektywy siarkowej przepisy służące ograniczeniu emisji
tlenków siarki pochodzących z paliw żeglugowych. Dotychczasowe wymagania zdefiniowane w
konwencji MARPOL oraz dyrektywie 2005/35/WE z dnia 7 września 2005 r. w sprawie
zanieczyszczenia pochodzącego ze statków oraz wprowadzenia sankcji w przypadku
naruszenia prawa (Dz. Urz. UE L 255 z 30.09.2005, str. 11) wdrażała do krajowego porządku
prawnego ustawa z dnia 16 marca 1995 r. o zapobieganiu zanieczyszczania morza przez
statki (Dz. U. z 2012 r. poz. 1244). Jednocześnie, zgodnie z postanowieniami art. 13 f ust. 3
ustawy. o zapobieganiu zanieczyszczania morza przez statki wydano rozporządzenie Ministra
Infrastruktury z dnia 23 grudnia 2010 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wymagań
brak
brak
brak
brak
W zakresie infrastruktury kolejowej przyjęto następujący zakres działań:
modernizacja istniejących i budowa nowych terminali przeładunkowych, w szczególności w portach morskich oraz punktach zmiany szerokości toru (zgodnie ze
standardami ochrony środowiska).
Szanse dla rozowju sieci kolejowej w Polsce upatruje
się m.in. w rozwoju bałtyckich połączeń promowych w
ramach paneuropejskich korytarzy transportowych
stanowiących ważny element autostrad morskich.
Wprowadzenie obowiązku redukcji zrzutów zanieczyszczeń do morza wiąże się z
koniecznością modernizacji statków oraz rozwoju nowych technologii, a także zapewnienia
odpowiedniej infrastruktury portowej do odbioru odpadów i pozostałości ładunkowych.
(str. 31)
Modernizacja i budowa urządzeń do odbioru zanieczyszczeń i odpadów ze statków w portach
morskich oraz zapewnienie przyłączy elektryczności przy nabrzeżach portowych
(str. 33)
Zapewnienie odpowiednich urządzeń do odbioru odpadów ze statków, z uwzględnieniem
zasady no-special-fee oraz umożliwienie korzystania z podłączenia do elektryczności przy
nabrzeżach nie tylko podniesie atrakcyjność polskich portów, ale również przez zmniejszenie
emisji zanieczyszczeń powietrza, poziomu hałasu i ilości odpadów wyrzucanych bezpośrednio
do morza, wpłynie na poprawę stanu środowiska morskiego.
(str. 21)
Zapewnienie odpowiednich urządzeń do odbioru odpadów ze statków, z uwzględnieniem
zasady no-special-fee oraz umożliwienie korzystania z podłączenia do elektryczności przy
nabrzeżach nie tylko podniesie atrakcyjność polskich portów, ale również przez zmniejszenie
emisji zanieczyszczeń powietrza, poziomu hałasu i ilości odpadów wyrzucanych bezpośrednio
do morza, wpłynie na poprawę stanu środowiska morskiego.
Uzyskanie dobrego stanu środowiska morskiego wymaga podjęcia szeroko zakrojonych i efektywnych działań, mających na celu ograniczenie presji i negatywnych
Bałtyk należy do największych słonawych mórz na świecie, jest też przeżyźniony wskutek procesu eutrofizacji i szczególnie wrażliwy na zanieczyszczenia. Zanieczyszczenia przedostają się do
oddziaływań na środowisko Morza Bałtyckiego. Konieczne są działania na rzecz przywracania i ochrony naturalnych procesów ekologicznych, jak również ochrony flory niego z różnych źródeł, w tym przede wszystkim z lądu np.: rzekami z rolnictwa (azotany, fosforany), obszarów miejskich, przemysłu chemicznego, przemysłu spożywczego, przemysłu
i fauny oraz cennych siedlisk przyrodniczych, w tym zawartych w istniejących oraz opracowywanych planach ochrony obszarów Natura 2000 oraz w programach
metalurgicznego oraz spożywczego i papierniczego.
ochrony gatunków chronionych. Skuteczna ochrona Bałtyku jest możliwa przez skoordynowane działania zainteresowanych podmiotów. Współpraca międzynarodowa w Dla środowiska morskiego mniejszy problem stanowi zanieczyszczanie morza przez statki uprawiające żeglugę. Według szacunków HELCOM, przed 2017 r. dwukrotnie wzrośnie transport
zakresie ochrony środowiska morskiego prowadzona jest na szczeblu regionalnym w ramach HELCOM, a globalnie w ramach IMO (Komitet Ochrony Środowiska
ładunków drogą morską w regionie Morza Bałtyckiego.
Morskiego - MEPC). W ramach UE istotną rolę dla ochrony środowiska morskiego Bałtyku odgrywają działania prowadzone w ramach Strategii UE dla regionu Morza
Bałtyckiego.
Znacznym zagrożeniem dla naturalnego ekosystemu Bałtyku są inwazyjne, obce organizmy morskie i patogeny, przewożone w statkowych wodach balastowych. Problemem staje się także
podwodny hałas, którego źródłem jest działalność człowieka.
Wprowadzenie obowiązku redukcji zrzutów zanieczyszczeń do morza wiąże się z koniecznością modernizacji statków oraz rozwoju nowych technologii, a także
zapewnienia odpowiedniej infrastruktury portowej do odbioru odpadów i pozostałości ładunkowych. Znacznym zagrożeniem dla naturalnego ekosystemu Bałtyku są
Brzeg morski ulega nieustannym przeobrażeniom. Jednym z najniebezpieczniejszych procesów występujących na wielu odcinkach polskiego wybrzeża polskiego jest erozja brzegów i stopniowe
inwazyjne, obce organizmy morskie i patogeny, przewożone w statkowych wodach balastowych. Problemem staje się także podwodny hałas, którego źródłem jest
cofanie się linii brzegowej. Postępująca erozja brzegów stanowi poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa mieszkańców i ich siedlisk oraz bezpieczeństwa powodziowego obszarów przybrzeżnych,
działalność człowieka.
działalności gospodarczej, a także cennego przyrodniczo środowiska strefy brzegowej.
brak
Cel i działania na rzecz poprawy stanu środowiska morskiego
Cel: Osiągnięcie i utrzymanie dobrego stanu ekologicznego środowiska morskiego
Działania służące realizacji celu:
1. Wdrażanie przepisów międzynarodowych, europejskich z zakresu ochrony środowiska morskiego
2. Opracowanie, wdrożenie i realizacja krajowego programu ochrony wód morskich, realizacja monitoringu wód morskich wraz z programami zadań ochronnych
obszarów morskich, w tym obszarów NATURA 2000
3. Realizacja Krajowego Programu Wdrażania Bałtyckiego Planu Działania HELCOM
4. Zwiększenie świadomości ekologicznej przez promowanie zachowań ekologicznych dotyczących morza i brzegu
brak
brak
Działanie 2.1 Adaptacja do zmian klimatu wraz z zabezpieczeniem i zwiększeniem odporności na klęski żywiołowe, w szczególności katastrofy naturalne oraz
monitoring środowiska
W ramach działania realizowane będą również działania infrastrukturalne nakierowane na wzmocnienie odporności na zagrożenia związane z negatywnymi efektami
zmian klimatu na wybrzeżu Bałtyku.
Podejmowane działania będą polegały na zabezpieczaniu wybrzeża w szczególności przy zastosowaniu metod przyrodniczych lub metod hydrotechnicznych wspartych
metodami przyrodniczymi opartymi na ochronie biotechnicznej z uwzględnieniem potrzeby zachowania naturalnych procesów dynamiki brzegowej i istniejących
ekosystemów. Podejmowane działania będą zwiększały stabilizację brzegu morskiego i zapobiegały jego erozji, powodowanej wzrostem częstotliwości i intensywności
sztormów, wysokości fal, średnich temperatur i braku pokrywy lodowej, które zmniejszają odporność brzegu na rozmywanie. W przypadku braku możliwości
zapewnienia skuteczności podejmowanych działań przy wykorzystaniu wyłącznie metod biologicznych i biotechnicznych, dopuszczalne będzie stosowanie metod
hydrotechnicznych.
Zagrożeniem dla zasobów, a przez to dla sektora rybackiego, jest nadmierna ich eksploatacja oraz zbyt wysoka zdolność połowowa floty, która skutkuje faktycznym zmniejszeniem efektywności
ekonomicznej i prowadzi do wytrzebienia ryb.
Zmiany klimatu
Zabezpieczenia brzegów morskich: W przypadku braku możliwości zapewnienia skuteczności podejmowanych działań przy wykorzystaniu wyłącznie metod biologicznych i biotechnicznych,
dopuszczalne będzie stosowanie metod hydrotechnicznych np.:
· opaski i okładziny brzegowe;
· ostrogi;
· gabiony;
· progi podwodne.
Uzupełniająco, w ramach kompleksowych projektów, możliwe będzie realizowanie działań zmniejszających presję turystyczną na wybrzeże tj.: budowa/przebudowa zejść na plaże jako lekkich
konstrukcji ponad podłożem oraz łatwe do rozbiórki i odbudowy: pomosty, kładki, ścieżki.
dokument wraz z załącznikami
Zabezpieczenie brzegów morskich zagrożonych erozją
W pierwszej kolejności będą realizowane prace z zakresu ochrony biotechnicznej (ochrona lekka) oraz inwestycje zintegrowane, w których wykonywane z materiałów
pochodzenia naturalnego
budowle hydrotechniczne (ochrona ciężka) wspierane będą działaniami wykorzystującymi metody z zakresu ochrony biotechnicznej.
Projekty będą dotyczyć przede wszystkim:
· odtwarzanie wydm nadmorskich i wałów plażowowydmowych;
· sztuczne zasilania (refulacja).
W zakresie umocnień i stabilizacji brzegów wspierane będzie m.in.:
· wykorzystanie materiału pochodzenia organicznego do stabilizowania wydm i stoków klifowych (np. faszynada);
· prowadzenie nasadzeń roślinnością właściwą dla danego ekosystemu;
· obsiewy mieszanką traw na podkładzie z biowłókniny.
2020
brak
Działania dotyczą monitoringu środowiska Morza Bałtyckiego oraz monitoringu niektórych gatunków morskich (np. ptaków)
brak
Wyniki monitoringu wód przejściowych i przybrzeżnych wykorzystane zostaną do prac związanych z realizacją zadania „Badania i ocena jakości środowiska morskiego
Bałtyku”.
Dane z monitoringu w latach 2013-2018 posłużą do planowanej na rok 2019 zbiorczej oceny stanu wód przejściowych i przybrzeżnych
Monitoring Morza Bałtyckiego
Celem wykonywania badań jest stworzenie podstaw do podejmowania działań na rzecz poprawy stanu ekosystemu Morza Bałtyckiego oraz jego ochrony przed
zanieczyszczeniem. Od roku 2013 zakres i sposób badań oraz sposób wykonywania oceny stanu środowiska Morza Bałtyckiego określają przepisy ustawy – Prawo
wodne oraz przyjmowany przez Radę Ministrów program monitoringu wód morskich.
Regularne badania środowiska morskiego Bałtyku są wykonywane od 1979 roku, w tym od 1991 roku w ramach PMŚ. Stanowią one wypełnienie zobowiązań Polski
wynikających z Konwencji „O ochronie środowiska morskiego obszaru Morza Bałtyckiego” oraz od 15 lipca 2014 roku art. 11 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i
Rady 2008/56/WE z dnia 17 czerwca 2008 r., ustanawiającej ramy działań Wspólnoty w dziedzinie polityki środowiska morskiego (ramowej dyrektywy w sprawie
strategii morskiej) (Dz. Urz. UE L 164 z 25.06.2008).
Uzyskane wyniki badań gromadzone będą w bazie danych oceanograficznych oraz w bazie GIOŚ i przekazywane sukcesywnie do banku danych HELCOM oraz
raportowane do Komisji Europejskiej zgodnie z harmonogramem sprawozdawczym ustanowionym zapisami ramowej dyrektywy w sprawie strategii morskiej.
W ramach programu monitoringu wód morskich wykonane zostaną badania warunków fizykochemicznych, tj.: temperatura, zasolenie, stężenie tlenu, widoczność
krążka Secchiego, zawartość biogenów, metali ciężkich i trwałych związków organicznych. Prowadzone będą także obserwacje parametrów biologicznych środowiska
morskiego, tj., fitoplanktonu, zooplanktonu, fitobentosu, zoobentosu oraz poziomu substancji szkodliwych w wodzie i organizmach morskich i zawartości radionuklidów
w wodzie i osadach. Prowadzone będą również badania ichtiofauny oraz fakultatywnie mikrobiologii. Kontynuowany będzie monitoring warunków hydrograficznych,
odpadów w środowisku morskim oraz hałasu podwodnego. W stosunku do zakresu badań środowiska morskiego realizowanego dotychczas program monitoringu
rozszerzony zostanie o monitoring gatunków i siedlisk morskich.
Monitoring gatunków i siedlisk polskich obszarów morskich
Celem wdrożenia monitoringu gatunków i siedlisk polskich obszarów morskich jest sprostanie wymogom polskiego i paneuropejskiego prawodawstwa, dzięki któremu,
wyniki monitoringu gatunków i siedlisk przyrodniczych morskich będą służyły do śledzenia skuteczności działań ochronnych.
Zakres badań będzie przede wszystkim uwzględniał wymogi w tym zakresie zawarte w dyrektywie siedliskowej tj. zasięg, populację i siedlisko dla poszczególnych
gatunków oraz zasięg, powierzchnia, struktura i funkcje poszczególnych siedlisk morskich.
(str. 70-71)
Środki POIR mogą służyć finansowaniu projektów, których realizacja będzie przyczyniać się do wdrażania transnarodowej Strategii UE dla Regionu Morza Bałtyckiego.
Realizacja POIR wpisuje się w cel trzeci Strategii UE dla regionu Morza Bałtyckiego (dalej SUE RMB), tj. Zwiększenie dobrobytu, poprzez wspieranie rozwoju
naukowego, badawczego instytucji B+R i przedsiębiorstw oraz zwiększanie konkurencyjności podmiotów, co z kolei koresponduje ze zwiększeniem globalnej
konkurencyjności regionu Morza Bałtyckiego.
2020
brak
brak
brak
brak
brak
brak
aktualiz
acja co
4 lata
brak
patrz: eutrofizacja
pośrednio: patrz: eutrofizacja
brak
brak
W okresie realizacji Programu prowadzony jest monitoring stanu środowiska, którego celem jest oszacowanie efektów zastosowanych środków zaradczych oraz
umożliwienie podjęcia właściwych decyzji co do dalszych działań na terenie wyznaczonego OSN.
Dla każdego oddziału RZGW wydawane jest osobne
rozporządzenie/program, czasami
rozporządzenia/program obejmuje mniejsze obszary
(kilku mnijeszych zlewni) niż obszar obsługiwany przez
dany RZGW.
2020
brak
Działania wskazane pośrednio
Generalnie to jest dokument dotyczący rozwoju
gospodarczego-społecznego, więc jest niewiele
odniesień i konkretnych działań dla ochrony M.
Bałtyckiego.
2020
Ochrona strefy brzegowej i zaplecza brzegów Morza Bałtyckiego i Zalewu Szczecińskiego
Osiągnięcie i utrzymanie dobrego stanu wód poprzez eliminowanie zanieczyszczeń wód
powierzchniowych substancjami niebezpiecznymi ze źródeł przemysłowych, komunalnych i
rolniczych
Osiągnięcie i utrzymanie dobrego stanu wód poprzez eliminowanie zanieczyszczeń wód
powierzchniowych substancjami niebezpiecznymi ze źródeł przemysłowych, komunalnych i
rolniczych
brak
W regionie istnieją potrzeby dalszego rozwoju infrastruktury ochrony środowiska, w tym systemów zagospodarowania odpadów komunalnych. Rośnie również presja na przestrzeń przyrodniczą.
Ponadto występuje zanieczyszczenie wód powierzchniowych oraz fragmentacja i degradacja naturalnych siedlisk.
Jako szanse dla regionu wymienia się podjęcie działań mających na celu/których efektem będzie:
- powstanie międzynarodowej sieci naukowo-badawczej i współpracy klastrowej, m.in. w Regionie Morza Bałtyckiego (str. 33)
- oczyszczanie ścieków komunalnych; wody opadowe i roztopowe; zagrożenie powodziowe; zagospodarowanie odpadów komunalnych; monitoring środowiska i ochrona Wysoki poziom zanieczyszczenia i eutrofizacji oraz zagrożenie różnorodności biologicznej Morza Bałtyckiego.
przyrody
- sprawne działanie kompleksowych systemów zagospodarowania odpadów komunalnych
- efektywna praca systemów odprowadzania i oczyszczania wód opadowych i roztopowych
Zobowiązania Samorządu Województwa Pomorskiego
- mniejsze negatywne oddziaływanie transportu na środowisko i wyższy poziom bezpieczeństwa użytkowników
Rozwój regionalnych sieciowych produktów turystycznych obejmujących m.in. małe porty morskie, mariny, szlaki rowerowe i kajakowe oraz śródlądowe drogi wodne, a także unikatowe
- większa świadomość społeczna w zakresie potrzeb ochrony środowiska
dziedzictwo regionalne i ofertę kulturalną.
- Realizacja ustawy o ustanowieniu programu wieloletniego Program ochrony brzegów morskich
W ramach dokumentu wskazano obszary współpracy ponadregionalnej i międzynarodowej:
- Jakość wód Morza Bałtyckiego, w tym Zalewu Wiślanego;
- Standardy dobrego zarządzania i zagospodarowania dla obszarów przybrzeżnych;
- Spójność przestrzeni przyrodniczej w strefie Południowego Bałtyku;
- Proekologiczna świadomość mieszkańców.
Województwo aktywnie uczestniczy w procesie przygotowywania rozwiązań strategicznych i koncepcji zintegrowanej polityki morskiej na rzecz zrównoważonego
zagospodarowania Morza Bałtyckiego i położonych wokół niego obszarów. Ten cel ma być osiągnięty w wyniku współpracy państw i regionów poprzez realizację
priorytetów powstałej w 2009 roku Strategii Unii Europejskiej dla Regionu Morza Bałtyckiego obejmujących ochronę środowiska, dobrobyt, dostępność i atrakcyjność
oraz bezpieczeństwo.
Wszechstronne i zrównoważone wykorzystanie zasobów województwa będzie realizowane w szczególności poprzez zwiększanie konkurencyjności oferty turystycznej,
a także restrukturyzację gospodarki rolnej i rybactwa. Różnorodne relacje gospodarcze regionu związane z jego nadbałtyckim i nadodrzańskim położeniem będą
rozwijane poprzez wdrażanie zintegrowanej polityki morskiej.
Cele kierunkowe celu strategicznego nr 1 (Wzrost innowacyjności i efektywności gospodarowania)
1.5. Zintegrowana polityka morska
1.6. Restrukturyzacja i rozwój produkcji rolnej i rybactwa
Zagrożenia jakości wód w województwie związane są głównie z ich nadmiernym zużyciem w celach bytowych i gospodarczych oraz z odprowadzaniem powstających zanieczyszczeń. Jakość wód
powierzchniowych poprawia się, nadal problemem pozostaje jednak ich skażenie bakteriologiczne oraz duże ilości trafiających do rzek i jezior substancji biogennych, powodujących proces
eutrofizacji.
Zagrożenia jakości wód związane z działalności człowieka na obszarach wiejskich wynikają nie tylko z nieuregulowanej gospodarki ściekowej, ale również z niewłaściwego stosowania nawozów i
prowadzenia intensywnej produkcji zwierzęcej. W ostatnich latach spadało zużycie nawozów wapniowych i obornika, natomiast zwiększyło się stosowanie nawozów azotowych.
Praktycznie na całej długości wybrzeża Bałtyku dostępna jest plaża o wysokich walorach użytkowych, choć tylko w lewobrzeżnym Świnoujściu (wyspa Uznam) następuje jej naturalne poszerzanie.
W pozostałej części następuje erozja brzegu morskiego i stopniowe cofanie się lądu, zaś szerokość plaży w niektórych miejscach (np. Dziwnów, Kawcza Góra, Kołobrzeg, Ustronie Morskie) może
zmniejszać się do kilku metrów
Poprawa dostępu do lokalnych portów morskich i rzecznych pozwoli na zwiększenie ich znaczenia gospodarczego oraz przyczyni się do dywersyfikacji ich funkcji (np. turystycznej).
Cel strategiczny nr 4: Zachowanie i ochrona wartości przyrodniczych, racjonalna gospodarka zasobami
Cel kierunkowy: Poprawa jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego
Działania:
-osiągnięcie i utrzymanie dobrego stanu wód poprzez eliminowanie zanieczyszczeń wód powierzchniowych substancjami niebezpiecznymi ze źródeł przemysłowych,
komunalnych i rolniczych
- ochrona strefy brzegowej i zaplecza brzegów Morza Bałtyckiego i Zalewu Szczecińskiego
- ograniczanie emisji zanieczyszczeń, hałasu i gazów cieplarnianych ze źródeł komunalnych, komunikacyjnych i przemysłowych
- współpraca z przygranicznymi landami Niemiec w zakresie zapobiegania transgranicznemu przenoszeniu zanieczyszczeń
Cel kierunkowy: Rozwój infrastruktury ochrony środowiska i systemów gospodarowania odpadami
Działania:
- rozbudowa i modernizacja sieci kanalizacji zbiorczej, oczyszczalni ścieków i systemów zaopatrzenia w wodę
Cel kierunkowy: Podnoszenie świadomości ekologicznej społeczeństwa
Działania:
- prowadzenie edukacji ekologicznej, w tym adresowanej do dzieci i młodzieży szkolnej
- promocja proekologicznych postaw społecznych i konsumenckich
2025
brak
brak
brak
brak
brak
Współpraca międzyregionalna
Związek z realizacją Strategii:
Strategia będzie realizowana z uwzględnieniem
najważniejszych trendów w gospodarce światowej.
Wyznaczone kierunki działań na poziomie Unii
Europejskiej (Strategia Europa 2020 i Strategia Morza
Bałtyckiego) są również kierunkami istotnymi dla
województwa warmińsko-mazurskiego.
Główne kierunki działań dotyczą różnych obszarów:
*Współpraca z regionami bałtyckimi:
- poprawy stanu wód Morza Bałtyckiego (zwłaszcza Zalewu Wiślanego/ Kaliningradzkiego);
- kształtowania i upowszechniania standardów dobrego zarządzania i zagospodarowania dla obszarów przybrzeżnych;
- poprawy spójności przestrzeni przyrodniczej w strefie Południowego Bałtyku;
2020
brak
brak
brak
brak
brak
2030
brak
brak
brak
brak
brak
Cel strategiczny realizowany będzie m.in. przez :
- poprawę jakości i ochronę środowiska przyrodniczego.
Utrzymanie wysokiej jakości środowiska przyrodniczego jest jednym z podstawowych zagadnień w kontekście idei trwałego rozwoju. Kompleksowe dbanie o
czystość powietrza, wód, ziemi oraz niski poziom hałasu wymaga nie tylko dalszych usprawnień, ale również coraz bardziej rzeczowego traktowania relacji
środowisko-gospodarka. Szczegółowe zapisy dotyczące zagadnień związanych z ochroną przyrody i środowiska ujęte są w odpowiednich wojewódzkich
politykach sektorowych, m.in. w Programie ochrony środowiska, Planie gospodarki odpadami.
Poprawa jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego: redukcja emisji zanieczyszczeń powietrza, rozbudowa sieci kanalizacyjnych (w tym także
kanalizacji deszczowej) oraz budowa lub modernizacja oczyszczalni ścieków (zwłaszcza na terenach zabudowy rozproszonej), dalsze inwestowanie w sieci
wodociągowe; zapobieganie powstawaniu odpadów i racjonalna gospodarka odpadami, w tym selektywna zbiórka odpadów, recykling, odzysk, budowa
instalacji
zagospodarowania
Poprawa jakości
i ochorna wódodpadów;
powierzchniowych i podziemny
Działania w ramach Środowiska i Energetyki
Zapewnienie trwałego i zrównoważonego rozwoju oraz zachowanie wysokich walorów środowiska, po przez:
- Prowadzenie monitoringu zanieczyszczeń środowiska
- Osiągnięcie i utrzymanie dobrego stanu i potencjału ekologicznego wód i związanych z nimi ekosystemów
Poprawa jakości wód, odzysk/unieszkodliwianie odpadów, odnowa terenów skażonych oraz ograniczenie emisji zanieczyszczeń, po przez:
- Zmniejszenie obciążenia środowiska powodowanego emisjami zanieczyszczeń do wód, atmosfery i gleby
- Porządkowanie i tworzenie spójnego systemu gospodarki odpadami
Na jakość wód powierzchniowych wpływa emisja ścieków z sektora komunalnego oraz spływy powierzchniowe zanieczyszczeń z terenów zurbanizowanych i rolniczych. Sieć wodociągowa i
brak
kanalizacyjna jest rozbudowywana, zwiększa się też wydajność oczyszczalni ścieków. Zauważalne są jednak znaczne dysproporcje przestrzenne w zakresie dostarczania wody oraz odprowadzania
i oczyszczania ścieków. Różnice te są niwelowane, zwłaszcza w otoczeniu dużych miast. Na podstawie wyników monitoringu wód stwierdzono, że w 2010 roku większość (około 90%) badanych
jednolitych części wód osiągnęła umiarkowany stan/potencjał ekologiczny (III klasa). Nie stwierdzono wód o stanie/potencjale bardzo dobrym (I klasa) i złym (V klasa). O
Wody podziemne województwa charakteryzują się podwyższoną zawartością żelaza, co powoduje konieczność ich odżelaziania w stacjach uzdatniania. Wszystkie badane w 2010 roku jednolite
części wód podziemnych cechowały się dobrym stanem chemicznym. Badania na obszarach szczególnie narażonych na dopływ związków azotu ze źródeł rolniczych wskazują na podwyższoną
zawartość azotanów, co świadczy o utrzymującym się na tym terenie zagrożeniu zanieczyszczeniem wód podziemnych oraz o konieczności monitorowania ich stanu.
2020
brak
brak
brak
brak
brak
brak
Niewystarczająca infrastruktura związana z gospodarką wodno-ściekową i gospodarką odpadami.
brak
2020
brak
brak
brak
brak
brak
brak
Czynniki antropogeniczne mają wpływ m.in. na chemizm atmosfery, wód powierzchniowych i podziemnych oraz gruntu. Powoduje to zanik wartościowych biocenoz, ograniczenie liczby gatunków
zarówno flory, jak i fauny.
brak
2020
brak
brak
brak
brak
brak
brak
Transport zanieczyszczeń z innych województw
Stan czystości rzek nie jest zadowalający, ale należy
zaznaczyć, że większość zanieczyszczeń pochodzi z
innych województw.
(str. 9)
2020
brak
brak
brak
Ochrona środowiska naturalnego, efektywne wykorzystanie zasobów oraz dostosowanie do zmian klimatu i poprawa poziomu bezpieczeństwa - wyznaczone jako cel, w
ramach którego wskaźnikami mają być m.in. udział ludności korzystające z oczyszczalni ścieków, emisja zanieczyszczeń do powietrza NOx, SO2.
2020
brak
brak
brak
brak
brak
brak
2020
brak
brak
brak
brak
brak
Strategiczne kierunki działań:
Ochrona i kształtowanie powiązań przyrodniczo-krajobrazowych:
Realizacja działań służących mnimalizacji zagrożeń wynikających z eketremalnych zjawisk atmosferycznych i awarii przemysłowych.
Współpraca regionów przygranicznych dorzecza Odry (polskich, czeskich i niemieckich) w dziedzinie bezpieczeństwa oraz ochrony środowiska, zwłaszcza w
kwestiach poprawy jego jakości oraz sąsiadujących i powiązanych przyrodniczych obszarów chronionych.
brak
Do najważniejszych zaliczono: zanieczyszczenie wód: głównym źródłem zanieczyszczenia wód powierzchniowych są ścieki komunalne, spływy z terenów zurbanizowanych, z obszarów rolnych i
leśnych oraz obiektów liniowych; duże znaczenia dla polepszenia jakości wód powierzchniowych w północno-zachodniej części województwa (zlewnia rz. Warty) miała pełna realizacja systemu
GOŚ – ŁAM, jednak nadal ich stan jest niezadowalający ze względu na istnienie innych źródeł zanieczyszczeń;
brak
Ogółem problemy infrastrukturalne, związane przede wszystkim z nierozwiązaną gospodarką ściekową, występowały na obszarze 112 gmin wiejskich w regionie.
2020
brak
brak
brak
brak
brak
brak
Znajdująca się w województwie śląskim jedna z najbogatszych w kraju baza surowców mineralnych oraz związana z nią działalność przemysłowa i urbanizacja, wywierają znaczący wpływ na
środowisko wodne w regionie. Do niebagatelnych problemów gospodarki wodnej zalicza się kwestie ilościowe, które są związane z rozdysponowaniem wód powierzchniowych i podziemnych, a
także kwestie jakościowe powiązane z odprowadzaniem nieoczyszczanych i niedostatecznie oczyszczanych ścieków komunalnych oraz przemysłowych, niedostateczną sanitację obszarów
wiejskich i rekreacyjnych oraz zanieczyszczeniami pochodzącymi ze źródeł rolniczych, stawów rybnych, składowisk odpadów i wód opadowych.
brak
W województwie śląskim wytworzono 4,1% ogółu ścieków przemysłowych i komunalnych wyprodukowanych w Polsce. Łączna ich ilość w 2011 r. wyniosła 385,1 hm3, z czego 238,2 hm³ to ścieki
przemysłowe odprowadzone bezpośrednio z zakładów do wód lub do ziemi (61,9 %), a 146,9 hm3 ścieki komunalne (38,1 %).
OBSZAR PRIORYTETOWY C – PRZESTRZEŃ:
Słabość:
Duża ilość nieoczyszczanych ścieków, zły stan techniczny sieci kanalizacyjnej
Ścieki przemysłowe, komunalne - Na stopień degradacji i zanieczyszczenia zasobów wodnych na terenie województwa w znacznym stopniu wpływa ilość wytwarzanych ścieków.
2020
brak
brak
brak
brak
brak
brak
2020
brak
brak
brak
brak
brak
brak
brak
2020
brak
brak
brak
brak
brak
brak
SWOT
Słabe strony, zagrożenia:
Niedostatecznie rozwinięta infrastruktura komunalna i ochrony środowiska (sieć kanalizacyjna, instalacje zagospodarowania odpadów komunalnych).
brak
2020
brak
brak
brak
brak
brak
brak
Niewystarczający rozwój infrastruktury kanalizacyjnej, zwłaszcza na obszarach o rozproszonej zabudowie, wpływa negatywnie na czystość wód powierzchniowych i podziemnych.
brak
2020
brak
brak
brak
brak
brak
Cel Zrównoważone gospodarowanie zasobami środowiska
Cel szczegółowy: Zachowanie bogactwa różnorodności biologicznej, w tym wielofunkcyjna gospodarka leśna
Podkreślenie ochrony zasobów środowiska morskiego. Ochrona zasobów naturalnych i różnorodności biologicznej Morza Bałtyckiego powinna opierać się na
ekosystemowym podejściu do gospodarki zasobami żywymi i walorami środowiska morskiego. Ochrona środowiska morskiego to działanie kompleksowe zarówno co
do zakresu (ochrona siedlisk i gatunków, oczyszczanie ścieków, przeciwdziałanie zanieczyszczeniom, edukacja ekologiczna), jak i do współpracy międzynarodowej z
innymi krajami basenu Morza Bałtyckiego, na zasadzie dbałości o cały morski ekosystem.
Morze Bałtyckie należy do najbardziej zanieczyszczonych mórz na świecie. Wzrost populacji w krajach położonych nad Bałtykiem, urbanizacja, uprzemysłowienie i zwiększenie aktywności w
sektorze rolnym w znaczący sposób wpłynęły negatywnie na jego stan.
brak
1.1. Racjonalne i efektywne gospodarowanie zasobami kopalin
Działanie: Kontynuowanie rozpoznania występowania surowców energetycznych i stworzenie możliwości ich eksploatacji na terytorium kraju oraz wskazanie złóż strategicznych // jednostka
odpowiedzialna: MŚ
Cel: Zrównoważone gospodarowanie zasobami środowiska
Cel szczegółowy: Uporządkowanie zarządzania przestrzenią
W systemie planowania przestrzennego powinna zostać zintegrowana tematyka zagospodarowania terenów morskich. Równie ważne jest wdrożenie mechanizmów
monitorowania i utrzymania ładu przestrzennego (działanie 16) wymuszających sprawne funkcjonowanie systemu.
Cel 6. Zagadnienia horyzontalne
Cel szczegółowy: Adaptacja do zmian klimatu
Działania w zakresie adaptacji do zmian klimatu są działaniami horyzontalnymi o znaczeniu ogólnogospodarczym, ważnymi dla realizacji celów Strategii
Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko, ale też innych strategii zintegrowanych. Działania adaptacyjne obejmą też ochronę zdrowia, budownictwo, gospodarkę
przestrzenną, turystykę, obszary górskie, ochronę bałtyckiej strefy przybrzeżnej i obszary Natura 2000.
2030
brak
brak
brak
brak
brak
2023
brak
brak
brak
brak
brak
Cel 7 – Zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego oraz ochrona i poprawa stanu środowiska
Kierunek interwencji
Zwiększenie poziomu ochrony środowiska:
- Wprowadzenie instrumentów polityki publicznej integrujących działania w poszczególnych sektorach (gospodarki wodnej, rolnictwa, leśnictwa, transportu, zdrowia,
budownictwa, gospodarki przestrzennej, gospodarki morskiej, turystyki, energetyki) dla zwiększenia ochrony klimatu.
- Wprowadzenie monitorowania i ochrony różnorodności biologicznej i przeciwdziałania fragmentacji ekosystemów.
- Ustanowienie narzędzi finansowania różnorodności biologicznej (w tym podnoszenia świadomości ekologicznej obywateli).
brak
Horyzont
czasow y
2018 ? patrz: działania ogólne sprzyjające ochronie Morza Bałtyckiego
Zintegrowana polityka morska UE przyczyni się do opracowania i realizacji programu prac.
Projekty:
- ograniczenie emisji CO2 oraz zanieczyszczeń powodowanych przez przewozy morskie
Działania ogólne
Instrumenty zintegrowanego kształtowania polityki
Zintegrowane ramy zarządzania kwestiami morskimi wymagają instrumentów planowania horyzontalnego, które łączą polityki sektorowe związane z morzem i wspierają
wspólne kształtowanie polityki.
Z jednej strony technologia i wiedza umożliwiają nam coraz lepsze użytkowanie morza, a coraz więcej osób przenosi się na europejskie wybrzeża, aby z tego skorzystać. Z drugiej strony łączny
skutek tych działań prowadzi do konfliktów interesów oraz do pogorszenia stanu środowiska morskiego, od którego wszystko zależy.
Główne znaczenie mają następujące trzy kwestie:
- Nadzór morski ma zasadnicze znaczenie dla bezpiecznego korzystania z morza i zabezpieczania morskich granic Europy. Poprawa i optymalizacja działań nadzoru
morskiego oraz interoperacyjność na szczeblu europejskim są istotne z punktu widzenia wyzwań i zagrożeń związanych z bezpieczeństwem żeglugi,
zanieczyszczeniem mórz, egzekwowaniem przepisów i ogólnym bezpieczeństwem. W większości państw członkowskich działania w zakresie nadzoru dotyczące
rybołówstwa, środowiska, kontroli na morzach bądź imigracji należą do obowiązków kilku różnych agencji, które działają niezależnie od siebie. Często powoduje to
niedostatecznie wykorzystanie ograniczonych zasobów.
Stopniowy rozwój zintegrowanej sieci systemów kontroli ruchów statków i e-nawigacji na europejskich wodach przybrzeżnych i pełnym morzu, w tym monitorowanie
satelitarne i system dalekiego zasięgu do identyfikacji i śledzenia statków (LRIT), również stanowiłby bezcenne narzędzie dla państwowych agencji.
Zintegrowana polityka morska UE przyczyni się do
opracowania i realizacji programu prac.
Projekty:
- europejski transport morski bez barier,
- europejska strategia na rzecz badań naukowych nad
środowiskiem morskim,
- krajowe zintegrowane polityki morskie, opracowywane
przez państwa członkowskie,
- europejska sieć nadzoru morskiego
- strategia na rzecz łagodzenia skutków zmian
klimatycznych w regionach przybrzeżnych
Komisja zamierza:
- wspierać lepszą współpracę straży przybrzeżnych i innych właściwych agencji w państwach członkowskich,
- podjąć kroki na rzecz bardziej interoperacyjnego systemu nadzorowania, który łączyłby istniejące systemy monitorowania i śledzenia statków stosowane do
zapewniania bezpieczeństwa morskiego, ochronę środowiska morskiego, kontrolę rybołówstwa, kontrolę granic zewnętrznych i inne działania związane z
egzekwowaniem przepisów.
- Morskie planowanie przestrzenne oraz zintegrowane zarządzanie strefą przybrzeżną
(ICZM), które stanowi podstawowe narzędzie planowania przy zrównoważonym podejmowaniu decyzji i stanowi podstawowe narzędzie na rzecz zrównoważonego
rozwoju na obszarach morskich i w regionach przybrzeżnych oraz przywrócenia dobrego stanu środowiska w europejskich morzach. W związku z zaleceniem UE
państwa członkowskie zaczęły stosować ICZM do regulowania przestrzennego rozmieszczenia działalności gospodarczej oraz tworzenia systemów planowania
przestrzennego dla europejskich wód przybrzeżnych. Obydwa te instrumenty przyczyniają się do realizacji zobowiązań wynikających ze strategii tematycznej na rzecz
ochrony środowiska morskiego oraz zapewniają podmiotom gospodarczym wyższy stopień przewidywalności w planowaniu przyszłych inwestycji.
Komisja zamierza:
- opracować w 2008 r. mapę drogową ułatwiającą rozwój morskiego planowania przestrzennego w państwach członkowskich.
2020
uwagi ogólne
Zintegrowana polityka morska pozwoli Europie na
skuteczniejsze podejmowanie wyzwań związanych z
globalizacją i konkurencyjnością, zmianami
klimatycznymi, pogarszaniem się stanu środowiska
morskiego, bezpieczeństwem morskim i sposobami
jego zapewnienia oraz bezpieczeństwem
energetycznym i zrównoważonym wykorzystaniem
energii. Podstawę tej polityki powinna stanowić
doskonałość w badaniach morskich, technologii i
innowacjach związanych z morzem.
-Bogate i dostępne źródło danych i informacji; Łatwy dostęp do danych na temat różnorodnych zagadnień dotyczących oceanu, związanych ze środowiskiem
naturalnym i działalnością człowieka, stanowią podstawę strategicznego podejmowania decyzji w zakresie polityki morskiej. Z uwagi na ogromną ilość danych
gromadzonych i przechowywanych w całej Europie w rozmaitych celach, ustanowienie odpowiedniej infrastruktury danych i informacji dotyczących morza ma bardzo
duże znaczenie.
Komisja zamierza:
Organy publiczne na terenach nadbrzeżnych muszą dysponować wiedzą na temat skali erozji, nanoszenia osadów oraz topografii w celu dokonania wyboru
najodpowiedniejszej strategii zagospodarowania wybrzeża jako strefy chronionej, terenów mieszkalnych lub obszaru sterowanego wycofywania się.
(str. 8)
W dokumencie podsumowano dotychczasowe
działania, ewentualnie wskazano nowe, większość
jednak nie odnosi bezpośrednio do ochrony Bałtyku.
Inspekcja ochrony środowiska musi oceniać stan środowiska morskiego podległych jej akwenów i zapewnić utrzymanie jego bezpieczeństwa i czystości. Osiągnięcie
celów Unii Europejskiej w zakresie zintegrowanego zarządzania strefą przybrzeżną i morskiego planowania przestrzennego wymaga wiedzy na temat działalności
człowieka i wrażliwych siedlisk przyrodniczych. Nadzór morski za pomocą urządzeń radarowych lub sonarów poprawia się dzięki znajomości warunków
powierzchniowych, temperatury i zasolenia.
(str. 8)
Nauki o morzu opierają się na obserwacjach. Nie możemy dokonywać kontrolowanych eksperymentów z dwiema planetami zwanymi Ziemia. Jedynie spoglądając w
przeszłość, możemy zrozumieć, co może się wydarzyć w przyszłości.
Za pomocą tych obserwacji uczeni mogą zacząć ograniczać margines niepewności w odniesieniu do przeszłych i obecnych przebiegów takich procesów jak cyrkulacja
oceaniczna, topnienie pokrywy lodowej, podnoszenie się poziomu wód morskich, absorpcja węgla, przesunięcia ekosystemów lub zakwaszenie oceanów. Wszystkie te
zjawiska w znaczący sposób oddziałują na dobrostan człowieka i ekosystemy przyrodnicze. Lepsze monitorowanie mórz i oceanów nie wystarczy, by tę niepewność
ograniczyć, ale jest z pewnością potrzebne.
(str. 9)
Przedstawiona przez Komisję propozycja programu ramowego w zakresie badań naukowych i innowacji „Horyzont 2020” na lata 2014–2020 zakłada większy budżet i
prostsze procedury niż kończący się program. Ten program badawczy może przyczynić się do realizacji celów „Wiedzy o morzu 2020” poprzez: 1) wsparcie rozwoju i
integracji infrastruktur badań morza na poziomie Unii Europejskiej; 2) rozwój ukierunkowanych na użytkownika i racjonalnych pod względem finansowym technologii
obserwacji morskich; 3) projekty badawcze, których rezultatem będą dane na temat środowiska morskiego i jego wzajemnego oddziaływania z aktywnością człowieka,
w tym także dane objęte dyrektywą ramową w sprawie strategii morskiej.
(str. 17)
2018
brak
brak
brak
brak
Komisja, państwa członkowskie oraz europejski sektor gospodarki morskiej muszą dążyć do
długoterminowego celu, jakim powinien być generujący zero odpadów i zero emisji transport
morski. Z tego względu cele priorytetowe muszą obejmować:
- Zagwarantowanie zdolności państw członkowskich do osiągnięcia do 2020 r. dobrego stanu
środowiska w wodach morskich podlegających ich władzy lub jurysdykcji, zgodnie z
wymaganiami nowej dyrektywy ramowej w sprawie strategii morskiej.
- Wzmocnienie prawodawstwa UE dotyczącego portowych urządzeń do odbioru odpadów
wytwarzanych przez statki i pozostałości ładunku poprzez ulepszenie środków wdrażających.
W związku z powyższym, należy zarówno zapewnić odpowiednie urządzenia, jak i ustanowić
procedury administracyjne, które zaspokoją zwiększone zapotrzebowanie w tym względzie.
- Kontynuowanie prac w sprawie wniosków wymienionych w komunikacie Komisji na temat
strategii UE dotyczącej lepszych warunków demontażu statków. Zapewnienie przyjęcia
konwencji IMO w sprawie recyklingu statków oraz stałych postępów w jej przyszłym
wdrażaniu.
- Nadzorowanie sprawnego wdrożenia zmian przyjętych przez IMO w październiku 2008 r. do
załącznika VI do konwencji MARPOL dotyczących ograniczenia emisji tlenków siarki i azotu
ze statków. Oznacza to dokonanie oceny, które z morskich obszarów Europy kwalifikują się
jako obszary kontroli emisji, oceny dostępności odpowiednich paliw oraz oddziaływania na
brak
brak
Poprawa ekologiczności:
W ostatnich latach administracja transportu morskiego w Europie i europejski przemysł żeglugowy uczyniły wiele, aby poprawić ekologiczność transportu morskiego.
Wzmocniono ramy regulacyjne UE i nawiązano ściślejszą współpracę pomiędzy państwami członkowskimi, aby rozwiązać problemy takie jak zapobieganie wypadkom i
incydentom, emisje do atmosfery, oczyszczanie wody balastowej i recykling statków.
(str. 6)
Europejski sektor gospodarki morskiej powinien w pełni wykorzystać działania w zakresie badań i rozwoju technologicznego prowadzone w ramach kolejnych ramowych
programów UE na rzecz badań i innych:
– Najważniejszym zadaniem w tym kontekście jest zaprojektowanie nowych statków i wyposażenia w celu poprawy ich bezpieczeństwa i ekologiczności.
(str. 14)
brak
Żegluga morska bliskiego zasięgu przyczynia się do rozwoju zrównoważonej i
bezpiecznej mobilności:
Globalizacja i rozszerzenie UE doprowadziły w ostatnich dziesięcioleciach do znacznego wzrostu ilości przewozów, czego następstwem jest wzrost natężenia ruchu
oraz zwiększona presja na środowisko i bezpieczeństwo. Z prognoz wynika, że zapotrzebowanie na transport będzie nadal rosnąć, co oznacza konieczność
optymalnego wykorzystania wszystkich jego form, w tym żeglugi morskiej bliskiego zasięgu, która dobrze sprawdza się w europejskich warunkach geograficznych, przy
długiej i korzystnie ukształtowanej linii brzegowej.
Dokument zawiera przede wszystkim opis i wskazania
do procedur administracyjnych i aspektów prawnych
dotyczących transportu oraz działania i środki
zmierzające do zwiększenia jego efektywności.
Choć bez wątpienia można osiągnąć jeszcze więcej, żegluga morska bliskiego zasięgu może być uważana za najbardziej ekologiczną formę transportu,
charakteryzującą się stosunkowo niskimi kosztami zewnętrznymi i małą energochłonnością.
(str. 3)
brak
brak
brak
Konieczne są środki służące obniżeniu obecnych wysokich poziomów przypadkowych
połowów i stopniowemu eliminowaniu odrzutów (str. 3, 8) - nie można wyrzucać
przypadkowych połowów do morza.
brak
1. Unia powinna promować cele WPR na poziomie międzynarodowym, zapewniając, aby unijna działalność połowowa prowadzona poza wodami Unii była oparta na
takich samych zasadach i standardach jak w obowiązującym prawie Unii, i propagując równe warunki działania dla podmiotów unijnych i podmiotów z państw trzecich.
W tym celu Unia powinna dążyć do przewodzenia staraniom wzmacniającym działanie organizacji regionalnych i międzynarodowych, tak aby mogły one lepiej chronić
żywe zasoby morza i zarządzać nimi w ramach swoich kompetencji, w tym staraniom zwalczającym nielegalne, nieraportowane i nieregulowane (NNN) połowy. Unia
powinna współpracować z państwami trzecimi i organizacjami międzynarodowymi na rzecz poprawy zgodności ze środkami międzynarodowymi, w tym zwalczania
połowów NNN (str. 5-6).
2. Ochrona żywych zasobów morza oraz zarządzanie rybołówstwem i flotami eksploatującymi takie zasoby (str. 7).
3. WPR zapewnia, aby działalność połowowa i w zakresie akwakultury była zrównoważona środowiskowo w perspektywie długoterminowej (str. 8).
4. WPR stosuje wobec zarządzania rybołówstwem podejście ostrożnościowe i ma na celu zapewnienie, aby eksploatacja żywych zasobów morza odbudowywała i
zachowywała populacje poławianych gatunków powyżej poziomów pozwalających uzyskać maksymalny podtrzymywalny połów. Wskaźnik eksploatacji oparty na
maksymalnym podtrzymywalnym połowie należy osiągnąć w miarę możliwości do 2015 r., a w stopniowy, narastający sposób w odniesieniu do wszystkich stad –
najpóźniej do 2020 r. (str. 8).
brak
brak
brak
brak
brak
1. Jednym z celów UE jest wspieranie gospodarki efektywniej korzystającej z zasobów, bardziej przyjaznej środowisku i bardziej konkurencyjnej (str. 16).
2. Ograniczenie emisji CO2 w sektorze morskim (str. 19).
brak
brak
brak
Rozporządzenie nr 1305/2013:
1. Priorytety unijne w zakresie rozwoju obszarów wiejskich powinny być realizowane w ramach zrównoważonego rozwoju i wspierania przez Unię celu polegającego na
ochronie i poprawie środowiska, z uwzględnieniem zasady „zanieczyszczający płaci” (str. 2).
2. Poprawa gospodarki wodnej, w tym nawożenia i stosowania pestycydów jako jeden z priorytetów unijnych w zakresie rozwoju obszarów wiejskich (str. 14).
2017
brak
brak
brak
brak
brak
Stworzenie rekomendacji dla skutecznej transgranicznej współpracy przy planowaniu przestrzennym obszarów morskich.
brak
2030
brak
1. Ograniczenie dostawy zanieczyszczeń przez rzeki do Morza Bałtyckiego (str. 27) – wizja w
2030 r. Morza Bałtyckiego posiadającego dobrej jakości wody. Strategia „czystej wody”
zostanie wdrożona we wszystkich krajach bałtyckich.
2. W celu uniknięcia transportu niebezpiecznych substancji (ropy, chemikaliów) morzem, do
2030 r. zostaną wybudowane rurociągi na lądzie (str. 29).
3. Zapewnienie bezpiecznej żeglugi do 2030 (str. 29).
brak
brak
1. Wdrożenie wspólnej polityki planowania przestrzennego obszaru morskiego we wszystkich krajach nadbałtyckich (Maritime Spatial Planning MSP) (str. 3) – MSP
jako narzędzie koordynujące planowanie przestrzenne na Morzu Bałtyckim (str. 5).
2. Stworzenie krajowych planów gospodarowania obszarami morskimi (str. 34), dzięki którym zostanie wdrożona wizja regionu – BaltSeaPlan Vision 2030 (str. 36) –
ciągła współpraca międzynarodowa (str. 40-41).
3. Współpraca międzynarodowa na wszelkich polach w celu zapewnienia: (1) zdrowego środowiska morskiego, (2) wspólnej bałtyckiej polityki energetycznej, (3)
bezpiecznego, czystego i efektywnego transportu morskiego, (4) zrównoważonego rybołówstwa i akwakultury (str. 2-3, 35).
4. Zapewnienie zrównoważonego rozwoju Morza Bałtyckiego w trzech aspektach: społecznym, ekonomicznym i środowiskowym (str. 12-13).
5. Podejmowanie decyzji o przestrzeni morskiej, kierując się trzema zasadami:
• myślenie w skali całego regionu bałtyckiego (Think Baltic, act regionally) (str. 18),
• efektywność przestrzenna (spatial efficency, str. 20),
• myślenie wspólne (connectivity thinking across Batlic Sea space) (str. 22).
6. Prowadzenie monitoringu procesów naturalnych w Morzu Bałtyckim (str. 35) w celu tworzenia bazy danych – do 2030 r. krajowe dane mają być publicznie dostępne.
7. Stworzenie „indeksu wrażliwości” (sensitivity index) dla Morza Bałtyckiego, uzupełnienie luk w wiedzy na temat środowiska Bałtyku, stworzenie i wdrożenie
wskaźników dobrego ekologicznego statusu morza do 2030 r. (str. 35).
1. Wzrost wykorzystania przybrzeżnych farm wiatrowych (str. 9, 28) – wzrost powierzchni zajętej pod elektrownie.
2. Dalszy rozwój transportu morskiego (str. 9, 29).
3. Rozwój infrastruktury portowej (str. 9), w tym m.in. przegłębianie dna morskiego.
4. Rozwój turystyki w regionie Morza Bałtyckiego (str. 9).
5. Rozwój rybołówstwa (str. 30), w tym możliwe zagrożenia – zniszczenie siedlisk, przełowienia łowisk.
2030
brak
Wśród działań zmierzających do dywersyfikacji dostaw ropy naftowej wymienia się m.in..:
- Zabezpieczenie przewozów paliw drogą morską.
W zakresie działań na rzecz ograniczenia oddziaływania energetyki na środowisko
przewidziano:
- Zdiagnozowanie możliwości występowania w sektorze energetycznym niezamierzonej
produkcji trwałych zanieczyszczeń organicznych (dioksyn i furanów).
brak
brak
Cele w zakresie ograniczenia oddziaływania energetyki na środowisko:
- Ograniczanie negatywnego oddziaływania energetyki na stan wód powierzchniowych i podziemnych
1. Dywersyfikacja dostaw ropy naftowej, PLANOWANE DZIAŁANIA:
- Wspieranie działań w zakresie intensyfikacji poszukiwań i zwiększenia wydobycia krajowego, prowadzonych przez polskie firmy na lądzie i na szelfie Morza Bałtyckiego oraz poza granicami kraju,
- Rozbudowa infrastruktury przesyłowej, przeładunkowej oraz magazynowej (w tym kawern) dla ropy naftowej i paliw płynnych
2020
Działania na rzecz ograniczenia oddziaływania energetyki na środowisko
Działania te obejmują:
- Wsparcie działań w zakresie ochrony środowiska z wykorzystaniem m.in. funduszy
europejskich,
- Wprowadzenie w wytwarzaniu energii elektrycznej i ciepła dopuszczalnych
produktowych wskaźników emisji jako narzędzia pozwalającego zmniejszać poziomy
emisji SO2 i NOx, w tym osiągnąć pułapy ustalone w Traktacie Akcesyjnym
dla Polski
2030
brak
brak
brak
brak
brak
2050
brak
Zwiększenie bezpieczeństwa przewozów paliw drogą morską
WPR - Wspólna Polityka Rybołówstwa
Wspieranie projektów inwestycyjnych o dużym strategicznym znaczeniu dla UE m.in. w regionie Morza Bałtyckiego celem unowocześniania sieci energetycznych, w tym m.in. połączeń między
siecią i odnawialnymi źródłami energii (str. 19).
Projekt jest w trakcie realizacji.
2. Działania na rzecz ograniczenia oddziaływania energetyki na środowisko:
- określenie krajowych możliwości geologicznego składowania dwutlenku węgla, w tym w pustych złożach ropy naftowej i gazu ziemnego na dnie Morza Bałtyckiego,
brak
brak
brak
• Ograniczenie emisji SO 2 i NO x oraz pyłów (w tym PM10 i PM2,5) do poziomów
wynikających z obecnych i projektowanych regulacji unijnych,
• Ograniczanie negatywnego oddziaływania energetyki na stan wód
powierzchniowych i podziemnych
• Zmiana struktury wytwarzania energii w kierunku technologii niskoemisyjnych
brak
Działanie: Modernizacja i rozwój niskoemisyjnych środków transportu
Wspieranie niskoemisyjnych rozwiązań w modernizacji floty w transporcie śródlądowym oraz
morskim. Transport śródlądowy oraz morski należy do najmniej emisyjnego. Wobec tego
zwiększenie jego konkurencyjności poprzez modernizację środków w transportu (po
wcześniejszym dokonaniu udrożnienia głównych dróg w transporcie śródlądowym w Polsce)
pozwoli na zmniejszenie emisyjności polskiej gospodarki.
brak
brak
Uwarunkowania środowiskowe należą do kluczowych w kontekście realizacji NPRGN. Jednym z zakładanych efektów Programu jest minimalizacja negatywnego
wpływu działań gospodarczych na wybrane komponenty środowiska. Wśród uwarunkowań środowiskowych uwzględnione zostały:
- poziom emisji gazów cieplarnianych oraz innych zanieczyszczeń, jak również presja wynikająca z konieczności realizacji celów unijnych w obszarze ochrony
środowiska
- zarządzanie zasobami wodnymi wraz z ochroną wód (poziom zużycia wody, ochrona zasobów wodnych i działania ograniczające zanieczyszczenia)
- zarządzanie odpadami i ściekami
Wraz z wprowadzeniem nowych, bardziej restrykcyjnych wymogów dotyczących dopuszczalnych norm emisji substancji do wody oraz powietrza zmniejszyło się
również ryzyko niekorzystnego oddziaływania na środowisko wodne. Jednak ze względu na niewielkie rozmiary oraz objętość , jak również morfologię – szczególnym
wyzwaniem w tym zakresie jest zachowanie równowagi biologicznej Morza Bałtyckiego.
2024
brak
brak
brak
brak
brak
brak
Lokalizacja kanału żeglugowego przez Mierzeję Wiślaną rozważana była w wariantach, w których byłby on umiejscowiony w okolicach miejscowości Skowronki, Nowy Świat, Przebrno i Piaski.
brak
W ujęciu środowiskowym, w tym pod kątem oddziaływania na obszary sieci Natura 2000, najkorzystniejszymi na etapie budowy są: Nowy Świat i Piaski. Dla etapu eksploatacji, najbardziej
korzystnym jest wariant Nowy Świat. Należy bowiem zauważyć, że choć na etapie budowy zakres oddziaływania na większość zmiennych będzie silniejszy niż na etapie eksploatacji, to jednak
podczas eksploatacji będzie ono długoterminowe lub stałe.
Budowa drogi wodnej łączącej Zalew Wiślany z Zatoką Gdańską będzie wywierać negatywny wpływ na środowisko i obszary objęte ochroną przyrody, w tym Natura 2000. Jest ona jednak
uzasadniona koniecznymi względami nadrzędnego interesu publicznego oraz bezpieczeństwa powszechnego. Realizacja uzasadnionych celów Programu nie jest możliwa przy wykorzystaniu innych
środków (w tym dróg wodnych przez Cieśninę Piławską oraz rzekę Szkarpawę). Umiejscowienie niezbędnych interwencji w wariancie Nowy Świat poddaje się kompensacji w stopniu zapewniającym
utrzymanie spójności sieci Natura 2000. (str. 9)
Realizacja celów Programu wymaga podjęcia określonych działań inwestycyjnych. Priorytetowe znaczenie ma realizacja zadań polegających na:
1) budowie kanału żeglownego (przekopu) przez Mierzeję Wiślaną wraz z infrastrukturą towarzyszącą w lokalizacji Nowy Świat;
2) budowie toru wodnego od ujścia Zatoki Elbląskiej do kanału (przekopu) w lokalizacji Nowy Świat;
3) pogłębieniu kotwicowiska na Zalewie Wiślanym – okolice Osłonki;
4) pogłębieniu torów wodnych na rzece Elbląg;
5) regulacji rzeki Elbląg – na odcinku ujścia na wysokości m. Nowakowo.
Realizacja pierwszych trzech przedsięwzięć stanowi bezpośrednią realizację zadań ustawowych administracji morskiej. Pozostałe zadania stanowią zaś warunek konieczny dla wdrożenia celów
związanych z tymi zadaniami ustawowymi
(str. 24)
2021
Uwarunkowania w zakresie wymagań ciągłości morfologicznej niezbędnej dla osiągnięcia
dobrego stanu lub potencjału ekologicznego.
Ze względu na szczególną wrażliwość ryb na przegradzanie i zabudowę rzek, zwłaszcza
gatunków dwuśrodowiskowych, drożność dla swobody migracji ichtiofauny stanowi jedno z
podstawowych kryteriów hydromorfologicznych uwzględnianych w ocenie stanu lub potencjału
ekologicznego rzek zgodnie z wymogami Ramowej Dyrektywy Wodnej. W ramach
opracowania „Ocena potrzeb i priorytetów udrożnienia ciągłości morfologicznej rzek na
obszarach Dorzeczy w kontekście osiągnięcia dobrego stanu i potencjału ekologicznego
JCWP; KZGW 2011”, określono cieki szczególnie istotne oraz cieki istotne dla zachowania
ciągłości morfologicznej, na których zachowanie drożności morfologicznej jest niezbędne dla
spełnienia przez elementy biologiczne wymagań określonych dla dobrego stanu lub potencjału
ekologicznego jednolitych części wód powierzchniowych.
brak
brak
brak
brak
Działanie:
Zakaz budowy obiektów zagrażających środowisku (z wyłączeniem obiektów i konstrukcji niezbędnych do ochrony brzegów morskich)
brak
brak
Główne oddziaływania antropogeniczne w zlewniach:
- zrzuty ścieków komunalnych i przemysłowych
- zanieczyszczenia obszarowe
- odwadnianie kopalń, zaburzenie reżimu hydrologicznego
- zmiany morfologiczne i hydrologiczne (regulacja rzek, obwałowania)
brak
Główne oddziaływania antropogeniczne:
- zrzuty ścieków komunalnych, przemysłowych, opadowych, zrzuty ze stawów rybnych
- zanieczyszczenia obszarowe, głównie z terenów rolniczych
- pobory wód na różne cele
brak
Zdiagnozowanie możliwości występowania w sektorze energetycznym niezamierzonej
Zdiagnozowanie możliwości występowania w sektorze energetycznym niezamierzonej
Działania mające na celu zniesienie barier prawnych w celu rozwoju wydobycia i pozyskiwania gazu ziemnego, ropy naftowej.
Realizacja dużych inwestycji w powyższym zakresie - jeśli obszar ich realizacji i oddziaływania będą miały wpływ na środowisko wód morskich.
brak
Lokalizacji elektrowni atomowej - na obecnym etapie nie ustalona, podobnie jak jej ewentualny wpływ na jakość wód w Bałtyku. Faza projektowa
Określenie krajowych możliwości geologicznego składowania dwutlenku węgla, w tym w pustych złożach ropy naftowej i gazu ziemnego na dnie Morza Bałtyckiego,
Dla rozwoju i wykorzystania energetyki wiatrowej na morzu w Polsce pożądane jest:
Przeprowadzenie analiz w zakresie zasadności rozwoju morskich farm wiatrowych w Polsce. Potencjał teoretyczny wynikający z dostępności lokalizacji pod projekty morskich farm wiatrowych oraz
warunki wietrzne i maksymalna produktywność morskich farm wiatrowych szacowana jest na 12 GW zainstalowanej mocy i 48-56 TWh energii rocznie. Potencjał rynkowy, uwzględniający
uwarunkowania gospodarcze, ekonomiczne i społeczne oraz realne plany inwestycyjne to 6 GW zainstalowane do 2030 r. Celem analiz powinno być zweryfikowanie możliwości oraz zasadności
wprowadzenia do systemu mocy generowanej przez 6 GW, przy uwzględnieniu specyfiki produkcji energii z wiatru oraz kosztów produkcji energii z tego źródła.
W przypadku pozytywnego wyniku powyższych analiz – wprowadzenie zachęt – innych niż wynikające z istniejącego systemu wsparcia - które gwarantowałyby opłacalność inwestycji w morskie
farmy wiatrowe. Rozwój morskich sieci elektroenergetycznych. Przyłączenie do KSE morskich farm wiatrowych jest uzależnione od budowy i rozwoju krajowych i międzynarodowych morskich sieci
elektroenergetycznych.
Działanie: Doskonalenie technologii pozyskiwania i wstępnej obróbki surowców
Wspieranie rozwoju i upowszechnianie nowoczesnych, wysoce zautomatyzowanych technologii przy wydobyciu na lądzie oraz z dna morskiego, co pozwoliłoby na wstępną obróbkę surowców w
miejscu wydobycia. Nowoczesne niskoemisyjne technologie wydobywcze umożliwiają m.in. wykonywanie prac rozpoznawczych i wydobywczych na dużych głębokościach (nawet do 2 km) oraz
całkowitą automatyzację niektórych operacji górniczych. Technologie te stanowią odpowiedz na wyzwania związane z opłacalnością przedsięwzięcia, narażeniem zdrowia pracowników
podziemnych, czy wpływem działalności wydobywczej na środowisko przyrodnicze
Odtwarzanie plaż zniszczonych w wyniku wezbrań sztormowych
Cel: Analiza istniejących form ochrony brzegu morskiego w zakresie zmian dynamicznych w obszarze pasa technicznego na całej długości polskiego wybrzeża,
działanie:
Prowadzenie badań i analiz wpływu poszczególnych konstrukcji hydrotechnicznych oraz ich zniszczeń w wyniku wezbrań sztormowych w skali lokalnej oraz skali
całego wybrzeża w celu analiz ich skuteczności w systemie zabezpieczenia przeciwpowodziowego i ochrony brzegu
Problem: Niewystarczające zabezpieczenie brzegu morskiego przed erozją i antropopresją
- potrzeba opracowania szczegółowych MPZP, uwzględniających ochronę brzegów morskich oraz zmniejszenie presji urbanizacyjnej (rozprzestrzenianie się stref
zabudowy w pasie ochronnym) (dz. 49 Wypracowanie warunków technicznych pod jakimi można lokalizować i budować obiekty na obszarach zagrożonych od strony
morza, dz. 55 Wypracowanie zaleceń dla istniejących obiektów, w zakresie możliwych sposobów ochrony przed stratami wskutek zalania obszarów zagrożonych od
strony morza),
2021
2021
Ze względu na szczególną wrażliwość ryb na przegradzanie i zabudowę rzek, zwłaszcza
brak
gatunków dwuśrodowiskowych, drożność dla swobody migracji ichtiofauny stanowi jedno z
podstawowych kryteriów hydromorfologicznych uwzględnianych w ocenie stanu lub potencjału
ekologicznego rzek zgodnie z wymogami RDW. W rozporządzeniach i projektach
rozporządzeń Dyrektorów poszczególnych RZGW w sprawie ustalenia warunków korzystania z
wód regionów wodnych określono cieki szczególnie istotne oraz cieki istotne dla zachowania
ciągłości morfologicznej, na których zachowanie drożności morfologicznej jest niezbędne dla
spełnienia przez elementy biologiczne wymagań określonych dla dobrego stanu lub potencjału
ekologicznego jednolitych części wód powierzchniowych. Cieki szczególnie istotne stanowią
ponadto najważniejsze korytarze migracyjne ryb. Dla poszczególnych odcinków rzek określono
gatunki ryb, których potrzeby migracji określają minimalne wymagania ciągłości
morfologicznej, niezbędnej dla osiągnięcia dobrego stanu lub potencjału ekologicznego.
(str. 61)
brak
brak
brak
brak
brak
brak
brak
Brak
- Potrzeba prowadzenia inwestycji utrzymaniowych wraz z monitoringiem parametrów morfometrycznych (dz. 28 Usprawnienie reguł sterowania obiektami i
urządzeniami technicznej ochrony przed powodzią w granicach pasa technicznego, dz. 56 Prowadzenie zabiegów ochrony biotechnicznej w miejscach nadmiernej
penetracji turystycznej, w których jest narażona na zniszczenie, dz. 58 Naprawa konstrukcji hydrotechnicznych ochrony brzegu zniszczonych w wyniku wezbrań
sztormowych, dz. 59 Odtwarzanie odcinków wydm i wałów przeciwsztormowych zniszczonych w wyniku wezbrań sztormowych, dz. 60 Prowadzenie badań i analiz
wpływu poszczególnych konstrukcji hydrotechnicznych oraz ich zniszczeń w wyniku wezbrań sztormowych w skali lokalnej oraz skali całego wybrzeża w celu analiz
ich skuteczności w systemie zabezpieczenia przeciwpowodziowego i ochrony brzegu, dz. 61 Regulacje oraz prace utrzymaniowe rzek i potoków w odcinkach
ujściowych, dz. 63 Podniesienie i rozbudowa wałów przeciwsztormowych i wałów przeciwpowodziowych na obszarach pasa technicznego, dz. 64 Prowadzenie akcji
lodołamania oraz prowadzenie zabiegów w ujściowych odcinka rzek poprawiających swobodny odpływ kry lodowej podczas akcji lodołamania w celu zapobiegania
Zabezpieczenie brzegu morskiego:
- potrzeba opracowania szczegółowych MPZP, uwzględniających ochronę brzegów morskich oraz zmniejszenie presji urbanizacyjnej (rozprzestrzenianie się stref
zabudowy w pasie ochronnym) (działanie 49 Opracowywanie aktów prawnych, wprowadzających zasady zagospodarowywania terenów zagrożonych powodzią, które
ochronią społeczności przed nadmiernym ryzykiem i ograniczą straty w przyszłości, kierowanie projektów do legislacji, działanie 50 Opracowanie zasad finansowania
programów wspomagających ekonomicznie nowe zasady zagospodarowywania terenów zagrożonych, uruchamianie takich programów, znajdowanie źródeł
finansowania, działanie 53 Opracowanie szczegółowych warunków pod jakimi dyrektor Urzędu Morskiego będzie mógł zwolnić z zakazów, działanie 54 Wypracowanie
warunków technicznych pod jakimi można lokalizować i budować obiekty na obszarach zagrożonych od strony morza,
- potrzeba prowadzenia inwestycji utrzymaniowych wraz z monitoringiem parametrów morfometrycznych (działanie 28 Usprawnienie reguł sterowania obiektami i
urządzeniami technicznej ochrony przed powodzią w granicach pasa technicznego, działanie 56 Prowadzenie zabiegów ochrony biotechnicznej w miejscach nadmiernej
penetracji turystycznej, w których jest narażona na zniszczenie, działanie 58 Naprawa konstrukcji hydrotechnicznych ochrony brzegu zniszczonych w wyniku wezbrań
sztormowych, działanie 59 Odtwarzanie odcinków wydm i wałów przeciwsztormowych zniszczonych w wyniku wezbrań sztormowych, działanie 60 Prowadzenie badań i
analiz wpływu poszczególnych konstrukcji hydrotechnicznych oraz ich zniszczeń w wyniku wezbrań sztormowych w skali lokalnej oraz skali całego wybrzeża w celu
analiz ich skuteczności w systemie zabezpieczenia przeciwpowodziowego i ochrony brzegu, działanie 61 Regulacje oraz prace utrzymaniowe rzek i potoków w
odcinkach ujściowych, działanie 63 Podniesienie i rozbudowa wałów przeciwsztormowych i wałów przeciwpowodziowych na obszarach pasa technicznego, działanie 64
Prowadzenie akcji lodołamania oraz prowadzenie zabiegów w ujściowych odcinka rzek poprawiających swobodny odpływ kry lodowej podczas akcji lodołamania w celu
zapobiegania zatorom lodowym, działanie 66 Budowa i odtwarzanie systemów odprowadzających wodę z obszarów zalanych, działanie 67 Przebudowa i modernizacja
nabrzeży portowych, działanie 68 Przygotowanie propozycji systemowych służących rozwojowi badań naukowych dynamiki zmian polskiego wybrzeża, zachodzących
Działania podejmowane w ramach adaptacji strefy przybrzeżnej do zmian klimatu dotyczą obszarów położonych wzdłuż linii brzegowej Morza Bałtyckiego.
Podstawowym celem będzie dalsza rozbudowa i monitoring systemu ochrony przeciwpowodziowej, zapobieganie degradacji linii brzegowych oraz rozwój monitoringu
stref przybrzeżnych. (str. 122)
W celu sporządzenia map ryzyka powodziowego, na obszary przedstawione na mapach zagrożenia powodziowego zostały naniesione takie elementy jak: potencjalne ogniska zanieczyszczeń wody
w przypadku wystąpienia powodzi tj. zakłady przemysłowe, oczyszczalnie ścieków, przepompownie ścieków, składowiska odpadów, cmentarze;
2020 (2030)Uwzględnianie aktualnego i potencjalnego wzrostu poziomu morza i zagrożenia
powodziowego w planach inwestycyjnych w strefie nadmorskiej i wodach przybrzeżnych.
Działania stabilizacyjne linii brzegowej i zapobieganie erozji i zanikowi plaż oraz
degradacji klifów.
Kontynuacja i rozwój stałego monitoringu stanu brzegów morskich i strefy wód
przybrzeżnych
2020
Brak
Brak
Brak
Brak
* Wprowadzenie obowiązkowych planów zagospodarowania przestrzennego na poziomie regionalnym i lokalnym szczególnie dla obszarów powodziowych, zagrożonych
podtopieniami i osuwiskami, zurbanizowanych, przyrodniczo cennych oraz strefy wybrzeża i wód przybrzeżnych, z uwzględnieniem aspektów dotyczących obszarów
transgranicznych
* Przywracanie i utrzymanie dobrego stanu wód, ekosystemów wodnych i od wody zależnych.
*Edukacja i zwiększanie świadomości w zakresie: zmian klimatu i sposobów minimalizowania ich skutków, wpływu inwazyjnych gatunków obcych oraz
znaczenia i konieczności oszczędzania zasobów, szczególnie wody
Ocieplanie klimatu
Dokument odnosi się do bioróżnorodności i
rozprzestrzeniania gatunków obcych ale jedynie w
kontekście lasów - kierunek: Kierunek działań 1.4 –
ochrona różnorodności biologicznej i gospodarka leśna
w kontekście zmian klimatu

Załącznik 1. Istniejące działania

Transkrypt

Podobne dokumenty

Ochrona różnorodności biologicznej Morza Bałtyckiego

Projekt Submariner Region Morza Bałtyckiego

Biuletyn nr 1

Projekt Baltic TRAM

XXXVIII OLIMPIADA GEOGRAFICZNA

Seminarium Informacyjne

problemy-baltyku

BIULETYN CTTM, 18 KWIETNIA 2014

podział obszarów morskich