I Konferencja - Instytut Łączności

Społeczeństwo informacyjne – powszechny dostęp do Internetu
Konferencja
Budowa lokalnej infrastruktury telekomunikacyjnej
z wykorzystaniem funduszy strukturalnych Unii Europejskiej
Warszawa, Novotel, 26 czerwca 2003
KOMITET ORGANIZACYJNO-PROGRAMOWY
Krzysztof Heller – Podsekretarz Stanu, Ministerstwo Infrastruktury
Wojciech Szewko – Wiceminister Nauki i Informatyzacji
Ludwik Węgrzyn - Prezes Związku Powiatów Polskich, Starosta Bocheński
Andrzej P. Wierzbicki – Dyrektor Instytutu Łączności w Warszawie
Rudolf Borusiewicz - Związek Powiatów Polskich
Jacek Łosik – Dyrektor Departamentu Techniki Telekomunikacyjnej Min.
Infrastruktury
Kazimierz Bartczak - Departament Techniki Telekomunikacyjnej Min. Infrastruktury
Franciszek Witos – Prezes Towarzystwa Telekomunikacji Wiejskiej RUTEL
Bolesław Kowalczyk - Instytut Łączności
Kornel Wydro - Instytut Łączności
Kazimierz Kochman - Instytut Łączności
Liczba wszystkich uczestników
w tym
administracja publiczna- rządowa
administracja samorządowa
firmy
PROGRAM KONFERENCJI
130
54
13
63
Sesja wstępna
10.30
Otwarcie konferencji.
Krzysztof Heller - Wiceminister Infrastruktury
Rudolf Borusiewicz – Sekretarz Generalny Związku Powiatów Polskich
10.40 – 10.55
Prezentacja wyników realizacji projektu PHARE w zakresie
społeczeństwa informacyjnego w woj. Małopolskim.
Romuald Łabedź - Dyrektor Departamentu Rynku Telekomunikacyjnego
Urząd Regulacji Telekomunikacji i Poczty
1o.55 – 11.15
Wprowadzenie do dyskusji – założenia i cele.
Krzysztof Heller – Wiceminister Infrastruktury
Sesja I
Potrzeby i wymagania w zakresie budowy lokalnej infrastruktury
telekomunikacyjnej
11.15 – 11.30
Wprowadzenie – Rudolf Borusiewicz, Związek Powiatów Polskich
11.30 – 12.00
Dyskusja panelowa i wypracowanie wniosków – moderator Kornel
Wydro, Instytut Łączności :
Franciszek Witos – prezes Towarzystwa Telekomunikacji Wiejskiej RUTEL,
Wojciech Szewko – Wiceminister Nauki i Informatyzacji
Sławomir Kopeć - Prezes Stowarzyszenia Inicjatyw Samorządowych
Jacek Łosik - Dyrektor Departamentu Techniki Telekomunikacyjnej w MI
Sesja II
Formy organizacyjne i techniczne budowy lokalnej infrastruktury
telekomunikacyjnej
12.30– 12.45
Wprowadzenie – Artur Osuchowski KPMG
12.45- 12.50
Prezentacja Telecentrów Poczty Polskiej – Cezary Merk, Dyrektor RU
Poczta Polska w Sieradzu
12.50 – 13.15
Dyskusja panelowa i wypracowanie wniosków – moderator (?) :
Franciszek Witos – TTW RUTEL,
Janusz Piechociński – Przewodniczący Sejmowej Komisji infrastruktury,
H. Gut-Mostowy – Instytut Łączności,
M. Grecki – Grupa Telenergo,
Marek Wośko – Krajowa Izba Gospodarcza Elektroniki i Telekomunikacji, MawTelecom
Lech Kruk – Sprint, sp. z o.o.
Andrzej Samoraj – MawTelecom TPS
Wojciech Sass - Boston Consulting Group,
Maciej Pabisiak - Siemens
Bronisław Kąkol - Alcatel
Sesja III
Finansowanie budowy lokalnej infrastruktury telekomunikacyjnej
13.15 – 13.30
Wprowadzenie - K. Heller, Podsekretarz Stanu w MI
13.30 – 14.00
Dyskusja panelowa i wypracowanie wniosków – moderator Sławomir
Kopeć, prezes Stowarzyszenia Inicjatyw Samorządowych :
Anna Nietyksza
Przemysław Gorgol – zastępca dyrektora Departamentu Finansowania Infrastruktury
w Ministerstwie Infrastruktury
Sesja IV
14.00 – 14.30
Podsumowanie Konferencji. Wnioski końcowe:
Krzysztof Heller – Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Infrastruktury;
PRZEBIEG KONFERENCJI
Konferencja została zorganizowana z inicjatywy Pana Krzysztofa Hellera,
podsekretarza Stanu w Ministerstwie Infrastruktury. Organizatorzy Konferencji:
Instytut Łączności, Ministerstwo Infrastruktury i Związek Powiatów Polskich.
Otwierając konferencję, minister Krzysztof Heller podkreślił potrzebę bardziej
skutecznego działania w zakresie rozwoju infrastruktury teleinformatycznej.
Sprzyja temu powstała w tym zakresie nowa sytuacja, wynikająca ze
zobowiązań polskich wobec strategii lizbońskiej Unii Europejskiej
wynikających z akcesji do Unii Europejskiej. Pojawiły się też nowe możliwości
finansowe, związane m.in. z funduszami strukturalnymi UE. Minister K. Heller
podkreślił konieczność współpracy wszystkich stron zaangażowanych w
rozwiązywaniu pojawiających się w związku z tym problemów.
Sekretarz Generalny Rudolf Borusiewicz (Związek Powiatów
Polskich) przedstawił zainteresowanie ZPP problematyką której dotyczy
konferencja. Podkreślił, że ZPP czeka na konkluzje tej konferencji.
Dyrektor Romuald Łabędź (URTiP) podkreślił, że obecnie powszechny
dostęp do internetu traktuje się także jako usługę powszechną. Omówił
realizowany w województwie małopolskim (powiaty krakowski i gorlicki),
wspólnie ze stroną hiszpańską, projekt pilotażowy PHARE dotyczący usług
powszechnych i dostępu do Internetu. W projekcie analizowano trzy
rozwiązania techniczne dostępu do usług poprzez: klasyczną dostępową sieć
kablową, radiowe łącze abonenckie, łącze satelitarne. Proponowano następujące
usługi dla ludności, firm i instytucji: e-government, telecentra, teleedukacja,
które zostały zapoczątkowane w województwie małopolskim. W początkach
lipca projekt będzie podsumowany w URTiP, trzeba będzie wybrać technologie
oraz instytucje wiodące. Szacowany koszt dalszej części projektu w obu
powiatach to około 20 mln euro. Główne trudności, jakie zaobserwowano w
realizacji tego przedsięwzięcia, to trudności w finansowaniu części własnej
projektu.
Minister K. Heller omówił następnie dokładniej założenia konferencji,
podkreślając trzy elementy. Pierwszym, decydującym elementem są potrzeby
lokalne, popyt na usługi, który z kolei jest stymulowany przez ofertę zawartości
(treści informacyjnych). Kilka ministerstw przygotowuje już taką zawartość,
związaną przede wszystkim z administracją elektroniczną (e-government).
Drugim elementem jest niezbędne kształcenie, kształtowanie wiedzy potrzebnej
do wykorzystania Internetu. Skoro obecnie w Polsce korzysta z Internetu tylko
ok. 20%, to jest to zbyt wąska baza dla rynku usług elektronicznych. Wreszcie
trzecim niezbędnym elementem jest posiadanie odpowiedniej infrastruktury. W
rozwoju tej infrastruktury mamy szereg możliwości technicznych,
organizacyjnych i ekonomicznych – np. różne technologie dostępowe, w tym
często lokalnie tańszy dostęp radiowy, budowę infrastruktury wspólnej
(konsorcjalnej, publiczno-prywatnej itp.), różne możliwości i modele
finansowania. Krótki termin przygotowania konferencji nie pozwolił jednak na
bardziej szczegółowe przedstawienie tych możliwości.
Tak szybka organizacja konferencji wynikła z konieczności dość
szybkiego przystąpienia do przygotowania wniosków o pierwszą turę projektów
do Brukseli (część marszałków województw podała terminy do 1 października).
Stąd przyjęliśmy następujące ramy konferencji: najpierw ocena potrzeb, potem
możliwości organizacyjnych i technicznych, potem różnorodnych aspektów
finansowania.
Minister K. Heller zakończył wprowadzenie konkluzją, że potrzebne jest
precyzyjne określenie problemów i ich adresatów, oraz wniosków co do
planu działania.
1. Potrzeby i wymagania w zakresie budowy lokalnej infrastruktury
telekomunikacyjnej
Część roboczą konferencji poświęcono potrzebom i wymaganiom w odniesieniu
do wyposażenia infrastrukturalnego.
Sekretarz Generalny ZPP Rudolf Borusiewicz omówił ogólną
charakterystykę takich potrzeb. Społeczności lokalne muszą same określić
potrzeby, zwłaszcza w zakresie administracji elektronicznej i innych usług
informacyjnych. Administracje lokalne muszą bezwzględnie określić swoje
obowiązki
w
zakresie
zagwarantowania
dostępu
do
technik
teleinformatycznych, aby stworzyć społecznościom lokalnym szansę
funkcjonowania w nowoczesnym społeczeństwie informacyjnym. Występują
jednak następujące ograniczenia:
♦ niedostatek środków własnych (a sam budżet nie starczy),
♦ brak odpowiedniej kadry (w samorządach nie ma kadr do realizacji zadań
w zakresie wdrażania projektów w obszarze teleinformatyki),
♦ niezadawalający stan prawny (nie określa jasno odpowiedzialności za
poszczególne problemy).
Wynikają stąd następujące wnioski: potrzebne jest stosowanie rozwiązań
partnerstwa publiczno-prywatnego oraz zlecanie pewnych działań na
zewnątrz (outsourcing). Potrzebny jest precyzyjny podział odpowiedzialności.
Występują przy tym dwa zasadnicze problemy. Pierwszy problem dotyczy
pytania, jak nie mieszać pieniędzy z różnych źródeł. Drugi problem, kwestia
pogodzenia wymogów realizacji przetargów ze stosowaniem partnerstwa
długoterminowego. Przykładem historycznym podziału obowiązków i
odpowiedzialności jest rozwiązanie zaopatrzenia w wodę. W rozwiązywaniu
takich problemów ważne są kwestie zmiany mentalności, rutyny urzędniczej itp.
Dr Kornel Wydro (Instytut Łączności) podkreślił, że potrzeby w
zakresie infrastruktury dalece wykraczają poza same kwestie techniczne.
Głównym problemem jest kwestia wykreowania rynku, tzn. znalezienia takiej
oferty usługowej i udostępnienia takich treści w sieci, aby znalazły one
nabywców w społecznościach lokalnych.
Minister Wojciech Szewko (MNiI) omówił przesłanki już istniejących
oraz nowo kreowanych potrzeb. Ważne są
• zwiększona podaż informacji i zawartości,
• kreowanie popytu na usługi nowej gospodarki.
Strategia lizbońska zakłada wykorzystanie technik społeczeństwa
informacyjnego dla zmniejszenia luki cywilizacyjnej i gospodarczej (między
USA i Europą). W odpowiedzi na tę strategię, Polska opracowała odpowiednią
własną strategię informatyzacji kraju. Podstawową kwestią jest sprawa edukacji
internetowej (młodzieży i dorosłych), w szczególności w odniesieniu do
obszarów słabo zurbanizowanych. Strategia informatyzacji przewiduje
kilkanaście rodzajów takiej edukacji. Wciąż dominujące są potrzeby
szkolnictwa podstawowego i średniego: szacuje się, że aktualnie w 9500 szkół
nie ma pracowni komputerowych, a na wyposażenie szkół w sprzęt
komputerowy potrzeba dzisiaj ok. 450 milionów złotych, w roku 2003
przeznaczono 30 mln złotych. Kuratoria zajmują się intensywnie problemem
szkolenia kadry nauczycielskiej. Niezmiernie istotne jest umożliwienie
kształcenia dorosłych w oparciu o bazę szkolną. Bardzo ważna jest też
inicjatywa tworzenia gminnych i wiejskich centrów informacji. Do listopada ma
powstać plan informatyzacji wsi (odpowiedzialni MI i MNiI). Do realizacji tego
planu mają być wykorzystane środki z Sektorowych Programów Operacyjnych
UE. Bardzo istotna jest też rola Kościoła, który sam tworzy bogatą
infrastrukturę teleinformatyczną. Przewiduje się jej wykorzystanie w
pilotażowym programie powszechnych szkoleń dla dorosłych. Funkcjonują też
pilotażowe programy elektronizacji administracji – np. program „Wrota
Małopolski”. Są też oferty kompleksowych rozwiązań w tym zakresie,
przedstawione przez dużych dostawców. Środki na realizację tych zamierzeń
będzie można znaleźć w funduszach strukturalnych, ale też w programach
sektorowych (takich jak rozwój zasobów ludzkich, wsparcie
przedsiębiorczości). Istotne też są nowe informacje o inicjatywach
infrastrukturalnych Unii Europejskiej, według których środki na
infrastrukturę informatyczną będą jednym z priorytetów funduszy
strukturalnych. Podejmowane działania wymagają jednak pewnego
uporządkowania. Dlatego Rząd podjął zobowiązanie sformułowania
programu informatyzacji wsi do listopada 2003.
Prezes Sławomir Kopeć (Stowarzyszenie Inicjatyw Samorządowych)
omówił ogólną problematykę dostępu do Internetu w społecznościach
lokalnych. Przykładem jest charakterystyka stanu dostępu w powiecie
krakowskim. Występuje tam typowa pętla niemożności: niski popyt powoduje
brak zainteresowania inwestorów, a małe inwestycje w infrastrukturę
hamują rozwój tego popytu, a nawet zmniejszają istniejący. Potrzebne są
więc impulsy zmieniające kierunek oddziaływań w tej pętli, a do tego potrzebne
są podejścia niestandardowe. Przykładem może być jedna z gmin irlandzkich,
gdzie operator telekomunikacyjny zdecydował się na intensywną inwestycję
pilotową (dziewiętnaście milionów euro) w dostęp do Internetu. Po kilku latach
zaobserwowano znaczne zwiększenie zainteresowania i popytu, rezultaty
ekonomiczne tej inwestycji szacuje się na kilkadziesiąt milionów euro.
Potwierdza to przytoczony wniosek: niezbędny jest zdecydowany impuls dla
zmiany kierunku rozwoju tak, by pętlę niemożności przekształcić w pętlę
rozwoju.
Prezes Franciszek Witos (Towarzystwo Telekomunikacji Wiejskiej
RUTEL) omówił rozbieżności pomiędzy zapisami Narodowego Programu
Rozwoju a świadomością i strategiami na szczeblu lokalnym.
Dyrektor Jacek Łosik (Departament Techniki Telekomunikacyjnej
MI) omówił uwarunkowania budowy dostępu przewodowego i radiowego.
Funkcjonuje obecnie kilkadziesiąt aktów prawnych dotyczących instalacji kabli,
konieczna jest ich weryfikacja i unifikacja. Pod koniec br. pojawi się wstępna
wersja dokumentu (ustawy) regulującej problematykę budowy infrastruktury
telekomunikacyjnej. W zakresie dostępu radiowego możliwości wykorzystania
częstotliwości dla potrzeb dostępu lokalnego ulegną poprawie w opracowywanej
nowej tablicy przeznaczeń częstotliwości (kolejne edycje co dwa lata).
Dr Kornel Wydro (IŁ) podkreślił, że w gruncie rzeczy zasadniczym
problemem jest pytanie, jak przeciwdziałać tzw. „wykluczeniu cyfrowemu”,
które deformuje stosunki społeczno-gospodarcze. Nie dość, że hamuje ono
rozwój lokalny, to jeszcze powoduje obciążenie bardziej zaawansowanych
grup na rzecz owych „wykluczonych” . Występują przy tym trzy bariery:
• bariera potrzeby i umiejętności użytkowania,
• bariera niedostatku zawartości,
• bariera niedostatku infrastrukturalnego.
Nasza przyszła pozycja w Unii Europejskiej będzie zależeć od tego, jak szybko i
skutecznie pokonamy te bariery. Wynika stąd znaczenie realistycznej i
konsekwentnie wdrażanej strategii informatyzacji obszarów o niskim
stopniu informatyzacji. Dr Wydro podkreślił w związku z tym niewątpliwą
potrzebę badań rzeczywistego stanu informatyzacji szczególnie na
obszarach wiejskich oraz potrzebę tworzenia pilotowych instalacji które
przyniosą praktyczne wskazówki co do efektywnych sposobów działań
rozwojowych.
2. Formy organizacyjne i techniczne budowy lokalnej infrastruktury
telekomunikacyjnej
Pan Artur Osuchowski (KPMG) omówił ogólną charakterystykę partnerstwa
publiczno-prywatnego (PPP). Podkreślił następujące obustronne korzyści:
• inwestor prywatny ma zapewniony stabilny długoterminowy strumień
dochodów;
• samorząd publiczny uzyskuje przekroczenie bariery niemożności
inwestycji publicznych.
Najprostszy model PPP jest następujący: samorząd organizuje inwestycje,
przeprowadza przetarg i pozostaje właścicielem, strona prywatna zapewnia
kontakty i obsługę klienta. Inny model PPP to taki, gdzie strona publiczna
organizuje finansowanie i przeprowadza przetarg, strona prywatna wygrywająca
przetarg inwestuje i jest właścicielem infrastruktury w czasie trwania projektu,
oddaje własność samorządowi po zakończeniu. Wreszcie trzeci, może
najkorzystniejszy model: strona publiczna tylko gwarantuje popyt i ma ogólną
kontrolę, zwłaszcza nad standardem usług, strona prywatna organizuje
finansowanie i jest właścicielem inwestycji.
A. Osuchowski podkreślił wniosek, że bez PPP nie pokona się bariery
niemożności zapewnienia wkładu własnego.
Omówione zostały też trudności właściwe dla PPP, wynikające z aktualnych
przepisów i dotyczące: finansów publicznych (ograniczenie prawne
zadłużenia samorządu), zamówień publicznych (umowy ponad 3 lata
wymagają zgody Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych), aspektów
podatkowych (problem VAT). W tym kontekście została podkreślona potrzeba
jednolitego prawa regulującego PPP.
Prezes Franciszek Witos (Towarzystwo Telekomunikacji Wiejskiej
RUTEL) omówił ogólną koncepcję wiejskich telecentrów – nie tyle telecentra
gminne są zbyt odległe dla ludności. Niezbędny jest taki ich model, aby uzyskać
samofinansowanie po kilku latach.
Dyrektor Cezary Merk (Rejonowy Urząd Poczty Polskiej, Sieradz)
omówił koncepcję Centrum Komunikacji Społecznej. Polega ona na
połączeniu funkcji wiejskiej biblioteki publicznej, agencji pocztowej i
kawiarenki internetowej, ewentualnie gminnego punktu informacji. Istnieją
cztery centra w Okręgu Łódź: Chrzanowice (powiat radomszczański), Góry
Mokre (gmina Przedgórz), Pichlice i Stary Ochędzyn (powiat wieruszowski).
Centra są tworzone przez Pocztę Polską i samorząd lokalny. Omówił też
pojawiające się przy tym problemy: finansowanie, infrastruktura, kształcenie.
Do końca 2003 roku Poczta Polska ma zamiar utworzyć 50 centrów.
Poseł Janusz Piechociński (Przewodniczący Komisji Infrastruktury
Sejmu RP) omówił rozmaite trudności związane z rozwojem infrastruktury
informacyjnej i inną działalnością rozwojową. Podkreślił niebezpieczeństwo
wyprowadzania środków publicznych przez PPP. Podkreślił też występujące
przy tym bariery: brak ustawy, nieufna atmosfera społeczna. Wynika stąd
zagrożenie: niewykorzystanie środków Unii Europejskiej, jeśli nie będzie
szybko nowej ustawy. Jednakże znanych jest kilkadziesiąt dobrych przykładów
wykorzystania PPP w innych dziedzinach, np. oświetlenia ulic, w ochronie
środowiska. Z drugiej strony, znane są też problemy z zastosowaniem PPP dla
budowy autostrad. W obszarze infrastruktury teleinformatycznej podstawową
trudnością jest brak audytu projektów przez niezależne instytucje. Inną
trudnością są zbyt ogólnikowe deklaracje polityczne dotyczące tej sfery.
Niezbędne jest pozyskanie wiedzy, jak fundusze strukturalne – zwłaszcza w
obszarze IT - wykorzystały inne kraje wstępujące do Unii.
Pan Poseł wyraził następujące oczekiwania w stosunku do środowisk lokalnych:
• potrzebny jest udział samorządów w kształtowaniu projektu ustawy o
PPP,
• potrzebne są rozwiązania szczegółowe dla branży IT w ustawie o
finansach publicznych,
• trzeba też rozwiązać problem nowej ustawy o telekomunikacji.
Prezes Marek Wośko (KIGEiT, MAWTelecom) poparł propozycje
stosowania rozwiązań PPP. Poparł też starania o rozszerzenie dostępu
radiowego. Opisał następującą inicjatywę: należy utworzyć uprzywilejowanego
operatora radiowego, który zobowiąże się dostarczyć tańszy dostęp do usług
telekomunikacyjnych i internetowych, jako usługę publiczną.
Prezes Andrzej Samoraj (MawTelecom TPS) omówił proponowane
przez jego firmę rozwiązania techniczne w zakresie dostępu radiowego (system
Canopy firmy Motorola).
Dyrektor Wojciech Sas (Boston Consulting Group) omówił
doświadczenia światowe tej firmy. Jego zdaniem, właściwa rola rządu czy
samorządu to funkcja neutralnego właściciela infrastruktury, podczas gdy
użytkowanie i utrzymanie tej infrastruktury powinno być przekazywane
(outsourcing) do firm prywatnych. Podkreślił, że trzeba tworzyć przyjazne
środowisko prawne dla uczestników rynku (np. uproszczenia procedur
dotyczących inwestycji radiokomunikacyjnych). Podkreślił też znaczenie
promocji użytkowania szybkiego dostępu do Internetu, w szczególności
tworzenie nowej zawartości – np. w dziedzinie e-administracji (e-government),
czy pomocy w kształceniu (e-learning). Za jeden z ważniejszych aspektów
uznał dzielenie ryzyka finansowania.
Dyrektor Marek Grecki (Grupa Tel-Energo S.A.) omówił szerzej
projekt e-Powiat, oparty na zasobach sieci szkieletowej Tel-Energo i Telbanku.
Podkreślił, że projekt ten stosuje nowy model finansowy. Poinformował, że
szereg powiatów na terenie Mazowsza podpisuje już umowy związane z tym
projektem.
Dyrektor Maciej Pabisiak (Siemes sp. z o.o.) podkreślił, że firma
Siemens uczestniczy w wielu projektach europejskich w różnych krajach. Jego
firma oczekuje ożywienia gospodarczego związanego z wejściem Polski do Unii
Europejskiej.
Dyrektor Bronisław Kąkol (Alcatel sp. z o.o.) poinformował, że firma
Alcatel jest gotowa służyć wsparciem i radą we wszelkich projektach
europejskich z obszaru telekomunikacji i informatyki.
3. Finansowanie budowy lokalnej infrastruktury telekomunikacyjnej
Prezes Sławomir Kopeć (Stowarzyszenie Inicjatyw Samorządowych)
poinformował, że do końca lipca oczekiwane jest przyjęcie Narodowego Planu
Rozwoju przez Brukselę. Szczególnie ważne są programy operacyjne:
• rozwój regionalny (z lokalną i regionalną infrastrukturą społeczeństwa
informacyjnego),
• rozwój zasobów ludzkich,
• rozwój konkurencyjności gospodarki.
Techniki społeczeństwa informacyjnego mają przy tym charakter horyzontalny,
występujący praktycznie wszędzie. Reguły postępowania będą znane dopiero
pod koniec roku, ale marszałkowie województw ogłosili wcześniejsze
terminy zgłaszania projektów. Całkowite dostępne dofinansowanie projektów
z obszaru infrastruktura społeczeństwa informacyjnego (z funduszy
strukturalnych UE) w kraju to 82,5 mnl euro. Zakłada się wkład publiczny 110
mln euro. Projekty które mają szansę finansowania to rozbudowa infrastruktury
społeczeństwa informacyjnego w województwie, a w szczególności: rozbudowa
lokalnej i regionalnej struktury teleinformatycznej, stosowanie i
upowszechnianie technik społeczeństwa informacyjnego, promowanie nowych
rozwiązań i technologii w działalności administracji publicznej, budowa
publicznych punktów dostępu do internetu, budowa lub rozbudowa
bezpiecznych, szerokopasmowych lokalnych i regionalnych sieci
teleinformatycznych współpracujących z sieciami szkieletowymi regionalnymi
lub krajowymi, budowa i wdrażanie platform elektronicznych zarządzania na
poziomie wojewódzkim, powiatowym i gminnym, przygotowanie jednostek
administracji samorządowej do elektronicznego obiegu dokumentów, itd.
Dyrektor S. Kopeć omówił szczegółowo kryteria, jakie muszą spełniać
propozycje projektów: działanie musi mieć charakter ponadlokalny (nie gminy,
ale np. powiat), sieciowść, projekt nie może być izolowany (musi być np.
zgodny ze strategią rozwoju województwa i strategią rozwoju społeczeństwa
informacyjnego w województwie). Ważne też są cele: zwiększenie
konkurencyjności, tworzenie nowych miejsc pracy. Podkreślił zasadnicze
problemy, jakich można oczekiwać – są to problemy wkładu własnego ok. 3035%, lecz także problemy wskaźników monitoringu (produktu, rezultatu i
oddziaływania) – np. użycia liczby punktów publicznego dostępu do Internetu
jako wskaźnika powodzenia projektu. Podkreślił potrzebę tworzenia paneli
ekspertów jako elementu nadzoru realizacji projektów. Wyboru projektu
dokonuje się na szczeblu wojewódzkim i wniosek przesyła do ministerstwa.
Minister K. Heller poinformował, że znane już są wersje robocze wymagań
Komisji Europejskiej w zakresie wykorzystania funduszy strukturalnych.
Fundusze strukturalne mogą być wykorzystane na infrastrukturę
telekomunikacyjną tam, gdzie nie ma odpowiedniego pokrycia ujmowanego
geograficznie. Mogą one być wykorzystane do finansowania usługi
powszechnej. Muszą służyć publicznemu dobru (umożliwienie dostępu dużej
liczbie ludzi, potrzebom edukacyjnym itp.,) ale bez wzmacniania pozycji
operatora dominującego. Muszą być zgodne ze strategią województwa.
Preferowane obszary geograficzne to obszary mało atrakcyjne dla biznesu.
Wymaga się neutralności technologicznej. Infrastruktura musi być otwarta,
dostępna dla wszystkich – także dla różnych operatorów. Kontrakty muszą być
wynikiem przetargu i nie mogą być źródłem nadmiernych dochodów. Trzeba
wykazać, że wnioskuje się o minimalny poziom finansowania niezbędny dla
realizacji przedsięwzięcia. Istotna jest sprawa własności: samorząd terytorialny,
przedsiębiorca prywatny lub partnerstwo publiczno-prywatne. Przedsięwzięcie
nie może prowadzić do tworzenia nadmiernych dochodów. Trzeba umożliwić
dokładny monitoring kosztów i wykazać to na etapie projektowania inwestycji.
We wniosku musi być pokazany całkowity koszt przedsięwzięcia, jaka jest
spodziewana stopa zwrotu z inwestycji kapitałowych, jak może wzrosnąć
zatrudnienie i pobudzanie lokalnej gospodarki.
Dyrektor Anna Nietyksza podkreśliła wysokie wymagania formalne
programów unijnych (SAPARD, PHARE). Trudność finansowania tych
programów związana jest przede wszystkim z wkładem własnym. Pieniądze
unijne są trudne, ale nie są oprocentowane. Banki przygotowują się do
finansowania wkładu własnego takich przedsięwzięć. Zaliczka unijna wynosi
tylko 7%, czasem przychodzi z opóźnieniem – trzeba zatem wyłożyć fundusze
własne, mieć płynność finansową. Dobrym sposobem działania jest zatrudnienie
osoby wyszkolonej w przygotowaniu wniosków i w wymaganiach księgowości
europejskiej. Potrzebna jest poważna dyskusja z instytucjami finansowymi.
Przykładem udanego projektu jest hiszpański (w Andaluzji) projekt
szerokopasmowego dostępu do Internetu dla miast poniżej 60 tysięcy
mieszkańców. Projekt ten spełnił wszystkie kryteria, dofinansowanie
europejskie wyniosło 3 miliony euro, całkowity koszt projektu około 5
milionów.
Dyrektor Przemysław Gorgol (Departament Finansowania
Infrastruktury w Ministerstwie Infrastruktury) poinformował, że niedługo
będą wydane podręczniki do każdego z funduszy strukturalnych w zakresie
sposobów finansowania itp., włącznie ze zniesieniem części ograniczeń.
Europejski Bank Inwestycyjny gotów jest finansować pożyczki na wkład
własny. Należy jednak oczekiwać bardzo silnej kontroli finansowej i audytów.
4. Podsumowanie
1) Wielkim wyzwaniem jest wykorzystanie możliwości współfinansowania
rozwoju infrastruktury telekomunikacyjnej i teleinformatycznej ze
środków UE jako silnego impulsu, który nada pozytywny kierunek pętli
sprzężenia zwrotnego popyt – inwestycje, dotychczas działającej jako
„pętla niemożności”.
2) Niezbędne jest szybkie opracowanie nowych wariantów przepisów lub
wręcz nowych ustaw m.in. o finansach publicznych, PPP i in..
3) Trzeba w trybie pilnym przygotowywać projekty, poszukiwać dobrych
pomysłów na ożywienie gospodarcze, zgłaszać te pomysły do władz
lokalnych i sektorowych. Mimo dużej niepewności, trzeba
przygotowywać także projekty na następne okresy programowania (lata
2007-2013, 2014-2020).
Dyskusję podsumował minister K. Heller, zapowiadając, że poruszane w trakcie
konferencji problemy, będą upowszechnione przez Internet, zarówno przez MI
jak i IŁ. Minister K. Heller zapowiedział także dalsze spotkania tego rodzaju
(najbliższe we wrześniu 2003) oraz uznał za najbardziej istotne następujące trzy
tematy dla dalszej dyskusji:
1) Problematyka finansowania projektów, z udziałem banków;
2) Formy organizacyjne (np. PPP);
3) Oferty operatorów i rozwiązania techniczne.