spis treści

SPIS TREŚCI
O tej książce
..
7
Część pierwsza
BY ZROZUMIEĆ BRACI
S ta n is ła w C e le sty n N a p ió r k o w s k i O F M C o n v ,
Maryja w teologii i pobożności
ewangelików
15
I. Punkt wyjścia: maryjna pieśń pastora Artomiusza ................................ 16
II. Jednak protestancka cześć dla M aryi ..................................................... 19
III. Przeciwko jakiej czci kieruje się reformacyjny protest ..........................20
1) Protestanckie „nie” w stosunku do niektórych tytułów M ary i .......... 20
2) Protestanckie „nie” ze względu na Chrystusa ...................................... 22
3) Protestanckie „nie” ze względu na Ewangelię ...................................... 27
IV. Protestancki protest przeciwko zbyt radykalnemu
protestanckiemu protestowi
29
1) Friederich Heiler i „ewangelijna katolickość” ...................................... 29
2) M. Basilea Schlink i Ekumeniczne Zgromadzenie M aryi .................. 31
3) Hans Asmussen i jego książka M a ry ja , M a tk a B o g a ........................35
V. Od protestu do dialogu ............................................................................... 37
1) Dialogi podczas międzynarodowych kongresów mariologicznych 38
2) Wielogłos anglikański........................................................................... 40
3) Ekumeniczne Stowarzyszenie Najświętszej Maryi Panny .................... 40
4) Dialog luterańsko-katolicki w USA ..................................................... 41
5) Dialog katolicko-luterański w RFN ..................................................... 42
VI. Punkt dojścia: Co w świetle powyższego znaczy
„Ekumeniczna droga odnowy pobożności maryjnej”?
44
1) Wspólnota, która już istnieje ............................................................... 44
2) Pobożność maryjna jako źródło trudności w ekumenizmie .............. 45
3) Brak umiarkowania, który wprowadza w błąd ................................. 46
4) Niewłaściwości w wielkim apostolacie maryjnym .............................. 47
5) Niewłaściwości w pieśniach maryjnych ............................................... 49
6 ) Niewłaściwości w kazaniach ................................................................. 52
7) Niewłaściwości podczas peregrynacji ..................................................5 4
8 ) Drogi do spotkania ............................................................................... 55
531
K r z y s z to f K o w a lik S D B , Matka Pana w teologii i pobożności chrześcijańskiej
według K o m e n ta r z a d o M a g n ific a t Marcina L utra
58
I. Ogólna charakterystyka K o m e n t a r z a ........................................................60
Bp
II. Teologiczny obraz Maryi ......................................................................... 63
1) Matka i Dziewica ................................................................................. 64
2) Święta i Niepokalanie Poczęta ........................................................... 71
3) Wzywanie M aryi ................................................................................... 75
III. Kult m aryjny .............................................................................................78
1) Ku nowemu rozumieniu kultu maryjnego .......................................... 79
2) Kult maryjny w świetle zasady „Działa sam Bóg” ..........................79
3) Maryja wzorem łaski ........................................................................... 83
4) Maryja wzorem w iary ........................................................................... 84
5) Pokorna Służebnica ............................................................................. 86
Podsumowanie ............................................................................................ 89
A lfo n s N o s s o l, Skupieni wokół Jezusa Chrystusa wraz z Matką Pana
i całą rodziną Jego wyznawców
91
I. S o lu s C h ristu s ...................................................................................... 92
II. Przykład wiary, posłuszeństwa i pokory Matki Pana ........................... 93
Mariologia Kościoła anglikańskiego................................ 97
I. Okoliczności powstania Kościoła anglikańskiego.................................. 97
II. Mariologia i pobożność maryjna w anglikanizmie ........................... 100
III. Stanowisko współczesnego anglikanizmu ......................................... 105
W o jciech Ż y c iń s k i S D B ,
Część druga
REFORMACJA
D r M a rc in L u te r ( 1 4 8 3 - 1 5 4 6 ) ................................................................................. 129
Komentarz do M a g n ific a t ..................................................................... 129
Postylla domowa (Dwunaste kazanie pasyjne) ..................................... 137
Księgi symboliczne luteranizmu ......................................................................... 147
D r M a rc in L u te r, Mały katechizm ....................................................... 147
Duży katechizm ....................................................... 148
F ilip M e la n c h to n (1 4 9 7 -1 5 6 0 ), Konfesja Augsburska ........................ 148
Apologia Konfesji Augsburskiej........ 149
...................................................................................... 157
Maryja i cud wina w Kanie ................................................................. 158
Maryja pod krzyżem ............................................................................ 162
J a n K a lw in ( 1 5 0 9 -1 5 6 4 )
Wyznania Kościołów reformowanych ................................................................. 165
Wyznanie szwajcarskie późniejsze (1556) ........................................... 165
Katechizm genewski ............................................................................ 166
Nieobecność Maryi w liturgii Kościołów reformowanych
we Francji w XX w ieku
168
Księga publicznych modlitw Kościoła anglikańskiego ................................... 169
532
Część trzecia
POSTYLLE STAROPOLSKIE, KANCJONAŁY I AGENDY
G r z e g o r z z Ż a r n o w c a (1 5 2 8 -1 6 0 1 ), r e f o r m o w a n y ...............................................
173
Ewanielia z wykładem na dzień oczyszczenia Panny Mariej,
którą napisał Łukasz Ewanielista św. w 2 rozdziale
173
Ewanielia z innym wykładem na niedzielę pierwszą po trzech królach,
którą opisał Łukasz Ewanielista św. w 2 rozdziale
178
S a m u e l D a m b r o w s k i (1 5 5 7 -1 6 2 5 ), lu te ra n in ....................................................... 184
Na dzień zwiastowania Panny M arii ..................................................... 184
Część I. Posłanie Anioła do Marii ................................................... 186
Część II. Zwiastowanie o poczęciu i narodzeniu Syna Bożego
190
Część III. Rozmowa, którą z Aniołem Panna Maria miała ............ 196
Na dzień poczęcia Panny Marii ........................................................... 198
Część I. Chwała i zalecenie Panny Marii, a w niej Pana Jezusa
200
Część II. Rozsądek, który o tej chwale Pan Jezus uczynił ............ 200
Na dzień oczyszczenia Panny M arii ....................................................... 202
Część I. Oczyszczenie Panny M arii ................................................... 203
Część II. Ofiarowanie Dzieciątka Jezus ........................................... 206
Część III. Ofiara, którą Maria wedle zakonu Pańskiego oddała
207
Ustawa o zwierzchniej chwale Bożej…w kościelech Księstwa Pruskiego (1544)
209
Ustawy kościelne Królestwa Pruskiego (1731) ................................................... 210
Nowy Kancjonał dla zborów polskich na Śląsku (1776) ................................... 212
Agenda dla Ewangelickiego Kościoła w krajach królewsko-pruskich (1869)
217
Kancjonał pruski (1915) ......................................................................................... 218
Agenda Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego (1955) ....................................... 219
K s. A d a m K leszc zy ń sk i, m e to d y s ta , Matka Pana w polskiej liturgii
metodystycznej
222
Metodystyczne nabożeństwo ................................................................... 225
Czytania responsoryczne ....................................................................... 225
Perykopy Pisma Świętego ..................................................................... 226
Wyznania wiary ..................................................................................... 227
Hymny kościelne ................................................................................... 228
Stopień obecności ................................................................................ 229
Aneks: (Nie)obecność Maryi w polskich modlitewnikach luterańskich ............ 230
I. Modlitewnik ks. Aleksandra Schoeneicha ..........................................230
II. Modlitewnik ks. Manfreda U glorza ................................................... 231
Część czwarta
WSPÓŁCZESNY EWANGELICYZM
Ewangelicka cześć M arii ..................................... 235
Tajemnica macierzyństwa .................................. 240
Maria gorszy się Jezusem ................................... 245
K s. F r ie d r ic h H eiler, lu te ra n in ,
K s. A d o l f S c h la tte r, lu te ra n in ,
533
Objawienia m aryjne ............................................... 256
Zwiastowanie ....................................................... 260
Pochwała Marii. Matki Jezusowej ......................269
Pośrednictwo Maryi w oczach protestantów ......................................................... 271
Stanowisko Luterańskiej Konferencji Biskupów wobec zdefiniowania
przez papieża dogmatu o cielesnym wniebowzięciu M ary i
272
K s. J e a n d e S a u ssu re , re fo rm o w a n y , Medytacja o Dziewicy, figurze Kościoła
276
Ks. É lie V idal, re fo rm o w a n y , Przemówienie radiowe
na temat „Maria w Ewangeliach”
285
Br. R o g e r S c h u tz z Taizé, re fo rm o w a n y , W Marii – katolickość se rc a ............ 289
Źródło pojednania ................................................................................ 289
Zaufać tajemnicy wiary ....................................................................... 291
Matczyna gościnność ...........................................................................291
„Tak” – całym życiem ......................................................................... 291
Modlitwa .............................................................................................. 293
Dawać to, co Bóg nam daje ................................................................. 293
K s. Z y g m u n t M ich e lis, lu te ra n in , O Marii ........................................................... 295
K s. R y s z a r d Trenkler, lu te ra n in . Matka i Syn (Adwent) ..................................... 301
Wielkie Światło (Boże Narodzenie) .................. 305
Dwa pokolenia (Ofiarowanie Dzieciątka) ........ 309
O N a s z e j w ie r ze ks. Emila Brunnera.....................................................................312
K s. E d w a r d W ende, lu te ra n in , Jezus a rodzina ..................................................... 313
K s. J a n G ro ss, lu te ra n in , Matka Pana mego ....................................................... 318
M a r ta W er n ero w a , re fo rm o w a n a , Kim jest dla mnie Maria? ............................. 322
K s. W a lte r D e liu s, lu te ra n in ,
M . B a s ile a S c h lin k , lu te ra n k a ,
B a r b a r a Ire n a S ta h l-S ła m a , re fo rm o w a n a ,
Chrześcijańskie oblicze Marii w Kościele Ewangelicko-Reformowanym
324
Kim jest dla mnie Maria? ...........................................................................329
M o n ik a K w iec ień , z K o śc io ła zie lo n o ś w ią tk o w e g o , Kim jest dla mnie Maria?
333
K s. B o g d a n T randa, re fo rm o w a n y , W cieniu Syna ............................................. 335
K s. J e r z y S ta h l, ks. B o g d a n T randa, re fo rm o w a n i, (Modlimy się) ....................340
K s. M a n fr e d U glorz, lu te ra n in , Święto Bożego Narodzenia zachować w sercu ... 342
K s. J a n G ro ss, ks. M a n fre d U glorz, lu te ra n ie , Modlitwa ................................... 346
K s. M a r e k J e r z y U glorz, lu te ra n in ,
Wraz z Marią radujmy się w Bogu, Zbawicielu naszym!
347
Czwarta świeca zapalona – przyjęcie Ewangelii .............. 350
Służbą i zawierzeniem nośmy Chrystusa w so b ie ............ 354
K s. J a n H a u s e , lu te ra n in , Kim jest w moim wyznaniu Matka Jezusa? .......... 359
K s. H e n r y k C zem bor, lu te ra n in , Postylla ............................................................. 364
Jestem ewangelikiem ....................................... 365
Postylla (1960). Siódme kazanie pasyjne ........................................................... 367
K s. K a r o l K o tu la , lu te ra n in , Prawdziwa rodzina Jezusa ..................................... 371
K s. A d a m K leszc zy ń sk i, m e to d y s ta , Bohaterka dnia zwiastowania ......................373
534
Wzór godny naśladowania............................... 377
(Czy wierzymy w M arię?) ............................. 380
P a w e ł N a u m o w ic z M IC , Matka Pana według polskich czasopism
ewangelickich (1955-1995)
381
K s. H e n r y k K u rza w a , lu te ra n in ,
K s. A le k s a n d e r K irc u n , b a p ty s ta ,
Część piąta
POSZUKIWANIA EKUMENICZNEJ CZCI MATKI PANA
.
Poszukiwania ks. Hansa Asmussena 387
I. Życie i działalność Hansa Asmussena ............................................... 387
II. Nietypowość stanowiska Asmussena w kwestiach mariologicznych
388
III. Maryja, Matka Boga ........................................................................... 38 9
IV. Dziewictwo w Nowym Testamencie i w religiach pogańskich .......... 390
V. Soteriologiczne znaczenie dziewictwa Maryi ...................................... 391
VI. Pośrednictwo M aryi ............................................................................. 39 3
VII. Protestantyzm o miejscu Maryi w historii zbawienia ...................... 395
1) Kult świętych ................................................................................... 3 9 5
2) Maryja – wzór do naśladowania ................................................. 396
3) Błogosławienie Matki Pana ........................................................... 39 7
VIII. Chrystologiczność wykładu Asmussena o Matce Najświętszej __
398
K s. H e n r i C h a v a n n es, re fo rm o w a n y , Pośrednictwo Marii.
Czy jest przeszkodą w dialogu ekumenicznym?
400
Wstęp ............................................................................................
401
I. Pośrednictwo Marii i doktryna uczestnictwa ................................. 403
II. Dlaczego Luter odrzucił pośrednictwo Marii? ............................... 412
1) Luter a K o m e n ta rz d o M a g n ific a t (1521) ..................................... 413
2) Pojęcie zasługi u św. Augustyna i u św. Tomasza z Akwinu ........ 416
3) Luterańskie pojęcie zasługi ............................................................. 42 3
4) Początek luterańskiego pojęcia zasługi ......................................... 429
5) Znaczenie doświadczenia luterańskiego ......................................... 43 7
„Anioł Pański” i modlitwy Ewangelickiego Bractwa Michała ........................... 43 9
Stalingradzka Madonna w luterańskim kościele ..................................................... 442
S ta n isła w C elestyn N a p ió rko w ski O F M C o n v,
Część szósta
MARYJA, MATKA NASZEGO PANA. WYTYCZNE EWANGELICKIE
Maria, Matka naszego Pana. Wytyczne ewangelickie ......................................... 446
I. Maria – Refleksja ewangelicka ......................................................... 446
1) Pytanie o Matkę Jezusa ................................................................. 446
2) Maria w Nowym Testamencie ....................................................... 44 7
3) Wspólne dziedzictwo chrześcijańskie ........................................... 450
4) Szacunek dla Marii u Reformatorów ............................................452
5) Nowy rozwój .................................................................................4 5 4
535
II. Maria w pobożności ewangelickiej ................................................. 456
1) Maria w czasie Adwent................................................................. 457
2) Maria w wydarzeniu Bożego Narodzenia ................................... 462
3) Maria w czasie Wielkiego Postu ................................................... 476
4) Maria w liturgii wielkanocnej....................................................... 478
5) Maria w Zielone Świątki................................................................. 479
6 ) Szczególne dni maryjne ................................................................. 481
7) Dalsze przedstawienia Marii w naszych kościołach ...................... 484
8 ) Maria we wspólnocie świętych ....................................................... 487
8 ) Maria w nabożeństwie ..................................................................... 491
III. U lrich W ilcken s, Maria, Matka Pana, z perspektywy ewangelickiej 493
1) Refleksja nowotestamentalna – Łk 1, 26-55 ................................. 494
2) Pytania ekumeniczne Kościoła luterańskiego do mariologii
Kościoła rzymskokatolickiego
500
Informacja bibliograficzna....................................................................................... 505
O ilustracjach w niniejszym tomie ......................................................................... 509
Wykaz skrótów .........................................................................................................510
Indeksy
A. Indeks biblijny ..................................................................................... 515
B. Indeks osobowy ................................................................................... 520
C. Indeks geograficzny ............................................................................. 526
D. Indeks rzeczowy ................................................................................... 528