historia - Jeżyczki

Jeżyczki
Panorama
Jeżyczki to wieś położona między Darłowem a Wiekowicami z linią nadbrzeżną Morza
Bałtyckiego tylko 8 km. Okolica jest lekko pagórkowata; różnica poziomu wynosi ok. 30 m,
największe wzniesienie leży 36,5 m nad poziomem morza. Jeżyczki ogranicza na zachodzie
rzeka Grabowa, na północy Jeżyce, na wschodzie Nowy Kraków i na południu Przystawy i
łąki z terenu Dobiesławia. Jeżyczki przecinają dwa strumyki, które uchodzą do rzeki
Grabowej:
Czarny Potok i Młyński Potok. Czarny Potok wysycha najczęściej latem w przeciwieństwie
Zdjęcie Młyńskiego Potoku
do Młyńskiego Potoku. Na odcinku od lasu, aż do
rzeki Grabowej Młyński Potok był porośnięty
olchami i w przejrzystej wodzie znajdowały się
pstrągi i węgorze. W porze letniej można było
spiętrzyć wodę i nawodnić łąki.
Krótko po I wojnie światowej utworzono Stowarzyszenie Melioracji Rzeki, ponieważ
Grabowa, która stanowiła granicę pomiędzy Jeżyczkami a Boryszewem, z natury kręta,
kilkakrotnie w roku występowała z brzegu i tym samym wyrządzała szkody. Do zarządu
należał między innymi właściciel cegielni Erich March. Na początku lat 20-tych
wyregulowano bieg rzeki. Dzięki tym działaniom stał się on krótszy i o wiele szybszy. Odtąd
zalania zdarzały się już tylko od czasu do czasu w porze zimowej, gdy lód dryfujący osadził
się przed zaporą.
1
Jeżyczki leżą przy szosie Koszalin- Sianów- Darłowo, która łączy się od południowej części
wsi z drogą krajową Koszalin- Sławno. Pojazd mógł zabrać tylko 1-2 pasażerów, dlatego
mieszkańcy , aby dostać się na stację kolejową do Wiekowic 3 km na południe miejscowości,
musieli iść pieszo, jechać rowerem lub wozem konnym.
Mieszkańcy dokonywali zakupów w Darłowie.
Grunty rolne i gospodarka
Powierzchnie przyległe do wsi wynosiły ok. 760 ha. Podział granic składał się do 69% z
ziemi rolnej, 23% użytków zielonych, 3% lasów, 3% zagród i ogrodów domowych, 2% inne.
Ziemia była dosyć ciężka, częściowo czysta glina, dlatego mogła powstać cegielnia. Na
polach uprawiano pszenicę, żyto, jęczmień, owies, buraki, ziemniaki i koniczynę, ale żadnych
buraków cukrowych. Zbiór zboża wynosił 30 kwintali na ha.
Do prac rolnych wykorzystywano przeważnie konie, w późniejszym czasie 2 ciągniki. Łąki w
okolicach rzeki Grabowej były dość wilgotne i bagniste.
Rolnicy trzymali w swoich gospodarstwach krowy mleczne (czarne bydło rasy nizinnej),
świnie tuczne, konie, źrebięta, drób itp. Każdy czynny rolnik był w posiadaniu jednego lub
więcej koni, 3-4 krów, świń tucznych i drobiu. Razem w gminie było 122 konie do pracy w
polu
łącznie z klaczami, ok. 360 krów mlecznych i przychówek (razem ok. 450-500
jednostek bydła rogatego).
W Jeżyczkach znajdowało się leśnictwo rewirowe podlegające Urzędowi Leśnemu Nowego
Krakowa. Miejsce polowań dzierżawili Arnold Wetzel i H. Schwarz, rybołówstwo na rzece
Grabowej prowadził Erich Kusserow.
Gospodarka i zarządzanie
Do obwodu należały miejscowości Rusko, Porzecze, Jeżyce, Jeżyczki i Przystawy. W latach
1880-1945 Jeżyczkami kierowali trzej naczelnicy urzędu, mianowicie Hermann Mallwitz,
Erich March i Ernst Scheel, który do zakończenia wojny zajmował swój urząd.
Wójt gminy/ Burmistrz: do 1920 Fritz Post; 1920-1928 Emil Strehlow; 1928-1933 Berthold
Papenfuß; 1933-1945 Erwin Lau; długoletnim urzędnikiem stanu cywilnego w okręgu był
2
rolnik Fritz Mallwitz z Jeżyczek. W swojej pracy był wspierany przez córkę Ilse. Byli to
samodzielni rolnicy i solidnie wypełniali zajęcia.
Poczta przez długi czas znajdowała się na dworze, którego właścicielem był Reinhold Klatt i
była prowadzona przez pannę Prey. Dopiero gdy ta się wycofała, urząd przejął naczelnik
Maximilian Holzfuß i krótko potem pocztę przejęła jego córka Gerda. Umiejscowienie urzędu
pocztowego bezpośrednio w samym centrum miejscowości przy Mühlenbach było
odpowiednie dla każdego mieszkańca. Listonoszem był Willi Dubberke.
Państwowe Leśnictwo Rewirowe: Leśniczy Borchard. Rzemiosła w Jeżyczkach: kowal: Max
Kleist (4 pokolenia Kleist); kołodziej: Otto Frenz; siodlarz: Schwarz i Holzfuß; stolarz:
Theodor Hein († 1945); murarz: Erich Hein; krawiec: Walter Rupp (3 pokolenia Rupp);
krawcowa: Mariechen Strehlow; młynarz: Walter Pagel; cieśla: Wilhelm Schwarz; dekarz
(trzcina): E. Frenz, H. Dettbarn; szewc: Ernst Bublitz; ślusarz: Mutz i Kusserow; rzemieślnik
domowy: Erich Maletzke. Cegielnia i tartak: podstawą do budowy cegielni w Jeżyczkach była
góra gliny, która ciągnęła się równolegle do głównej ulicy. Erich March w młodości cegielnię
odziedziczył po swoim ojcu, rozbudował ją i utworzył obok tartak. Przed wojną w obu
zakładach zatrudniona była duża liczba robotników. March wybudował również kilka domów
dla najemników i był zatem właścicielem pomyślnie rozwijającego się przedsiębiorstwa.
Górnikiem był Jakob Hill.
Spółdzielnia mleczarska: administrator Walter Ulbricht
Na
zdjęciu
mleczarnia
3
Zdjęcie wiatraka holenderskiego z widokówki rok 1914. młynarz: Walter Pagel
Zapora: zapora powstała, ponieważ poprzez regulację rzeki Grabowej w jeziorze Bukowo
młynarz Mielke nie miał wody do napędzania młyna. Młyński Potok wysechł, gdyż mnisi
Zakonu Cystersów powinni byli go ulokować wokół bukowskiego lasu. Mielke dochodził
starych praw wodnych, żądał albo wody albo 75 000 marek niemieckich odszkodowania. W
roku 1925 została więc zbudowana zapora, która kosztowała znacznie więcej niż wynosiła
żądana suma. Urzędnik: Erich Mutz.
Gospoda i żywność: Erwin Boge, od 1940 Hans Fritz; sklep spożywczy: Wilhelm Pieper,
Franz Schünemann; handlarz bydła: Reinhold Klatt, Richard Krüger.
Opieka zdrowotna: opieka zdrowotna w Jeżyczkach była uciążliwa. Do poważnych chorób
byli przywożeni wozem z odległego o 10 km Darłowa lekarze dr Krüger lub dr Lehmann.
Tam znajdował się również najbliższy szpital. W Dobiesławiu oddalonym o 5 km przebywał
na praktyce dr Schönberg-Blümke, mimo to Jeżyczki były przypisane do Darłowa. Mniejsze
dolegliwości mieszkańców leczyła była pielęgniarka Minna Dettbarn. Pochodziła ona z
Jeżyc, była znana i ceniona przez każdego w miejscowości. Minna pracowała również jako
osoba przygotowująca zmarłych do pogrzebu i wiła wieńce. Ona powinna nawet posiadać
siódmy zmysł. Czasami mówiła w środku rozmowy: „Właśnie ktoś kroczy schodami, żeby się
zameldować”. Potem nie trwało dłużej niż 24 godziny, aż była wzywana do umycia zmarłego.
4
Kompetentną położną była pani Köller z Jeżyc. Przybywała na siwym koniu, wozem, ale
przeważnie rowerem, gdy urodził się mały mieszkaniec Jeżyczek.
Związki: Związek wojenny, Liga Morska od 1900-1920. Klub rowerzystów od 1920-1930.
Organizacje użyteczności publicznej: nawet gdy gospodarzowi spaliły się stajnie i zapasy,
jego odratowane bydło nie głodowało, ponieważ istniał Związek Pomocy Osobom
Poszkodowanym w Pożarze. Przewodniczący Verwiebe z Gorzycy powiadamiał w razie
potrzeby członków i dawał znać, jakie ilości siana i słomy każdy ma oddać. Daniny różniły
się z kwartału na kwartał. Spaliło się gospodarstwo np.: krótko przed żniwami, wtedy
przysługiwały normy z ostatniego kwartału i poszkodowany otrzymywał niekiedy nawet
więcej, niż mu się spaliło.
Remiza straży pożarnej wybudowanej w 1942 roku.
Opieka dla koni: W Jeżyczkach powstała prywatna opieka dla
koni; długoletnim przewodniczącym był Otto March, potem
Arnold Wetzel. Raz w roku prezentowano konie komisji, która
ustalała odpowiednią cenę za konia. Jeżeli gdziekolwiek
zdechł koń, do związku został wysłany chłopak, żeby
zgromadzić
sumę
ubezpieczenia.
Poszkodowany
mógł
wkrótce znowu wprowadzić zapas do swojej stajni. Oprócz tego istniała jeszcze spółdzielnia
byków z trzema buhajami.
Osadnictwo
Wieś jedno ulicowa ulokowana w typowej zabudowie siedliskowej. Po wschodniej stronie
wiejskiej ulicy były grunty, po zachodniej stronie w dolinie grabowej łąki w formie
ręczników. Początkowy plan wsi wyraźnie rozpoznawany jest również w obecnych czasach.
Niektóre przybudówki znajdowały się we wschodniej granicy polnej.
5
Granice i ludność
137 gospodarstw domowych, podzielonych wg stanu i zawodu przedstawiają się następująco:
81 pracujących rolników z dożywociem tzn. 59,2%, 33 robotnicze gospodarstwa 24,1%, 7
pracujących rzemieślników 5,1%, 7 nauczycieli, sprzedawców, mleczarni 5,1%, 5 urzędników
pocztowych i gminnych 3,6%, 3 rencistów (poza rolnictwem) 2,2%, 1 leśniczy 0,7%.
Rok
Powierzchnia
Ha
Mieszkańcy
A
Gospodarstwa
Miejsca mieszkalne
B
1818
.
298
298
.
1
1864
731,9
604
604
.
1
1867
.
628
628
.
.
1871
.
613
613
132
2
1885
732
603
603
123
1
1895
732,2
557
557
125
1
1905
754,8
537
537
121
1
1925
762,5*)
571
571*)
131
1*)
1933
.
575
575
.
.
1939
.
569
569
143
.
A= liczba mieszkańców w obecnym obrębie gminy, B= liczba mieszkańców odnosząca się do
rozmiarów obszaru z 1939 (liczby wykazują faktyczny wzrost zaludnienia)
*) rozmiar obszaru z 1931 ( także 1939).
Rodziny chłopskie: m.in. Barz, Baufeld, Behnke, Bergmann, Böttcher, Borchard ( zwany
Reibnitz, ponieważ był kompanem oficera von Reibnitz), Dumke, Dummer, Fieck, Frenz,
Gansewendt (punkt skupu jaj), Harmke, Hein ( m.in. przewoźnik mleka), Holz (inkasent
podatków), Jäger, Kawitzke, Klatt, Kleist, Kunde, Kusserow ( handlarz i rybak), Lau, Lemke,
March, Müller, Pagel, Papenfuß, Pieper, Plath, Pomplun, Post, Rempert, Runge, Scheel,
Schmidt, Schünemann(nowy dom), Schwarz, Schwerdtfeger, Selke ( m.in. przewoźnik mleka),
Strehlow, Tesch, Vanselow, Vegelahn, Voss, Wetzel, Witt, Zager.
Rodziny robotnicze m.in.: Blaske (kowal), Bold, Bublitz (stróż nocny), Bütow, Dettbarn,
Dietrich, Dubberke, Dubratz, Garbe, Gnadvhus, Grell, Hein, Hühn, Klose, Koglin, Kosel,
6
Krüger, March, Mayhak, Panten, Reimer, Roggatz (las i cegielnia), Schwarz, Schwolow,
Schwuchow, Segler, Sell, Voss.
Nazwy miejscowości i gruntów
Jeżyczki w odróżnieniu od położonych nad jeziorem Wicko Jezierzanach.
Granice dla pól i łąk noszą następujące oznaczenia:
Achterberg mit Horst: położone na dawnym składzie drzewa. Ostatnim właścicielem został
Max Schwarz, który do majątku doszedł przez małżeństwo.
Horste: (Platt: Hoste) Horste nazywano wyspę lądową na wilgotnych łąkach w pobliżu rzeki
Grabowej i łąk należących do Erwina i Arnolda Wetzel. W latach 90-tych ubiegłego stulecia
na wyspie znaleziono przy wyżłabianiu gliniany garnek z 500 srebrnymi monetami z czasów
wojny trzydziestoletniej. W czasach, kiedy przez wieś kroczyło wojsko i bandy rabusiów,
mieszkańcy Jeżyczek mogli się ukryć na długi czas na wysepce, do której można było się
dostać tylko za pomocą specjalnych desek przez bagniste łąki. Rozmaite gąszcze olch i
wierzb ułatwiały kryjówkę.
Abtei- Weg: Abtei- Weg to publiczna droga wiejska, która dzięki gminie przez prace
ulepszające nadawała się do ruchu z południowego końca wsi w kierunku wschodnim do
Abbau i należącego do Przystaw miejsca mieszkalnego Neuenhagen, Forsthaus.
Rammelsberg: Był to gliniasty odcinek wcześniejszej drogi publicznej, którego mieszkańcy
Badelhörne i Przystaw używali jako drogi miejskiej. Szosa Darłowo-Sianów po ukończeniu
stała się wiejską ulicą. Droga krajowa wydała się rolnikom zbędna, gdyż przecinała ich pola.
Oni nadal orali.
Trzej sąsiedzi Rammelsberg chcieli zmusić gminę, żeby utrzymała ciągle jeszcze obecną
publiczną drogę wiejską nadającą się do ruchu. Mimo prawa nie osiągnęli swego celu. Zostało
również przedłożone pismo, w którym gmina (reprezentowana przez naczelnika gminy) z
jednej strony i trzej skarżący z drugiej strony. Poświadczyli oni podpisami, że zgoda co do
obowiązku gminy do gruntownego polepszenia drogi została uzyskana. Niestety skarżący nie
zrozumieli dopisku, który ten dokument zawierał. Brzmiał on zgodnie z treścią: „ Gmina
7
zobowiązuje się do utrzymania drogi (Rammelsberg) z wyraźnym zastrzeżeniem
dobrowolności tego ciężaru.” W końcu wszystko zostało po staremu.
March’s Rie: (Ried) chodzi tutaj o nieckę z drzewostanem, która znajdowała się w polu
dawnego gospodarstwa March. Ostatni właściciel Hermann March był bezdzietny. Sprzedał
w 1913 roku stary dwór w małych częściach z główną działką.
Stiebrie: położony na granicy do Nowego Krakowa. W maju był to duży staw z żabim
skrzekiem.
Soll: nizina w pobliżu Młyńskiego Potoku ze stawem karasi.
Viehtrift: (Veihstäg). Gdy gminy do połowy ubiegłego stulecia miały jeszcze prawo ochrony
lasów, bydło (konie, krowy i czasem również świnie) było pędzone tą szeroką drogą do lasu.
Pasterz był wyznaczany przez gminy, reprezentowane przez wójtów wsi. Gdy ruch bydła w
lesie został zabroniony, gmina otrzymała od lasu kawałek gruntu jako odszkodowanie. Taką
nazwę otrzymały działki.
Kloster: Kloster to tak zwana część miejscowości, gdzie zagrody chłopskie stały razem
najbliżej siebie ( gospoda Boje, Pieper, Kleist, Gansewendt, Rempert, Voß, Schünemann,
Gohrke, Plath).
Wieś należała do kościoła w Jeżycach.
Na zdjęciu kościół w Jeżycach
wybudowany w 1830 roku
8
Na zdjęciu z lewej szkoła zbudowana w 1928 roku, z prawej stara jednoklasowa szkoła
Stara jednoklasowa szkoła znajdowała się tam, gdzie droga wiejska łączyła się z Viehsteige
(Viehtrift- Veihstäg).
Gdy w latach 20-tych plac był zbyt mały, wybudowano nową dwuklasową szkołę z
centralnym ogrzewaniem i dwoma mieszkaniami dla nauczycieli, która w 1928 została
poświęcona.
Pierwszy nauczyciel: do 1919 August Kusserow; do 1939 Höppner, który sam prowadził małe
gospodarstwo; potem Erdmann, który jako rezerwowy oficer został wkrótce powołany do
wojska. Drugi nauczyciel: 1922-29 Walter Schröder; do 1934 Hein; do 1939 Lippitz (dobry
gitarzysta); później Preetz; do 1940 Lützel; później zastępstwo m.in. Wurg ze Sławna.
Podczas wojny było bardzo złe zaopatrzenie szkolne. 1943/44 przekształcono budynek
szkolny jako masowy przytułek dla kobiet i dziewcząt ze Słupska i Koszalina, zobowiązanych
do pracy przy budowie „Ostwall”.
Historia
Złożoną nazwę miejscowości można wyjaśnić w następujący sposób: Hagen oznacza
„ogrodzony płotem”, tzn. każdy rolnik gospodarzył na swoim ogrodzonym kawałku pola.
Chodzi tutaj o niemiecką osadę, która mogła mieć początek w 13 wieku. Należała do
posiadłości klasztoru Bukowo, stąd dopisek nazwy.
Mniejsza połowa wsi zwana Abbau powstała ok. 1830. Wieś mogła być założona trochę
później niż sąsiadujące Jeżyce. Początkowo osada powinna składać się z 17 czworokątnych
zagród po 172 morgi, wznoszonych na dolnosaksoński wzór. Gospodarstwa zostały
częściowo zasiedlone w ubiegłym stuleciu. Dalej mieszkało 4 kmieci z ok. 40 morgami pola.
Chłopi pełnili dodatkową funkcję w służbie kurierskiej jako posłańcy lub stróże nocni.
9
Urząd Darłowa przejął panowanie po reformacji. O tym, co zdarzyło się w poszczególnych
gminach, informował przełożony urzędu, który oprócz tego posiadał władzę sądowniczą i
policyjną. Panowały wtedy ostre przepisy; np.: zarządzenie, że każdy kto nie posiadał
środków utrzymania rodziny, nie mógł zawrzeć związku małżeńskiego.
W 1780 został sporządzony spis: 1 wolny sołtys, 16 rolników, 4 ulicznych kmieci, 8
chałupników, 1 budynek szkolny, razem 31. Baron von Stein sprowadził rolników, którym dał
wolność i niezależność.
Wraz ze zniesieniem urzędu sołtysa została wprowadzona nowa ordynacja gminna w Prusach
w 1874/78 i wprowadzone demokratyczne wybory do rady gminy i wójta gminy. W
Jeżyczkach skończyła się wtedy tradycja dworów sołtysa. Ostatnim sołtysem był rolnik
Schlicht, leśniczy. On nadzorował, aby w gminie panował ład i porządek. Jego spadkobiercy
sprzedali dwór niejakiemu Griebe, który zaś sprzedał mniejsze i większe części gruntów
rolnikom i chłopom małorolnym. W 1900 Kruckow kupił resztę ziemi to jest 40 mórg z
dworem. Jego żona była siostrą młynarza Reinholda Pagel. Po krótkim czasie reszta dworu
przeszła w posiadanie zamożnego rolnika Ernsta Holz. Zostawił on w spadku posiadłość
swojemu synowi Augustowi i do tego 20-25 ha. Obydwaj synowie, Max i August Holz,
posiadali gospodarstwo ponad 25 ha. Jedyna córka Augusta Holz, Elfriede, poślubiła w 1923
roku inspektora ziemskiego Ernsta Scheel z Porzecza. Ten kontynuował tradycję starych
dworów sołtysa, gdyż do 1945 pełnił funkcję naczelnika urzędu i przewodniczącego urzędu
Jeżyczki/Jeżyce.
6 marca 1945 radzieckie oddziały zajęły Jeżyczki. Komendantem był ruski kapitan. Ważył ok.
320 funtów i był przyjaźnie usposobiony do Niemców. To nie powstrzymało go od tego, żeby
swoją złość, którą przypadkowo posiadł, wyładować na swoim niemieckim woźnicy o
imieniu Günter Hühn w formie chłosty.
Przed uroczystością bierzmowania w 1945 roku rosyjscy żołnierze dali do zrozumienia, że
kościół do tego czasu powinien być nieczynny. W środku uroczystości u drzwi dało się
słyszeć trzask, zgiełk i wszystko nagle ucichło. Dalej nic się nie wydarzyło, tylko parę
uzbrojonych po zęby Rosjan stało na zewnątrz. Uroczystość bierzmowania mogła być
kontynuowana bez przeszkód.
1947 Jeżyczki zostały przejęte przez Polskę. Niemcy musieli szybko opuścić wieś. Większość
dawnych mieszkańców mieszka dziś w dawnym DDR.
10
Obecna nazwa: Jeżyczki.
1. Przynależność administracyjna przed 1945 rokiem.
Kraina Pomarenia z Obszarem sławieńskim, mapa z 1913 roku.
Kraina sławieńska z podziałem na poszczególne miejscowości.
2. Przynależność administracyjna po 1945 roku
 14 marca 1945 roku dawny powiat sławieński znalazł się w
granicach Polski, , na obszarze tzw. Ziem
Odzyskanych i znalazł się w Okręgu Pomorze Zachodnie
 7 lipca 1945 roku obwód sławieński został włączony do
województwa gdańskiego
 26 maja1946 roku, Jeżyczki wraz z powiatem sławieńskim
znalazły się w województwie zachodniopomorskim.
11
 Podczas reformy administracyjnej 6 lipca 1950 wydzielono trzy
województwa z 14 już istniejących, w tym województwo
koszalińskie, które obejmowało 13 powiatów. Jednym z nich był
powiat sławieński w obszarach, którego znajdowały się Jeżyczki.
W ramach tego podziału funkcjonowały Gromadzkie Rady
Narodowe. Jeżyczki znajdowały się w obszarze Gromadzkiej Rady
Narodowej w Jeżyczkach.
 9 grudnia 1972 roku w wyniku uchwały Wojewódzkiej Rady
Narodowej, zlikwidowano Gromadzką Radę Narodową w
Jeżyczkach i włączono ja do Gminy Darłowo.
12
 28 maja 1975 roku zlikwidowano trzystopniowy podział
administracyjny, zlikwidowano powiaty i stworzono 49
województw. Powiat sławieński w obrębie, którego leżały Jeżyczki
i Gmina Darłowo, został podzielony tak, że Gmina Sławno, Miasto
Sławno i Gmina Postomino, znalazły się w obszarze
nowopowstałego województwa słupskiego. Natomiast Gmina
Darłowo, Miasto Darłowo oraz Gmina Malechowo pozostały w
województwie Koszalińskim.
 W 1999 roku reforma administracyjna, zmieniła mapę
województw, z 49 pozostało tylko 16. Przywrócono powiaty w tym
powiat sławieński, w obrębie którego znalazły się Gminy: Darłowo,
Sławno, Malechowo i Postomino oraz miasta Darłowo i Sławno.
Powiat Sławieński włączono do województwa
zachodniopomorskiego
13
Powiat sławieński ma bogatą historię. Jego początki wiążą się z tworzeniem organizacji
państwowej na Pomorzu sławieńsko-słupskim. W XI wieku kształtowała się ona w oparciu o
ośrodki władzy terytorialnej pod rządami miejscowych władców. Podstawą samodzielnego
księstwa sławieńskiego stały się ziemie, które podporządkował sobie pierwszy znany książę
sławieński - Racibor. Księstwo sławieńskie już w okresie rządów Raciborzyców ( XII wiek)
dzieliło się na dwie kasztelanie sławieńską i słupską. W grodzie sławieńskim urzędował
kasztelan ,będący urzędnikiem terytorialnym, namiestnikiem księcia, sprawującym w jego
imieniu władzę sądowniczą, wojskową i administracyjną.
W początkach XIII wieku obszar dzisiejszego Sławna podlegał zwierzchnictwu duńskiemu,
potem wszedł w skład księstwa uznamsko-szczecińskiego a następnie księstwa gdańskiego i
rugijskiego. W 1317 roku Sławno znalazło się we władaniu Brandenburgii, w imieniu której
rządzili możni z rodu Święców. Oni to w 1317 roku lokowali na prawie lubeckim Nowe
Sławno.
W XV wieku Sławno było jednym z 35 miast bezpośrednich ( podlegających bezpośrednio
księciu), mających prawo wysyłania swoich reprezentantów na sejmy krajowe.
Po zakończeniu wojny trzydziestoletniej w 1648 roku zmieniła się struktura terytorialnej
władzy politycznej i administracyjnej. Przejściowo, połączone zarządy domen (okręgów)
stały się zalążkiem większego organizmu administracji terytorialnej - zwanego dystryktem, na
czele którego stał urzędnik zwany starostą. Na początku XVII wieku ujmowano w jeden
rozległy dystrykt domenę darłowską i słupską. W dalszej kolejności zlikwidowano podział na
dystrykty. W efekcie wyłoniła się mniejsza „dzielnica sławieńsko-darłowska”.
Podział na powiaty pojawił się już w końcu XVII wieku, jednakże dopiero reforma z 1724
roku wprowadziła połączony powiat sławieńsko-polanowski obejmujący Darłowo, Sławno,
Polanów i Sianów. Starosta - landrat stał się, na mocy decyzji króla pruskiego, urzędującym
przedstawicielem władzy państwowej.
W kwietniu 1815 roku wprowadzono nowy podział terytorialno - administracyjny państwa
pruskiego. Utworzono prowincje ( w liczbie 10 ), rejencje ( w liczbie 25) i powiaty. W skład
14
prowincji pomorskiej wchodziła rejencja koszalińska , na której obszarze znalazł się powiat
sławieński. Powiat ten pod względem powierzchni zajmował trzecie miejsce (po słupskim i
szczecineckim). Powierzchnia powiatu wynosiła wówczas 1584 km2. Liczba gmin w
powiecie wzrosła do 166. Powiatowym organem samorządu terytorialnego ( coraz wyraźniej
ograniczanym systemem centralizmu państwowego Hohenzollernów) pozostawał nadal
sejmik powiatowy, gromadzący wyłącznie stan pierwszy, czyli szlachtę mającą w powiecie
swoje rodowe majątki. System rejencji przetrwał do czasu II wojny światowej. Powiat
sławieński do 1945 roku należał do rejencji koszalińskiej, w jego skład wchodziły 4 miasta
(Darłowo, Sławno, Polanów, Sianów), 9 gmin wiejskich i 176 gromad. Sianów pozostał w
granicach powiatu sławieńskiego tylko do lipca 1945 roku.
W wyniku II Wojny Światowej dawny powiat sławieński znalazł się w granicach Polski, na
obszarze tzw. Ziem Odzyskanych, które Uchwałą Rady Ministrów z 14 marca 1945 roku
podzielone zostało na 4 okręgi.
I-Śląsk Opolski,
II-Dolny Śląsk,
III-Pomorze Zachodnie,
IV-Warmia i Mazury.
W okręgu zachodniopomorskim wyznaczono obwód sławieński. Kolejny podział
administracyjny Ziem Zachodnich i Północnych został dokonany uchwałą Rady Ministrów z
7 lipca 1945 roku, wtedy to obwód sławieński, słupski, miastecki i bytowski włączono do
województwa gdańskiego. Taki podział istniał do 1946 roku. Rozporządzeniem Rady
Ministrów z 29 maja 1946 roku w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem
Odzyskanych w miejsce okręgów i obwodów powołano województwa i powiaty. Zgodnie z
tym rozporządzeniem powiat sławieński ponownie włączono do województwa
szczecińskiego. Później powiat ten wielokrotnie zmieniał swoje granice i podległość
administracyjną.
W 1950 roku zgodnie z ustawą o podziale administracyjnym państwa, w wyniku której
utworzono województwo koszalińskie, powiat sławieński znalazł się w granicach
województwa koszalińskiego. Zasadnicze zmiany w podziale administracyjnym powiatu
sławieńskiego nastąpiły z chwilą likwidacji gromad i powołania gmin. Zostało to dokonane
Uchwałą Wojewódzkiej Rady Narodowej w Koszalinie z dnia 9 grudnia 1972 roku. W dniu
28 maja 1975 roku Sejm uchwalił ustawę o dwustopniowym podziale administracyjnym
państwa i powołaniu nowych województw. Zgodnie z tą ustawą powołano województwo
słupskie. Powiat sławieński leżący między Słupskiem a Koszalinem został podzielony wtedy
między województwo słupskie i koszalińskie.
Powiat sławieński , w jego dzisiejszym kształcie, powstał na mocy ustawy z dnia 24 lipca
1998 o wprowadzeniu podziału terytorialnego państwa na gminy, powiaty i województwa.
Powiat integruje na nowo gminy pogranicza nie istniejących już województw koszalińskiego i
słupskiego.
Szkolnictwo
Historia szkolnictwa w Jeżyczkach
15
Budynek Szkoły Podstawowej w Jeżyczkach oddany do użytku w 1928 roku.
Budynek szkolny w 2007 roku.
16
Budynek szkolny oddany do użytku w latach 60-tych
17