Kliknij tutaj aby pobrać prezentację z wykładu

Prawo karne materialne
dr hab. Włodzimierz Wróbel, prof. UJ
dr hab. Piotr Kardas, prof. UJ
Pojęcie prawa karnego
• Prawo karne w systemie kontroli społecznej
• Prawo karne a normy moralne
• Istota kary: dolegliowść
Pojęcie prawa karnego
• Prawo karne:
• Zespół norm ustanowionych przez władzę państwową, która określa
• jakie zachowania naruszające normy postępowania mają charakter czynów za które
wymierza się kary (czyny karalne)
• jakie są zasady pociągania sprawców tych czynów do odpowiedzialności karnej
• jakie kary lub inne środki mają być stosowane wobec sprawców czynów karalnych (także
środki zabezpieczające)
Pojęcie prawa karnego
• Upoważnienie konstytucyjne
• Uwarunkowania cywilizacyjne i kulturowe
• Co do zasad odpowiedzialności (wina, wiek)
• Co do rodzaju kar (kara śmierci, kary cielesne)
Granice prawu karnemu wyznaczają gwarantowane przez Konstytucję
wolności i prawa człowieka, wynikające z przyrodzonej i niezbywalnej
godności ludzkiej
Prawo karne w systemie prawa
• Prawo karne jako rodzaj prawa represyjnego
• Prawo karne a prawo cywilne
• Subsydiarność prawa karnego
Jeżeli jakieś zachowanie w świetle właściwych dla danej dziedziny życia
społecznego norm prawnych nie jest uznane za sprzeczne z tymi normami, to
nie może być uznane za zabronione pod groźbą kary przez prawo karne
Prawo karne materialne i inne dziedziny
prawa karnego
• Prawo karne procesowe
• Prawo karne wykonawcze
• Prawo karne skarbowe
• Prawo wykroczeń
• Prawo dyscyplinarne i odpowiedzialności zawodowej
• Prawo administracyjno-karne
• Międzynarodowe prawo karne
Podstawowe pojęcia związane z prawem
karnym
• Czyn zabroniony: zachowanie o znamionach określonych w ustawie
karnej
• Kto zabija człowieka podlega karze od 8 lat pozbawienia wolności , karze 25 lat
pozbawienia wolności albo karze dożywotniego pozbawienia wolności
• Przestępstwo: czyn bezprawny, zabroniony pod groźba kary przez
ustawę, karygodny, zawiniony
Podstawowe pojęcia związane z prawem
karnym
• Wykroczenie: czyn zabroniony pod groźbą kary jako wykroczenie,
zabroniony karą aresztu, ograniczenia wolności, grzywną do 5000 zł
lub naganą
• Przewinienie dyscyplinarne: zachowanie skierowane przeciwko
godności wykonywanego zawodu lub sprawowaniu służby publicznej
za które wymierza się sankcje dyscyplinarne
Kara
• Osobista dolegliwość zadana przez konstytucyjnie
uprawniony organ państwa sprawcy przestępstwa
jako wyraz potępienia jego zachowania
• środki karne,
• środki probacyjne
• środki zabezpieczające
Funkcje prawa karnego
• Funkcja ochronna
• Funkcja sprawiedliwościowa
• Funkcja gwarancyjna
• Funkcja kompensacyjna
• Funkcja komunikacyjna
Funkcja ochronna
• Ochrona dóbr (wartości, interesów) zbiorowych lub indywidualnych,
uznanych przez ustawodawcę za cenne
• Prewencja generalna
• Pozytywna
• Negatywna
• Prewencja indywidualna
• Zabezpieczenie
• Funkcja symboliczna
Funkcja sprawiedliwościowa
• Odpłata za wyrządzone zło – realizacja sprawiedliwości retrybutywnej
Funkcja gwarancyjna
• Zabezpieczenie jednostki przed nieuzasadnionym ograniczeniem praw
i wolności stosowanym przez władze publiczną
• Ochrona przed arbitralnością władzy publicznej
• Zasada określoności
• Zakaz retroaktywności
Funkcja kompensacyjna
• Naprawienie wyrządzonej szkody i krzywdy jednostce
• Rozwiązanie konfliktu wynikającego z faktu popełnienia przestępstwa
• Funkcja gwarancyjna prawa karnego
• Konieczność ustawowej podstawy do karnoprawnej ingerencji w
obszar praw i wolności człowieka – art. 31 ust. 3 Konstytucji RP
Nullum crimen/nulla poena sine lege
• Nullum crimen sine lege scripta
• Nullum crimen sine lege praevia
• Nullum crimen sine lege certa
• Nullum srimen sine lege scripta
• Jak regulacje podustawowe mogą wpływać na zakres karalności
• Żródłem prawa karnego mogą być umowy międzynarodowe i
Konstytucja
• Uzasadnienie zasady: podział władz, zasada winy, koncepcja przymusu
psychicznego, związanie organów władzy ustawą
Ustawa karna
• Struktura kodeksu
• Wykładnia przepisów prawa karnego