Przeczytaj fragment

Wstęp
W dniach 7–9 listopada 2011 roku w siedzibie Lubelskiego Towarzystwa Naukowego odbyła się ogólnopolska konferencja naukowa w ramach cyklu „Między
literaturą a medycyną”. Było to dziewiąte spotkanie, poświęcone tym razem „Starości i innym problemom egzystencjalnym człowieka wcześniejszego i współczesnego”. Temat ten wydaje się niezwykle istotny z perspektywy współczesnego
człowieka, żyjącego w świecie, który podlega kolejnym przemianom. Nieustanna
pogoń za młodością sprawiła, że starość stała się tematem tabu.
Na przestrzeni ostatniego stulecia średni czas życia ludzkiego znacznie się
wydłużył, w związku z czym ważną rolę odgrywają programy prozdrowotne,
realizowane przez różne instytucje. O wzrastającej aktywności osób starszych
świadczą licznie powstające w większych miastach Uniwersytety Trzeciego Wieku, a także koła gospodyń wiejskich na wsiach. Podejmowane działania, mające
na celu aktywizację osób w podeszłym wieku, zapobiegają ich wykluczeniu ze
społeczeństwa; pamiętajmy, iż każdy człowiek pragnie być potrzebny oraz zauważany w najbliższym mu otoczeniu. Niniejszy tom, podobnie jak poprzednie,
ma charakter interdyscyplinarny – dzięki współpracy środowiska humanistów
i literaturoznawców z lubelskim środowiskiem medycznym, a także ogólnokrajowym oraz z przedstawicielami nauk historycznych, filozoficznych i religijnych.
Wśród poruszanej w licznych referatach problematyki starości znalazły się
różne oblicza osób w podeszłym wieku w kulturach pierwotnych, w hinduizmie,
buddyzmie, chrześcijaństwie, islamie, judaizmie (Roman Tokarczyk). Ważną rolę
w kreowaniu wizerunku tej grupy odgrywają wzorce normatywne mające wpływ
na usytuowanie człowieka w przestrzeni społecznej. Dualistyczny wizerunek
starca w kulturze Indian północnoamerykańskich analizuje Sławomir Bobowski.
O znaczeniu i funkcji osób starszych w Starym Testamencie i literaturze międzytestamentowej pisze ks. Mirosław Wróbel. Równie optymistyczną wizję starości,
jako najważniejszego okresu w życiu, roztacza Henryk Kurczab w swoim studium
O wartościach i wartościowaniu w jesieni życia.
8
Wstęp
Z kolei Lucyna Patyjewicz pisze o roli nadziei w życiu człowieka walczącego
z chorobami. O licznych dolegliwościach związanych z podeszłym wiekiem piszą
Ida Kinalska-Pietruska i Jan Pietruski. Analiza przypadków medycznych na podstawie utworów literackich to temat przewodni artykułu Mariana Markiewicza.
Charakterystykę pacjenta geriatrycznego oraz sposobów jego leczenia odnajdujemy w artykułach: Grzegorza Wallnera, Biruty Fąfrowicz, Marii LaskowskiejSzcześniak oraz Anny Szcześniak. Przed niebezpieczeństwami wynikającymi
z zalegalizowania eutanazji, błędnie utożsamianej z godną śmiercią, przestrzega
artykuł ks. Krzysztofa Jeżyny.
Istotną część niniejszego tomu stanowi przedstawienie wizerunku starości
w literaturze polskiej. O sporze „starej” i „młodej” prasy pisze Bogdan Mazan,
eksponując zjawisko starości jako fenomenu kulturowego. Dylematy egzystencjalne pozytywistów żyjących u schyłku XIX wieku pojawiają się w referatach
Justyny Rybaczuk, Izabeli Woszczak oraz Dariusza Piechoty. Trzy reprezentatywne oblicza starszych mężczyzn w prozie Stefana Żeromskiego dominują w szkicu
Tadeusza Linknera. O transformacji modernistycznego skandalisty – Stanisława
Przybyszewskiego, pisze Dariusz Szymański.
O starości w poezji Czesława Miłosza, mającej nie tylko charakter osobistego wyznania, lecz także zwrotu w stronę transcendencji, pisze Marian Stępień.
Bilans życia Marii Kuncewiczowej na tle malowniczego Kazimierza Dolnego
dominuje w szkicu Agnieszki Trześniewskiej. Analizę utworów Jacka Dehnela
w kontekście starości przedstawia Katarzyna Witkiewicz. Z kolei kryzys twórczy
został włączony w obszar problematyki egzystencjalnej w szkicu Stanisława Jaworskiego. W krąg współczesnej literatury amerykańskiej wprowadza studium
Magdaleny Niekry dotyczące prozy Ernesta Hemingwaya. W tomie tym odnajdujemy również szkic Stanisława Kryńskiego dotyczący dwóch wizerunków cesarza Franciszka Józefa I.
Starość wydaje się inspirującym tematem także dla językoznawców oraz
logopedów. O językowym obrazie samotności w języku osób starszych pisze
Katarzyna Sobstyl. Wraz z wiekiem na skutek chorób zaburzeniu ulegają także
pismo oraz mowa, o czym dowiadujemy się ze szkiców Anety Domagały i Urszuli
Mireckiej. W tomie tym odnajdujemy również interesujący artykuł Małgorzaty
Potent na temat wizerunku starych ludzi w oczach licealistów.
O walce ze starością w obrębie medycyny alternatywnej piszą Gerard Guźlak
oraz Jan Charlęża. Pozytywna wizja starzenia się to również motyw przewodni
artykułu Stanisława Stabryły oraz Mieczysława Inglota.
Wierzymy, że książka ta zainteresuje szerokie grono Czytelników.
Redaktorzy