Krajowe Ramy Kwalifikacji i budowa programów studiów w oparciu

Krajowe Ramy Kwalifikacji i budowa programów studiów w oparciu

Krajowe Ramy Kwalifikacji i
b d
budowa
programów
ó studiów
t dió w
oparciu
p
o efekty
y kształcenia
Seminarium Bolońskie
„Nowe
N
perspektywy
kt
dla
dl szkolnictwa
k l i t
wyższego”
ż
”
Politechnika Gdańska
14 kwietnia 2011
Maria Ziółek – Ekspertka Bolońska
Uniwersytet im. A. Mickiewicza w Poznaniu
1
Plan prezentacji
„
„
„
„
„
Wprowadzenie do Europejskich i Krajowych
Ram Kwalifikacji – krótka historia
Polskie Ramy Kwalifikacji
Objaśnienie stosowanych pojęć
Metod ka projektowania
Metodyka
projekto ania no
nowego
ego program
programu
kształcenia
Projektowanie programu kształcenia w
oparciu o efekty kształcenia i z odniesieniem
do obszarów kształcenia
Maria Ziółek
2
Wprowadzenie do Europejskich i
Krajowych Ram Kwalifikacji –
definicje kwalifikacji
„
Kwalifikacja - oznacza formalny wynik procesu oceny i
walidacji uzyskany w sytuacji, w której właściwy organ stwierdza,
że dana osoba osiągnęła efekty uczenia się zgodne z określonymi
standardami
Definicja przyjęta przez Parlament Europejski w ramach zalecenia w sprawie
wprowadzenia Europejskich Ram Kwalifikacji dla uczenia się przez całe życie (kwiecień
2008)
„
Kwalifikacja (qualification) – dyplom, świadectwo, certyfikat
lub inny dokument, wydany przez uprawnioną instytucję,
stwierdzający że dana osoba osiągnęła efekty uczenia się zgodne
z odpowiednimi wymaganiami.
Definicja przyjęta uchwałą nr 7/VII/10 Komitetu Sterującego do spraw Krajowych Ram
Kwalifikacji dla uczenia się przez całe życie w dniu 29 lipca 2010 r.
Maria Ziółek
3
System kwalifikacji
zapewniający zdobywanie i uznawanie kompetencji
Definicja Komitetu Sterującego KRK LLL
Krajowy system kwalifikacji (national qualifications
y
) – ogół
g działań p
państwa związanych
ą
y z
system
potwierdzaniem efektów uczenia się dla potrzeb rynku
pracy społeczeństwa obywatelskiego oraz indywidualnego
pracy,
rozwoju osób uczących się, oparty na krajowych ramach
kwalifikacji. Obejmuje on w szczególności nadawanie oraz
uznawanie kwalifikacji, a także zapewnianie jakości
kwalifikacji.
Maria Ziółek
4
System kwalifikacji
zapewniający zdobywanie i uznawanie kompetencji
System kwalifikacji składa się z następujących elementów :
„
„
„
Ram K
R
Kwalifikacji
lifik ji (przypisania
(
i
i krajowych
k j
h poziomów
i ó efektów
f któ
uczenia się dla edukacji powszechnej, wyższej i zawodowej do
poziomów ERK))
p
Powszechnego zastosowania efektów uczenia się jako podstawy
budowy programów
Powszechnego zastosowania potwierdzania efektów uczenia
się (włączając zdobyte poza edukacją formalną)
„
Powszechnego stosowania mechanizmów zapewniania jakości
„
Systemu punktowego akumulacji i transferu dokonań
Maria Ziółek
5
Kompetencje,
o pete cje, Ramy
a y
Kwalifikacji - definicje
„
„
„
Kompetencje
p
j – wszystko
y
to,, co dana osoba wie,, rozumie i
potrafi wykonać, czyli jej skumulowane efekty uczenia się
(kształcenia)
Ramy kwalifikacji – opis wzajemnych relacji między kwalifikacjami,
integrujący różne krajowe podsystemy kwalifikacji, służący większej
przejrzystości, dostępności i jakości kwalifikacji, stworzony dla
potrzeb rynku pracy i społeczeństwa obywatelskiego
obywatelskiego. W
szczególności, zawiera on opis hierarchii poziomów kwalifikacji –
każda kwalifikacja jest umieszczona na jednym z tych poziomów.
y p
poziomów przyporządkowany
p yp ą
y jjest odpowiadający
p
ją y mu
Każdemu z tych
poziom w Europejskich Ramach Kwalifikacji.
Efekty
y kształcenia definiujemy
j y w kategoriach
g
wiedzy,
y, umiejętności
ję
oraz kompetencji personalnych i społecznych
Maria Ziółek
6
Efekty
y uczenia się
ę i efekty
y
kształcenia
„
„
Efekty uczenia się (learning outcomes) – to, co
osoba
b ucząca się
i wie,
i rozumie
i i potrafi
t fi wykonać
k
ćw
wyniku uczenia się, ujęte w kategoriach wiedzy,
umiejętności oraz kompetencji personalnych i
społecznych.
ł
h
Efekty kształcenia – to,
to co osoba uczestnicząca w
procesie kształcenia prowadzonym przez
instytucję edukacyjną lub szkoleniową wie,
rozumie i potrafi wykonać po jego zakończeniu
zakończeniu, ujęte
w kategoriach wiedzy, umiejętności oraz kompetencji
personalnych i społecznych.
Maria Ziółek
7
Definicje wg Zaleceń Parlamentu Europejskiego i
Rady Europy z dnia 18 czerwca 2009
w sprawie ustanowienia europejskiego systemu transferu osiągnięć
w kształceniu i szkoleniu zawodowym
WIEDZA − efekt przyswajania
informacji poprzez uczenie się.
Wiedza jest zbiorem faktów
faktów,
zasad, teorii i praktyk
powiązanych z dziedziną
pracy lub nauki.
W kontekście europejskich
ram kwalifikacji wiedzę
opisuje się jako teoretyczną
lub faktograficzną
Efekty
kształcenia
UMIEJĘTNOŚCI − zdolność do
stosowania wiedzy i korzystania z
know-how w celu wykonywania
zadań i rozwiązywania
problemów.
W kontekście europejskich ram
kwalifikacji umiejętności określa
się jako kognitywne (obejmujące
myślenie logiczne, intuicyjne i
kreatywne) oraz praktyczne
(obejmujące sprawność
i korzystanie z metod, materiałów,
narzędzi i instrumentów)
KOMPETENCJE − udowodniona zdolność stosowania
wiedzy, umiejętności i zdolności osobistych, społecznych
lub metodologicznych okazywana w pracy lub nauce oraz w
karierze zawodowej i osobistej; w europejskich ramach
kwalifikacji, kompetencje określane są w kategoriach
odpowiedzialności i autonomii
Maria Ziółek
8
Domena wiedzy w taksonomii
Blooma-Andersona
6. Tworzenie
5. Ocenianie
Piramida
Pi
id w
taksonomii
BloomaAndersona
4. Analizowanie
3. Stosowanie
2. Rozumienie
1. Zapamiętywanie
Maria Ziółek
9
Ramy Kwalifikacji dla Europejskiego
Ob
Obszaru
Szkolnictwa
S k l i t
Wyższego
W ż
krótka historia z Procesem Bolońskim w tle
BERLIN – 2003
D k j nt. RK
Dyskusja
BERGEN – 2005
Decyzja o wprowadzeniu RK
LONDYN – 2007
Potwierdzenie zasad wdrażania RK
LEUVEN – 2009
Do 2012 krajowe ramy kwalifikacji mają
być odniesione do ram kwalifikacji dla
EOSW
10
Maria Ziółek
Ramy
y Kwalifikacji
j
- krótka historia
„
„
„
Ramy kwalifikacji opracowane dla Europejskiego
Obszaru Szkolnictwa Wyższego (EOSW) zwane
bolońskimi ramami kwalifikacji
Ramy kwalifikacji opracowane dla całego systemu
edukacji europejskiej w perspektywie kształcenia się
przez całe życie (life long learning – LLL) opracowane
przez Komisję Europejską – zwane europejskimi
RK
Krajowe Ramy Kwalifikacji (KRK)
Maria Ziółek
11
Europejskie
p j
i Bolońskie
Ramy Kwalifikacji
–
Rekomendacja PE z 23 kwietnia 2008
–
8 poziomów edukacji w ERK
–
Opisy wymagań w kategoriach: wiedzy,
Europejskie
1
umiejętności i innych kompetencji
–
–
Spójność z ramami bolońskimi, nadrzędność
2
ERK
3
Zakładany kalendarz
4
„
2010 – odniesienia ram krajowych do
europejskich – pierwsze raporty
referencyjne
„
2011 – raporty referencyjne cd.
cd
„
2012 – na dyplomach (wszelkich
Bolońskie
świadectwach) numer poziomu ERK i KRK
5
K ótki cykl
Krótki
kl
6
Pierwszy stopień
7
Drugi stopień
8
Trzeci stopień
Swoboda
S
b d iinterpretacji
t
t ji w krajowych
k j
h ramach
h kwalifikacji
k lifik ji (także
(t kż co d
do li
liczby
b poziomów)
i
ó )
z zachowaniem przekładalności do ERK
Maria Ziółek
12
(Inne) Kompetencje
Umiejjętności
W
Wiedza
ERK
Poziom 6
(studia I stopnia)
Poziom 7
(studia II stopnia)
Zaawansowana wiedza w
danej dziedzinie pracy i nauki
obejmująca krytyczne
rozumienie jej teorii i zasad.
Wysoce wyspecjalizowana wiedza,
wiedza
której część stanowi najnowsza wiedza
w danej dziedzinie pracy lub nauki,
będąca podstawą oryginalnego myślenia
lub badań.
badań Krytyczna świadomość
zagadnień w zakresie wiedzy w danej
dziedzinie oraz na styku różnych dziedzin
Specjalistyczne umiejętności
rozwiązywania problemów potrzebne do
badań lub działalności innowacyjnej w
celu tworzenia nowej wiedzy i procedur
oraz integrowania wiedzy z różnych
dziedzin
Zaawansowane umiejętności
wykazywania się biegłością i
innowacyjnością potrzebną do
rozwiązywania złożonych i
nieprzewidywalnych
problemów w specjalistycznej
dziedzinie pracy lub nauki.
Zarządzanie złożonymi
technicznymi lub zawodowymi
działaniami lub projektami,
ponoszenie odpowiedzialności
za podejmowane decyzje w
nieprzewidywalnych
kontekstach związanych z
pracą lub nauką,
nauką ponoszenie
odpowiedzialności za
zarządzanie rozwojem
zawodowym jednostek i grup.
Poziom 8
(studia III stopnia –
doktoranckie)
Wiedza na najbardziej
zaawansowanym poziomie w
danej dziedzinie pracy lub nauki
oraz na styku różnych dziedzin
Najbardziej zaawansowane i
wyspecjalizowane umiejętności
i techniki w tym synteza i
ocena, potrzebne do
rozwiązywania krytycznych
problemów badaniach lub
działalności innowacyjnej oraz
do poszerzania i ponownego
określania istniejącej wiedzy lub
Przyrost
y
kompetencji
p
j
praktyki zawodowej
Zarządzanie i przekształcanie
Wykazywanie się znaczącym
kontekstów związanych z pracą lub
autorytetem, innowacyjnością,
nauką, które są złożone,
autonomią, etyką naukową i
nieprzewidywalne i wymagają nowych
zawodową oraz trwałym
podejść strategicznych. Ponoszenie
zaangażowaniem w rozwój
odpowiedzialności za przyczynianie się
nowych idei i procesów w
do rozwoju wiedzy i praktyki zawodowej najważniejszych kontekstach
lub za dokonywanie przeglądów
pracy zawodowej lub nauki
nauki, w
strategicznych wyników zespołów.
tym badań.
Maria Ziółek
13
EHEA and ERA
– two pillars in the
development of „Europe of Knowledge”
I Cycle
Bachelor
EHEA
Research
II Cycle
II cycle
Master
III Cycle
Cycle
III
Doctor
Doctor
EHEA
Education of young researchers
- doctoral programmes
- post-doctoral training
ERA
European
p
Research Area
ERA
(Research and
Innovation Area)
Maria Ziółek
14
Czym
y mają
ją być
y Krajowe
j
Ramy Kwalifikacji ?
„
„
Opisem sytuacji zastanej?
Narzędziem reform?
*
Mają służyć przemianom w systemie kształcenia, a
w szczególności dostosowaniu tego systemu do
potrzeby „uczenia się przez całe życie”
*
Mają
M
j służyć
ł ż ć odniesieniu
d i i i kwalifikacji
k lifik ji danego
d
kraju do Ram Europejskich
od roku 2012 na każdym świadectwie, dyplomie powinien być
umieszczany poziom Ram Europejskich i Krajowych
Maria Ziółek
15
Odniesienie kwalifikacji kraju A
do kwalifikacji kraju B
Ramy
kwalifikacji
kraju A
Europejskie
ramy
kwalifikacji
Ramy
kwalifikacji
kraju B
Poziom 7
Poziom 8
Poziom 10
Poziom 6
Poziom 7
Poziom 5
Kwalifikacja
α
Poziom 4
Poziom 3
Poziom 6
Poziom 8
Poziom 7
Poziom 5
Poziom 6
Poziom 4
Poziom 5
Poziom 3
Poziom 2
Poziom 2
Poziom 1
Poziom 1
Poziom 4
Poziom 9
Maria Ziółek
Kwalifikacja
β
Poziom 4
Poziom 3
Poziom 2
P i
Poziom
1
Poziom 6
16
Kwalifikacja
j jako
j
zbiór
efektów uczenia się
„
„
„
„
Kwalifikacja nadana „uczącemu się” może być traktowana jako zbiór
efektów uczenia się
się. Nie jest potwierdzeniem ukończenia „procesu
procesu
kształcenia”, ale potwierdzeniem uzyskania kompetencji – efektów
uczenia się
Ef kt uczenia
Efekty
i się
i muszą podlegać
dl
ć potwierdzeniu
t i d
i (walidacji
( lid ji – validation)
lid ti )
Po zbadaniu zgodności efektów uczenia się z obowiązującymi
standardami wydawane jest potwierdzenie odpowiedniej kwalifikacji –
dyplom/świadectwo
Kwalifikacja może być uzyskana na drodze:
„
„
„
kształcenia
ks
tałcenia fo
formalnego
malnego
kształcenia pozaformalnego
uczenia się nieformalnego
Maria Ziółek
17
Efekty
y kształcenia – ocenianie,,
uznawanie, walidacja
Definicje
j Komitetu Sterującego
ją g ds. KRK i LLL
OCENIANIE
metody i procesy
prowadzące do określenia
zakresu, w jakim uczący
się faktycznie przyswoił
określoną wiedzę,
ę
opanował określone
umiejętności i zdobył
określone kompetencje
Efekty
kształcenia
UZNAWANIE KWALIFIKACJI
((recognition
g
of qualification)
q
)
Formalne uznanie przez
uprawnioną instytucję wartości
kwalifikacji zdobytej za granicą
w celu jej wykorzystania w
kraju w dalszej edukacji lub na
rynku pracy
WALIDACJA
(POTWIERDZENIE EFEKTÓW UCZENIA SIĘ)
proces stwierdzania przez uprawnioną instytucję,
instytucję
czy dana osoba osiągnęła efekty uczenia się
zgodne z odpowiednimi wymaganiami
Maria Ziółek
18
4 Polskie Ramy Kwalifikacji
4.
- krótka historia
„
MEN: główny koordynator tworzenia Krajowych Ram Kwalifikacji
„
„
„
„
„
Powołanie zespołu ekspertów i rozpoczęcie prac we wrześniu 2008 r.
Od 2006 – Grupa Robocza ds. KRK w szkolnictwie wyższym
Włączenie członków GR KSK (powołanej w grudniu 2006)
Model KRK dla szkolnictwa wyższego kwiecień 2010 – IV wersja
O
Opracowanie
i opisów
i ó efektów
f któ kształcenia
k t ł
i dla
dl obszarów
b
ó kształcenia
k t ł
i
(styczeń-kwiecień 2010)
„
Powołanie ciał odpowiedzialnych za wdrożenie LLL i Krajowych
Ram Kwalifikacji – koordynacja ponadsektorowa (luty 2010)
„
Powołanie Komitetu Sterującego
ją g ds. KRK dla LLL (2
( lipca
p 2010))
„
Nowelizacja Ustawy o szkolnictwie wyższym (18 marca 2011
„
zatwierdzona przez Sejm, 5 kwietnia 2011 podpisana przez Prezydenta RP)
Prace nad przykładowymi opisami kierunków studiów
(benchmarkami)
Maria Ziółek
19
PRK – poziomy kwalifikacji
propozycja Komitetu Sterującego PRK
Poziom ERK
Poziom PRK
Przykładowe kwalifikacje odpowiadające
poziomom
i
PRK
1
1
Świadectwo ukończenia szkoły podstawowej
2
2
Świadectwo ukończenia gimnazjum
3
3
Świadectwo ukończenia zasadniczej szkoły
zawodowej
4
4
Ś
Świadectwo
ukończenia szkoły średniej
5
5
[trwa dyskusja – np. dylom mistrzowski, dyplom kolegium
nauczycielskiego, niektóre certyfikaty zawodowe]
6
6
Dyplom licencjata/inżyniera
7
7
Dyplom magistra
8
8
Dyplom doktora
Maria Ziółek
20
PRK – jako rama „nie
następcza” (non-consecutive)
Poziom 8
Poziom 7
Poziom 6
Poziom 5
Poziom 4
Poziom 3
Poziom 2
Poziom 1
Źródło: Tomasz Saryusz Wolski
Prezentacja: Krajowe Ramy Kwalifikacji
dla Polskiego Szkolnictwa Wyższego POKL
21
Polskie Ramy Kwalifikacji
- gdzie dziś jesteśmy?
„
„
W szkolnictwie wyższym przygotowano propozycję
opisu efektów kształcenia na studiach I, II i III
stopnia
p
dla ośmiu obszarów kształcenia – każdyy
obecnie istniejący kierunek studiów można
zlokalizować w jjednym
y lub kilku obszarach.
Opisy efektów kształcenia odnoszą się – zgodnie z
wymogami ram kwalifikacji – do kategorii wiedzy,
wiedzy
umiejętności oraz kompetencji personalnych i
społecznych
Maria Ziółek
22
Obszary kształcenia
1. Obszar studiów humanistycznych
2. Obszar studiów społecznych
3. Obszar studiów ścisłych
y
4. Obszar studiów przyrodniczych
5 Obszar studiów technicznych
5.
6. Obszar studiów medycznych
7. Obszar studiów rolniczych, leśnych i weterynaryjnych
poświęconych
ę
y sztuce
8. Obszar studiów p
Maria Ziółek
23
Definicje – zawarte w Ustawie
PSW z dnia 18 marca 2011
„
„
„
Obszar kształcenia – zasób wiedzy i umiejętności z zakresu
jednego z obszarów wiedzy określonych w przepisach art.
art 3
ust.1 ustawy z dnia 14 marca 2003 o stopniach naukowych i
tytule
y
naukowym…
y
Kierunek studiów – wyodrębniona część jednego lub kilku
obszarów kształcenia, realizowana w uczelni w sposób
określony
k śl
przez program kkształcenia
ł
i
Program kształcenia – opis określonych przez uczelnię
spójnych efektów kształcenia,
kształcenia zgodny z krajowymi Ramami
Kwalifikacji dla Szkolnictwa Wyższego, oraz opis procesu
kształcenia,, prowadzącego
p
ą g do osiągnięcia
ąg ę
tych
y efektów,, wraz z
przypisanymi do poszczególnych modułów tego procesu
24
punktami ECTS
Maria Ziółek
Definicje
Komitetu Sterującego ds. KRK i LL
„
„
„
9
9
9
9
WIEDZA (knowledge) – zasób powiązanych ze sobą faktów,
zasad teorii i doświadczeń przyswojonych przez osobę uczącą
zasad,
się
UMIEJĘTNOŚCI
Ę
(skills) – zdolność wykorzystania
y
y
wiedzyy oraz
wyćwiczonych sprawności do wykonywania zadań oraz
rozwiązywania problemów.
KOMPETENCJE PERSONALNE I SPOŁECZNE –
zdolność do autonomicznego i odpowiedzialnego wykonywania
powierzonych zadań;
gotowość do uczenia się przez całe życie;
sprawność
sp
a ość komunikowania
o u o a a się;
s ę;
umiejętność współdziałania z innymi w roli zarówno członka jak
25
i lidera zespołu.
Maria Ziółek
Poziomy
y definiowania
efektów kształcenia (EK)
EK w Europejskich Ramach Kwalifikacji
EK w Krajowych Ramach Kwalifikacji
DUE
D
Opracowane w Polsce
Rozp. Ministra
EK w ośmiu obszarach kształcenia
D
Opracowane w Polsce
Rozp. Ministra
EK dla kierunków studiów
Opracowane przez jednostki autonomiczne lub „centralnie”
EK dla programów studiów
Opracowane przez jednostki prowadzące studia
EK dl
dla
przedmiotu 1
EK dl
dla
przedmiotu 2
EK dl
dla
przedmiotu 3
. . . . . . . . . . . . Maria Ziółek
EK dla
przedmiotu
N
26
Projektowanie programów
kształcenia – podejście tradycyjne i nowe
Nowe
Tradycyjne
Misja uczelni
Standardy
Profil
Program 1
Program n
Efekty kształcenia
EK 1
EK 2
EK n
EK 1
EK 2
EK x
Program 1
Maria Ziółek
Program n
27
Metodyka projektowania
nowego programu kształcenia
k t ł
i
Koncepcja
• Rozpoznanie potrzeb; określenie celów
Planowanie i określenie wymagań
• Identyfikacja projektów krajowych i międzynarodowych; określenie poziomu;
wstępna wersja opisów efektów kształcenia (EK)
Projektowanie
• Opracowanie szczegółowych opisów EK dla programu, przedmiotów,
przyporządkowanie typów zajęć, metod kształcenia, oceniania i ECTS
Implementacja
• Wybór wykładowców, plan studiów, prace administracyjne
Testowanie i ocena
• W trakcie projektowania i w trakcie realizacji programu
Maria Ziółek
28
Cel programu kształcenia
Cel p
programu
g
kształcenia jjest
formułowany z punktu widzenia
nauczyciela.
i l JJestt tto szeroki,
ki ogólny
ól opis
i
intencjij kształcenia;; wskazuje
j na to co
nauczyciel zamierza osiągnąć w
programie
i kkształcenia
ł
i
Maria Ziółek
29
Projektowanie programu
k t ł
kształcenia
i w oparciu
i o efekty
f kt
kształcenia
1.
„
„
Określenie szczegółowych efektów kształcenia
odpowiadających dyplomowi ukończenia studiów
na danym „kierunku” przez jednostkę prowadzącą
studia.
Odniesienie – ogólne i obszarowe efekty kształcenia w
Krajowych Ramach Kwalifikacji
Program „autorski” – uwzględniający m.in. misję uczelni,
zasoby kadrowe i materialne
Maria Ziółek
30
Projektowanie programu
k t ł
kształcenia
i w oparciu
i o efekty
f kt
kształcenia
2. Opracowanie wstępnego projektu programu
studiów zawierającego:
a) efekty kształcenia dla zbioru przedmiotów,
iich
h zawartość
t ść treściową
t ś i
b) metody prowadzenia zajęć
c)) sposoby
b oceniania
i i
d) punkty ECTS przypisane odpowiednim
przedmiotom
d i t
((modułom)
d ł )
e) plan zajęć uwzględniający pogłębianie
zdobywanych kompetencji
Maria Ziółek
31
Przyporządkowanie punktów ECTS
Efekty kształcenia
Punkty ECTS
1. Nie można przypisać punktów przedmiotowi, jeśli nie zostały
zdefiniowane efekty kształcenia
2. Student może otrzymać punkty jedynie po sprawdzeniu,
czy
y osiągnął
ąg ą zakładane efekty
y kształcenia
3. Miernikiem efektów kształcenia, do obliczenia punktów ECTS,
jest nakład pracy przeciętnego studenta potrzebny do uzyskania
założonych efektów
Maria Ziółek
32
Przyporządkowanie punktów ECTS
Punkty ECTS
60 punktów w ciągu
1 roku akademickiego
(30 na semestr)
Nakład pracy studenta
Uczęszczanie
na wykłady
Pisanie raportów
1. stopień – 180-240 punktów ECTS(innych opracowań)
2. stopień – 90-120 punktów ECTS
3 stopień
3.
t i ń – na razie
i brak
b k regułł
Udział w seminariach
laboratoriach,
ćwiczeniach
Samodzielna nauka
Przygotowanie
projektów
Egzaminy
etc.
38 tygodni zajęć (2 x15 tyg. zajęć + 2 sesje egz. x 2 tyg. + 2 tyg. sesji popr.)
tj 1520 godz.
tj.
godz pracy studenta
1500 – 1800 godz.
rocznie (po podzieleniu
przez 40 godz.
tygodniowo:
1 punkt ECTS
= 25 – 30 h
nakładu pracy
studenta
Maria Ziółek
33
Projektowanie programu
kształcenia w oparciu o
efekty
y kształcenia
3. Weryfikacja i korekta wstępnego projektu programu
studiów
t dió
Konstrukcja tabel zbiorczych,
zbiorczych które:
¾ przedstawiają informacje o całym programie studiów
(efekty uczenia się) i poszczególnych przedmiotach
¾ ułatwiają identyfikację powtórzeń i „białych plam”
¾ Odzwierciedlają relacje pomiędzy metodami
nauczania i założonymi efektami kształcenia
W fik j llogicznego
Weryfikacja
i
ułożenia
ł ż i planu
l
studiów
t dió
Maria Ziółek
34
Weryfikacja i korekta wstępnego Weryfikacja
i korekta wstępnego
projektu programu kształcenia
Sprawdzenie relacji między efektami kształcenia
sformułowanymi dla całego programu kształcenia i efektami
kształcenia zdefiniowanymi dla jego jednostek strukturalnych
(przedmiotów/modułów) – MACIERZ KOMPETENCJI
Szczegółowe efekty
g
społeczne)) dla całego
programu kształcenia
E-1
E2
E-2
Przedmiot
1
Przedmiot
2
X
X
X
….
Seminarium
dyplomowe
y
X
….
E-n
Maria Ziółek
35
Maria Ziółek
Weryfikacja i korekta wstępnego projektu programu kształcenia
Sprawdzenie, czy metody/formy nauczania przewidziane w danym programie kształcenia
/przedmiocie/module, gwarantują uzyskanie sformułowanych efektów kształcenia (kompetencji)
Rodzaj
zajęć /
efekty
k t ł
kształceni
i
a
W S
P
Ć
Ćw
L
Znajomość
najnowszych
technologii syntez
katalizatorów
X
X
Znajomość
najważniejszych
technik do badań
katalizatorów
X
X
Umiejętność
p
j
interpretacji
wyników badań
doświadczalnych
X
X
Odpowiedzialność
za rzetelność
uzyskanych
wyników badań i
ich interpretacji
X
X
………..
ZT PD K ….
W –– wykład
W
S‐ seminarium
P – projekt badawczy
Ćw – ćwiczenia
L – laboratorium
ZT – zajęcia terenowe
K – konwersatoria
Inne
Inne………
Maria Ziółek
36
Weryfikacja i korekta wstępnego projektu programu kształcenia
ęp g p j
p g
Sprawdzenie, czy metody oceniania gwarantują określenie zakresu w
jakim uczący się osiągnął zakładane kompetencje – powiązanie efektów
kształcenia metod uczenia i oceniania.
kształcenia,
oceniania PRZYKŁAD
Metody
oceniania/
efekty
kształceni
a
E
Znajomość
najnowszych
technologii syntez
katalizatorów
X
Znajomość
najważniejszych
technik do badań
katalizatorów
X
S
R
D
P
X
X
X
Umiejętność
interpretacji
wyników badań
doświadczalnych
X
Odpowiedzialność
za rzetelność
uzyskanych
wyników badań i
ich interpretacji
X
X
…
…
… ….
E – egzamin – rozwiązanie problemu
S sprawdzenie umiejętności prakt.
S‐
d i
i j
ś i
k
R – raport
D – dyskusja wyników
P – p
prezentacja
j
Inne …..
X
X
Maria Ziółek
37
Projektowanie programu
k t ł
kształcenia
i w oparciu
i o efekty
f kt
kształcenia
4.Stworzenie mechanizmów sprawdzania,
czy i w jakim stopniu zamierzone efekty
kształcenia są w istocie osiągane w
realizowanym procesie kształcenia.
Dotyczy zarówno poszczególnych
przedmiotów/modułów jak i całych
programów.
Maria Ziółek
38
Mechanizmy (procedury)
sprawdzania
d
i i sprawdzenie
d
i
ąg ę
efektów kształcenia
osiągnięcia
W trakcie projektowania
programu
Określenie procedur i sprawdzenie,
czy program spełnia wszystkie
założenia
ł ż i i zapewnia
i osiągnięcie
i i i
zdefiniowanych efektów kształcenia
W trakcie realizacji programu
Określenie procedur i przeprowadzenie
oceny na zakończenie pierwszego cyklu
kształcenia oraz cykliczne powtarzanie ocen,
ocen
zgodnie z wewnętrznymi procedurami
ustalonymi w uczelni
Przykładowe formy sprawdzania zewnętrznego:
• Ocena zewnętrzna np. przez egzaminatora z innej uczelni
• Ocena przez różne grupy interesariuszy: studentów, absolwentów, pracodawców…
Maria Ziółek
39
Praktyczne rady
„
„
„
„
„
„
Definiowane efekty kształcenia mają być możliwe do osiągnięcia i
sprawdzenia – zasada realizmu.
Unikać czasowników o znaczeniu zbyt ogólnym, niejednoznacznych oraz
zdań skomplikowanych.
Najlepiej rozpoczynać opis każdego efektu kształcenia od czasownika w
stronie czynnej np. analizuje, przedstawia.
Używać
Uż
ć ttylko
lk jjednego
d
czasownika
ik przy fformułowaniu
ł
i jjednego
d
efektu
f kt
kształcenia.
Formułować efekty kształcenia tak
tak, aby mogły być ocenione.
ocenione Jeśli efekty
kształcenia są zdefiniowane zbyt ogólnie, niejednoznacznie, trudno będzie
je skutecznie ocenić.
Jeżeli zakładane efekty kształcenia zdefiniowane są zbyt szczegółowo nie
40
będą wszystkie oceniane (ich lista może być za długa).
Maria Ziółek
Co oznacza dla uczelni
wprowadzenie
d
i systemu
t
Krajowych
K j
h
Ram Kwalifikacji
„
AUTONOMIA
Opierając się na opisie efektów kształcenia
kształcenia, zgodnym z opisem odpowiedniego
obszaru kształcenia, uczelnia będzie mogła samodzielnie zaprojektować proces
kształcenia tak, by te efekty ze swoimi studentami osiągnąć. Na uczelni będzie
też spoczywać obowiązek wykazania, że efekty te zostały osiągnięte.
Ocena wiarygodności tych danych będzie jednym z podstawowych elementów
oceny jakości kształcenia przez system akredytacyjny
(nie dotyczy zawodów regulowanych i nie dotyczy wszystkich uczelni)
„
„
„
Konieczność przebudowy lub zmiany opisu programów studiów
W wielu
iel przypadkach
p p dk h zmiana
mi n sposobu
po ob kształcenia
k t ł eni na
n bardziej
b d iej nakierowany
n kie o n na
n
efekty kształcenia (nie na proces) – przebudowa prowadzenia przedmiotu
Wprowadzenie wewnętrznych systemów zapewniania jakości kształcenia – jako
podstawa akredytacji
Maria Ziółek
41
Najtrudniejsze
j
j
zadania
związane z KRK
„
„
„
Przemiany wewnątrz uczelni, w
szczególności przemiany myślenia kadry o
procesie uczenia się i jego wspomagania
Wprowadzenie systemu oceniania i
potwierdzania
t i d
i efektów
f któ uczenia
i się
i
uzyskanych poza kształceniem formalnym
Wprowadzenie zmienionego systemu
akredytacji
Maria Ziółek
42
Materiały pomocnicze
Zestaw definicji KRK podany przez Komitet Sterujący
http://www.nauka.gov.pl/finansowanie/fundusze-europejskie/program-operacyjny-kapital-ludzki
/krajowe-ramy-kwalifikacji/zestawienie-definicji-krk/
Autonomia programowa uczelni – Ramy kwalifikacji dla szkolnictwa wyższego
http://www.nauka.gov.pl/fileadmin/user
ttp //
au a go p / ead
/use _up
upload/Finansowanie/fundusze
oad/ a so a e/ u dus e_eu
europejskie/PO
opejs e/ O_KL/KRK/20101105
/
/ 0 0 05
_Ramy_kwalifikacji_dla_szk_wyzsz_165x235_int.pdf
UWAGA – opisy efektów kształcenia dla obszarów kształcenia znajdujące się
43
w książce będą doprecyzowane i zamieszczone w rozporządzeniu Ministra
Dziękuję za uwagę
Maria Ziółek
44