Zabezpieczenia nadprądowe instalacji elektrycznych niskiego

46
zabezpieczenia nadprπdowe instalacji elektrycznych
Zabezpieczenia nadprądowe
instalacji elektrycznych
niskiego napięcia
Paweł Sadowski
Artyku≥ omawia powszechnie spotykane zabezpieczenia instalacji elektrycznych niskiego napiÍcia. W publikacji pokazano takøe produkty tego typu znajdujπce siÍ w ofercie firmy Kanlux.
ierwszym powszechnie stosowanym zabezpieczeniem obwodu
elektrycznego by≥ bezpiecznik topikowy. Jest to wciπø najtaÒsze i jednoczeúnie najbardziej niezawodne rozwiπzanie.
W instalacjach elektrycznych 400 / 230 V powszechnie wykorzystywany by≥ bezpiecznik z wk≥adkπ topikowπ Bi-Wts o charakterystyce szybkiej oraz Bi-Wtz o charakterystyce zw≥ocznej. W wiÍkszoúci instalacji rozdzielczych stosowane by≥y bezpieczniki wkrÍcane o prπdzie nominalnym do
63 A. Najbardziej popularna podstawa
bezpiecznika z gniazdem E27 umoøliwia≥a stosowanie zabezpieczeÒ o prπdzie nominalnym od 2 do 25 A. Waønπ cechπ tych
aparatÛw jest duøa wytrzyma≥oúÊ zwarciowa wynoszπca 40 kA przy cosϕ = 0,2 oraz
zdolnoúÊ ograniczania prπdu zwarciowego.
Bezpieczniki topikowe by≥y szeroko wykorzystywane w zabezpieczeniu przed
skutkami zwarÊ i przeciπøeÒ, m.in. w instalacjach elektrycznych budynkÛw mieszkalnych oraz w przemyúle. Wadπ kaødego
bezpiecznika topikowego jest koniecznoúÊ
jego wymiany po kaødorazowym zadzia≥aniu. Podczas wymiany przepalonej
wk≥adki topikowej elementy czynne sπ dostÍpne w zasiÍgu dotyku bezpoúredniego.
Ich wadπ jest rÛwnieø iskrzenie przy za≥πczaniu obwodu mogπce powodowaÊ przepiÍcia oraz wypalanie siÍ stykÛw. CzÍsto
stosowane zastÍpowanie bezpiecznika
wk≥adkπ topikowπ Ñnaprawianπî, innego
typu lub/i o wiÍkszym prπdzie nominalnym powoduje, øe zabezpieczenie to moøe
byÊ nieskuteczne i niebezpieczne.
Rys. 1. Wk≥adka topikowa bezpiecznika
Rys. 2. Typowy przyk≥ad zabezpieczeÒ instalacji mieszkaniowej lat 60. i 70.
P
46
Nadmiarowy
wy≥πcznik instalacyjny
Rozwiπzaniem eliminujπcym wady bezpiecznikÛw topikowych by≥ nadmiarowy
wy≥πcznik instalacyjny. Jest on wkrÍcany
w miejsce wk≥adki topikowej do podstawy
bezpiecznikowej z gniazdem E27. Jako
bezpoúredni zamiennik wk≥adki topikowej
bezpiecznika bywa on potocznie on niepoprawnie nazywany Ñbezpiecznikiem automatycznymî. Wytrzyma≥oúÊ zwarciowa
tych aparatÛw wynosi tylko 1,5 kA, co wyklucza moøliwoúÊ wielu zastosowaÒ. Najbardziej rozpowszechnione sπ wy≥πczniki
o charakterystyce L, ktÛre znalaz≥y zastosowanie w zabezpieczeniu instalacji elektrycznych budynkÛw mieszkalnych. Instalacje te by≥y dobezpieczane bezpiecznikiem topikowym.
Stare zabezpieczenia sπ jednak czÍsto
w z≥ym stanie. NajczÍúciej majπ utlenione
i przegrzane zestyki. Przy okazji przeglπ-
czerwiec 2007
zabezpieczenia nadprπdowe instalacji...
Charakterystyka
Typowe wartoúci prπdÛw znamionowych zabezpieczeÒ nadprπdowych zawie48
Rys. 4. Modu≥owa rozdzielnica natynkowa IP30
M
A
L
K
Obecnie powszechnie stosowana jest
aparatura modu≥owa, ktÛrej elementy wykonywane sπ w standardowych obudowach zajmujπcych danπ liczbÍ pÛl w rozdzielnicy. DziÍki ujednoliceniu wszystkie
aparaty w obudowie modu≥owej mogπ byÊ
umieszczane we wspÛlnej rozdzielnicy,
E
Aparaty modu≥owe
a ca≥oúÊ zajmuje mniej miejsca. Na wspÛlnej szynie DIN obok wy≥πcznika nadmiarowego moøe teø byÊ instalowanych wiele
dodatkowych aparatÛw, takich jak wy≥πczniki rÛønicowo ñ prπdowe, z≥πczki, kontrolki itp. Wy≥πcznik modu≥owy wyeliminowa≥ wiÍkszoúÊ wad poprzednich aparatÛw.
ZbÍdne sπ takøe duøe i k≥opotliwe w montaøu podstawy bezpiecznikowe, przez co
zmniejszono liczbÍ zestykÛw.
R
dÛw czy remontÛw zabezpieczenia instalacji powinny byÊ sprawdzone, takøe pod
kπtem zgodnoúci z projektem. Najlepszym
rozwiπzaniem jest kompleksowa wymiana
starych zabezpieczeÒ.
A
Rys. 3.
Modu≥owa
rozdzielnica
natynkowa IP40
48
zabezpieczenia nadprπdowe instalacji elektrycznych
Nowe aparaty KS6 i KR6
Rys. 5. Przyk≥ad modu≥owej rozdzielnicy piÍtrowej
47
rajπ siÍ w przedziale od 1 do 63 A. Najbardziej popularne sπ dwie charakterystyki
wyzwalaczy przetÍøeniowych: szybka B
oraz zw≥oczna C. Budowa wy≥πcznikÛw
nadprπdowych aparatury modu≥owej jest
podobna do wy≥πcznikÛw wkrÍtakowych
stosowanych jako zamienniki w miejsce
tradycyjnych bezpiecznikÛw. Jednak dziÍki uøyciu lepszych materia≥Ûw oraz wiÍkszej komory gaszπcej, znamionowa zdolnoúÊ zwarciowa nowych zabezpieczeÒ zosta≥a znacznie zwiÍkszona. Obecnie stan-
dardowe wy≥πczniki nadmiarowe majπ
zdolnoúÊ zwarciowπ wynoszπcπ 6 kA.
Warto zaznaczyÊ, øe wspÛ≥czesne transformatory energetyczne majπ znacznie mniejsze prπdy zwarciowe. Dlatego, po dok≥adnych obliczeniach spodziewanych prπdÛw
zwarciowych, moøna stosowaÊ te aparaty
bez dobezpieczeÒ w instalacjach elektrycznych budynkÛw mieszkalnych a nawet
w przemyúle. Obecnie do zabezpieczeÒ instalacji elektrycznych wykorzystuje siÍ
praktycznie tylko aparaty modu≥owe.
Do oferty Kanlux zosta≥a wprowadzona
druga seria aparatÛw modu≥owych. Sπ to
wy≥πczniki nadprπdowe KS6/1 i KS6/3
oraz wy≥πczniki rÛønicowo ñ prπdowe
KR6/2 i KR6/4. Ostatnia cyfra w nazwie
oznacza liczbÍ pÛl. Charakterystyki prπdowo ñ czasowe (charakterystyki wyzwalania) oraz wartoúci znamionowe prπdÛw zabezpieczeÒ pozostajπ takie same, jak
w obecnej gamie wy≥πcznikÛw. Nowe aparaty majπ ≥atwy i precyzyjny uchwyt do
montaøu na szynie DIN. Uchwyt ten posiada blokadÍ w po≥oøeniu otwarcia, co
znacznie upraszcza serwis. Tradycyjnie
düwignie wy≥πcznikÛw nadprπdowych
Kanlux majπ kolory odpowiednie do kodÛw barw wskaünikÛw przepalenia wk≥adek topikowych bezpiecznikÛw. DziÍki temu ≥atwo jest zidentyfikowaÊ wybrane zabezpieczenie w rozdzielnicy. Kolor rÛwnieø zmniejsza ryzyko pomy≥ki instalatora. Nowa aparatura modu≥owa posiada precyzyjne zaciski do przy≥πczenia przewodÛw. Dodatkowo aparaty majπ podwÛjne
wejúcia na szynÍ ≥πczeniowπ, co pozwala
na dowolne rozprowadzenie zasilania i odbiorÛw w rozdzielnicy. Wy≥πczniki nadprπdowe sπ rÛwnieø wyposaøone w czytelny wskaünik po≥oøenia zestykÛw. Czerwony kolor wskaünika informuje o zamkniÍciu zestyku wy≥πcznika. OfertÍ uzupe≥niajπ nowe typy szyn ≥πczeniowych BBU
z popularnymi Ñwide≥kowymiî stykami.
RozwÛj aparatÛw modu≥owych wskazuje na poprawÍ bezpieczeÒstwa i funkcjonalnoúci instalacji elektrycznych. Jednak
naleøy zawsze pamiÍtaÊ, øe bezpieczeÒstwo urzπdzeÒ zaleøy przede wszystkim od
ich obs≥ugi.
mgr inø.
Pawe≥ Sadowski
Autor jest zastÍpcπ dyrektora importu
ds. technicznych w firmie Kanlux
Kanlux sp. z o.o
ul. Objazdowa 1-3,
41-922 RadzionkÛw,
tel. (32) 388 74 00
fax (32) 388 74 99
e-mail: [email protected]
www.kanlux.pl
Rys. 6. Przyk≥adowa szyna ≥πczeniowa typu BBU 3-f
48
czerwiec 2007