Jeden z popularnych naszych tygodników opublikował ostatnio

Ekologia i ochrona środowiska
Zadanie 1. (3pkt) Tabela przedstawia niektóre rodzaje oddziaływań międzypopulacyjnych. Wpisz do
tabeli brakujące opisy i przykłady wymienionych w niej interakcji.
Nazwa oddziaływania
Opis interakcji między
populacjami
szakale żywiące się pożywieniem
pozostawionym przez lwy
komensalizm
mutualizm
Przykłady
populacja A - „+"
populacja B - „+"
pasożytnictwo
Zadanie 2. (2pkt)
Uzupełnij poniższy schemat, podając po jednym przykładzie organizmów (nazwa rodzajowa)
wymienionych poziomów troficznych biocenozy lasu.
BIOCENOZA
Zadanie 3. (1pkt)
Regulacja rzek poprzez budowanie zapór wodnych i śluz negatywnie wpływa na zwierzęta oraz
rośliny wodne.
Przedstaw jeden argument potwierdzający negatywny wpływ regulacji rzek na rozmnażanie się
ryb.
………………………………………………………………………………………………………
Zadanie 4. (2pkt)
Jeden z popularnych naszych tygodników opublikował ostatnio raport o stanie polskich
ogrodów zoologicznych po hasłem. Uwolnić misia. Raport wywołał szeroką dyskusję na
temat roli ogrodów zoologicznych w życiu współczesnych społeczeństw oraz losów
zwierząt hodowanych w tych ogrodach. Czy ogrody zoologiczne należy zlikwidować?
Sformułuj własny pogląd na ten temat, podając dwa argumenty.
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
Zadanie 5. (2pkt)
Sukcesja ekologiczna jest procesem stopniowego rozwoju biocenozy w czasie.
Obserwowano dwa obszary przyrodnicze: I - nagie zbocze skalne i II - pogorzelisko
leśne.
W obu przypadkach stwierdzono postępujące powoli zmiany w wyglądzie
obserwowanych
terenów i zasiedleniu ich przez żywe organizmy, chociaż mamy tu do czynienia z
różnymi
typami sukcesji. Podaj nazwy rodzajów sukcesji, zachodzących na obszarach I i II oraz
określ podstawową różnicę między nimi.
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
Zadanie 6. (3pkt)
Tabela przedstawia strukturę zużycia podstawowych nośników energii w gospodarce
światowej w latach 1972-2000 (w %).
Rok
Węgiel
Ropa naftowa
Gaz ziemny
Energia jądrowa
24,6
1972
42,7
17,1
0,7
1985
23,6
44,3
15,8
4,6
2000
25,9
10,6
12,5
31,4
*
Na przykład energia: geotermiczna, słoneczna, wiatrowa
Inne źródła energii *
9,7
6,8
10,0
Na podstawie powyższych danych określ tendencję zmian w strukturze zużycia
nośników energii oraz podaj dwie prawdopodobne przyczyny takiego kierunku zmian.
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
Zadanie 7. (2pkt)
Nauczyciel polecił swoim uczniom wykonać w pobliskim parku następujące zadania:
policzyć wszystkie kaczki krzyżówki pływające po stawie,
policzyć oddzielnie wszystkich kaczych samców (to te z zielono mieniącymi się
główkami) i samice,
policzyć małe kaczęta,
u zarządcy stawu dowiedzieć się, jaka jest powierzchnia stawu.
Podaj cztery cechy (parametry) populacji kaczek krzyżówek, które będą mogli określić
uczniowie po wykonaniu wszystkich zadań.
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
Zadanie 8. (2pkt)
W prowadzonych hodowlach karpia na skalę przemysłową istotny problem stanowi
zarastanie stawów przez trzciny i inne rośliny naczyniowe, których karpie nie zjadają,
mimo że są roślinożercami. Okazało się, że wprowadzenie do stawów innych zwierząt
roślinożernych: nutrii i amura wydatnie przyczynia się do rozwoju populacji karpia.
Podaj nazwę zależności między populacją karpia i amura oraz wyjaśnij, na czym ta
zależność polega.
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
Zadanie 9. (1pkt)
Katastrofa ekologiczna polegająca na wyginięciu dużych obszarów lasów w Górach
Izerskich miała co najmniej kilka przyczyn: zanieczyszczenie powietrza tlenkami siarki i
pyłami, masowe pojawienie się szkodników drzew iglastych (np. brudnicy mniszki),
jednowiekowość i małe zróżnicowanie gatunkowe drzewostanu. Wszystkie wymienione
czynniki, które spowodowały katastrofę ekologiczną w Górach Izerskich, były
następstwem działalności człowieka. Czynnikiem pierwotnym wzglądem pozostałych
było małe zróżnicowanie gatunkowe ekosystemu.
Wyjaśnij, na czym polega zależność między zróżnicowaniem gatunkowym ekosystemu
a jego zdolności do utrzymania stanu równowagi ekologicznej.
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
Zadanie 10. (2pkt)
Poniżej podano opisy dwóch zależności międzygatunkowych:
A. Ryba różanka składa ikrę w skrzelach małży słodkowodnych, dzięki czemu młody
narybek jest chroniony w pierwszych dniach życia. Później narybek opuszcza ciało
małża nie wyrządzając mu swym pobytem żadnej szkody.
B. Bąkojady żółtodziobe wyjadają ze skóry nosorożców i bawołów afrykańskich larwy
owadów pasożytniczych i kleszcze.
Podaj nazwy zależności między:
A. rybą różanką i małżem słodkowodnym,
B. bąkojadem żółtodziobym i nosorożcem.
A: .......................................... B: ..............................................
Zadanie 11. (1pkt)
Powstające coraz liczniej elektrociepłownie wpuszczają do wód naturalnych wodę o
temperaturze wyższej od temperatury wód naturalnych. Najczęściej zrzuty wód podgrzanych
mają charakter stały i podnoszą temperaturę wody o kilka stopni.
Określ jeden z możliwych skutków zrzutu cieplejszej wody do zbiornika naturalnego.
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
Zadanie 12. (2pkt)
Do gazów cieplarnianych decydujących o potencjale ocieplania globalnego należą, przede
wszystkim, dwutlenek węgla, metan, ozon troposferyczny, tlenki azotu i siarki.
Wyjaśnij, na czym polega efekt cieplarniany oraz wymień jeden skutek wpływu tego
zjawiska na stan biosfery.
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
Zadanie 13. (2pkt)
I. Nagie skały stanowią skrajnie niekorzystne środowisko dla rozwoju żywych organizmów.
W tych warunkach potrafią się utrzymać tylko porosty. To one jako pierwsze zasiedlają skały.
Są to pierwsi producenci – pionierzy, którymi żywić się mogą pierwsi konsumenci – ślimaki
poczwarówki, roztocze, skoczogonki. Jednocześnie bakterie zaczynają rozkładać martwe
szczątki porostów i innych organizmów tam występujących. Tworzy się pierwszy bardzo
ubogi ekosystem.
II. Po wycinaniu drzew w lasach pozostają poręby. Na porębie znajduje się żywa gleba,
wszystkie rośliny z wyjątkiem drzew, leśne zwierzęta bezkręgowe, grzyby, pierwotniaki i
bakterie. W zupełnie nowych warunkach nasłonecznienia, wilgotności, siły wiatru itp. część
organizmów musi zginąć, a na ich miejsce wejdą inne, kształtując ekosystem wg własnych
potrzeb.
a) Ustal, który z podanych opisów charakteryzuje sukcesję pierwotną, a który
sukcesję wtórną.
.....................................................................................................................................................
b) Określ różnicę między sukcesją pierwotną a wtórną.
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
Zadanie 14. (3pkt)
Jakość szeroko pojętego środowiska zwierzyny decyduje nie tylko o jej jakości osobniczej,
lecz przede wszystkim o jej dopuszczalnym zagęszczeniu. Przyjęte w tym zakresie kryterium
tzw. pojemności łowiska dotyczy w gruncie rzeczy pojemności wyżywieniowej środowiska
(wydolności żernej łowiska). Istnieje konieczność określenia dopuszczalnego ze względów
gospodarczych zagęszczenia zwierzyny grubej (łosie, jelenie, sarny, rysie, wilki, dziki) w
łowiskach leśnych.
Podaj trzy argumenty, którymi uzasadnisz swoje stanowisko wobec przedstawionego
wyżej poglądu o konieczności odławiania zwierzyny grubej w niektórych łowiskach.
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
Zadanie 15. (2pkt)
Poniżej wymieniono przykłady organizmów żyjących w ekosystemie lasu liściastego klimatu
umiarkowanego:
sikory, klony, wilki, lipy, wiewiórki, dziki, sowy, zające, dęby.
Przyporządkuj każdy z tych organizmów do właściwego dla niego poziomu troficznego,
wpisując jego nazwę w odpowiednią kolumnę tabeli.
producenci
konsumenci I stopnia
konsumenci II stopnia
Zadanie 16. (1pkt)
Z wymienionych poniżej przykładów wybierz tylko te, które ilustrują
nieantagonistyczne interakcje między populacjami.
1. bakterie – pędzlak
2. kleszcz – lis
3. termity – wiciowce trawiące celulozę
4. rośliny kwiatowe – owady zapylające kwiaty
5. lew – antylopa
6. krab pustelnik – ukwiał
7. rekin – ryba podnawka
8. bawół – zebra
9. człowiek – komar
.......................................................................
Zadanie 17. (1pkt)
W biocenozach naturalnych, dobrze zorganizowanych, zakłócenia homeostazy występują
bardzo rzadko.
Podaj przykład przyczyny takiego zakłócenia równowagi wewnątrzbiocenotycznej.
..................................................................................................................................
Zadanie 18. (1pkt)
Poniższy wykres przedstawia wyniki badań z obserwacji rozmnażania populacji nurzyków
(pospolitych ptaków tworzących kilka subkolonii na jednej z wysp Południowej Walii).
Sformułuj jeden wniosek wynikający z powyższych danych.
..................................................................................................................................
Zadanie 19. (3pkt)
Tabela przedstawia emisję pyłów do atmosfery przez pewien zakład przemysłowy.
rok
1990
1994
1995
1996
1997
pyły w t/rok
251,53
123,8
145
155
143
Na podstawie danych z tabeli, wykreśl krzywą przedstawiającą zmiany w emisji pyłów
przez ten zakład w latach 1990 – 1997. Podaj sposób, w jaki zakłady przemysłowe mogą
ograniczyć emisję pyłów do atmosfery.
Zadanie 20. (2pkt)
Wiele drzew nie mogłoby rosnąć bez mikoryzy. Drzewa z lasu przesadzone na glebę prerii lub
wprowadzone do innego środowiska często przestają rosnąć, jeśli nie zostaną zaszczepione
symbiotami grzybowymi. Sosny z dobrze rozwiniętą mikoryzą rosną znacznie lepiej, nawet na
glebie bardzo ubogiej (...)
Grzyby potrafią metabolizować „niedostępny” fosfor i inne związki mineralne. Kiedy do
gleby doda się znakowanych związków mineralnych (np. promieniotwórczy fosfor) można
stwierdzić, że aż 90% danego związku jest pobierane przez grzyby tworzące mikoryzę,
a następnie szybko przekazywane roślinie.
Na podstawie tekstu i posiadanych wiadomości, wyjaśnij znaczenie mikoryzy
z gospodarczego punktu widzenia.
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
Zadanie 21. (3pkt)
Poniższe rysunki przedstawiają porównanie funkcjonowania elektrowni jądrowej i węglowej
o porównywalnej mocy 1000 MWe
Wykaż, za pomocą trzech argumentów, że funkcjonowanie elektrowni jądrowej jest
mniej szkodliwe dla środowiska niż elektrowni węglowej o porównywalnej mocy.
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
Zadanie 22. (3pkt)
Wykresy przedstawiają piramidy wieku dla populacji w różnym stadium rozwoju.
a) Podpisz rysunki wykorzystując podane określenia: populacja wymierająca, populacja
rozwijająca się, populacja ustabilizowana.
b) Przedstaw dwie cechy, które odróżniają populację rozwijającą się od wymierającej,
dokonując odpowiednie porównania.
................................................................................................................................................
.
................................................................................................................................................
.
.
Zadanie 23. (1pkt)
Uzupełnij zapis określający równaniem opór środowiska:
rozrodczość potencjalna
populacji (fizjologiczna)
─
rozrodczość ……………….. ═ opór środowiska
populacji
Zadanie 24. (3pkt)
Poniżej przedstawiono charakterystyką trzech krzywych przeżywania populacji:
I.
Krzywa przeżywania o stałym tempie śmiertelności osobników bez względu na wiek.
II.
Krzywa przeżywania charakterystyczna dla populacji, w której śmiertelność osobników jest
niewielka przez większą część życia, a wzrasta gwałtownie wśród osobników starych.
III.
Krzywa przeżywania charakterystyczna dla populacji, w której śmiertelność osobników
młodych w pierwszych okresach życia jest największa, zaś w starszych klasach
wiekowych jest niewielka.
Narysuj i odpowiednio podpisz, przebieg każdej z trzech krzywych przeżywania (I, II, Ul).
Zadanie 1. (2pkt)
Bakterie azotowe z rodzaju Rhizobium, zwane bakteriami brodawkowymi, żyją wewnątrz
specjalnie dla nich wytworzonych brodawek na korzeniach roślin motylkowych (np. grochu, łubinu,
fasoli).
Podaj nazwę tej formy zależności organizmów oraz wyjaśnij, jakie znaczenie ma ona dla
bakterii brodawkowych i dla roślin motylkowych.
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
Zadanie 2. (2pkt)
Na podstawie poniższego tekstu narysuj schemat przedstawiający przemieszczanie się pestycydów z
miejsc ich zastosowania (strefy tropikalnej) do organizmów ludzi zamieszkujących inne rejony
świata.
Pewna ilość pestycydów, z których wiele zalicza się do stałych zanieczyszczeń organicznych, użytych w strefie
tropikalnej i umiarkowanej, z czasem dociera w rejony podbiegunowe. Pary tych związków przenoszą się z
prądami powietrza w chłodniejsze rejony Ziemi, skraplają się i opadają do wody morskiej, a następnie przez
skórę, drogi oddechowe i wraz z pokarmem dostają się do organizmów ptaków i ssaków. W kolejnych ogniwach
wzrasta poziom ich kumulacji i w związku z tym dla ostatniego ogniwa łańcucha pokarmowego, np. człowieka,
pestycydy mogą stać się śmiertelną trucizną.
Zadanie 3. (2pkt)
Podczas wiosennego spaceru zaobserwowałeś (-łaś) ciekawy okaz dębu, który według ciebie
mógłby być zakwalifikowany jako pomnik przyrody.
Opisz sposób, w jaki udokumentujesz swoje spostrzeżenie, aby poinformować o nim
odpowiednią osobę lub instytucję.
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
Zadanie 4. (1pkt)
Na schematach A,B, C uwzględniono różne powiązania pomiędzy elementami ekosystemu.
Wskaż schemat, który prawidłowo opisuje strukturę ekosystemu i uwzględnia rzeczywiste powiązania
pomiędzy jego elementami.
Zadanie 5. (2pkt)
Nowy szkodnik kasztanowców białych (drzew, którymi od czterech stuleci Europejczycy obsadzają swoje miasta)
w niespełna 20 lat opanował prawie całą Europę. Jest nim kilkumilimetrowy motyl o wdzięcznej nazwie
szrotówek kasztanowcowiaczek. Szkodnik szybko atakuje nowe miejsca unoszony przez prądy powietrza.
Zapłodnione samice składają jaja na powierzchni liści. Larwy po wylegnięciu się z jaj wgryzają się pod skórkę
(na jednym liściu może ich być ok. 300) powodując, że liście żółkną, brunatnieją i zasychają. Motyle zimują w
stadium poczwarki w martwych liściach. Co prawda nie brakuje środków chemicznych skutecznie
działających na szrotówka, ale opryskiwanie nimi drzew w miastach zagraża zdrowiu ludzi i zwierząt.
Zaproponuj dwa sposoby skutecznej walki z nowym szkodnikiem kasztanowców, które byłyby
bezpieczne dla ludzi i zwierząt
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
Zadanie 6. (2pkt)
Uzasadnij słuszność zaliczania konkurencji do oddziaływań antagonistycznych. Podaj
jeden przykład tego rodzaju zależności.
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
Zadanie 7. (1pkt)
Schemat obiegu materii i przepływu energii przez ekosystem.
Wyjaśnij, dlaczego zatrzymanie procesów rozkładu martwej materii w ekosystemie może spowodować
śmierć zamieszkujących go organizmów.
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
Zadanie 8 (2pkt)
Schemat przedstawia krzywe przeżywania dwóch rodzajów zwierząt.
1. łosoś
2. wróbel
3. człowiek
4. wilk
Przyporządkuj każdej krzywej (a i b) odpowiedni przykład zwierzęcia, wybierając go
spośród oznaczonych liczbami od 1 do 4.
a - ……………....……. b - ……….........………….
Zadanie 9. (1pkt)
Uzupełnij poniższe schematy, zaznaczając strzałką na każdym z nich kierunek lub kierunki
przemieszczania się osobników, tak aby ilustrowały wymienione typy rozprzestrzeniania.
migracja
emigracja
imigracja
Zadanie 10. (1pkt)
Prawdziwym przysmakiem wydry morskiej są jeżówce. Jeżówce zjadają morskie glony,
głównie brunatnice, które tworzą podwodne zarośla i lasy. Są one miejscem rozwoju ikry
i schronieniem dla narybku wielu gatunków ryb.
Objęcie ochroną populacji wydry morskiej spowoduje wzbogacenie przybrzeżnych stad ryb
północnego Pacyfiku.
Oceń słuszność tego stwierdzenia, uzasadniając swoje stanowisko jednym argumentem.
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
Zadanie 11. (2pkt)
Kwaśne deszcze powstają nad obszarami, gdzie atmosfera jest bardzo zanieczyszczona
dwutlenkiem siarki i tlenkami azotu, pochodzącymi na przykład ze spalin samochodowych,
z dużych elektrowni i elektrociepłowni spalających węgiel. Ograniczenie tego zjawiska
jest możliwe przez wyraźne zmniejszenie, a najlepiej całkowite zlikwidowanie emisji
zanieczyszczeń.
Zaproponuj dwa prawdopodobne sposoby postępowania, które mogą doprowadzić
do wyraźnej redukcji emisji zanieczyszczeń atmosfery, wywołujących kwaśne deszcze.
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
Zadanie 12. (2pkt)
Struktura i funkcjonowanie każdego ekosystemu, bez względu na jego rodzaj i wielkość,
są podobne. W większości ekosystemów pierwszy poziom troficzny stanowią producenci.
Przedstaw rolę producentów:
a) w przepływie energii przez ekosystem.
b) w krążeniu materii w ekosystemie.
a)………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
b)………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
Zadanie13. (2pkt)
Nowoczesne rolnictwo, oprócz korzyści dla ludzi, przyniosło także negatywne następstwa
dla środowiska przyrodniczego.
Sformułuj po jednym argumencie, potwierdzającym powyższe stwierdzenie zarówno
w odniesieniu do korzyści, jak i skutków negatywnych.
Korzyści: .....................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
Skutki negatywne: ........................................................................................................................
......................................................................................................................................................
Zadanie 14. (2pkt)
Modyfikacje genetyczne organizmów można wykorzystać w różny sposób.
Na przykład tworzy się transgeniczne rośliny dla poprawy ich wartości odżywczych lub
dla ochrony roślin przed szkodnikami.
W jednym z polskich tygodników w połowie 2003 roku zamieszczono informację,
że australijscy badacze zamierzają wprowadzić do populacji karpia zmienione geny, aby
doprowadzić do wyginięcia w Australii karpia sprowadzonego z Europy. Europejska odmiana
karpia hodowlanego stała się w Australii zagrożeniem dla wielu innych gatunków ryb oraz
roślin wodnych. Doświadczenie proponowane przez naukowców byłoby pierwszą próbą
świadomego i celowego wyeliminowania gatunku za pomocą modyfikacji genetycznych.
Na razie naukowcy sprawdzają skuteczność metody w warunkach laboratoryjnych.
Niezależnie od swoich poglądów sformułuj po jednym argumencie za i przeciw takim
eksperymentom naukowców, jak opisane powyżej.
Argument za: ...............................................................................................................................
......................................................................................................................................................
Argument przeciw: .......................................................................................................................
......................................................................................................................................................
Zadanie 15. (2pkt)
Materia i energia są podstawą funkcjonowania każdego ekosystemu.
Wyjaśnij, dlaczego funkcjonowanie ekosystemu samowystarczalnego i zrównoważonego
wymaga stałego dopływu energii, a nie wymaga dopływu materii.
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
Zadanie16. (1pkt)
W tabeli przedstawiono produkcję pierwotną netto podstawowych typów ekosystemów
świata.
Ekosystem
Produkcja pierwotna netto
w g/m2/rok (średnio)
Puszcza tropikalna
2200
Las liściasty (mieszany) klimatu umiarkowanego
1300
Tajga
800
Tundra
140
Sawanna
900
Step
600
Półpustynie/pustynie
90
Rafy koralowe
2500
Szelfy
360
Wody otwartego oceanu
125
Wypisz wybrane z tabeli cztery typy ekosystemów:
a) ekosystem wodny o najniższej produkcji ...........................................................................
b) ekosystem lądowy o najniższej produkcji ..........................................................................
c) ekosystem wodny o najwyższej produkcji .........................................................................
d) ekosystem lądowy o najwyższej produkcji ........................................................................
Zadanie 17. (2pkt)
Obecnie na terenach zurbanizowanych osiedla się wiele gatunków roślin i zwierząt dziko
żyjących.
Podaj dwa czynniki sprzyjające osiedlaniu się w miastach dziko żyjących zwierząt.
1. ................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
2. ................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
Zadanie 18. (2pkt)
Odnawialne zasoby przyrody regenerują się dzięki mechanizmom samoregulacyjnym.
Nadmierne pozyskiwanie lub zanieczyszczanie może zakłócić ich regenerację.
Wymień trzy rodzaje odnawialnych zasobów przyrody, których regenerację może
zakłócić działalność człowieka.
1. ............................................................................
2. ............................................................................
3. ............................................................................
Zadanie 19. (1pkt)
Pierwotny las mieszany w Puszczy Białowieskiej charakteryzuje duża różnorodność
producentów i konsumentów. Pędami i nasionami roślin runa leśnego żywi się mysz. Dzik
zjada żołędzie i kłącza. Dżdżownice i myszy są pokarmem borsuka. Poczwarkami ciem,
których gąsienice objadają liście drzew, żywi się i borsuk, i dzik, i mysz leśna.
Oceń, czy w tego rodzaju lesie wskazane jest zastosowanie chemicznych środków
ochrony roślin przed gąsienicami ciem. Odpowiedź uzasadnij, posługując się jednym
argumentem.
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
Zadanie 20. (2pkt)
Program zrównoważonego rozwoju, czyli AGENDA 21, przyjęty na Szczycie Ziemi w Rio de
Janeiro zakłada m.in. modernizacją transportu. Działania zmierzające w tym kierunku to np.
tworzenie w miastach nowych linii tramwajowych, wprowadzenie mikrobusów
elektrycznych itp.
Zaproponuj dwa inne niż podane w tekście sposoby ograniczania transportu
samochodowego w dużych miastach.
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
Zadanie 21. (1pkt)
W zależności od warunków początkowych sukcesji wyróżnia się dwa jej rodzaje. Pierwszy
dotyczy powstawania biocenozy na terenach pozbawionych życia, drugi – odbudowy
biocenozy, np. po wycięciu lasu.
Podaj, który z rodzajów sukcesji (pierwszy czy drugi) ma miejsce w przypadku
rekultywacji hałdy odpadów z kopalni węgla. Odpowiedź uzasadnij.
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
Zadanie 22. (1pkt)
W jednym z projektów nowej ustawy o GMO (organizmy modyfikowane genetycznie)
zaproponowano wprowadzenie całkowitego zakazu uprawy roślin modyfikowanych
genetycznie na terenie Polski, ale także zakazu ich importu, handlu nimi, ich tranzytu, a nawet
badań laboratoryjnych nad nimi. Projekt ten miał zarówno wielu swoich zwolenników,
jak i licznych przeciwników.
Przedstaw swoją opinię, czy jesteś za, czy przeciw uchwaleniu nowej ustawy o GMO.
Uzasadnij swoją opinię jednym argumentem.
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
Zadanie 23. (2pkt)
Życie każdego człowieka uzależnione jest od dostępu do czystej wody. Współczesna
gospodarka, przemysł i rolnictwo zużywają coraz więcej wody, co powoduje, że jej zasoby,
chociaż odnawialne, są coraz bardziej ograniczone. Na trudności w pozyskiwaniu
odpowiedniej ilości czystej wody, do celów komunalnych lub przemysłowych, dodatkowo
wpływa rosnące zanieczyszczenie wód śródlądowych.
Zaproponuj po jednym konkretnym przykładzie działań człowieka w gospodarstwie
domowym i przemyśle, umożliwiającym oszczędne gospodarowanie zasobami czystej
wody w Polsce.
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
Zadanie 24. (2pkt)
Wielu naukowców twierdzi, że widoczny wpływ na zjawisko stopniowego wymierania
płazów w skali ogólnoświatowej ma działalność człowieka, której skutkiem jest degradacja
środowiska wodnego. Prowadzone na dużą skalę melioracje powodują osuszanie podmokłych
terenów, przyczyniając się czasami wręcz do pustynnienia wielu rejonów naszego globu.
Kwaśne deszcze powodują zakwaszenie zbiorników wodnych. Do wód spływają metale
ciężkie i pestycydy. Nie bez znaczenia jest też zwiększone promieniowanie UV
spowodowane dziurą ozonową.
Podaj dwa wybrane z tekstu skutki działalności człowieka mające negatywny wpływ
na rozmnażanie i rozwój płazów. Swój wybór w każdym przypadku uzasadnij jednym
argumentem.
1. ..................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
2. ..................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
Zadanie 25. (2pkt)
Istnieją różne metody pozbywania się odpadów komunalnych. Mogą one być sortowane
i powtórnie wykorzystywane, kompostowane, składowane na wysypiskach lub spalane
w specjalnie do tego celu budowanych spalarniach. Na poniższym schemacie przedstawiono
funkcjonowanie jednej ze spalarni odpadów komunalnych i jej wpływ na otoczenie.
Przedstaw swoje stanowisko (za lub przeciw) stosowaniu powyższej metody w Polsce,
uzasadniając je dwoma argumentami.
......................................................................................................................................................
1. …..............................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
2. …..............................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
Poniższe informacje wykorzystaj do rozwiązania zadań nr 26 i 27.
W tabeli przedstawiono średni czas rozkładu materii organicznej w ściółce wybranych
ekosystemów leśnych.
Typ ekosystemu
Czas (w latach)
Tajga
353
Las iglasty strefy umiarkowanej
17
Las liściasty strefy umiarkowanej
4
Zarośla śródziemnomorskie
3,8
Równikowy las deszczowy
0,4
Zadanie 26. (1pkt)
Na podstawie analizy danych w tabeli podaj, w którym z wymienionych ekosystemów
występuje najgrubsza warstwa ściółki. Uzasadnij swoją odpowiedź jednym
argumentem.
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
Zadanie 27. (2 pkt)
Podaj dwie prawdopodobne przyczyny występowania różnic w czasie rozkładu materii
organicznej w ściółce wymienionych w tabeli ekosystemów.
1. ................................................................................................................................................
2. ................................................................................................................................................