Strategia Rozwoju Lokalnego Gminy Dorohusk na lata 2009

Transkrypt

Załącznik do uchwały
Nr XXXVIII/144/09
Rady Gminy Dorohusk
z dnia 24 marca 2009 r.
Strategia Rozwoju Lokalnego
Gminy Dorohusk
na lata 2009 - 2015
Dorohusk, styczeń 2009
1
SPIS TREŚCI
WSTĘP
3
1. OBSZAR I CZAS REALIZACJI STRATEGII ROZWOJU LOKALNEGO
5
2. AKTUALNA SYTUACJA SPOŁECZNO-GOSPODARCZA NA OBSZARZE
6
OBJĘTYM WDRAśANIEM PLANU
2.1.PołoŜenie, powierzchnia i ludność
6
2.2. Środowisko przyrodnicze i potencjał turystyczny Gminy
12
2.3. Zagospodarowanie przestrzenne
22
2.4. Sfera gospodarcza
29
2.5. Sfera społeczna
33
2.6. Sport i turystyka
36
3. ANALIZA SWOT GMINY DOROHUSK
39
4. MISJA GMINY DOROHUSK, JEJ WIZJA I PROPONOWANE KIERUNKI
42
ROZWOJU
4.2. Misja Gminy Dorohusk
42
4.2. Wizja Gminy Dorohusk
42
4.3. Cele strategiczne i operacyjne Gminy Dorohusk
45
5. POWIĄZANIE STRATEGII ROZWOJU GMINY DOROHUSK Z INNYMI
47
DZIAŁANIAMI REALIZOWANYMI NA TERENIE POWIATU, WOJEWÓZTWA
I PAŃSTWA
6. OCZEKIWANE WSKAŹNIKI OSIĄGNIEĆ STRATEGII ROZOWJU GMINY
51
DOROHUSK NA LATA 2009-2015
7.
WIELOLETNI PLAN INWESTYCYJNY NA OKRES REALIZACJI
54
STRATEGII ROZWOJU GMINY
8. SYSTEM WDRAśANIA
59
9. SPOSOBY MONITOROWANIA, OCENY I KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ
60
11. SPIS TABEL I RYSUNKÓW
65
2
WSTĘP
Strategia Rozwoju Lokalnego Gminy to zbiór celów strategicznych, celów
szczegółowych i zadań realizacyjnych przeznaczonych do wprowadzenia w Ŝycie w celu
poprawy
sytuacji
dokumentem
społeczno–gospodarczej
niezbędnym
w
Wspólnoty
przypadku
ubiegania
Lokalnej.
się
Jest
przez
równieŜ
samorządy
o dofinansowanie zadań ze środków strukturalnych Unii Europejskiej w ramach
Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Lubelskiego, z którego to źródła
mogą być dofinansowane inwestycje infrastrukturalne realizowane na terenie Gminy.
Plan niniejszy jest rozwinięciem i doprecyzowaniem zadań przyjętych w Planie
Rozwoju Lokalnego Gminy Dorohusk 2004-2013, w nowym horyzoncie czasowym tj.
w okresie 2009-2015, odpowiadającym ramom czasowym innych dokumentów
przyjętych na poziomie krajowym i województwa.
Obejmuje on w szczególności:
- opis diagnostyczny z analizą mocnych i słabych stron;
- określenie celu głównego, celów szczegółowych i operacyjnych;
- określenie źródeł finansowania;
- sposobu wdraŜania i monitorowania;
- opisu procesu konsultacji społecznych;
- wyznaczenie horyzontu czasowego;
oraz
- opis aktualnej sytuacji społeczno - gospodarczej na obszarze objętym wdraŜaniem;
- wykaz realizowanych zadań, wraz z harmonogramem realizacji, nakładami, rezultatami
oraz listą podmiotów uczestniczących we wdraŜaniu projektu;
- powiązania projektu z innymi działaniami realizowanymi na terenie gminy;
- oczekiwane wskaźniki osiągnięć Strategii;
- projekcja finansowa;
- system wdraŜania, sposoby monitorowania, oceny i komunikacji społecznej.
3
Z załoŜenia Strategia Rozwoju Lokalnego jest dokumentem będącym wynikiem
konsultacji społecznej, udział przedstawicieli społecznych miał miejsce na etapie
przygotowywania Strategii Rozwoju Gminy, Planu Rozwoju Lokalnego oraz przy
przygotowaniu Strategii Rozwoju Lokalnego Gminy Dorohusk na lata 2009 – 2015 jest
jego rozwinięciem i doprecyzowaniem czasowym i finansowym.
Zgodnie z przyjętymi w Strategii załoŜeniami, działania władz i aktywność
mieszkańców winna zostać ukierunkowana na zapewnienie zrównowaŜonego rozwoju
społeczno-gospodarczego całej Gminy. Strategia Rozwoju Lokalnego to dokument
łączący w sobie załoŜenia przyjęte nie tylko w Strategii Rozwoju Gminy z 2001 roku, ale
równieŜ w Wieloletnim Planie Inwestycyjnym dla Gminy Dorohusk, Strategii Rozwoju
Powiatu Chełmskiego na lata 2008-2015 oraz Strategii Rozwoju Województwa
Lubelskiego.
Powodem powiązania z wyŜej wymienionymi dokumentami jest fakt, iŜ rozwój
Gminy Dorohusk w perspektywie regionalnej jest nierozerwalnie związany z rozwojem
powiatu chełmskiego i całego województwa lubelskiego. Niezbędne jest zatem
stworzenie warunków umoŜliwiających wykorzystanie szerokiego spektrum dokumentów
programujących rzeczywistość regionalną.
Działania niezbędne by wprowadzić w Ŝycie plan programujący rozwój Wspólnoty
Lokalnej, takie jak: planowanie strategiczne, perspektywiczna ocena sytuacji społecznej,
gospodarczej i finansowej, wieloletnie planowanie inwestycyjne oraz planowanie
finansowe,
monitorowanie
i
ocena
wykonania
przewidzianych
zadań,
zostały
w niniejszym dokumencie uwzględnione.
4
1. OBSZAR I CZAS REALIZACJI STRATEGII ROZWOJU LOKALNEGO
Strategia Rozwoju Lokalnego terytorialnie i administracyjnie obejmuje całą gminę
Dorohusk, w której skład wchodzi 26 sołectw (obejmujących łącznie 34 miejscowości)
o łącznej powierzchni 192,42 km2, co stanowi około 10,21 % powierzchni powiatu
chełmskiego i około 0,77 % powierzchni województwa lubelskiego.
Jak wspomniano we wstępie do niniejszego opracowania, Strategię Rozwoju
Lokalnego zakreślono na horyzont czasowy 2009 - 2015. Tak zdefiniowany czas
realizacji, o czym była juŜ mowa, wpisuje się w ramy czasowe Regionalnego Programu
Operacyjnego dla województwa lubelskiego na lata 2007 – 2013, wraz z okresem
rozliczania inwestycji finansowanych z unijnych środków pomocowych. Pozwala równieŜ
precyzyjnie określić zarówno harmonogram realizacji zadań ujętych w Planie oraz ich
koszt realizacji. Przyjęcie dłuŜszej perspektywy mogłoby wpłynąć negatywnie na
dokładność szacunków kosztów finansowych, a ponadto dłuŜszy horyzont czasowy
uprawdopodabnia rozminięcie się planowanych kierunków rozwoju z uwarunkowaniami
lokalnym, które mogą zaistnieć za kilka lat.
Rys.1. Mapa Gminy Dorohusk.
5
2.
AKTUALNA
SYTUACJA
SPOŁECZNO-GOSPODARCZA
NA
OBSZARZE
OBJĘTYM WDRAśANIEM PLANU
2.1.PołoŜenie, powierzchnia i ludność
Powierzchnia powiatu chełmskiego wynosi 1 885 km2, w tym Gminy Dorohusk
192,42 km2, co stanowi około 10,21 % powierzchni powiatu i około 0,77 %
powierzchni województwa lubelskiego.
Gmina Dorohusk jest jedną z piętnastu gmin powiatu chełmskiego. PołoŜona
jest we wschodniej części powiatu w województwie lubelskim. Graniczy z gminami
Dubienka i śmudź (od południa), Kamień, Chełm oraz Ruda Huta (od zachodu). Od
wschodu graniczy z Ukrainą.
LeŜy przy drodze krajowej nr 12 Poznań – Kijów w kierunku wschód-zachód
i w kierunku północ-południe przy drodze wojewódzkiej nr 816 Terespol – Sławatycze –
Włodawa - Zosin. Przez Dorohusk przebiega równieŜ kolejowy szlak komunikacyjny
Gdynia – Warszawa – Lublin – Dorohusk – Jagodin – Kowel – Odessa, łącząca Morze
Bałtyckie z Morzem Czarnym.
Analizowany w niniejszym dokumencie teren połoŜony jest w odległości ok. 95 km
od Lublina oraz 25 km od Chełma.
Gmina Dorohusk składa się z 26 sołectw obejmujących 34 miejscowości:
Barbarówka, Berdyszcze, Brzeźno, Dobryłówka, Dorohusk Wieś, Dorohusk Osada,
Husynne, Kępa, Kolemczyce, Kroczyn, Ladeniska, Ludwinów, Majdan Skordiowski,
Michałówka, Mościska, Myszkowiec, Olenówka, Okopy, Okopy Kolonia, Ostrów,
Pogranicze, Puszki, Rozkosz, Skordiów, Stefanów, ŚwierŜe, ŚwierŜe Kolonia, Teosin,
Turka, Wólka Okopska, Zalasocze, Zanowinie, Zamieście.
Obszar powyŜszy zamieszkuje 6 861 osób i są tutaj 2 148 gospodarstwa
domowe1.
Według
Głównego
Urzędu
Statystycznego
województwo
lubelskie
zamieszkuje 2 166 213 osób (2008), zaś powiat chełmski 80 735 osób. W związku z tym
1
Dane o liczbie gospodarstw na podstawie Narodowego Spisu Powszechnego.
6
mieszkańcy Gminy Dorohusk stanowią około 8,5 % mieszkańców powiatu chełmskiego
oraz około 0,32 % mieszkańców województwa lubelskiego.
Średnia gęstość zaludnienia w Gminie wynosi 36 osób na 1 km2 przy średniej
gęstości zaludnienia w województwie wynoszącej 86 osób na 1 km2, oraz 43 osoby na
1km2 w powiecie chełmskim (w kraju – 122 osoby). Jak wynika z powyŜszego obszar
Gminy Dorohusk jest dość rzadko zaludniony, co sprzyja z pewnością rozwojowi sieci
osadniczej, ale z drugiej strony umoŜliwia równieŜ dalsze wzmacnianie funkcji
turystycznych gminy.
Ludność Gminy zamieszkuje 26 sołectw (34 miejscowości), według rozkładu
pokazanego w poniŜszej tabeli (nr 1):
Wyszczególnienie
Liczba ludności
Sołectwo Barbarówka
55
Sołectwo Hsynne
294
Sołectwo Brzeźno
995
Sołectwo Zamieście
169
Sołectwo Berdyszcze, Dorohusk Osada
966
Sołectwo Dorohusk wieś
512
Sołectwo Kępa Kolonia
47
Sołectwo Kolemczyce
12
Sołectwo Mościska, Ladeniska
101
Sołectwo Kroczyn, Pogranicze
176
Sołectwo Ludwinów
129
Sołectwo Michałówka, Majdan Skordiowski
263
Sołectwo Okopy
502
Sołectwo Okopy-Kolonia
223
7
Sołectwo Olenówka
129
Sołectwo Ostrów
192
Sołectwo Stefanów, Puszki
47
Sołectwo Rozkosz
111
Sołectwo Skordiów
136
Sołectwo ŚwierŜe I i Sołectwo ŚwierŜe II
810
Sołectwo Teosin
137
Sołectwo Turka, Myszkowiec
364
Sołectwo Wólka Okopska
442
Sołectwo Zalasocze
76
Sołectwo Zanowinie
87
Tab. 1. Ludność Gminy wg sołectw.
Jak wynika z powyŜszej tabeli największa liczba ludności zamieszkuje
w sołectwach: Brzeźno, Berdyszcze, Dorohusk Osada oraz ŚwierŜe i i ŚwierŜe II, zaś
sołectwa o najmniejszej liczbie ludności to Kolemczyce, Stefanów, Puszki oraz Kepa
Kolonia.
Liczba ludności w Gminie Dorohusk zmieniała się w latach 2000-2007
następująco:
Gmina
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006
2007
Liczba ludności (osoby) na 31.12.
7397 7317 7243 7175 7112 7008 6928
6861
Tab. 2. Zmiana liczby ludności Gminy w latach 2000-2007
8
7400
7200
7000
6800
6600
6400
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
Rys. 2. Zmiana liczby ludności Gminy w latach 2000-2007
Przyrost naturalny w 2006 r. wyniósł: -3,5 na 1 000 ludności, natomiast saldo
migracji na 1 000 mieszkańców wynosiło: -43, (mówiące o sytuacji, w której liczba
zgonów przewyŜsza liczbę urodzeń Ŝywych oraz ujemnym saldzie migracji na terenie
Gminy Dorohusk), które to dane naleŜy uznać za niepokojące dla przyszłego rozwoju
Gminy. Ujemne saldo migracji świadczy o tym, iŜ więcej osób wyjeŜdŜa z terenu Gminny
niŜ na nim osiada. W tym samym czasie, według Rocznika Demograficznego przyrost
naturalny w kraju wynosił 4,5, na obszarach wiejskich 0,6, w województwie lubelskim
średnio -0,54 na 1 000 mieszkańców zaś w powiecie chełmskim wskaźnik ten
kształtował się na poziomie -3,39. Ogólne saldo migracji w powiecie wyniosło -274 osób
(w roku 2006).
Jak wynika z powyŜszej tabeli w ciągu 8 lat liczba ludności Gminy Dorohusk
zmniejszyła się o 536 osób. Co więcej, w kaŜdym roku notowany był spadek liczby
mieszkańców. Świadczy to o trwałym trendzie wyludniania się terenu Gminy Dorohusk,
który będzie w przyszłości niekorzystnie wpływać na sytuację Gminy (chociaŜby poprzez
zmniejszanie się dochodów do budŜetu z tytułu udziału we wpływach z podatku
dochodowego od osób fizycznych).
9
Strukturę wiekową ludności w Gminie Dorohusk w roku 2007 przestawiają
poniŜsze tabele nr 3, 4 i 5.
Liczba mieszkańców (31.12.2007)
Wiek
Ogółem
6848
Kobiety
3498
MęŜczyźni
3250
0–4
329
162
167
5–9
313
147
166
10 –14
453
225
228
15 – 19
542
261
281
20 – 24
613
299
314
25 – 29
525
213
312
30 – 34
447
220
227
35 – 39
400
189
211
40 –44
409
221
188
45 – 49
449
217
232
50 - 54
548
263
285
55 - 59
420
203
217
60 - 64
302
180
122
65 - 69
255
146
109
70 - 74
266
157
109
75 - 79
270
171
99
80 – 84
196
142
54
85 i więcej
111
82
29
Tab. 3. Struktura wiekowa ludności ze względu na liczbę lat
Wskaźnik
osób / 100
ludność w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym
67,4
ludność w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w wieku przedprodukcyjnym
90,6
ludność w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym
30,7
Tab. 4. Wskaźniki struktury wiekowej ludności
10
%
Wiek
Przedprodukcyjny
Produkcyjny
20,6
60,7
Poprodukcyjny
Razem
18,7
100,00%
Tab. 5. Struktura wiekowa ludności ze względu na grupę produkcyjną
poprodukcyjny
19%
przedprodukcyjny
21%
produkcyjny
60%
Rys. 3. Struktura ludności Gminy Dorohusk według grup produkcyjnych (zaokrąglone do 1%)
Jak wynika z powyŜszych danych tabelarycznych dominującą grupę wiekową
w Gminie Dorohusk stanowią osoby w wieku produkcyjnym (60,7 %). Odsetek ten jest
o 0,4 % większy niŜ średni udział tej grupy w strukturze wiekowej powiatu chełmskiego.
DuŜy jest równieŜ udział osób w wieku przedprodukcyjnym (20,6 %, w porównaniu do
22,3 % w powiecie chełmskim) i grupę tą naleŜy traktować jako kapitał dla przyszłego
dynamicznego rozwoju Gminy Dorohusk, w związku z tym naleŜy zadbać o odpowiednie
warunki do jej rozwoju oraz zamieszkania w przyszłości – po usamodzielnieniu się – na
terenie Gminy. NaleŜy zwrócić uwagę na nieco wyŜszy niŜ średni w powiecie chełmskim
udział grupy w wieku poprodukcyjnym w strukturze ludności – w powiecie wskaźnik ten
11
kształtuje się na poziomie 17,9 %, podczas gdy na analizowanym terenie wynosi on
18,7 %.
Wskaźnik
obciąŜenia
demograficznego
–
tj.
liczba
osób
w
wieku
nieprodukcyjnym (suma liczby osób w wieku przedprodukcyjnym i poprodukcyjnym)
przypadającej na 100 osób w wieku produkcyjnym wynosi w Gminie Dorohusk 64,7,
podczas gdy w powiecie chełmskim wskaźnik ten kształtuje się na poziomie 65,8
Z powyŜszego wynika, iŜ obciąŜenie demograficzne w Gminie Dorohusk jest na
umiarkowanym
poziomie,
odzwierciedlającym
stosunkowo
korzystną
strukturę
demograficzną.
Liczba kobiet na 100 męŜczyzn kształtuje się w Gminie na poziomie 102, co
naleŜy uznać za bardzo zadowalający poziom, biorąc pod uwagę zwyczajowy niedobór
kobiet na obszarach wiejskich.
Identyfikacja głównych problemów:
ujemne saldo migracji;
ujemny przyrost naturalny;
stały ubytek liczby ludności w gminie;
2.2. Środowisko przyrodnicze i potencjał turystyczny Gminy
Pod względem klimatycznym gmina Dorohusk połoŜona jest w lubartowsko
-parczewskiej dziedzinie klimatycznej. Charakteryzuje się ona wysoką średnią roczną
wilgotnością względną powietrza (68-70 %), znacznymi wartościami parowania wody w
roku (860-900 mm) i jednymi z największych w województwie prędkościami wiatru
(średnio 3,0-3,5 m/sek.). Średnia roczna temperatura powietrza wynosi 7,0oC, średnia
temperatura najcieplejszego miesiąca lipca - 18,0oC, a w miesiącu najchłodniejszym –
6,0oC. Amplituda roczna średnich temperatur miesięcznych wynosi 24oC. Okres
wegetacyjny ma długość 200-210 dni, lato trwa ponad 110 dni, a zima od 100 do 110
dni. Dość długi okres trwania lata i zimy oraz znaczna amplituda temperatur świadczy o
znacznym wpływie kontynentalizmu na klimat omawianego obszaru. Roczna suma
opadów atmosferycznych wynosi w gminie Dorohusk – 593 mm. Pokrywa śnieŜna
12
utrzymuje
się
przez
około
89
dni
w
ciągu
roku.
Dominują
wiatry
z południowego zachodu, a najrzadziej są notowane wiatry z północny. Średnia
prędkość wiatru wynosi 4,8 m/sek.
Na obszarze gminy Dorohusk występuje zróŜnicowanie warunków klimatu
lokalnego. PrzewaŜająca część obszaru gminy posiada niekorzystne lub okresowo
niekorzystne warunki klimatyczne. Ze względu na płytko zalegający poziom wód
gruntowych są tu niŜsze temperatury, zwiększona wilgotność powietrza, częste mgły i
zamglenia oraz przymrozki. Dobre warunki klimatu lokalnego występują na terenach
wyniesionych, we wschodniej części gminy, sąsiadujących z doliną Bugu. Są to tereny
dobrze przewietrzane, mające dobre warunki termiczne, solarne i wilgotnościowe.
Terytorium gminy Dorohusk wchodzi w skład krainy geograficznej Polesia
południowego. PrzewaŜa tu krajobraz nizinny z rozległymi podmokłymi obszarami
łąkowymi. Występują tu unikalne na kontynencie europejskim obszary torfowisk
węglanowych. Ich specyficzną właściwością jest odczyn zasadowy, podczas gdy
charakterystycznym dla torfowisk jest odczyn kwaśny.
DuŜe zróŜnicowanie warunków glebowych i wilgotnościowych stwarza warunki
rozwoju licznym gatunkom roślin i zwierząt. Spośród 550 odnotowanych tu gatunków
roślin 43 objęte są ochroną, a 22 wpisane są na listę roślin zagroŜonych wyginięciem.
Cennymi okazami są: tłustosz zwyczajny, groszek bagienny, języczka syberyjska, wątlik
błotny, starzec cienisty, a takŜe gnidosz królewski i kruszczyk kukawka i wiele innych.
Równie bogaty jest świat zwierzęcy. Występuje tu około 810 gatunków motyli
(m.in. paź królowej, mieniak tęczowiec, modraszek, strzępotek), około 150 gatunków
ptaków (m.in. sowa błotna, dubelt, Ŝuraw, kulik wielki, bąk, kobuz, rycyk, cyranka,
błotniak stawowy i łąkowy, wodniaczka),a takŜe Ŝółw błotny.
Na obszarach torfowiskowych wyodrębniono dwa rezerwaty przyrody - Rezerwat
Brzeźno o powierzchni 165 ha oraz Rezerwat Rozkosz o powierzchni 473 ha.
Wytyczono na nich ścieŜki dydaktyczne słuŜące przyrodnikom i turystom.
Pomniki przyrody i ich lokalizacja na terenie Gminy Dorohusk:
13
•
Głaz narzutowy, granitogejs - Kolonia Puszki;
•
Grupa dwóch dębów szypułkowych - Husunne;
•
Białodrzew – Husunne;
•
Grupa trzech dębów szypułkowych – ŚwierŜe;
•
Grupa trzech dębów szypułkowych – ŚwierŜe;
•
Jesion wyniosły – ŚwierŜe;
•
Dąb szypułkowy – ŚwierŜe;
•
Klon zwyczajny – Turka;
•
Aleja lipowa – Turka.
Chełmski Obszar Chronionego Krajobrazu
Obowiązującym obecnie aktem prawnym, na podstawie którego funkcjonuje
ChOCK jest Rozporządzenie Nr 50 Wojewody Chełmskiego z dnia 26.06.1998 r.
w sprawie Chełmskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu (Dz. Urz. Wojew.
Chełmskiego Nr 10 z dn. 29.06.1998 r.) ChOCK rozciąga się w zachodniej części gminy
Dorohusk i obejmuje rozległe, podmokłe obniŜenia, w których występują torfowiska
niskie w tym najbardziej charakterystyczne torfowiska węglanowe. Obszar pełni funkcję
otuliny ChPK. Na terenie ChOCK znajduje się torfowiskowy rezerwat przyrody –
„Roskosz”. Powierzchnia ChOCK ogółem wynosi 34.000 ha, a w granicach gminy
Dorohusk – 4.090 ha.
Chełmski Park Krajobrazowy
Chełmski Park Krajobrazowy funkcjonuje na podstawie Rozporządzenia Nr 17
Wojewody Lubelskiego z dnia 25 marca 2003 r. w sprawie Chełmskiego Parku
Krajobrazowego (Dz. Urz. Wojew. Lubelskiego Nr 39 z dn. 3 kwietnia 2003 r.) wraz ze
zmianami wprowadzonymi przez Rozporządzenie Nr 78 Wojewody Lubelskiego
z dnia 28 listopada 2003 r. (Dz. Urz. Wojew. Lubelskiego Nr 194 z dn. 9 grudnia 2003
r.). Powierzchnia Parku wynosi 16.547 ha, z tego w granicach gminy Dorohusk – 4.099
14
ha. Na terenie ChPK znajdują się lasy o duŜych walorach przyrodniczych
i niezwykle rzadki typ torfowisk węglanowych powstałych w bezpośrednim sąsiedztwie
wzgórz zbudowanych z kredy piszącej bogatej w węglan wapnia. Bardzo bogata w
gatunki jest flora i fauna obszaru ChPK. W Parku i jego otoczeniu stwierdzono 66
gatunków roślin chronionych, w tym 53 gatunki pod ścisłą ochroną. Niezwykle bogaty
jest świat zwierząt. Stwierdzono tutaj gniazdowanie 152 gatunków ptaków. GnieŜdŜą się
tu w lasach: bociany czarne, Ŝurawie, orlik krzykliwy, muchołówka białoszyjna, liczne
dzięcioły, droździk. Awifauna torfowisk to: wodniczka, kulik wielki, dubelt, sowa błotna,
błotnik stawowy.
W gminie Dorohusk znajdują się dwa torfowiskowe rezerwaty przyrody
„Brzeźno” i „Roskosz”:
•
rezerwat przyrody torfowiskowy (częściowy) „Brzeźno” – o powierzchni 165,08
ha utworzony Zarządzeniem MLiPD z dn. 23.01.1973 r. (MP Nr 5 poz. 38).
Powierzchnia rezerwatu w granicach gminy Dorohusk wynosi 124,5 ha,
a pozostała część połoŜona jest w gminie Chełm. Rezerwat powołano w celu
ochrony
torfowiska
węglanowego
wraz
z
unikalną
florą
i fauną. Zbiorowiskiem dominującym w rezerwacie jest szuwar kłociowy
zajmujący powierzchnię ponad 100 ha. Na lokalnych wzniesieniach
wykształciły się niezwykle interesujące zbiorowiska roślin kserotermicznych.
W rezerwacie znajduje się 19 gatunków roślin objętych ochroną całkowitą,
a oprócz tego 20 gatunków znalazło się na „Liście roślin zagroŜonych w
Polsce” w tym 8 gatunków spośród podlegających całkowitej ochronie,
•
rezerwat przyrody torfowiskowy (częściowy) „Roskosz” – o pow. 472,79 ha
utworzony został Zarządzeniem MOŚZNiL z dn. 26.11.1990 r. (MP Nr 48 poz.
366).
W
gminie
Dorohusk
znajduje
się
północna
część
rezerwatu
o powierzchni 339,29 ha. Celem ochrony jest zachowanie unikalnych
zbiorowisk flory torfowisk węglanowych i zbiorowisk kserotermicznych
a takŜe ostoi rzadkich i chronionych gatunków ptaków. Wśród pięciuset
gatunków roślin naczyniowych stwierdzono 25 gatunków prawie chronionych.
15
W rezerwacie stwierdzono występowanie 54 gatunków motyli
dziennych,
w tym gatunki rzadkie i chronione.
W gminie Dorohusk utworzono uŜytek ekologiczny – zbiornik retencyjny
„Husynne” - o powierzchni 112,31 ha na podstawie Rozporządzenia Wojewody
Chełmskiego Nr 30 z dnia 11 grudnia 1992 r. Obecnie uŜytek ten funkcjonuje zgodnie z
Rozporządzeniem
Nr
141
Wojewody
Lubelskiego
z
dnia
16.07.2002
r.
w sprawie uznania za uŜytek ekologiczny na terenie województwa lubelskiego i
obejmuje powierzchnię 32,769 ha. UŜytek ten powołano w celu ochrony stanowisk
lęgowych rzadkich gatunków ptaków. W rejonie zbiornika gnieŜdŜą się w jedynej w kraju
mieszanej kolonii 4 gatunki rybitw: rzeczna, czarna, białoskrzydła i białowąsa.
Ponadto utworzono 117 uŜytków ekologicznych Uchwałą Nr XXXIV/214/97 Rady
Gminy Dorohusk z dn. 16.09.1997 r. na wniosek Nadleśnictwa Chełm. UŜytki te
utworzono na terenie Leśnictw: Husynne, Ostrowy, Roskosz i ŚwierŜe, w celu ochrony
zbiorowisk wodnych i torfowiskowych występujących w śródleśnych bagnach. Są to w
większości niewielkie obszary poniŜej 1,0 ha, okresowo istniejące zbiorniki wodne z
róŜnie wykształconą roślinnością szuwarową, a ich brzegi zajęte są przez zbiorowiska
krzewiaste. Aktualnie obszary te zgodnie z Obwieszczeniem Ministra Środowiska z dn.
02.07.2001 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o ochronie przyrody (Dz.
U. nr 99 z dn. 14.09.2001) nie są objęte ochroną jako uŜytki ekologiczne. Dla dalszej ich
ochrony konieczne jest wydanie w tej sprawie rozporządzenia Wojewody Lubelskiego
lub podjęcia uchwały przez Radę Gminy w Dorohusku.
Na terenie gminy Dorohusk znajdują się równieŜ lasy ochronne. Kompleks leśny
„Las śaliński” w północnej części gminy jest lasem ochronnym niemal w całości. Część
wschodnia jest zakwalifikowana jako las wodochronny, a część zachodnia jako las
wodochronny i jako las połoŜony w odległości do 10 km od granic administracyjnych
miast, liczących ponad 50 tys. mieszkańców. Las połoŜony w południowo-wschodniej
części gminy w rejonie wsi Mościska posiada fragmenty części południoweji północnej
zakwalifikowane jako las wodochronny i jako las połoŜony w odległości do 10 km od
granic administracyjnych miast, liczących ponad 50 tys. mieszkańców.
16
Do lasów ochronnych naleŜą takŜe lasy z uszkodzeniami drzewostanów
spowodowanymi przez przemysł. W I strefie uszkodzeń drzewostanów (uszkodzenia
słabe) znajduje się „Las śaliński” i las w południowo-wschodniej części gminy.
Największa rzeką na terenie gminy jest Bug (rzeka II rzędu – największy
prawobrzeŜny dopływ Wisły) mający w jej granicach 37,2 km. Na całej swej długości ta
transgraniczna rzeka mająca swój początek na Ukrainie i uchodząca do Narwi, płynie w
naturalnym korycie. Całkowita długość rzeki wynosi 772 km, z tego 185 km górnego
odcinka znajduje się na Ukrainie. Na dalszym odcinku 363 km Bug stanowi granicę
pomiędzy Polską a Ukrainą i Białorusią. Długość Bugu w granicach woj. lubelskiego
wynosi 373,8 km. Na odcinku granicznym Bug jest rzeką nieregulowaną, płynie szeroką
dolina, silnie meandrując. W dolinie są liczne starorzecza stale lub okresowo wypełnione
wodą. Rzeka charakteryzuje się zasileniem śnieŜno-deszczowym z maksymalnymi
stanami wody wczesną wiosną. Niskie stany wody występują w okresie jesieni
z minimum we wrześniu i październiku, a wysokie związane są z opadami letnimi
(czerwiec – lipiec). W poszczególnych latach mogą występować znaczne wahania
wielkości przepływów wody w Bugu.
Dolina Bugu jest szczególnie malownicza wiosną kiedy to nadbuŜańskie łąki
tworzą barwny, pachnący ziołami kobierzec. Piękno przyrody moŜna podziwiać wędrując
szlakiem turystycznym biegnącym brzegiem doliny Bugu. Starorzecza Bugu są
wymarzonym miejscem dla wędkarzy.
Dopływem Bugu jest przepływająca przez południowy kraniec gminy rzeka Udal
o długości łącznej 31,9 km, z czego 14,3 km na terenie Gminy Dorohusk. Dolina rzeki
posiada znaczną szerokość w części górnej i środkowej, a w pobliŜu ujścia ulega
zwęŜeniu. Dolina Udalu jest niewyraźna, częściowo zmeliorowana, obfituje w mokradła i
zagłębienia stałe lub okresowo wypełnione wodą.
Atrakcyjnym
miejscem
wypoczynku
jest
połoŜony
w
pobliŜu
drogi
z Dorohuska do Dubienki zbiornik wodny Husynne. Jego powierzchnia wynosi 120 ha,
a maksymalna głębokość 3 m. czysta woda i piaszczysta plaŜa częściowo osłonięta
wysokim drzewostanem przyciągają wielu turystów i wędkarzy.
17
Obszar gminy odwadniany jest równieŜ przez znaczną ilość bezimiennych cieków
o charakterze uregulowanych kanałów. Występują one w rozległych obniŜeniach i
drobnych zagłębieniach krasowych łącząc je ze sobą poprzez liczne przekopy.
Wody podziemne w gminie Dorohusk występują w dwóch piętrach wodonośnych:
czwartorzędowym
i
kredowym.
Poziomy
te
pozostają
ze
sobą
w ścisłym związku hydraulicznym. Zwierciadło pierwszego poziomu wód gruntowych
kształtuje się w zaleŜności od budowy geologicznej i rzeźby terenu. Na obszarze gminy
moŜna wyróŜnić 3 strefy o reŜimie wód:
•
I strefa koncentracji wód powierzchniowych i podziemnych w obrębie dolin i
równin torfowych. Pierwszy poziom wód gruntowych zalega w utworach
czwartorzędowych płycej niŜ 1 m, roczne wahania tego poziomu są duŜe i
zaleŜą o stanu wody w rzekach i od intensywności opadów atmosferycznych;
są to wody o złej jakości, często zanieczyszczone bakteriologicznie,
•
II sfera swobodnego zalegania zwierciadła wody gruntowej zasilana przez
infiltrację wód opadowych oraz spływ podziemny; wahania zwierciadła wody
podziemnej w ciągu roku wynoszą od 1-3 m, głębokość zalegania wód
podziemnych zaleŜy od wysokości względnej terenu, stanu wody w ciekach i
wielkości opadów atmosferycznych; strefa ta występuje na przewaŜającym
obszarze gminy,
•
III strefa, gdzie pierwszy poziom wód gruntowych znajduje się w skałach
kredowych-węglanowych
(kreda
pisząca,
margiel)
o
zróŜnicowanej
przepuszczalności, miejscami pod napięciem; wody tej sfery łączą się
z
wodami
w/w
stref
tworząc
niekiedy
wspólny
poziom
kredowo
-czwartorzędowy; strefa ta znajduje się głównie w zachodniej części obszaru
gminy (PGFGB 1983).
Zasadniczy poziom wód podziemnych o zwierciadle napiętym zalega na
głębokości kilkudziesięciu metrów w utworach kredowych. Spąg warstwy wodonośnej
18
kredowej, w południowej części gminy, znajduje się na głębokości około 30-50 m, a w
części centralnej, północnej i wschodniej około 50-80 m p.p.t.
Najkorzystniejsze warunki wodne dla budownictwa występują w północnej
i wschodniej części gminy (z wyłączeniem doliny Bugu). Wody podziemne zalegają tam
głębiej niŜ 2,0 m p.p.t.
Na terenie Gminy Dorohusk występuje przewaga słabych gleb IV i V klasy,
przeszło 50 % gruntów ornych jest w klasach IV, IV a i IV b. Strukturę gruntów pokazuje
poniŜsza tabela (nr 5):
Klasa
UŜytki rolne razem (bez
gruntów
sadów)
Grunty orne
UŜytki zielone
ha
%
ha
%
ha
%
I
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
II
4
0,0
4
0,1
0,0
0,0
III a
227
1,7
227
3,3
0,0
0,0
III
583
4,5
0,0
0,0
583
9,4
III b
898
6,9
898
13,2
0,0
0,0
IV a
2079
16,0
2079
30,7
0,0
0,0
IV
3162
24,3
0,0
0,0
3162
50,8
IV b
1736
13,4
1736
25,6
0,0
0,0
V
3079
23,8
1332
19,8
1747
28,0
VI
1187
9,1
467
6,9
720
11,6
35
0,3
24
0,4
11
0,2
12990
100
6767
100,0
6223
100,0
VI z
Razem
Tab. 6. Struktura gruntów w Gminie Dorohusk
19
W gminie Dorohusk występują następujące złoŜa kruszywa naturalnego:
ZłoŜe Dorohusk A
Surowiec stanowi piasek czwartorzędowy i piasek ze Ŝwirem, powierzchnia złoŜa
wynosi 5,95 ha, miąŜszość kopalny 4,6-6,7 m (śr. 5,2 m), grubość nakładu 0,3
-0,5 m, głębokość spągu – 7 m, złoŜe jest suche. ZłoŜe jest eksploatowane na potrzeby
budownictwa i drogownictwa, roczne wydobycie – ok. 3.800 ton.
ZłoŜe Ostrów
Surowiec stanowi piasek czwartorzędowy, powierzchnia złoŜa wynosi 10,3 ha,
miąŜszość kopalny 1,5-2,1 m (śr. 1,84 m), grubość nakładu 0,3 m, głębokość spągu –
3,0 m, złoŜe jest suche. ZłoŜe było eksploatowane na potrzeby budownictwa
i drogownictwa, obecnie eksploatacja jest wstrzymana. Wyrobisko o powierzchni ok. 0,5
ha nie jest rekultywowane.
ZłoŜe Mościska-Ladeniska
Surowiec stanowi piasek czwartorzędowy, powierzchnia złoŜa – 4,07ha,
miąŜszość kopalny 3,3-4,1 m (śr. 3,78 m), grubość nakładu 0,3-0,4 m, głębokość spągu
maksymalnie 5 m, złoŜe jest suche. ZłoŜe jest eksploatowane i stanowi rezerwę na
potrzeby budownictwa i drogownictwa.
ZłoŜa ŚwierŜe
Są to dwa złoŜa kruszywa naturalnego leŜące w bliskiej odległości od siebie
(około 250 m). Piaski są przydatne do produkcji betonów oraz nawierzchni drogowych.
ZłoŜa posiadają dobre warunki geologiczne do prowadzenia eksploatacji. Zasoby
geologiczne bilansowe złóŜ wynoszą: 428,73 tys. ton i 436,1 tys. ton. ZłoŜa są
eksploatowane dla potrzeb budownictwa i drogownictwa. W Kol. Pogranicze utworzony
został
obszar
górniczy
o
nazwie
Pogranicze
KN
7800
dla
złoŜa
piasków
z przeznaczeniem do robót budowlanych i drogowych. Obszar górniczy ma
powierzchnię 108 780 m2, a minimalne zasoby bilansowe wynoszą 250 tys. ton.
20
PoniŜsza tabela (nr 7) przedstawia ich aktualny stan eksploatacji surowców
mineralnych na terenie Gminy:
Działka nr
ewidencyjny
Lokalizacja
kopalni
Powierzchnia
obszaru
górniczego
2
[m ]
1925,1926,
2392,2394
ŚwierŜe
18 079
1914, 2399/1,
2399/2
4/2, 6/2, 15/2,
21
ŚwierŜe
Pogranicze
108 780
1883-1892,
258/2, 259/2
1915
Kolonia
Okopy
ŚwierŜe
111 838
310/1, 310/4,
310/5
Kol. Okopy
Pole A
10 000
233
MościskaLadeniska
40 700
Dorohusk A
59 537
19 845
Zasoby złoŜa
Mg
Rodzaj
kopaliny
Wygaszenie
koncesji
geologiczne 194
434,7
przemysłowe 176
206.6
operatywne 144
416,6
Kruszywo
naturalne
Lipiec 2012
geologiczne 129
578,00
geologiczne 558
431 (stan na 1999
01 01)
geologiczne 893
600
do wydobycia 151
357
geologiczne 106
610
do wydobycia 89
261
geologiczne 181
989
przemysłowe 138
561
geologiczne 536,9
Kruszywo
naturalne
Kruszywo
naturalne
Wrzesień 2017
Marzec 2009
Kruszywo
naturalne
Kruszywo
naturalne
Kruszywo
naturalne
31 12 2007r.
Kruszywo
naturalne
Marzec 2005
Kruszywo
naturalne
Maj 2018
1919, 1918,
ŚwierŜe II
9 977
geologiczne 91 666
1922
etap
1925, 1926,
ŚwierŜe
18079
geologiczne 194
Kruszywo
2392, 2394
434,7
naturalne
Tab.7. Eksploatowane złoŜa surowców mineralnych na terenie Gminy Dorohusk.
Czerwiec 2013
Listopad 2013
Sierpień 2014
Lipiec 2012
grunty orne o niskich klasach bonitacyjnych;
21
2.3. Zagospodarowanie przestrzenne
Jak wynika z poniŜszej tabeli (nr 8) w strukturze uŜytkowania ziemi na terenie
Gminy Dorohusk przewaŜają uŜytki rolne (68 %), wśród których znaczącą rolę
odgrywają grunty orne (35,3 %) oraz łąki (25,4 %). Lasy zajmują 18,4 % ogółu
powierzchni Gminy, zaś nieuŜytki aŜ 5,3 %.
L.p.
Rodzaj uŜytku
Powierzchnia w ha
Udział procentowy
1
Grunty orne
6790
35,3
2
Sady
105
0,6
3
Łąki
4899
25,4
4
Pastwiska
1301
6,7
5
UŜytki rolne razem
13095
68,0
6
Lasy
3534
18,4
7
Wody
216
1,1
8
Rowy
179
0,9
9
Drogi
480
2,5
10
Tereny kolejowe
173
0,9
11
Tereny zabudowane
293
1,5
12
Tereny róŜne
271
1,4
13
NieuŜytki
1001
5,3
Ogółem powierzchnia
19242
100,0
ewidencyjna
Tab. 8. Struktura uŜytkowania ziemi na terenie Gminy Dorohusk.
Własność gruntów
W Gminie Dorohusk przewaŜa własność prywatna gruntów – 9 408 ha, co daje
48,9 % w ogólnej powierzchni gruntów w Gminie (naleŜy doliczyć do tego 1 % będący w
posiadaniu osób prawnych, co w sumie daje prawie 50 % ogółu ziemi na terenie
Dorohuska). DuŜa ilość gruntów na terenie Gminy znajduje się w zarządzie Administracji
Lasów Państwowych (18,2 %) oraz Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa (19,4 %).
22
DuŜy udział gruntów naleŜących do Skarbu Państwa (w sumie 41,3 %) jest cechą
charakterystyczną terenów przygranicznych.
Warto podkreślić relatywnie duŜy odsetek gruntów będących własnością
spółdzielczą (2,6 %) oraz we władaniu wspólnot gruntowych (2,5 %). Grunty komunalne
stanowią 3,5 % ogółu gruntów w gminie. Strukturę właścicielską przedstawia tabela nr 9:
L.p.
1
Wyszczególnienie grup rejestrowych
Grunty Skarbu Państwa w dyspozycji
Powierzchnia w Udział
ha
procentowy
3730
19,4
3503
18,2
AWRSP
2
Grunty Skarbu Państwa w zarządzie
Administracji Lasów Państwowych
3
Pozostałe grunty Skarbu Państwa
713
3,7
4
Grunty komunalne
677
3,5
5
Gospodarstwa rolne
9408
48,9
6
Grunty spółdzielni
498
2,6
7
Grunty kościelne
37
0,2
8
Wspólnoty gruntowe
477
2,5
9
Grunty osób prawnych
199
1,0
10
Lasy nieewidencjonowane i powierzchnia
-
-
19242
100,0
wyrównawcza
11
Ogółem powierzchnia geodezyjna
Tab. 9. Struktura właścicielska gruntów w Gminie Dorohusk.
Drogi i komunikacja
Łączna długość dróg na terenie gminy Dorohusk wynosi 185,6 km, w tym
utwardzonych jest 105,5 km . Przez centralną część gminy biegnie droga krajowa nr 12
(E-82) prowadząca do przejścia granicznego z Ukrainą. Z północy na południe biegnie
droga wojewódzka Nr 816 Terespol-Sławatycze-Włodawa-Zosin łącząca trzy przejścia
graniczne.
23
Na terenie Gminy Dorohusk znajduje się 16,8 km dróg krajowych oraz 20,5 km
dróg wojewódzkich. Wszystkie te drogi są utwardzone. Dróg powiatowych na terenie
gminy jest 53,3 km, ze tego większość – 45,3 km – to drogi asfaltowe, zaś 8 km
stanowią drogi gruntowe. Drogi gminne mają ogólną długość 45,2 km, w tym 29,9 km
dróg utwardzonych lub ulepszonych.
Drogi wewnętrzne w gminie Dorohusk (dojazdowe do pól, lasów, osiedli
mieszkaniowych oraz drogi zakładowe) mają łączną długość 49 km.
Wykaz dróg gminnych :
•
104919 L – od drogi pow. 1842 L do gr. gminy przez w. OLENÓWKA –
o długości 1,635 km – nawierzchnia ŜuŜlowa;
•
104920 L – BRZEŹNO (dr. pow. 18291 – Kępa)– o długości 1,769 km –
w tym 1,140 km nawierzchnia ŜuŜlowa oraz 0,629 nawierzchnia gruntowa;
•
104921 L – BRZEŹNO prze wieś – o długości 1,383 km – nawierzchnia
gruntowa;
•
104922 L – BRZEŹNO od drogi kraj. nr 12 do dawnej szkoły – o długości
0,890 km – nawierzchnia ŜuŜlowa;
•
104923 L – KĘPA od drogi pow. 1829 L przez wieś – o długości 0,940 km
– nawierzchnia ŜuŜlowa;
•
104939 L – BRZEŹNO od drogi kraj. nr 12 do drogi pow. nr 1829 L –
o długości 0,766 km – nawierzchnia ŜuŜlowa;
•
104924 L – WÓLKA OKOPSKA od drogi pow. 1830 L DOBRYŁÓWKA do
drogi kraj. nr 12 i od dr. pow. 1831 L do dr. kraj. nr 12 przez wieś –
o długości 2,553 km – kostka na długości 0,300 km, nawierzchnia
stabilizowana 1,600 km, nawierzchnia ŜuŜlowa 0,300 km, gruntowa
0,353 km;
•
104925 L – KĘPA od drogi pow. 1829 L do KĘPY OSTROWY – o długości
0,770 km – nawierzchnia gruntowa;
•
104926 L – ŚWIERŹE – PIASKI od drogi pow. 1822 L do dr. woj. nr 816 –
o długości 0,503 km – nawierzchnia gruntowa;
24
•
104927 L – BRZEŹNO od drogi kraj.nr 12 do KOL. ROZKOSZ – o długości
1,180 km – nawierzchnia Ŝwirowa 1,000 km oraz nawierzchnia gruntowa
0,180 km;
•
104928 L – ŚWIERśE – o długości 0,425 km – nawierzchnia gruntowa;
•
104929 L – LUDWINÓW (przez wieś)– o długości 0,900 km –
nawierzchnia asfaltowa 0,260 oraz nawierzchnia ŜuŜlowa 0,640 km;
•
104930 L – LUDWINÓW (do lasu) – o długości 0,350 km – nawierzchnia
gruntowa;
•
104931 L – ŚWIERśE (ul. Kościelna) – o długości 0,444 km –
nawierzchnia betonowa;
•
104932 L – ŚWIERśE (ul. Polna) – o długości 1,260 km – nawierzchnia
gruntowa;
•
104933 L – ŚWIERśE (ul. Pocztowa)– o długości 0,710 km – 0,510 km
asfaltowa oraz 0,200 km nawierzchnia gruntowa;
•
104934 L – ŚWIERśE (ul. Cicha) – o długości 0,290 km – 0,050
nawierzchnia Ŝwirowa oraz 0,240 km nawierzchnia gruntowa;
•
104935 L – OKOPY od dr. kraj. nr 12 – „OKOPY STARE” – o długości
2,030 km – ma długości 1,280 km nawierzchnia betonowa, 0,120 km
nawierzchnia stabilizowana oraz 0,630 km nawierzchnia gruntowa;
•
104936 L – DOROHUSK OS. – ZALASOCZE (u. Zwycięstwa) – o długości
1,411 km – na długości 0,450 km nawierzchnia betonowa oraz 0,961 km
nawierzchnia Ŝwirowa;
•
104937 L – OKOPY KOLONIA od dr. kraj. 12 do Okop – o długości 1,030
km – nawierzchnia Ŝwirowa;
•
104938 L – DOROHUSK OSADA (ul. Ogrodowa) – o długości 0,680 km –
0,377 km nawierzchnia asfaltowa oraz 0,303 km nawierzchnia gruntowa;
•
1049340 L – DOROHUSK OSADA (ul. Polna) – o długości 0,750 km –
0,250 km kostka, 0,100 km nawierzchnia betonowa oraz 0,400 km
nawierzchnia gruntowa;
•
104931 L – DOROHUSK OSADA (ul. 1 Maja) – o długości 0,200 km –
25
•
104939 L – OKOPY – ZALASOCZE MYSZKOWIEC – TURKA– o długości
•
104942 L – DOROHUSK OSADA (ul. Nadrzeczna) – o długości 0,413 km
– na długości 0,413 km nawierzchnia betonowa;
•
104943 L – DOROHUSK OSADA (ul. Kościuszki) – o długości 0,410 km –
•
104944 L – BERDYSZCZE (ul. Graniczna) –
o długości 0,260 km –
nawierzchnia asflatowa;
•
104945 L – TURKA od dr. pow. nr 1845 L do drogi woj. nr 816 –
o długości 0,430 km – na długości 0,280 km nawierzchnia gruntowa,
reszta (0,150 km asfaltowa);
•
104946 L – DOROHUSK od dr. woj. nr 816 ul. NadbuŜna do dr. gm.
nr 104950 L– o długości 0,824 km – nawierzchnia Ŝwirowa;
•
104947 L – HUSYNNE od dr. pow. nr 1845 L przez wieś – o długości
0,824 km – nawierzchnia ŜuŜlowa;
•
104948 L – ZANOWINIE od dr. woj. nr 816 przez wieś –
o długości
3,130 km – nawierzchnia stabilizowana na długości 2,800 km oraz
nawierzchnia gruntowa na długości 0,330 km;
•
104949 L – OSTRÓW od dr. pow. nr 1845 L w m. Turka do dr. pow. nr
1845 w Michałówce – o długości 2,277 km – nawierzchnia Ŝwirowa;
•
104950 L – DOROHUSK od dr. woj. nr 816 do dr. woj. nr 816 – o długości
1,667 km – nawierzchnia asfaltowa;
•
104951 L – LADENISKA od dr. woj. nr 816 do dr. woj. nr 816 – o długości
•
104952 L – DOROHUSK - TEOSIN od dr. woj. nr 816 do dr. pow. 1831 L –
o długości 4,247 km – 1,000 km nawierzchnia asfaltowa – 3,247
•
104953 L – OKOPY od dr. kraj nr 12 do st. – o długości 0,520 km –
26
Wśród powyŜszych dróg przewaŜają odcinki o nawierzchni gruntowej (15,294 km)
oraz Ŝwirowej (10,109 km). Dróg gminnych o nawierzchni ŜuŜlowej jest 7,153 km, zaś
stabilizowanej (cementowej) 4,520 km. 3,297 km dróg gminnych to drogi o nawierzchni
betonowej (płyty – trylinka), zaś 0,550 km nawierzchni stanowi kostka, a jedynie 4,224
km stanowią drogi o nawierzchni asfaltowej.
Sieć dróg na terenie Gminy jest wystarczająca, ich stan jest natomiast
zróŜnicowany i wymaga ciągłych remontów.
Przez teren Gminy przebiega normalna oraz szerokotorowa linia kolejowa
Lublin- Chełm- Dorohusk- Kowel. Jest to najkrótsze połączenie Warszawy z Kijowem,
relacji: Gdańsk – Malbork – Działdowo – Nasielsk – Warszawa - Pilawa – Dęblin –
Lublin – Rejowiec – Chełm – Dorohusk – granica państwa. Linia ta ma znaczenie
międzynarodowe, z odcinkiem toru szerokiego od Zawodówki (gm. Chełm) do granicy
państwa w Dorohusku.
Usługi w zakresie komunikacji autobusowej na terenie całej gminy świadczą PKS
Chełm oraz prywatni przewoźnicy. Częstotliwość odjazdów i sieć przystanków jest
wystarczająca.
Gospodarka wodno-ściekowa i gospodarka odpadami
Stan techniczny sieci wodociągowej jest dobry. W Gminie działają 3 niezaleŜne
wodociągi. Z wodociągu w miejscowościach Dorohusk, Dorohusk Osada oraz
Berdyszcze korzysta 1330 osób. Ma on łączą długość 12 200 m oraz wydajność na
poziomie 130 m3/dobę. Sieć wykonana jest z rur PCV. Wodociąg ŚwierŜe, wykonany
z rur PCV, ma długość 13 521 m. Wodociąg Brzeźno – wykonany z rur stalowych
o długości 1 100 m – obsługuje 200 osób (w części miejscowości Brzeźno), a jego
wydajność wynosi 37,4 m3/dobę.
W sumie na terenie Gminy znajduje się 606 przyłączy wodociągowych do
budynków mieszkalnych i budynków zbiorowego zamieszkania, 26,8 km sieci
wodociągowej oraz 24,6 km przyłączy.
Dobowa zdolność produkcyjna gminnych ujęć wody wynosi 1 100 m3, zaś
przepustowość wodociągu 1 500 m3 .
27
W sumie na terenie Gminy roczny pobór wody wynosi 79 dam3, z czego woda
dostarczona to 60,6 dam3 rocznie. Z tej wielkości 33,5 dam3 pobierają gospodarstwa
domowe.
76 gospodarstw na analizowanym terenie Gminy Dorohusk dowozi wodę spoza
swojego terenu.
W sumie na terenie Gminy znajduje się 308 przyłączy kanalizacyjnych o łącznej
długości 7,4 km. Sieć kanalizacyjna ma długość 13,8 km.
Gmina Dorohusk posiada na swoim terenie trzy oczyszczalnie ścieków, w
miejscowościach:
•
Brzeźno o wydajności 100 m3/dobę;
•
Dorohusk o wydajności 800 m3/dobę;
•
Husynne - lokalna oczyszczalnia dla byłego Państwowego Gospodarstwa
Rolnego.
Roczna ilość odprowadzanych ścieków z terenu Gminy to 43,1 dam3. Stan
techniczny oczyszczalni jest dobry.
W 2001 roku oddano do uŜytku gminne składowisko stałych odpadów komunalnych
w ŚwierŜach o pojemności 20.000 m3. Zbiórka odpadów oparta jest przede wszystkim
na 1 200 kontenerach o pojemności 110 l. W 2008 roku zebrano na terenie gminy
1278,1 Mg odpadów od blisko 100 % gospodarstw domowych, firm i instytucji.
Praktycznie całość zbiórki objęta jest segregacją odpadów u źródła. W 2008 roku
selektywnie zebrano 15 % ogółu odpadów, co jest wynikiem dobrym, biorąc pod uwagę
średnią krajową (2 %).
Energetyka i sieć gazowa
Na analizowanym w niniejszej Strategii Rozwoju Lokalnego terenie wszystkie
gospodarstwa są zelektryfikowane.
Obecnie na terenie gminy nie ma przewodowej instalacji gazowej. Kontynuowane są
jednak prace nad budową sieci gazowej o następujących parametrach:
sieć wysokiego ciśnienia - 12 km;
sieć niskociśnieniowa - 126 km;
28
liczba przyłączy - 1760 gospodarstw domowych i 35 obiektów uŜyteczności
publicznej.
Telekomunikacja
Gmina Dorohusk jest w pełni stelefonizowana – 882 sztuk przyłączy
telefonicznych w gospodarstwach. Głównym dostawcą usług na obszarze opisywanym
w niniejszym dokumencie jest Telekomunikacja Polska.
Część mieszkańców nie posiadających telefonów stacjonarnych, korzysta z usług
operatorów
telefonii
komórkowej.
Na
terenie
Dorohuska
znajdują
się
stacje
przekaźnikowe wszystkich głównych operatorów sieci telefonii komórkowej.
sieć dróg gminnych wymagająca ciągłych nakładów inwestycyjnych (remonty
i rozbudowa);
drogi o nawierzchni gruntowej dominujące w gminnej sieci dróg;
duŜy obszar Gminy nieskanalizowany;
część obszaru Gminy neizwodociągowana;
brak powszechnego dostępu do szerokopasmowego Internetu;
2.4. Sfera gospodarcza
Gospodarka
Gospodarstwa domowe na terenie Gminy Dorohusk czerpią dochody przede
wszystkim z dwu źródeł – pracy najemnej (ponad 500 szt.)2 oraz z emerytur i rent
(przeszło 1 100 gospodarstw domowych).
Wśród osób pracujących (929 osób) na analizowanym w niniejszym dokumencie
terenie, na dzień 31.12.2006 r. najwięcej osób znalazło zatrudnienie w dziale usług
nierynkowych (473), usług rynkowych (288) oraz w przemyśle i budownictwie (144
osoby).
2
Ewentualnie praca najemna powiązana z działalnością rolniczą.
29
W 2007 roku na terenie Gminy Dorohusk było zarejestrowanych 251 podmiotów
gospodarczych, w tym 41 w sektorze publicznym oraz 210 w sektorze prywatnym.
Wśród podmiotów publicznych większość stanowią ”podmioty gospodarki narodowej”
(22) oraz „państwowe i samorządowe jednostki prawa budŜetowego” (18). Zaś
w sektorze prywatnym „podmioty gospodarki narodowej” (229) oraz „osoby fizyczne
prowadzące działalność gospodarczą” (179). Pozostałe to spółki handlowe (13),
spółdzielnie (6) oraz spółki handlowe z udziałem kapitału zagranicznego (6), a takŜe
stowarzyszenia i inne organizacje społeczne (15).
W okresie 2000 – 2007 liczba podmiotów gospodarczych w Gminie nie ulegała
duŜym zmianom. W roku bazowym wynosiła ona 238, by następnie spaść do 230 (2001
rok), podnieść się w latach 2002-2003 (odpowiednio 253 oraz 262 szt.). Liczba ta
ponownie spadła w latach 2004-2005 do 232 podmiotów, zaś w dwu ostatnich latach
analizowanego okresu wzrosła osiągając w 2007 roku poziom 251 podmiotów
gospodarczych. PoniŜsza tabela (nr 10) przedstawia zmiany w ilości podmiotów
gospodarczych w latach 2000-2007 na terenie Gminy Dorohusk:
Gmina
Liczba zarejestrowanych
podmiotów gospodarczych.
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007
238
230
253
262
233
232
248
251
Tab. 10. Liczba podmiotów gospodarczych w Gminie Dorohusk w latach 2000-2007
270
260
250
240
230
220
210
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
Rys. 4. Liczba podmiotów gospodarczych w Gminie Dorohusk
30
Na terenie Gminy Dorohusk w 2007 roku w Powiatowym Urzędzie Pracy
w Chełmie zarejestrowanych było 758 bezrobotnych co daje 11,05 % populacji Gminy.
W powiecie chełmskim stopa bezrobocia kształtowała się w tym okresie na poziomie
21,2 %, co było znacznie wyŜszym wskaźnikiem od średniej wojewódzkiej (13,4 %). Te
stosunkowo dobre – na tle powiatu i województwa – wskaźniki bezrobocia wynikają,
między innymi, z wyjątkowego, przygranicznego połoŜenia Dorohuska, a co za tym idzie
oŜywionym ruchem transgranicznym generującym miejsca pracy w sektorze usług.
Warto jednak wspomnieć, iŜ niŜszy wskaźnik bezrobocia na terenie gminy
związany jest w duŜej mierze z bezrobociem ukrytym, które ma miejsce na terenach
wiejskich, a takŜe z emigracją zarobkową (zahamowaną w ostatnim okresie z powodu
umacniającej się złotówki). Według danych przedstawionych przez PUP w Chełmie,
bezrobocie na terenie powiatu ma charakter strukturalny, i jako takie powinno być
traktowane przez wszystkie szczeble administracji, jako priorytetowy do rozwiązania
oraz przeciwdziałania problem3.
Rolnictwo
DuŜa liczba mieszkańców Dorohuska utrzymuje się z dochodów z rolnictwa –
w rolnictwie zatrudnionych jest aŜ 77,6 % mieszkańców, stąd moŜemy mówić
o dominującym, rolniczym charakterze analizowanego terenu.
Liczba gospodarstw na terenie Gminy wynosi 2 149, z czego 1 236 to
gospodarstwa o powierzchni powyŜej 1 hektara (57,56 %). Powierzchnia 912
gospodarstw nie przekracza 1 ha, co stanowi 42,44 % ogółu.
Wśród gospodarstw powyŜej 1 ha przewaŜają te o wielkości 2 – 5 ha, których jest
470 szt. (21,87 %). Mniej (388 szt.) jest gospodarstw o powierzchni w przedziale
1 – 2 ha – co stanowi 18,05 % gospodarstw na terenie Gminy. 136 gospodarstw ma
powierzchnię od 5 do 7 ha (6,33 %), zaś 116 mieści się w przedziale 7-10 ha (5,40 %).
Gospodarstw o wielkości 10 -15 ha jest 73 szt. (3,4 %), 15-20 ha ma 19 gospodarstw
(0,88 %). Gospodarstw największych (powyŜej 20 ha) jest 33 (1,54 %), z czego 4
3
Szczegółowy opis struktury bezrobocia na ternie Gminy znajduje się w komplementarnym do niniejszej
Strategii dokumencie Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Dorohusk na lata 20082017.
31
gospodarstw mieszczą się w przedziale od 50 do 100 ha. Gospodarstw większych niŜ
100 ha na terenie Gminy Dorohusk nie ma.
Struktura gospodarstw rolnych według obszaru
1) do 1 ha - 44,24 %
2) 1 ha – 2 ha - 18,05 %
3) 2 ha – 5 ha- 21,8 %
4) 5 ha – 7 ha - 6,33 %
5) 7 ha – 10 ha - 5,40 %
6) 10 ha – 15 ha - 3,4 %
7) 15 ha – 20 ha – 0,88 %
8) powyŜej 20 ha - 1,54 %
7 ha - 10 ha
5%
10 ha - 15 ha15 ha - 20 ha
1%
3%
powyŜej 20 ha
2%
5 ha - 7 ha
6%
do 1 ha
44%
2 ha - 5 ha
21%
1 ha - 2 ha
18%
Rys. 5. Struktura gospodarstw rolnych według wielkości w Gminie Dorohusk
W strukturze zasiewów przewaŜają zboŜa (73,5 %) i ziemniaki (13,8 %), mały jest
udział roślin pastewnych, buraków cukrowych i warzyw gruntowych.
32
Na terenie Gminy nie ma gospodarstw specjalizujących się w produkcji zwierzęcej
natomiast duŜa ilość zbiorników wodnych sprzyja hodowli ryb. Obecnie zarybionych jest
216 ha lustra wody.
WyposaŜenie gospodarstw rolnych w Gminie Dorohusk w sprzęt rolniczy (dane
szacunkowe):
-
ciągniki: 533 szt.
-
kombajny zboŜowe: 33 szt.
-
kombajny ziemniaczane: 6 szt.
-
kombajny buraczane: 11 szt
Spośród prowadzących działalność rolniczą, większość nie posiada wykształcenia
rolniczego. Ok. 25 % posiada jedynie kurs rolniczy, a bardzo niewielki odsetek
gospodarujących legitymuje się zasadniczym, średnim lub wyŜszym wykształceniem
rolniczym.
Identyfikacja problemów:
niewielka liczba znaczących pracodawców;
bezrobocie na terenie Gminy;
rozdrobnienie gospodarstw rolnych;
monofunkcyjny charakter wsi;
brak zakładów przetwórczych;
słabe wykształcenie kierunkowe osób prowadzących działalność rolniczą;
2.5. Sfera społeczna
Oświata
Na terenie gminy znajduje się 5 szkół podstawowych oraz 2 gimnazja, są to (w
nawiasie podano liczbę uczniów w roku szkolnym 2007/2008):
33
1) Szkoła Podstawowa w Michałówce (50);
2) Szkoła Podstawowa w Zespole Szkół Ogólnokształcących w Dorohusku (208);
3) Szkoła Podstawowa w ŚwierŜach (79);
4) Szkoła Podstawowa w Wólce Okopskiej (46);
5) Szkoła Podstawowa w Zespole Szkół Ogólnokształcących z Oddziałami
Integracyjnymi w Brzeźnie (74);
6) Gimnazjum w Zespole Szkół Ogólnokształcących w Dorohusku (225);
7) Gimnazjum w Zespole Szkół Ogólnokształcących z Oddziałami Integracyjnymi
w Brzeźnie (43).
Na analizowanym terenie Gminy Dorohusk w szkołach podstawowych i gimnazjach
uczy się 725 uczniów. Część dzieci zamieszkujących gminę uczy się w Szkole
Podstawowej i Gimnazjum w Strachosławiu.
Wspólnota
lokalna
prowadzi
równieŜ
Przedszkole
Samorządowe
w miejscowości Dorohusk, do którego uczęszcza 66 dzieci.
Kultura i aktywność społeczna
Gminny Ośrodek Kultury mieści się w odrestaurowanym Pałacu Suchodolskich
w Dorohusku. Ponadto na terenie gminy działają dwa wiejskie ośrodki kultury w Wólce
Okopskiej i w Brzeźnie oraz dziewięć świetlic. Na analizowanym terenie działają
śpiewacze i obrzędowe zespoły ludowe, które kultywują tradycje tego regionu, kulturę
ludową oraz folklor. Tworzy tu równieŜ kilkunastu artystów ludowych, min. poetów,
malarzy oraz wykonujących artystyczne pisanki, koronki, wyroby z drewna i inne
rękodzieła. Od kilku lat w ramach "etnicznego przenikania kultur" utrzymywana jest
wymiana sportowa, turystyczna i kulturalna z gminą Huszcza oraz Rejonem
Lubomelskim na Ukrainie.
Gminna Biblioteka Publiczna w Dorohusku posiada filie w Turce, ŚwierŜach i
Brzeźnie.
34
Na terenie Gminy za rejestrowanych jest 15 organizacji pozarządowych.
Znajduje się tu 8 jednostek Ochotniczej StraŜy PoŜarnej, w miejscowościach
Barbarówka, Dorohusk, Husynne, Ostrów, Okopy, ŚwierŜe, Wólka Okopska, Zanowinie.
Koło Gospodyń Wiejskich działa w 12 miejscowościach tj. Ostrów, Michałówka,
Zanowinie, Barbarówka, Turka, Teosin, Dorohusk, Okopy, Wólka Okopska, ŚwierŜe,
Brzeźno, Olenówka. Działalność ich wspiera i koordynuje Gminna Rada KGW. Inne
organizacje trzecie sektora to: Oddział Rejonowy Polskiego Związku Emerytów,
Rencistów i Inwalidów w Dorohusku, Związek Kombatantów Rzeczpospolitej Polskiej i
Byłych Więźniów Politycznych Koło Gminne w Dorohusku, Stowarzyszenie Rozwoju
Zalewu Husynne oraz Koło Polskiego Związku Wędkarskiego.
Frekwencja w wyborach samorządowych w roku 2006 wynosiła 60,15 % i była
wyŜsza zarówno od ogólnej frekwencji w kraju wynoszącej według Państwowej Komisji
Wyborczej 45,89 %, jak i średniej frekwencji w województwie lubelskim wynoszącej
48,56 %. W wyborach tych frekwencja w powiecie chełmskim wyniosła 51 %.
Frekwencja w Gminie Dorohusk była drugą co do wielkości (po gminie Dubienka)
frekwencją wśród gmin powiatu chełmskiego.
W wyborach parlamentarnych w roku 2007 frekwencja wynosiła 38,71 % i była
znacząco niŜsza od średniej w kraju wynoszącej według danych Państwowej Komisji
Wyborczej 53,88 %, niŜsza od średniej wojewódzkiej wynoszącej 50 % (łącznie okręgi
lubelski i chełmski). Frekwencja w powiecie chełmskim była o 1 % mniejsza niŜ
frekwencja w Gminie Dorohusk i wyniosła 37,71 %.
Z powyŜszego wynika duŜo większe zainteresowanie mieszkańców Gminy
Dorohusk wyborami władz samorządowych, które świadczy dobrze o rozwoju
społeczeństwa obywatelskiego, poczuciu więzi z lokalnymi władzami oraz realnym
wpływie, jaki mają wybory samorządowe na codzienne problemy mieszkańców. Z
drugiej strony naleŜy podkreślić, Ŝe blisko 40 % mieszkańców nie bierze udziału
nawet w wyborach samorządowych.
Ochrona zdrowia i opieka społeczna
35
SłuŜba zdrowia działająca na terenie Gminy Dorohusk zabezpiecza potrzeby
mieszkańców jedynie w zakresie podstawowej opieki medycznej. Na terenie Gminy
zlokalizowana jest praktyka lekarza rodzinnego w Brzeźnie oraz Niepubliczny Zakład
Opieki Zdrowotnej w Dorohusku.
Liczba osób korzystających z pomocy Ośrodka Opieki Społecznej w Dorohusku
kształtowała się na poziomie 1237, co stanowi ok. 18 % mieszkańców Gminy. Pomoc ta
dotarła do 389 rodzin. Najczęstszymi przyczynami udzielania pomocy przez OPS są
bezrobocie (231 rodzin) oraz długotrwała choroba (176 rodzin). Niepełnosprawność była
w 2007 roku przyczyną pomocy dla 58 rodzin, zaś alkoholizm dla 27. Ośrodek zatrudnia
w sumie 14 pracowników, w tym 3 pracowników socjalnych i 6 opiekunek.
Zarówno liczba osób korzystających z pomocy społecznej na analizowanym terenie,
jak i obciąŜenie wynikające z tego tytułu dla budŜetu gminy stanowi jeden
z najpowaŜniejszych problemów lokalnego samorządu4.
Identyfikacja problemów:
duŜa liczba mieszkańców nieaktywnych społecznie i ekonomicznie;
słabo rozwinięta sieć usług medycznych;
duŜa liczba mieszkańców wymagających pomocy opieki społecznej;
duŜe wydatki na opiekę społeczną.
2.6. Sport i turystyka
Na terenie Gminy Dorohusk znajdują się następujące obiekty zabytkowe:
− XVIII−wieczny pałac Suchodolskich, wznoszący się na skraju wysokiego brzegu
doliny Bugu, w południowo-wschodniej części osady,
− skromny dworek z XIX wieku z gankiem na słupach i z mieszkalną mansardą w
Zamieściu,
4
Gruntowną analizę tematu pomocy społecznej na terenie Gminy Dorohusk, wraz z proponowanymi kierunkami
działań w tym zakresie przynosi dokument pn. Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy
Dorohusk na lata 2008-2017.
36
− XIX−wieczny neogotycki kościół w ŚwierŜach, usytuowany na skraju wysokiego
brzegu Bugu oraz zabytkowa plebania z połowy XIX wieku,
− kopiec ziemny kryjący grobowiec rodziny Suchodolskich, znajdujący się w
pozostałości dawnego parku w Dorohusku,
− neogotycki Kościół parafialny z 1907 roku, znajdujący się w bezpośrednim
sąsiedztwie pałacu Suchodolskich w Dorohusku,
− XIX−wieczna murowana kapliczka, arkadowa z dachem namiotowym z ludową
rzeźbą wewnątrz, w ŚwierŜach,
− siedem parków poddworskich, tworzących skupiska zieleni wysokiej w płaskim
terenie, w tym:
o Park w Dorohusku, wpisany w rejestr zabytków pod numerem A86/573.
W parku o powierzchni 6,4 ha znajduje się pałac Suchodolskich z połowy
XVIII w., zachowała się część pierwotnego drzewostanu ze starymi lipami,
jesionami i kasztanowcami.
o Park w ŚwierŜach, wpisany w rejestr zabytków pod numerem CHA 169/75.
Zespół dworsko-parkowy o powierzchni 10 ha z przełomu XVIII i XIX jest
przykładem parku krajobrazowego w typie ogrodu romantycznego.
Czytelna jest kompozycja przestrzenna parku z licznym starodrzewem.
o Park w Zamieściu, wpisany w rejestr zabytków pod numerem CHA/179.
Zespół dworsko-parkowy z lat 20-tych XX wieku o powierzchni 3,57 ha,
zachowany dwór murowany otoczony parkiem i sad owocowy. Wnętrze
załoŜenia parkowego posiada charakter krajobrazowy z wyspowo
skupionymi drzewami i krzewami.
o Park w Okopach – pozostałości parku dworskiego o powierzchni 1 ha
z XIX wieku, dawny folwark, drzewostan liczy 7 gatunków drzew i
krzewów.
o Park w Turce - pozostałości parku dworskiego z XX wieku o pow. 1,6 ha
stanowiącego pierwotne otoczenie letniej siedziby.
o Kol. Okopy - pozostałości parku dworskiego z końca XIX wieku
o powierzchni 1 ha.
37
o Park w Husynnem – zespól dworsko-parkowy z XVIII-XIX w. o powierzchni
3,2 ha. Zachowane są zabudowania gospodarcze.
Na terenie opisywanym w niniejszym dokumencie funkcjonuje 3 gospodarstwa
agroturystyczne, nie ma miejsc biwakowych ani pól namiotowych. Usytuowane są tu
takŜe hotel „Granica” oraz miejsca noclegowe w schronisku PTSM w Dorohusku.
ŚcieŜek rowerowych i szlaków turystycznych terenie Gminy Dorohusk nie ma.
Sport
W skład infrastruktury sportowej w Gminie wchodzą:
- boisko piłkarskie w Turce
- boisko piłkarskie w Wólce Okopskiej;
- boisko piłkarskie w Dorohusku z budynkiem dla zawodników;
- boisko piłkarskie w ŚwierŜach.
W Gminie działa Gminny Klub Sportowy „Granica” Dorohusk, rozgrywający
mecze piłkarskie w IV lidze.
mała liczba miejsc noclegowych;
mała liczba gospodarstw agroturystycznych
bardzo słabo rozwinięta sieć towarzyszących usług turystycznych;
brak szlaków turystycznych i ścieŜek rowerowych;
brak hali sportowo-widowiskowej;
słabo rozwinięta przyszkolna infrastruktura sportowa.
38
3. ANALIZA SWOT GMINY DOROHUSK
Nazwa SWOT jest akronimem angielskich słów Strengths (mocne strony),
Weaknesses (słabe strony), Opportunities (szanse), Threats (zagroŜenia). Analiza
SWOT jest efektywną metodą identyfikacji kategorii słabych i silnych stron oraz szans
i zagroŜeń. Głównym celem analizy SWOT jest określenie aktualnej i perspektywicznej
pozycji przedmiotu analizy SWOT oraz prognoza strategii postępowania. Zakres
rodzajowy czynników, które mają wpływ na przedmiot analizy SWOT jest bardzo
szeroki. Z jednej strony są to czynniki zewnętrzne i wewnętrzne, a z drugiej pozytywne
i negatywne. Skuteczna ich identyfikacja jest podstawą analizy SWOT.
Analiza SWOT Gminy Dorohusk określa uwarunkowania zewnętrze oraz
wewnętrzne do realizacji Strategii Rozwoju Gminy. Wśród uwarunkowań zewnętrznych
występuje podział na szanse i zagroŜenia występujące w otoczeniu Gminy, zaś
uwarunkowania wewnętrzne podzielone są na mocne i słabe strony diagnozowanego
obszaru. Jest ona punktem wyjścia do budowy Strategii Rozwoju Lokalnego Gminy.
Uwarunkowania zewnętrzne
szanse
1) Członkostwo Polski w Unii
Europejskiej;
2) Dostępność funduszy unijnych w
ramach programów wspólnotowych;
3) Strategia powiatu oparta na rozwoju
funkcji turystycznych;
4) Ustabilizowany poziom inflacji i
ZagroŜenia
1) Niekorzystna sytuacja w zakresie
finansów publicznych;
2) Wahania wartości złotówki oraz
szeroko pojęty kryzys
ekonomiczny;
3) Przekazywanie samorządom
kolejnych zadań bez pełnego
wzrost społecznej i ekonomicznej
zabezpieczenia środków
świadomości społeczeństwa;
finansowych;
5) Rezerwy zdolności produkcyjnej w
rolnictwie;
6) W okolicy nie ma zakładów
uciąŜliwych dla środowiska.
4) Wysokie oprocentowanie kredytów
bankowych oraz trudności w
dostępie do nich;
5) Zła kondycja publicznej słuŜby
39
zdrowia;
6) Niekorzystna polityka państwa w
zakresie budownictwa
mieszkaniowego;
7) Wzrost patologii społecznych i
niekorzystne zjawiska w sferze
bezpieczeństwa publicznego;
8) Wzrost regionalnych i gminnych
zróŜnicowań w warunkach Ŝycia
mieszkańców, będących wynikiem
róŜnej podatności adaptacyjnej
struktur społeczno-gospodarczych
poszczególnych regionów i gmin
do warunków gospodarki rynkowej;
Uwarunkowania wewnętrzne
mocne strony
1) korzystna lokalizacja gminy (droga
krajowa, wojewódzka oraz przejście
graniczne znajdujące się na terenie
Gminy);
2) połoŜenie przy waŜnych szlakach
komunikacyjnych;
3) zróŜnicowanie i cenne przyrodniczo
środowisko naturalne; walory
przyrodnicze i krajobrazowe;
4) duŜo czystych ekologicznie
zbiorników wodnych;
5) złoŜa surowców mineralnych;
6) obiekty zabytkowe na terenie
gminy;
7) czystość i róŜnorodność
słabe strony
1) Rozdrobnienie gospodarstw
rolnych;
2) Wysoki poziom bezrobocia (w tym
bezrobocia ukrytego);
3) Niekorzystna dynamika przyrostu
naturalnego;
4) Ujemne saldo migracji;
5) Słaby poziom wykształcenia
mieszkańców;
6) Słabe klasy bonitacyjne gleb;
7) DuŜa powierzchnia gruntów
objętych róŜnymi formami ochrony;
8) Słabo rozwinięta sieć obsługi
turystycznej (lokale
gastronomiczne, miejsca
40
ekologiczna terenu Gminy;
8) DuŜa liczba zarybionych zbiorników
wodnych;
9) ZrównowaŜona struktura społeczna
noclegowe, gospodarstwa
agroturystyczne informacja etc.);
9) Niskie zarobki mieszkańców i
słaba opłacalność produkcji rolnej;
– większość osób w wieku
10) Brak zakładów przetwórczych;
produkcyjnym;
11) NieduŜy ruch budowlany;
10) Stabilna i stosunkowo wysoka
12) Brak gruntów stanowiących
liczba zarejestrowanych w Gminie
rezerwę terenów przeznaczonych
podmiotów gospodarczych;
na cele budownictwa
11) Wolne zasoby siły roboczej;
jednorodzinnego, wielorodzinnego
12) Dobra baza szkolnictwa (w tym
i inne cele inwestycyjne określone
wyposaŜenie multimedialne) i
w planie zagospodarowania
wysoki poziom kształcenia na
przestrzennego;
terenie Gminy;
13) Zasięg sieci telefonii komórkowych
oraz telefonizacja Gminy;
14) Dobry stan gminnych oczyszczalni
ścieków oraz sieci wodociągowej;
15) Własne składowisko odpadów
komunalnych;
16) Dobrze zarządzany system zbiórki,
segregacji i wywozu odpadów;
17) Stosunkowo atrakcyjne ceny
działek budowlanych;
18) DuŜy potencjał maszynowy w
rolnictwie;
19) Wysoka aktywność działań
13) DuŜa liczba dróg gruntowych;
14) Degradacja i zanieczyszczenie
terenów wokół przejścia
granicznego (w tym podwyŜszony
poziom hałasu);
15) Brak specjalistycznej opieki i usług
medycznych;
16) DuŜa liczba osób korzystających z
pomocy GOPS – duŜe obciąŜenie
wydatkami budŜetu Gminy;
17) Słabo rozwinięta baza sportowa;
18) Mała frekwencja wyborcza na
terenie gminy w stosunku do
średniej krajowej;
kulturotwórczych na terenie Gminy;
20) W gminie nie ma zakładów
uciąŜliwych dla środowiska;
Tab. 11. Analiza SWOT Gminy Dorohusk.
41
4. MISJA GMINY DOROHUSK, JEJ WIZJA I PROPONOWANE KIERUNKI ROZWOJU
4.1. Misja Gminy Dorohusk
Za cel główny (misję Gminy Dorohusk) Wspólnota Samorządowa uznaje stałe
podnoszenie jakości Ŝycia mieszkańców zgodnie z zasadami zrównowaŜonego rozwoju
obszarów wiejskich.
4.2. Wizja Gminy Dorohusk
Realizując cel główny w latach 2009 – 2015 Gmina Dorohusk moŜe przyjąć, Ŝe jej
wizja w roku 2015 będzie następująca:
Gmina Dorohusk w 2015 roku kierując się zasadami zrównowaŜonego
rozwoju, wykorzystując swoje przygraniczne połoŜenie oraz potencjał społeczny,
przyrodniczy i ekonomiczny jest przyjaznym dla mieszkańców i przyjezdnych
środowiskiem do Ŝycia, pracy, prowadzenia działalności gospodarczej oraz
wypoczynku.
Władze samorządowe będą dbać o taki wizerunek Dorohuska, w którym gmina
będzie przedstawiana jako przyjazna mieszkańcom, turystom oraz przedsiębiorcom,
otwarta na kontakty zewnętrzne wspólnota samorządowa. Działania te przyczynią się do
większej integracji mieszkańców gminy z ich miejscem zamieszkania oraz do budowy na
tym terenie nowoczesnego społeczeństwa obywatelskiego.
Samorząd
Dorohuska
i
wszelkie
podległe
mu
jednostki
organizacyjne
wykorzystają umiejętnie wszelkie moŜliwości finansowania przedsięwzięć z unijnych
funduszy pomocowych, a takŜe będą uczestniczyć w informowaniu społeczności
lokalnej o moŜliwościach indywidualnego pozyskania takich funduszy. Podmioty
gospodarcze będą mogły liczyć na wsparcie i przychylność Gminy w procesie
aplikowania o unijne dotacje na swój rozwój, przyczyniające się do tworzenia na terenie
całego Dorohuska nowych miejsc pracy. Samorząd będzie aktywnym podmiotem
w zakresie przystosowywania społeczeństwa do funkcjonowania w warunkach
wspólnego, konkurencyjnego, obszaru Unii Europejskiej.
42
W sferze rolnictwa władze samorządowe będą wspierać działania zmierzające
do pogłębiania się procesu scalania gruntów rolnych, w celu podniesienia opłacalności
produkcji rolnej na terenie Gminy. Podjęte zostaną działania dla podniesienia poziomu
wiedzy wśród mieszkańców Gminy Dorohusk, których główne lub poboczne źródło
dochodu stanowi uprawa roli lub hodowla. W tym celu zostaną podjęte działania
zmierzające do rozwoju dzielności doradczej, działalności grup producenckich oraz
marketingowej w sektorze rolnym. Na terenie gminy zwiększy się liczba gospodarstw
produkujących Ŝywność metodami ekologicznymi oraz gospodarstw produkujących
Ŝywność w systemie produkcji zintegrowanej. Rozwinie się gospodarka rybacka.
Pojawią się równieŜ firmy przetwórcze.
Przemiany zachodzące w rolnictwie będą wspierane poprzez finansowanie
z funduszy Unii Europejskiej. Podjęte zostaną działania na rzecz przekształcenia monofunkcyjnego charakteru
wsi
na
wielofunkcyjne,
poprzez
wprowadzenie funkcji
okołoroliczych i pozarolniczych – pomogą w tym programy dedykowane róŜnicowaniu
działalności na terenach wiejskich. Tereny mało atrakcyjne ze względu na niską klasę
bonitacyjną gleb lub utrudniony dostęp czy niekorzystne stosunku wodne będą
zalesiane.
Wspólnota lokalna wykorzysta swój potencjał przyrodniczy oraz nadgraniczne
połoŜenie w celu rozwoju sektora turystycznego na swoim terenie. Podejmowanie
przez mieszkańców gminy działalności w tym zakresie będzie wspierane i stymulowane
przez lokalny samorząd, dzięki czemu powstaną nowe gospodarstwa agroturystyczne –
dofinansowane z funduszy unijnych – a jakość usług przez istniejące oferowanych
będzie stale wzrastać. NajwaŜniejsze z punktu widzenia rozwoju rekreacji i turystyki
miejsca - w szczególności wody powierzchniowe – zostaną objęte szczególną opieką,
rozwinie
się
wokół
nich
rynek
usług
turystycznych.
Rzeka
Bug
zostanie
zagospodarowana pod kątek jej wykorzystania dla komercyjnej działalności turystycznej.
Stan infrastruktury turystycznej (w tym miejsc noclegowych, parkingów, obiektów
gastronomicznych)
ulegnie
znaczącemu
powiększeniu
pod
względem
ilości
i dostępności oraz poprawie pod względem jakości. Wprowadzony zostanie jednolity
system oznakowania i promocji atrakcji turystycznych z wykorzystaniem Internetu.
Wzrośnie liczba osób spędzających wolny czas na terenie Gminy Dorohusk.
43
Władze
samorządowe
podejmą
szereg
działań
w
sferze
ekologii,
komplementarnych do działań w kierunku rozwoju turystyki i poprawy jakości Ŝycia
mieszkańców. Nastąpi rozwój inwestycji infrastrukturalnych związanych z pełnym
skanalizowaniem gminy. Gmina prowadzić będzie odpowiednią gospodarkę odpadami,
w ramach której wzrastać będzie udział odpadów segregowanych. Dzięki programom
edukacyjnym
mieszkańców.
kierowanym
Gmina
do
mieszkańców
podejmie
działania
wzrośnie
zmierzające
świadomość
do
ekologiczna
zachowania
ładu
przestrzennego i estetycznego na swoim terenie, a takŜe do utrzymania róŜnorodności
przyrodniczej. Wody podziemne i powierzchniowe będą szczególnie chronione przed
zanieczyszczeniem, a istniejące zasoby naturalne będą wykorzystywane w sposób
racjonalny.
W
sferze inwestycji infrastrukturalnych, oprócz inwestycji związanych
z ochroną środowiska (kanalizacja) nastąpi znacząca poprawa stanu sieci dróg
gminnych – z uwzględnieniem dróg bocznych (wraz z ich oświetlaniem), dróg
dojazdowych
oraz
polnych.
Zwiększy
się
liczba
chodników
i bezpiecznych poboczy dróg. Gmina będzie dąŜyć do pełnego zwodociągowania
swojego
terenu.
Mieszkańcy
Gminy
uzyskają
dostęp
do
szerokopasmowego,
darmowego Internetu.
W sferze gospodarczej wspólnota samorządowa podejmie działania na rzecz
ściągania na swój teren nowych, nie uciąŜliwych dla otoczenia, inwestycji. Powstaną
nowe, przygotowane pod inwestycje tereny, zaś samorząd wprowadzi system ulg
i zachęt dla potencjalnych inwestorów tworzących na jego terenie nowe miejsca pracy.
Gospodarka gruntami będzie prowadzona w sposób racjonalny. Pasma aktywności
gospodarczej będą tworzone w szczególności wzdłuŜ istniejących głównych szlaków
komunikacyjnych i przejścia granicznego.
W sferze edukacji władze gminy poprawią stan infrastruktury szkolnej (w tym
szkolnej infrastruktury sportowej), a takŜe zadbają o podwyŜszenie jakości edukacji na
terenie Gminy – między innymi poprzez rozwój systemu zajęć pozalekcyjnych, pełną
komputeryzację szkół. DuŜy nacisk zostanie połoŜony na podniesienie poziomu
wykształcenia społeczeństwa. Działalność kulturalna w gminie będzie rozwijana
i usystematyzowana. Oferta Gminnego Ośrodka Kultury zostanie rozszerzona. Na
44
terenie gminy powstaną nowe stowarzyszenia. Szczególna waga zostanie połoŜona na
kwestie związane z kultywowaniem lokalnych tradycji oraz wykreowaniem i promocją
produktu lokalnego. Samorząd zadba o rozwój sportu na terenie Gminy, poprzez jego
upowszechnianie i promowanie aktywnych form wypoczynku, a takŜe poprzez
rozbudowę ogólnodostępnej infrastruktury sportowej.
Gmina sprosta oczekiwaniom w zakresie zaspokojenia potrzeb społecznych na
swoim terenie. Stanie się tak poprzez usprawnienie pracy Ośrodka Pomocy Społecznej,
wprowadzenie kompleksowych programów adresowanych do społeczności lokalnej oraz
rozwój zakładów opieki zdrowotnej. Samorząd połoŜy szczególny nacisk na programy
profilaktyki zdrowotnej, integracji osób niepełnosprawnych oraz programy socjalne dla
osób najbiedniejszych. Nastąpi rozwój słuŜby zdrowia, a mieszkańcy Dorohuska zyskają
dostęp do szerokiej gamy usług medycznych – w tym usług rehabilitacyjnych.
Gmina Dorohusk rozwijać się będzie jako nowoczesna gmina rolniczo-osadniczoturystyczna z silnym sektorem usług oraz duŜą dbałością o rozwój przedsiębiorczości.
Mieszkańcom Gminy zapewnione zostaną warunki Ŝycia zgodnie ze standardami
europejskimi w zakresie infrastruktury, bezpieczeństwa, ochrony zdrowia, oświaty
i kultury. Gmina wykaŜe szczególną dbałość o lokalne tradycje oraz zabytki dziedzictwa
kulturowego.
Wprowadzenie w Ŝycie „Strategii Rozwoju Lokalnego Gminy Dorohusk na lata
2009 – 2015” pozwoli na realizację określonej powyŜej wizji gminy. Strategia wytycza
zadania, których realizacja zapewni utrzymanie poŜądanego kierunku rozwoju gminy.
4.3. Cele strategiczne i operacyjne Gminy Dorohusk
Dokładne określenie celów pozwoli na odpowiednią koordynację działań przez
osoby i instytucje, które będą miały wpływ na realizację strategii, wytyczającej
długofalowe kierunki zrównowaŜonego rozwoju gminy. Strategia Rozwoju Lokalnego
Gminy Dorohusk do 2015 r. jest dokumentem kierunkowym, stanowiącym podstawę do
podejmowania skoordynowanych działań przez władze samorządowe oraz podmioty
sektora prywatnego, organizacje pozarządowe, mieszkańców gminy.
45
Działania objęte Strategią pozwalają na kompleksowe ujecie zrównowaŜonego
rozwoju gminy w dziedzinie infrastruktury technicznej i społecznej, gospodarki oraz
środowiska przyrodniczego. Szansą
zrównowaŜony rozwój jest przede wszystkim
realizacja następujących celów strategicznych, wynikających z określonej na wstępie
misji Gminy Dorohusk Są to:
• Lepsza infrastruktura gminna; (S1)
• WyŜsza jakość Ŝycia w gminie; (S2)
• Bezpieczne i przyjazne środowisko.(S3)
W ramach poszczególnych celów strategicznych wyróŜnia się cele operacyjne –
stanowią one podstawę wykonania celu głównego i celów strategicznych w róŜnych
sferach Ŝycia społeczno-gospodarczego (poniŜej wyróŜnione jako trzeci rząd np. S.1.2.)
S1: Lepsza infrastruktura gminna:
S.1.1. Rozbudowa infrastruktury sanitarnej;
S.1.2. Rozbudowa infrastruktury drogowej;
S.1.3. Rozbudowa infrastruktury oświatowej;
S2: WyŜsza jakość Ŝycia w gminie:
S.2.1. Modernizacja gospodarstw rolnych oraz róŜnicowanie działalności gospodarczej
na wsi
S.2.2. Stymulowanie rozwoju sektora usług turystycznych na terenie Gminy
S.2.3. Stałe podnoszenie poziomu oświaty w gminie;
S.2.4. Ograniczenie zjawisk patologicznych na terenie Gminy oraz zjawisk wykluczenia
społecznego;
S.2.5. Rozwój przedsiębiorczości na terenie gminy;
S3: Bezpieczne i przyjazne środowisko :
S.3.1. Wykorzystanie i utrzymanie lokalnej róŜnorodności przyrodniczej;
S.3.2. Rozwój działań kulturalnych i dbałość o lokalne tradycje;
S.3.3. Rozwój sportu na terenie Gminy;
46
5.
POWIĄZANIE
STRATEGII
ROZWOJU
GMINY
DOROHUSK
Z
INNYMI
DZIAŁANIAMI REALIZOWANYMI NA TERENIE POWIATU, WOJEWÓZTWA I
PAŃSTWA
Gmina Dorohusk, zgodnie z zamierzeniami polityki państwa oraz programów
unijnych, dąŜy do zniwelowania róŜnic jakie powstały między regionami w Polsce i
Europie. Działania te zmierzają w kierunku podniesienia konkurencyjności Gminy, a co
za tym idzie do zachęcenia inwestorów do na jej terenie lokowania kapitału. Wspólnota
samorządowa w swych działaniach dąŜy do rozwoju infrastruktury lokalnej poprzez
budowę kanalizacji, dróg itp. oraz do rozwoju samych mieszkańców, między innymi
przez budowę systemów informacyjnych, a takŜe przez rozbudowę oferty kulturalnej,
sportowej i rekreacyjno-turystycznej.
Wszystkie inwestycje oraz podejmowane działania zgodne są ze Strategią
Rozwoju Lokalnego Gminy oraz ze Strategią Rozwoju Powiatu Chełmskiego, które
zostały opracowane przy aktywnym udziale mieszkańców. Zadania te dąŜą do poprawy
warunków bytowych społeczności lokalnej poprzez budowę niezbędnej infrastruktury
oraz do rozwoju mieszkańców, co w rezultacie prowadzi do harmonijnego rozwoju
całego regionu.
Inwestycje planowane w Gminie Dorohusk poprzez zgodność z wymienionymi
wyŜej strategiami są spójne takŜe z Narodowym Planem Rozwoju, którego celem
strategicznym
jest
rozwijanie
konkurencyjności
gospodarki
opartej
na
wiedzy
i przedsiębiorczości, zdolnej do długofalowego, harmonijnego rozwoju, zapewniającej
wzrost zatrudnienia oraz poprawę sytuacji społecznej i ekonomicznej w porównaniu
z poziomem regionalnym i krajowym.
Zarówno cele strategiczne, jak i operacyjne przyjęte w niniejszej Strategii
Rozwoju Gminy Dorohusk są zgodne ze Strategią Rozwoju Województwa
Lubelskiego na lata 2006-2020. Według tego dokumentu Priorytetowymi kierunkami
rozwoju województwa lubelskiego na lata 2006-2020 są:
1. Wzrost konkurencyjności regionalnej gospodarki oraz jej zdolności do
tworzenia miejsc pracy;
47
2. Rozwój nowoczesnego społeczeństwa i zasobów ludzkich dostosowanych
do wymogów gospodarki opartej na wiedzy;
3. Poprawa atrakcyjności i spójności terytorialnej województwa lubelskiego;
4. Rozwój
współpracy
międzyregionalnej
oraz
poprawa
skuteczności
wdraŜania polityki rozwoju regionu.
Wszystkie powyŜsze priorytety były brane pod uwagę przy ustalaniu celów
strategicznych i operacyjnych zapisanych w Strategii Rozwoju Gminy Dorohusk. Biorąc
pod uwagę charakter gminnej jednostki samorządowej, ale takŜe jej specyficzne
połoŜenie nadgraniczne naleŜy uznać, iŜ działania podejmowane przez Gminę będą
wpisywać się w realizację wszystkich priorytetów wyznaczonych w wojewódzkim
dokumencie strategicznym.
Zgodność ze Strategią Rozwoju Powiatu Chełmskiego pokazuje poniŜsza
tabela:
Strategia Rozwoju Lokalnego
Ocena
Strategia Rozwoju Powiatu
Gminy Dorohusk
zgodności
Chełmskiego
Cel strategiczny:
Priorytet 1: Zwiększenie
S1: S1: Lepsza infrastruktura
konkurencyjności lokalnej gospodarki
gminna:
oraz cel operacyjny:
oraz cele operacyjne:
1.1. Rozwój infrastruktury
S.1.1. Rozbudowa infrastruktury
sanitarnej;
zgodne z
poprawiającej atrakcyjność
inwestycyjną powiatu
drogowej;
oświatowej;
48
Cel strategiczny:
Priorytet 1: Zwiększenie
S2: WyŜsza jakość Ŝycia w
konkurencyjności lokalnej gospodarki
gminie:
zgodne z
1.2. Poprawa efektywności sektora
S.2.1. Modernizacja gospodarstw
rolnego oraz jego większa
rolnych oraz róŜnicowanie
specjalizacja
działalności gospodarczej na wsi
Cel strategiczny:
Priorytet 2: Poprawa atrakcyjności
turystycznej powiatu
gminie:
oraz
zgodne z
Priorytet 3: Wzrost poziomu
S.2.2. Stymulowanie rozwoju
zatrudnienia mieszkańców powiatu
sektora usług turystycznych na
terenie Gminy
3.1. Rozwój lokalnej
przedsiębiorczości
Cel strategiczny:
Priorytet 4: Poprawa jakości kapitału
ludzkiego oraz ograniczenie
gminie:
wykluczenia społecznego
zgodne z
S.2.3. Stałe podnoszenie poziomu
4.1. Podnoszenie poziomu
oświaty w gminie;
wykształcenia i wiedzy mieszkańców
powiatu
49
Cel strategiczny:
Priorytet 4: Poprawa jakości kapitału
ludzkiego oraz ograniczenie
gminie:
zgodne z
wykluczenia społecznego
S.2.4. Ograniczenie zjawisk
4.2. Poprawa stanu zdrowia
patologicznych na terenie Gminy
mieszkańców powiatu oraz
oraz zjawisk wykluczenia
przeciwdziałanie marginalizacji
społecznego;
społecznej;
Cel strategiczny:
Priorytet 3: Wzrost poziomu
zatrudnienia mieszkańców powiatu
gminie:
zgodne z
3.1. Rozwój lokalnej
S.2.5. Rozwój przedsiębiorczości
przedsiębiorczości
na terenie gminy;
Priorytet 2: Poprawa atrakcyjności
Cel strategiczny:
turystycznej powiatu
S3: Bezpieczne i przyjazne
środowisko :
zgodne z
2.2. Rozwój kultury i kapitału
społecznego w powiecie
S.3.2. Rozwój działań
kulturalnych i dbałość o lokalne
tradycje;
Tab. 12. Ocena zgodności Strategii Rozwoju Lokalnego Gminy Dorohusk ze Strategią Rozwoju Powiatu
Chełmskiego
50
6. OCZEKIWANE WSKAŹNIKI OSIĄGNIEĆ STRATEGII ROZOWJU LOKALNEGO
GMINY DOROHUSK NA LATA 2009-2015
Zakłada się, Ŝe metodą na zbudowanie dobrej Strategii Rozwoju Lokalnego
Gminy jest szczegółowe rozpisanie wcześniej uzgodnionych celów na małe działania
rozłoŜone w czasie i konsekwentnie realizowane z jasno sprecyzowanymi celami,
działaniami i rezultatami oraz realnym budŜetem. Realizacja planu winna takŜe
przynieść określone wskaźniki osiągnięć i efektów tj.: poprawę jakości dróg poprzez ich
budowę i modernizację, poprawę jakości środowiska naturalnego - zmniejszenie zrzutu
ścieków nie oczyszczonych, zmniejszenie emisji zanieczyszczeń do atmosfery,
rozszerzenie oferty w zakresie kultury, sportu poprzez budowę modernizację i remont
obiektów, poprawę bazy edukacyjnej dla młodzieŜy w związku z remontem
i modernizacją obiektów szkolnych, poprawę jakości bazy leczniczej i warunków
ekonomicznych
funkcjonowania
ośrodka
zdrowia
oraz
gabinetów
lekarskich,
zwiększenie dostępności do bazy turystyczno-rekreacyjnej, poprawa bezpieczeństwa
poprzez budowę i modernizację oświetlenia ulicznego, poprawę zdrowia i warunków
Ŝycia mieszkańców w związku z budową ujęć wody i sieci wodociągowej, tworzenie
infrastruktury technicznej sprzyjającej rozwojowi małej i średniej przedsiębiorczości,
rozwój infrastruktury niezbędnej dla rozwoju nowoczesnego rolnictwa poprzez budowę
dróg, wodociągów i kanalizacji etc.
Strategia Rozwoju Lokalnego opracowany dla Gminy Dorohusk jest planem
zakładającym cele ambitne. Realizacja określonych zadań będzie odbywała się
sukcesywnie i będzie uzaleŜniona od wielkości funduszy strukturalnych pozyskanych
przez Urząd Gminy oraz podległe mu jednostki organizacyjne. Stopień wypełnienia
poszczególnych załoŜeń niniejszego dokumentu będzie na bieŜąco monitorowany, co
pozwoli ocenić zaawansowanie wdroŜenia poszczególnych projektów. Wskaźniki
obrazujące postęp w ich wdraŜaniu oraz rezultaty są podzielone na trzy kategorie:
51
1) wskaźniki produktu - to rzeczywiste efekty działania:
■ liczba przyłączonych gospodarstw domowych do sieci wodociągowej i kanalizacji
sanitarnej;
■ długość sieci kanalizacyjnej;
■ liczba przydomowych oczyszczalni ścieków;
■ długość kolektorów sanitarnych
■ długość zmodernizowanych i wybudowanych dróg
■ długość wybudowanych ścieŜek i tras rowerowych;
■ liczba wybudowanych i zmodernizowanych obiektów sportowych;
■ liczba przyłączy do stałego łącza internetowego;
■ liczba sołectw posiadających oświetlenie uliczne;
■ liczba budynków, na których przeprowadzono termomodernizację;
■ liczba budynków i przedsięwzięć, w których wykorzystywane są odnawialne źródła
energii;
2) wskaźniki rezultatu - to natychmiastowy efekt wynikający z wdroŜenia programu:
■ poprawa jakości wody spoŜywanej przez mieszkańców;
■ zmniejszenie ilości zanieczyszczeń przedostających się do gleby oraz wód
podziemnych i powierzchniowych;
■ podniesienie jakości dróg;
■ skrócenie czasu podróŜy;
■ zmniejszenie ilości wypadków;
■ zmniejszenie nakładów na bieŜące remonty;
■ zmniejszenie kosztów eksploatacji pojazdów;
■ poprawa stanu wód powierzchniowych w Gminie;
■ poprawa warunków pracy i nauczania;
■ poprawa estetyki obiektów;
■ zwiększenie funkcjonalności budynków;
■ zmniejszenie zapotrzebowania na energię w budynkach uŜyteczności publicznej;
52
■ zmniejszenie zagroŜeń zdrowia i bezpieczeństwa uczniów;
■ obniŜenie kosztów eksploatacji budynków szkolnych i innych budynków uŜyteczności
publicznej;
■ wzrost liczby osób korzystających z obiektów sportowych;
■ poprawa warunków do rozwoju sportu i rekreacji;
■ poprawa warunków do rozwoju turystyki i agroturystyki;
■ liczba osób posiadających dostęp do Internetu
■ podniesienie jakości usług urzędu;
■ skrócenie czasu obsługi interesanta.
3) inne efekty - odnoszą się do efektów związanych bezpośrednio z podjęciem działania,
ale pojawiających się po pewnym czasie:
■ poprawa jakości Ŝycia mieszkańców Gminy;
■ rozwój małej i średniej przedsiębiorczości;
■ poprawa stanu środowiska naturalnego;
■ zwiększenie atrakcyjności inwestycyjnej terenu;
■ wzrost atrakcyjności Gminy i rozwój turystyki;
■ poprawa zdrowotności mieszkańców;
■ poprawa czystości wód;
■ poprawa bezpieczeństwa ruchu drogowego;
■ ułatwienie dostępu do informacji;
■ wzrost poziomu świadomości ekologicznej mieszkańców;
■ wzrost poziomu zintegrowania mieszkańców;
■ wzrost poziomu świadomości zdrowotnej mieszkańców;
■ wzrost poziomu bezpieczeństwa mieszkańców.
53
7.
WIELOLETNI PLAN INWESTYCYJNY NA OKRES REALIZACJI STRATEGII
ROZWOJU GMINY
Realizacja Strategii Rozwoju Lokalnego uzaleŜniona jest
pozyskanych
środków
zarówno
krajowych,
jak
i
od
pochodzących
z
wysokości
funduszy
strukturalnych. Biorąc pod uwagę prognozę dopuszczalnej wysokości zobowiązań w
poszczególnych latach i wysokość środków jakie mogą być wydatkowane bezpośrednio
z budŜetu, moŜliwości finansowe Gminy wskazują, Ŝe na realizację przyjętych celów
zabezpiecza się wkład własny. Zakłada się równieŜ, Ŝe nie wykonanie wszystkich zadań
w latach 2009-2015 powoduje przesunięcie ich realizacji na lata następne.
Jednym z elementów realizowanej w Polsce od początku lat dziewięćdziesiątych
reformy ustrojowej jest samorządność gmin oraz ich samodzielność finansowa. Gminy
wyposaŜono w dochody, uzyskały one własne kompetencje i zadania. Ograniczoność
zasobów, jakie pozostają w dyspozycji jednostek samorządu terytorialnego wszystkich
szczebli oraz nieograniczone potrzeby społeczności lokalnych tworzą warunki, w których
niezbędna jest racjonalna i efektywna gospodarka finansowa. To z kolei wymaga
stosowania nowoczesnych metod zarządzania finansami. Jednym z takich instrumentów
jest wieloletni plan inwestycyjny.
Wieloletni Plan Inwestycyjny umoŜliwia taki dobór inwestycji, który zapewnia
najwyŜszy poziom korzyści. BudŜet roczny bez oparcia na planie wieloletnim ogranicza
horyzont czasowy planowania w gminie, gdyŜ większość inwestycji ma charakter
długoterminowy. Samo przygotowanie, a następnie realizacja inwestycji moŜe trwać
dłuŜej niŜ rok a skutki jej realizacji, zwłaszcza w powiązaniu z innymi inwestycjami,
gmina, jej budŜet i jej mieszkańcy mogą odczuwać przez kolejne lata. Wobec
dostępności funduszy unijnych dla sprawnego zarządzania jednostką samorządu
terytorialnego wymagany jest dłuŜszy horyzont planowania, a przede wszystkim taki
wybór inwestycji, dla których zostanie przygotowana na czas kompletna dokumentacja
(m.in. wnioski o dofinansowanie, studia wykonalności, ocena oddziaływania na
środowisko).
Wieloletni Plan Inwestycyjny (WPI) jest rozpisanym na okres kilku lat długoletnim
planem całości zadań inwestycyjnych, opracowanym w formie zbiorczych zestawień
54
pojedynczych planowanych przedsięwzięć usystematyzowanych według nadanych im
priorytetów, wraz z terminami ich realizacji, oraz wysokością potrzebnych nakładów
finansowych z podziałem na poszczególne okresy czasu oraz źródła ich pozyskania.
W ujęciu dynamicznym WPI jest procesem decyzyjnym wyboru strategicznych inwestycji
w dłuŜszym horyzoncie czasu. Ma on charakter planu „kroczącego", tzn. będzie on
modyfikowany corocznie poprzez
korekty i
uaktualnianie jego
zapisów,
przy
jednoczesnym eliminowaniu minionego roku oraz uzupełnianiu o kolejny rok
kalendarzowy. WPI dla Gminy Dorohusk na lata 2009-2015 powstał w oparciu o
następujące zasady:
•
stanowi
podstawowy
instrument
koordynacji
wszystkich
działań
związanych
z przygotowaniem i przebiegiem procesu inwestycyjnego;
• obejmuje okres sześciu lat - jego okres został dostosowany do zasad planowania
budŜetu funduszy unijnych;
• stanowi podstawę do corocznego tworzenia budŜetu Gminy w części dotyczącej
wydatków inwestycyjnych;
• zawiera zestaw priorytetowych inwestycji przewidzianych do realizacji.
Przepisy regulujące Wieloletnie Plany Inwestycyjne w obowiązującym systemie
prawa polskiego opierają się na ustawie z dnia z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach
publicznych. Wprowadzenie tej instytucji prawno-finansowej stanowi istotne novum
w stosunku do poprzednio obowiązującej ustawy prawo budŜetowe. O wieloletnich
programach inwestycyjnych stanowi art. 166 określając jednocześnie wzór załącznika
(WPI) do uchwały budŜetowej.
Wieloletni Plan Finansowy jest zintegrowanym dokumentem zawierającym m.in.:
► prognozę dochodów gminy,
► niezbędną wielkość wydatków operacyjnych,
► obsługę i spłatę zaciągniętych zobowiązań,
► przewidywaną wielkość długu do zaciągnięcia,
► wielkość środków przeznaczonych na inwestycje,
► całościowy plan inwestycji w okresie objętym planem oraz wielkość, środków
finansowych przeznaczonych na ich realizacje,
55
► roczne plany realizacji inwestycji komunalnych zawierające rzeczowy wykaz
inwestycji wraz z określoną wielkością środków finansowych przeznaczonych na ich
realizacje.
Określenie moŜliwości finansowych gminy jest warunkiem niezbędnym do
wykreowania zrównowaŜonego (zbilansowanego) planu inwestycyjnego.
Prognoza na lata
Wyszczególnienie
Dochody
w tys. pln
Dług na koniec
roku w tys. pln
% długu
Próg (60 %
zadłuŜenia)
w tys. pln
MoŜliwości
kredytowe
w tys. pln
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
16 749
19 000
19 600
19 500
19 746
19 400
19 600
4 549
3 900
3 500
3 100
2 700
2 300
1 900
27,16
20,53
17,86
15,90
13,67
11,86
9,69
10 049
11 400
11 760
11 700
11 848
11 640
11 760
5 500
7 500
8 260
8 600
9 148
9 340
9 860
Tab. 13. Ocena zdolności kredytowych Gminy Dorohusk w latach 2009-2015
Wielkości dochodów i wydatków budŜetowych nie są specjalnie dopasowywane
w celu zrównowaŜenia budŜetu. Dzięki temu obrazują prawdopodobne kształtowanie się
poszczególnych kategorii dochodów i wydatków w przyszłości niezaleŜnie od planu
inwestycyjnego oraz przyjętego harmonogramu spłaty zadłuŜenia.
W analizie poszczególnych źródeł dochodów budŜetowych gminy dla dokonania
oceny jej zdolności kredytowej badamy strukturę tych dochodów, ich stabilność i trendy
wzrostowe w kolejnych latach. Zasadnicze źródła - bez finansowania zewnętrznego - to
subwencje i dotacje, podatki i opłaty lokalne, udział w podatkach budŜetu państwa, oraz
dochody z majątku gminy. Jedynie dochody z majątku oraz podatki i opłaty lokalne są
efektem polityki gminy, chociaŜ faktyczny poziom wielu stawek oscyluje w ramach
określonych w prawie nadrzędnym.
56
Wyszczególnienie
Prognoza na lata (w tys. zł)
2009
Dochody
Przychody
Łącznie dochody i
2010
2011
2012
2013
16 749 19 000 19 600 19 500 19 746
3 100
-
2014
2015
19 400
19 600
-
-
19 849
19 000
19 600
19 500
19 746
19 400
19 600
820
549
400
400
400
400
400
16 043
15 000
16 200
17 100
18 346
18 000
18 200
16 863
15 549
16 600
17 500
18 746
18 400
18 600
-
100
-
-
-
-
-
16 863
15 649
16 600
17 500
18 746
18 400
18 600
2 986
3 351
3 000
2 000
1 000
1 000
1 000
przychody
Wydatki na obsługę
długu / odsetki od
zaciągniętych
kredytów
Wydatki bieŜące
bez obsługi długu
Łącznie wydatki
bieŜące
Rozchody
Łącznie wydatki
bieŜące i rozchody
Środki na inwestycje
Tab. 14. Ocena zdolności finansowej Gminy Dorohusk w latach 2009-2015
Dla tworzenia wieloletnich planów inwestycyjnych kluczowe znaczenie ma pojęcie
„wolnych środków na inwestycje". W najprostszej formule uzyskujemy tę wartość
w wyniku odjęcia od całkowitych prognozowanych dochodów jednostki samorządu
terytorialnego jej wydatków bieŜących oraz kosztów obsługi długu.
Wartość wolnych środków oraz ich udział w dochodach gminy stanowi o kondycji
finansowej samorządu. Im wielkość ta jest większa oraz im większy jest jej udział
w dochodach gminy, tym w lepszej kondycji finansowej jest gmina.
NajwaŜniejszym
etapem
analizy
jest
porównanie
„wolnych
środków
na
inwestycje" z faktycznym programem inwestycyjnym gminy. Uzyskana w wyniku takiego
odejmowania kwota (wolne środki po inwestycjach) określa sytuację finansową gminy po
przeprowadzeniu programu inwestycyjnego w kolejnych latach. Wartość ta wskazuje na
ewentualną potrzebę finansowania zewnętrznego koniecznego do przeprowadzenia
57
planowanych inwestycji. Dopiero takie ujęcie pozwala na prawidłową ocenę sytuacji
finansowej gminy, zanim podejmie się decyzję o zaciągnięciu dalszych zobowiązań.
WIELOLETNI PLAN INWESTYCYJNY
dla Gminy Dorohusk na lata 2009 – 2015
Lista zadań i projektów na lata 2009-2015
L.p.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
Nazwa miejscowości
Zadanie
Przebudowa Wiejskiego Domu Kultury w
Brzeźnie
Budowa hali widowiskowo-sportowej i
łącznika z istniejącym obiektem i
zagospodarowanie terenu wokół hali oraz
termomodernizacja budynku szkoły
Rozbudowa budynku Szkoły Podstawowej
w ŚwierŜach
Opracowanie koncepcji poboru wody w
miejscowości Olenówka z miejscowości
Rudolfin gmina Kamień
Budowa sieci wodociągowej (wraz z 37
przyłączami) w Olenówce
Budowa SUW i sieci wodociągowej w
Brzeźnie (+21 przyłączy I etap)
Budowa sieci wodociągowej wraz z 107
przyłączami w Brzeźnie II etap
Rozbudowa sieci wodociągowej w
Dorohusku, Kol. Okopy, Zalasoczu,
Berdyszczach, Okopach (12 km)
Rozbudowa sieci kanalizacyjnej w
Dorohusku, Zalasoczu, Berdyszczach,
Okopach, Kol. Okopy (12 km)
Budowa przydomowych oczyszczalni
ścieków
Przebudowa kompleksu ulic w ŚwierŜach
(ul. Parkowa, Pocztowa, Cicha, Ogrodowa,
Skrajna, Polna)
Przebudowa drogi w Brzeźnie na działkach
nr 504 i 815 (850 mb)
Przebudowa drogi Turka-OstrówMichałówka oraz łącznika OstrówMichałówka (razem 3,9 km)
Przebudowa drogi w Wólce Okopskiej
(ok. 2 km)
szacunkowy
koszt
inwestycji
260 000
7 000 000
przewidywany
termin realizacji
2009
2009-2011
2 271 318
2007 - 2011
10 000
2007 - 2009
3 500 000
2009-2011
675 000
2009-2011
4 029 000
2008 – 2011
160 000
2008 - 2011
375 000
2007-2015
200 000
2009
3 300 000
2007-2011
3 027 000
2007-2011
6 813 349
2007-2011
1 529 000
2008-2011
58
15.
16.
Przebudowa drogi w Brzeźnie na działce
nr 35
Budowa parkingu dla samochodów
osobowych wraz z chodnikiem przy ul.
Kościelnej w Dorohusku-Osadzie
RAZEM
1 530 000
2007-2011
140 000
2009
34 819 667
2007-2015
Tab. 15. Lista zadań i projektów inwestycyjnych na lata 2009-2015 (wyciąg z załącznika do budŜetu
Gminy Dorohusk na 2009 r.)
8. SYSTEM WDRAśANIA
Strategia Rozwoju Lokalnego Gminy Dorohusk będzie wdraŜana przez Wójta
Gminy, przy pomocy pracowników Urzędy Gminy Dorohusk. We wdraŜaniu Strategii
aktywny udział wezmą komisje Rady Gminy i wszystkie zainteresowane osoby z lokalnej
społeczności – w ten sposób zostanie utrzymany lokalny charakter wdraŜania Strategii.
WdraŜanie Strategii będzie się odbywało poprzez:
• przygotowywanie dokumentacji projektowo-kosztorysowej dotyczącej zadań ujętych w
planie,
• przygotowywanie i składanie wniosków o dofinansowanie z Europejskiego Funduszu
Rozwoju Regionalnego i innych funduszy pomocowych oraz moŜliwych zewnętrznych
źródeł finansowania;
• przeprowadzanie przetargów,
• realizację zadań zgodnie z określonymi wymogami,
• przygotowywanie informacji o realizacji projektów zawartych w Planie,
• przedkładanie ww. sprawozdań Komisjom Rady Gminy,
• przyjmowanie do realizacji nowych zadań zgodnych z oczekiwaniami społeczności
lokalnej.
Instytucje, zespoły i osoby biorące udział w realizacji Strategii nawiąŜą
współpracę z władzami powiatowymi i władzami województwa w celu kompleksowej
realizacji wszelkich załoŜeń niniejszego dokumentu. Niezbędna będzie równieŜ aktywna
współpraca z sektorem prywatnym, instytucjami kultury, klubami sportowymi oraz
organizacjami pozarządowymi – szczególnie w obszarach, dotyczących ich sfery
59
działań. Takie podejście do realizacji Strategii wpłynie na zwiększanie się społecznej
świadomości o celach i sposobach ich realizacji załoŜonych w niniejszym dokumencie,
a takŜe pomoŜe sprawnie je zrealizować.
9. SPOSOBY MONITOROWANIA, OCENY I KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ
Skuteczność Strategii Rozwoju Lokalnego będzie poddawana bieŜącej ocenie
przez Wójta i Radę Gminy przy pomocy wskaźników osiągnięć (przygotowywanych
przez Urząd Gminy wskaźników. KaŜdy z celów strategicznych będzie monitorowany
przez inny wachlarz wskaźników:
• lepsza infrastruktura gminna; (S1) monitorowana poprzez (w nawiasach podano
poszczególne cele operacyjne, do których odnosi się dany wskaźnik):
· Długość wybudowanej sieci kanalizacyjnej, (S.1.1.)
· Liczba gospodarstw przyłączonych do sieci kanalizacyjnej, (S.1.1.)
· Liczba wybudowanych przydomowych oczyszczalni ścieków, (S.1.1.)
· Liczba gospodarstw podłączonych do przydomowych oczyszczalni ścieków, (S.1.1.)
· Długość wybudowanej sieci wodociągowej, (S.1.1.)
· Liczba gospodarstw przyłączonych do sieci wodociągowej, (S.1.1.)
· Liczba wybudowanych stacji uzdatniania wody, (S.1.1.)
· Powierzchnia terenów inwestycyjnych z dostępem do sieci wodociągowej, (S.1.1.)
· Powierzchnia terenów inwestycyjnych z dostępem do kanalizacji, (S.1.1.)
· Powierzchnia terenów inwestycyjnych objęta działaniem stacji uzdatniania
wody, (S.1.1.)
· Długość wybudowanych dróg powiatowych, (S.1.2.)
· Długość zmodernizowanych dróg powiatowych, (S.1.2.)
· Długość wybudowanych dróg gminnych, (S.1.2.)
· Długość zmodernizowanych dróg gminnych, (S.1.2.)
· Liczba wybudowanych skrzyŜowań, (S.1.2.)
· Liczba zmodernizowanych skrzyŜowań, (S.1.2.)
· Długość wybudowanych utwardzonych poboczy, (S.1.2.)
60
· Długość zmodernizowanych utwardzonych poboczy, (S.1.2.)
· Długość wybudowanych chodników, (S.1.2.)
· Długość zmodernizowanych chodników, (S.1.2.)
· Długość dróg, poboczy i chodników oświetlonych, (S.1.2.)
· Liczba nowych punktów oświetleniowych w na terenie Gminy, (S.1.2.)
· Średni czas przejazdu między dwoma punktami sieci, (S.1.2.)
· Nośność zmodernizowanego obiektu (drogi/mostu), (S.1.2.)
· NatęŜenie ruchu na drodze, (S.1.2.)
· Liczba osób korzystających z obiektów infrastruktury drogowej, (S.1.2.)
· Liczba zmodernizowanych szkół, (S.1.3.)
· Powierzchnia zmodernizowanych szkół, (S.1.3.)
· Liczba wybudowanych obiektów dydaktycznych, (S.1.3.)
· Liczba zmodernizowanych obiektów dydaktycznych, (S.1.3.)
· Powierzchnia wybudowanych obiektów dydaktycznych, (S.1.3.)
· Powierzchnia zmodernizowanych obiektów dydaktycznych, (S.1.3.)
· Liczba wybudowanych obiektów infrastruktury społeczno-edukacyjnej, (S.1.3.)
· Liczba zmodernizowanych obiektów infrastruktury społeczno-edukacyjnej, (S.1.3.)
· Powierzchnia wybudowanych obiektów infrastruktury społeczno-edukacyjnej, (S.1.3.)
·
Powierzchnia zmodernizowanych obiektów infrastruktury społeczno-edukacyjnej,
(S.1.3.)
·
Liczba zakupionego sprzętu na potrzeby obiektów sportowych / dydaktycznych/
społeczno-edukacyjnych, (S.1.3.)
·
Liczba
obiektów
wyposaŜonych
w
sprzęt
sportowy/dydaktyczny/społeczno-
edukacyjnych, (S.1.3.)
· Powierzchnia obiektów wyposaŜonych w sprzęt sportowy/ dydaktyczny/ społecznoedukacyjny, (S.1.3.)
·
Liczba uczniów w szkołach korzystających z wybudowanej/zmodernizowanej
infrastruktury edukacyjnej, (S.1.3.)
· Liczba osób korzystających z obiektów infrastruktury społeczno-edukacyjnej, (S.1.3.)
·
Liczba wychowanków placówek oświatowych korzystających z infrastruktury
edukacyjnej, (S.1.3.)
61
• WyŜsza jakość Ŝycia w gminie; (S2) monitorowana poprzez:
· Liczba gospodarstw rolnych, które skorzystały z unijnych funduszy pomocowych,
(S.2.1.)
· Liczba gospodarstw rolnych objętych bezpłatnymi szkoleniami i doradztwem rolniczym,
(S.2.1.)
· Liczba maszyn i urządzeń rolniczych na terenie Gminy, (S.2.1.)
· Liczba gospodarstw, w obrębie których przeprowadzono scalenie gruntów, (S.2.1.)
· Powierzchnia scalonych gruntów, (S.2.1.)
· Liczba turystów odwiedzających rocznie Gminę, (S.2.2.)
· Liczba gospodarstw agroturystycznych w Gminie, (S.2.2.)
· Liczba nowych gospodarstw agroturystycznych w Gminie, (S.2.2.)
· Liczba miejsc noclegowych w Gminie, (S.2.2.)
· Liczba nowych miejsc noclegowych w Gminie, (S.2.2.)
· Liczba nauczycieli mianowanych, (S.2.3.)
· Liczba nauczycieli dyplomowanych, (S.2.3.)
· Liczba zajęć pozalekcyjnych w roku szkolnym w gminnych placówkach oświatowych,
(S.2.3.)
· Procent dzieci objętych opieką przedszkolną, (S.2.3.)
· Liczba osób korzystających z obiektów dydaktycznych, (S.2.3.)
·
Liczba uczniów korzystających tygodniowo z infrastruktury społeczno-edukacyjnej,
(S.2.3.)
· Liczba programów społecznych zrealizowanych w okresie realizacji Strategii, (S.2.4.)
· Liczba osób objętych programami społecznymi na terenie Gminy, (S.2.4.)
· Poziom bezrobocia na terenie Gminy, (S.2.4.)
· Powierzchnia terenów inwestycyjnych, które stały się dostępne w wyniku realizacji
projektów, (S.2.5.)
· Powierzchnia terenów inwestycyjnych w Gminie, (S.2.5.)
· Stosunek nowouzbrojonych terenów do wszystkich terenów inwestycyjnych w Gminie,
(S.2.5.)
62
· Liczba zapytań ofertowych kierowanych do Gminy przez inwestorów zewnętrznych
(S.2.5.)
· Średni czas obsługi interesanta w Urzędzie Gminy, (S.2.5.)
· Liczba spraw załatwianych przez mieszkańców w Urzędzie Gminy za pośrednictwem
Internetu, (S.2.5.)
· Liczba wejść na strony internetowe Urzędu Gminy, (S.2.5.)
· Liczba nowopowstałych mikroprzedsiębiorstw (S.2.5.)
· Liczba nowopowstałych małych i średnich przedsiębiorstw (S.2.5.)
· Liczba mikroprzedsiębiorstw na terenie Gminy (S.2.5.)
· Liczba małych i średnich przedsiębiorstw na terenie Gminy (S.2.5.)
· Przepustowość łącz internetowych w gminie, (S.2.5.)
· Liczba gospodarstw domowych podłączonych do sieci Internet, (S.2.5.)
· Liczba nowych przyłączy internetowych w Gminie, (S.2.5.)
• Bezpieczne i przyjazne środowisko (S3) monitorowane poprzez:
· Powierzchnia obszarów chronionych na terenie Gminy, (S.3.1.)
· Liczba gatunków chronionych (fauna) na terenie Gminy, (S.3.1.)
· Liczba gatunków chronionych (flora) na terenie Gminy, (S.3.1.)
· Długość ścieŜek edukacyjnych przyrodniczych na ternie Gminy, (S.3.1.)
· Liczba imprez kulturalnych w Gminie, (S.3.2.)
· Liczba osób biorących udział w imprezach kulturalnych w Gminie, (S.3.2.)
· Liczba stowarzyszeń zarejestrowanych na terenie Gminy, (S.3.2.)
· Liczba wyremontowanych obiektów zabytkowych, (S.3.2.)
· Powierzchnia wyremontowanych obiektów zabytkowych, (S.3.2.)
· Liczba wybudowanych obiektów sportowych, (S.3.3.)
· Liczba zmodernizowanych obiektów sportowych, (S.3.3.)
· Powierzchnia wybudowanych obiektów sportowych, (S.3.3.)
· Powierzchnia zmodernizowanych obiektów sportowych, (S.3.3.)
· Liczba osób korzystających z obiektów sportowych, (S.3.3.)
· Liczba osób tygodniowo korzystających z obiektów sportowych (po 2 latach), (S.3.3.)
· Liczba imprez sportowych, (S.3.3.)
63
· Liczba uczestników imprez sportowych, (S.3.3.)
Dane do wskaźników będą zbierane przez Urząd Gminy, zarówno od jednostek
mu podległych, jak i od innych jednostek z terenu Gminy, a takŜe ze statystyki
publicznej. Wyniki monitoringu będę przestawiane co 2 lata na sesjach Rady Gminy,
publikowane na stronach internetowych Urzędu Gminy oraz w prasie lokalnej.
W wyjątkowych sytuacjach dopuszcza się moŜliwość aktualizacji Strategii
Rozwoju Lokalnego Gminy Dorohusk poprzez uchwałę Rady Gminy. Władze będą
unikać jednak niekonsekwencji w realizacji Strategii.
64
10. SPIS TABEL I RYSUNKÓW
Nr tabeli
1
2
3
4
5
6
7
8
Nazwa
Ludność Gminy wg sołectw
Zmiana liczby ludności Gminy w latach 2000-2007
Struktura wiekowa ludności ze względu na liczbę lat
Wskaźniki struktury wiekowej ludności
Struktura wiekowa ludności ze względu na grupę produkcyjną
Struktura gruntów w Gminie Dorohusk
Eksploatowane złoŜa surowców mineralnych na terenie
Gminy Dorohusk
Struktura uŜytkowania ziemi na terenie Gminy Dorohusk
9
Struktura właścicielska gruntów w Gminie Dorohusk
23
10
Liczba podmiotów gospodarczych w Gminie Dorohusk w
latach 2000-2007
Analiza SWOT Gminy Dorohusk
Ocena zgodności Strategii Rozwoju Lokalnego Gminy
Dorohusk ze Strategią Rozwoju Powiatu Chełmskiego
Ocena zdolności kredytowych Gminy Dorohusk w latach
2009-2015
Ocena zdolności finansowej Gminy Dorohusk w latach 20092015
Lista zadań i projektów inwestycyjnych na lata 2009-2015
(wyciąg z załącznika do budŜetu Gminy Dorohusk na 2009 r.)
30
11
12
13
14
15
Nr rysunku
1
2
3
4
5
Nazwa
Mapa Gminy Dorohusk
Zmiana liczby ludności Gminy w latach 2000-2007
Struktura ludności Gminy Dorohusk według grup
produkcyjnych
Liczba podmiotów gospodarczych w Gminie Dorohusk
Struktura gospodarstw rolnych według wielkości w
Dorohusk
Strona
7-8
8
10
10
11
19
21
22
39-41
48-50
56
57
58
Strona
5
9
11
30
32
65

Strategia Rozwoju Lokalnego Gminy Dorohusk na lata 2009

Transkrypt

Podobne dokumenty

ukraińska wymiana młodzieży „Dwa brzegi”

O nocy swiętojańskiej w gminie Dorohusk w

Generuj PDF z tej stronie - Nadbużański Oddział Straży Granicznej

Chełm Weremowice Dorohusk Okopy Teosin Dubienka Jasienica

Obwieszczenie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w

Jeżeli masz pomysł na stworzenie znaku graficznego, który byłby

Sciagnij caly artykul

Przekrój przez boisko 1. Natrysk EPDM 5 mm – warstwa

PROJEKT ZAGOSPODAROWANIA