05-13 konferencja_Jan_Skala_progr

Jan Skala
(1889(1889-1945)
działacz
narodowy,
publicysta i
twórca
Międzynarodowa
Mi dzynarodowa konferencja naukowa
Instytut Historii Uniwersytetu Opolskiego 26 V 2009 r.
Instytut Historii Uniwersytetu Opolskiego
Urząd Marszałkowski Województwa Opolskiego
Stowarzyszenie Polsko-SerbołuŜyckie „Pro Lusatia”
Związek Serbów ŁuŜyckich Domowina
Urząd Miejski w Namysłowie
mają zaszczyt zaprosić na międzynarodową konferencję naukową:
„Jan Skala (1889-1945) działacz narodowy, publicysta i twórca”
Organizacja konferencji
Dr Piotr Pałys „Pro Lusatia”, e-mail: [email protected]
Dr Mariusz Patelski Instytut Historii UO, e-mail: [email protected]
Data konferencji 26 V 2009 r.
Miejsce obrad: Instytut Historii Uniwersytetu Opolskiego,
ul. Strzelców Bytomskich 2, sala im. prof. Leszka Kuberskiego,
Program konferencji
11.00 – 11. 20 Powitanie gości Dyrektor Instytutu Historii UO – prof. dr hab. Anna PobógLenartowicz , Wiceprzewodnicząca Związku Serbów ŁuŜyckich Domowina Zala Cyžowa
Dyrektor Wydziału Kultury, Sportu i Turystyki Urzędu Marszałkowskiego w Opolu – Janusz
Wójcik
11.20 – 11.40 Prof. dr hab. Sławomir Nicieja (Uniwersytet Opolski), Leszek Kuberski –
biograf Jana Skali,
11.40 – 12.00 Dr. phil. hab. Peter Kroh (Neubrandenburg), Die „sorbische Frage“ und Jan
Skalas Antworten
12.00 – 12.20 Prof. Dietrich Scholze-Šołta (Serbski instytut Budyšin – Instytut SerbołuŜycki
Budziszyn), Śmierć na Dolnym Śląsku. Tragizm serbołuŜyckiego pisarza Jana Skali (18891945),
12.20 – 12.40 Juniorprof. dr Tomasz Derlatka (Institut za sorabistiku Lipšćanskeje uniwersity
– Instytut Sorabistyki Uniwersytetu Lipskiego) Stary Šymko Jana Skali – arcydzieło
serbołuŜyckiej nowelistyki czy utwór na poły grafomański?
Przerwa 12.40 – 13.10
13.10 – 13.30 Prof. dr hab. Marek Masnyk (Uniwersytet Opolski), Platforma wyborcza
Związku Mniejszości Narodowych w republice weimarskiej,
13.30 – 13.50 Prof. dr hab. Dan Gawrecki CSc. (Uniwersytet Opolski), Jan Skala a Czechy.
Przyczynek do biografii,
13.50 – 14.10 Dr Piotr Pałys (Stowarzyszenie Polsko-SerbołuŜyckie Pro Lusatia), Kontakty
Jana Skali z Słowianami Południowymi,
14.10 – 14.30 Dr Edmund
Pjech
(Serbski instytut Budyšin – Instytut SerbołuŜycki
Budziszyn), Publicistiska dźĕławosć Jana Skali z ćežšćom nowiny „Serbski dźenik” a časopis
„Kulturwehr”,
14.30 – 14.50 Mgr Jan Morawiak, (Uniwersytet Opolski), Namysłowski okres Ŝycia Jana
Skali,
15.10 – 15.30 Mgr Magdalena Pizarska – PrzysięŜna (Uniwersytet Opolski), Ochrona
dziedzictwa kulturowego – pamięć o Janie Skali,
15. 30 – 16.00 Dyskusja i zakończenie konferencji
Srjedu, dnja 27.5.2009
11.00 h zetkanje z wicemaršalku Teresu Karol.
Potom do Dziedzicy – tam swjatočnosć při nowym rowje Jana Skale a
dale do Namyslowa k pomikej.
Jan Skala (1889-1945) - kalendarium Ŝycia
1889 – 17 czerwca – Jan Skala urodził się w Njebjelčicach na Górnych ŁuŜycach.. Uczęszczał do
szkoły elementarnej w Pančicach, a następnie do seminarium dekanackiego i
seminarium nauczycielskiego w Budziszynie. Z braku środków zmuszony jest podjąć
naukę zawodu i pracę zarobkową.
1910 – debiutował jako poeta na łamach „Łužicy”
1916 – 1918 – słuŜył w wojsku pruskim, w tym czasie publikował m.in. na łamach „Łužicy"
Listy z wojny i „Wojskowe obrazki".
1919 – październik – współtworzy ŁuŜycką Partię Ludową
1919 – grudzień – rozpoczął wydawanie w Běłej Wodzie „Serbskiego Dźenika"
1920 – przeniósł się do Budziszyna, gdzie podjął pracę w „Serbskich Nowinach". W tymŜe
roku opublikował pierwszy tomik wierszy pt. Srjódki (Okruchy)
1921 – jako znany publicysta i dziennikarz, został redaktorem "Präger Presse" w Pradze.
1923 – ukazał się kolejny tomik jego poezji, zatytułowany Škrĕ (Iskry)
1924 – „Serbskie Nowiny” drukują w odcinkach nowelę Stary Šymko
1925 – jako współpracownik Związku Polaków w Niemczech, zaczął wydawać w Berlinie
czasopismo teoretyczne Związku Mniejszości Narodowych w Niemczech pod nazwą
„Kulturwille” („Wola Kultury”) przemianowane następnie na "Kulturwehr" ("Obrona
Kultury").
1936 – władze niemieckie zakazały mu wykonywania zawodu dziennikarza
1936 – 1941 – Skala wraz z rodziną mieszkał w Budziszynie.
1938 – aresztowany przez władze niemieckie, więziony jest przez 8 miesięcy
1941 – wrócił do Berlina, jednak po jego wielokrotnym bombardowaniu wyjechał do rodziny
Ŝony w okolice Namysłowa.
1944 – 1945 – Skala wraz z rodziną zamieszkał w Dziedzicach skąd codziennie dojeŜdŜał do
pracy w firmie "Elektroakustik". Nawiązał takŜe współpracę z lokalnymi strukturami
Armii Krajowej.
1945 – 22 stycznia – Jan Skala wraz z siedmioma innymi osobami został zastrzelony w izbie
własnego domu w Dziedzicach przez sowieckiego Ŝołnierza. Wszystkie ofiary mordu
zostały pochowane pierwotnie we wspólnej mogile.
1962 – Jan Skala spoczął we własnym grobie na cmentarzu parafialnym w Dziedzicach,
1965 – w Namysłowie został odsłonięty pomnik ku czci Jana Skali.