UCHWAŁA Nr 0102-322/16 KOLEGIUM REGIONALNEJ IZBY

UCHWAŁA Nr 0102-322/16
KOLEGIUM REGIONALNEJ IZBY OBRACHUNKOWEJ
w Olsztynie
z dnia 13 lipca 2016 roku
w sprawie badania zgodności z prawem uchwały Nr XVI/136/2016 Rady Gminy Purda z dnia 27
czerwca 2016 roku w sprawie zwolnienia z podatku od nieruchomości nowo wybudowanych
budynków i lokali mieszkalnych.
Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Olsztynie
na podstawie art. 18 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 11 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 07 października
1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych (tekst jednolity: Dz. U. z 2016 r. poz. 561) oraz
art. 91 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 08 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jednolity: Dz. U. z
2016 r., poz. 446)
uchwala, co następuje:
stwierdza się nieważność §4, §5, §6 uchwały Nr XVI/136/2016 Rady Gminy Purda z dnia 27
czerwca 2016 roku w sprawie zwolnienia z podatku od nieruchomości nowo wybudowanych
budynków i lokali mieszkalnych.
Uzasadnienie
Rada Gminy Purda w dniu 27 czerwca 2016 r. podjęła uchwałę Nr XVI/136/2016 w
sprawie zwolnienia z podatku od nieruchomości nowo wybudowanych budynków i lokali
mieszkalnych.
W dniu 01 lipca 2016 r. uchwała wpłynęła do Regionalnej Izby Obrachunkowej w
Olsztynie, celem zbadania jej postanowień pod względem zgodności z prawem.
Pismem z dnia 07 lipca 2016 r. zawiadomiono Gminę Purda, iż uchwała ta będzie
rozpatrywana na posiedzeniu Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Olsztynie w dniu
13 lipca 2016 r.
Zgodnie z art. 18 ust. 3 ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych w posiedzeniu
kolegium izby ma prawo uczestniczyć przedstawiciel jednostki, której sprawa jest
rozpatrywana. Przedstawiciel Gminy Purda nie brał udziału w posiedzeniu Kolegium Izby.
Stosownie do art. 18 ust. 1 pkt 1 ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych,
orzekanie o nieważności uchwał i zarządzeń, w sprawach wymienionych w art. 11 ust. 1 w/w
ustawy, zastrzeżono dla kolegium regionalnej izby obrachunkowej. Przepis art. 11 ust. 1 pkt 5
ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych stanowi, że właściwość rzeczowa regionalnych
izb obrachunkowych obejmuje uchwały i zarządzenia podejmowane przez organy jednostek
2
samorządu terytorialnego w sprawach podatków i opłat lokalnych, do których mają
zastosowanie przepisy ustawy Ordynacja podatkowa.
Kolegium Izby badając przedmiotową uchwałę stwierdziło, co następuje:
Zgodnie z art. 7 ust. 3 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych
(tekst jednolity Dz.U. z 2016 r. poz. 716) rada gminy, w drodze uchwały, może wprowadzić inne
zwolnienia przedmiotowe niż określone w ust. 1 tego przepisu oraz w art. 10 ust. 1 ustawy z
dnia 2 października 2003 r. o zmianie ustawy o specjalnych strefach ekonomicznych i
niektórych ustaw (Dz. U. Nr 188, poz. 1840 ze zm.).
W § 1 badanej uchwały Rada Gminy Purda zwolniła od podatku od nieruchomości nowo
wybudowane
budynki
mieszkalne
jednorodzinne
oraz
lokale
mieszkalne
w
nowo
wybudowanych budynkach mieszkalnych wielorodzinnych, za wyjątkiem części zajętych na
powadzenie działalności gospodarczej.
W § 4 ust. 1 i 2 uchwały Rada Gminy Purda zobowiązała podatników ubiegających się o
zwolnienie do złożenia: wniosku o udzielenie zwolnienia, stanowiącego załącznik nr 1 do
uchwały, dokumentu potwierdzającego tytuł prawny do nieruchomości objętej zwolnieniem,
kserokopii zawiadomienia o zakończeniu budowy lub kserokopii pozwolenia na użytkowanie
budynku, informacji w sprawie podatku od nieruchomości.
W § 4 ust. 3 uchwały Rada Gminy Purda ustaliła, iż podatnik, który nie dotrzyma
warunków określonych w ust. 1 i 2 „nie nabywa prawa do zwolnienia od podatku od
nieruchomości na mocy niniejszej uchwały”.
W § 5 badanej uchwały Rada Gminy Purda postanowiła, iż utrata prawa do zwolnienia
nastąpi w przypadku upływu okresu zwolnienia od podatku od nieruchomości i zbycia lub
utraty tytułu prawnego do nieruchomości objętej zwolnieniem.
W § 6 uchwały Rada Gminy Purda zobowiązała podmioty korzystające ze zwolnienia do
powiadamiania Wójta Gminy Purda o utracie prawa do zwolnienia -ust. 1. W ust. 2 uregulowana
została kwestia terminu, w jakim prawo do zwolnienia ustanie, zaś w ust. 3 § 6 Rada Gminy
Purda wprowadziła zapisy dotyczące obowiązku zapłaty podatku od nieruchomości za cały
okres, w którym podatnik nienależnie korzystał ze zwolnienia.
W ocenie Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Olsztynie zwolnienie podatkowe,
to wyłączenie z zakresu podmiotowego danego podatku pewnej kategorii podmiotów
(zwolnienie podmiotowe) lub zwolnienie z przedmiotu danego podatku pewnej kategorii
sytuacji faktycznych lub prawnych (zwolnienie przedmiotowe). W myśl art. 7 ust. 3 ustawy o
podatkach i opłatach lokalnych rada gminy może, w drodze uchwały, wprowadzić jedynie inne
zwolnienia przedmiotowe, które dotyczą wyłącznie przedmiotu opodatkowania, a więc
nieruchomości wykorzystywanych do różnego rodzaju działalności. Cechy przedmiotu
3
zwolnienia powinny zostać w uchwale tak określone, żeby dotyczyły nieoznaczonego
indywidualnie podatnika i by nie była możliwa identyfikacja konkretnego podatnika.
Z zapisów § 4 ust. 1 i 2 badanej uchwały wynika, że Rada Gminy Purda uzależniła
możliwość skorzystania ze zwolnienia od podatku od nieruchomości od złożenia pisemnego
wniosku na druku, który stanowi załącznik nr 1 do uchwały wraz z wymaganymi dokumentami i
informacjami. Z kolei z § 4 ust. 3 uchwały wynika, że podatnik, który nie dotrzyma
wyznaczonego w tej uchwale terminu do złożenia dokumentów nie nabędzie prawa do
zwolnienia na mocy tej uchwały. Tym samym Rada Gminy Purda wprowadziła tryb wnioskowy
uzyskiwania zwolnienia od podatku od nieruchomości. Zdaniem Kolegium Regionalnej Izby
Obrachunkowej w Olsztynie uzyskanie zwolnienia na wniosek podatnika oznaczałoby
upoważnienie organu podatkowego (Wójta Gminy Purda) do analizy składanych wniosków i
stosowania zwolnień indywidualnych, co jest sprzeczne z art. 7 ust. 3 ustawy o podatkach i
opłatach lokalnych. Przepis ten przyznaje bowiem radzie gminy kompetencję do wprowadzenia
zwolnień przedmiotowych od podatku od nieruchomości, bez możliwości dalszego
przekazywania tej kompetencji organowi wykonawczemu. Podkreślić należy, iż zwolnienie w
odróżnieniu od ulgi podatkowej, oznacza ostateczne wyłączenie określonej kategorii
przedmiotów opodatkowania spod obowiązku podatkowego, a tym samym wyklucza możliwość
udzielania zwolnienia na wniosek podatnika. Zwolnienie takie nabywa podatnik z mocy prawa,
w tym przypadku na mocy uchwały.
W zakresie postanowień § 5 badanej uchwały, dotyczących utraty prawa do zwolnienia,
Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Olsztynie, biorąc pod uwagę treść art. 7 ust. 3
ustawy o podatkach i opłatach lokalnych stwierdza, że Radzie Gminy Purda przysługuje jedynie
kompetencja do wprowadzenia zwolnień przedmiotowych w podatku od nieruchomości.
Stanowienie zapisów o utracie prawa do zwolnienia w przypadku zbycia lub utraty tytułu
prawnego do nieruchomości objętej zwolnieniem powoduje, że zwolnienie takie nabiera
charakteru podmiotowego. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie, w wyroku z dnia 10
marca 2016 r. (sygn.. I SA/Ol 33/16) zauważył, iż kontrola, czy podatnik utracił prawo do
zwolnienia, czy też prawo to wygasło należy do organu podatkowego, czyli organu
wykonawczego gminy w ramach postępowania podatkowego prowadzonego na podstawie
przepisów ustawy Ordynacja podatkowa, nie zaś do rady gminy.
Zdaniem Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Olsztynie również zapisy § 6
badanej uchwały, dotyczące obowiązku powiadamiania Wójta Gminy Purda o utracie prawa do
zwolnienia oraz ustania prawa do zwolnienia od podatku od nieruchomości, wykraczają poza
ustawową kompetencję przyznaną Radzie Gminy Purda, na mocy art. 7 ust. 3 ustawy o
podatkach i opłatach lokalnych, do wprowadzenia zwolnień przedmiotowych w tym podatku.
4
Kompetencja ta nie dotyczy jednak możliwości regulowania spraw dotyczących utraty czy też
wygaśnięcia prawa do zwolnienia. Orzecznictwo sądów administracyjnych jednoznacznie
stwierdza, że za niedopuszczalną należy uznać modyfikację przepisów ustawowych przez
przepisy prawa miejscowego (np. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 30 stycznia
2003 r., sygn. II SA/Ka 1831/02). Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Olsztynie stoi
więc na stanowisku, że kompetencji prawodawczych nie można domniemywać, czy też stosować
przez analogię. Skoro żaden przepis rangi ustawy, lub wydanego na podstawie ustawy
rozporządzenie nie przewiduje kompetencji organu stanowiącego gminy do stanowienia
przepisów prawa miejscowego w danym zakresie to oznacza, że organ stanowiący kompetencji
takich nie posiada. W przedmiotowej sprawie brak jest więc podstaw prawnych do regulowanie
przez Radę Gminy Purda, w drodze uchwały, kwestii dotyczących ustalania wnioskowego trybu
udzielania zwolnienia, utraty prawa do zwolnienia, czy też ustania prawa do zwolnienia od
podatku od nieruchomości.
Wobec powyższego Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Olsztynie stwierdziło, że
zapisy § 4, § 5 i § 6 badanej uchwały naruszają art. 7 ust. 3 ustawy o podatkach i opłatach
lokalnych, gdyż normują kwestie do regulowania, których organ stanowiący Gminy Purda nie
posiada uprawnień. Z uwagi na to, iż za „istotne” naruszenie prawa, w orzecznictwie sądów
administracyjnych, przyjmuje się między innymi naruszenie przepisów wyznaczających
kompetencję do podejmowania uchwał(np. wyrok NSA z 11 lutego 1998 r. sygn. II SA/Wr
1459/97), tak jak uczyniła to Rada Gminy Purda w § 4, § 5 i § 6 badanej uchwały, Kolegium
Regionalnej Izby Obrachunkowej w Olsztynie stwierdziło nieważność w tej części badanej
uchwały i postanowiło jak w sentencji.
Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia i podlega publikacji w Dzienniku Urzędowym
Województwa Warmińsko-Mazurskiego.
Na niniejszą uchwałę Kolegium RIO w Olsztynie przysługuje prawo wniesienia skargi do
Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie, w terminie 30 dni od daty jej otrzymania, za
pośrednictwem tutejszej Izby.