W Roku Wiary, przypadająca dziś Uroczystość Trójcy

„W znaku Zwycięskiego Krzyża”
List pasterski Arcybiskupa Metropolity Częstochowskiego
w 50 rocznicę śmierci Drugiego Biskupa Częstochowskiego
Zdzisława Golińskiego
Bracia i Siostry w Chrystusie, Jedynym Odkupicielu człowieka !
W poczuciu wielkiej odpowiedzialności i wdzięczności wobec Boga, pragnę dziś
przywołać jedną z wielkich kart historii Kościoła Częstochowskiego, którą zapisał Drugi
Pasterz Diecezji Częstochowskiej Biskup Profesor Zdzisław Goliński. Urodził się 27 grudnia
1908 r. w Urzędowe, w archidiecezji lubelskiej. Studia seminaryjne odbył w latach 1926-30
w Lublinie, a święcenia kapłańskie przyjął 28 czerwca 1931 r. W latach 1930-33
specjalizował się w zakresie teologii moralnej na Wydziale Teologicznym KUL, a następnie
studiował w Rzymie w Uniwersytetach Gregorianum i Angelicum. Sakrę biskupią przyjął
w katedrze lubelskiej z rąk Sługi Bożego Kardynała Stefana Wyszyńskiego dnia 3 sierpnia
1947 r., a już 29 maja 1951 r. został Biskupem Diecezji Częstochowskiej. Odszedł do
Domu Ojca, po ludzku sądząc zbyt wcześnie, 6 lipca 1963 r., w 55 roku życia, ofiarując
Kościołowi Częstochowskiemu 12 lat naznaczonej krzyżem pasterskiej posługi.
I.
Krzyż Zwycięstwem
W planach Bożych krzyż stanowi prawdziwe narzędzie zbawienia dla całej ludzkości
i drogę, którą Pan wskazał wyraźnie tym, którzy pragną Go naśladować (por. Mk 16, 24).
Wiedział o tym dobrze Biskup Zdzisław, dlatego w swój herb biskupi wpisał znak krzyża
i zawołanie pasterskie Crux Victoria – Krzyż Zwycięstwem. Już w pierwszym swym liście
skierował do wiernych następujące słowa: „Krzyż jest w moim herbie biskupim, a pod nim
napis Krzyż Zwycięstwem. I wy nie ominiecie w życiu waszym krzyża. Niech on nie będzie
dla was tylko krzyżem wielkiego cierpienia, lecz krzyżem pożytecznego trudu i chętnej
ofiary a zawsze znakiem pociechy i zbawienia”.
Zatem słowa św. Pawła Apostoła z dzisiejszej liturgii „Nie daj Boże, bym się miał
chlubić z czego innego, jak tylko z krzyża Pana naszego Jezusa Chrystusa” (Ga 6, 14)
właściwie charakteryzują pasterską posługę Drugiego Biskupa Częstochowskiego oraz
przywołują na pamięć liczne próby i cierpienia, które sam przeszedł.
Warto przypomnieć, że w trakcie II wojny światowej Ks. Zdzisław Goliński został
aresztowany i uwięziony przez Niemców na Zamku lubelskim, a 13 grudnia 1939 r. był na
liście osób przeznaczonych do rozstrzelania w odwecie za zabicie kilku Niemców. Dziesięć
osób z tej listy zostało zamordowanych 23 grudnia tegoż roku. Ks. Goliński wraz z innymi
miał zostać rozstrzelany w następnych dniach. Ocalał cudownie, jak sam napisał. Czas
próby nie poszedł jednak na marne. W trakcie pobytu w więzieniu przyszły biskup
organizował życie religijne, głosił konferencje i spowiadał.
Okres jego biskupiej posługi Kościołowi Częstochowskiemu przypadł najpierw na
okres stalinizmu. Wówczas walka z Kościołem Katolickim osiągnęła swoisty szczyt
aresztowaniem i uwięzieniem Prymasa Polski Kardynała Stefana Wyszyńskiego
25 września 1953 r. Było ono poprzedzone uwięzieniem i internowaniem wielu księży
i biskupów polskich. Również Bp Goliński w świetle akt IPN był osobą niebezpieczną dla
władzy komunistycznej bo niezwykle inteligentną i wykształconą, dobrze znającą swoją
diecezję i zawsze broniącą Kościoła. Dlatego stosowano wobec niego różne metody
operacyjne, m.in. kontrolę korespondencji i podsłuchy.
Dopiero październik 1956 r. przyniósł krótki okres tzw. „odwilży” i złagodzenia szykan
i agresji wobec ludzi Kościoła. Szybko jednak władze komunistyczne powróciły do dawnych
praktyk, jak usuwanie religii ze szkół, dyskryminowanie wierzących, likwidacja szkół
katolickich. Administrację kościelną i struktury parafialne nękano nakładaniem podatków
i kar finansowych. Tylko Pan Bóg wie, jak wielki i ciężki krzyż na swych barkach i w sercu
niósł wówczas Pasterz Diecezji Częstochowskiej.
II.
Jak zadziwiające są Twe dzieła
Mimo tak niesprzyjających okoliczności zadziwia niezwykły entuzjazm duszpasterski
i optymizm wiary Biskupa Zdzisława Golińskiego, a także owoce jego pasterskiej posługi.
Już we wspomnianym pierwszym liście do diecezjan napisał: „na pierwszym miejscu
budujmy dobro i cieszmy się z niego, a tylko część uwagi poświęćmy na zwalczanie zła”.
Wobec panoszącego się ateizmu i szykan wobec Kościoła w orędziu na Wielkanoc 1958
roku proroczo stwierdził: „Polska nie jest i nie będzie ziemią szatana, bo jest ziemią
kościołów, mszy świętych, pacierza, różańca i krzyżów. I dużo jest, a będzie coraz więcej
apostołów dobra”.
Ta pełna chrześcijańskiej nadziei wizja przyszłości była potrzebna duchowieństwu
i wiernym poddanym represjom. Potrzebna była uwięzionym i skazanym kapłanom
w sfingowanych procesach nieraz na karę śmierci lub dożywotnie więzienie. Biskup
Zdzisław pisał do nich pokrzepiające listy. Swoją osobistą interwencją u najwyższych władz
państwowych dla dwóch z nich uzyskał zamianę kary śmierci na karę dożywocia. Po roku
1956 skazani wcześniej księża zostali zwolnieni i zrehabilitowani.
Odpowiedzią Biskupa na powtarzające się usuwanie katechezy ze szkół było
organizowanie punktów katechetycznych w parafiach. Niezwykle trudnym zadaniem było
tworzenie nowych parafii tak bardzo potrzebnych w rosnących aglomeracjach miejskich.
2
Dlatego wykorzystując okres odwilży Biskup Zdzisław erygował 31 nowych parafii mimo
braku dla nich odpowiednich świątyń.
Szczególne miejsce w diecezji wyznaczył katedrze „matce wszystkich kościołów
parafialnych”. Zadbał nie tylko o jej materialny wystrój, ale nieustannie podnosił jej rangę,
czyniąc z niej centrum życia religijnego diecezji. W jej murach z inicjatywy Biskupa
Golińskiego odbył się I Synod Diecezji.
III.
Proście Pana Żniwa
Odpowiedzialność za Kościół Częstochowski, jego tożsamość, każe nam nie tylko
wspominać Drugiego Biskupa Częstochowskiego – odważnego pasterza nadziei, płynącej
ze zwycięskiego Krzyża, ale naśladować jego cnoty. Ewangelia z dzisiejszej niedzieli,
w której Pan Jezus mówi: „Żniwo wprawdzie wielkie, ale robotników mało; proście więc
Pana żniwa, żeby wyprawił robotników na swoje żniwo”, przypomina o jeszcze jednej
z nich. Biskup Zdzisław w celu zapewnienia na przyszłość kapłanów dla potrzeb młodej
wówczas diecezji prowadził intensywną i systematyczną akcję powołaniową, prosząc już
w pierwszym swoim liście rodziców o dar synów do służby kapłańskiej. W tym celu założył
również w Częstochowie Niższe Seminarium Duchowe, które i dziś w swoje podwoje
zaprasza chłopców – absolwentów gimnazjum.
W duchu posłuszeństwa wiary Chrystusowi proszę zatem wspólnoty rodzinne
i parafialne o intensywną modlitwę w intencji nowych powołań do życia kapłańskiego
i zakonnego. Wzorem mojego poprzednika na stolicy biskupiej, zwracam się słowami Ojca
Świętego Franciszka do tych młodych serc, w których Chrystus Pan chce teraz zapalić
iskierkę powołania do służby Bożej w Kościele: „Czy chcielibyście być apostołami Jezusa?
W młodości trzeba postawić na wzniosłe ideały. Myśleliście o tym? Zgadzacie się? Zapytaj
Jezusa, czego chce od Ciebie i bądź mężny! Bądź mężna! Proś Go o to! Przed każdym
powołaniem i za każdym powołaniem do kapłaństwa lub życia konsekrowanego zawsze
jest czyjaś mocna i intensywna modlitwa: babci, dziadka, matki, ojca, wspólnoty... Dlatego
Jezus powiedział: «Proście Pana żniwa – to znaczy Boga Ojca – żeby wyprawił robotników
na swoje żniwo» (Mt 9,38). Powołania rodzą się w modlitwie i z modlitwy. I tylko
w modlitwie mogą trwać i owocować”.
IV.
Na drogach pojednania
Chrystusowy Krzyż Zwycięstwa wpisany w herb Drugiego Biskupa
Częstochowskiego jest nie tylko znakiem cierpienia i ofiary, ale także pojednania i pokoju.
Nie sposób dziś przejść obok 70-tej rocznicy zbrodni na Wołyniu, których symbolem stały
się wydarzenia z 11 lipca 1943 r. Ofiarami zbrodni i czystek etnicznych stały się dziesiątki
3
tysięcy niewinnych osób, w tym kobiet, dzieci i starców, przede wszystkim Polaków, ale
także Ukraińców, oraz tych, którzy ratowali zagrożonych sąsiadów i krewnych. Ofiara ich
życia wzywa nas w tych rocznicowych dniach do szczególnie głębokiej refleksji, do gorliwej
modlitwy o odpuszczenie grzechów i przebaczenie, a także o łaskę stawania w prawdzie
wobec Boga i ludzi – jak głosi Polsko- ukraińska deklaracja o pojednaniu.
Proszę zatem o modlitwę w dniu 11 lipca br. - szczególnie podczas naszego
comiesięcznego czuwania na Jasnej Górze. Niech o godz. 15 00 we wszystkich kościołach
naszej archidiecezji zabrzmią dzwony na znak pamięci modlitewnej i historycznej.
Zarządzam również, by po sumie we wszystkich kościołach parafialnych w niedzielę tj.
14 lipca br. została odmówiona Koronka do Miłosierdzia Bożego za ofiary zbrodni i czystek
etnicznych na Wołyniu i ich oprawców, a także o pojednanie między narodami Polski
i Ukrainy.
Z serca udzielam pasterskiego błogosławieństwa:
W Imię Ojca i Syna i Ducha Świętego. Amen!
(-) + Wacław Depo
Arcybiskup Metropolita Częstochowski
Częstochowa, 1 lipca 2013 r.
*********
Częstochowa, 2 lipca 2013 r.
Kuria Metropolitalna
w Częstochowie
L.dz. 634
Zarządzenie
Powyższy list należy odczytać we wszystkich kościołach i kaplicach w niedzielę 7 lipca br.
(-)+ Antoni Długosz
Wikariusz Generalny
4