pobierz

Zad. 1.1 „Koordynacja działań związanych z ochroną i udostępnianiem zasobów genetycznych
roślin użytkowych”.
1. W jakim stopniu planowane cele poszczególnych zadań zostały zrealizowane w danym
roku (podać także w %)
W ramach koordynacji działań związanych z ochroną i udostępnianiem zasobów genetycznych roślin
użytkowych realizowane były następujące zadania:
1)
koordynacja i merytoryczna kontrola realizacji zadań w ramach obszaru I Programu w zakresie
zasad i procedur współpracy z wykonawcami programu na rok bieżący,
2)
określenie zakresu działań w ramach obszaru I Programu i ich okresowa weryfikacja stosownie
do realizacji celów ochrony zasobów genetycznych roślin użytkowych dla poszczególnych
kolekcji roślin,
3)
koordynacja spotkań, szkoleń i działań służących podnoszeniu świadomości dotyczącej
zasobów genetycznych roślin w ramach realizacji zadań obszaru I Programu,
4)
koordynacja organizacji krajowych ekspedycji terenowych w celu zbioru ważnych
gospodarczo zasobów genetycznych roślin użytkowych,
5)
wizytacja kolekcji utrzymywanych w ramach obszaru I Programu,
6)
opracowanie sprawozdań okresowych dla Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi,
7)
koordynacja wdrażania postanowień aktów prawnych dotyczących ochrony zasobów
genetycznych roślin objętych Krajowym Programem Ochrony Zasobów Genowych Roślin
Użytkowych,
8)
opracowywanie wytycznych w zakresie wdrażania m.in. umów i dokumentów
międzynarodowych oraz kontrola realizacji zadań z nich wynikających,
9)
udział w pracach Komitetu Wykonawczego Europejskiego Programu Kooperacyjnego
Zasobów Genetycznych Roślin oraz koordynowanie udziału i krajowych prac w ramach
projektów finansowanych z budżetu tego programu (HordEva- Identification and updating of
C&E data in EBDB of AEGIS Hordeum, z Triticum in AEGIS: Identification and
Documentation (TRAID), ECPGR WG for Forages towards 2020s, ECoHisPy - European
Collection of Historical Pyrus) oraz innych działań,
10) wsparcie eksperckie Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi w działaniach międzynarodowych
i w pracach międzyrządowych dotyczących ochrony i zrównoważonego użytkowania
różnorodności biologicznej w rolnictwie,
w celu zapewnienia spójności podejmowanych działań z celami Programu oraz ich racjonalizacja,
kontrola ich efektywności i poprawności.
Planowany wyjazdy zagraniczny:
Spotkanie Komitetu Wykonawczego ECPGR III-IV kwartał – Maccaresse/Rzym, Włochy (1 osoba).
Cele zaplanowane w 2015 roku zostały zrealizowane w 80%.
2. Opis wykonania zadań (z uwzględnieniem informacji o wyjazdach zagranicznych)
Wykonanie zadań obszaru 1 PW wymaga specjalistycznej wiedzy i doświadczenia w dziedzinie
poszczególnych grup roślin (tzw. kolekcji roślin). Wiąże się to z potrzebą zaangażowania
specjalistów z szeregu wyspecjalizowanych instytucji do realizacji zadań przewidzianych
w poszczególnych kolekcjach, których prace wymagają koordynacji, a sposób ich wykonania,
uzgodnienia z głównymi wykonawcami dla zapewnienia spójności i sprawności realizacji
zaplanowanych zadań i osiągnięciu celów obszaru tematycznego.
Jednostkami współpracującymi z IHAR-PIB w ramach zadania 1.2 są:
 Poznańska Hodowla Roślin Sp. z o.o. w Tulcach (prowadzenie kolekcji zasobów genowych
grochu, łubinu i seradeli),
 Instytut Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich w Poznaniu (prowadzenie kolekcji zasobów
genowych lnu, konopi oraz chronionych i rzadkich roślin leczniczych),
 Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa – PIB w Puławach (prowadzenie kolekcji zasobów
genowych odmian uprawnych i dzikich gatunków tytoniu oraz odmian uprawnych, cennych
klonów i roślin męskich rodzaju chmielu),
 Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie (prowadzenie kolekcji pszenżyta i pszenicy twardej),
 Instytut Genetyki Roślin PAN w Poznaniu (prowadzenie kolekcji zasobów genowych
marginalnych roślin strączkowych gruboziarnistych),
 Małopolska Hodowla Roślin Sp. z o.o. w Krakowie (prowadzenie kolekcji zasobów genowych
gryki i życicy wielokwiatowej),
 Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie (przechowywanie wybranych materiałów
genetycznych i prowadzenie badań nad przedłużeniem żywotności nasion w różnych warunkach
przechowywania),
 Hodowla Roślin Strzelce Sp. z o.o. Grupa IHAR (prowadzenie kolekcji zasobów genowych
pszenicy jarej i ozimej),
 Polska Akademia Nauk, Ogród Botaniczny – Centrum Zachowania Bioróżnorodności
Biologicznej w Powsinie (prowadzenie kolekcji zasobów genowych żyta),
 Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie (prowadzenie kolekcji zasobów
genowych roślin leczniczych i aromatycznych (w tym przyprawowych) z wyłączeniem roślin
chronionych na terenie Polski).
Jednostki współpracujące z IO w Skierniewicach w ramach zadań 1.3 i 1.7 są:
 Arboretum i Zakład Fizjografii w Bolestraszycach (prowadzenie kolekcji starych odmian drzew
owocowych w Bolestraszycach),
 Polska Akademia Nauk Ogród Botaniczny – Centrum Zachowania Bioróżnorodności Biologicznej
w Powsinie (prowadzenie kolekcji jabłoni i utrzymanie w kriobanku gatunków roślin
sadowniczych oraz prowadzenie kolekcji historycznych odmian róż),
 Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie (prowadzenie i ocena kolekcji zasobów
genowych roślin dyniowatych),
 Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu (prowadzenie kolekcji winorośli oraz prowadzenie kolekcji
polowej szparaga),
 Towarzystwo Przyjaciół Dolnej Wisły w Grucznie (Ochrona in situ i ex situ starych odmian drzew
owocowych nad Dolną Wisłą),
 COBORU SDOO w Karzniczce – Zakład Doświadczalny Oceny Odmian w Lisewie (prowadzenie
kolekcji polowych ozdobnych roślin cebulowych),
 „Spójnia” Sp. z o.o. Hodowla i Nasiennictwo Ogrodnicze, w Nochowie (rozmnażanie
i waloryzacja roślin warzywnych pochodzących z kolekcji banku genów),
 „PlantiCo – Hodowla i Nasiennictwo Ogrodnicze Zielonki” Sp. z o.o. (rozmnażanie
i charakterystyka zasobów genowych roślin warzywnych z banku genów).
Ad. 1 Po przyjęciu przez Radę Ministrów Programu wieloletniego, Koordynator poinformował
instytucje współpracujące o uruchomieniu działań w obszarze 1 PW począwszy od 14 lipca 2015 r.
Na bieżąco informował o postępie dotyczącym prac formalnych związanych z programem.
Przygotował i uzgodnił z wykonawcami zakresy prac do wykonania w 3 i 4 kwartale br. w ramach
zadania 1.2. Uzgodnił z poszczególnymi wykonawcami warunki umowy dotyczące realizacji
zleconych prac, przygotował umowy do akceptacji poszczególnych stron. Koordynator poinformował
instytucje współpracujące o wymogach dotyczących sposobu i procedurach realizacji zadań oraz
terminach rozliczania i przekazania wyników z wykonania zadania. Wykonawcy zadań sporządzili
i przekazali Koordynatorowi merytoryczne okresowe i końcowe rozliczenie prac prowadzonych
w 3 i 4 kwartale br.
W ramach koordynacji i merytorycznej kontroli realizacji zadań w ramach obszaru tematycznego:
„Ochrona Zasobów Genowych Roślin Użytkowych” zorganizowano spotkania koordynacyjne seminaria zdawczo-odbiorcze dla wykonawców realizujących zadania w Obszarze 1 Programu
w okresie od 14.07.2015r. do 31.12.2015r.:
1) 27.11.2015r. seminarium zdawczo-odbiorcze z tematów/zadań realizowanych przez
wykonawców IHAR-PIB w obszarze tematycznym 1 PW.
2) 11.12.2015r. seminarium zdawczo-odbiorcze dla wykonawców zewnętrznych realizujących usługi
badawcze w ramach zadania 1.2.
Po zakończeniu seminarium zdawczo-odbiorczego odbyło się spotkanie członków Rady Banków
Genów i uczestniczących w seminarium wykonawców usług badawczych, podczas którego
omawiano sprawy do realizacji w następnym roku, dotyczące:
 przystąpienia Polski do IX fazy Europejskiego Programu Kooperacyjnego ds. Zasobów Genowych
Roślin (ECPGR) zaplanowanej na lata 2014-2018, w tym opłacenia składek za rok 2014 oraz 2015
w wysokości 25 tys. EUR łącznie,
 funkcjonowania Rady Banku Genów oraz Programu Ochrony Zasobów Genowych Roślin
Użytkowych,
 modyfikacji Ustawy o Nasiennictwie o zapis dotyczący ochrony zasobów genowych,
 modyfikacji i stosowania SMTA.
W dniu 17.12.2015 r. odbyło się w IHAR-PIB w Radzikowie seminarium podsumowujące realizację
zadań w Programie Wieloletnim (w tym zadań realizowanych w Obszarze tematycznym 1: „Ochrona
Zasobów Genowych Roślin Użytkowych”). W seminarium uczestniczyli przedstawiciele
Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Departamentu Hodowli i Ochrony Roślin, który nadzoruje
realizację programu, Instytutu Ogrodnictwa w Skierniewicach, Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji
Roślin w Radzikowie oraz beneficjenci programu.
Celem ww. spotkań była kontrola wykonania zaplanowanych zadań w ramach Programu
Wieloletniego oraz sformułowanie dla wykonawców zaleceń na następny rok.
Ad. 2 W br. Koordynator Krajowego Programu Ochrony Zasobów Genowych Roślin Użytkowych
przeprowadził konsultacje bezpośrednie, mailowe i telefoniczne z wykonawcami zadania 1.2, na
podstawie których przygotował dla nich propozycje zakresów merytorycznych oraz propozycje
rozdysponowania środków finansowych na ich realizację w programie wieloletnim. Na tej podstawie
przeprowadzono weryfikację wartości mierników oraz kalkulacji kosztów zadań realizowanych od
14 lipca 2015 r. do 31.12.2015r. Przygotowano i podpisano umowy z Instytucjami wykonującymi
usługi badawcze w ramach zadania 1.2 oraz z rolnikami uczestniczącymi w realizacji zadania 1.6.
Ad. 4 W okresie sprawozdawczym poczyniono wstępne ustalenia w celu przeprowadzenia wspólnej
ekspedycji z IO w miesiącu lipcu, które ze względu na trudności z ustaleniem dogodnego terminu dla
stron w krótkim czasie, nie doszła do skutku. Planowana we wrześniu druga ekspedycja z SGGW nie
mogła dojść do skutku ze względu na brak umowy między SGGW i IO. Organizacja ekspedycji
wymaga dużo wcześniejszego planowania wszystkich jej aspektów, szczególnie jeśli angażuje kilku
uczestników. W wyniku wszystkich 17 ekspedycji prowadzonych przez wymienione poniżej
instytucje zebrano:
KCRZG IHAR-PIB
Dzikie, pokrewne i towarzyszące uprawom:
na terenie województwa świętokrzyskiego oraz małopolskiego (okolice Zakopanego) –
28 obiektów;
na terenie województwa mazowieckiego – okolice Radzikowa - 10 obiektów.
Ogród Botaniczny w Bydgoszczy – IHAR-PIB
Rośliny łąkowo-pastwiskowe, trawy, motylkowate drobnonasienne:
w rejonie Dolnej Wisły - 10 obiektów;
terenie województwa lubuskiego - 26 obiektów.
Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa, Państwowy Instytut Badawczy w Puławach
Chmiel w rejonie Borów Tucholskich oraz w okolicach Torunia i Bydgoszczy - 13 obiektów.
SGGW w Warszawie, Katedra Roślin Warzywnych i Leczniczych
Rośliny lecznicze i aromatyczne:
w rejonie wschodniej oraz południowo-wschodniej Polski - 22 obiektów.
Instytut Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich
Rośliny zielarskie:
w rejonach: Mazowsza, Lubelszczyzny, Karkonoszy, Pomorza Zachodniego - 39 obiektów.
PAN OB-CZRB w Powsinie
Żyto:
w rejonie: Radzyń Podlaski – Międzyrzec –Łuków - 13 obiektów.
Załącznik nr 1. zawiera wykaz obiektów zebranych podczas ekspedycji terenowych.
Ad. 5 Przeprowadzono kontrolę kolekcji polowych w Ogrodzie Botanicznym w Bydgoszczy
(01.10.2015r.), oraz kolekcji roślin warzywnych w Instytucie Ogrodnictwa w Skierniewicach
(5-6.11.2015r.).
Ad. 6 Przygotowano dla MRiRW zbiorcze okresowe i końcowe sprawozdania merytoryczne z zadań
realizowanych w IHAR-PIB w Obszarze 1 programu wieloletniego.
Ad. 7 Nie realizowano
Ad. 8 Nie realizowano
Ad. 9 Koordynator opiniował do ECPGR merytoryczny udział polskich przedstawiali oraz ich zakres
zaangażowania w projektach koordynowanych w ramach projektów finansowanych z budżetu tego
programu. W projektach HordEva- Identification and updating of C&E data in EBDB of AEGIS
Hordeum, z Triticum in AEGIS: Identification and Documentation (TRAID), ECPGR WG for
Forages towards 2020s, udział biorą przedstawiciele IHAR-PIB. Natomiast w projekcie ECoHisPy European Collection of Historical Pyrus uczestniczy przedstawiciel IO. Wszystkie ww. projekty
miały na celu zapoczątkowanie prac nad utworzeniem kolekcji europejskich, pszenicy, jęczmienia,
roślin pastewnych i gruszy. Koordynator zgodnie z regulaminem AEGIS wyraża zgodę na włączenie
wyłonionych krajowych obiektów zaproponowanych przez opiekuna kolekcji i zaakceptowanych
przez grupę roboczą, do umieszczenia ich w kolekcji europejskiej AEGIS.
Ad. 10 IHAR-PIB wraz z jednostkami współpracującymi przygotował i przekazał Ministerstwu
Rolnictwa i Rozwoju Wsi wkład do “Country Report on the state of biodiversity for food and
agriculture 2015” który posłuży Komisji FAO ds. zasobów genetycznych dla wyżywienia i rolnictwa
do przygotowania „The State of the World’s biodiversity for Food and Agriculture”.
 Wyjazdy zagraniczny:
Spotkanie Komitetu Wykonawczego ECPGR III-IV kwartał – Maccaresse/Rzym, Włochy (1 osoba).
Koordynator wzięła udział w spotkaniu Komitetu Wykonawczego ECPGR w siedzibie Bioversity
International w Maccaresse/Rzym we Włoszech. Spotkanie poświęcone było ocenie i przyznania
finasowania 11 zgłoszonym projektom badawczym do realizacji z funduszy ECPGR, planowaniu
następnego konkursu projektów oraz programu i organizacji spotkania Komitetu Sterującego ECPGR
oraz sprawom budżetowym. Przyznano środki finansowe na realizację 9 projektów poświęconych
przede wszystkim realizacji kolekcji AEGIS. W związku z trudnościami związanymi
z sfinansowaniem składek do ECPGR polski koordynator ustąpił z zasiadania w Komitecie
Wykonawczym ECPGR.
3. Wymierne rezultaty realizacji zadań
 Wykonano wszystkie niezbędne czynności i prace formalno-prawne w celu uruchomienia
realizacji zadań w obszarze 1.
 Po otrzymaniu informacji od Koordynatora o przyznaniu środków na realizację obszaru 1 PW
wykonawcy przystąpili do realizacji zadań: w uzgodnionym terminie przekazali Koordynatorowi
merytoryczne okresowe i końcowe rozliczenie prac.
 Przygotowano i podpisano umowy z Instytucjami wykonującymi usługi badawcze w ramach
zadania 1.2 oraz z rolnikami uczestniczącymi w realizacji zadania 1.6.
 Przeprowadzono dwie wizytacje kolekcji utrzymywanych w ramach Obszaru 1.
 Zorganizowano spotkania koordynacyjne (seminaria zdawczo-odbiorcze) dla wykonawców
realizujących zadania w Obszarze 1.
 Działania służące podnoszeniu świadomości społeczeństwa:
Bulińska-Radomska Z. 2015. „Po co mam „Bank Genów?”, wykład specjalistyczny dla
przybyłych gości zainteresowanych działalnością Instytutu w tym KCRZG podczas seminarium
zorganizowanym w Dniu Otwartych Drzwi w IHAR-PIB, 29.05.2015r. Wykład skierowany był
do: hodowców, rolników, uczniów szkół średnich, pracowników ODR, przedstawicieli związków
branżowych, naukowców, prasy rolniczej oraz władz lokalnych (ok. 200 osób).
4. Rola partnerów w realizacji zadań (ze szczególnym uwzględnieniem organów
administracji publicznej)
Brak partnerów. Specyfika zadania nie wymusza uruchamiania współpracy z partnerami
zewnętrznymi, gdyż opiera się na współpracy i koordynacji wszystkich jednostek realizujących
program wieloletni.