Partycypacja jest istotą samorządności

Partycypacja jest istotą samorządności
– wybierz naukę, nie nauczkę
Jestem pewny, że w bliskiej przyszłości władze będą musiały uznać działania partycypacyjne za
standard, chociażby ze względu na szukanie sposobu na odbudowanie zaufania społecznego,
którego obecnie mamy kryzys
– mówił Philipp Zalewski z Kancelarii Starosty Powiatu
Stalowowolskiego podczas konferencji prasowej zorganizowanej 5 września br. w PAP.
Wydarzenie było związane z rozpoczęciem kolejnej edycji szkoleń dotyczących udziału społeczności
lokalnych w podejmowaniu decyzji publicznych. Szkolenia Akademii Lokalnej Polityki Publicznej,
organizowane w ramach projektu „Decydujmy razem”, kierowane są do przedstawicieli samorządów
na terenie całego kraju.
Choć jak wynika z pionierskich badań Instytutu Spraw Publicznych, przeprowadzonych w ramach
projektu, większość polskich samorządów chce dzielić się podejmowaniem decyzji to nie wszyscy
wiedzą jak to robić. Wciąż jeszcze 20% jednostek samorządowych nie konsultuje społecznie swoich
decyzji i nie informuje o nich mieszańców. Blisko 69% samorządów organizuje konsultacje, ale tylko
10% mieszańców bierze w nich udział. Również referenda odwoławcze pokazują problem
komunikacyjny na linii obywatel-władza.
Akademia
– Pilotażowy projekt „Decydujmy razem” ma na celu testowanie modeli wspierania
współuczestnictwa mieszkańców miast, gmin i powiatów w podejmowaniu decyzji przez ich
samorządy. Już ponad 2500 osób zaangażowało się w prace zespołów partycypacyjnych
wypracowujących dokumenty lokalne – mówił Daniel Prędkopowicz z Fundacji Fundusz Współpracy,
która jest partnerem projektu – Spotkaliśmy się dziś by podsumować I edycję Akademii Lokalnej
Polityki Publicznej kierowanej do tych samorządów, których nie obejmuje nasz projekt. Chcemy
upowszechnić wiedzę na temat mechanizmów partycypacyjnych, by każdy, komu zależy na dialogu
z mieszkańcami, a tym samym
efektywnym zarządzaniu samorządem, mógł z naszego
doświadczenia korzystać.
– Warsztaty Akademii obejmują 4 obszary polityki publicznej: zrównoważony rozwój,
przedsiębiorczość, zatrudnienie i integrację społeczną. Skupiamy się na tworzeniu dokumentów
strategicznych przy udziale strony społecznej – mówiła Agata Jagodzińska z Fundacji Rozwoju
Demokracji Lokalnej, organizatora Akademii – Uzupełnieniem wiedzy teoretycznej zaś, są wizyty
studyjne zaplanowane w tych samorządach, gdzie takie dokumenty i działania były już prowadzone.
To cenny element tych szkoleń, bo uczestnik możne przyjrzeć się jak ten proces partycypacyjny był
realizowany w praktyce. – Do tej pory w ramach Akademii Lokalnej Polityki Publicznej odbyło się 31
warsztatów i 8 wizyt studyjnych. Łącznie w zajęciach uczestniczyło już blisko 400 uczestników z ponad
200 polskich samorządów.
Nauczmy się słuchać
– Partycypacja jest istotą samorządności, a po stronie urzędników najważniejsza jest wola i wiedza. –
mówiła Agata Bulicz, trenerka Akademii i doradca w zakresie prac nad dokumentami strategicznymi
na etapie ich planowania i wdrażania. – Akademia pozwala pokazać jakie elementy włączania
w decyzje są istotne i pokazuje jak taki proces można przeprowadzić. Bardzo często przedstawiciele
jednostek samorządowych przychodzą z podstawowymi problemami, uwikłani w stereotyp podziału:
”my kontra oni”. Remedium na to jest właśnie partycypacja, nauka wzajemnego słuchania.
Akademia, to doskonała szkoła dialogu, pokazująca na czym polega interes dobra publicznego. –
Trenerka podkreśliła, że często urzędnicy wyrażają gotowość do dialogu z mieszkańcami, ci jednak nie
przychodzą na organizowane spotkania – Istotą naszej pracy jest pokazanie, że nie na samej
gotowości kończy się działanie, urzędnicy muszą zadać sobie pytanie: co zrobić by mieszkańcy
przyszli? - i to jest m.in. naszym zadaniem: wsparcie i pokazanie możliwości angażowania
w podejmowanie decyzji. – O tym na czym polega praca z uczestnikami Akademii opowiadał również
Andrzej Ferens, doradca i trener Akademii – Przychodzi nam działać w trudnych warunkach. To nie
jest tak, ze samorządność działa jak automat. Trzeba poszukać klucza do społeczności. Wymaga to
woli i umiejętności. Staramy się też pokazać partycypację od strony korzyści, na przykład takich, gdzie
dzięki wspólnym decydowaniu lepiej będą wydatkowane pieniądze gminy czy powiatu. Pokazujemy
konkretne przykłady rozwiązań, instrumenty pozwalające dotrzeć do mieszańców, często widać, że
najbardziej cenimy bezpośredni kontakt. Zwracamy podczas szkoleń uwagę na wiele innych
elementów: np. bardzo wiele działań na poziomie centralnym i lokalnym nie podlega ocenie.
W myśleniu o efektywnym zarządzaniu chcemy pobudzić naszych uczestników by też patrzyli pod
kątem znaczenia ewaluacji ich własnych działań.
O doświadczeniu w pracy z mieszkańcami opowiadał Robert Fila, Starostwa Stalowowolski – Staram
się podejmować decyzje w oparciu o konsensus społeczny. Musimy być na to zawsze gotowi jako
urzędnicy samorządu. Musimy też pamiętać, że na wszystkim nie będziemy się znać, a to właśnie
mieszkańcy mogą być dla nas dużym wsparciem. Naprawdę warto ich słuchać. My sami dużo się
nauczyliśmy realizując projekt, co ważne: przełamaliśmy społeczne postawy roszczeniowe dzięki
temu, że mieszkańcy poczuli się partnerem w dialogu.
– W projekcie „Decydujmy razem”, w którym uczestniczy nasz samorząd, stawiamy na dialog. Dlatego
wspólnie z mieszkańcami opracowaliśmy program ochrony zdrowia. – mówił Philipp Zalewski,
animator partycypacji publicznej w powiecie stalowowolskim – Podczas każdego ze spotkań
z mieszkańcami pracowaliśmy nad inną częścią dokumentu programowego, każdy mógł przyjść
i wnieść swój wkład. Problem, który pojawił się na samym początku to duża dawka nieufności.
To była jednak bariera do pokonania. Myślę, że brała się stąd, że wiele osób myśli, że ich głos nic nie
zmieni. Dlatego ważne jest by przekonać ludzi do tego, że władza chce ich pytać o zdanie.
Agata Bulicz podkreśliła też, że nie tylko chęć samorządu do dialogu, ale i inicjatywa po stronie
mieszańców jest bardzo ważna, by działać dla dobra wspólnego.
Bezpłatna Akademia Lokalnej Polityki Publicznej została przygotowana w ramach projektu
„Decydujmy razem”, którego liderem jest Ministerstwo Rozwoju Regionalnego. Oferuje dwuetapowy
pakiet edukacyjny dla przedstawicieli samorządów lokalnych: profesjonalne warsztaty, wizyty
studyjne połączone z seminariami . Najbliższe zaplanowane warsztaty odbędą się w woj.
podkarpackim, a kolejne w woj. pomorskim. Szczegóły nt. przedsięwzięcia na stronie
www.decydujmyrazem.pl/akademia
Więcej informacji nt. projektu „Decydujmy razem” na stronie internetowej www.decydujmyrazem.pl.
Wszelkie dostępne w portalu publikacje można zamówić bezpłatnie kontaktując się z Fundacją Fundusz
Współpracy. Skontaktuj się by otrzymać bezpłatny egzemplarz [email protected]
Kontakt dla mediów:
Katarzyna Dopieralska, Fundacja Fundusz Współpracy,
tel. 22 450 98 72, [email protected]