Wykłady

W1
I. Przedsiębiorstwo jako podmiot powołany do działalności gospodarczej.
Przedsiębiorstwo wyodrębnia się pod pięcioma względami.
- społecznym
- ekonomicznym
- prawnym
- organizacyjno produkcyjnym
- terytorialnym
Wzgląd społeczny oznacza, że przedsiębiorstwo zostało powołane przez określoną grupę ludzi;
- właściciele, którzy na własne ryzyko, własne kapitały zaangażowali w formie przedsiębiorstwa
- zarząd przedsiębiorstwa, który kieruje całokształtem działalności i odpowiada za jej wyniki
przed właścicielami
- pracownicy, którzy wykonują pracę na rzecz przedsiębiorstwa dla wynagrodzenia
Wzgląd ekonomiczny, oznacza stopień autonomii ze względu na formę własności;
- państwowe
- spółdzielcze
- prywatne (największy stopień autonomii)
Ponadto wzgląd ekonomiczny oznacza że;
- przedsiębiorstwo dostaje do własnej dyspozycji określone zasoby majątkowe
- przedsiębiorstwo oznacza samodzielność, samofinansowanie, oraz odpowiedzialność za wyniki
finansowe przedsiębiorstwa
Wzgląd prawny oznacza, że przedsiębiorstwo jest podmiotem prawnym. Osobowość prawną uzyskuje
przez wpis do rejestru.
Osobowość prawna;
a) umożliwia podejmowanie czynności prawnych
b) powoduje wystąpienie odpowiedzialności cywilnej i karnej
Wzgląd organizacyjno produkcyjny oznacza, że przedsiębiorstwo ma zorganizowany proces
produkcyjny (maszyny, urządzenia, materiały, narzędzia, odpowiedni zespół pracowników) i dostosowany
do tej organizacji hierarchiczny układ zarządzania.
Wzgląd terytorialny oznacza;
- siedzibę przedsiębiorstwa i konkretną lokalizację jego komórek organizacyjnych
Z podanych określeń wynika, że podstawową cechą jest prowadzenie działalności gospodarczej
ukierunkowanej dążeniem do osiągnięcia celów ekonomicznych. Cele te z reguły są osiągane na
drodze wymiany towarowo pieniężnej dokonywanej z otoczeniem rynkowym.
Cele przedsiębiorstwa – wiązka celów
1
Maksymalizacja
dochodów systemu
społecznego
Maksymalizacja
rynkowej wartości
przedsiębiorstwa
2
Maksymalizacja
zysku netto
3
Maksymalizacja
przychodów
Utrzymanie
płynności
finansowej w czasie
Minimalizacja
kosztów i strat
Cel drugiego rzędu jest jednocześnie warunkiem utrzymania się na rynku (przedsiębiorstwo, które
nie generuje zysku nie utrzyma się na rynku)
Płynność finansowa jest to zdolność przedsiębiorstwa do bieżącej spłaty swoich zobowiązań.
II. Opis ekonomiczny przedsiębiorstwa.
Zasadniczy opis przedsiębiorstwa w aspekcie ekonomicznym zawarty jest w rocznym sprawozdaniu
finansowym, na które składa się, bilans, rachunek zysków i strat, rachunek przepływów pieniężnych, jako
podstawowe elementy sprawozdania uzupełnione informacją dodatkową, sprawozdaniem opisowym z
działalności przedsiębiorstwa.
Bilans jest opisem majątku przedsiębiorstwa. Główne jego składniki to; aktywa – składniki majątku
mające wyraz materialny i pasywa – opisują źródła pochodzenia majątku.
Podstawową cechą bilansu to równość sumy aktywów i pasywów. W sprawozdaniach finansowych
podawane są tylko wartości majątku. Bilans jest przejawem stosowania naczelnej zasady ewidencji
majątku tzn. zasady bilansowej (ewidencja prowadzona jest tak aby nie naruszyć równowagi bilansu).
Zasada bilansowa pozwala na w miarę szybkie zidentyfikowanie, ustalenie błędów w zapisach
księgowych.
Składniki bilansu
Wartości niematerialne i prawne; nabyte prawa przedsiębiorstwa możliwe do gospodarczego
wykorzystania podlegające amortyzacji. Amortyzacja to wartościowe wyrażenie zużycia środka. Przyjęto,
że wartości niematerialne i prawne nie powinny być umarzane dłużej niż pięć lat. Umorzenie to wartość
amortyzacji obciążająca działalność przedsiębiorstwa i jednocześnie zmniejszająca wartość danego
składnika majątkowego. Poszczególne składniki wartości niematerialnych i prawnych powinny być
indywidualnie ewidencjonowane, przede wszystkim dla potrzeb ewidencji kosztowej. Składniki wartości
niemat. i prawnych po całkowitym umorzeniu są wykreślane z ewidencji.
Środki trwałe w budowie, są to poniesione koszty na tworzenie nowego środka trwałego (zakupy
maszyn i urządzeń montaż instalacja) ale jeszcze nie wprowadzone do użytkowania. Proces amortyzacji
środków trwałych rozpoczyna się od następnego miesiąca w którym środek został przyjęty do
amortyzacji.
Należności długoterminowe, są to należne od kontrahentów i niezapłacone kwoty za dostawy i
usługi, których okres spłacania jest dłuższy niż jeden rok.
Inwestycje długoterminowe, są to wolne środki przeznaczone na zakupy nieruchomości, wartości
niematerialnych i prawnych, akcji, obligacji oraz przeznaczone na udziały w innych przedsiębiorstwach z
przeznaczeniem na osiąganie określonych zysków (głównie dywidendy, odsetki itp).
Długoterminowe rozliczenia międzyokresowe, są to kwoty które przedsiębiorstwo może
rozliczać w dłuższym okresie czasu.
Znajomość bilansu!!!!
Amortyzacja
Przyjęto równomierne zużywanie środków trwałych (amortyzowanie), czyli stosować amortyzację
liniową.
Wpsr
Ar – amortyzacja roczna
Ar
T(lat)
Qr = 1/t
Ar = ar * Wpsr
Amortyzację zalicza się w koszty w okresach miesięcznych Am = Ar/12
GUS wprowadził klasyfikację środków trwałych, która obejmuje 9 grup (MF ustala stawki amort.)
0 – grunty 1 – budynki , 2-8 – maszyny, urządzenia, środki transportu
W celu uproszczenia amortyzacji majątek trwały (środki trwałe) dzieli się na dwie grupy.
1) Środki o wyższej jednostkowej wartości początkowej (3.5 tys. PLN). Przedsiębiorstwo może
zaliczyć do tej grupy także środki o wartości niższej niż 3.5. Środki trwałe tej grupy są
amortyzowane w dłuższym okresie czasu zgodnie z przyjętą tabelą amortyzacyjną.
2) Środki o niskiej jednostkowej wartości początkowej, którymi są wszystkie składniki środków
trwałych nie zaliczone do grupy pierwszej. Środki tej grupy są amortyzowane w sposób
uproszczony najczęściej jednorazowo (czyli wartość początkowa jest całkowicie wliczona w
koszty). Ewidencja tych środków prowadzona jest w sposób uproszczony (ewidencja
ilościowa).
Wszystkie środki trwałe mają swoich użytkowników, którzy są materialnie odpowiedzialni za
powierzone im składniki majątku trwałego. Przekazanie majątku trwałego do użytkowania (także wart
niemat. i prawnych) odbywa się poprzez wystawienie dowodu OT „przyjęcie środka do użytkowania”.
Środki trwałe pozostają w ewidencji aż do ich likwidacji. Środek przekazany do użytkowania musi być
własnością przedsiębiorstwa, musi też być kompletny i zdatny do użytkowania.
RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT
Wartość środków
gospodarczych
(aktywów)
Koszty i straty
(zużycie środków
gospodarczych)
Wartość
produktów
Przychody ze
sprzedaży
Wartość spłat
należności
(wpłaty)
Należności od
odbiorców
Część cyklu ruchu okrężnego środków gospodarczych związana z operacjami wynikowymi
A
C
E
G
I
Koszty uzyskania
przychodu
Pozostałe koszty
operacyjne
Koszty finansowe
Straty
nadzwyczajne
Obowiązkowe
obciążenia
wyniku
finansowego
Procedura obliczania wyniku
finansowego netto
-
B
Wynik ze sprzedaży
+
D
+
Wynik na działalności operacyjnej
F
+
Wynik brutto na działalności operacyjnej
-
H
Wynik brutto
+
Przychody ze
sprzedaży
A’
Pozostałe
przychody
operacyjne
C’
Przychody
finansowe
E’
Zyski
nadzwyczajne
G’
J
+
Wynik finansowy netto
Strata lub zysk netto
Rachunek zysków i strat; przedstawia sposób osiągnięcia wyniku finansowego oraz jego wysokość
Wynik brutto - podstawa do obliczenia podatku dochodowego.
Dla potrzeb analityków najważniejszy jest zysk operacyjny.
RACHUNEK PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH
Przepływy środków pieniężnych podzielone są na trzy kategorie (strumienie);
- strumień operacyjny; obejmuje przepływy środków pieniężnych związanych z jej podstawową
działalnością
- strumień inwestycyjny; obejmuje przepływ środków pieniężnych związanych z działalnością
inwestycyjną czyli z transakcjami dotyczącymi majątku trwałego oraz papierami wartościowymi
przeznaczonymi do obrotu
- strumień finansowy; związane z finansowaniem działalności firmy
Ogólna postać rachunku wygląda następująco;
STRUMIEŃ OPERACYJNY
+przychody środków pieniężnych
-rozchody środków pieniężnych
Stan
początkowy
środków
pieniężnych
STRUMIEŃ INWESTYCYJNY
II
II
-
Stan końcowy
środków
pieniężnych
STRUMIEŃ FINANSOWY
II
II
-
Głównym źródłem zwiększenia stanu środków pieniężnych jest zysk.
Pozostałe źródła wzrostu gotówki to;
- zwiększenie kapitału podstawowego (wymagana jest przy tym zmiana umowy spółki)
- zwiększenie stanu zobowiązań
- zmniejszenie stanu aktywów trwałych (sprzedaż aktywów)
- zmniejszenie stanu zapasów
- zmniejszenie stanu należności
Zmniejszenie stanu gotówki może nastąpić z tytułu;
- zmniejszenia stanu zobowiązań
- zwiększenia stanu aktywów trwałych
- zwiększenia zapasów
- zwiększenia stanu należności
Dodatek
Działalność operacyjna.
Amortyzacja
Zysk ze sprzedaży środków trwał.
Zmniejszenie zapasów
Zmniejszenie należności
Wzrost zobowiązań
Rzeczowy majątek trwały
Wartości niematerialne i prawne
Finansowy majątek trwały
Działalność inwestycyjna
Zysk przed opodatkowaniem
Przychody ze sprzedaży
- koszty uzyskania przychodów
+zyski nadzwyczajne
- straty nadzwyczajne
= zysk brutto
Środki pieniężne
Zysk ze sprzedaży środków trwałych
Podatek dochodowy
Wzrost zapasów
Wzrost należności
Zmniejszenie zobowiązań
Akcje
Dywidendy
Obligacje
Kredyty i pożyczki
Działalność finansowa
RACHUNKOWOŚĆ JEST SFORMALIZOWANYM SYSTEMEM CIĄGŁEGO
GROMADZENIA, PRZETWARZANIA, ANALIZY I PREZENTACJI INFORMACJI
DOTYCZĄCYCH CAŁOŚCI PROCESÓW GOSPODARCZYCH ZACHODZĄCYCH W
PRZEDSIĘBIORSTWIE.
PODSTAWOWE ŹRÓDŁA INFORMACJI WYKORZYSTYWANE DO ORGANIZOWANIA
RACHUNKOWOŚCI
1) Przepisy prawne – ustawa o rachunkowości, kodeks handlowy, ustawa podatkowa
2) Standardy o rachunkowości – uwarunkowania najczęściej międzynarodowe
3) Ogólna wiedza o rachunkowości
Ustawa o rachunkowości; ustala dal jednostek gospodarczych obowiązek prawidłowego i pełnego
stosowania zasad rachunkowości. W celu rzetelnego i jasnego prezentowania sytuacji majątkowej i
finansowej oraz wyników działalności przedsiębiorstwa. W ustawie wskazano podstawowe
wymagania jakie powinny spełniać księgi rachunkowe. Zobowiązano kierownika jednostki do
opracowania i wdrożenia w życie Zakładowego Planu Kont na podstawie którego mają być
prowadzone księgi rachunkowe. Zakładowy Plan Kont jest instrukcją wewnętrzną o zasadach
prowadzenia rachunkowości.
Nadrzędne zasady rachunkowości;
1) Zasada ciągłości; jest realizowana przez;
a) stosowanie w kolejnych latach jednakowych reguł prowadzenia rachunkowości;
- grupowania operacji gospodarczych na kontach
- wycena aktywów i pasywów
- ustalania wyniku finansowego
- sporządzania sprawozdawczości finansowej
b) ujmowanie w bilansie otwarcia stanu aktywów i pasywów w tej samej wysokości, co w
bilansie zamknięcia poprzedniego roku obrotowego
2) Zasada kontynuacji – polega na przyjęciu założenia, że jednostka będzie kontynuowała w dającej
się przewidzieć przyszłości działalność gospodarczą w nie zmniejszonym istotnie zakresie; jeżeli
nie jest to niezgodne ze stanem faktycznym lub prawnym
3) Zasada memoriału – polega na ujęciu w księgach rachunkowych i w wyniku finansowym
przedsiębiorstwa wszystkich osiągniętych przypadających na jego rzecz przychodów i
obciążających jego kosztów związanych z tymi przychodami dotyczących danego roku
obrotowego niezależnie od terminu zapłacenia
4) Zasada ostrożnej wyceny – polega na wycenie poszczególnych składników aktywów i pasywów
poprzez ujęcie rzeczywiście poniesionych na ich nabycie lub wytworzenie kosztów
Wartość godziwa; to kwota za jaką składnik aktywów może zostać wymieniony w bezpośredniej
transakcji między dobrze poinformowanym i skłonnym do dokonania transakcji nabywcą a dobrze
poinformowanym i skłonnym do dokonania transakcji sprzedawcą.
5) Zasada rozgraniczenia; polega na przedstawianiu w księgach rachunkowych oddzielnie wartości
poszczególnych składników; aktywów, pasywów, przychodów, kosztów, zysków i strat
nadzwyczajnych. Oznacza to, że nie można ze sobą kompensować różnych co do rodzaju pozycji.
6) Zasada istotności; oznacza to, że jednostka gospodarcza jest zobowiązana wykazać w swoim
sprawozdaniu wszystkie znaczące pozycje aktywów i pasywów oraz wyniku finansowego.
Zasada ta określa;
- sposób przedstawiania informacji w sprawozdaniu finansowym
- wymogi w zakresie ewidencji księgowej
Wymagania w zakresie sporządzania dowodów księgowych.
Obowiązuje zasada, że każda operacja gospodarcza powinna być ujęta w księgach rachunkowych
w postaci zapisu księgowego. Zapis księgowy stanowi skróconą formę ujęcia w księgach
poszczególnej operacji gospodarczej.
Zapis księgowy może być tylko i wyłącznie dokonany na podstawie dowodu księgowego.
Każdą operację gospodarczą opisuje się w sposób wyczerpujący zgodny z ustaleniami ustawy o
rachunkowości.
Rodzaje dowodów księgowych;
1) Dowody źródłowe – oryginalne dowody
- zewnętrzne obce otrzymywane w oryginale od kontrahentów
- zewnętrzne własne przekazywane w oryginale kontrahentom
- wewnętrzne dotyczące operacji wewnątrz jednostki
2) Dowody poza źródłowe
Podstawą zapisu jednostki mogą być również sporządzane przez jednostkę następujące dowody
księgowe
- zbiorcze służące do dokonywania łącznych zapisów zbioru dowodów źródłowych, które muszą
być w dowodzie zbiorczym pojedynczo wymienione, np. raport kasowy
- dowody korygujące uprzednio dokonane zapisy księgowe, np. noty księgowe lub polecenia
księgowania
- dowody zastępcze wystawione w celu ujęcia operacji gospodarczej w przypadku braku
zewnętrznego obcego dowodu źródłowego do czasu jego otrzymania
- dowody rozliczeniowe, tzw. Rozdzielniki wystawiane w celu ujęcia już dokonanych zapisów wg
innych kryteriów kwalifikacyjnych, np. rozliczenie materiałów, rozliczenie robocizny.
W5
W myśl ustawy dowód księgowy powinien zawierać następujące informacje.
1) Określenie rodzaju dowodu i jego numer identyfikacyjny
2) Określenie stron dokonujących operacji gospodarczej
- nazwa i adres firmy
- regon i nip
3) Opis operacji gospodarczej i jej kwota
4) Datę dokonania operacji
5) Podpis wystawcy dowodu oraz osoby, której wydano lub od której przyjęto składniki majątkowe
6) Stwierdzenie zakwalifikowania dowodu do ujęcia w księgach rachunkowych przez wskazanie
miesiąca księgowania oraz sposobu ujęcia dowodu w księgach rachunkowych (na kontach) wraz z
podpisem osoby odpowiedzialnej za te wskazania (jest to dekretacja księgowa)
Dowód księgowy w walucie obcej; powinien zawierać przeliczenie wartości na walutę polską wg kursu
NBP w dniu przeprowadzenia operacji gospodarczej. Wynik przeliczenia powinien być zamieszczony
bezpośrednio na dowodzie.
Dowody księgowe w języku obcym; na żądanie urzędu kontroli lub biegłego rewidenta jednostka
zobowiązana jest zapewnić wiarygodne przetłumaczenie treści wskazanych dokumentów na język polski.
Dowody księgowe powinny być;
- rzetelne; zgodne z rzeczywistym przebiegiem operacji, którą dokumentują
- konkretne; tzn. zawierające co najmniej informacje określone w ustawie dla dowodów księgowych
- wolne od błędów rachunkowych
Przedsiębiorstwo organizuje we własnym zakresie system obiegu i kontroli dowodów księgowych.
Kontrola powinna być wykonana na trzech poziomach
- merytorycznym
- formalnym
- rachunkowym (dokonywana w księgowości)
W dowodach księgowych niedopuszczalne jest dokonywanie wymazywania i przeróbek.
Błędy w dowodach księgowych;
-
źródłowych zewnętrznych, obcych i własnych; można korygować ale wyłącznie przez wysyłanie
kontrahentowi odpowiedniego dokumentu (noty księgowej, faktury korygującej) zawierającego
sprostowanie ze stosownym uzasadnieniem
- wewnętrzne; mogą być poprawiane przez skreślenie, błędnej treści lub kwoty z utrzymaniem
czytelności, wpisanie treści lub kwoty poprawnej oraz złożenie podpisu i daty dokonania poprawki
przez osobę upoważnioną
Zapisy księgowe; zapisy w księgach powinny być dokonywane w sposób trwały, ręcznie lub maszynowo,
bez pozostawiania miejsc pozwalających na późniejsze dopiski lub zmiany. Przy stosowaniu zapisów
komputerowych należy stosować właściwe procedury i środki chroniące przed zniszczeniem lub
modyfikacją zapisu księgowego.
Zapis księgowy powinien zawierać co najmniej;
- datę dokonania operacji
- określenie rodzaju i nr ID dowodu księgowego stanowiącego podstawę zapisu
- zrozumiały tekst, skrót lub kod opisu operacji. Skróty i kody powinny być pisemnie objaśnione w
instrukcji wewnętrznej (w zasadach prowadzenia rachunkowości)
- kwotę operacji
Zapisy w księgowości powinny być prowadzone w kolorze czarnym (czarny oznacza liczby dodatnie).
Błędy stwierdzone w zapisach księgowych można poprawiać przez;
- skreślenie dotychczasowej treści lub kwoty (wg schematy jak dla dowodów księgowych).
Poprawki te muszą być dokonane jednocześnie we wszystkich elementach składowych ksiąg
rachunkowych. Ten sposób korygowania może być tylko dokonywany przed zamknięciem ksiąg
(danego miesiąca)
- storno; wprowadzenie do ksiąg rachunkowych zapisu udokumentowanego dowodem księgowym
(np. notą księgową) zawierającym korekty błędnych zapisów. Korekta może być dokonana przez
wprowadzenie zapisów dodatnich (storno czarne) lub ujemnych (storno czerwone)
W6
W księgowaniu przyjęto jako naczelną, zasadę bilansową. W związku z tym wszystkie zapisy w
księgowości powinny być dokonywane w ten sposób żeby nie naruszyć równowagi bilansu.
Konta wynikowe.
Do ewidencji operacji wynikowych (kosztów i przychodów) służy grupa kont wynikowych.
Spełniają one inną rolę niż konta bilansowe i dlatego występują inne reguły ich prowadzenia, które
sprowadzają się do;
- bieżącego księgowania operacji wpływających na wynik finansowy (kosztów i przychodów)
- okresowe księgowanie (przeksięgowywanie) związane z ustaleniem wyniku finansowego.
Księgowania te polegają na przeniesieniu obrotów lub sald poszczególnych kont wynikowych na
konto „wynik finansowy”. Na tym koncie;
a) na stroni WN ujmuje się koszty i straty nadzwyczajne
b) na stronie MA przychody i zyski nadzwyczajne
Saldo tego konta może być debetowe co oznacza stratę netto lub kredytowe co oznacza zysk netto.
Zakładowy plan kont; jest instrukcją wewnętrzną o zasadach prowadzenia rachunkowości. Zasady te
obejmują min.
1) wykaz kont księgi głównej
2) zasady prowadzenia ksiąg pomocniczych
3) przyjęcie zasady ewidencji i rozliczania kosztów
4) przyjęcie zasady podziału środków trwałych i ich amortyzowanie
Wzorcowy wykaz kont; wg stanu prawnego na 1.05.1995
Zasoby przedsiębiorstwa
Zo (mająt trwały)
Z1 (środ. trw. i Z2 (rach i roszcz)
rach. bank.)
Z3 (mat i towary)
Koszty
Z4 (koszty wg rodzaju ich naliczania) =Z5 (koszty wg typ. działal. i ich rozl)
Magazyn wyrobów got.
Z6 (produkty i rozlicz. między okresowe)
Sprzedaż
Z7 (przych. i koszty związ. z ich osiąg.)
Wynik finansowy i kapit.
Z8 (kapitały (fundusze), fundusze specjalne,
rezerwy i wynik finansowy)
Inwentaryzacja; to ogół czynności zmierzających do ustalenia na dany termin rzeczywistego stanu
składników majątkowych i źródeł ich pochodzenia. Celem inwentaryzacji jest;
1) doprowadzenie danych wynikających z ksiąg rachunkowych do zgodności ze stanem
rzeczywistym
2) rozliczenie osób majątkowo odpowiadających za powierzone im mienie
3) dokonanie oceny gospodarczej przydatności składników majątkowych
4) przeciwdziałanie nieprawidłowościom w gospodarowaniu majątkiem przedsiębiorstwa
W7
Jednostki gospodarcze zobowiązane są do przeprowadzenia inwentaryzacji na ostatni dzień roku
sprawozdawczego.
Inwentaryzację przeprowadza się;
a) drogą spisu z natury
- środków pieniężnych z wyjątkiem zgromadzonych na rachunku bankowym
- akcji, obligacji, bonów i innych papierów wartościowych
- rzeczowych składników majątku trwałego (gł. zapasy materiałów, robót w toku, wyrobów
gotowych)
- środków trwałych poza gruntami i trudnych do oglądu środków trwałych
b) drogą uzyskania od banków i kontrahentów potwierdzeń
- środków pieniężnych na rachunku bankowym
- należności pożyczek i zobowiązań bez spornych i wątpliwych
- powierzonych kontrahentom własnych składników majątkowych
c) drogą porównania danych w księgach rachunkowych z odpowiednimi dokumentami
- gruntów i trudnych do oglądów środków trwałych
- należności spornych i wątpliwych
- należności i zobowiązań wobec pracowników
- należności i zobowiązań publiczno prawnych
Procedura inwentaryzacyjna; w przedsiębiorstwie powołuje się zarządzeniem kierownika komisję
inwentaryzacyjną. Komisja inw. ogłasza plan inwentaryzacyjny (pola spisowe i terminy). Informacja ta
jest przekazywana osobom materialnie odpowiedzialnym za powierzony majątek celem przygotowania się
do inw. w ustalonych terminach dokonywany jest ilościowy spis majątku na arkuszach spisowych.
Arkusze spisowe muszą być podpisane przez osoby odpowiedzialne materialnie i przekazane do
księgowości. Ewentualne różnice powinny być natychmiast zaksięgowane, a braki stanowią należności od
osób materialnie odpowiedzialnych. Ostateczną decyzję o sposobie rozliczania różnic inwentaryzacyjnych
podejmuje kierownik jednostki.
Ochrona danych i odpowiedzialność karna;
Ochrona
1) Dokumentację;
- przyjętych zasad rachunkowości
- księgi rachunkowe dowody księgowe
- dokumenty inwentaryzacyjne
- sprawozdanie finansowe (tzw. zbiory)
Należy przechowywać w należyty sposób i chronić przed; niedozwolonymi zmianami,
nieupoważnionym rozpowszechnianiem, przed uszkodzeniami i zniszczeniem.
2) Roczne zbiory dowodów; przechowuje się w oryginalnej postaci i ustalonym porządku. Po
zatwierdzeniu sprawozdania można nanieść dane na nośniki optyczne, mikrofilmy ale należy
zachować trwałość tych nośników i możliwości ich odtworzenia w formie wydruku.
3) Okresy przechowywania dokumentów; zatwierdzone roczne sprawozdanie finansowe podlega
trwałemu przechowywaniu (tego nie można zniszczyć). Pozostałe dokument pięć lat lub w okresie
koniecznym do ich dostępu.
4) Udostępnianie do wglądu w firmie musi być zgoda kierownika. Do wglądu poza firmą potrzebna
jest zgoda kierownika i pozostawienie wykazu dokumentów pożyczonych. Po połączeniu firm
dokumentację przejmuje nowa jednostka. Po zlikw. tej jednostki nal. powiadomić Sąd Rejestrowy.
Odpowiedzialność karna;
1)
Kto będąc odpowiedzialnym za prowadzenie ksiąg rachunkowych dopuszcza do ich nie
prowadzenia, prowadzenia wbrew przepisom, podawania nieczytelnych danychpodlega
karze do dwóch lat lub grzywnie lub to i to.
2)
Kto będąc odpowiedzialnym za sporządzanie sprawozdań finansowych dopuszcza do
sporządzenia niezgodnie z przepisami lub zawarcia w niej nierzetelnych danych podlega
karze jak w pkt 1
3)
Biegły rewident jeżeli sporządza sprawozdanie niezgodne z rzzeczywistością podlega karze
jak pkt 1. Jeśli nieumyślnie to tylko karze grzywny.
4)
Who;
- nie oddaje rocznego sprawozdania badaniu
- nie udziela bądź udziela biegłemu niezgodnych ze stanem faktycznym informacji, wyjaśnień,
oświadczeń
- nie składa rocznego sprawozdania finansowego do ogłoszenia
- nie składa rocznego sprawozdania finansowego w Sądzie Rejestrowym lub Ewidencji Działalności
Gospodarczej
- nie udostępnia rocznego sprawozdania finansowego i innych dokumentów wspólnikom
akcjonariuszom członkom spółdzielni
podlega karze grzywny (3 – 15 tys)
SEMESTR II
W3
Podstawy rachunku kosztów.
Koszt jest to celowe zużycie pracy żywej i uprzedmiotowionej, czyli zasobów przedsiębiorstwa na
wytworzenie produktu. Koszt (ściśle określony termin w rachunkowości). Celowość zużycia kosztów
głównie bezpośrednich określa dokumentacja konstrukcyjna i technologiczna wyrobu. Celowość
zużycia kosztów znajduje odbicie w rachunku kosztów przedsiębiorstwa.
Terminy towarzyszące kosztom;
- strata; wyrażone wartościowo nieuzasadnione zbędne zużycie zasobów wynikające albo z
losowych zdarzeń albo z „przekroczenia” założonego zużycia zasobów
- wypłata; umniejszenie stanu gotówki lub pieniądza bankowego
- nakład; wydatki na różnorodne zasoby potrzebne do prowadzenia działalności gospodarczej.
Zasoby w toku produkcji zostają jednorazowo lub w dłuższym okresie „przekazywane” do
produktu
Koszt należy zawsze łączyć z obiektem jego identyfikacji.
- z podmiotem; podmiotowe ujęcie kosztów może dotyczyć całego przedsiębiorstwa lub jego
jednostek organizacyjnych
-
z działalnością; czynnościowe ujęcie kosztów – na jakie czynności, procesy zostały poniesione
koszty
- z produktem; czyli skutkami działalności np. koszty produktu, koszty przychodu, tzw.
przedmiotowe ujęcie kosztów
Koszt zawsze łączy się z przychodem, dopiero różnica pomiędzy przychodem a kosztami daje
wynik finansowy. Koszt łączy się z każdą działalnością. Powszechność występowania kosztów, ranga
ich oraz funkcje (głównie informacyjne) sprawiają, że koszt może być kryterium decyzyjnym.
Informacje o kosztach zajmują w systemie informacji ekonomicznej przedsiębiorstwa szczególne
miejsce. Informacji o kosztach dostarcza rachunek kosztów. Jest to zespół operacji, czynności
dokonywanych w związku z pozyskiwaniem, przetwarzaniem oraz przedstawianiem informacji o
kosztach i stratach. Zakres rachunku kosztów określa przedsiębiorstwo w zależności od celu,
warunków działalności, funkcji i obiektu identyfikacji kosztów. Dzięki informacjom dostarczanym
przez rachunek kosztów staje się możliwe efektywne zarządzanie przez koszty i kosztami.
-
Budowa rachunku kosztów uwzględnia;
standardowe wymagania
potrzeby systemu zarządzania
indywidualną specyfikę danego przedsiębiorstwa
Standard przymusowy – koszty wg rodzaju (układ rodzajowy kosztów) od 50 do 100 pozycji.
I (wykaz kosztów rodzajowych)
W budowie układu kosztów należy rozwiązać dwa główne problemy;
1) dot. Podziału kosztów na składniki (ustalenie listy składników kosztów) – wykazu rozdzielnego i
zupełnego
2) możliwość precyzyjnej identyfikacji kosztu – określenie jego wysokości
W układzie rodzajowym układ składników spełnia wymagane cechy rozdzielności i zupełności, a
także można określić bardzo dokładnie wartości poszczególnych składników kosztów rodzajowych,
ponieważ ustalane są na podstawie dowodów księgowych.
Układ kosztów rodzajowych pozwala na w miarę precyzyjne ustalenie poziomu kosztów m.in. dla
przedsięwzięć nowo rozpoczynających.
Układ rodzajowy wykorzystywany jest do planowania kosztów oraz rozliczania poszczególnych
jednostek przedsiębiorstwa z ich działalności poprzez koszty.
II
Układ kosztów wg miejsc powstawania.
Kryterium czynnościowe
Kryterium podmiotowe
1 Koszty zaopatrzenia
1 Koszty przedsiębiorstwa
2 Koszty produkcji podstawowej
2 Koszty filii przedsiębiorstwa
3 Koszty działalności pomocniczej
3 Koszty zakładów produkcji
4 Koszty zbytu
4 Koszty wydziałów produkcji
5 Koszty działalności finansowej
5 Koszty wydziałów (linii, gniazd) produkcji
6 Koszty handlowej
6 Koszty biur usługowych i administrac.
7 Koszty zarządzania
7 Koszty działów usł. i adm.
8 Koszty działalności inwestycyjnej
8 Pracowni (sekcji) usł. i adm.
9 Koszty działalności socjalnej
9 Koszty produkcyjnych stanowisk pracy
10 Koszty jakości
10 Nieprodukcyjnych stanowisk pracy
Układ kosztów wg miejsc powstania stosuje się najczęściej do zarządz. tzw. jednostek
odpowiedzialności (??)
Koszty pracy stanowiska roboczego.
Podstawową jednostką w stanowiskowym rachumku kosztów jest koszt 1 h pracy stanowiska.
Kst= kr + ke + kmp + kn + kk + (ka + kaw + krem + ki)/Fe
Kst
Kst
Koszt pracy
stanowiska w danym
okresie
Godzinowy koszt
pracy stanowiska
Fe
Fe
ka + kaw + krem + ki
kr + ke + kmp + kn + kk
Koszty zmienne;
- koszty amort, ogrzew, ubezp, utrzym bud
kr – robocizny
ke – energii (1h)
kmp – zużycia mat. pomoc (1h)
kn – narzędzi (1h)
kk – konserwacji (1h)
ka – amortyzacja obiek. tech.
kaw – amortyzacja wypos. stan
krem – remonty w danym okresie
ki – koszty infrastruktury
(ka + kaw + krem + ki)/Fe
Koszty stałe
Koszty można dzielić dowolnie na rodzajowe, kalkulacyjne, stałe, zmienne.
Koszt godzinowy jest typowym przykładem kosztu jednostkowego.
III
Układ kalkulacyjny kosztów. (ksero)
Wytworzony asortyment produktów stanowi przedmiot podziału kosztów własnych i nazywany jest
nośnikiem kosztów. Nośnik kosztów może być wyrażony w różnych jednostkach np sztukach, m2, m3.
Strukturę kosztu całkowitego tworzy usystematyzowany sposób prezentacji składników, czyli
kalkulacyjny układ kosztów. Budowa układu uwzględnia charakter związków kosztów rodzajowych,
kosztów wg MPK (miejsce powstania kosztów), potrzeby informacyjne i łatwość stosowania.
Składniki uporządkowane są według malejącego stopnia wiarygodności co do pewności i
wiarygodności identyfikowanych związków pomiędzy kosztami a produktami.
Wykorzystanie układu kalkulacyjnego kosztów.
Przdsiębiorstwo
Koszt jednostkowy produktu
m – na produkt wykorzystujemy
m kosztów
Robocizna bezpośrednia R (roczne) r – robocizna bezpośrednia
Koszty małe M (roczne)
Usługi bezpośrednie U (roczne)
u – usługi bezpośrednie
Koszty wydziałowe W (roczne)
Narzut kosztów wydziałowych x r (nw)
Koszty og. zarządu O (roczne)
Narzut kosztów og. zarządu x r (no)
Koszty sprzedaży S (roczne)
Narzut kosztów sprzedaży x r (ns)
nw = W/R
no = O/R
ns = S/R
Σ Koszt własny produkcji
Najczęściej jako podstawę do doliczenia do kosztów bezpośrednich kosztów pośrednich przyjmuje się
jeden ze składników chrakteryzujący się najmniejszą zmiennością. Tym składnikiem jest robocizna
bezpośrednia.
W związku z występowaniem zmienności w czasie poszczególnych rodzajów kosztów , wskaźniki narzutu
kosztów powinny być okresowo aktualizowane.
W6
Księgowość ewidencjonuje koszty w układzie rodzajowym. Aby ocenić jakie koszty ponieśliśmy na
poszczególne nośniki , musimy te koszty rozliczyć.
Trzeba wymyślić nazwy struktury kosztów, które ułatwiają nam rozliczenie kosztów.
Rachunkowość
1.Księgowość
2.Rachunek kosztów
3.Rachunek finansowy
- księgi rachunkowe
- klasyfikacja i pomiar
- sprawozdawczość finansowa
- inwentaryzacja
- rozliczanie
- analiza finansowa
- wycena aktywów i pasywów
- kalkulacja
Dokumentacja
Emisja
Obiegi, wykorzystywanie
Archiwowanie
RACHUNEK FINANSOWY
Określany jako archiwowanie danych. Podliczamy wszystko co działo się w poprzednim okresie
sprawozdawczym.
Roczne sprawozdanie finansowe jest dokumentem obligatoryjnym. Przedsiębiorstwo musi je opracować
wg określonych norm. Jest podstawowym materiałem do analizy stanu majątkowego i finansowego
przedsiębiorstwa, a także oceny (składników) wyników finansowych czyli sposobu gospodarowania
majątkiem.
ISTOTA ANALIZY EKONOMICZNEJ I JEJ ROLA W PROCESIE PODEJMOWANIA DECYZJI.
Funkcja – analizy ekonomicznej polega na tym, że na podstawie informacji liczbowych pochodzących z
ewidencji i planowania, a także z danych poza ewidencyjnych dokonujemy;
- ewidencji
- oceny (weryfikacji) decyzji podjętych w przeszłości
EWIDENCJA
PLANOWANIE
INFORMACJE
LICZBOWE
ANALIZA
EKONOMICZNA
OCENA ZARADNOŚCI
DECYZJI PODJĘTYCH
W PRZESZŁOŚCI
DANE POZA
EWIDENCYJNE
DECYZJA
DOTYCZĄCA
PRZYSZŁOŚCI
Dopiero ocena zaradności podjętych decyzji w przeszłości wpływa na decyzje podjęte w przyszłości.
SPRAWOZDANIE – materiał do analizy
Analiza działalności przedsiębiorstwa.
Analiza otoczenia przedsiębiorstwa
Ocena warunków
Analiza rynku
Analiza konkurencji
społecznych i prawnych
Analiza ekonomiczna
Analiza finansowa
Analiza techniczno ekonomiczna
Synteza przyszłych analiz i przygotowanie decyzji przyszłych okresów
-
ANALIZA EKONOMICZNA
ANALIZA FINANSOWA zajmuje się danymi opisującymi przedsiębiorstwo w jednostkach
pienięznych, wartościowych (podstawowy materiał do analizy stanowi sprawozdanie finansowe)
wstępna analiza bilansu
analiza rachunku wyników
ustalenie i ocena przepływów pieniężnych
analiza kondycji finansowej przedsiębiorstwa
czynnikowa analiza wyniku finansowego (przychodów ze sprzedaży kosztów)
ANALIZA TECHNICZNO – EKONOMICZNA zajmuje się analizą procesów opisanych
jednostkami naturalnymi, ilościowymi ...
1. Analiza kosztów własnych
- w układzie rodzajowym
- w układzie kalkulacyjnym
- w układzie jednostkowych kosztów pracy
2. Analiza produkcji
- struktury asortymentowej, rytmiczności, jakości
3. Analiza gospodarowania czynnikiem ludzkim
- wielkość i struktura zatrudnienia
- kwalifikacje zawodowe
- ruch pracowników
- wydajność pracy
- wynagrodzenia
4. Analiza gospodarności materiałami
- materiał
- chłonność, zużycie materiałów (1 problem)
- zaopatrzenie materiałowe (2 problem)
- zapasy materiałowe (3 problem)
5. Analiza gospodarowania środkami trwałymi
- produktywność
- wykorzystanie
- postęp techniczny w wyposażeniu
6. Analiza działalności marketingowej
7. Analiza rozwoju firmy
8. Analiza wartości firmy
ŹRÓDŁA INFORMACJI W ANALIZIE EKONOMICZNEJ
A. Materiały wewnętrzne – dane o przedsiębiorstwie a w ich ramach
1. Materiały ewidencyjne
- księgowość
- sprawozdawczość finansowa
- ewidencja kosztów
- plany działalności
- dokumentacja konstrukcyjna, technologiczna i organizacyjna
2. Materiały poza ewidencyjne
- protokóły z różnych zebrań
- materiały pokontrolne
- raporty audytorów
- informacje uzyskane od pracowników
B. Matereiały zewnętrzne czyli dane o otoczeniu firmy ; konkurencja itp.
1. Obowiązkowe publikacje wyników finansowych
2. informacje pochodzące z wywiadowni gospodarczej
METODY ANALIZY EKONOMICZNEJ
Analiza – metoda poznawania obiektów i zjawisk złożonych poprzez podział ich na elementy proste, a
następnie badanie powiązań pomiędzy nimi ( zależności przyczynowo skutkowe).
Analiza jakościowa – określamyczy jest dobrze, źle czy bez zmian. Oceniamy w sposób opisowy
dane zjawisko.
Analiza ilościowa – np. Sprzedaż w roku 2002 wzrosła o 30%, miały na to wpływ wzrost ceny o
40% oraz sprzedaż wyrobów 60%. Metody ilościowe wymagają zastosowania np. modeli
matematycznych, dlatego są stosowaane w ograniczonym zakresie. Są stosowane gdy mamy doczynienia
ze zintegrowanym systemem informacji.
Problemy związane z analizą jakościową.
1. Porównywalność danych.
A. « porównywać można tylko przedmioty porównywalne » hihihi ☺
B. porównanie musi służyć określonemu celowi
C. w ekonomii nie chodzi o porównywalność absolutną, chodzi o
porównywalność względną
2. Stosowane rodzaje porównań
A. Wewnętrzne
- porównywanie z wielkościami postulowanymi (zalecanymi)
- porównanie w czasie « łańcuchowe lub cykliczne« (porównanie do poprzednich okresów czasu)
B. Zewnętrzne (są pracochłonne i wymagają wielu informacji)
- porównanie z danymi średniego zakładu w branży
- porównanie z danymi kilku zakładów w branży
- porównanie z wielkościami średniobranżowymi
- porównanie wskaźników różnych branż
THE END