Pobierz - Portal Promocji Eksportu

Wiadomości gospodarcze z Litwy
Nr 40/2016 (03 – 09.10.2016)
MAKROEKONOMIA
Gorsze wyniki handlu zagranicznego
Wartość litewskiego eksportu w ciągu pierwszych 8 miesięcy, w porównaniu z poprzednim rokiem,
zmniejszyła się o 2,6 %, natomiast wartość importu zmniejszyła się o 5,4 %. Wartość eksportu towarów
litewskiego pochodzenia zmniejszyła się o 2,2 %, a bez produktów mineralnych zwiększyła się o 4,2 %.
W bieżącym roku Litwa najwięcej eksportowała do Rosji (13,2 % ogólnej wartości eksportu), na Łotwę
(9,9 %), do Polski (9,4 %) i Niemiec (7,9 %), natomiast importowała najwięcej z Rosji (13,7 %), Niemiec
(12,4 %), Polski (10,9 %) oraz Łotwy (7,3 %). (Lietuvos rytas, 08.10.2016)
Rusza inteligentny system administrowania podatkami
Z dniem 1 października zostały uruchomione dwa moduły inteligentnego systemu administrowania
podatkami i.MAS – moduł elektronicznych listów przewozowych i.VAZ oraz moduł rejestru
elektronicznych faktur VAT i.SAF. Do końca roku system ten będzie działał w trybie próbnym, a
przedsiębiorcy będą mieli czas na dostosowanie się do nowych realiów. W tym okresie nie będą karani za
nieumyślne opóźnienia. W przyszłości wykorzystanie listów przewozowych nadzorować będą mogli
Wydziały Kontroli Operatywnej Państwowej Inspekcji Podatkowej, w których pracuje około 200 osób,
także mobilne grupy Urzędu Celnego, Służba Kryminalna Departamentu Celnego, uprawnienia do
sprawdzania listów przewozowych posiada również policja drogowa. Sankcje za naruszenia sięgają nawet
konfiskaty ładunku. Elektroniczne listy przewozowe mogą znacznie zwiększyć przychody budżetu, gdyż
po wysłaniu towarów powinna być wystawiona również faktura VAT, dlatego od razu jest utrwalane, że
firma dokonała sprzedaży. (Verslo žinios, 04.10.2016)
INWESTYCJE
Czy Chińczycy utworzą w Wilnie centrum finansowe?
Zadeklarowane przez chińskich przedsiębiorców plany utworzenia na Litwie centrum rozliczeniowego
między Europą a Chinami powoli się materializują. Chińczycy zwrócili się już do Banku Litwy w celu
uzyskania licencji instytucji pieniądza elektronicznego oraz licencji specjalistycznego banku. O licencje
ubiega się chińska spółka „International Business Settlement” (IBS), której przedstawiciele przybyli do
Wilna i spotkają się z przedstawicielami Banku Litwy oraz innymi potencjalnymi partnerami. W lipcu br.
spółka zarejestrowała na Litwie spółkę „IBS Lithuania”, poprzez którą zamierza rozwijać swoją
działalność na Litwie. Ma ona zaoferować szybsze, tańsze i bardziej wygodne płatności do i z Chin.
Spółka deklaruje cel utworzenia w Wilnie centrum, które będzie obsługiwało całą Europę, tj. płatności
europejskich spółek do Chin oraz chińskich spółek do Europy. „Jeżeli uda się uzyskać licencje,
planujemy rozpocząć działalność jeszcze w bieżącym roku. Do tego czasu nieco ponad rok trwały prace
przygotowawcze.” – stwierdził Luo Feng, prezes spółki IBS. (Verslo žinios, 07.10.2016)
Spadek inwestycji bezpośrednich
Według danych Departamentu Statystyki oraz Banku Litwy, wartość litewskich bezpośrednich inwestycji
za granicą w ciągu I półrocza br. zmniejszyła się o 0,6 % i wyniosła 2,38 mld EUR. Najwięcej litewscy
przedsiębiorcy zainwestowali w Holandii – 493,31 mln EUR (wzrost o 2,2 % w ciągu I półrocza br.), na
Łotwie – 316,1 mln EUR (wzrost o 7,9 %) oraz w Polsce – 307,2 mln EUR (wzrost o 4,9 %). Największe
zmiany odnotowano w przypadku Estonii i Cypru. W Estonii wartość inwestycji w ciągu I półrocza
zmniejszyła się o 58,8 % i wyniosła 89,4 mln EUR. Natomiast na Cyprze odnotowano wzrost litewskich
inwestycji o 43 %, do 277,6 mln EUR. W opinii specjalistów, takie zmiany mogą świadczyć o spadku
atrakcyjności Estonii dla litewskiego kapitału i odwrotnie, o wzroście atrakcyjności Cypru. Estonia może
zaoferować tylko ulgę w postaci odroczenia podatku, gdy kapitał jest opodatkowany stawką 21 % dopiero
w chwili wycofania go ze spółki. Natomiast Cypr może zaoferować bardziej wszechstronny pakiet usług
1
dla inwestorów. Bank Litwy wskazał, że w przypadku Cypru największy wzrost odnotowano w zakresie
działalności zawodowej, naukowej i technicznej, w której dominuje działalność spółek kontrolujących,
natomiast w Estonii największy spadek odnotowano w zakresie działalności finansowej i
ubezpieczeniowej. Spadek odnotowano również w przypadku bezpośrednich inwestycji zagranicznych na
Litwie. W ciągu I półrocza ich wartość zmniejszyła się o 4,7 % i wyniosła 12,86 mld EUR. Największy
wpływ na to miał spadek o 20,7 % - do 2,48 mld EUR – wartości portfela inwestycji ze Szwecji, która
pozostaje największym inwestorem na Litwie. Zadecydowała o tym wypłata dywidendy przez banki
„Swedbank” i SEB – odpowiednio 491 mln EUR i 88 mln EUR. Eksperci to tłumaczą tym, że w obliczu
zbyt małego popytu na kredyty pojawiły się niezatrudnione wolne środki finansowe, które zostały
wycofane do patronujących banków. (Verslo žinios, 07.10.2016)
Powstaną nowe fundusze kapitału ryzyka
Małe i średnie innowacyjne przedsiębiorstwa wkrótce doczekają się iniekcji finansowych – ruszył proces
tworzenia 7 funduszy kapitału ryzyka, w które ogółem zainwestuje się 99,7 mln EUR środków z funduszy
UE oraz środków narodowych. Spółka gwarancji biznesowych „Invega” podpisała umowę z Europejskim
Bankiem Odbudowy i Rozwoju, co jest wielkim krokiem ku powołaniu 4 funduszy. Zgodnie z tą umową
EBOiR będzie uczestniczył w procesie rozwoju ekosystemu kapitału ryzyka na Litwie i w krajach
bałtyckich. W tworzone przy współpracy z EBOiR 4 fundusze zainwestuje się ogółem 58,8 mln EUR. W
opinii Ministerstwa Gospodarki, do końca roku zostaną ogłoszone przetargi na zarządców 6 funduszy
kapitału ryzyka. Natomiast Fundusz Wczesnego Stadium i Rozwoju I z 5 kandydatów już wybrał swego
zarządcę – spółkę „Robos Capital”. Ten fundusz ze środków narodowych otrzyma 14,8 mln EUR.
Stworzy on możliwość łatwiejszego dostępu do niezbędnego kapitału dla spółek, które tworzą produkty w
sektorze zaawansowanych technologii i w ten sposób realizują najnowsze, najbardziej postępowe
pomysły naukowe oraz prowadzą badania lub stosują technologie wymagające specyficznej wiedzy.
Teraz rozpocznie się kolejny etap tworzenia funduszu zarządzanego przez „Robos Capital” –
przyciągnięcie kapitału prywatnego. Zgodnie z wymogami, fundusz powinien posiadać przynajmniej 40
% kapitału prywatnego. W tym konkretnym wypadku stanowi to około 5 mln EUR. Umowa w sprawie
zarządzania funduszem jest podpisywana na okres 10 lat z możliwością prolongowania na 5 lat. MG ma
nadzieję, że fundusz niezbędną ilość środków finansowych zgromadzi w ciągu II i III kwartału 2017 r.
Eksperci rynku kapitału ryzyka zauważyli, że kwoty, które powinni wnieść prywatni inwestorzy są dość
duże, dlatego zgromadzenie ich przez zarządców funduszy w ciągu roku byłoby sporym sukcesem. Po
wyłonieniu zarządców swą działalność rozpoczną również 2 fundusze koinwestycyjne, których ogólna
wartość wyniesie ponad 24 mln EUR. Te fundusze nie będą zawczasu gromadziły kapitał prywatny, a
inwestowanie będzie odbywało się razem z kapitałem prywatnym w każdym konkretnym przypadku.
Działalność rozpocznie również fundusz inwestujący wspólnie z tzw. „aniołami biznesowymi”, dla
którego przeznaczy się 11 mln EUR. (Verslo žinios, 06.10.2016)
Litewski producent otwiera filię w Chinach
Litewski producent laserów, spółka „Šviesos konversija“ (SK), w końcu września br. otworzyła swoją
filię w Chinach. Spółka spodziewa się, że po otwarciu filii, poziom sprzedaży w Chinach zwiększy się
kilkakrotnie. Filia będzie działała również jako centrum serwisowe spółki. „Najważniejszą funkcją filii
będzie świadczenie usług serwisowych, gdyż posiadanie mocnego centrum serwisowego w Chinach
obecnie jest koniecznym warunkiem do prowadzenia aktywnej sprzedaży w kraju. Bez własnego centrum
serwisowego nie można spodziewać się dużych zamówień od klientów przemysłowych, gdyż chcą oni
bezpośrednio komunikować się z producentem lasera oraz by centrum serwisowe było blisko.” –
stwierdził Donatas Podėnas, zastępca dyrektora generalnego spółki. Filia została zlokalizowana nieopodal
Hongkongu, w mieście Shenzhen. Filia zatrudnia 3 osoby, z których jedna jest upoważnionym
przedstawicielem, który może świadczyć usługi serwisowe oraz 2 Chińczyków. Spółka SK sprzedała dla
klientów w Chinach ponad 100 laserów. Dotychczas inżynierowie serwisowi lecieli do Chin z Litwy, a to
zajmowało sporo czasu. (Verslo žinios, 05.10.2016)
2
BANKOWOŚĆ, FINANSE
Czy fundusz ubezpieczeń społecznych wreszcie bez deficytu?
Planowany na 2017 r. budżet Funduszu Ubezpieczeń Społecznych „Sodra” po 10 latach wreszcie może
wybrnąć z deficytu. Przewiduje się, że przychody Sodry w przyszłym roku zwiększą się o 9 % i wyniosą
3,738 mld EUR, natomiast wydatki mają wzrosnąć o 5,3 % - do 3,676 mld EUR. W ten sposób nadwyżka
budżetowa ma wynieść 62,6 mln EUR. W bieżącym roku planowany deficyt budżetu Sodry ma wynieść
60,3 mln EUR, a w poprzednim roku wynosił 136,8 mln EUR. Projekt budżetu Sodry został już
zatwierdzony przez zarząd funduszu, następnie trafi pod obrady Rady Ministrów, a następnie na
posiedzenie Sejmu. Planuje się, że średnia emerytura w 2017 r. wzrośnie do 281,2 EUR miesięcznie i
będzie o około 15 EUR (około 6 %) wyższa niż w roku bieżącym. W podobnym tempie w br. zwiększały
się średnie wynagrodzenia. (Lietuvos rytas, 05.10.2016)
ENERGETYKA
Czy powstanie nowy konkurent dla „Orlen Lietuva”
Spółka „Neste Lietuva” stara się stawiać coraz mocniejsze kroki na litewskim rynku hurtowym paliw,
gdzie dotychczas dominował „Orlen Lietuva” (OL). Sprowadza ona paliwa z Finlandii. Ringaudas
Steikūnas, dyrektor spółki „Neste Lietuva”, stwierdził, że spółka weszła na rynek hurtowy paliw po tym,
gdy pojawiła się możliwość importować paliwa z Finlandii nie tylko na własne potrzeby. Jako hurtownik
spółka działa od mniej więcej roku. Czy te działania zostały zauważone na rynku, wg dyrektora można
będzie wnioskować w końcu roku, gdy hurtownicy zasiądą do negocjacji w sprawie dostaw dla
detalicznych sieci sprzedaży paliw. Karolis Stasiukynas, dyrektor sieci stacji paliwowych „Stateta” oraz
prezydent Związku Litewskich Stacji Paliwowych, stwierdził, że obecnie około 70 – 80 % paliw
sprzedawanych na stacjach „Stateta” pochodzi z Finlandii. Nie ukrywa, że nie był zadowolony z
niektórych działań OL wobec klientów, dlatego konkurencja w tym zakresie będzie korzystna. „Klienci
nie są doceniani, dlatego cieszy, że teraz można wybierać” – stwierdził K. Stasiukynas. Skirmantas
Mačiukas, dyrektor spółki „Circle K Lietuva”, która zarządza siecią stacji „Statoil” stwierdził, że znaczną
część paliw spółka kupuje od OL, nieznaczną część importuje. Trudno prognozować, czy sytuacja się
zmieni, gdyż spółka na razie nie widziała ofert ani OL, ani innych dostawców. Wszystko będzie zależało
od cen zaproponowanych zarówno przez OL, jak i przez importerów paliw. Jak zauważył S. Mačiukas,
wchodząca na rynek hurtowy „Neste Lietuva“ jest tylko jednym z wielu uczestników rynku, gdyż
zezwolenia na import produktów naftowych posiada około 300 spółek. Część paliw na swoje potrzeby
importuje również spółka „Lukoil Baltija”, która wycofała się z rynku hurtowego. Spółka importuje
paliwa z zakładu „Neste” w Finlandii, który dostarcza paliwa także dla swojej litewskiej spółki. W opinii
przedstawicieli spółki to, czy zwiększy ona udział paliw z importu będzie zależało od przebiegu
negocjacji z OL oraz od tego, jakie ceny paliw będą na rynkach importowych. Spółka OL na pytania
dziennika dot. umacniania pozycji rynkowych oraz tego, jakich kroków się podejmie po pojawieniu się
nowego uczestnika rynku, nie odpowiedziała. W liście przesłanym do redakcji przedstawiciele spółki
stwierdzili, że litewski rynek hurtowy paliw jest bardzo dynamiczny i naturalne jest, że OL jako
największy uczestnik rynku oraz jedyny producent produktów naftowych na Litwie, powinien
konkurować z importerami, którzy mogą sprowadzać paliwa przez port w Kłajpedzie. „Klienci zawsze
mają prawo do wyboru dostawcy, który towary i usługi może dostarczać na dogodnych dla klienta
warunkach.” – podkreśliła spółka OL. Także zapewniła, że produkcja paliw na miejscu, na Litwie,
pozwala zapewnić stabilne i niezawodne dostawy, a to doceniają lojalni klienci. (Verslo žinios,
04.10.2016)
ROLNICTWO
Czy to już koniec okresu niskich cen skupu mleka?
Ceny skupu mleka, płacone dla największych gospodarstw na Liwie, w ciągu ostatnich 3 miesięcy
zwiększyły się o 43 % i osiągnęły już średni poziom unijny. Te gospodarstwa, które sprzedają ponad 40
3
ton mleka miesięcznie, we wrześniu i październiku otrzymają średnio 0,3 EUR/kg – o 43 % więcej niż w
czerwcu (0,21 EUR/kg). Średnia cena skupu w UE w sierpniu wynosiła 0,26 EUR/kg. W opinii Linasa
Bulzgysa, dyrektora spółki „Auga Group”, jednego z największych producentów mleka na Litwie,
trwający od dwóch lat cykl niskich cen mleka właśnie dobiega końca – rozpoczął się wzrost importu do
Chin, europejskie gospodarstwa zaczęły zmniejszać wielkość produkcji. Z tego powodu zaczęły rosnąć
ceny sprzedawanych na aukcjach wyrobów mleczarskich, a za nimi także ceny skupu surowca. (Lietuvos
rytas, 04.10.2016)
USŁUGI
Rekord na wileńskim rynku nieruchomości w III kwartale
Według danych kwartalnej analizy rynku nieruchomości spółki „Eika”, w III kwartale br. developerzy w
Wilnie sprzedali 1140 nowych mieszkań. Jest to o 27 % więcej niż w identycznym okresie poprzedniego
roku oraz o 18 % więcej niż w II kwartale br. W opinii analityków, jest to najlepszy kwartalny wynik od
2009 r. Ceny mieszkań klasy ekonomicznej wzrosły, natomiast w przypadku mieszkań klasy średniej i
luksusowej ceny nieco spadły. Najwięcej w tym okresie sprzedano właśnie mieszkań klasy ekonomicznej,
które stanowiły 47 % ogólnej liczby sprzedanych mieszkań. (Verslo žinios, 06.10.2016)
Powstanie sieć ładowania samochodów elektrycznych
W miejscach obsługi podróżnych przy autostradach A1 (Wilno – Kowno – Kłajpeda) i A2 (Wilno –
Poniewież) powstanie 10 stacji ładowania samochodów elektrycznych. Planuje się, że można będzie z
nich skorzystać już w I połowie przyszłego roku. Porozumienie w tej sprawie podpisały Litewska
Dyrekcja Dróg Samochodowych oraz spółka „Lemminkainen Lietuva”. W ten sposób użytkownicy
samochodów elektrycznych bez przeszkód będą mogli podróżować głównymi drogami. Szacuje się, że
urządzenie 10 stacji ładowania będzie kosztowało 600 tys. EUR. Projekt jest finansowany ze środków
UE. Jeszcze w 2014 r. dwie takie stacje zostały urządzone przy trasie A1 w okolicach miejscowości
Vievis i Elektrėnai. W opinii Dyrekcji, projekt się sprawdził, gdyż codziennie z tych stacji korzystały co
najmniej 4 auta. Do 2022 r. na powstać sieć 28 punktów ładowania aut elektrycznych przy wszystkich
głównych trasach Litwy. (Verslo žinios, 05.10.2016)
Opracowanie
Wydział Promocji Handlu i Inwestycji
Ambasady RP w Wilnie
na podstawie litewskiej prasy ekonomicznej
4