Zrozumieć przemoc w rodzinie :: Psychorada.pl
Transkrypt
Zrozumieć przemoc w rodzinie :: Psychorada.pl
Niniejszy ebook jest własnością prywatną. Niniejsza publikacja może być kopiowana oraz dowolnie rozprowadzana tylko i wyłącznie w formie dostarczonej przez Autora. Zabronione są jakiekolwiek zmiany w zawartości publikacji bez pisemnej zgody Autora. Zabrania się jej odsprzedaży. © Copyright for Polish edition by Psychorada.pl & Aneta Styńska Data: 20.04.2009 Tytuł: Zrozumieć przemoc w rodzinie. Poradnik dla doświadczających przemocy i ich bliskich Autor: Aneta Styńska & Psychorada.pl Skład i korekta: Aneta Styńska Autorzy oraz Psychology Consulting dołożyli wszelkich starań by informacje zawarte w tej publikacji były kompletne, rzetelne, prawdziwe. Autor oraz Psychology Consulting nie ponoszą żadnej odpowiedzialności za szkody wynikające z wykorzystania informacji zawartych w szkoleniu lub użytkowaniu szkolenia. Wszelkie prawa zastrzeżone. All rights reserved. SPIS TREŚCI O AUTORACH ...................................................................................4 WSTĘP ..............................................................................................8 PRZEPIS NA SZCZĘŚCIE .................................................................13 PO CO SIĘ UCZYMY? O WARTOŚCI NAUKI W ŻYCIU ....................23 DLACZEGO ZWIĄZKI MIĘDZYLUDZKIE SĄ TAKIE WAŻNE ..........31 JAK MÓWIC O UCZUCIACH ...........................................................35 CZEMU CZASEM MIŁOŚĆ JEST TAKA TRUDNA ............................38 ZAKOCHAJ SIĘ PONOWNIE ...........................................................45 LISTA WSZYSTKICH SZKOLEŃ I PORADNIKÓW ..........................49 Osoba, która Ci przekazała tego ebooka, lubi Cię i chce, abyś poświęcał wiele uwagi swojemu zdrowiu psychicznemu. Zależy jej na Twoim sukcesie, w każdej sferze życia. Im więcej szczęśliwych ludzi na świecie, tym ten świat będzie lepszy. Po przeczytaniu tej publikacji, prześlij ją swoim przyjaciołom i znajomym. Dbaj o ich stan i rozwój osobisty, jak o swój własny! Pamiętaj, że każdy człowiek zasługuje na to, by zmieniać swoje życie na lepsze. Pozdrawiam serdecznie Aneta Styńska www.psychorada.pl ps. Masz moją zgodę na przesyłanie tej publikacji bez ograniczeń, pod warunkiem zachowania jej w niezmienionej formie. I TY MOŻESZ BYĆ SZCZĘŚLIWY Aneta Styńska & Psychorada.pl 4 O Autorach Aneta Styńska - Z wykształcenia psycholog społeczny, specjalista ds. Psychologii Organizacji, absolwentka SWPS w Warszawie. Pracę magisterską poświęciła zagadnieniom wypalenia zawodowego i strategii zmagania się ze stresem. Posiada specjalizację z Psychologii Organizacji (rekrutacja, selekcja kadr, systemy ocen, motywacja do pracy, satysfakcja zawodowa) oraz Stresu w organizacji. Ukończyła SPPwR - Studium Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie Instytutu Psychologii Zdrowia. Prowadzi specjalistyczne warsztaty i szkolenia psychologiczne oraz biznesowe w systemie stacjonarnym i on-lineowym. Właścicielka pracowni psychologicznej Psychology Consulting, wortalu informacji psychologicznej psyche.com.pl oraz serwisu pomocy on-line czyli psychorada.pl. Psychologią interesuje się niemal od szkoły podstawowej. Udziela konsultacji na temat motywacji do osiągania sukcesów, asertywności i empatii, doradza w sprawach rozwoju biznesu i treningów samorozwoju. Regularnie pisuje artykuły poświęcone m.in. holistycznemu podejściu do psychiki człowieka oraz psychologii sukcesu. Umów się na szkolenie prowadzone przez Anetę Styńską. Copyright by Psychorada.pl & Aneta Styńska I TY MOŻESZ BYĆ SZCZĘŚLIWY Aneta Styńska & Psychorada.pl 5 Kinga Frąckiewicz Psycholog, Kierownik Zespołu Pomocy Psychologicznej W roku 2006 ukończyła studia w Szkole Wyższej Psychologii Społecznej w Warszawie o kierunku: Społeczna Psychologia Kliniczna. W trakcie studiów odbyła staż zawodowy w Wojewódzkim Szpitalu Bródnowskim w Warszawie na oddziale leczenia psychiatrycznego. Po ukończeniu studiów pracowała na uczelni, biorąc udział w projekcie dotyczącym aktywności zawodowej osób niepełnosprawnych. Równolegle współpracowała ze "Stowarzyszeniem Terapeutów" przy realizacji programu "Pomoc osobom z autyzmem i ich rodzinom". Pracowała z dorosłymi osobami chorymi na autyzm i z ich opiekunami. W "Stowarzyszeniu Terapeutów" odbyła kolejny staż zawodowy. Od 2008 roku współpracuje ze stowarzyszeniem "Razem Przeciw Przemocy", które zajmuje się szeroko pojętą profilaktyką związaną z zapobieganiem przemocy, organizując warsztaty, szkolenia , wykłady i zajęcia terapeutyczne dla dzieci, młodzieży , ich rodziców i nauczycieli. Stowarzyszenie pomaga także ofiarom przemocy. Obecnie jest w trakcie odbywania kolejnego stażu w Centrum Terapeutycznym Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej w Warszawie. W ramach stażu współprowadzi psychoterapię dla osób dorosłych. Rozwijając swoje zainteresowania ukończyła podyplomowo w Katedrze Psychologii Porównawczej i Ewolucyjnej SWPS studium "Zachowanie się zwierząt", szkoliła się w stowarzyszeniu zajmującym się ekologią "Źródła", w którym prowadziła warsztaty ekologiczne dla młodzieży, pokazujące młodym ludziom, jak ważna jest świadomość tego, że jest się częścią przyrody i dbanie o nią. W 2008 roku nawiązała współpracę z "Europejską Akademią Psychologii Zwierząt", gdzie pracowała jako wykładowca psychologii. Zważywszy na swoje hobby, chętnie odpowiada także na pytania dotyczące problemów, jakie sprawia opieka nad czworonożnymi przyjaciółmi. Umów się na konsultację psychologiczną z Kingą Frąckiewicz. Copyright by Psychorada.pl & Aneta Styńska I TY MOŻESZ BYĆ SZCZĘŚLIWY Aneta Styńska & Psychorada.pl 6 Anna Zawadzka Psycholog, seksuolog Członkini Polskiego Towarzystwa Seksuologicznego. Tytuł magistra psychologii stosowanej na Uniwersytecie Łódzkim otrzymała w specjalizacji z zakresu psychologii rodziny i małżeństw. Ponad to specjalizowała się w ramach studiów podyplomowych z Seksuologii Klinicznej u takich znakomitości, jak dr. W. Czernikiewicz, prof. Z. Lew-Starowicz czy prof. M.Beisert, prof. Izdebski Ukończyła szereg kursów doskonalących zawodowo. Doświadczenie zawodowe zdobywała już w trakcie studiów, prowadząc wolontariaty w świetlicy środowiskowej i Poradni Psychologicznej. Aktualnie pracuje w serwisie Psychorada.pl, gdzie prowadzi konsultacje i kursy psychoedukacyjne on-line. W ramach swoich zainteresowań zajmuje sie poradnictwem i wsparciem osób dorosłych, które pragną poprawić jakość swojego życia w sferze partnerskiej i seksualnej. Umów się na konsultację seksuologiczną z Anną Zawadzką Doriana Kałużna Pscholog Tytuł magistra psychologii zdobyła na Uniwersytecie Gdańskim. Dodatkowo ukończyła Studia Podyplomowe Pedagogiczne na UWM w Olsztynie. Ponadto ukończyła Szkołę Mediacji i Interwencji Kryzysowej (tj. kurs kompetencji zawodowych organizowany przez FRDL/PROED w Olsztynie.) oraz brała udział w szkoleniach z zakresu kształtowania zdrowia psychicznego (dot. m. in. rozwoju zawodowego, profilaktyki uzależnień, radzenia sobie ze stresem). Praktyki po studiach odbyła w Szpitalu Psychiatrycznym im. T. Bilikiewicza oraz Copyright by Psychorada.pl & Aneta Styńska I TY MOŻESZ BYĆ SZCZĘŚLIWY Aneta Styńska & Psychorada.pl 7 w Młodzieżowym Ośrodku Terapeutycznym „Mrowisko” w Sopocie. Udzielała wsparcia psychologicznego w Telefonie Zaufania. Pracowała w Poradni Leczenia Uzależnień w Gdańsku jako psycholog, gdzie zajmowała się prowadzeniem terapii indywidualnej i grupowej dla pacjentów poradni oraz ich rodzin, jak również profilaktyką uzależnień wśród młodzieży. Obecnie na stałe pracuje w Jednostce Wojskowej w Ostródzie na stanowisku Psycholog - konsultant ds. profilaktyki psychologicznej, gdzie zajmuje się działaniami profilaktycznymi oraz kształtowaniem zachowań korzystnych dla zdrowia psychicznego (zajęcia edukacyjne i profilaktyczne, poradnictwo indywidualne). Umów się na konsultację psychologiczną z Dorianą Kałużną. Copyright by Psychorada.pl & Aneta Styńska I TY MOŻESZ BYĆ SZCZĘŚLIWY Aneta Styńska & Psychorada.pl 8 Wstęp Niniejszy poradnik powstał w związku ze świętowaniem 3 urodzin Internetowej Poradni Psychologiczno-Szkoleniowej Psychorada.pl. Już od 3 lat pomagamy ludziom szczęśliwiej żyć! Dzisiaj już nikogo nie dziwią porady zamieszczane w czasopismach, w radiu i telewizji czy udzielane przez telefon (np. popularny telefon zaufania). Sieć komputerowa w największym możliwym stopniu umożliwia wykorzystanie jeszcze jednego kanału kontaktów z ludźmi mającymi problemy i poszukującymi pomocy. Ludzie coraz częściej zwracają się po pomoc ze swoimi problemami za pomocą komputera. Pierwszy kontakt z psychologiem dla wielu osób jest łatwiejszy, gdy następuje przez Internet. Szczególnie dla osób odczuwających dyskomfort w bezpośredniej relacji terapeutycznej. Przez Internet czasami może być łatwiej dotrzeć do źródła problemów poszczególnych osób, gdyż w sieci ludzie bardziej się otwierają i są skłonni do bardziej intymnych zwierzeń niż w gabinecie psychologicznym. Dzięki możliwości zachowania anonimowości ludzie są gotowi pokazać swoje prawdziwe oblicze, a dzięki temu łatwiej jest im pomóc. Pomoc przez Internet jest alternatywnym do tradycyjnych wizyt gabinetowych procesem terapeutycznym. Jednak zwykle cel pomocy psychologicznej przez Internet jest inny niż w przypadku tradycyjnych form pomocy psychologicznej. Porady online mają przede wszystkim charakter konsultacji dotyczących sposobów radzenia soCopyright by Psychorada.pl & Aneta Styńska I TY MOŻESZ BYĆ SZCZĘŚLIWY Aneta Styńska & Psychorada.pl 9 bie z problemami (np. stres, kryzys małżeński, kłopoty z podjęciem decyzji, problemy zawodowe itp.) oraz przypominają trening z zakresu asertywności i pozytywnego myślenia. A także są niejako wstępem i badaniem gruntu, przed wizytą u psychologa stacjonarnego. Osoba prowadząca pomoc przez Internet, jest kimś pomiędzy doradcą, asystentem, a terapeutą, zwykle udziela bardziej bezpośrednich porad niż tradycyjny psychoterapeuta. Jednym wystarczają wskazówki udzielone na odległość, innych udaje się namówić do wizyty w gabinecie psychologa, psychiatry czy neurologa. Jakie są zalety e-pomocy? Internet zapewnia bezpieczeństwo kontaktu pomiędzy osobą piszącą, a osobą odpowiadającą. Nawiązanie kontaktu z psychologiem poprzez internet może się odbyć w dowolnym czasie i miejscu (np. w domu, pracy, u znajomych czy kawiarence internetowej). Dzięki temu osoba zgłaszająca się po pomoc oszczędza swój czas, unika długiego oczekiwania na spotkanie ze specjalistą, zmniejsza odległości oraz znosi istniejące bariery komunikacyjne, a także to o czym już wspominałam - wstyd czy lęk przed bezpośrednią wizytą. Ponadto, osoba poszukująca porady, może wybrać kontakt z dowolnym specjalistą w kraju, który świadczy tego rodzaju pomoc. Ma również możliwość wysłania wiadomości o tej samej treści do kilku różnych specjalistów. Dzięki temu może porównać odpowiedzi, które otrzymuje i dokonać wyboru,komu chce zaufać w dalszej korespondencji, potwierdzić otrzymane informacje, bądź zobaczyć rozbieżności występujące pomiędzy poszczególnymi odpowiedziami. Copyright by Psychorada.pl & Aneta Styńska I TY MOŻESZ BYĆ SZCZĘŚLIWY Aneta Styńska & Psychorada.pl 10 Innym powodem jest swoboda i bezpieczeństwo wypowiedzi. List emailowy może przybrać postać długiego nawet kilku - czy kilkunastostronicowego opisu własnej sytuacji, bądź też krótkiego zapytania. Można na spokojnie przemyśleć co konkretnie chce się napisać, i wysłać e-mail w dowolnym momencie. Pisząc e-mail nadawca unika wyobrażonego, czy subiektywnego lęku przed ośmieszeniem, pomija trudności z wypowiedzeniem szczególnie nurtujących go kwestii osobistych czy konieczności przyznania się do własnej niemocy. Anonimowość sprawia, że nadawca czuje się bezpieczny, ponieważ ma względną świadomość, że tak naprawdę nikt nie wie, kim jest. Może też zrezygnować z dalszej korespondencji bez podawania powodu. Osoba odpowiadająca na listy spełnia w nich często rolę powiernika, czy wirtualnego przyjaciela. Niejednokrotnie jest też jedynym wsparciem nadawcy. Dlatego kontakty on-line są bardzo osobiste. I kolejna zaleta - co również bywa ważne - porada psychologiczna online jest zwykle tańsza od tradycyjnej w gabinecie psychologicznym. Z tych powodów pomoc on-line posiada coraz większy krąg zwolenników. Dlatego tez powstał polski, wirtualny projekt profesjonalnej pomocy psychologicznej przez internet, który znajduje się na stronie psychorada.pl jest przygotowany z myślą o osobach, które nurtują problemy, pragną o nich porozmawiać, wyżalić się, poradzić ale nie mają odwagi czy czasu na bezpośredni kontakt z psychologiem. Nasz działalność pomaga w zasięgnięciu fachowej psychologicznej pomocy bezpośrednio przez internet. Copyright by Psychorada.pl & Aneta Styńska I TY MOŻESZ BYĆ SZCZĘŚLIWY Aneta Styńska & Psychorada.pl 11 Wystarczy wejść na stronę psychorada.pl i zamówić konsultację specjalisty – psychologa lub seksuologa. Zapewniamy najskuteczniejsze formy kontaktu – e-mail oraz rozmowę głosową Skype. Copyright by Psychorada.pl & Aneta Styńska I TY MOŻESZ BYĆ SZCZĘŚLIWY Aneta Styńska & Psychorada.pl 12 1 Przepis na szczęście - Aneta Styńska Jeśli by rozwój osobisty był taki prosty, jak piszą to zapewne każdy by przeszedł pewien proces szkoleniowy i od razu byłby wyzwolony z niewłaściwych zachowań. Czy zdarzyło Ci się tak myśleć? To bardzo logiczne myślenie, bo przecież skoro tyle się mówi o potrzebie czy wręcz konieczności rozwoju osobistego, a jednocześnie tak mało osób osiąga sukcesy w swoim życiu, to znaczy, że ten cały rozwój osobisty, jest po prostu przereklamowany. I jeśli tak myślisz, to nie przejmuj się. Wiele osób tak myśli, ponieważ rzadko kto, tak naprawdę rozumie istotę rozwoju osobistego i jego cel. Posłużę się tutaj analogia szkoły do której uczęszczamy – w wieku 7 lat idziesz do szkoły podstawowej, która trwa np. 8 lat. I wiesz, że w te 8 lat będziesz się uczyć podstawionych informacji o świecie. Po tym czasie masz możliwość udania się do gimnazjum i kontynuowania edukacji. Potem masz kolejną możliwość wybrania szkoły specjalizującej Cię w jakimś wybranym przez Ciebie aspekcie np. Liceum Plastyczne. A potem, jeśli nadal interesuje Cię dany kierunek, możesz go studiować, czyli zgłębiać dalej, np. na studiach. Potem, możesz kształcić się jeszcze bardziej czy to na studiach podyplomowych czy doktoryzują się. Ale będąc w 1 klasie szkoły podstawowej nie wiesz tego. Idziesz do szkoły, bo wysyłają Cię do niej rodzice, bez jakiegoś konkretnego celu edukacyjnego. Po prostu taki jest ich obowiązek. Identycznie działa to w przypadku rozwoju osobistego – masz obowiązek przeżyć wspaniałe życie. Więc próbujesz znanymi sobie środkami osiągnąć ten cel. Słuchasz rodziców i opiekunów, tego co mówią i piszą w mediach, doradców, trenerów i innych ekspertów. Copyright by Psychorada.pl & Aneta Styńska I TY MOŻESZ BYĆ SZCZĘŚLIWY Aneta Styńska & Psychorada.pl 13 Z częścią ich opinii się zgadzasz, z częścią nie. Czytasz poradniki, artykuły, chodzisz na szkolenia i mimo że wiesz coraz więcej, możesz zacząć się czuć „wiem że nic nie wiem”. Możesz też sądzić, że wiesz tak dużo, że właściwie możesz przestać się samodoskonalić. Możesz też zwyczajnie nie mieć czasu na zajęcia psychoedukacyjne czy też stracić wiarę w to, że Ci pomogą. Mało osób wie, że rozwój osobisty to nie 8 lat, ani nie 12 czy 16... Rozwój osobisty człowieka trwa dokładnie tyle ile całe jego życie. Codziennie dokonują się w Tobie subtelne zmiany, codziennie doświadczasz czegoś nowego, codziennie zauważasz inne aspekty danego zagadnienia – to właśnie jest rozwój. To jak nim pokierujesz to druga sprawa. Możesz obserwować zachodzące zmiany i nic z nimi nie robić, twierdząc „takie jest życie” lub coś podobnego, a możesz zastanowić się „hm... ciekawe z jakiego powodu TO mi się dzieje,” i poszukać odpowiedzi w SOBIE. Nie w innych czy w złym świecie. W sobie. – – – – To czy będziesz szczęśliwy czy nie zależy tylko od Ciebie. Uświadom to sobie. To czy będziesz tkwić w ograniczających Cię relacjach i układach, zależy tylko od Ciebie. Uświadom to sobie. To czy pozwolisz innym notorycznie wpływać na swoje życie, zależy tylko od Ciebie. Uświadom to sobie, To czy zaczniesz żyć tak jak Ty chcesz, zależy tylko od Ciebie. Uświadom to sobie. Przez całe lata byłeś poddawany słuchaniu różnych stwierdzeń, na swój temat, na temat innych, na temat świata, na temat życia, na temat pieniędzy. Na każdy temat. Twoją głowę wypełniają tysiące, jeśli nie miliony poglądów, które nie zostały przez Ciebie przemyślane, ale wgrane Ci przez innych. Zostałeś uwarunkowany, by żyć tak, jak Copyright by Psychorada.pl & Aneta Styńska I TY MOŻESZ BYĆ SZCZĘŚLIWY Aneta Styńska & Psychorada.pl 14 teraz żyjesz. Zostałeś uwarunkowany, by być tym kim teraz jesteś. Zostałeś uwarunkowany, by spełniać taką, a nie inną rolę społeczną. Cała masa ludzi się o to postarała – poczynając od najbliższych Ci osób, kończąc na autorach książek z krajów o których wcześniej nie słyszałeś. To oni Cię stworzyli, a Ty im na to pozwoliłeś. I nie obwiniaj ich za to. Nie mieli złych intencji, uczyli Cię jakim masz być, bo nie wiedzieli, że możesz być kimś innym. Nie wiedzieli, bo nikt ich tego nie nauczył, nikt im o tym nie powiedział. Chcieli Twojego dobra, i tworzyli je na swoją modłę. Odpuść więc im. Odpuść i wybacz wszystkim osobom, które uważasz, że Cię skrzywdziły. Wybacz sobie, że słuchałeś tych wszystkich rad, mądrości i przesądów, które Cię ograniczały i kaleczyły. Wybacz wszystko i... zacznij tworzyć swoje życie tak, aby było dla Ciebie jak najlepsze. To właśnie cel rozwoju osobistego – ulepszyć swoje życie. Jeśli masz 20 lat, to przez 20 lat słuchałeś poglądów innych osób. Jeśli masz 50 lat, to przez 50 lat słuchałeś poglądów innych osób. Jeśli masz 70 lat, to przez 70 lat słuchałeś poglądów innych osób. Nie miej złudzeń, że w ciągu jednego czy 10 szkoleń, uda Ci się nagle zmienić. Twoje zmiany czy to w zwyczajnym życiu czy w życiu w którym koncentrujesz się na swoim rozwoju osobistym są subtelne, i przebiegają niemal niezauważalnie. Czasem będziesz mieć jakąś myśl, zainspirowaną przeczytaną książką, szkoleniem czy rozmową z kimś, i ta myśl, będzie przełomem. Będziesz ją nosić w sobie, zastanowisz się nad nią kilka razy, dostrzeżesz jej sedno, zrozumiesz jaki ma związek z Tobą i po przemyśleniu puścisz wolno. Co więcej może nawet o niej zapomnisz. Ale ona nie zapomni o Tobie. Będzie już w Twojej głowie, tak samo jak wszystkie inne myśli przed nią. Ale będzie myślą, Twojego rozwoju osobistego. Będzie myślą nowej jakości. I ona w sposób podświaCopyright by Psychorada.pl & Aneta Styńska I TY MOŻESZ BYĆ SZCZĘŚLIWY Aneta Styńska & Psychorada.pl 15 domy będzie już pracować na Twoją korzyść, będzie tworzyć nowego Ciebie. Po jakimś czasie dołączy do niej myśl druga i trzecia i każda kolejna będą razem tworzyć nową siatkę myśli sprawiających , że jakość Twojego myślenia, a tym samym jakość Twojego życia będzie się zmieniać. I Ty odczujesz tę zmianę. Nieważne jakiej sfery Twojego życia będzie ona dotyczyć, ale po prostu ją poczujesz. Któregoś dnia stwierdzisz „o kurcze, tyle lat robiłem X, a przecież mogę robić Y” i poczujesz wielką lekkość od tego co Cię ograniczało. Poczujesz się wolny w tym aspekcie. To Twoje zwycięstwo. I takich zwycięstw będziesz mieć bardzo wiele – o ile oczywiście świadomie będziesz zajmować się swoimi myślami, odczuciami, pragnieniami, itd. Może jesteś nauczycielem, i pracujesz w szkole. Może wybrałeś tę pracę dlatego, że ktoś Ci tak doradził, że to będzie dla Ciebie dobre, a może wcale nie czujesz się w tej szkole dobrze. Może horda rozwrzeszczanych dzieci działa Ci na nerwy i najchętniej byś je wszystkie zakneblował i zajął się.... no właśnie – czym byś się zajął gdybyś nie musiał myśleć o wszystkich ograniczeniach jakie masz teraz? Czym byś się zajął gdybyś nie musiała martwic się pieniędzmi? Czym byś się zajął gdybyś znowu był wolny? Co Ci sprawia przyjemność, a tego nie robisz, bo nie masz kiedy? Kim chcesz być? I dlaczego tym kimś jeszcze nie jesteś? :) Myśl o tym co lubisz robić, myśl o tym co sprawia Ci przyjemność, myśl o tym jak wspaniałe życie możesz wieść. A potem pomysł o wszystkim tym co Cię na drodze do twojego szczęścia ogranicza. Copyright by Psychorada.pl & Aneta Styńska I TY MOŻESZ BYĆ SZCZĘŚLIWY Aneta Styńska & Psychorada.pl 16 Możesz mieć wiele takich myśli. One Cię stworzyły i tworzą. Albo się im poddasz, albo zaczniesz świadomie podchodzić do tego co myślisz i jak to na Ciebie wpływa. Wybór własnego szczęścia, wybór rozwoju osobistego, to decyzja na całe życie. Twoje szczęście jest więc twoją decyzją. Nie jest przypadkiem – jest twoją świadomą decyzją. Na początku tej drogi będzie wiele myśli kłębiło się w Twojej głowie. Będą to myśli o tym byś był szczęśliwy i sposobach w jaki możesz to uzyskać. Ale będą tez myśli przeszkadzajki, które będą chciały, abyś zawrócił z nowej drogi myślenia. To naturalne, ze będą pojawiać się wątpliwości a nawet chwile zwątpienia. Na tym polega właśnie rozwój. Przypomnij sobie jakąś bajkę z dzieciństwa – przeważnie w większości z nich główny bohater, aby osiągnąć szczęście musiał przejść długą i trudną drogę, naszpikowaną nieprzyjemnościami, by w końcu osiągnąć upragniony cel. Przeważnie tez doświadczał chwil zwątpienia. Jednak cel – jego przyszłe szczęście – dodawało mu wiary w siebie i odwagi. Na końcu bajki zaś, otrzymywał to co chciał. Wbrew pozorom, życie od bajek się wiele nie różni. Ty jesteś głównym bohaterem swojego życia. Ty masz jakiś cel, który chcesz osiągnąć, Ty wyruszasz w drogę życia, by go osiągnąć. Jedyne co różni życie od bajek to to, że w bajkach bohater zawsze osiąga swój cel. W życiu, chwile zwątpienia i myśli przeszkadzajki mogą to skutecznie uniemożliwić. I właśnie dlatego warto czytać poradniki, chodzić na szkolenia czy rozmawiać z innymi osobami które są na tym samym szlaku, by nabierać sił, zregenerować się i iść dalej. Iść by osiągnąć to co chcesz. Każdy człowiek ma jeden cel w życiu – chce być szczęśliwy. Ale różni ludzie inaczej widzą szczęście. Jedni widzą je jako udany Copyright by Psychorada.pl & Aneta Styńska I TY MOŻESZ BYĆ SZCZĘŚLIWY Aneta Styńska & Psychorada.pl 17 związek małżeński, rodzinę i wianuszek dzieci, inni widza szczęście w postaci eksponowanego stanowiska i wysokich zarobków, inni po prostu chcą być bajecznie bogaci, a jeszcze inni mieć to wszystko naraz. I to wszystko jest jak najbardziej OK. Jeśli coś Cię uszczęśliwia i jest w zgodzie z naturalnym porządkiem świata, to jest to ok. Co więcej masz do tego prawo. Każdy z tych celów – szczęśliwa rodzina, super stanowisko, bogactwo – jest uwarunkowane przez twoje potrzeby, które nie były spełniane wcześniej lub jest substytutem tego czego Ci faktycznie brakuje. Kombinacji może być wiele. Cel jest jeden – to wszystko ma dać Ci szczęście. Dążąc do swoich celów zawsze zadawaj sobie pytanie – Po co to robię? Dla kogo? Czy na pewno dla siebie?A jeśli tak to w jakim celu? Co mi to naprawdę da? Staraj się rozważać wszystko to co robisz. Analizując swoje wybory, poznasz siebie lepiej. A znając siebie lepiej, łatwiej Ci będzie zejść do swojego wnętrza, na najniższą głębokość. Im lepiej znasz siebie, tym lepiej wiesz kim jesteś. Wiedząc kim jesteś możesz lepiej zaplanować swoje dalsze kroki w życiu. Twoje wybory będą wtedy świadome, i będą płynąć prosto z Twojego wnętrza, zamiast być podyktowane sugestiami osób trzecich. Inni ludzie mogą być tylko i wyłącznie Twoimi drogowskazami, takimi znakami drogowymi. Ktoś Ci mówi, „uważaj, nie inwestuj na giełdzie, bo wszystko stracisz” , a Ty zamiast pomyśleć „o kurcze, ma człowiek rację, nie będę więc inwestować”, pomyślisz „Ok, mogę stracić, ale mogę też zyskać. Wszystko zależy od tego czy mam odpowiednie kwalifikacje ku temu i wiedzę. Jeśli mam to ok, inwestuje od razu. Jeśli nie ma, to szukam eksperta i zobaczę, co ten ekspert od finansów mi powie. Potem znowu się zastanowię, zanim podejmę właściwą decyzję”. Copyright by Psychorada.pl & Aneta Styńska I TY MOŻESZ BYĆ SZCZĘŚLIWY Aneta Styńska & Psychorada.pl 18 Różnica w tych dwóch podejściach jest ogromna – podejście pierwsze stosuje większość znanych mi osób – ktoś coś powie, a oni się do tego stosują, niezależnie od tego czy ten ktoś jest ekspertem w danej dziedzinie czy nie. Podejście drugie – pokazuje osobę uważną, otwartą na sugestie i zdanie innych, ale nie ulegającej wpływom osób trzecich. Osoba taka rozważa za i przeciw, szuka porad ekspertów, i dopiero potem podejmuje decyzje. I może albo zainwestować albo nie. Ale droga jaka wykonała do momentu decyzji jest drogą świadomego siebie, swoich możliwości i praw człowieka. Osoba pierwsza, poszła na życiowa łatwiznę i centralnie olała temat. Wiele się mówi o tym, że grzeczne dziewczynki nie osiągają sukcesów w życiu. Zapomina się o grzecznych chłopcach :) Mówiąc „grzeczni” mówimy o tym, że są to osoby, wychowane czy też uwarunkowane w taki sposób, aby ulegały wpływom osób trzecich. Mama i taka mówią „nie chodź na naukę tańca, co z tego, ze kochasz taniec, lepiej zostań ekonomistą, bo to da Ci pieniądze na życie w przyszłości” - a Ty nim zostajesz i marnujesz sobie życie na kilka sposobów. Po pierwsze - pozwalając by ktoś decydował o twoim życiu, wbrew Tobie. Opierasz swoje najbliższe 50 czy nawet 60 lat na decyzji osób, które nie są zawodowymi tancerzami. Po drugie – pozwalasz sam sobie robić coś wbrew Tobie. Skazujesz się przez to na cierpienie, bo wyrzekasz się sam siebie. To niemal jak gwałt. Gwałt na Tobie. Co więcej sam na to pozwalasz, więc stajesz się ofiarą tej sytuacji. A potem wielu innych... Po trzecie – zmuszasz się do robienia czegoś, czego nie lubisz, więc nie będziesz mieć fajnego zawodu, fajnej pracy, fajnego życia. Będziesz sfrustrowanym nieudacznikiem mającym ciągle Copyright by Psychorada.pl & Aneta Styńska I TY MOŻESZ BYĆ SZCZĘŚLIWY Aneta Styńska & Psychorada.pl 19 do kogoś pretensje o swój nieszczęśliwy los. Do rządku, do systemu społecznego, do żony, do męża, do dzieci, do rodziców, do znajomych. Kto wie, czy to nie sprawi, że zaczniesz wieść podwójne życie, unieszczęśliwiając dodatkowo poza sobą , kolejne osoby... Po czwarte – możesz w przyszłości do swoich dzieci zrobić dokładnie to samo... Skazując je na takie samo życie jakie Ty masz. A prawda jest taka, że masz wpływ na to kim jesteś, co robisz, z kim się spotykasz. Masz prawo nie zgodzić się z opinia innych osób i podążyć swoją drogą. Możesz studiować ekonomię i jednocześnie codziennie mieć treningi taneczne. Wtedy dopiero będziesz mógł wybrać, co faktycznie jest dla Ciebie ważne, co Cię kręci, co Ci sprawia większą przyjemność. Może jedna z tych dwóch czynności, a może żadna z nich. Znowu staniesz przed wyborem „co dalej? Co wybrać? Co jest dla mnie najlepsze?” Im więcej wyborów podejmiesz, tym lepiej. Bo to przykłady tego, jak bardzo świadomy siebie jesteś, jak bardzo masz wpływ na swoje życie, swój los i swoje szczęście. To stawia Cię dopiero w szeregu osób „dojrzałych”. Osoby, które nie podejmują samodzielnych przemyślanych decyzji prowadzących ich do szczęścia, nie są osobami dojrzałymi. To dzieci, i nie ważne czy mają 30 czy 50 czy 80 lat. Im wcześniej to sobie uświadomisz tym lepiej dla Ciebie, bo szybciej wejdziesz na drogę samostanowienia o sobie i swoim życiu. Zawsze poddawaj przemyśleniom podglądy innych – jeśli ktoś Ci mówi „X”, spytaj „Czemu tak uważasz?”, po uzyskaniu odpowiedzi, zadawaj kolejne pytania. Copyright by Psychorada.pl & Aneta Styńska I TY MOŻESZ BYĆ SZCZĘŚLIWY Aneta Styńska & Psychorada.pl 20 Edukuj się. Rozwijaj się. Stawiaj się świadomym siebie i innych ludzi. Inni ludzie i sytuacje które stwarzają, to Twoje drogowskazy – obserwuj je i decyduj w która stronę chcesz iść. Ale nie daj się popychać jak owca do zagrody. Bądź swoim własnym przewodnikiem. Jeśli lubisz podążać za tłumem, to ok, podążaj. Ale jeśli tego nie lubisz, to tego nie rób. Żyj w zgodzie ze sobą – z tym sobą, który się w Tobie dopiero narodzi, tym kim jesteś naprawdę, nie zaś z tym Tobą, który został uwarunkowany przez lata poglądów innych ludzi. Teraz jest moment w którym możesz podjąć decyzję – decyzję, która zmieni Twoje życie, decyzję która przybliży Cię do tego, że będziesz mieć w życiu wszystko to co dla Ciebie najlepsze. Jeśli marzysz o wielkich pieniądzach ok, ale pomyśl, czy wolisz żyć z pełnym kontem , czy już teraz zdecydować się na to, aby spotykało Cię w życiu wszystko to co dla Ciebie najlepsze. I to „wszystko to co dla Ciebie najlepsze” to wcale nie musi być pełne milionów euro konto. To może być coś innego. Czy nie wolałbyś żyć w sposób, który Cię w 100000% uszczęśliwi? Nie myśl o pieniądzach, nie myśl o idealnym partnerze, nie myśl o super etacie. Myśl tylko o tym, aby w Twoim życiu było tylko to, co dla Ciebie najlepsze. Cała reszta przyjdzie sama i we właściwej kolejności. Zaufaj swojemu życiu, przecież nie jesteś na Ziemi bez powodu – jesteś tu bo sprowadziła Cię tu miłość innych osób, Twoich rodziców, czy dziadków, czy kogokolwiek innego. Być może niewłaściwie afirmowali wszystkie swoje myśli na temat Twojego życia, przez co nie jesteś teraz szczęśliwym człowiekiem, ale wybacz im to. Masz ważniejsze sprawy niż rozpamiętywanie złych wydarzeń. Masz przed sobą decyzje, czy chcesz Copyright by Psychorada.pl & Aneta Styńska I TY MOŻESZ BYĆ SZCZĘŚLIWY Aneta Styńska & Psychorada.pl 21 być spełnionym człowiekiem czy nie. Masz do wyboru jakość swojego życia. Czy zaufasz życiu? Czy zaufasz samemu sobie? Pamiętasz film „Titanic”? Główny bohater wygrywa w karty bilet na Titanica dosłownie na kilka minut przed odpłynięciem statku. Cieszy się na tę przygodę, jest spontaniczny i wdzięczny życiu za to, że na niego wsiadł. Spotyka na nim piękna kobietę z wyższych sfer w której się zakochuje. Z wzajemnością. Maluje jej portret, kocha się z nią. Jest szczęśliwy. Statek jednak ulega zderzeniu z góra lodowa i zaczyna tonąc. Zakochanym nie udaje się dostać na szalupę ratunkową. Chłopak więc przyciąga jakąś deskę, by ukochana mogła na niej leżeć i czekać na pomoc. Sam z braku miejsca pozostaje w lodowatej wodzie. Umiera z przemarznięcia. Czy jego życie było zmarnowane? Nie było – zaznał miłości, szczęścia, czerpał z życia cała jego radość. Po czym odszedł ze świata, bo takie okoliczności zaistniały. Przyjął je z wdzięcznością i te dobre i te złe. A co z kobietą? Płynie statkiem, wraz z narzeczonym, który się nad nią znęca i psychicznie i fizycznie. Ma wielkie bogactwo, więc jako jego żona będzie zabezpieczona finansowo. Niestety robi to wbrew sobie, na prośbę swojej matki, która „dla jej dobra” swata ja z tyranem. Ale... na statku jest pewien prostoduszny chłopak, bez szlachetnego urodzenia, który pokazuje jej jak wesołe i zabawne może być życie. Uczy ją czym jest wolność, czym jest świadomy wybór, pokazuje że ma prawo wybierać to co chce. Nawet jeśli to się komuś nie podoba. Uczy ją, że łamanie obowiązujących w danej kulturze narzuconych zasad wychowania i zachowania, nie jest niczym złym. Pokazuje że dobro nie ogranicza ludzi i ich nie uzależnia od siebie. Copyright by Psychorada.pl & Aneta Styńska I TY MOŻESZ BYĆ SZCZĘŚLIWY Aneta Styńska & Psychorada.pl 22 Potem ona leży przemarznięta na desce po zatonięciu statku. Odkrywa, ze jej ukochany zamarzł, ratując jej życie. Czy też może ofiarowując jej życie, za swoje. Pokazując nawet w taki tragiczny sposób, że człowiek ma prawo dokonywać takich wyborów, jakich chce. Dziewczyna staje więc przed wyborem – wrócić do dawnego życia, przeprosić swojego narzeczonego, za rzekomą zdradę, i przez kolejne 40 lat toczyć grę pozorów, w arystokratycznym świecie kłamców, czy zacząć nowe życie, w którym będzie mogła robić to co ja uszczęśliwia, to co jej sprawia przyjemność, bo wie, że to co inni jej wmawiają, dla jej rzekomego dobra, to stek kłamstw, szemrane interesy osób trzecich i nic, co tak naprawdę przyniesie jej szczęście. Człowiek zawsze ma wybór. TY masz zawsze wybór. Zdecyduj się na życie , które będzie dla Ciebie właściwe. Zdecyduj się na to już teraz. Powiedz na głos – przeczytaj na głos tę afirmację: W moim życiu, wszystko dzieje się dla mojego najwyższego dobra. Z tej i z każdej sytuacji w moim życiu , wynika dla mnie tylko dobro. Potrafię dokonywać pozytywnych zmian w swoim życiu. Od teraz codziennie robię dla siebie coś dobrego. Dokonuje właściwych wyborów. Szanuję siebie i kocham siebie. Życie spełnia wszystkie moje potrzeby z wielką obfitością. Mam zatem obfitość zdrowia. Obfitość pieniędzy. Obfitość miłości. Czuje wdzięczność za swoje życie. Copyright by Psychorada.pl & Aneta Styńska I TY MOŻESZ BYĆ SZCZĘŚLIWY Aneta Styńska & Psychorada.pl 23 2 Po co się uczymy? - rola nauki w podwyższaniu jakości życia – Kinga Frąckiewicz Uczymy się z bardzo różnych powodów. Ale zawsze robimy to dla siebie. Czasem uczysz się, żeby nie zawieść oczekiwań bliskich osób albo dlatego, że w nagrodę za dobrze zdany egzamin rodzice obiecali pożyczyć ci samochód na weekend. Bo jeszcze nie widzisz płynących z nauki innych korzyści. Na czym te korzyści mogą polegać, co ci przynosić? 1. Poczucie bezpieczeństwa (wpływają na nie miedzy innymi sukcesy zawodowe, poczucie przynależności do określonej grupy ludzi, poczucie bycia szanowanym przez innych). Nauka rzadko jest inwestycją, która zwraca się nam od razu ale im więcej w siebie zainwestujemy, im więcej czasu poświęcimy nauce, tym większe jest prawdopodobieństwo, że zainwestowany przez nas wysiłek zaprocentuje, że znajdziemy w przyszłości taką pracę, która będzie nam odpowiadała, jej specyfika, rytm, intensywność, pracę która pozwoli nam cieszyć się życiem, pomoże nam spełniać nasze pragnienia, realizować potrzeby i marzenia a niejednokrotnie może nadać sens naszemu życiu. Żeby znaleźć satysfakcjonującą pracę, nie wystarczy posiadanie dyplomu. Dla pracodawców liczą się w równym stopniu praktyczne umiejętności, które posiadasz, odbyte przez ciebie praktyki i to, czy chcesz się doskonalić w obranej przez siebie dziedzinie , podnosząc swoje zawodowe kompetencje. Zazdrościłam kiedyś ludziom , którzy nie mają stałej pracy, nie mają określonego zawodu, praca nie wyznacza im rytmu dnia, tym, którzy Copyright by Psychorada.pl & Aneta Styńska I TY MOŻESZ BYĆ SZCZĘŚLIWY Aneta Styńska & Psychorada.pl 24 potrafią najmować się do różnych zajęć , zależnie od tego, gdzie się znajdują i jaka jest akurat potrzeba. Zazdrościłam im wolności od odpowiedzialności. Nadal podziwiam ich odwagę i elastyczność ale wiem, że mogą płacić za takie życie cenę , jaką jest nieumiejętność określenia swojej roli w świecie i co za tym idzie, brak poczucia bezpieczeństwa. Praca nie musi być ograniczeniem, dzięki niej możemy dojść do etapu życia, w którym nie musimy myśleć o pieniądzach, tylko żyć wygodnie zaspokajając swoje potrzeby i mogąc planować swobodnie dalszą przyszłość. W głównej mierze od nas zależy to, czy będziemy rozwijać swoje umiejętności i pogłębiać swoją wiedzę, dając sobie tym samym szansę na lepszą przyszłość. Pogłębianie wiedzy w dziedzinie, która cię interesuje sprawia, że stajesz się autorytetem w tym zakresie, osobą , której wiedza i opinie są cenione przez innych, sam bardziej cenisz swoje umiejętności i możesz oczekiwać w zamian za swoja pracę lepszego wynagrodzenia. Od poziomu naszej wiedzy i umiejętności zależą nasze sukcesy zawodowe , pozycja społeczna. Dobrze jest móc zaplanować swoją przyszłość, zdążać wytrwale krok po kroku do obranego przez siebie celu. Łatwo wtedy znaleźć sens tego, co robimy, zmotywować się do nauki, ćwiczeń. Przykładem takiej osoby był Pablo Picasso, który od najmłodszych lat uczył się rysunku, wiedział i czuł po co to robi. Często jest tak, że nie potrafimy sprecyzować jasno , czym chcemy się zajmować w życiu, jaką drogę zawodową obrać. I w jednym i w drugim przypadku możemy wątpić w to , czy jest sens uczyć się tego, co nie wydaje nam się być przydatnym. Po co malarzowi uczyć się fizyki, po co tracić energię i czas na naukę tego, co nas nie interesuje? Copyright by Psychorada.pl & Aneta Styńska I TY MOŻESZ BYĆ SZCZĘŚLIWY Aneta Styńska & Psychorada.pl 25 2. Łatwiejsze życie. Czasem jednak życie zaskakuje nas , pokazując że wiedza, która wydawała nam się zbędna jednak w niektórych sytuacjach się przydaje. Tak się okazało kiedy moja przyjaciółka , plastyczka zaprojektowała na obronę swojego dyplomu przepiękne lampy. Lampy nie zostały jednak w odpowiednim czasie wykonane i zaprezentowane, ponieważ zabrakło nam podstawowej wiedzy z geometrii, która umożliwiłaby wycięcie przestrzennych form z pleksi, z których miały powstać do lamp abażury. Warto być trochę jak Leonardo da Vinci, wszechstronny człowiek epoki Renesansu. Człowiek ma większe możliwości , kiedy jego wiedza jest rozległa, a umysł dociekliwy. Potrafi wtedy z różnych punktów widzenia spojrzeć na problem, który napotyka, ma możliwość zastosowania większej ilości różnorakich rozwiązań, pomaga mu w tym umiejętność przenoszenia rozwiązań problemów z jednej dziedziny na inną, która często pozornie nie jest z pierwszą związana. Nie chodzi o to, żebyśmy znali się na wszystkim, bo to nie możliwe ale żebyśmy nie odrzucali możliwości uczenia się i poznawania wiadomości z różnych dziedzin, ponieważ mogą nam one ułatwić życie. Dzięki nim nie damy się oszukać, kiedy ktoś będzie zachwalał nam niepraktyczny towar , bo zauważymy jego wady, będziemy w stanie naprawić drobną usterkę w samochodzie czy w domu , jeśli znajdziemy się w kłopotliwej sytuacji zdani sami na siebie, przypilnujemy fachowców robiących remont w naszym mieszkaniu, pokazując im , że znamy się na rzeczy i że potrafimy ocenić jakość ich pracy. Pracodawcy cenią u pracownika wyspecjalizowanie w dziedzinie, w której mają go zatrudnić, ale spośród specjalistów wybiorą do swojej firmy taką osobę, która oprócz wykonywania dobrze wyuczonego zawodu potrafi prowadzić samochód, porozumieć się Copyright by Psychorada.pl & Aneta Styńska I TY MOŻESZ BYĆ SZCZĘŚLIWY Aneta Styńska & Psychorada.pl 26 z osobą mówiącą innym niż nasz językiem, taką, która potrafi dobrze się zaprezentować, swobodnie nawiązywać z ludźmi kontakty, porozmawiać na każdy temat. 3. Przyjemność. Nauka sama w sobie może być przyjemnością. Kiedy jest naszą pasją, uczymy się, rozwijamy zdolności nie zważając na trud, niedogodności jakie towarzyszą temu procesowi. Malarz doskonali swój warsztat pracy, uczy się nowych zastosowań farb, odkrywa nowe sposoby malowania, angażując w to maksymalnie swoją energię. Dla niego proces malowania może się stać celem samym w sobie. Wykonywanie zadania, ćwiczenie i rozwijanie swoich umiejętności samo w sobie jest nagradzające, daje satysfakcję, radość, a przede wszystkim porywa i angażuje bez reszty. Jeżeli będziemy ciekawi świata i otwarci na nowe informacje, mamy szansę znaleźć taką dziedzinę, która stanie się dla nas szczególna, zgłębianie której pochłonie nas bez reszty i będzie tak zadowalające, że oddamy się pasji zapominając o zmęczeniu. Takie doświadczenie nie jest zarezerwowane jedynie dla artystów czy naukowców. Znam młodych ludzi, którzy nie zważając na złą pogodę wybierają się wczesnym rankiem w las z lornetką, żeby obserwować ptaki, znam 17 latka, który w pocie czoła rozkręca i składa z powrotem stare motocykle, żeby jak najwięcej się o nich nauczyć. Nauka może być antidotum na nudę i niepokój. Pogłębianie swojej wiedzy może przynosić poczucie spełnienia i sensu życia. Ludzie , którzy mają swoją pasję stają się często w mniejszym stopniu zależni od zewnętrznych sytuacji, które ich spotykają. Potrafią znaleźć oparcie w sobie i w rozwijaniu swoich zainteresowań. Czynności , które ich pochłaniają pozwalają im na dystansowanie się względem spraw, na które nie mają wpływu, uspokajają, dają im poczucie sprawstwa i przekonanie, że to, co robią jest ważne. Copyright by Psychorada.pl & Aneta Styńska I TY MOŻESZ BYĆ SZCZĘŚLIWY Aneta Styńska & Psychorada.pl 27 Ciekawość świata, poszerzenie kontaktów towarzyskich. 4. Każda istota ma potrzebę eksploracji - poznawania nowego. Każde poznawanie jest uczeniem się. Uczymy się nie tylko z książek i na wykładach, ale poprzez doznawanie świata wszystkimi naszymi zmysłami – wzrokiem, dotykiem, słuchem, węchem, poznając smaki. Poprzez poznanie- uczenie się , następuje zmiana w nas, w naszym zachowaniu, spojrzeniu na świat, siebie i na innych ludzi. Uczymy się tego, jak w różny sposób możemy zareagować w odmiennych sytuacjach , dzięki czemu umiemy wybrać najbardziej adekwatną do zaistniałej sytuacji reakcję. Potrafimy być bardziej elastyczni, dostosowywać się do zmian otoczenia , tak, żeby czuć się w nim dobrze. Czujemy się bezpieczniej w świecie i w kontaktach z innymi ludźmi ,kiedy więcej rozumiemy z tego, co naokoło nas się dzieje, kiedy mniej sytuacji potrafi nas nieprzyjemnie zaskoczyć. Przestajemy patrzeć na świat i na innych ludzi wąsko torowo, im więcej elementów w świecie poznajemy, tym wydaje nam się on bogatszy, ciekawszy i wart dalszego poznania. Podróże i kontakty z innymi ludźmi sprawiają ,że jesteśmy ciekawi poznawania ich języków i kultury. Nauka obcych języków pozwala nam na swobodne porozumiewanie się , dzięki czemu możemy podróżować bez obaw, że nie zrozumiemy innych ludzi, mamy też możliwość znalezienia pracy w innym kraju i lepiej płatnej pracy w Polsce. 5. Odkrywanie swoich talentów i czerpanie z nich satysfakcji. Ucząc się, mamy też możliwość poznawania samego siebie, rozwijamy a niejednokrotnie odkrywamy w sobie talenty, o których istnieniu nie mieliśmy pojęcia. Przysłowie mówi, że „talent to połowa Copyright by Psychorada.pl & Aneta Styńska I TY MOŻESZ BYĆ SZCZĘŚLIWY Aneta Styńska & Psychorada.pl 28 sukcesu, na drugą połowę musimy zapracować”. Każdy ma w sobie jakieś zdolności, które predysponują go do zajmowania się określonymi rzeczami. Zajęcia , które sprawiają mu radość. Dobrze jest poszukać tego, co gdzieś w głębi nas porusza, pociąga, zachwyca i porywa do działania. Dobrze jest rozwijać swoje zdolności, żeby móc czerpać z nich korzyści, bo jeśli nie pracujemy nad tym, niestety nasze talenty mogą nie wystarczyć do osiągnięcia przez nas sukcesu. Nie rozwijane talenty, nie ćwiczone umiejętności zostają uśpione, nie możemy z nich korzystać. Ręka odwykła od rysowania czy grania na instrumencie przestaje być wystarczająco sprawna i zaczyna zawodzić. Już dawno temu w przypowieści biblijnej zostało powiedziane, żebyśmy nie zakopywali swoich talentów ale działali i robili z nich użytek. Inaczej marnotrawimy swój potencjał. Zadania, które przed sobą stawiamy powinny być adekwatne do stopnia naszych umiejętności. Tylko wtedy możemy te umiejętności rozwijać, ciesząc się nimi, nie fundując sobie nudy albo nadmiernego niepokoju. Ćwiczmy swoje umiejętności i stawiajmy przed sobą coraz to nowsze zadania, tak jak dziecko , które przesiada się na dwukołowy rowerek, kiedy opanuje już jazdę na czterech kółkach. Studia dają nam szansę na rozwijanie naszych umiejętności, pozwalają na to, żeby nasze talenty procentowały i były pomocne nam w życiu. Dają nam szansę na znalezienie takiego zajęcia, do którego wykonywania nie będziemy musieli się zmuszać, które będzie przynosiło nam satysfakcję i poczucie, że to, co robimy jest wartościowe. „Zakopując” swoje talenty , nie ucząc się i nie rozwijając ich, marnujemy swój potencjał, nie dajemy sobie szansy na życie takie, jakiego pragniemy, skazujemy się na bylejakość, przypadkowość, robienie nie tego, co daje nam przyjemność , tylko na pracę, pozwalającą nam przetrwać z dnia na dzień, taką, która jest dla nas ciężarem. Copyright by Psychorada.pl & Aneta Styńska I TY MOŻESZ BYĆ SZCZĘŚLIWY Aneta Styńska & Psychorada.pl 29 6. Inspiracja Szkoła i uczelnia dają możliwość poznawania nowych osób, poszerzania swoich kontaktów towarzyskich. Wiele dojrzałych i spełnionych zawodowo osób decyduje się na studia podyplomowe nie tylko po to, aby pogłębiać swoją wiedzę albo żeby zdobyć następny dokument potwierdzający ich umiejętności , ale przede wszystkim, żeby spotkać osoby pracujące w tej samej co one dziedzinie. Takie kontakty mogą uchronić człowieka przed „wypaleniem zawodowym”, poczuciem, że już nic nowego nie jest on w stanie wnieść do swojej pracy, że brak mu nowych pomysłów, które by mogły ją uatrakcyjnić, nowych wyzwań, przez co jego zajęcie staje się coraz bardziej monotonne i coraz mniej człowiek odczuwa zapału do pracy. Znajdując się w otoczeniu osób, które mają podobne zainteresowania i cele , łatwiej te zainteresowania na nowo rozbudzić. Ludzie mający podobne cele, zachęcają się wzajemnie do działania, wymieniają pomysłami, inspirują. Dlatego, jeśli interesuje cię jakaś dziedzina wiedzy, dobrze mieć kontakt z osobami, które też się tym samym co ty interesują. 7. Odporność na sytuacje wywołujące stres. Uczenie się pozwala nam poznać siebie także pod innym względem, poznajemy nie tylko swoje talenty i mocne strony , mamy także możliwość przyjrzenia się temu, jak reagujemy w sytuacjach stresujących, jakimi są: zdawanie egzaminu , ustna odpowiedź czy wystąpienie publiczne na forum grupy. Takie sytuacje mogą nas nauczyć konstruktywnego radzenia sobie ze stresem, a każde tego typu doświadczenie, zakończone pomyślnie dla nas uodparnia nas na stres, który dotyka nas także poza szkołą. 8. Sprawność umysłu. Podobno człowiek się starzeje wtedy, kiedy nie chce się już niczego Copyright by Psychorada.pl & Aneta Styńska I TY MOŻESZ BYĆ SZCZĘŚLIWY Aneta Styńska & Psychorada.pl 30 nowego uczyć. Uczenie się poprawia zdolności kojarzenia, lepiej potrafimy wyciągać wnioski z różnych ważnych dla nas sytuacji, uczenie się wpływa na poprawę pamięci, jest swoistą gimnastyką dla mózgu. W ostatnich latach masowo rozwijają się tak zwane Uniwersytety Trzeciego Wieku, w których studiują ludzie po pięćdziesiątym roku życia, mają one wielkie powodzenie i żeby dostać się na Uniwersytet należy dużo wcześniej rezerwować sobie na nim miejsce. W procesie zapamiętywania bardzo ważną rolę odgrywa struktura mózgu o nazwie hipokamp. W trakcie uczenia się powstają tam nowe neurony. Można więc powiedzieć, że uczenie odmładza mózg. Jednym z objawów choroby psychicznej, jaką jest depresja, jest to, że człowiek zaprzestaje działania, poznawanie nowych rzeczy męczy go i nie sprawia radości. 9. Zdobywanie pewności siebie. Na warsztatach terapii zajęciowej ludzie chorzy czy niepełnosprawni zdobywają nowe umiejętności, uczą się wykonywania artystycznego rzemiosła, gotowania, aktorstwa. Zdobywając wiedzę i praktykę budują tym samym pewność siebie i wiarę we własne siły. Uczenie się i ciągłe rozwijanie swoich umiejętności jest tym, co pozwala nam zdrowo funkcjonować. Nasze otoczenie cały czas się zmienia i coraz więcej od nas wymaga. Odkrywamy też wciąż nasze potrzeby i pragnienia, chcemy realizować marzenia. Żeby móc sprostać wymaganiom otoczenia, w którym żyjemy i swoim własnym, nie można stać w miejscu, trzeba zadbać o ciągły rozwój swoich umiejętności a co za tym idzie, o rozwój samego siebie. Copyright by Psychorada.pl & Aneta Styńska I TY MOŻESZ BYĆ SZCZĘŚLIWY Aneta Styńska & Psychorada.pl 31 3 Dlaczego związki międzyludzkie są takie ważne? - Aneta Styńska Na pewno wiesz o tym, że rodzina jest podstawową komórka społeczną. A przynajmniej tak patetycznie zostało to przez ustawodawców swojego czasu określone. Można też nazwać rodzinę, podwalinami czy fundamentem dla przyszłych pokoleń. I oczywiście jest w tym bardzo wiele prawdy. Z tym, że zapominamy o tym, albo nie przywiązujemy zupełnie wagi do tego zagadnienia. A to już błąd. Rodzina zaczyna się w momencie, gdy dwoje ludzi postanawia być ze sobą, aby spędzić razem całe swoje dalsze życie. I w tym pięknym momencie - nie ważne czy to wyznanie miłości, czy oficjalne zaręczyny czy nawet ślub, zaczynają się dwa poważne schodki. Schodek 1 - pochodzimy z różnych rodzin Niby nic wielkiego, bo przecież, jeśli spojrzeć szerzej, to w większości sytuacji, nasz partner pochodzi z naszego otoczenia - ze szkoły, studiów, miejsca pracy, obozu, kółka zainteresowań. Więc jest podoby do nas i najprawdopodobniej ma podobne poglądy na wiele spraw. Problem w tym, że para ukształtowana została przez odmienne rodziny, odmienne wzorce zachowań, odmienne podejście do większości drobnych spraw. Wszystko to będzie pojawiać się w życiu pary, będzie jak kalkomania domu rodzinnego. Bo są to trwale wgrane wzroce (schematy) zachowań. I o ile jako para, gdzie oboje partnerzy są autonomicznymi jednostkami nie widać tak bardzo tych odmien- Copyright by Psychorada.pl & Aneta Styńska I TY MOŻESZ BYĆ SZCZĘŚLIWY Aneta Styńska & Psychorada.pl 32 ności, w momencie scalenia związku zaczynają się pojawiać. I sprawiać kłopoty. Wyobraźmy sobie taką sytuację, gdzie kobieta pochodzi z domu w którym uczono ją niezależności względem siebie i życia, a mężczyznę bycia głową rodziny, zawiadującego niemal każdą podejmowaną decyzją. I o ile na poziomie związku nieformalnego to podobieństwo w podejściu do niezależności i zaradności parę łączyło, tak po sformalizowaniu związku może zacząć dzielić. Kobieta będzie chciała przewodzić rodzinie i mężczyzna będzie chciał przewodzić rodzinie. Konflikt murowany. Jeśli dojdzie do rozwodu z powodu niezgodności charakterów, to oczywiście dzieci tej pary już na starcie, będą miały problemy z ułożeniem sobie pozytywnych relacji partnerskich w przyszłości, bo ich nie poznały we własnym domu rodzinnym. Schodek 2 - brak pozytywnych wzorców małżeńskich w domu To poważna sprawa, szczególnie teraz, gdy od 30 lat wskaźniki rozwodów są tak wysokie. Co by nie mówić i czy się człowiek z tym zgadza czy nie, to brak mamy lub taty w domu, odbija się bardzo ciężkim piętnem na życiu ich potomstwa. Bo jaki wzorzec mężczyzny czy ojca otrzymuje dziecko, które nie ma mężczyzny czy ojca w domu, bo wolał założyć nową rodzinę? Jaki wzorzec otrzymuje dziecko, którego matka opuściła ojca, dla innego mężczyzny? Oczywiście nie zachęcam tu do trwania w związkach patologicznych, które krzywdzą za wszelką cenę. Zachęcam do nauczenia się porozumiewania ze sobą w sposób serdeczny, który wyklucza wszelką walkę o władzę. Tylko to sprawia, że para będzie w stanie żyć w zgodzie przez długie lata. Poza sytuacjami, gdy rodzina traci w tragicznych okolicznościach jakąś osobę, bez swojej świadomej decyzji, każde inne odejście członka rodziny zaburza naturalny porządek. Jeśli dziecko wychowuje się bez rodzica czy obojga rodziców trudno mu będzie zrozumieć relację w rodzinie, gdzie oboje rodziców żyją ze sobą w miłości. I odwrotnie Copyright by Psychorada.pl & Aneta Styńska I TY MOŻESZ BYĆ SZCZĘŚLIWY Aneta Styńska & Psychorada.pl 33 - osoba z pełnej niepatologicznej rodziny, będzie miała problem, aby na dłuższą metę zrozumieć motywy i postępowanie osoby pozbawionej rodziny. Gdy dwie takie osoby postanowią być razem problemy będą występować w szybkim tempie. I przeniosą się na ich potomstwo. Co zatem robić? Dobierać się tak mocnymi podobieństwami, aby nie było konfliktów? Czy też właśnie na zasadzie przeciwieństw, aby się ciągle ścierać i w ten sposób tworzyć nowe wartości? Nie ma na to reguły. Wiele różnych badań psychologicznych starało się wyjaśnić co i jak robić, aby pary jak najdłużej trwały ze sobą. Trwały w szczęściu. I w zależności od zmiennych badania, osób biorących w nich udział, różnic kulturowych, dochodzono do różnych wniosków. Jednak tym co najbardziej scala pary, nie są wcale te same poglądy, to samo podejście do świata czy poglądy polityczne. Tym co sprawia, że para jest w stanie przez długie lata cieszyć się sobą i codziennie przeżywać wzajemną fascynację, jest okazywanie sobie miłości. Tylko tyle. Aż tyle. A miłość z definicji wyklucza jakąkolwiek walkę o cokolwiek. Nie ma w niej miejsca na walkę o władzę, o to kto ma rację, czyje zdanie ważniejsze, kto ma większy wkład w życie rodziny, kto lepiej wychowuje dzieci. "Miłość nie potrzebuje takich wyrzeczeń. Prawdziwa miłość pozwala każdemu iść swoją drogą, bo to nie może w żaden sposób oddalić od siebie dwóch Połówek." - P. Coehlo, Brida I właśnie dlatego będziemy wspierać singli, osoby w związkach formalnych i nieformalnych, by pracowały nad swoim związkiem przyszłym lub obecnym, bo od tego zależy ich dalsze szczęście i dalsze Copyright by Psychorada.pl & Aneta Styńska I TY MOŻESZ BYĆ SZCZĘŚLIWY Aneta Styńska & Psychorada.pl 34 szczęście ich dzieci (nawet jeśli ich obecnie nie posiadają). Życia w miłości nie można sobie przełożyć na inny wolny termin. "Miłość jest zawsze nowa. I bez względu na to, czy w życiu kochamy raz, dwa, czy dziesięć razy zawsze stajemy w obliczu nieznanego. Miłość może nas pogrążyć w ogniu piekieł, albo zabrać do bram raju - ale zawsze gdzieś nas prowadzi. I czas się z tym pogodzić, albowiem jest ona treścią naszego istnienia. Miłości trzeba szukać wszędzie, nawet za cenę długich godzin, dni, tygodni smutku i rozczarowań. Bowiem kiedy wyruszymy na poszukiwanie miłości ona zawsze wyjdzie nam na przeciw. I nas wybawi." - P. Coehlo, Zahir Copyright by Psychorada.pl & Aneta Styńska I TY MOŻESZ BYĆ SZCZĘŚLIWY Aneta Styńska & Psychorada.pl 35 4 Jak mówić o uczuciach? - Kinga Frąckiewicz Czasem mówienie o uczuciach nie jest łatwe, szczególnie wtedy, kiedy sami nie wiemy, co czujemy, kiedy się w tym pogubimy. On rozczarował Cię już mnóstwo razy. Kłócicie się, potem burza przycicha i jest całkiem dobrze, wypełniacie Wasze codzienne obowiązki związane z dzieckiem, pracą, domem. Tylko nie kochacie się ze sobą tak często jak dawniej, właściwie dosłownie ze sobą nie śpicie. On zasypia w salonie na kanapie, Ty zasypiasz z dzieckiem, bo tak jest Ci wygodniej. Jeśli synek w nocy Cię budzi, nie musisz z sypialni przechodzić do dziecinnego pokoju, żeby go uspokoić. Coraz rzadziej mówisz mu , że go kochasz, czujesz, że brzmi to jakoś fałszywie, kiedy wypowiadasz te słowa. Masz wrażenie, że mówisz wtedy obcym, nie swoim głosem. Rzadziej też od niego słyszysz : kocham cię . Aż pewnego dnia on Cię przytula i mówi: tęsknię za Tobą. Czy Ty mnie jeszcze kochasz? Czy jestem dla Ciebie ważny? Całuje Cię, rozbiera i głaszcze, Ty poddajesz się jego pocałunkom, ale nie potrafisz rozluźnić swojego ciała, na tyle, żeby współgrało z jego ciałem. Żebyś mogła poczuć, że stajecie się jednym w miłosnym uścisku. Bo w głowie masz burzę myśli skoncentrowanych na jednym pytaniu: czy eszcze go kochasz ? I bardzo chciałabyś znaleźć na to pytanie odpowiedź. Dla niego. A jeszcze bardziej dla siebie. Bo okazuje się, że tego nie wiesz. Rozmawianie o uczuciach zbliża do siebie partnerów. Ale jak rozmawiać o nich, jeżeli sama nie wiesz, co czujesz. Musisz więc milczeć. Kiedy nie wiesz, czy jest jeszcze w Tobie miłość do niego, wtedy czu- Copyright by Psychorada.pl & Aneta Styńska I TY MOŻESZ BYĆ SZCZĘŚLIWY Aneta Styńska & Psychorada.pl 36 jesz momentami, kochając się z nim, a właściwie poddając się jego namiętności, że pozwalasz na gwałt na sobie. Że oddajesz mu swoje ciało tylko dla jego przyjemności i może jeszcze po to, żebyście mogli dalej nazywać się małżeństwem. Za chwilę wstydzisz się takich myśli. Przecież on jest najbliższą Ci osobą. Kocha się z Tobą, więc jest jeszcze Twój , chce z Tobą być, jesteś dla niego ważna. Patrzysz na niego z czułością. Gdybyś potrafiła podzielić się z nim tym, co czujesz, przyniosłoby Ci to ulgę. Przestałabyś czuć się spięta, jeśli mogłabyś być z nim szczera. Teraz masz poczucie, że go okłamujesz, kochając się z nim i pozwalając, żeby nie wiedział tego, że wątpisz w swoją miłość do niego. Raptem przychodzi do Ciebie pewne wyobrażenie w formie bardzo wyraźnego obrazu. Nie wiesz, co czujesz ale wiesz, jaki obraz widzisz pod zamkniętymi powiekami. Możesz mu powiedzieć o tym, co widzisz, chociaż nie potrafisz jeszcze powiedzieć o tym, co czujesz. - Wiesz - mówisz - kiedy się kochaliśmy, taki obraz miałam przed oczami: widziałam swoje zatkane serce. Wiedziałam, że jest czymś zatkane. I nie dawało mi spokoju pytanie o to, czym ono jest zatkane i co powoduje to , że jest zatkane. - Czym kochanie, czy już wiesz? - Tak, zobaczyłam to dokładnie właśnie przed chwilą. W sercu jest korek. Taki jak w butelce z winem. Kiedy mnie całowałeś miałam chwilami wrażenie, że czerwone wino w sercu napiera na korek i chce go wypchnąć, ale korek wciąż tkwił w środku. Wiesz, ja sama włożyłam w serce ten korek. Zakorkowałam je i nie pozwoliłam tego korka z serca wypchnąć. - Kochanie, jak myślisz, czym jest to wino , a czym jest ten korek? Copyright by Psychorada.pl & Aneta Styńska I TY MOŻESZ BYĆ SZCZĘŚLIWY Aneta Styńska & Psychorada.pl 37 - Wino to miłość do Ciebie, którą mam cały czas w sercu, a korek powstał z moich lęków, które nie pozwalają tej miłości płynąć. Zablokowałam uczucia do Ciebie, żeby nie przeżywać więcej rozczarowań. - Czym czułaś się rozczarowana? Powiedz wszystko co leży Ci na sercu. Nagle wielka tama Waszego milczenia puściła uwalniając całe ogromne napięcie zgromadzone w Tobie. I słowa, potoki słów. Rozmowa o Waszych uczuciach rozpoczęła się w tym momencie i trwała długo. Tyle czasu, ile potrzebowaliście na to, żeby powiedzieć sobie nawzajem o tym, co do siebie czujecie. O Waszych wzajemnych oczekiwaniach, rozczarowaniach i nadziejach. Czasem wyobrażenia, które przychodzą do nas na jawie, ale mogą też przychodzić we śnie, możemy wykorzystać do zobaczenia tego, co jest w nas. Tego, co jest ważne. Przychodzą w nich symbole mogące nam pomóc zrozumieć to, czego nie rozumiemy. Zawierają ukryte znaczenia, które możemy odczytać, jeśli tylko spróbujemy to zrobić. Copyright by Psychorada.pl & Aneta Styńska I TY MOŻESZ BYĆ SZCZĘŚLIWY Aneta Styńska & Psychorada.pl 38 5 Czemu czasem miłość jest taka trudna? - Dominika Kubiak „Bez miłości można rąbać drzewo, wypalać cegły, kuć żelazo. Lecz bez miłości nie można zbliżyć się do drugiego człowieka.” - Lew Tołstoj To, co się działo kiedyś, co doświadczyłeś w dzieciństwie daje znać o sobie w każdym momencie teraźniejszości. A zatem na Twoje obecne związki miłosne mają wpływ doświadczenia z okresu dzieciństwa, najczęściej są one związane z jakością kontaktów z Twoimi rodzicami. Najważniejsze w aspekcie przeszłych relacji z rodzicami jest -przywiązanie do rodzica. A ze był to pierwszy trwały związek w Twoim życiu warto zatrzymać się na chwilę i przyjrzeć się tym relacjom. Spójrz na noworodka - rodzi się całkowicie bezbronny, w dodatku nie jest w stanie poradzić sobie w życiu bez rodziców w żadnym aspekcie (ani się sam nie wykarmi, ani nie umyje, ani nic). Co więcej nie zna swoich rodziców. Nie wie jak to będzie jak się urodzi - bo przecież podczas porodu cały świat wywraca mu się do góry nogami (inny "klimat", sposób oddychania, niska temperatura, itp.). A mimo to, jak go tylko weźmiesz na ręce, to zamiast bronić się przed obcym człowiekiem, UFNIE lgnie do drugiej osoby. Dziecko rodzi się z naturalną świadomością, że jest stworzone do kochania. Dopiero potem, w trakcie jak przybywa mu miesięcy czy lat, ta naturalna świadomość w zależności od warunków, może zacząć zanikać lub się wzmacniać. W kwestii zaufania dużo zależy od głównego opiekuna. Jeśli jest on stały, godny zaufania, konsekwentny, odpowiednio reaguje na potrzeby dziecka, to w niemowlaku buduje się poczucie Copyright by Psychorada.pl & Aneta Styńska I TY MOŻESZ BYĆ SZCZĘŚLIWY Aneta Styńska & Psychorada.pl 39 bezpieczeństwa, które powiązuje z uczuciem miłości. A teraz dobra albo zła wiadomość - to wszystko da o sobie znać w Twoim dorosłym życiu. Jeśli miałeś opiekuna, który zaspokajał Twoją potrzebę bezpieczeństwa to z pewnością nie masz problemów z odczuwaniem zadowolenia i satysfakcji w obecnych związkach, lub nie będziesz miał kłopotów z odczuwaniem zadowolenia w przyszłych związkach. Jeśli jednak miałeś to nieszczęście, że Twój opiekun nie zmierzył się z rolą, bo nie był ani konsekwentny, ani stały a tym bardziej godny zaufania to jako niemowlę czułeś się porzucony i odtrącony, a w życiu dorosłym może się to przejawiać tym, że dążysz do unikania niebezpieczeństw związanych z bliskimi relacjami. Innymi słowy nadmiernie asekurujesz się by nie zaznać tego samego, co w dzieciństwie. Asekuracja to nie tylko unikanie bliskości i intymności, to także nieustanne poszukiwanie tzw. „księcia z bajki”, to także rozpaczliwe poszukiwanie miłości nawet za cenę rezygnowania z siebie, z własnych potrzeb czy wartości. Istnieją 3 style miłosnego przywiązania, a wiążą się one bezpośrednio z tym, w jaki sposób główny opiekun (najczęściej matka) zaspokajał Twoje potrzeby oraz z tym, jakie relacje was łączyły. To, o czym piszę może wydawać się trudne i dość abstrakcyjne, bo przecież nie pamiętasz siebie jako niemowlaka. Zachęcam Cię jednak byś dopytał się o ten okres swojego życia najbliższych. Jakie oni maja wspomnienia, wrażenia czy historie związane z Twoim niemowlęctwem? Czy opiekun był osobą, który zaspokajał wszystkie Twoje niemowlęce potrzeby i reagował na sygnały, które komunikowały, że coś się dzieje i potrzebujesz natychmiastowej reakcji dorosłego? Czy może Twój opiekun był niekonsekwentny i nie zawsze reagował na Twoje potrzeby? Jest jeszcze taka możliwość, że matka mogła zupełnie otrącić Cię fizycznie lub emocjonalnie, w ten sposób miałeś szansę nauczyć się tłumić i bagatelizować własne potrzeby i emocje. W psychologii taki stan Copyright by Psychorada.pl & Aneta Styńska I TY MOŻESZ BYĆ SZCZĘŚLIWY Aneta Styńska & Psychorada.pl 40 nazywa się „zamrożeniem uczuć”. Gdy opiekunowie nie reagują na płaczące dziecko, ono zaczyna sobie radzić w ten sposób, że przestaje odczuwać doznania z ciała. A zatem w pewnym sensie zamraża się na to, co go boli, co mu dolega, na temperaturę, na wilgoć. Tyle, że emocji nie można blokować wybiórczo. To znaczy, że jeśli niemowlę przestaje odczuwać negatywne stany to wiąże się z tym również zablokowanie się dziecka na pozytywne emocje i doświadczenia. W przyszłości taki niemowlak ma trudności z doznawaniem emocji w ogóle, i tych użytecznych i tych niepożądanych. Pierwszy styl przywiązania nazywamy bezpiecznym Jeśli reprezentujesz bezpieczny styl przywiązania nie sprawia Ci trudności emocjonalna bliskość z innymi. Znasz swoją wartość wiesz, że zasługujesz na miłość i szacunek. Wierzysz, że ludzie mają dobre intencje i potrafisz im zaufać, umiesz prosić o pomoc i wiesz, że zawsze możesz na nią liczyć. Raczej łatwo nawiązujesz bliskie związki. Nie obawiasz się samotności jak również obcy jest Ci strach przed bliskością. Raczej myślisz o tym jak postępować by było wam dobrze niż na ryzyku rozstania. Drugi styl przywiązania - lękowym Jeśli jesteś osobą raczej lękowo przywiązaną może wydawać Ci się, że inne osoby nie są skłonne nawiązać z Tobą tak bliskich kontaktów, jakich byś oczekiwał. Możesz doświadczać ciągłych obaw i lęków zamartwiając się, że Twój partner nie kocha Cię, lub kocha niewystarczająco mocno i na pewno będzie chciał się z Tobą rozstać. Możesz przez partnerów być uważany jako osoba natrętna lub osaczająca, a to z tego względu, że masz bardzo silną potrzebą bliskości i zaangażowania, – co może odstraszać potencjalnych partnerów. Niestety przez to, że rodzić nie zaspokoił twojej pierwotnej potrzeby bezpieczeństwa teraz inwestujesz zbyt dużo Copyright by Psychorada.pl & Aneta Styńska I TY MOŻESZ BYĆ SZCZĘŚLIWY Aneta Styńska & Psychorada.pl 41 w związek. Masz poczucie, że ludzie nie cenią Cię, że nie warto im ufać. Możesz być również nadmiernie zazdrosny o partnera, jak również kilkakrotnie z nim zrywać by później powrócić. Masz niską samoocenę. Na taki styl funkcjonowania mogli mieć wpływ rodzice, którzy np. nadużywali alkoholu, jeśli byłeś wykorzystywany seksualnie to również takie podejście do związków może być Ci bardzo bliskie. Trzeci styl przywiązania to styl unikający Jeśli natomiast najbardziej charakteryzuje Cię styl unikający, który wytworzył się pod wpływem rodzica, który nie zaspokajał Twoich potrzeb ani fizycznych ani emocjonalnych, jesteś prawdopodobnie osobą odizolowaną. Trudno Ci się zdecydować na to by zależeć od kogoś i w pełni komuś zaufać. Jesteś zły i zdenerwowany, gdy ktoś za bardzo zbliża się do Ciebie. Twój partner zapewne nie raz zwracał uwagę na to ze potrzebuje większej bliskości niż ta, w której czujesz się komfortowo. Raczej nie jesteś osobą, która po zakończeniu związku cierpi zbyt mocno i zbyt długo. Jesteś typem raczej samotnika. Ale często angażujesz się w jednorazowe przygody seksualne i uważasz że sex nawet bez miłości może dawać dużo przyjemności. Sprawdź swój styl przywiązania (za Kim Bartholomew 1990) Styl bezpieczny – – – Bez trudu wchodzę w bliskie relacje z innymi Czuję się dobrze w sytuacji zależności od innych oraz kiedy inni zależą ode mnie Nie obawiam się samotności oraz tego, że inni mnie nie akceptują Copyright by Psychorada.pl & Aneta Styńska I TY MOŻESZ BYĆ SZCZĘŚLIWY Aneta Styńska & Psychorada.pl 42 Styl bojaźliwy, unikający – – – Bliskość z innymi trochę mnie krepuje Chcę bliskich relacji emocjonalnych, ale z trudem godzę się na to żeby zależeć od innych lub całkowicie im zaufać. Czasem obawiam się, że ktoś mnie zrani, jeśli pozwolę sobie na bliskość emocjonalną Styl zaabsorbowany (należy do kategorii stylu unikającego) – – Pragnę całkowitej bliskości emocjonalnej z innymi, ale często wydaje mi się, że inni nie są skłonni do takiej bliskości, jakiej potrzebuję Czuję się źle bez bliskich związków, ale czasem obawiam się, że inni nie cenią mnie tak bardzo jak ja ich cenię Styl odsuwający, unikający – Czuję się źle w bliskich związkach. – Jest dla mnie bardzo ważne by mieć poczucie niezależności i samowystarczalności – Wolę nie zależeć od innych – Nie lubię też, kiedy inni zależą ode mnie To czy w dzieciństwie doświadczyłeś miłości czy też nie jest czymś nieodwracalnym. Warto jednak przyjrzeć się stylom przywiązania i zaobserwować jak one wpływają na Twoje związki, być może powtarzasz pewne schematy funkcjonowania, z których do tej pory nie zdawałeś sobie sprawy. A zatem jak oceniasz swoją zdolność do kochania czy bycia kochanym? Czy Twoje relacje z partnerem w związku są (były) bliskie i satysfakcjonujące? A może przez większą część swojego życia poszukujesz, z marnym skutkiem, prawdziwie bliskiego związku? Copyright by Psychorada.pl & Aneta Styńska I TY MOŻESZ BYĆ SZCZĘŚLIWY Aneta Styńska & Psychorada.pl 43 Czy może masz tendencję do unikania bliskości kontaktów i intymności w relacji? Jest jeszcze taka możliwość, że poszukujesz rozpaczliwie miłości jednak intensywność Twoich uczuć odstrasza potencjalnego partnera? Jeśli szukasz miłości, to zamiast obwiniać partnera, zamiast załamywać ręce mówiąc „nie ma odpowiedniego kandydata”, weź odpowiedzialność za swoje życie miłosne i postaraj się zrozumieć swoją osobowość. Nawet, jeśli zrozumienie nie zawsze prowadzi do natychmiastowej zmiany, to stanowi pierwszy, ale jakże istotny krok we właściwym kierunku. Dlaczego nie jesteś w związku? Czy wynika to z tego, że unikasz bliskiego kontaktu i intymności? Czy może, dlatego ze rzeczywiście nie ma odpowiednich kandydatów? A może marzysz o związku, ale czujesz lęk, niepokój, co odstrasza potencjalnych kandydatów? Poczucie własnej wartości i pewności siebie wpływają na zdolność do dawania i przyjmowania miłości. To, co jest bardzo ważne, nie można budować swojego poczucia własnej wartości na tym, co przychodzi z zewnątrz. Może jeszcze nie odkryłeś w sobie, czym tak naprawdę jest wewnętrzna wrodzona wartość. Twoje poczucie wartości może być ściśle związane z akceptacją przez inne osoby. Można powiedzieć, że zamiast poczucia własnej wartości zbudowałeś sobie w ten sposób poczucie „cudzej wartości”, zależne od tego jak oceniają Cię inni, co sobie o Tobie pomyślą, co robią lub, czego nie robią. Ciągłe obserwowanie siebie ze względu na to, co pomyślą inni, wymaga od Ciebie zerwania z Twoją własną autentycznością i sprawia, że przestajesz kochać samego siebie. Aby móc kochać innych trzeba najpierw pokochać i uszanować samego siebie. Znany na całym świecie terapeuta Erick Erikson mówił, że musimy zbudować silne pozytywne nastawienie do samego Copyright by Psychorada.pl & Aneta Styńska I TY MOŻESZ BYĆ SZCZĘŚLIWY Aneta Styńska & Psychorada.pl 44 siebie, zanim będziemy zdolni do stworzenia i utrzymania bliskiego związku. Im mniejsze jest Twoje poczucie własnej wartości, a większa wątpliwość na swój temat, tym bardziej lubisz i cenisz osoby, które Ciebie lubią. Niekoniecznie muszą to być jednak osoby wartościowe i mające szczere intencje. W ten sposób, jeśli twoja samoocena jest zaniżona zadowalasz się bylejakością, chociaż wiesz, że stać Cię na kogoś lepszego. Im jesteś mniej pewny siebie, tym bardziej potrzebujesz miłości, uznania, szacunku i tym bardziej pociągają Cię ludzie, którzy chcą Ci to dać. Im bardziej jesteś pewny siebie tym mniej potrzebujesz uznania z otoczenia. Nie potrzebujesz wtedy potwierdzania swojej wartości, bo tak naprawdę do sam wiesz ile jesteś wart. Jesteś wtedy bardziej wybredny i nie zakochujesz się w każdym, kto zaoferuje uczucie. To trochę tak jakbyśmy porównywali osobę głodną z najedzoną. Ten, kto ma pełny żołądek może wybierać, jaki deser zje, natomiast głodny zje wszystko, co dostanie. Oczywiście nadmierna pewność siebie może stanowić przeszkodę w zdobyciu i utrzymaniu związku. Wraz ze wzrostem pewności siebie pojawiają się również większe wymagania i oczekiwania w stosunku do partnera. A wiadomo, że nikt nie jest idealny i każdy ma swoje wady. Kwestia tylko by zaakceptować niedoskonałości, a w kwestiach spornych nauczyć się w taki sposób komunikować, który będzie prowadził do kompromisów. Copyright by Psychorada.pl & Aneta Styńska I TY MOŻESZ BYĆ SZCZĘŚLIWY Aneta Styńska & Psychorada.pl 45 6 Zakochaj się ponownie – Dominika Kubiak „Miłość to słowo używane do nazywania podniecenia seksualnego u młodych, przyzwyczajenia u ludzi w sile wieku i wzajemnego uzależnienia u starych”. - John Cardi To, co składa się na miłość można zamknąć (teoretycznie) w trzech składnikach miłości. Pierwszy z nich to intymność – która wiąże się z pozytywnym uczuciem do partnera. Ten pozytywny stan ma na celu wywołać w związku miłosnym przywiązanie oraz wzajemną zależność od siebie. Intymność wynika z umiejętności komunikowania się, czyli dochodzenia do kompromisów, dzielenia się przeżyciami i doświadczeniami. Bardzo ważne jest tutaj wsparcie i zrozumienie. Intymność powstaje wraz z rozkwitem związku. Powstaje podczas wzajemnego poznawania się i rośnie w miarę trwania związku. To, co może zabić intymność i związane z nią uczucia to pojawienie się rutyny. Rutyna zabija zwłaszcza emocje pozytywne, dlatego też, tak ważne jest by w związku pojawiały się tzw. sytuacje nieoczekiwane, dzięki czemu jest szansa ze wzrośnie temperatura relacji z Twoim partnerem Namiętność – ten stan można by opisać jako konstelację emocji pozytywnych (takich jak, zachwyt druga osobą, pożądanie, radość) jak i negatywnych (tj. ból niepokój, zazdrość, tęsknota). Temu składnikowi miłości towarzyszy silne pragnienia erotyczne i pobudzenie seksualne. Namiętność pojawia się na samym początku trwania związku, jest bardzo silnie energetyzująca partnerów, ale uwaga, namiętność w związku najszybciej opada. Jest to naturalne, że nie możesz cały czas trwać w permanentnym stanie zakochania. Copyright by Psychorada.pl & Aneta Styńska I TY MOŻESZ BYĆ SZCZĘŚLIWY Aneta Styńska & Psychorada.pl 46 Przez niektórych stan zakochania uważany jest za pewien rodzaj choroby psychicznej. Jeśli byłeś zakochany to wiesz o czym mówię :). To taki okres w życiu, że patrzy się na związek i na otaczający świat jak przez różowe okulary, wtedy nie ma rzeczy niemożliwych, a dążenie do bliskości (nie tylko psychicznej, ale i fizycznej) z partnerem jest najważniejsza. Namiętność intensywnie rośnie i szybko osiąga szczyt, ale to, co łatwo przychodzi również łatwo odchodzi i gaśnie. Zaangażowanie - czyli podjęcie działań by przekształcić relacje miłosna w trwały związek, wiąże się to również z chęcią utrzymania związku mimo pojawiających się przeszkód. Jest to bardzo silna strona, która podtrzymuje związek w razie ewentualnych konfliktów. Po ślubie i podjęciu świadomej decyzji o byciu razem nie jest łatwo zakończyć relację. „Miłość to ślepa pasja, pewien rodzaj demencji, która pochłania umysł, tworzy emocjonalne uzależnienie i każe idealizować partnera zniekształcając jego prawdziwy obraz” – David Buss Omówienie Trzech składników miłości było potrzebne by przedstawić Ci wpływ ich poziomów na rozwój związku. Rozwój związku przebiega w pięciu etapach. Kolejnymi etapami są: 1. zakochanie, 2. namiętne początki, 3. związek kompletny, 4. związek przyjacielski, 5. związek pusty. Copyright by Psychorada.pl & Aneta Styńska I TY MOŻESZ BYĆ SZCZĘŚLIWY Aneta Styńska & Psychorada.pl 47 I tak, W zakochaniu dominuje namiętność skierowana do drugiej osoby. W niewytłumaczalny dla nas sposób jakąś to istotę ludzką obdarzasz uczuciem silnym i bezwarunkowym. Badania pokazują, że mężczyźni pożądają kobiet pięknych, młodych i zdrowych, zaś kobiety pragną opiekunów oraz mężczyzn inteligentnych i ambitnych, o możliwie wysokim statusie społecznym i materialnym (lub rokujących jego osiągnięcie w przyszłości). Więcej spotkań z partnerem, więcej chwil spędzonych wspólnie, pragnienie maksymalnej bliskości, zaufania a co za tym idzie, intymności. To już romantyczne początki - kolejny etap rozwoju miłości. Na tym etapie góruje namiętność i intymność. W tej fazie nic do szczęścia nie potrzeba poza własnym towarzystwem. Wzrasta uczucie zaufania do partnera, co wiąże się z potrzebą otwartości i wyrażania siebie, pokazania siebie z najlepszych stron, ale także potrzeba dzielenia się smutkami i troskami Kolejną fazę nazywamy związkiem kompletnym – tutaj współgrają z sobą wszystkie trzy składniki miłości a zatem jest tu i namiętność i intymność i zaangażowanie. Na tym etapie partnerzy zdecydują się przekształcić związek w stałą relację. Na ogół w tej fazie dochodzi do zalegalizowania związku, czyli podjęcie decyzji o ślubie. Po pewnym czasie intensywność namiętności zaczyna szybko spadać, intymność osiąga swój punkt kulminacyjny, jednak, jeśli zaangażowanie okaże się wystarczająco silne, wówczas związek przetrwa i przekształci się w związek przyjacielski (słaba intymność, bardzo ważne zaangażowanie). Jak sama nazwa wskazuje na tym etapie związku konieczna jest przyjaźń między partnerami, a ta zależy od nich samych, czyli od tego w jaki sposób się Copyright by Psychorada.pl & Aneta Styńska I TY MOŻESZ BYĆ SZCZĘŚLIWY Aneta Styńska & Psychorada.pl 48 porozumiewają, czy potrafią dochodzić do kompromisów, czy są otwarci na drugą osobę, czy szanują się wzajemnie. Jeśli tylko partnerzy wykażą się chęcią utrzymania zaufania i wzajemnego przywiązania, związek jest w stanie przetrwać największy kryzys. Jeśli nie uda się zbudować trwałej i silnej więzi między kochankami, wówczas miłość zanika. Pojawia się wtedy faza związku pustego. Na tym etapie nie ma ani intymności ani namiętności, to, co trzyma małżonków przy sobie to zaangażowanie, czyli wspólny majątek, wspólne wspomnienia, dzieci. Miłość to nie jest tylko euforyczne poruszenie serca, które objawia się na początku związku w zakochaniu. Potem jednak intensywność emocji opada i trzeba pracować nad poznawaniem siebie, akceptacją, rozwojem zaufania, wybaczaniem, przyczynianiem się do wzrostu partnera. Miłość wyraża się w pragnieniu dobra małżonka mimo wszystko, w codziennym pozbywaniu się egoizmu, a także poprzez pokazywanie, co jest dobrem a co złem i wybieranie dobra ponad wszystko. Copyright by Psychorada.pl & Aneta Styńska I TY MOŻESZ BYĆ SZCZĘŚLIWY Aneta Styńska & Psychorada.pl 49 LISTA NASZYCH SZKOLEŃ Wszystko zaczyna się od Ciebie Wszystko, co wydarza się w Twoim życiu jest zawsze najpierw kontrolowane i uzyskuje zgodę na zaistnienie od Twojego osobistego strażnika, którym jesteś Ty sam. To trochę tak, jakby człowiek był sobie Panem i władcą, królem i Bogiem. I po części jest to prawda. Jest jednak kilka haczyków... Cena: 47.00 zł Zobacz więcej Jak osiągnąć wewnętrzny spokój Osiągnięcie spokoju wewnętrznego umożliwia życie zgodne ze sobą i całym światem. W zabieganych czasach, takich jak obecnie, nauka życia w harmonii względem siebie i innych ludzi powinna być podstawową umiejętnością. Kurs terapeutki Joanny Boj uczy skutecznych technik pozwalających osiągnąć ten stan. Kurs e-mailowy Cena: 97.00 zł Zobacz więcej Re-Kolekcja życia Zajęcia "Re-kolekcja życia" Motywacja Afirmacja Nadzieja" są e-mailową wędrówką po zakamarkach rozumienia życia. Stanowią wyraz osobistych przemyśleń autorki. Zawierają 4 bloki tematyczne dające łącznie 25 zajęć e-mailowych. Cena: 20.00 zł Zobacz więcej Copyright by Psychorada.pl & Aneta Styńska I TY MOŻESZ BYĆ SZCZĘŚLIWY Aneta Styńska & Psychorada.pl 50 Menedżer własnego sukcesu Jest to trening wypływający z osobistych przemyśleń i doświadczeń, podparty wiedzą psychologiczną, bez zbędnych informacji i technik, które są obecne w większości tego typu opracowań. Nauczysz się osiągać sukcesy, dostrzegać je, wychodzić im na przeciw i lśnić w ich blasku. MOŻLIWOŚĆ KUPIENIA NA RATY Trening e-mailowy Anety Styńskiej Cena: 72.00 zł Zobacz więcej Oswoić lęk Jest to kurs skierowany do wszystkich, którzy uważają lub też słyszą od innych, że się za dużo zamartwiają. Do tych, którzy zbyt dużo rozmyślają o przeszłości lub martwią się przyszłością. Do tych, którym lęki i ataki paniki uniemożliwiają codzienne zdrowe funkcjonowanie w społeczeństwie i osiąganie zamierzonych celów. 5 miesięczny trening e-mailowy Cena: 94.00 zł Zobacz więcej Jak poradzić sobie ze złością Kiedy się złościsz, Twój organizm potrzebuje energii do mobilizacji, serce pompuje szybciej krew, poziom adrenaliny wzrasta. Po wszystkim następuje wyczerpanie i musi nastąpić regeneracja. To, czy złość staje się problemem, zależy to od stopnia złości. Sprawdź czy dotyczy właśnie Ciebie. OKAZJA! e-Kurs z rabatem 25 zł + konsultacja psychologa o wartości 47 zł GRATIS Cena: 99.00 zł Zobacz więcej Mobbing? STOP! Kurs jest przeznaczony dla tych osób, które od pewnego czasu zmagają się z mobbingiem, wykorzystywaniem i przemocą w miejscu pracy. To zajęcia dla osób, które chcą się wyzwolić z toksycznych relacji w miejCopyright by Psychorada.pl & Aneta Styńska I TY MOŻESZ BYĆ SZCZĘŚLIWY Aneta Styńska & Psychorada.pl 51 scu pracy, ale pomimo stosowania różnych taktyk, ciągle im się nie udaje wyrwać ze spirali mobbingu. e-Kurs MP3 Cena: 97.00 zł Zobacz więcej Jak mieć udane związki? Sekrety ujawnia licencjonowana terapeutka Zuzanna Celmer, licencjonowana terapeutka, odkrywa sekrety tych par, które mają udane związki. Warto być w tym wyjątkowym gronie. Video-Szkolenie Cena: 197.00 zł Zobacz więcej Jak załatać dziurę w sercu, czyli jak wyjść z każdego dołka Kurs jest przeznaczony dla tych osób, które zmagają się z trudnym lub często powracającym problemem. Problem ten może dotyczyć dowolnego aspektu w zakresie komunikacji i relacji międzyludzkich, a także pojawiających się cyklicznych niepowodzeniach w ważnych aspektach Twojego życia. Kurs internetowy MP3 Cena: 84.00 zł Zobacz więcej Seksualna pewność siebie Jeśli masz wrażenie, że Twój seks mógłby być lepszy niż jest, to lektura tej stony może otworzyć Ci oczy na zupełnie nowy poziom doznań i satysfakcji z seksu. Co składa się na satysfakcję, którą czerpiesz z seksu i na Twoją seksualną pewność siebie? Kurs internetowy Cena: 124.00 zł Zobacz więcej Copyright by Psychorada.pl & Aneta Styńska I TY MOŻESZ BYĆ SZCZĘŚLIWY Aneta Styńska & Psychorada.pl 52 Skuteczna realizacja postanowień - nie tylko noworocznych Mam świadomość, że interesujesz się rozwojem osobistym iz pewnością zauważasz, że przeróżne nawet najbardziej egzotyczne techniki osiągania sukcesu są w rzeczywistości bardzo proste. Tak naprawdę nie ma w nich ani trochę zawiłej psychologii. Jest jednak coś co powoduje, że nie zawsze działają one w naszym konkretnie przypadku: trzeba je konsekwentnie wykonywać i wdrażać do naszych 24 godzin życia, dzień po dniu, godzina po godzinie. Kurs internetowy Cena: 87.00 zł Zobacz więcej 21 fundamentalnych kroków do udanej komunikacji. Na temat komunikacji międzyludzkich napisano już całe tomiska książek, ale te tony papierowych stron okazały się nieskuteczne. Dlaczego? Ponieważ z teorii nie można nauczyć się komunikacji z innymi osobami. Rozmowa jest czynnością głosową i tylko mówiąc i słuchając, możesz ją trenować. Kurs internetowy MP3 Cena: 87.00 zł Zobacz więcej Jak w 31 dni stać się SuperBohaterem swojego życia? Trudno jest nam czasami nazwać się bohaterem, co dopiero superbohaterem. Zanim jednak przekreślisz swoje szanse przeczytaj ten tekst i zadaj sobie pytanie... Jak w 31 dni stać się SuperBohaterem swojego życia? TOP PRODUKT Kurs internetowy Copyright by Psychorada.pl & Aneta Styńska I TY MOŻESZ BYĆ SZCZĘŚLIWY Aneta Styńska & Psychorada.pl Cena: 84.00 zł 53 Zobacz więcej Internetowy Program Odnowy Związku Każdy marzy o doskonałym związku, o prawdziwej miłości. Nie każdy jednak wie, że sam może sprawić, by związek taki był. Trzeba jedynie przestrzegać kilku zasad i nie pamiętać o wyobraźni, by nie wpaść w rutynę. Kurs internetowy Cena: 147.00 zł Zobacz więcej Tak i Nie. Jak asertywnie się komunikować? Mimo iż asertywność staje się coraz bardziej popularna mało osób przychodzących na konsultacje do mnie, potrafi stanowczo wyrażać swoją opinię. Często boją się odrzucenia, braku zrozumienia czy poczucia straty, że nie są takimi jak inni oczekują. Zajęcia stanowią szósty blok tematyczny IPZO. Kurs internetowy Cena: 77.00 zł Zobacz więcej Odkryj kim jesteś. życiowe powołanie, życiowa misja. Odkrycie tego kim jesteś ukierunkuje Cię na to czym powinieneś się zająć i da odpowiedź w co tak naprawdę powinieneś się zaangażować tak byś u schyłku swego życia mógł powiedzieć, że przeżyłeś je właściwie ze swojego osobistego punktu widzenia. E-kurs z bonusami, wysyłka GRATIS Cena: 47.00 zł Zobacz więcej Copyright by Psychorada.pl & Aneta Styńska LISTA NASZYCH PORADNIKÓW Jak mieć wymarzoną sylwetkę, zwiększyć atrakcyjnośc i być szczęśliwszym człowiekiem Sama zmiana fryzury również nic nie da, a przynajmniej nie tyle, ile możesz zyskać. Co z tego, że zaczniesz się trochę więcej ruszać albo że zamienisz białe pieczywo na pełnoziarniste? Nic. Nie da się wprowadzić trwałych zmian, bez zmiany Twojej mentalności. Ten poradnik pokaże Ci sposoby, dzięki którym trwała zmiana może stać się dla Ciebie Twoim nowym stylem życia. Cena: 23.90 zł Zobocz więcej Sekret Rafaela Podróż poprzez fascynujące zakamarki życia, widziana oczami Rafaela. Ponad 6 godzin wyjątkowo wciągających nagrań. Pakiet audiobook + ebook w super cenie Cena: 39.90 zł Zobacz więcej Przez minimalizm do szczęścia Jak uprościć swoje życie, zyskać więcej czasu dla siebie, mieć więcej pieniędzy i mniej zmartwień? Praktyczny przewodnik po życiu zgodnie z filozofią minimalistyczną. Cena: 29.99 zł Zobacz więcej Chcesz zwyciężyć? Ten poradnik to podróż do wnętrza siebie. Na podstawie własnych doświadczeń Autor obnaża wiele lęków, strachów i frustracji, które są nam wszystkim znane i bliskie. Cena: 49.90 zł Zobacz więcej Naukowa metoda wzbogacania się Naukowa metoda wzbogacania się pozwoli Ci na wydostanie się z ograniczających Cię teraz warunków i rozpoczęcie świadomego procesu kreowania swojego życia tak, jak Ty tego chcesz. Nie będziesz już dłużej we władzy losu czy przeznaczenia, czy jakichkolwiek zewnętrznych przyczyn. Będziesz mógł zostać tym, kim zawsze chciałeś zostać i mieć wszystko, czego zawsze pragnąłeś. Pakiet -> książka + ebook + audiobook Cena: 59.00 zł Zobacz więcej 101 kreatywnych randek Czy Tobie także znana jest sytuacja, w której należy gdzieś się umówić, albo wyjść wreszcie z domu z kimś interesującym... a Ty nie wiesz gdzie iść, kiedy i co ciekawego robić? Czy znasz to uczucie, kiedy nie ma nic ciekawego do zrobienia (przynajmniej Tobie się tak wydaje)? Cena: 29.00 zł Zobacz więcej Mowa ciała w uwodzeniu kobiet Poradnik szkoleniowy o którym zaraz Ci opowiem to nie kurs czytania w myślach. Możesz jednak wykorzystując sygnały Cielesne wysyłane przez każdą absolutnie kobietę dowiedzieć się, jak zwielokrotnić swoje szanse w relacjach z kobietami. Cena: 37.00 zł Zobacz więcej Komunikacja małżeńska Poradnik "Komunikacja małżeńska" został napisany przez psychologów z serwisu Psychorada.pl z myślą o uczestnikach stacjonarnego szkolenia w zakresie komunikacji małżeńskiej. Ponieważ miał dobre opinie, postanowiliśmy udostępnić go szerszej grupie odbiorców. Cena: 14.70 zł Zobacz więcej Jak zostać pewnym siebie? Nie wierząc w siebie, z reguły przyjmujemy to, co nam los przyniesie. Nie walczymy o swoje, po prostu płyniemy z prądem. Niezależnie od tego, dokąd on nas niesie. Stajemy się jak trzcina na wietrze, miotana to w tę to w tamtą stronę. Cena: 31.00 zł Zobacz więcej INTERNETOWY PROGRAM ZMIANY OSOBISTEJ Intensywny Program Zmiany Osobistej - Light Jeśli uznasz, że chcesz postawić na swój rozwój osobisty, by osiągnąć w życiu szczęście, poprawić relacje z samym sobą, z innymi, zacząć budować satysfakcjonujące związki, nauczyć się właściwie zarządzać swoim czasem i zacząć odnosić sukcesy, to Intensywny Program Zmiany Osobistej jest właśnie dla Ciebie. Kurs internetowy Cena: 477.00 zł Zobacz więcej Intensywny Program Zmiany Osobistej - Standard Cena: 1100.00 zł Zobacz więcej Intensywny Program Zmiany Osobistej - VIP Cena: 1472.00 zł Zobacz więcej POLECAMY TAKŻE POMOC PSYCHOLOGA I SEKSUOLOGA: Psychorada.pl – pomoc psychologiczna przez Internet Jak odzyskać wewnętrzny spokój, poczuć radość z życia i rozwiązać swoje problemy? Czasami w życiu bywa tak, że mamy gorsze chwile. Stres, problemy w pracy, związku, z dziećmi i tysiące innych kłopotów na głowie, potrafi sprawić, że nie ma się ochoty na nic. Z dnia na dzień popadasz w coraz głębszą melancholię, tracisz energię i zapał do działania. Więcej o zaletach porad psychologicznych on-line przeczytasz na stronie: http://psychorada.pl/porady.html Jestem naprawdę pod wielkim wrażeniem tego, co przeczytałem. To, co jest tam napisane zgadza się w 90-95%. Być może nawet w 100%. Wiele zdań, które można określić „oceną” jest strzałem w 10. (…) Andrzej S., 35 lat, sprzedawca w sklepie RTV