Uzasadnienie - curia

СЪД НА ЕВРОПЕЙСКИЯ СЪЮЗ
EIROPAS SAVIENĪBAS TIESA
TRIBUNAL DE JUSTICIA DE LA UNIÓN EUROPEA
EUROPOS SĄJUNGOS TEISINGUMO TEISMAS
SOUDNÍ DVŮR EVROPSKÉ UNIE
AZ EURÓPAI UNIÓ BÍRÓSÁGA
DEN EUROPÆISKE UNIONS DOMSTOL
IL-QORTI TAL-ĠUSTIZZJA TAL-UNJONI EWROPEA
GERICHTSHOF DER EUROPÄISCHEN UNION
HOF VAN JUSTITIE VAN DE EUROPESE UNIE
EUROOPA LIIDU KOHUS
TRYBUNAŁ SPRAWIEDLIWOŚCI UNII EUROPEJSKIEJ
ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ
TRIBUNAL DE JUSTIÇA DA UNIÃO EUROPEIA
COURT OF JUSTICE OF THE EUROPEAN UNION
CURTEA DE JUSTIȚIE A UNIUNII EUROPENE
COUR DE JUSTICE DE L'UNION EUROPÉENNE
SÚDNY DVOR EURÓPSKEJ ÚNIE
CÚIRT BHREITHIÚNAIS AN AONTAIS EORPAIGH
SODIŠČE EVROPSKE UNIJE
SUD EUROPSKE UNIJE
EUROOPAN UNIONIN TUOMIOISTUIN
CORTE DI GIUSTIZIA DELL'UNIONE EUROPEA
EUROPEISKA UNIONENS DOMSTOL
Uzasadnienie
1.
Główne korzyści
Zarysowana w głównych założeniach propozycja stanowi prawdziwą „reformę” i nie
ogranicza się do tymczasowego rozwiązania kilku mniej lub bardziej istotnych
problemów, lecz zapewnia strukturalną i trwałą odpowiedź na napotkane trudności.
W szczególności umożliwia ona:
–
rozstrzyganie liczby spraw równej liczbie spraw wniesionych, zatrzymując w
ten sposób przyrost liczby spraw zawisłych ;
−
rozpoczęcie nadrabiania zaległości w zakresie zawisłych spraw;
−
skrócenie czasu trwania postępowań przed Sądem i w konsekwencji
zmniejszenie ryzyka stwierdzenia naruszenia przez Unię rozsądnego terminu;
− uproszczenie struktury sądowniczej Unii Europejskiej i zwiększenie spójności
orzecznictwa;
−
zwiększenie elastyczności przy rozpatrywaniu sporów, albowiem Sąd może w
trosce o zapewnienie prawidłowego przebiegu postępowań przydzielić większą
lub mniejszą liczbę sędziów do jednej lub wielu izb, w zależności od zmian
liczby sporów lub przydzielić niektórym izbom rozpoznawanie spraw
należących do określonych dziedzin;
−
rozwiązanie powracających problemów związanych z wyznaczaniem
dodatkowych sędziów w Sądzie i w SSP, lecz także problemów wynikających z
niewyznaczenia członka na koniec mandatu lub jego tymczasowego braku;
–
przywrócenie Trybunałowi właściwości do orzekania w przedmiocie odwołań w
dziedzinie służby publicznej Unii, w wyniku czego szczególna procedura
kontroli orzeczeń (której wdrożenie okazało się bardzo skomplikowane),
podobnie jak i stanowisko sędziego ad interim w SSP, staną się zbędne.
L-2925 LUKSEMBURG
TELEFON: (+352) 4303-1
TELEFAX: (+352) 43 37 66
E-MAIL: [email protected]
2.
Brak innych możliwości
Prawdą jest oczywiście, że TFUE przewiduje wiele możliwości w celu sprostania
przyrostowi liczby sporów wnoszonych do sądów Unii i że wśród tychże możliwości
znajduje się utworzenie jednego lub wielu sądów wyspecjalizowanych. Tymczasem
ze względu na wspomniane wyżej okoliczności i wobec pewnych cech właściwych
sądom wyspecjalizowanym, zdaniem Trybunału Sprawiedliwości utworzenie takich
sądów nie stanowi realnej możliwości.
Jest tak z wielu powodów :
–
Sąd wyspecjalizowany w dziedzinie własności intelektualnej nie mógłby sam
zapewnić wystarczającego rozwiązania zaobserwowanych problemów. O ile
prawdą jest oczywiście, że sprawy z dziedziny własności intelektualnej stanowią
liczbowo znaczną część sporów wnoszonych do Sądu, o tyle przekazanie ich
sądowi wyspecjalizowanemu w tej dziedzinie nie stanowiłoby jednak trwałego
rozwiązania problemu, gdyż „odciążenie” wynikające z przekazania zostałoby
szybko skompensowane przez stały przyrost liczby ogółem wnoszonych do
Sądu spraw. Ponadto według obecnych statystyk, jedna trzecia spraw z
dziedziny własności intelektualnej powracałaby do Sądu w formie odwołań od
wyroków sądu wyspecjalizowanego.
–
Utworzenie sądu wyspecjalizowanego w dziedzinie własności intelektualnej
mogłoby najwyżej zmniejszyć obciążenie pracą w dziedzinie, w której miałby
on właściwość do rozpatrywania sporów i nie miałoby znaczenia dla większego
odciążenia, w tym również w innych dziedzinach, takich jak zamrożenie
funduszy lub REACH, chyba że zamiarem byłoby utworzenie równocześnie
innych wyspecjalizowanych sądów.
–
Utworzenie nowych sądów wyspecjalizowanych zwiększa ryzyko naruszenia
jedności i spójności prawa Unii, ponieważ - oprócz problemów związanych z
prawdopodobnym wzrostem przypadków zastosowania szczególnej procedury
kontroli orzeczeń - zawsze istniałyby dwa podmioty, do których wniesione
mogłyby być podobne kwestie, jedna w drodze prejudycjalnej (Trybunał), druga
w drodze odwołania (Sąd).
–
Niewielkie sądy są nieelastyczne. W wypadku istotnego wzrostu liczby spraw
zachodzi ryzyko, że sąd nie będzie w stanie sobie z nim poradzić; i odwrotnie,
jeżeli liczba spraw w danej dziedzinie ulegnie silnemu zmniejszeniu, dani
sędziowie mogą szybko znaleźć się częściowo bez zajęcia.
–
Niewielkie sądy cechują słabości strukturalne związane ze sposobem ich
obsadzania (trudności związane z mianowaniem ich sędziów) i funkcjonowania,
ponieważ nieobecność jednego lub dwóch sędziów może sparaliżować pracę
sądu. O ile początkowo słabości te, a zwłaszcza ich rozmiary były niemalże
niemożliwe do przewidzenia, o tyle fakt, że wystąpiły i utrzymują się obecnie w
żadnym wypadku nie przemawia za przyjęciem SSP jako modelu przy
tworzeniu innych wyspecjalizowanych sądów. Wręcz przeciwnie, przy okazji
wszelkich zmian w systemie sądowniczym Unii należy wystrzegać się
wykorzystywania rozwiązań, które jak pokazało – i nadal pokazuje –
doświadczenie nie są odpowiednie, aby przyczyniać się do elastycznego i
skutecznego funkcjonowania sądów Unii.
Wniosku tego nie podważa okoliczność, że utworzenie jednego – lub nawet
wielu – innych wyspecjalizowanych sądów mogłoby złagodzić problem
„reprezentacji”. Chociażby bowiem liczba stanowisk była dzięki temu większa i
państwa członkowskie mogły ewentualnie łatwiej podzielić je między siebie, nie
zmieniłoby to faktu, że państwa członkowskie nie kontrolują w pełni procedury
mianowania członków wyspecjalizowanych sądów. W wypadku przyjęcia za
wzór SSP w ramach tworzenia nowego wyspecjalizowanego sądu, utworzone w
ten sposób stanowiska sędziów będą otwarte na konkurencję pomiędzy
zainteresowanymi osobami. Wreszcie rozpatrywanie kandydatur i sporządzanie
listy przekazywanej Radzie należy do komisji selekcyjnej. W konsekwencji,
nawet gdyby ogółem liczba stanowisk dostępnych w wyspecjalizowanych
sądach mogła osiągnąć liczbę państw członkowskich, nie ma żadnej gwarancji,
że komisja lub komisje dostosowałyby ich propozycje w sposób zawsze
uwzględniający interes wszystkich państw członkowskich, aby być
„reprezentowanymi”. Ponadto nakładanie na te komisje wymogu, aby z urzędu i
automatycznie odrzucały wszystkie kandydatury złożone przez obywateli
państw członkowskich, które są już reprezentowane w składzie
wyspecjalizowanego sądu stanowiłoby kwestię bardzo delikatną pod względem
prawnym. Wreszcie uniemożliwianie obywatelom określonych państw
członkowskich składania kandydatur na stanowisko sędziego w
wyspecjalizowanym sądzie, tylko ze względu na fakt, iż osoba tej samej
narodowości pełni obowiązki sędziego w innym wyspecjalizowanym sądzie
Unii byłoby niezgodne z usankcjonowaną w prawie pierwotnym Unii zasadą
niedyskryminacji. W tym kontekście należy zauważyć, że choć prawdą jest, iż
Rada ma zgodnie z art. 3 ust. 1 załącznika I do statutu Trybunału obowiązek
zapewniać zrównoważony skład Sądu do spraw Służby Publicznej,
konsekwencją powyższego nie jest w żadnym wypadku, iż wszystkie
kandydatury osób narodowości „reprezentowanej” już w SSP podlegają z tego
powodu wykluczeniu z procedury selekcyjnej.
3.
Szczególne aspekty dotyczące SSP
Mianowanie na stanowiska w SSP nigdy nie było łatwe. Od momentu utworzenia tego
sądu istniały rozbieżne poglądy co do tego czy komisja odpowiedzialna za
rozpatrywanie kandydatur i proponowanie Radzie listy odpowiednich kandydatów
powinna powstrzymać się od przedstawiania swej propozycji w formie listy
kandydatów wyselekcjonowanych pod kątem ich osiągnięć po to, aby umożliwić
Radzie podjęcie decyzji w swobodniejszy sposób. Podobnie kwestia tego czy należy
stosować zasadę rotacji, a jeżeli tak to w jakim zakresie, doprowadziła do zajęcia
rozbieżnych stanowisk.
Powyższe trudności, zamiast zniknąć z upływem lat, uległy w ostatnim czasie
zaostrzeniu i to do takiego stopnia, że Rada nie ma obecnie możliwości
przeprowadzenia mianowań, do których dokonania zobowiązuje ją prawo pierwotne.
4.
Pilna konieczność znalezienia rozwiązania w celu nadrobienia zaległości Sądu
Już w 2011 r. Trybunał podkreślał pilną konieczność znalezienia rozwiązania w celu
nadrobienia zaległości Sądu. Jak wskazują przedstawione powyżej dane liczbowe,
sytuacja uległa dalszemu pogorszeniu od tego momentu, z uwagi na co ma obecnie
charakter pilniejszy niż kiedykolwiek. Niezbędne jest więc przyjęcie rozwiązania,
które może zostać szybko wdrożone i wywołać skutki w bliskiej przyszłości.
W tym względzie należy przypomnieć, że wdrożenie pierwszego etapu (2015 r.) nie
wymaga żadnej zmiany w strukturze sądowniczej Unii i mogłoby nastąpić w bardzo
bliskiej perspektywie. Utworzenie wyspecjalizowanego sądu wymagałoby natomiast
zgodnie z art. 257 TFUE inicjatywy ustawodawczej Trybunału lub Komisji. Jako że
obecna inicjatywa Trybunału nie dotyczy utworzenia takiego sądu
wyspecjalizowanego, konieczne byłoby ponadto opracowanie wniosku w tym
zakresie, rozpatrzenie go przez właściwe organy i przyjęcie przez obydwa organy
władzy ustawodawczej Unii. Ponadto należałoby zlecić komisji rozpatrzenie
kandydatur na stanowiska sędziów w tym sądzie i przedłożenie Radzie listy
odpowiednich kandydatów. W ramach Rady konieczne byłoby wypracowanie
konsensusu w przedmiocie sposobu mianowania tychże sędziów. Co więcej sąd taki
musiałby posiadać sekretariat i regulamin postępowania zanim w pełni rozpocząłby
działanie. W konsekwencji trudne do wyobrażenia jest, aby wszystkie te kroki można
było podjąć w terminie pozwalającym Sądowi rzeczywiście zmniejszyć w bliskiej
perspektywie liczbę zawisłych przed nim spraw.
Podsumowując, powinny zostać szybko przyjęte, na podstawie wytycznych
politycznych dotyczących całego wniosku, środki potrzebne w celu wdrożenia
pierwszego etapu. Jeżeli chodzi o procedurę ustawodawczą, inicjatywa ustawodawcza
Trybunału z 2011 r. obejmuje i wyczerpuje ów pierwszy etap. Następnie tryb
kolejnych etapów (2016 r. i 2019 r.) powinien zostać omówiony na podstawie
inicjatywy ustawodawczej Trybunału Sprawiedliwości, która ma za przedmiot
przywrócenie właściwości Sądowi w pierwszej instancji w zakresie sporów
dotyczących służby publicznej Unii oraz zmiany statutu Trybunału, jakie będą
niezbędne w celu włączenia SSP do struktur Sądu. Ostateczna decyzja w odniesieniu
do tych aspektów powinna zostać podjęta w ramach rozpatrywania tejże inicjatywy
ustawodawczej.
Koszty niniejszej propozycji są szczegółowo przedstawione w załączonym
dokumencie. Należy podkreślić w tym względzie, że koszty pierwszego etapu nie
osiągną kosztów przewidzianych w tym zakresie w ramach inicjatywy ustawodawczej
z 2011 r., które to zostały zasadniczo zatwierdzone przez organy ustawodawcze Unii.
Dodanie 7 sędziów w Sądzie poprzez włączenie SSP do jego struktur odpowiada w
zwyczajnym roku potrzebom w zakresie dodatkowych środków wynoszącym 2,4 mln
EUR. Koszty trzeciego etapu odpowiadają, jeżeli chodzi o kwotę przypadającą na
stanowisko sędziowskie (wliczając koszty przeznaczone na gabinet i infrastrukturę)
kosztom na pierwszym etapie, a mianowicie wynoszą w zwyczajnym roku około 1
mln EUR na stanowisko sędziowskie (wliczając koszty przeznaczone na gabinet i
infrastrukturę).
Podsumowując, niemożliwe do uniknięcia, a jednak umiarkowane koszty wiążące się
z podwojeniem liczby sędziów w Sądzie należy umiejscawiać w kontekście korzyści,
jakie reforma niesie dla podmiotów prawa. Jako że znaczne opóźnienia w
rozpatrywaniu skarg bezpośrednich wnoszonych do Sądu mają poważne
konsekwencje dla jednostek i przedsiębiorstw, reforma jest konieczna ze względu na
podstawowy interes podmiotów prawa.