Religijne podstawy podziału świata

qwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwerty
uiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasd
fghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzx
cvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmq
Religijne podstawy podziału świata
wertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyui
[fragmenty]
opasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfg
hjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxc
vbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmq
wertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyui
opasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfg
hjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxc
vbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmq
wertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyui
opasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfg
hjklzxcvbnmrtyuiopasdfghjklzxcvbn
mqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwert
yuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopas
by
Ren Robin
Religia. Ona pierwsza wyznaczyła cele i określiła los. Wiara w istotę
wyższą dawała jednym wyzwolenie, innym niewolę; jednym władzę
innym poddaństwo; tym życie w dostatku, tamtym śmierć na polu
walki. Pierwsze religie miały tylu bogów ile zjawisk na niebie i na
ziemi […]
W dolinie Eufratu i Tygrysu było siedmioro bogów rozstrzygających
losy (w tym czterech bogów stworzycieli) oraz ich małżonkowie,
synowie i córki. Bogowie-stworzyciele zbudowali scenę, na której
miało się coś rozstrzygać oraz człowieka, dla wyręczenia w pracy
dającej bogom pożywienie i surowce do dalszych czynności. Z kolei
Bogowie-rozstrzygający-losy kreowali scenariusze i reżyserowali
spektakle, panowali nad przestrzenią powietrzną i ziemią,
organizowali i tworzyli, dawali lub odbierali miłość i mądrość,
decydowali o wojnach i huraganach oraz byli personifikacją
księżyca i słońca. Członkowie ich rodzin zajmowali się
poszczególnymi zjawiskami na ziemi i tuż nad nią. Byli opiekunami
rolnictwa (rzeki-kanały i nawadnianie, wiatr i deszcz, światło i
urodzaj, wegetacja, zboże i winorośl, ziarno i trzcina), pasterstwa,
budownictwa (wyrób cegieł, obróbka kamienia, drewna i metalu),
tkactwa, rybołówstwa, pisarzy i pisarstwa, wróżbiarstwa, krain i
miast w trakcie powstawania cywilizacji oraz tylko pomocnikami, co
obniżało ich rangę […]
W dolinie Nilu bóstwa były ściśle związane z miastami ich
pochodzenia. Wyróżniono pięć grup terytorialnych: dziewięciu
bogów z Heliopolis, ośmiu z Hermopolis, i po trzech z Teb, Memfis i
Elefantyny. Bogowie byli najczęściej utożsamiani ze zwierzętami,
dlatego na reliefach świątyń i grobowców występowali w
postaciach ludzkich z głowami zwierząt […]
W dolinie Sindhu i Sarašwati również rozwijał się politeizm ale ze
względu na brak źródeł pisanych oraz nie przetłumaczone dotąd
fragmenty pisma semi-hieroglificznego tego okresu zdani jesteśmy
na chaos interpretacji. Analizując zapis tradycji ustnej w języku
wedyjskim odnajdujemy wiele bogów i bóstw ujętych z imienia w
najstarszej z wed Rigwedzie, z przypisanymi do nich cechami
określającymi ich charakter i znaczenie […]
Na przełomie XIX/XVIII stulecia BC z sumeryjskiego, a raczej już
amoryckiego Ur (miasta będącego głównym miejscem kultu
sumeryjskiego boga księżyca Nanna-Suena), do Harranu (miasta
będącego głównym miejscem kultu akadyjskiego boga księżyca
Sina, położonego nad Balikiem, lewobrzeżnym dopływem Eufratu)
wyrusza z rodziną Abram. Choć w Biblii mowa jest o Ur chaldejskim
jest to duża nieścisłość, ponieważ dynastia chaldejska panowała na
tych ziemiach w latach 625-539 BC. Wszystko się wyjaśnia w roku
587 BC, kiedy król z tej dynastii zdobywa Jerozolimę i wysiedla do
Babilonii (obejmującej miasto Ur) około 4600 Żydów. Niewola ta
kończy się w roku 538 BC kiedy to król Persji podbija Babilonię. W
tym okresie zostaje spisana Tora. Jest to nawiązanie w linii prostej
do Abrama jako człowieka z Sumeru, może Amoryty a może jednak
potomka Sumerów. Powróćmy jednak do Harranu. W wieku 75 lat
Abram odłącza od rodziny wraz z żoną Sarą, bratankiem Lotem oraz
niewolnikami i sługami, i udaje się do Sychem w Kanaanie. Gdy ma
80 lat egipska niewolnica Hagar rodzi mu Ismaela, który staje się
protoplastą Arabów. W wieku 99 lat zawiera przymierze z Bogiem,
który zmienia mu imię na Abraham. Rok później jego bezpłodna
żona rodzi mu syna Izaaka, któremu imię wybrał wcześniej Bóg.
Izaak zostaje protoplastą Hebrajczyków. Po przeżyciu 175 lat
Abraham zostaje pochowany w Hebronie, obok Sary. Tak więc,
według Tory przymierze z Bogiem zawarł w Kanaanie, ale wydaje
się, że wcześniej był wyznawcą innego Boga, a wyprawa jego
rodziny wyglądała na pielgrzymkę do jego sanktuarium w Harranie.
Chociaż w Kanaanie Bóg nie wyjawia mu swego imienia, to przecież
mógł być nim El, którego w Kanaanie uważano za stworzyciela i od
którego prawdopodobnie pochodzą określenia hebrajskiego
Elohima i arabskiego Allaha, czyli sprawców powstania religii
monoteistycznych. Dowodzi tego również imię jakie otrzymał od
Boga wnuk Abrahama – Jakub. Brzmiało ono Izra-El – walczący z
Bogiem.
Rodzina Jakuba, w wyniku wewnętrznej niezgody między
dwunastoma braćmi, znalazła się w Egipcie. Według Tory syn
Jakuba, Józef został nawet doradcą faraona. Jednak w późniejszym
czasie, gdy rodzina się rozrosła (dwunastu braci, synów Izraela,
zmieniło się w dwanaście plemion izraelskich), stała się obciążeniem
dla Egiptu i stopniowo zmieniła swój status z wolnych na
niewolników. Najbardziej zagadkowy jest XIV wiek BC kiedy w
Egipcie panował Amenhotep IV. Po śmierci swego ojca
przeprowadził on reformę religijną polegającą na wprowadzeniu
henoteizmu – wywyższeniu spośród wielu jednego boga, Atona.
Abraham dokonał tego kilka stuleci wcześniej. Zmiany takie
nastąpiły również w Mezopotamii. Stracił na znaczeniu sumeryjskoakadyjski Enlil. W Babilonii tuż po czasach Hammurabiego zastąpił
go Marduk, a w nowej Asyrii – Aszur. Był to cywilizacyjny trend II
tysiąclecia BC.
Po śmierci Sary Abraham miał jeszcze jedną żonę - Keturę, z którą
spłodził jeszcze jednego syna, który stał się ojcem jeszcze jednego
narodu. Na imię miał Midian. Jego potomkowie, jeżeli tylko
nazywali się Madianici, zamieszkali na terenach w pobliżu Zatoki
Akaba. Byli wędrownymi pasterzami, zmieniającymi miejsce pobytu
w zależności od pastwisk i źródeł wody pitnej. W jednej z oaz
Mojżesz, gdy musiał uciekać z Egiptu, spotkał swego przyszłego
teścia Jetro Madianitę i wziął za żonę jego córkę Seforę. Jeżeli ojca
Abrama do Haranu ściągnął Sin, samego Abrama do Kanaanu El, to
Mojżesza powołał JHWH, w którego wierzyli Jetro i jego rodzina
oraz większość Madianitów. Egipcjanie nazywali ich Szasu. W
egipskich archiwach jest mowa o buncie Beduinów Szasu. Wyruszył
na nich, w pierwszym roku panowania, faraon XIX dynastii, Seti I.
Bunt zatem musiał powstać za czasów jego ojca – Ramzesa I, który
tę dynastię zapoczątkował. Synem Setiego I był Ramzes II, faraon
panujący tak długo, iż jego starsi synowie nie doczekali schedy. To
Merenptah, trzynasty z kolei syn Ramzesa II, już jako faraon
wspomina pierwszy o Izraelu, jak o spustoszonym kraju. Jeżeli
wyjście Izraelitów nie jest mitem, to Mojżesz musiał uciekać do
kraju Madian za Setiego I, a gdy ten zmarł wrócił do Egiptu,
ponieważ to Seti I zapoczątkował budowę miasta we wschodniej
delcie a Ramzes II ją dokończył. Czyli plagi i przejście przez morze
miały miejsce za Ramzesa II. Widocznie nie było się czym chwalić i
dlatego żaden skryba ani rytownik nie uwiecznił tych wydarzeń,
może faraon zakazał? Druga sprawa to JHWH i Góra Horeb. Nie
wiadomo dlaczego północne plemiona Izraela nazywały ją Horeb a
południowe Synaj. Widocznie przodkowie dziesięciu plemion
północnych byli przekonani, że dotarli do górzystej krainy, po
wędrówce w płaskim obszarze pustynnym. Bowiem po hebrajsku
hor oznacza górę, a eb krainę. Ale dlaczego przodkowie dwóch
plemion południowych upierali się przy Synaju, może mieli coś do
ukrycia? Byli z pokolenia Lewiego i Beniamina. W okresie XXVII-XXII
BC w okolicy Wzgórza Niewolnika (Serabit El-Khadem, dzisiejszy
Egipt) znajdowały się kopalnie turkusów. Po wyrobiskach zostały
groty. W jednej z nich, w latach 2130-1790BC (XI,XII dynastia)
została wykuta świątynia egipskiej bogini Hathor. W wydzielonej
części groty znajdował się tygiel do wytopu minerałów. Grota ta
znajdowała się wewnątrz góry. U szczytu góry (755 m n.p.m.)
znajduje się komin tygla. Jeżeli w okolicach tej góry pojawił się
Mojżesz wcześniej, jeśli to tam spotkał Jetro, to mógł również
dostrzec dym i w konsekwencji nawiązać kontakt z kapłanem
świątyni. Tora mówi o słupie dymu w dzień i pochodni ognia w
nocy. Czy mógł to być komin tygla? Trzecia sprawa to Echnaton. Czy
Mojżesz mógł poznać jego wierzenia? Jeżeli uczył się na skrybę za
Setiego I, to być może pisarze mieli jeszcze dostęp do historii herezji
Echnatona […]
Również w II tysiącleciu BC zmiany takie następowały na terenach
Półwyspu Indyjskiego i Wyżyny Irańskiej. Wywyższeni zostali Wišnu
i Šiwa na niekorzyść Agni, Indry, Waruny i Mitry. To wynika z
Rigwedy. Drugą księgą była Awesta. O ile nieznane są postacie,
które dokonały honoteizmu Wišnu i Šiwy, o tyle w Awescie jest
mowa o człowieku, który wywyższył Ahura-Mazdę. Zaratuštra
narodził się na ziemiach skąd jego przodkowie wyruszyli by podbić
m.in. krainę Sindhu i Sarašwati oraz Wyżynę Irańską. Jego matką
była Dughdowa a ojcem Purušaspa z rodu Spitama. Około roku
1000 BC Zaratuštra, po wędrówce po stepach dzisiejszego
północnego Iranu, w wieku 30 lat doznaje objawienia, iż jedynym
bogiem jest Ahura Mazda i zostaje nauczycielem. Nie umiera
śmiercią naturalną, lecz świadomie zanurza się w wodach jeziora
Kasaoja w Pamirze (dlaczego akurat w Pamirze, być może wrócił w
okolice swoich narodzin). W tym momencie henoteizm zaczyna
przechodzić w monoteizm. Szczególnie, gdy religia rozprzestrzenia
się na obszarze zdominowanym wcześniej przez wielkie cywilizacje
Mezopotamii i Gór Zagros. Tym razem po wywyższeniu jednego
boga przed dotychczasowe ma miejsce proces docelowego
usunięcia pozostałych bogów z panteonu. Gdy tereny Niziny
Mezopotamskiej i Wyżyny Irańskiej zostają opanowane przez
Arabów większa część wyznawców Ahura Mazdy i Zaratuštry
przenosi się do Indii, która do dzisiaj jest oazą wielokulturowości i
wielobóstwa […]
W opóźnieniu do Bliskiego Wschodu wynoszącym około dwa tysiące
lat, w południowej Europie rodzi się politeizm minojski, mykeński i
etruski, a potem rzymski. Pośrednikiem są miasta-państwa
Kanaanu i ich kolonie, które – z wyjątkiem Izraela i Judy - do końca
nie przeszły na monoteizm. Ich początek sięga wzrostu znaczenia
miasta Byblos, powstania miasta Troi i upadku miasta Ebli. Po
upadku Ebli, z rąk akadyjskiego króla czterech stron świata
Naramsina, cywilizacja podążyła drogą morską: przez Cypr, wyspy
Jonii na Kretę. Z Troi przedostała się na kontynent europejski, a
szczególnie półwyspy bałkański i apeniński. Panteon bóstw podążał
razem z cywilizacją przeistaczając się pod wpływem wierzeń
miejscowych. Spotkanie dwóch cywilizacji bliskowschodniej i
megalitycznej nastąpiło jednak na półwyspie iberyjskim, na drodze
handlu. Miejscem styku stało się miasto-państwo Taršiš [...]
Tymczasem na Wschodzie rozpoczyna się czas nauczycieli.
Zapoczątkował go Zaratuštra. Kolejnym był Er Li, zwany później
Laozi lub Laodan. Narodził się w chińskim państwie Chu w roku 604
BC. Był skromnym archiwistą na dworze dynastii Zhou. Nie pragnął
zaszczytów. Był skromny, łagodny i wyrozumiały. Według legendy
około roku 517 BC miało miejsce spotkanie dwóch nauczycieli: Er Li i
Qiu Konga, późniejszych Laozi i Konfucjusza. Gdy dynastia Chu
zmierzała ku upadkowi Laozi wyjechał z Chin. Według jednego z
przekazów zawędrował do Indii, gdzie uczył Siddharthę Guatamę.
Miejsce i data śmierci Laozi pozostają nieznane. Po jego śmierci
powstał nurt nazwany taoizmem filozoficznym. Od roku 440 AD, na
pewien czas, taoizm stał się religią chińską. W roku 666 AD Laozi
został nawet deifikowany, a następnie wyniesiony ponad Buddę i
Konfucjusza […]
Qiu Kong narodził się w chińskim państwie Lu w roku 551 BC. W
roku 530 założył szkołę. W 517 spotkał się z Laozi. Wychował wielu
uczniów, którzy począwszy od roku 498 BC zaczęli zajmować
najwyższe stanowiska w rządzie, a 70 spośród nich zostało
wybitnymi uczonymi. W 483 po okresie wygnania wrócił do Lu na
stanowisko nauczyciela. Pochowany został w Qufu w roku 479 BC.
W II wieku AD konfucjanizm stał się ideologią państwową, a w 555
AD wydano dekret nakazujący budowę świątyni ku czci filozofa w
każdym mieście okręgowym. W 1013 Konfucjusz został tytułowany
Pierwszym Świętym […]
W roku 528 BC Siddhartha Guatama doznaje oświecenia i odtąd
zwany jest Buddą. Lumbini, Godh Gaya i Kusinagara to miejsca, w
których urodził się, doznał oświecenia i zmarł. Miejscowości te
wchodziły w skład hinduskiego królestwa Madagha na północy
Indii, u podnóża Himalajów. Olbrzymie podatki nakładane przez
panującą później dynastię Nandów doprowadziły do przewrotu. W
królestwie przejął władzę Ćandragupta Maurja, były dowódca
wojsk w czasach wojny z Aleksandrem Wielkim. Stworzył centralny
rząd, który sprawował kontrolę nad gospodarką, wprowadził roboty
publiczne (budowa dróg i systemu irygacyjnego), narzucił surowe
prawa, utrzymywał potężną armię. Przekazał wszystko synowi,
który rozciągnął panowanie Maurjów na południe Indii. Wnuk
Ćandragupty, Aśoka około roku 260 BC przeszedł na buddyzm.
Rozpoczęta przez Aśokę w 258 roku BC praca misyjna, przekształciła
tę religię w jedną z największych na świecie. Przechodząc na nową
religię Aśoka przyjął buddyjskie zasady etyczne i wyrzekł się
przemocy, starał się opierać władzę o autorytet moralny. Na
zewnątrz zapewnił sąsiadów o dobrej woli, wewnątrz złagodził
kodeks karny swojego dziadka. Kazał na skałach i słupach w obrębie
królestwa, wyryć nauki o moralności i współczuciu. Około roku 240
BC na III synodzie buddyjskim w Pataliputrze, z jego inicjatywy
określono buddyjski kanon wiary. Wysyłał misje do południowych
Indii, na Cejlon, do greckich państw Azji Zachodniej, do Indonezji i
do koczowników Azji Środkowej. Dzięki temu w I wieku AD buddyzm
wyruszył Jedwabnym Szlakiem do Chin, w IV wieku dotarł na
Półwysep Koreański, na przełomie IV/V, drogą morską do Azji
Południowo-Wschodniej a w VI wieku AD do Japonii […]
Z kolei w marionetkowym Królestwie Judy, około 30 roku AD ‫ יְׁשּו‬z
Nazaretu został namaszczony w czasie chrztu i odtąd nazywany po
hebrajsku: ‫ יְׁשּו מָ ׁשִׁ יח‬, po grecku: Ιησούς Χριστός, a po łacinie: Iesus
Christus. Betlejem, Jordan i Golgota to miejsca, w których urodził
się, został namaszczony i zmarł umęczony przez Rzymian. Miejsca te
leżały na terenach zamieszkałych przez Żydów, wchodzących w
skład Cesarstwa Rzymskiego. W 48 roku sobór apostolski w
Jerozolimie dokonuje podziału na działalność misyjną apostołów
Jezusa wśród Żydów i wśród pogan. Około roku 70 nastąpiło
oddzielenie chrześcijaństwa od judaizmu. W latach 49-64
chrześcijaństwo dociera do Koryntu, Efezu i Rzymu. Potem rozszerza
się: z Antiochii na Syrię i Armenię, z Efezu na Azję Mniejszą, z
Aleksandrii na Aksum i Nubię, z Rzymu na Italię, Afrykę i Hiszpanię
oraz z Konstantynopola na Gotów i Słowian. Następują
prześladowania chrześcijan, szczególnie na terenie Cesarstwa
Rzymskiego. Wreszcie w roku 313 Konstantyn i Licyniusz ogłaszają
w Mediolanie edykt tolerancyjny, który przynosi pełną wolność
religijną poprzez równouprawnienie chrześcijaństwa w stosunku do
innych religii i zniesienie kultu państwowego. W roku 325, zwołany
z inicjatywy Konstantyna sobór w Nicei formułuje wyznanie wiary.
Około roku 503 Chlodwig, król Franków przyjmuje chrześcijaństwo.
Do roku 629 patriarchaty religii chrześcijańskiej mieszczą się w
Rzymie, Konstantynopolu, Antiochii, Jerozolimie i Aleksandrii […]
Około roku 611 AD Mahomet przeszedł na islam co znaczy, że
poddał się woli bożej. Mekka, Hira, Medyna to miejsca, w których
urodził się, otrzymał objawienie i zmarł. Leżały na terenach
zamieszkałych przez Arabów. Przykład krzewienia religii dał sam
Mahomet zdobywając Mekkę siłą. Bezpośrednio po jego śmierci
zaczyna się nawracanie niewiernych na islam tą właśnie metodą. W
roku 635 zostaje zdobyty Damaszek, w 636 Ktezyfon w Persji, w 638
Jerozolima, w 642 Aleksandria, po 667 Kabul, Buchara i
Samarkanda, w 698 Kartagina, w 711 dolina Indusu, do 715
następuje podbój królestwa Wizygotów na Półwyspie Iberyjskim,
717/18 nieudane oblężenie Konstantynopola, w 732 wygrana
Karola Młota pod Tours i Poitiers ratuje Franków, w 762 założenie
nowej stolicy w Bagdadzie koronuje dzieło. W ciągu stu lat od
śmierci Mahometa, religia którą stworzył opanowuje prawie cały
starożytny świat […]
Wracając do chrześcijan. Otóż pierwsi z nich nie mieli w sobie żądzy
władzy. Kierowali nimi apostołowie. Stopniowo postępował podział
na wyższych (prezbiterzy) i niższych (diakoni) członków kierujących
gminami chrześcijańskimi. Na tym etapie, nauki Jezusa docierały
przede wszystkim do narodów podbitych i rozproszonych przez
Rzym, a w samym Rzymie do niewolników i wyzwoleńców – ogólnie
do ludzi ubogich. Kiedy przemówiły do bogatych zaczął wzrastać
majątek gmin. Pojawili się wtedy nadzorcy majątków – biskupi
(episkopos), którzy stopniowo zdominowali prezbiterów i diakonów.
Edykt mediolański uznał wyznanie chrześcijańskie, sobór nicejski
ustalił kanony wiary tak, że pod koniec IV wieku chrześcijaństwo
stało się religią państwową Cesarstwa Rzymskiego. Pomimo upadku
zachodniej części cesarstwa Kościół Rzymski przetrwał i zaczął
rywalizować z Bizantyjskim o zwierzchnictwo papieskie. Hierarchia
episkopalna zaczęła się bogacić na darach i zapisach, w zamian
broniła interesów warstw panujących. Powstaje opozycja w postaci
ruchu gnostyków i zakonów ascetycznych. Pomimo potępienia nauk
Ariusza na soborze w Nicei Goci zostają ochrzczeni w wersji
ariańskiej przez Wulfilę. Utrudnia to ich adaptację wśród podbitej
przez nich ludności rzymskiej. Frankowie przyjmują chrześcijaństwo
w wersji katolickiej i stają się największą potęgą Europy Zachodniej;
a ich król, Karol Wielki zostaje cesarzem uznanym przez Bizancjum i
obrońcą Kościoła Rzymskiego. Oba mocarstwa toczą walki z
Arabami o zwierzchnictwo nad rubieżami Europy, północą Afryki i
Bliskim Wschodem. Oba w imieniu tego samego Boga ale różnych
obrządków: rzymskiego i bizantyjskiego […]
Nauki Jezusa i Mahometa stają się sztywnymi regułami, a każde
odstępstwo piętnowane jest ekskomuniką lub fatwą. Tak było w
przypadku Arian jak i Umajjadów. Różne są uwarunkowania
społeczne. Europa, za sprawą: Gotów, Wandalów i Hunów;
następnie Wikingów, Normanów i Waregów; w końcu Awarów,
Bułgarów i Słowian staje się barbarzyńska. Natomiast Arabowie po
klęsce Poitiers i założeniu nowej stolicy w Bagdadzie stabilizują się,
a następnie czerpiąc ze źródeł Mezopotamii, Indii i Egiptu; rozwijają
naukę i sztukę stając się centrum cywilizacyjnym ówczesnego
świata. Około 970 AD nawracają na islam Turków, co okaże się
początkiem końca ich imperium. Na razie jednak walczą z
Bizancjum o Syrię. Mniej więcej sto lat po przyjęciu islamu, po
zaproszeniu Abbasydów Turcy wkraczają na ziemie podbite przez
Arabów na Wschodzie, zajmują Bagdad, Syrię i pokonują Bizancjum
w bitwie pod Manzikertem. Po czym zajmują Anatolię i Palestynę
[…]