Zbiór zadań maturalnych z chemii - Kompetencje kluczowe drogą do

Transkrypt

KOMPETENCJE KLUCZOWE DROGĄ DO KARIERYPORJEKT UNIJNY
Zbiór zadań maturalnych z chemii
wraz z odpowiedziami
OPRACOWANIE
CHEMICZNY ZESPÓŁ BADAWCZY- Z1C
UCZNIOWIE LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCEGO
W PYRZYCACH
(Zespół Szkół Nr 1 im. Noblistów Polskich w Pyrzycach)
KWIECIEŃ 2013
BUDOWA ATOMÓW. WIĄZANIA CHEMICZNE. UKŁAD
OKREOWY PIERWIASTKÓW
1. Ile protonów ,neutronów i elektronów posiada :
27
a)
Al
b)
40
K
2. Wykaż które z podanych zdań jest prawdziwe (p) a które fałszywe (f).
a) Wraz ze wzrostem liczby atomowej Z pierwiastka w okresie elektroujemność rośnie.
b) Wraz ze wzrostem liczby atomowej Z w grupie 17 elektroujemność pierwiastka rośnie.
3. Napisz równanie przemiany promieniotwórczej
Ra- 226 -> Rn- 222
4. Określ rodzaje wiązań pomiędzy atomami podanych związków.
a) NaOH
b) CaCl2
c) C2H2
d)Pierwiastki Al., Ca, Mg, K uporządkuj według rosnącej aktywności chemicznej.
5. Pierwiastki Al., Ca, Mg, K uporządkuj według rosnącej aktywności chemicznej.
6. Miedź jest mieszaniną izotopów zawierających w jądrach atomowych 34 i 36 neutronów.
Oblicz liczby masowe tych izotopów.
7. Podaj stopnie utlenienia pierwiastka x o konfiguracji K 2 L 8 M 6 w związkach z:
a) tlenem
b) wodorem
8. Uzupełnij tekst:
Atom o konfiguracji [ Ar 18] posiada w rdzeniu atomowym …… elektronów. Taka
konfigurację elektronową posiada atom ……………. Pierwiastek ten tworzy w
przyrodzie kilka różnych tlenków, w których ze wzrostem stopnia utlenienia
zmienia się charakter chemiczny z ………….. na ……………
9. Podaj konfigurację powłokową elektronów atomów magnezu , germanu, tlenu, bromu. [musi
być ;ilość powłok ,która grupa, konfiguracja elektronowa ]?
2
„Zbiór zadań z chemii z odpowiedziami” – z1c
10. Przedstaw pełną konfigurację elektronową atomu pierwiastka E, który leży w 3. okresie
układu
okresowego, tworzy tlenek typu EO3, a cząsteczka związku pierwiastka E z wodorem
zawiera 2 atomy
wodoru
11. Jon X2- zawiera 46 neutronów, a ładunek jego jądra wynosi +34 . Podaj liczbę nukleonów
oraz liczbę elektronów znajdujących się w jonie.
12. Izobary są to atomy różnych pierwiastków mające tę samą liczbę nukleonów. Izotony to
atomy różnych pierwiastków mające tę samą liczbę neutronów w jądrze. Dane są nuklidy:
39
K,
19
35
17
40
Cl,
Ca,
20
13
C,
6
37
Cl,
17
40
18
Ar
13. Azot w przyrodzie jest mieszaniną dwóch trwałych izotopów. Mieszanina ta składa się w
99% z izotopu azotu-14. Na podstawie obliczeń podaj liczbę masową drugiego izotopu,
wiedząc, że masa atomowa azotu wynosi 14,01 u.
14. Ustosunkuj się do podanych niżej twierdzeń, wpisując obok każdego zdania P (prawda) lub
F (fałsz).
1 Anion siarczkowy ma mniejszy promień niż atom siarki.
2 Wodór posiada trzy izotopy: prot, deuter i tryt.
3 Energia jonizacji atomu magnezu jest mniejsza niż energia jonizacji jonu Mg+.
4 Na masę atomu wpływa tylko masa protonów i neutronów.
5 Nukleony to wszystkie cząstki elementarne znajdujące się w atomie
15. Pierwiastek E posiada konfigurację elektronową: 1s22s22p63s23p64s23d2. Z konfiguracji
odczytaj i przedstaw poniższe dane dla pierwiastka E.
Liczba elektronów walencyjnych ....................................................
Ładunek jądra ....................................................
Blok energetyczny układu okresowego,
do którego należy pierwiastek E ....................................................
Okres i numer grupy układu okresowego ....................................................
16. Podaj numer grupy układu okresowego, do którego należą pierwiastki, których atomy
posiadają
następującą konfigurację elektronów walencyjnych:
Pierwiastek I
Pierwiastek II
3
↑↓ ↑ ↑ ↑
↑↓ ↑
Grupa ............................ Grupa ............................
Informacja do zadań: 17, 18 i 19
Promieniotwórczy izotop jodu-131 służy do wykrywania i leczenia nowotworów
tarczycy. Jod-131wchłaniany przez tarczycę emituje m.in. promieniowanie β-, które
niszczy komórki nowotworowe.
Poniższa tabela obrazuję zmianę ilości promieniotwórczego jodu w tarczycy pacjenta w
czasie 32
dni. W tabeli nie ma informacji dotyczącej dawki podanej pacjentowi.
Czas
0 8 16 24
32
(dnia)
ilość jodu –
2 1 0,5 0,25
17. Napisz równanie reakcji rozpadu izotopu jodu-131.
18. Odczytaj czas połowicznego rozpadu izotopu jodu-131.
19. Podaj liczbę μmoli jodu, które wprowadzono do tarczycy pacjenta.
20. Poniżej w tabeli podano dwa szeregi pierwiastków. Wpisz w tabelę dla każdej podanej
wielkości: „rośnie”, „maleje” lub „nie zmienia się” zgodnie z podaną przy szeregu strzałką.
21. Izotop toru 232Th uległ naturalnym przemianom promieniotwórczym, przechodząc w trwały
izotop ołowiu 208Pb. Oblicz i podaj, ilu oraz jakim przemianom uległ izotop toru.
22. Na podstawie konfiguracji elektronowej atomu chromu ustal i podaj liczbę niesparowanych
elektronów występujących w atomie chromu.
23. Liczba atomowa pierwiastka E jest dwa razy większa niż liczba atomowa chloru. Przedstaw
poniższe dane dla pierwiastka E.
• Konfiguracja elektronowa (zapis skrócony) atomu pierwiastka E:
............................................................................................................................................
• Wzór sumaryczny związku pierwiastka E z wodorem:
............................................................................................................................................
• Pełna konfiguracja elektronowa jonu prostego pierwiastka E:
............................................................................................................................................
• Najniższy stopień utlenienia pierwiastka E w związkach:
............................................................................................................................................
24. Uzupełnij luki w podanych niżej równaniach przemian jądrowych:
235
U + n → 145
Ba + ……… + 3n 28
12Mg → ……… + -1e
92
56
249
4
Cf + 12C → 25 7
Rf + ……… ……… → 11
5B + +1e
98
104
59
Ni + ……… → 59
27Co + n 240
94Pu → ……… + α
28
25. W przyrodzie występują trzy trwałe izotopy krzemu o liczbie neutronów w jądrze: 14, 15 i
16. Wiedząc, że ich skład procentowy wynosi odpowiednio: 92,23% , 4,67% oraz 3,1%.
Oblicz masę atomową krzemu.
26. Poniżej podano konfigurację elektronową atomu pierwiastka I oraz liczbę elektronów w
powłokach atomu pierwiastka II. Podaj nazwy pierwiastków. Podaj, który z pierwiastków
ma większą pierwszą energię jonizacji.
Pierwiastek I: [Ne] 3s23p1
Pierwiastek II: K2L8M18N3
Pierwiastek I ……………………………….
Pierwiastek II ……………………………….
Większą pierwszą energię jonizacji posiada pierwiastek
.............................................................
27. W atomie pewnego pierwiastka suma cząstek elementarnych wynosi 52, w tym jest 18
neutronów. Podaj symbol pierwiastka oraz jego położenie w układzie okresowym.
Symbol pierwiastka ................................................................................................................
Położenie w układzie okresowym .............................................................................................
28. Podaj maksymalną liczbę elektronów, która może znajdować się w powłoce N.
29. Najbardziej rozpowszechnionym izotopem żelaza jest żelazo-56.
Podaj skład jądra izotopu żelaza-56, przedstaw klatkowo elektrony walencyjne
atomu żelaza oraz podaj liczbę elektronów w rdzeniu atomowym żelaza.
Skład jądra ............................................................................................................................
Klatkowy zapis elektronów walencyjnych:
.................................................................................
Liczba elektronów rdzenia
atomowego......................................................................................
Informacja do zadań: 30, 31 i 32
Promieniotwórczy izotop węgla-14 jest stosowany przy oznaczaniu wieku wykopalisk
archeologicznych i paleontologicznych. Metoda ta zwana jest datowaniem
radiowęglowym.
W atmosferze Ziemi zachodzi reakcja neutronów z atomami izotopu azotu-14, w wyniku
której powstaje izotop węgla-14 oraz proton. Izotop ten może być wbudowywany w ciało
organizmów tylko w czasie ich życia. Po śmierci ilość węgla promieniotwórczego
5
zmniejsza się, gdyż ulega on rozpadowi β-Okres półtrwania (połowicznego rozpadu)
izotopu węgla-14 wynosi 5730 lat.
30. Przedstaw równanie reakcji przemiany izotopu azotu-14 w izotop węgla-14.
............................................................................................................................................
31. Napisz równanie reakcji rozpadu węgla-14.
............................................................................................................................................
32. Oblicz wiek znaleziska archeologicznego, wiedząc, że zawiera ono 1/4 początkowej ilości
izotopu
węgla 14C.
33.
Określ położenie arsenu w układzie okresowym łącząc symbol pierwiastka z
miejscem w układzie okresowym (kolumna 2).
As
34.
Okres 4, grupa 17
Okres 4, grupa 15
Okres 3, grupa 14
Określ położenie arsenu w układzie okresowym łącząc symbol pierwiastka z miejscem w
układzie okresowym (kolumna 2).
As
Okres 4, grupa 17
Okres 4, grupa 15
Okres 3, grupa 14
35. Rozpisz konfiguracje elektronowe dla atomu arsenu czterema sposobami:
a) powłokowym, b) orbitalowym, c) klatkowym, d) skróconym (z konfiguracją gazu
szlachetnego).
a)…………………………………………………………………………………………….
b)…………………………………………………………………………………………….
c)…………………………………………………………………………………………….
d)…………………………………………………………………………………………….
Uzupełnij tabelkę dotyczącą atomu
arsenu: Symbol powłoki walencyjnej
Orbitale walencyjne
6
36.
Liczba elektronów walencyjnych
Liczba elektronów niesparowanych
37. Jaki jon powstaje z atomu arsenu? Napisz jego symbol i nazwę.
…………………………………………………………………………………………………
………………………………………
38. Określ liczbę protonów, elektronów i neutronów dla jonu arsenu. Zaznacz właściwą
odpowiedź.
39. Wypełnij tabelkę dotyczącą konfiguracji jonu arsenu.
40. Podaj symbol i nazwę izotopu wodoru, który w jądrze ma dwa neutrony.
Informacja do zadań 40 i 41
Dane są cząsteczki: siarkowodór, czterochlorek węgla, bromowodór, chlor.
41. Która z powyższych cząsteczek jest najbardziej polarna? Uzasadnij odpowiedź.
42. W których z w/w cząsteczkach występuje zerowy moment dipolowy? Uzasadnij
odpowiedź.
Informacja do zadań 42
Dane są cząsteczki: Cl , S , P , H .
2
2
2
2
43. W której cząsteczce występuje wiązanie kowalencyjne potrójne? Uzasadnij
odpowiedź.
44. Narysuj wzór elektronowy kropkowy dla cząsteczki amoniaku.
45. Uszereguj zbiór pierwiastków: arsen, tlen, brom, azot, fluor według wzrostu wartości
elektroujemności:
Dane są substancje:
tlenek rubidu, woda,
Substancja
7
chlorowodór,
chlorek sodu, azot,
dwusiarczek węgla.
Określ typ wiązania
w tych substancjach,
wpisując je do
tabelki. Typ wiązania
Kowalencyjne
Kowalencyjne spolaryzowane
Jonowe
Typ wiązania
Substancja
Kowalencyjne
N , CS
2
Kowalencyjne
spolaryzowane
Jonowe
46.
2
H O, HCl
2
NaCl, Rb O
2
Zadanaia poziom rozszerzony
1. Budowa atomu:
Zadanie PR 1 (3pkt)
Promieniotwórczy izotop węgla C-14 powstaje w górnych warstwach atmosfery i ulega
asymilacji przez rośliny w postaci tlenku węgla(IV). Równowaga, jaka się ustala w
procesach
odżywiania i oddychania w danym środowisku sprawia, że zawartość węgla w organizmach
żywych jest stała. W przypadku obumarcia organizmu izotop C-14 przestaje być
uzupełniany
i z upływem czasu jego ilość w obumarłych szczątkach organizmu ulega zmniejszeniu
na skutek rozpadu promieniotwórczego.
Na podstawie: A. Czerwiński, Energia jądrowa i promieniotwórczość, Warszawa 1998
Ustal, wykonując obliczenia, ile razy zmalała zawartość izotopu węgla C-14 w drewnie,
które pochodzi z drzewa obumarłego przed 11460 laty. Okres półtrwania tego izotopu
węgla wynosi 5730 lat.
Zadanie PR 2 (3 pkt)
Przeanalizuj położenie selenu w układzie okresowym i określ podstawowe właściwości
tego pierwiastka. Uzupełnij poniższą tabelę.
2.1. Konfiguracja elektronów walencyjnych atomu selenu w stanie
podstawowym (z uwzględnieniem podpowłok)
2.2. Najniższy stopień utlenienia selenu w związkach chemicznych
2.3. Najwyższy stopień utlenienia selenu w związkach chemicznych
2.4. Wzór związku selenu z wodorem
2.5. Wzór tlenku, w którym selen przyjmuje najwyższy stopień
utlenienia
2.6. Przewidywany charakter chemiczny (zasadowy, amfoteryczny,
kwasowy, obojętny) tlenku selenu, o którym jest mowa w p. 5.
Poniższy schemat przedstawia początkowy fragment szeregu promieniotwórczego toru.
8
Numerami w kółkach oznaczono kolejne nuklidy, a strzałkami przemiany jądrowe,
jakim te
nuklidy ulegają.
1. Napisz równanie przemiany jądrowej oznaczonej na schemacie numerem III.
Podaj symbole oraz wartości liczby masowej i liczby atomowej jąder, będących
substratami
i produktami tej przemiany.
.....................................................................................................................................................
MOL I MOLOWA INTERPRETACJA PRZEMIAN
CHEMICZNYCH
1. Oblicz masę 3 moli K2S
2. Jaką liczbą moli są 4dm³ azotu
3. Napisz równania poniższych reakcji oraz odczytaj je, posługując się pojęciami
atomów i cząsteczek, moli i masami molowymi:
a) spalanie magnezu w tlenie:
b) zobojętnienie kwasu siarkowego (VI) za pomocą wodorotlenku potasu
4. Podczas reakcji chlorku żelaza (III) z wodorotlenkiem wapnia wytrąca się
nierozpuszczalny wodorotlenek żelaza (III) i powstaje chlorek wapnia.
Oblicz, ile moli wodorotlenku żelaza (III) powstaje, jeśli użyjemy do reakcji 5 moli
wodorotlenku wapnia.
5.Oblicz, jaką liczbę moli stanowi:
a) 67,2 dm3 wodoru odmierzonego w warunkach normalnych
b) 5,6 dm3 metanu odmierzonego w warunkach normalnych
9
c) 11,2 dm3 dwutlenku siarki odmierzonego odmierzonego w warunkach normalnych
6. Dane jest 0,25 mola tlenku węgla 4 Ile to stanowi
-gramów
-cząsteczek
-dm sześciennych
7.Ile dm3 (w warunkach normalnych) wodoru wydzieli się gdy wrzucimy 14 gramów
cynku do 0,5 dm3 0,1 molowego kwasu solnego?
8.Ile dm3 0,25 molowego NaOH potrzebne jest do zobojętnienia 0,5 dm3 0,3 molowego
kwasu siarkowego?
9.Zmieszano 0,5 dm3 0,1 molowego roztworu HCl z 0,25 dm3 0,2 molowego roztworu
tego kwasu. Oblicz stężenie molowe otrzymanego roztworu.
10.Do 250 cm3 roztworu NaCl dodano nadmiar AgNO3. W wyniku reakcji wytrącił się
osad, który po odsączeniu i wysuszeniu miał wagę 14,33 g. Jakie było stężenie molowe
roztworu NaCl?
11.oblicz masę:
a) 2 mole kwasu azotowego (u) HNO3
b) 1,5 mola tlenku wegla
12.Oblicz, ile moli tytanu i ile moli glinu zawiera tzw. gwóźdź ortopedyczny o masie 120
g
wykonany ze stopu tytanu o podanym wyżej składzie.
13.Oblicz masę 3 moli kwasu siarkowego (VI). H2SO4
14.Zgromadzono 9,03 * 1023 atomów siarki. Oblicz ilu molom
siarki odpowiada taka liczba atomów.
15.Oblicz, ile moli cząsteczek zawiera 300 dm3 gazu
odmierzonego w warunkach normalnych.
16.Oblicz ilu molom żelaza odpowiada 3,01*10²³ atomów żelaza
17. Oblicz masę molową, ilość moli, masę w gramach, objętość (w dm sześciennych) i
liczbę cząsteczek następujących substancji:
a)SO4,
b) CO,
c) N2O3.
Dane:
m(g) SO4 = 60
V CO = 50,4 dm3
liczba cząsteczek N2O3= 12,04*10^23
10
18. Ile dm^3 wodoru wydzieli się w reakcji 6 moli magnezu z kwasem azotowym (V)?
19. Jaką objętość w warunkach normalnych zajmują 2mole tlenku węgla (II)?
20.oblicz ile ważą 3 mole tlenku siarki(IV),ile to jest cząsteczek?
21. Ile moli i ile cząsteczek stanowi 360g wody?
22.Ile gramów dwutlenku siarki powstaje w reakcji siarki z 4 molami tlenu
cząsteczkowego
23.Czy 100 gram trójtlenku siarki wystarczy do otrzymania 1,2 mola kwasu siarkowego
(VI)
24.zadanie 7 1 mol tlenku siatki (VI) waży 64g . Wybierz odpowidź w której podano
masę 0,3 mola tego tlenku
a 5,6 g
b 16 g
c 19,2 g
d 21,3 g
25.Do roztworu zawierającego 1 mol Mg(OH)2 dodano roztwór zawierający 0,5 mola
HCl. Oblicz masę powstałej soli.
26. Do 300dm sześciennych 1 mol/dm sześcienny roztworu kwasu H2SO4 dodano 200
dm sześciennych 0,5 mol/dm sześciennych NaOH. Oblicz masę Na2SO4 otrzymaną w tej
reakcji
27. Oblicz masę 3 moli kwasu siarkowego (VI). H2SO4
28. Zgromadzono 9,03 * 1023 atomów siarki. Oblicz ilu molom
siarki odpowiada taka liczba atomów
29.Oblicz, ile moli cząsteczek zawiera 300 dm3 gazu
odmierzonego w warunkach normalnych.
2. Mol i interpretacja molowa
Informacja do zadania 1 i 2
W przyrodzie występuje kilka minerałów tytanu. Najważniejsze z nich to ilmenit (FeTiO3)
i rutyl (TiO2). Czysty metal otrzymuje się z rutylu podczas ogrzewania z węglem i chlorem,
w wyniku czego powstaje chlorek tytanu(IV) i tlenek węgla(II). W drugim etapie chlorek
tytanu(IV) ogrzewa się w odpowiednich warunkach z magnezem.
Czysty tytan lub jego stop o składzie masowym 85% Ti, 8% Al, 7% V stosowny jest
np. do wytwarzania implantów.
11
Zadanie 1 PR (2 pkt)
Na podstawie powyższego tekstu napisz równania reakcji przebiegających podczas
otrzymywania czystego tytanu.
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
Oblicz, ile moli tytanu i ile moli glinu zawiera tzw. gwóźdź ortopedyczny o masie 120 g
wykonany ze stopu tytanu o podanym wyżej składzie.
Wzory soli wchodzących w skład minerałów przedstawia się często w postaci tlenkowej,
wyróżniając w nich tlenek metalu i tlenek niemetalu, np. wzór ortofosforanu(V) wapnia
Ca3(PO4)2 można zapisać jako 3CaO·P2O5.
Próbka fosforytu, którego podstawowym składnikiem jest ortofosforan(V) wapnia,
zawiera 20% masowych P2O5.
Oblicz, jaki procent masowy ortofosforanu(V) wapnia Ca3(PO4)2 zawiera ta próbka.
Wynik podaj z dokładnością do dwóch miejsc po przecinku.
Roztwór o masie 100 g zawiera rozpuszczone sole: KCl, NaCl i NaBr. Stężenia
procentowe tych soli w roztworze są takie same i wynoszą cp = 2% (masowych).
Zakładając, że sole są całkowicie zdysocjowane, oblicz, których jonów (K+, Na+, Br– czy
Cl–) jest w roztworze najwięcej. Podaj liczbę moli tych jonów. Wyniki pośrednie i wynik
końcowy podaj z dokładnością do dwóch miejsc po przecinku.
ROZTWORY
Oblicz, w jakim stosunku objętościowym należy zmieszać ze sobą wodę destylowaną i
roztwór wodorotlenku sodu o stężeniu 6,10 mol/dm3 i gęstości 1,22 g/cm3, aby otrzymać
roztwór o stężeniu 10%.
Poniżej przedstawiono wartości iloczynu rozpuszczalności wybranych węglanów
w temperaturze 25oC.
Ir MgCO3 = 3,5 10 –8
Ir CaCO3 =2,8·10 –9
Ir SrCO3 =1,1·10 –10
Ir BaCO3 =5,1·10 –9
a) Korzystając z przedstawionych wyżej wartości iloczynu rozpuszczalności, oceń, który
z węglanów metali II grupy jest najlepiej rozpuszczalny w wodzie, i podaj jego wzór.
…………………………………………..……………………………………………………….
..
b) Zmieszano 100 cm3 roztworu CaCl2 o stężeniu 0,001 mol/dm3 i 100 cm3 roztworu
Na2CO3 o stężeniu 0,001 mol/dm3. Wykonaj odpowiednie obliczenia i oceń, czy po
zmieszaniu roztworów nastąpiło wytrącenie osadu CaCO3.
12
Zmieszano jednakowe objętości roztworów chlorku wapnia i siarczanu(VI) sodu o
stężeniach molowych równych 0,02 3moldm
.
Sprawdź, wykonując odpowiednie obliczenia, czy po zmieszaniu roztworów wytrącił się
osad siarczanu(VI) wapnia. Iloczyn rozpuszczalności tego związku wynosi 6,1 x 10 -5
Zaprojektuj sposób przygotowania 200 cm3 wodnego roztworu wodorotlenku sodu
o stężeniu 0,1 mol/dm3. W tym celu:
a) oblicz, jaką masę substancji należy użyć do przygotowania roztworu.
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
b) wybierz i zaznacz litery opisujące odpowiedni sprzęt laboratoryjny.
c) wymień kolejne czynności, które należy wykonać aby sporządzić roztwór.
Odwracalną reakcję estryfikacji kwasu etanowego z etanolem ilustruje równanie:
CH3COOH + CH3CH2OH CH3COOCH2CH3 + H2O
W naczyniu o objętości 1 dm3 zmieszano 1,25 mola kwasu etanowego, 2,00 mole alkoholu
etylowego oraz niewielką ilość stężonego H2SO4 i ogrzewano do ustalenia stanu
równowagi.
Oblicz, z dokładnością do dwóch miejsc po przecinku, liczbę moli estru w mieszaninie
poreakcyjnej, jeżeli stężeniowa stała równowagi (Kc) tej reakcji, w opisanych
warunkach wynosi 1,00.
1. 16 g pewnego metalu wypiera z roztworu kwasu solnego 8,96 dm^3 wodoru w
przeliczeniu na warunki normalne. Reakcja przebiega zgodnie z zapisem jonowym:
[Me] + [2H+] -> [Me2+] +[H2]
2. Czysty krzem mozna otrzymać w wyniku redukcji krzemionki (SiO2) glinem.
Napisz równanie reakcji redukcji krzemionki za omocą glinu.
3. Chlorek wapnia jest jedną z soli, której obecność w wodzie powoduje tak zwaną
twardość trwałą wody. Można ją usunąć, dodając do wody niewielką ilość węglanu sodu.
Napisz w formie jonowej skróconej równanie reakcji, która prowadzi do usunięciaza
pomocą węglanu sodu twardości trwałej wywołanej obecnością chlorku wapnia.
Info do zadania 4 i 5
Saletra amonowa (NH4NO3) stosowana jest jako nawóz azotowy oraz środek
utleniający.
Związek ten ulega rozkładowi w temperaturze około 200 C.
13
4. Oblicz zawartość procentową(w procentach masowych) azotu w saletrze amonowej.
5. Napisz równanie reakcji termicznego rozkładu saletry amonowej, wiedząc, że
produktami tego są tlenek azotu o wzorze N2O i woda.
6. Oblicz, ile gramów azotanu(V) potasu i ile cm3 wody należy zmieszać w celu
otrzymania 200g roztworu KNO3 o stężeniu 12% (gęstość wody d=1 g*cm-3)
7. Rozpuszczalność pewnej substantancji wynosi 25g/100g wody.
Oblicz, ile gramów tej substancji znajduje się w 60 gramach roztworu nasyconego.
8. W kolbie miarowej w 50cm3 wody rozpuszczono 10g wodorotlenku sodu. Następnie
roztwór uzupełniono wodą do objętości 250 cm3.
Oblicz stężenie molowe tak przygotowanego roztworu. Wynik podaj z dokładnościa do
pierwszego miejsca po przecinku.
9. W wyniku fermentacji glukozy otrzymujemy alkohol etylowy i tlenek węgla(IV).
Oblicz, ile gramów etanolu powstanie w wyniku fermentacji 18g glukozy.
10. Spośród podanych tlenków podkreśl ten, który reaguje z wodą, a następnie napisz
dla niego równanie reakcji chemicznej.
ZnO
CO
BaO
SiO2
11. Metanian etylu (mrówczan etylu) powstaje w wyniku reakcji kwasu metanowego
(mrówkowego) z odpowiednim alkohole w obecności kwasu siarkowego(VI) jako
katalizatora.
Napisz równanie tej reakcji, stosując wzory półstrukturalne (grupowe) związków
organicznych. W zapisie uwzględnij warunki reakcji.
Kinetyka. Termodynamika i równowaga chemiczna
1,Który z wymienionych czynników spowoduje
równowagi dowolnej reakcji chemicznej?
zmianę wartośći
stałej
a. zmiana stężenia jednego z reagentów
b. zmiana temperatury
c. dodatek katalizatora
14
2.Szybkość rozkładu próbki w fazie stałej można zdefiniować jako ubytek
masy próbki w jednostce czasu, V=?*m /?*t g/min. Oblicz szybkość reakcji
rozkładu termicznego 0,125 kg chlorku amonu, wiedząc, że w danej chwili
reakcji ubywa w ciągu minuty 20% początkowej próbki.
3. Zaproponuj dwa sposoby które pozwalają na zwiększenie wydajności reakcji
opisanej równaniem:
FeO(s) + H2(g) <--> Fe(s) + H2O(g)
4.Bezpośrednia
egzotermicznym
synteza
amoniaku
z
pierwiastków
jest
procesem
N2(g) + 3H2(g) <--> 2NH3(g)
Z podanych cynników wybierz te, które wpłyną na wzrost wydajności
otrzymywania aminiaku:
a. obniżenie temperatury mieszaniny reakcyjnej
b. wprowadzenie katalizatora
c. wprowadzenie dodatkowej ilości wodoru
d. zwiększenie objętośći zbiornika reakcyjnego
5. W pewnym momencie zachodzenia reakcji
A + 2B › C
Stężenia wynosiły [A] = 2 mol/dm3, [B] = 4 mol/dm3. Ile razy zmaleje szybkość
reakcji v = k [A] • [B]2 do momentu, w którym stężenie A zmniejszy się do 0,5
mol/dm3?
6.Reakcja chemiczna 2 Cl2 + O2 ----> 2 Cl2O przebiega w fazie gazowej.
Szybkość reakcji powstawania produktu opisuje równanie kinetyczne v = k
[Cl2]2[O2]. Podniesienie temperatury reakcji w fazie gazowej o 10 stopni
15
powoduje trzykrotny wzrost szybkości reakcji. Oblicz, ile razy wzrosła lub
zmalała szybkość reakcji, jeżeli temperaturę podwyższymy z 288 K do 298 K
oraz podwoimy stężenie chloru nie zmieniając stężęnia tlenu.
7.Jak zmieni się szybkość reakcji 2SO 2 SO3
objętość mieszaniny gazowej ?
jeżeli dwukrotnie zmniejszymy
8.Stała szybkości rozkładu izotopu kobaltu -60 na wartość 0,123 1/rok. Oblicz
czas po którym pozostanie 50% początkowej ilości izotopu. (ln2=0,693)
9.Podczas reakcji tlenku siarki (IV) z tlenem zgodnie z poniższym równaniem
chemicznym uwalnaia się energia na sposób ciepła: 2So2 + o2 2SO3 Z
wymienionych czynników wybierz te, które spowodują wzrost wydajności
powyższej reakcji
a. wprowadzenie do układu dodatkowej ilości tlenu
b. wprowadzenie katalizatora
c. usuniecie z układu pewnej ilości powstałego produktu
d. podwyższenie temperatury
10.Przeprowadzono doświadczenie, w którym rozpuszczono w wodzie pewną
ilość stałego azotanu (V)potasu . Zaobserwowano że tepmeratura obniżyla się
o kilka stopni w porównaniu z temperaturą czystej wody. Podaj, czy
rozpuszczenie azotanu (V) potasu jest procesem endo- czy egzotermicznym.
11. Proces endotermiczny:
a)prażenie skały wapiennej
b)spalanie drewna w ognisku
c)mieszanie wapna palonego z wodą
d)wlewanie kwasu siarkowego w wody
16
12. W którą stronę przesunie się równowaga reakcji :
2H2S + 3O2 -----> 2SO2 + 2H2O ? E = - 1038 kJ
( wszystkie reagenty są w stanie gazowym)
jeżeli :
1) wprowadzi się tlen
2) usunie się parę wodną
3) ogrzeje się układ
4) zwiększy się ciśnienie.
13.W pewnym momencie zachodzącej w fazie gazowej reakcji opisanej
równaniem 4HCl + O2 --> 2H2O + 2Cl2, stężenia substratów wynosiły
odpowiednio: [HCl] 5mol/dm3, [O2] 2mol/dm3. Ile razy zmaleje szybkość reakcji
do momentu, w którym stężenie O2 zmaleje do 1mol/dm3 ?
W silnikach spalinowych – w wysokiej temperaturze – przebiegają różne reakcje uboczne.
Powstające spaliny w kontakcie z tlenem ulegają dalszym przemianom. Ze względu
na szkodliwość produktów, do najważniejszych należą procesy:
I. N2(g) + O2(g) 2NO(g)
Δ o = 298 K H 182,5 kJ
II. 2NO(g) + O2(g) 2NO2(g)
Δ o = 298 K H –114,1 kJ
Określ, jak zmieni się (w układzie zamkniętym) ilość produktu w stosunku do ilości
substratów
a) reakcji I, jeśli nastąpi wzrost temperatury.
......................................................................................................................................................
b) reakcji II, jeśli nastąpi wzrost ciśnienia.
......................................................................................................................................................
Oblicz standardową entalpię reakcji:
N2(g) + 2O2(g) - 2NO2(g)
Szybkość tej reakcji opisuje równanie kinetyczne: v = k [NO]2[O2]
Oblicz, ile razy należy zwiększyć stężenie tlenku azotu(II), nie zmieniając stężenia tlenu
i warunków przebiegu procesu, aby szybkość reakcji wzrosła czterokrotnie.
17
REAKCJE REDOX
Chlor można otrzymać w wyniku reakcji kwasu solnego z manganianem(VII) potasu.
Produktami tej reakcji, oprócz chloru, są: chlorek manganu(II), chlorek potasu i woda.
Napisz w formie cząsteczkowej równanie tej reakcji i dobierz w nim współczynniki
stechiometryczne metodą bilansu elektronowego. Zapisz wzory substancji, które pełnią
w tej reakcji rolę utleniacza i reduktora.
Aniony dichromianowe(VI) reagują z anionami jodkowymi w środowisku kwasowym
według
następującego schematu:
2.1 Dobierz współczynniki stechiometryczne w równaniu tej reakcji, stosując metodę
bilansu elektronowego.
2.2 Napisz wzór lub symbol jonu, który w tej reakcji pełni rolę utleniacza, i wzór lub
symbol jonu, który pełni rolę reduktora.
Do wodnego roztworu chromianu(VI) potasu dodano kilka kropli rozcieńczonego kwasu
siarkowego(VI) i stwierdzono, że roztwór zmienił barwę z żółtej na pomarańczową.
Świadczyło to o powstaniu anionów dichromianowych(VI) (reakcja I). Następnie
do otrzymanego roztworu wprowadzono kilka kropli roztworu wodorotlenku potasu i
roztwór
z powrotem stał się żółty (reakcja II).
3.1 Napisz w formie jonowej skróconej równania reakcji I i II.
I .................................................................................................................................................
II ................................................................................................................................................
3.2 Spośród poniższych zdań wybierz wszystkie, które są wnioskami wynikającymi
z opisanego doświadczenia.
I Chromiany(VI) są silnymi utleniaczami, a ich właściwości utleniające zależą od pH
środowiska reakcji.
II Przemiana anionów chromianowych(VI) w aniony dichromianowe(VI) jest reakcją
odwracalną.
III W środowisku zasadowym trwałe są aniony chromianowe(VI), a w środowisku
kwasowym – aniony dichromianowe(VI).
IV W środowisku zasadowym trwałe są aniony dichromianowe(VI), a w środowisku
kwasowym – aniony chromianowe(VI).
Numery wybranych zdań:
............................................................................................................
W pewnym ogniwie galwanicznym zachodzi reakcja zilustrowana sumarycznym
równaniem:
Zn + 2Ag+ → Zn2+ + 2Ag
a) Uzupełnij poniższy rysunek ilustrujący działanie tego ogniwa. W tym celu wpisz przy
znakach (–) i (+) słowo anoda lub katoda w zależności od tego, które z półogniw pełni
18
tę rolę. Wpisz w odpowiednie miejsca symbole metali i wzory jonów stanowiących
elementy składowe obu półogniw.
b) Oblicz SEM tego ogniwa w warunkach standardowych.
SEM: ...........................................................................................
1.Tlenek chromu(III) stapiany z węglanem potasu w obecności tlenu przekształca się
w chromian(VI) potasu. Reakcja ta zachodzi według schematu:
Cr2O3 + K2CO3 + O2 ⎯temperatura→ K2CrO4 + CO2
a) Dobierz współczynniki stechiometryczne w równaniu tej reakcji, stosując metodę
bilansu elektronowego.
Bilans elektronowy:
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
Równanie reakcji:
...... Cr2O3 + …... K2CO3 + …... O2 ⎯temperatura→ …... K2CrO4 + …... CO2
b) Napisz wzór substancji, która w tej reakcji pełni rolę utleniacza, i wzór substancji,
która pełni rolę reduktora.
Utleniacz: ........................................................
Reduktor: ........................................................
Właściwości niektórych pierwiastków
Zaprojektuj doświadczenie, którego celem jest otrzymanie wodorotlenku miedzi(II).
Uzupełnij poniższy schemat doświadczenia, wpisując wzory potrzebnych odczynników
wybranych spośród następujących:
19
Napisz w formie jonowej skróconej równanie zachodzącej reakcji.
....................................................................................................................................................
Probówkę z otrzymanym wodorotlenkiem miedzi(II) ogrzewano przez kilka minut.
Napisz, jakie zmiany zaobserwowano.
....................................................................................................................................................
Poniżej scharakteryzowano dwa pierwiastki: A i B.
Pierwiastek A jest metalem lekkim, srebrzystym, kowalnym. Bardzo dobrze przewodzi ciepło
i prąd elektryczny. Jest składnikiem lekkich stopów, np. elektronu, stosowanego do wyrobu
części samolotów. Znajduje też zastosowanie do produkcji opakowań i folii. Jego minerał
o nazwie korund jest bardzo twardy i ma duże znaczenie techniczne. Barwne odmiany
korundu to rubiny i szafiry.
Pierwiastek B jest ciałem stałym, twardym i kruchym. Zalicza się go do półprzewodników.
Stosowany jest do produkcji stopów z żelazem, a także tranzystorów i ogniw
fotoelektrycznych. Należy do grupy pierwiastków najczęściej występujących w skorupie
ziemskiej. Jego najważniejszy związek występujący w przyrodzie w bardzo dużych ilościach
to kwarc.
Podaj nazwy opisanych pierwiastków.
Nazwa pierwiastka A: .....................................................................
Nazwa pierwiastka B: .....................................................................
Wodorosole wywodzą się z kwasów wieloprotonowych, a hydroksosole z wodorotlenków
wielowodorotlenowych.
Napisz w formie cząsteczkowej równania reakcji otrzymywania:
a) wodorosiarczanu(VI) sodu NaHSO4 z substratów: NaOH i H2SO4,
b) węglanu hydroksomiedzi(II) (CuOH)2CO3 z substratów: CuO, H2O, CO2.
Wodorowęglan wapnia jest jedną z soli, której obecność w wodzie powoduje tak zwaną
twardość przemijającą (węglanową). Domowym sposobem usuwania twardości
przemijającej
jest gotowanie wody (reakcja I) i zlanie jej znad osadu. W przemyśle wykorzystuje się
metodę
wapienną, polegającą na zastosowaniu wody wapiennej Ca(OH)2 (reakcja II).
Napisz w formie cząsteczkowej równania reakcji (I i II), które prowadzą do usunięcia
twardości przemijającej wody spowodowanej obecnością w niej wodorowęglanu wapnia.
20
WĘGLOWODORY
1.Przy którym wzorze podana jest poprawna nazwa związku?
a) C17H35COOH kwas palmitynowy
b) C17H35COOH kwas olejowy
c) C17H35COOH kwas masłowy
d) C17H35COOH kwas stearynowy
2. Jedno z równań reakcji zapisane jest poprawnie, które?
a) 2 CH3COOH + Mg → H2 + (CH3COO)2Mg
b) 2 CH3COOH + Mg → ½ H2 + (CH3COO)H Mg
c) 2 CH3COOH + Mg → 2 H2 + CH3COOMg + CO2
d) 2 CH3COOH + Mg → H2CO3 + H2O + CH3COOHMg
3. Jaka substancja wchodzi w skład świecy?
a) Kwas masłowy
b) Kwas stearynowy
c) Wazelina
d) Kwas węglowy
4. C2H5OH to wzór sumaryczny znanego związku chemicznego, jakiego?
a) Metanolu, czyli alkoholu metylowego
b) Etanolu - alkoholu etylowego
c) Propanolu - alkoholu propylowego
d) Butanolu - alkoholu butylowego
5. Dysocjuje na jony HCOO- + H+. Jest to?
a) Kwas octowy
b) Kwas masłowy
c) Kwas mrówkowy
d) Kwas oleinowy
6. W wyniku spalenia 46 g etanolu powstało 54 g wody i dwutlenek węgla. Ile gramów
CO2 powstało?
a) 28 g
b) 44 g
c) 88 g
d) 132 g
7. Które z równań reakcji spalania całkowitego metanolu jest zapisane poprawnie?
a) CH3OH + 3/2 O2 → CO2 +2 H2O
b) CH3OH + O2 → CO +2 H2O
c) CH3OH + 1/2 O2 → C +2 H2O
d) CH3OH + O2 → CO2 + H2O + H2
8. Jaki związek stosowany jest do konserwacji np. ogórków?
a) Kwas fosforowy
d) Kwas masłowy
b) Kwas octowy
c) Kwas mlekowy
21
9. W wyniku reakcji metanolu z kwasem octowym powstanie:
a) CH3COCH3 + H2O
O
b) CH3C
OC2H5
O
c) CH3C
OCH3
d) CH3COO- + H+ + OH- + CH-3
10. Ma ładny zapach i jest rozpuszczalnikiem lakierów, służy także do produkcji
olejków zapachowych ciast. Co to za związek?
a) Aceton
b) Ester
c) Metanol
d) Kwas masłowy
11. Który z kwasów to kwas masłowy?
a) CH3COOH
b) HCOOH
c) CH2CH2COOH
d) CH3CH2CH2COOH
12. Flakonik perfum zawiera mieszaninę:
a) Alkoholi i estrów
b) Alkoholi i kwasów
c) Alkoholi i zasad
d) Alkoholi i węglowodanów
13. Poprawna nazwa związku o wzorze (CH3COO)2Ca to:
a) Maślan wapnia
b) Octan wapnia
c) Mrówczan wapnia
d) Dioctan wapnia
14. Reakcja estryfikacji zachodzi między:
a) Kwasem i zasadą
b) Kwasem i alkoholem
c) Alkoholem i etanem
d) Acetonem i kwasem
15. Który z podanych związków chemicznych nie jest mydłem:
a) Stearynian wapnia
b) Stearynian sodu
c) Stearynian potasu
d) Stearynian metylu
22
16. Który zestaw zawiera tylko wzory alkoholi?
a) CH3OH, NaOH, KOH
b) HCOOH, NaCl, HCl
c) CH3OH, C2H5OH, C3H7OH
d) CH3OH, CH3COOH,CH3COOH3
17. Która z wymienionych właściwości fizycznych pozwala odróżnić alkohol metylowy
od etylowego?
a) Barwa
b) Zapach
c) Rozpuszczalność w wodzie
d) Żadna z tych właściwości
18. Które ze związków organicznych należą do kwasów karboksylowych?
1-C2H6 2-CH3OH 3-CH3COOH 4-CH3COOCH3 5-C17H35COOH 6-CH3COONa
a) 1 i 2
b) 2 i 4
c) 3 i 5
d) 4 i 6
19. które z równań ilustruje otrzymywanie mydła?
a) 2 HCOOH + Mg → (HCOO)2Mg + H2
b) HCOOH + CH3OH → HCOOCH3 + H2O
c) CH3 COOH +NaOH → CH3 COONa + H2O
d) C17H35COOH + KOH → C17H35COOK + H2O
20. Na lekcji chemii uczniowie przeprowadzili reakcje, których substratami były
wymienione w punktach A, B, C i D. W którym przypadku zaszła reakcja
zobojętniania?
a) Alkohol etylowy i wodorotlenek potasu
b) Kwas mrówkowy i alkohol metylowy
c) Alkohol metylowy i kwas octowy
d) Kwas mrówkowy i wodorotlenek sodu
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Którą z podanych niżej nazw można zapisać symbolem C
a) torf
b) karbid
c) cukier
d) sadza
Przebywanie w zamkniętym garażu w czasie pracy silnika grozi zatruciem , ponieważ w spalinach
znajduje się :
a) tlenek węgla (IV) – dwutlenek węgla
b) tlenek węgla (II) – czad
c) sadza – węgiel
d) tlenek wodoru – woda
Metan jest gazem :
a) bezbarwnym i bez zapachu
b) palnym i dobrze rozpuszczalnym w wodzie
c) palnym o charakterystycznym zapachu
d) cięższym od powietrza i tworzącym z nim
gazu ziemnego
mieszaninę wybuchową
Zapalonej benzyny nie wolno gasić :
a) kocem gaśniczym
b) wodą
c) piaskiem
d) gaśnicą pianową
Które ze stwierdzeń odnosi się do związku o wzorze C2H2
a) jest znacznie cięższy od powietrza
b) bardzo dobrze rozpuszcza się w wodzie
c) jest gazem łatwopalnym
d) jest bezbarwną cieczą
Grafit nie znalazł zastosowania :
a) do wyrobu ołówków
b) do wyrobu wierteł
c) jako składnik smaru
d) w przemyśle elektrotechnicznym
Który zestaw zawiera tylko produkty rozkładu węgla kamiennego bez dostępu powietrza :
a) asfalt , nafta , woda pogazowa
b) nafta , mazut , koks
23
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
c) koks , gaz koksowniczy , smoła węglowa
d) benzyna , nafta , koks
W podanej grupie węglowodory stałe to :
a) C8H18 , C3H8 , C19H40 ,
b) C18H38 , C19H40 , C20H42
c) C3H8 , C4H10 , C8H18
d) C8H18 , C18H38 , C19H40
Wzór węglowodoru nasyconego zawierającego 12 atomów wodoru w cząsteczce to :
a) C10H20 ,
b) C12H24
c) C5H12
d) C6H12
Acetylen to nazwa zwyczajowa :
a) etynu
b) etenu
c) etanu
d) etylenu
Węglowodór o wzorze C5H8 należy do szeregu :
a) metanu
b) alkinów
c) etenu
d) alkenów
Wzór ogólny alkanów – węglowodorów nasyconych to :
a) CnH2n
b) C2nHn
c) CnH2n-2
d) CnH2n+2
Benzyna – produkt destylacji ropy naftowej jest :
a) roztworem nasyconym
b) mieszaniną węglowodorów
c) związkiem chemicznym
d) roztworem nienasyconym
Masa cząsteczkowa butenu – C4H8 wynosi :
a) 56 u
b) 48 u
c) 13 u
d) 121 u
masy atomowe C = 12 u , H = 1 u
Która grupa węglowodorów odbarwi wodę bromową :
a) C2H6 , C3H8 , C4H10
b) C2H6 , C3H8 , CH4
c) C3H6 , C3H8 , C2H2
d) C3H6 , C3H4 , C4H8
Jedna cząsteczka węglowodoru przyłącza dwie cząsteczki bromu . Weglowodór ten ma :
a) jedno wiązanie podwójne
b) tylko wiązania pojedyńcze
c) wszystkie wiązania podwójne
d) jedno wiązanie potrójne
Polietylen otrzymujemy w wyniku polimeryzacji etylenu , w reakcji tej :
a) etylen jest monomerem , a polietylen polimerem
b) etylen i polietylen są polimerami
c) etylen jest polimerem a polietylen monomerem
d) etylen i polietylen są monomerami .
18. W wyniku reakcji pewnego alkinu z wodorem powstał pentan , alkinem tym był :
a) propen
b) pentyn
c) pentan
d) penten
19. Otrzymywanie acetylenu przedstawia równanie reakcji
a) Al4C3 + 12 HCl
3 CH4 + 4 AlCl3
b) C2H2 + 2 H2
C2H6
c) CaC2 + 2 H2O
C2H2 + Ca(OH)2
d) 2 C2H2 + 5 O2
4 CO2 + 2 H2O
20. Ile ton czystego pierwiastka węgla znajduje się w 2 tonach węgla kamiennego
zawierającego 90% tego pierwiastka .
a) 0,2 t
b) 1,8 t c) 18 t
d) 0,18 t
21. Prawidlowo zapisane równanie reakcji spalania całkowitego węglowodoru o wzorze C5H10 to :
a) C5H10 + 11 O2
10 CO2 + 10 H2O
b) C5H10 + 7 O2
4 CO2 + 5 H2O + CO
c) 2 C5H10 + 15 O2
10 CO2 + 10 H2O
d) C5H10 + 5 O2
5 CO + 5 H2O
22. Stosunek masowy węgla do wodoru w pewnym węglowodorze nasyconym wynosi 4:1 ,
węglowodorem tym jest :
a) metan
b) propan
c) etan
d) butan
masy atomowe C = 12 u , H = 1 u
24
23. Masa cząsteczkowa węglowodoru zawierającego 80% węgla wynosi 30 u . Jaki wzór sumaryczny
ma ten węglowodór?
a) C2H4
b) C3H6
c) C2H2
d) C2H6
24. Ile razy więcej tlenu potrzeba do całkowitego spalenia cząsteczki metanu , niż do niecałkowitego
spalenia (do sadzy czyli węgla) tego węglowodoru :
a) dwa
b) trzy
c) cztery
d) pięć
25. Produktem półspalania jednej cząsteczki pewnego węglowodoru są 3 cząsteczki tlenku
węgla (II) i 3 cząsteczki wody . Węglowodorem tym jest :
a) ) C3H8
b) ) C3H6
c) ) C3H4
d) żaden z wymienionych
Wiedząc, że węglowodory cykliczne ulegają analogicznym reakcjom jak węglowodory
łańcuchowe, napisz równania reakcji (1. – 4.) zilustrowane na powyższym schemacie.
Zastosuj wzory półstrukturalne (grupowe) lub uproszczone związków organicznych.
1.
………………………………………………………………………………………………….
2.
.………………………………………..……………………………………………………….
3.
..………………………………………………………………………………………………..
4.
..………………………………………………………………………………………………..
Określ typ każdej reakcji (1. – 4.) z powyższego schematu, wybierając odpowiednią
nazwę ze zbioru: substytucja, addycja, eliminacja, kondensacja.
1. ...................................................................................................................................................
2. ...................................................................................................................................................
3. ...................................................................................................................................................
4. ...................................................................................................................................................
Uzupełnij poniższy schemat, tak aby otrzymać wzory dwóch izomerów geometrycznych
węglowodoru o wzorze grupowym
CH3–CH=C(CH3)–CH2–CH3
25
Reakcja utleniania alkinów manganianem(VII) potasu w środowisku kwasowym znalazła
zastosowanie do określania budowy tych węglowodorów. Procesy te przebiegają zgodnie
z podanymi niżej schematami:
Na podstawie powyższej informacji napisz wzory półstrukturalne (grupowe) alkinów,
które poddano reakcji z zakwaszonym roztworem manganianu(VII) potasu, jeżeli
otrzymano
a) kwas etanowy (octowy) i tlenek węgla(IV).
......................................................................................................................................................
b) kwas etanowy (octowy) i kwas n–butanowy (masłowy).
......................................................................................................................................................
Wielofunkcyjne pochodne węglowodorów
1.Zdefiniuj następujące pojęcia:
a) alfa-aminokwas
b) jon obojnaczy
c)wiązanie wodorowe
2.Wyjaśnij dlaczego fruktoza jest cukrem redukującym, mimo ze nie jest
aldozą.
3.Napisz reakcję powstawania kwasu mlekowego w warunkach naturalnych.
4. Wyjaśnij, w jaki sposób w warunkach laboratoryjnych powstaje kwas
szczawiowy.
5. W jaki sposob sole metali ciezkich trwale niszcza strukture bialka ?
6. wyjasnij czy czasteczka sacharozy moze wytwarzac wiazania glikozydowe?
7.Napisz równanie reakcji spalania całkowitego kwasu octowego.
8.Wyjaśnij w jaki sposób otrzymywany jest kwas winowy.
26
9.Na wełnianą rękawiczkę spadła kropla stężonego kwasu azotowego (V). Rękawiczna
zabarwiła się na:
A. czarno
B. czerwono
C. żółto
D. niebiesko
10.Napisz reakcję kwasu mrówkowego z wodorotlenkiem potasu
11.Wyjaśnij na czym polega reakcja ksantoproteinowa.
12.Napisz równanie reakcji utleniania rybozy (C5H10O5).
13.Winogrona zawierają 18% (% masowy) glukozy. Ile kilogramów glukozy można
otrzymać z 80 kg winogron?
14.Napisz równanie reakcji kwasu stearynowego z zasadą sodową zachodzącej w
wysokiej temperaturze
15.Oblicz stosunek masy węgla do masy wodoru i do masy tlenu w glukozie.
16.Napisz równanie reakcji glukozy w ktorej tworzy sie lustro srebrne nazwij substraty i
produkty podaj nazwe tej reakcji wskaz procesy utleniania i redukcji oraz utleniacz i
reduktor
17. W pierwszej probówce znajduje się glukoza, w drugiej białko jaja kurzego, a w
trzeciej alkohol etylowy. Aby wykryć obecność białek należy użyć:
A. fenoloftaleiny
B. gliceryny
C. cukru
D. stężonego kwasu azotowego (V) odp.D
18.Denaturacja to nieodwracalny proces ścinania białka. Powoduje on zniszczenie
struktur białka oraz zanik jego czynności biologicznej. Wymień 3 czynniki, które mogą
spowodować denaturację białka
19. Wyjaśnij pojęcie: wysalanie białek
20.Napisz równania reakcji zachodzących w probówkach 1-4
1. kwas palmitynowy -> wodorotlenek sodu
2. sód -> kwas butanowy
27
3. tlenek glinu -> kwas etanowy
4. węglan sody -> etanian wapnia
21.Dlaczego kwas octowy jest cieczą?
22.Napisz równanie reakcji kwasu stearynowego z zasadą sodową zachodzącej w
wysokiej temperaturze
23.Napisz równania reakcji otrzymywania dowolnej aminy
Badając czystość próbki wody, stwierdzono, że jest ona zanieczyszczona benzenolem
(fenolem). W badanej wodzie nie wykryto innych zanieczyszczeń.
Zaprojektuj doświadczenie, które wykaże obecność benzenolu w badanej wodzie.
a) Podkreśl nazwę potrzebnego odczynnika, wybranego spośród następujących:
zawiesina wodorotlenku miedzi(II), woda bromowa, odczynnik Tollensa
b) Napisz, co potwierdzi obecność fenolu w wodzie.
.....................................................................................................................................................
Poniżej podano wybrane właściwości dwóch związków organicznych.
W reakcji z wodorotlenkiem miedzi(II) tworzy związek kompleksowy barwy szafirowej.
Daje pozytywny wynik próby Tollensa.
Reaguje z sodem, a jednym z produktów jest wodór.
Spośród opisanych właściwości a, b i c wybierz wszystkie, które wykazuje propanal,
oraz wszystkie, które wykazuje propano-1,2,3-triol (glicerol). Odpowiednie litery wpisz
poniżej.
Propanal: ................................................. Propano-1,2,3-triol: ...........................................
28
Poniżej przedstawiono wzór półstrukturalny (grupowy) waliny.
Aminokwas ten rozpuszcza się w wodzie. W roztworze o pH = 5,96 (punkt
izoelektryczny) występuje w postaci soli wewnętrznej, tzw. jonu obojnaczego.
Podaj wzór półstrukturalny (grupowy) jonu, jaki walina tworzy w środowisku silnie
kwasowym.
Napisz wzór półstukturalny (grupowy) dipeptydu powstałego w wyniku kondensacji
waliny.
Przeprowadzono identyfikację roztworów: glukozy, sacharozy, laktozy i skrobi, wykonując
szereg doświadczeń.
Na podstawie przedstawionych niżej wyników doświadczeń, ustal i wpisz do tabeli
nazwy zidentyfikowanych związków.
29
Odpowiedzi do zadań
1 Budowa atomu
1 ODP: Al : p:13, n:14, e: 13
K: p:19, n:21, e: 19
2 ODP: a: P b: F
3 ODP: Ra przeszło jedną przemianę alfa( α).
4 ODP: a)wiązanie kowalencyjne spolaryzowane b)wiązanie jonowe
wiązanie kowalencyjne
5 ODP: Al. , Mg, K, Ca.
6 ODP: A= 34+29= 63 B = 36+29= 65
7 ODP: a) +IV b) –II
8 ODP : 18, manganu, zasadowego, kwasowy.
9 ODP;
2 8 2
12Mg: K L M - konfiguracja powłokowa,
2
2
1s 2s 2p63s2 -konfiguracja podpowłokowa
3 powłoki, grupa 2 (II A)
2 8 18 4
32Ge: K L M N
2
2
1s 2s 2p63s23p64s23d104p2
4 powłoki, grupa 14 (IV A)
8} O: K^{2} L^{6}
1s^{2}2s^{2}2p^{4}
2 powłoki, grupa 16 (VIA)
35}Br: K^{2}L^{8}M^{18}N^{7}
1s^{2}2s^{2}2p^{6}3s^{2} 3p^{6}4s^{2} 3d^{10} 4p^{5}
4 powłoki, grupa 17 (VIIA)
10 ODP: 1s2 2s2 2p6 3s2 3p4
11 ODP: 80 nukleonów
36 elektronów
12
ODP: Izotony: 39K , 40Ca, 37Cl
Izobary: 40Ca, 40Ar
Izotopy: 35Cl, 37Cl
13 ODP: Mat = (M1 ∙ p1% + M2 ∙ p2%) / 100%
14,01 ∙ 100% = 14 ∙ 99% + M2 ∙ 1%
M2 = 15 [u]
Liczba masowa drugiego izotopu równa jest 15
14 ODP:
1–F
2–P
3–P
4–P
5–F
15
ODP: Liczba elektronów walencyjnych: 4
Ładunek jądra: (+)22
Blok energetyczny: d
Okres i numer grupy układu okresowego:
grupa 4 okres 4
16 ODP: • grupa 15
• grupa 3
17 ODP: 131I → 131Xe + β-
c)
30
18 OPD: 8 dni
19 ODP: 4 μmole
20 ODP:
Szereg Na K Rb
Na Mg Al
Promień atomu
rośnie
maleje
Energia jonizacji
maleje
rośnie
Liczba elektronów walencyjnych
Nie zmienia się
rośnie
Liczba powłok
rośnie
Nie zmienia się
Aktywność chemiczna
rośnie
maleje
21 ODP:
232 – 208 = 24
24 : 4 = 6 stąd 6 przemian α
90 – (6 ∙ 2) = 78, 82 – 78 = 4
stąd 4 przemiany β6 α i 4 β22 ODP: 1s22s22p63s23p64s13d5
23 ODP:
• Skrócona konfiguracja elektronowa atomu pierwiastka E
[18Ar] 4s23d104p4
• Wzór sumaryczny związku pierwiastka E z wodorem
H2Se
• Pełna konfiguracja elektronowa jonu prostego pierwiastka E
1s22s22p63s23p64s23d104p6
• Najniższy stopień utlenienia pierwiastka E w związkach – II
24 ODP: 235U + n → 145Ba + 89Kr + 3n
28Mg → 28Al + -1e
249Cf + 12C → 257Rf + 4n
11C → 11B + +1e
59Ni +-1e → 59Co + n
240Pu → 236U + α
25
ODP: Mat = (M1 ∙ p1% + M2 ∙ p2% + M3 ∙ p3%) /
/ 100%
Mat= (28 ∙ 92,23 + 29 ∙ 4,67 + 30 ∙ 3,1) /
/ 100%
Mat = 28,109 [u]
26
ODP: Pierwiastek I: glin
Pierwiastek II: german
Większą pierwszą energię jonizacji posiada glin.
27
ODP: Symbol pierwiastka: Cl
Położenie w układzie okresowym: grupa 17, okres 3
28
ODP: 32
29
ODP: Skład jądra: p = 26, n = 30
Konfiguracja: ↑↓↑ ↑ ↑ ↑
Liczba elektronów rdzenia atomowego: 18
31
30 ODP: 14N + n → 14C + p
31 ODP: 14C → 14N + β32 ODP:
0 lat 1
5 730 lat 1/2
11 460 lat 1/4
Znalezisko archeologiczne ma 11 460 lat.
33 ODP: As – okres 4, grupa 15
2 8
18 5
34 ODP:
a) K L M N
2
2
6
2
6
2
10
3
b) 1s 2s 2p 3s 3p 4s 3d 4p
2
3
c) sposób klatkowy (graficzny) - podpowłoka walencyjna 4s 4p
10
2
3
d) [Ar]: 3d 4s 4p
35 ODP:
Symbol powłoki
N
walencyjnej
2
3
Orbitale
4s 4p
walencyjne
Liczba elektronów 5
walencyjnych
Liczba elektronów niesparowanych
-
3-
3-
36 ODP: As + 3e → As symbol - As nazwa – anion arsenu trójujemny
37
ODP: 33P 36E 42 N
3-
2
2
6
2
6
2
10
6
38 ODP: As / 1s 2s 2p 3s 3p 4s 3d 4p / Kr
39 ODP: T - tryt
40 ODP: Najbardziej polarna jest cząsteczka HBr, gdyż ma największą różnicę
elektroujemności spośród pozostałych równą 0,7
41 ODP: Cząsteczki CCl i Cl mają symetryczną budowę niepolarną, wypadkowy
4
2
moment dipolowy równy jest zero.
42 ODP: P – występuje potrójne wiązanie pomiędzy dwoma atomami fosforu
2
widoczne na wzorze elektronowym
43
44 ODP: As, Br, N, O, F
45
Typ wiązania
Substancja
Kowalencyjne
N , CS
2
Kowalencyjne
spolaryzowane
2
H O, HCl
2
32
Jonowe
NaCl, Rb O
2
Zadanie 1 PR
T1/2 = 5730 lat 11460/5730=2 po dwóch okresach połowicznego wartość izotopu
zmaleje czterokrotnie
Zadanie 2 PR
4p2 4p4
–II
VI
H2Se
SeO3
kwasowy
Zadanie 3 PR
89Ac  90Th +-1 e
2. Mol
1 m=x
n=3mole
m=n x M
m= 3 x 110= 330g
2 n=x
V=4dm3
n=V/Vo n=4dm3/22,4dm3= 0,178mola
3 a) spalanie magnezu w tlenie:
2 Mg + O2 = 2 MgO
at- 2 cząst Mg 1 cząst O 2 cząst MgO
mole- 2 mole Mg 1 mol O 2 mole MgO
masy molowe- 48g Mg 32g O 80g MgO
b) zobojętnienie kwasu siarkowego (VI) za pomocą wodorotlenku potasu
H2SO4 + 2KOH = K2SO4 + 2H2O
at- 1 cząst H2SO4 2 cząst KOH 1 cząst K2SO4 2 cząst H2O
mole- 2 mole H2SO4 2 mole KOH mol K2SO4 2 mole H2O
masy molowe- 98g H2SO4 112g KOH 174g K2SO4 36g H2O
4 5 moli x moli
Fe2Cl3 + 3Ca(OH)2 = 2Fe(OH)3 + 3CaCl
3 mole 2 mole
x = 3 mole wodorotlenku żelaza (III)
5 a)22,4dm3-1mol
---67,2dm3-x moli
x=(1*67,2dm3)/22,4dm3
x=0,3 mola
b)obliczenia dokladnie jak wyzej
22,4dm3-1mol
5,6dm3-x
33
x=0,25 mola
c)x=0,5mola
6
a) 1 mol tlenku węgla (IV) to 44g (12+2*16) więc układając proporcje obliczysz, że
skoro:
1mol - 44g
0,25mola - x
x=11g
b) 1 mol to 6,02*10^23 cząsteczek więc podobnie jak wyżej układając proporcje
wyliczysz:
1 mol - 6,02*10^23 cząsteczek
0,25 mola - x
x=1,505*10^23 cząsteczek
c) 1 mol gazu w warunkach normalnych zajmuje 22,4dm^3 więc znowu układamy
proporcje:
1mol - 22,4dm^3
0,25 mola - x
x=5,6dm^3
7 Po wrzuceniu cynku do kwasu solnego zajdzie następująca reakcja:
Zn + 2HCl = ZnCl2 + H2
Nie wiadomo jednak, który z substratów (cynk czy kwas solny) przereaguje
całkowicie, a który pozostanie. Substraty reagują w stosunku molowym 1:2. 14 g
cynku to 14/65,39=0,214 mola tego pierwiastka. Zatem aby cynk przereagował
całkowicie potrzeba 2*0,214= 0,428mola HCl, a w danym roztworze jest tylko
0,5*0,1=0,05 mola HCl. Wynika stąd, że całkowicie przereaguje HCl. Z 2 moli kwasu
powstaje w reakcji 1 mol (22,4 dm3) cząsteczek wodoru. Stąd otrzymujemy
następującą proporcję:
22,4 dm3 - 2 mole
x - 0,05 mola
Stąd x = 22,4 * 0,05/2=0,56 dm3 wodoru.
8 Przy zobojętnianiu kwasu siarkowego poprzez NaOH zachodzi nastąpująca
reakcja:
H2SO4 + 2NaOH = Na2SO4 + 2H2O
W naszym zadaniu mamy 0,5 dm3 * 0,3 mol/dm3 = 0,15 mola kwasu. Z równania
reakcji wynika, że na 1 mol kwasu potrzebne są dwa mole NaOH. Na podstawie
reakcji można zapisać następującą proporcję:
1 mol - 2 mole
0,15 mola - x
Stąd na zobojętnienie kwasu potrzebne jest: 0,15*2/1=0,3 mola NaOH. Ponieważ
roztwór NaOH jest 0,25 molowy dlatego będziemy potrzebowali : 0,3/0,25=1,2 dm3
9 W 0,5 dm3 roztworu 0,1 molowego jest 0,05 mola HCl. W 0,25 dm3 roztworu 0,2
molowego jest 0,05 mola HCl. Po zmieszaniu obydwu roztworów w wynikowym
roztworze będzie 0,05+0,05 = 0,1 mola HCl. Objętość wynikowego roztworu wyniesie
0,5 dm3+0,25 dm3=0,75 dm3. Stąd stężenie molowe wyniesie 0,1mol/0,75dm3=0,13
mol/dm3
34
10 W trakcie mieszania roztworów zachodzi reakcja:
NaCl+AgNO3 = AgCl+NaNO3
Wytrącający się osad to AgCl. 1 mol AgCl ma masę 143,3 g. Oznacza to, że w
reakcji wydzieliło się 14,33 / 143,3 = 0,1 mola AgCl. Taka ilość NaCl znajdowała się
w 0,25 dm3 roztworu tej soli. Dlatego stężenie molowe NaCl wynosi 0,1 mol/0,25
dm3 = 0,4 mol/dm3
11 MASA HNO3
Masa molowa HNO3 = 1g + 14g + 3* 16g = 63g
1 mol -----63g
2 mole ---x
x= 2* 63 /1
x=126g
MASA TLENKU WĘGLA
masa CO2 = 12g + 2*16g = 44g
1 mol------44g
1,5 mola ---x
x= 1,5 * 44/1
x=66g
12 Obliczenie masy i liczby moli tytanu:
mTi=0,85 · 120g = 102 g
nTi =
102g g = 2,125 mola 48
mol
Obliczenie masy i liczby moli glinu:
mAl=0,08 · 120g = 9,6 g
nAl =
9,6g =0,356mola 27 g
mol
Odpowiedź: Gwóźdź ortopedyczny zawiera 2,125 mola tytanu oraz 0,356 mola
glinu.
13 M H2SO4 = 2*1g/mol 32g/mol 4*16g/mol = 98g/mol
1mol --------98g
3 mol -------xg
m = n*M
m=3mole*98g/mol = 294g
xg = 98g*3mole//1mol = 294g
Odp.: Masa 3 moli kwasu siarkowego (VI) wynosi 294g.
14 Dane: N = 9,03 * 1023
Szukane: n =?
n = N/ NA
n=9,03 * 1023 // 6,02 * 1023
n = 1,5mola
Odp.: Taka liczba atomów odpowiada 1,5 molom.
15 Dane: V= 300dm dm3 ; Vo = 22,4 dm3/mol
Szukane: n = ?
N = V / Vo
n = 300 dm3 // 22,4 dm3/mol = 13 moli
35
Odp.: 300 dm3 gazu zawiera 13 mol cząsteczek.
16 1 czasteczka -6,02*10²³
x czasteczki- 3,02* 10²³
X=1*3,01*10(do23)/Podzielić wszystko na 6,02*10(do23)= 0,5 atomu żelaza
17 a)SO4
m=60g
Mso4=96 g/mol
n=M/m
n=96/60=1,6 mol
1,6 mol*6,02*10^23=9,632*10^23
b)CO
Vco=50,4 dm3
Mco=28 g/mol
c)N2O3
12,04*10^23
MN2O3=76 g/mol
n=12,04/6,02=2 mol
m=76*2=152 g
18 Wydzieli się 134,4 dm^3 wodoru.
19 1 mol CO zajmuje w warunkach normalnych objętość 22,4 dm³, to 2 mole CO:
2 * 22,4 dm³ = 44,8 dm³
20 1 mol SO₂ ma masę : 32g + 2*16g= 64g i zawiera 6,02 * 10²³ cząsteczek.
Skoro 1 mol SO₂ ma masę 64g, to 3 mole :
3 * 64g = 192g
Skoro 1 mol SO₂ zawiera 6,02 * 10²³ cząsteczek, to 3 mole :
3 * 6,02 * 10²³ = 18,06 * 10²³ cząsteczek
21 1 mol H₂O ma masę : 2*1g + 16g =18g i zawiera 6,02 * 10²³ cząsteczek
Skoro:
1 mol H₂O--------ma masę---------18g
to X moli H₂O----ma masę--------360g
X= 360g * 1 mol : 18g = 20 moli
Skoro:
18 g wody--------zawiera--------6,02 * 10²³ czasteczek
to 360 g H₂O-----zawiera-----------X czasteczek
X= 360g * (6,02 * 10²³) : 18g = 120,4 * 10²³ cząsteczek
22 S + O2 = SO2
1 mol O2 - 1 mol SO2
4 mole O2 - x moli SO2
x= 4 mole SO2
1 mol SO2 - 64 g SO2
4 mole SO2 - x g SO2
x= 256 g SO2
23
SO3 + H2O = H2SO4
1 mol SO3 - 1 mol H2SO4
36
x moli SO3 - 1,2 mola H2SO4
x= 1,2 mola SO3
1 mol SO3 - 80 g SO3
1,2 mola SO3 - x
x= 96 g SO3
24
n= m/M
m=n*M
m = 64 g/mol * 0,3 mol
m= 19,2g
25 Mg(OH)2 + 2 HCl ---> MgCl2 + 2 H2O
Z reakcji widac ze 1 mol wodorotlenku reaguje z 2 mol kwasu.
1 mol wodorotlenku ---reaguje z---> 2 mol kwasu
x mol wodorotlenku ---reaguje z---> 0,5 mol kwasu
x=0,5/2=0,25 mol
M (Mg(OH)2=58 g/mol
m=0,25*58=14,5 g
M (MgCl2)=95 g/mol
14,5 g Mg(OH)2 ---daje---> x g soli
58 g Mg(OH)2 ---daje---> 95 g soli
x=14,5*95/58=23,75 g
26 H2SO4
Cm=1mol/dm³
V=300dm³
n=300dm³*1mol/dm³=300mol
NaOH:
Cm=0,5mol/dm³
V=200dm³
n=200dm³*0,5mol/dm³=100mol
H₂SO₄
____
+
1mol
:
300mol
:
nadmiar
pozostanie
⇒
2NaOH
__________
2mol
100mol
:
:
Na₂SO₄
_________
+
2H₂O
1mol
50mol
niedomiar
przereaguje w całości
300mol-50mol=250mol
37
Na2SO4:
M=142g/mol
n=50mol
m=50mol*142g/mol=7100g=7,1kg
Odp.: Masa otrzymanego w tej reakcji siarczanu (VI) sodu wynosi 7,1kg.
27 M H2SO4 = 2*1g/mol 32g/mol 4*16g/mol = 98g/mol
1mol --------98g
3 mol -------xg
m = n*M
m=3mole*98g/mol = 294g
xg = 98g*3mole//1mol = 294g
Odp.: Masa 3 moli kwasu siarkowego (VI) wynosi 294g.
STAŁA AVOGADRO:
NA = 6,02 * 10^23 atomów, cząsteczek, jonów/mol
n = N/ NA
m/M = N/ NA
m= N*M/NA
N ? liczba cząsteczek
NA - stała Avogadro
28 Dane: N = 9,03 * 1023
Szukane: n =?
n = N/ NA
n=9,03 * 1023 // 6,02 * 1023
n = 1,5mola
Odp.: Taka liczba atomów odpowiada 1,5 molom.
29 Dane: V= 300dm dm3 ; Vo = 22,4 dm3/mol
Szukane: n = ?
N = V / Vo
n = 300 dm3 // 22,4 dm3/mol = 13 moli
Odp.: 300 dm3 gazu zawiera 13 mol cząsteczek.
Zadanie 1 PR
TiO2 + 2C + 2Cl2 → TiCl4 + 2CO
TiCl4 + 2Mg → Ti + 2MgCl2
Zadanie 2 PR
Obliczenie masy i liczby moli tytanu:
mTi=0,85 · 120g = 102 g
nTi = 2,125 mola
Obliczenie masy i liczby moli glinu:
mAl=0,08 · 120g = 9,6 g
nAl =0,356mola
Odpowiedź: Gwóźdź ortopedyczny zawiera 2,125 mola tytanu oraz 0,356 mola glinu.
Zadanie 3 PR
M P2O5= 142g/mol
M 3CaO = 168 g/mol
142g – 20%
310g – x%
X= 43,66%
38
Zadanie 4 PR
Mr=100g M KCl = 74,5g/mol M NaCl = 58,5g/mol M NaBr = 103g/mol
Jeśli cp= 2% to każdej z substancji jest po 2g, liczymi ile to moli jonów
n KCl = 0,03 mola, nNaCl = 0,03 mola, n NaBr = 0,02 mola , najwięcej jest jonów Cl0,06 mola.
3. Roztwory
Zadanie 1 PR
Cp= Cm*M*100%/d = 20%
Aby otrzymać roztwór 10% trzeba zmieszać ten wodorotlenek z wodą w stosunku
objętościowym 1:1
Zadanie 2 PR
a) MgCo3
b) [Ca2+] = [ CO3 2-] = 0,001/2=0,0005 0,0005*0,0005 = 2,5 * 10 -9 jest to mniej niż
Ir, więc osad się nie wytrąci
Zadanie 3 PR
a) [Ca 2+] = [SO4 2-] = 0,02/2=0,01 0,01*0,01= 10-4 jest to więcej niż Ir. Więc osad się
wytrąci
Zadanie 4 PR
M NaOH = 40g/mol
0,1 mola ma masę 4g
4g-1000cm3
Xg – 200cm3
X = 0,8g
b) A.D.E
c) Odważamy 0,8g NaOH, wsypujemy do kolby na 200cm3 a nastepnie nalewamy wody
destylowanej do zlewki i ze zlewki do kolby aż do kreski wyznaczającej 200cm3, następnie
mieszamy.
Zadanie 5 PR
1,25 mola kwasu + 2 mole alkoholu -> x moli estru + woda
K = [ester]/[kwas-ester] * [alkohol-ester]
x/(1,25-x)(2-x)=1
obliczamy równanie kwadratowe x1= 3,545 odrzucamy. Ponieważ nie moglo powstac tyle
estru x2=0,705 mola.
1. Me--22,4 dm3 H2
16g---8,96 dm3 H2
8,96Me = 22,4 * 16
Me = 358,4/8,96
Me= 40
Odp: Masa atomowa tego pierwiastka wynosi 40g. Symbol metalu: Ca.
2. 3SiO2 + 4Al -> 2Al2O3 + 3Si
3. [Ca2+] + [CO3^2-] -> [CaCO3 ↓]
4. NH4NO3=80g
80g-100%
28-x%
80x=28
X=28/80
X=0,35 * 100%
X=35%
39
5. NH4NO3---temp.--> N2O + 2H2O
6. C%=12%
Mr=200g
Ms=x
MH2O=Mr-Ms
12%=x/200 * 100%
0,12=x/200
X=24g
MH2O=200-24=176=176cm3
7. 25g-125g
Xg-60g
X=1500/125=12
Odp: W tym roztworze jest 12 gram tej substancji.
8. NaOH=40g
40g-1mol
10g-xmoli
X=0,25mola
250cm3=0,25dm3
Cn=0,25/0,25=1
Odp: Stężenie molowe tego roztworu wynosi 1mol/dm3
9. 2C6H12O6 – temp.  4C2H5OH + 4CO2
2C6H12O6=360g
4C2H5OH=184g
360-184
18-x
360x=3312
X=9,2
Odp: powstanie 9,2 g etanolu
10. BaO
Równanie reakcji chemicznej : BaO + H2O  Ba(OH)2↓
11. O
O
||
||
H-C-O-H + CH3-CH2-OH –H2SO4 H-C-CH3CH2 + H2O
4. Reakcje zachodzące z wymianą elektronów
Zadanie 1 PR
40
Zadanie 2 PR
Zadanie PR 3
II, III
Zadanie PR 4
Od góry z lewej anoda, Zn, Zn2+,z prawej katoda, Ag,Ag+
SEM= 1,56
1. a)Bilans elektronowy
41
2Cr – 3e-  2Cr |*2
2O + 2e-  2O |*3
4Cr – 6e- 4Cr
6O + 6e-  6O
Równanie reakcji:
2 Cr2O3 +4 K2CO3 + 3 O2 ⎯temperatura→ 4 K2CrO4 + 3 CO2
b)Utleniacz – O2
Reduktor- Cr2O3
5 Kinetyka. Termodynamika i równowaga chemiczna
1. Odpowiedź prawidłowa: B.
2. ? t= 1 min początkowa masa próbki=0,125 kg= 125g
ubytek masy w czasie 1 min= m0 * 20%=125g*0,2=25g
V= -25g/ 1 min = 25g / min
3. Odpowiedź: zwiększenie stężenia substratu, usunięcie z mieszaniny powstającej w
reakcji wody
4. Prawidłowa odpowiedź: A. C.
5. Rozwiązanie: v =k [A] • [B]2
v1 = k • 2 • 42 = 32k mol/dm3 • s
A: 4 mole – 0,5 mola = 1,5 mola
1 mol A
– 2 mole B
1,5 mola A – x
x=3
v2: v2 = k • 0,5 • 12 mol/dm3 • s = 0,5 mol/dm3 • s
v1/v2=32k / 0,5k = 64 Odp: 64
6. V1=v*3 = 3k[Cl2]2[o2]
V2=(2[Cl2])2 * [O2] = 12k [Cl2]2[O2]
12k [Cl2]2[O2]
42
V2/V1=--------------------K[Cl2] 2 [O2]
V2/V= 12
Odp: Szybkość reakcji wzrosła 12 krotnie.
7. [SO2] = a
[O2] = b
V=k*a2*b
Wskutek dwukrotnego zmniejszenia objętości stężenia So2 i O2 zwiększą się tę
samą ilość razy i będą wynosić :
[SO2] =2 a
[O2] = 2b
V1=*(2a)2 2b= k *8a2*b
V1/V=8
Odp.: Szybkość reakcji zwiększy się osiem razy.
8. m=50% * m0= 0,5 m0
k*t= ln m0/m=ln m0/0,5 m0 =ln2 t=ln2/k= 0,693/0,132= 5,25 lat
9. prawidłowa odpowiedź: A. C.
10. odp. A.
11. v=k*[HCl]^4 *[02]
początkowo:
v= k * 5^4 * 2= 1250 k
było
5M
HCl
przereagowało
4M
HCL
pozostało
1M
HCl
2 M tlenu
1 M tlenu
1 M tlenu
43
końcowo:
v= k * 1^4 * 1= 1k
Porównując szybkość początkową i końcową widzimy, że zmaleje ona 1250 razy.
Zadanie 1 PR
A ilość produktów wzrośnie, B ilość produktów wzrośnie
Zadanie 2 PR
Zadanie 3 PR
6 Właściwości niektórych pierwiastków
1.b
2.b
3.b
4.c
44
5.b
6.a
7.c
8.c
9.a
10.b
11. W medycynie- do sporządzania mieszanek oddechowych do nurkowania, w przemyśle
jako utleniacz, np. w palnikach acetylenowo-tlenowych. Właściwości; stan gazowy, lotny, niemetal,
ciekly ma barwe niebieska,
12.c
13.a
14.b
15. środek spożywczy, nadający jedzeniu słony smak. Jest także używany w przemyśle
szklarskim i garbarstwie oraz do konserwacji żywności
16. Skurcze łydek, drganie powiek, problemy z układem krwionośnym, zaburzenia depresyjne,
trudności z koncentracja, lamanie paznokci, wypadanie włosów
17. 2Mg + O2 → 2MgO
18. b
19. Szkło kwarcowe- szkolo krzemionkowe
20. Fosfor: bialy, czerwony, fioetowy i czarny,
21. Rozszyfruj skrot ATP
22. Zahamowanie wzrostu czesci nadziemnej i podziemnej, krotkie i cikie pedy, liscie matowe, matowe
plamy, uschniete brzegi, przedwczesne zrzucanie lisci
23. 2S + 3O2 + 2H2O → 2H2SO4
24. a
25. b
26. b
Apatia, słabośc, stany nerwowe, nadmierne pragnienie, zakłócenie czynności serca
28. c
27.
45
29. Srebrzystobiały metal, staly stan skupienia, reaguje z woda i rozcieńczonymi
kwasami organicznymi, pomaga w prawidłowym rozwoju kosci
30. Ca(OH)2 + CO2 → CaCO3↓ + H2O
31. CaCO3 → CaO + CO2
Zadanie 1 PR
Wytrącenie się czarnego osadu
Zadanie 2 PR
A – glin B – Krzem
Zadanie 3 PR
Zadanie 4 PR
7 Węglowodory i jedno funkcyjne pochodne
węglowodorów.
46
1d
2b
3a
4b
5c
6b
7c
8b
9c
10a
11b
12d
13b
14a
15d
16d
17a
18b
19c
20b
21c
22c
23d
24a
25b
Zadanie 1 PR
Zadanie 2 PR
1. Addycja
2. Substytucja
3. Substytucja
4. Eliminacja
Zadanie 3 PR
47
Zadanie 4 PR
8 Związki wielofunkcyjne
1.a) alfa-aminkowas - w α-aminokwasach grupa aminowa przyłączona jest do tego
samego atomu węgla, co grupa karboksylowa.
b) jon obojnaczy- cząsteczka zawierająca równą liczbę grup zjonizowanych o
przeciwnych ładunkach, w związku z czym sama nie jest naładowana dodatnio ani
ujemnie.
c) wiązanie wodorowe- rodzaj stosunkowo słabego wiązania chemicznego
polegającego głównie na przyciąganiu elektrostatycznym między atomem wodoru i
atomem elektroujemnym zawierającym wolne pary elektronowe.
2. Dzieje się tak dlatego, że fruktoza, choć ma grupę karbonylową (-CO-), która nie
może się utlenić, łatwo izomeryzuje do aldoheksozy w warunkach zasadowych (czyli
w warunkach, w jakich wykonuje się te próby).
3. Spalanie glukozy przy niedoborze tlenu:
C6H12O6 → 2C2H4OHCOOH
4. Otrzymuje się go poprzez ogrzewanie mrówczanu sodu do temperatury ok. 400 °C, w wyniku
czego powstaje szczawian sodu, który następnie przeprowadza się w kwas szczawiowy za pomocą
rozcieńczonego kwasu siarkowego.
5. Pod wpływem soli metali ciężkich następuje tzw. denaturacja białek, czyli zmiana
struktury II-IV rzędowej biopolimerów przez zerwanie wiązań wodorowych i mostków
disiarczkowych, w wyniku czego białka tracą właściwości biologiczne.
6. Sacharoza jest disacharydem, czyli cukrem złożonym z dwóch reszt
monosacharydowych połączonych ze sobą wiązaniem glikozydowym, więc tak,
cząsteczka sacharozy może wytwarzać wiązania glikozydowe.
7. CH3COOH+2O2=2C+2H2
8. Otrzymuje się go z kamienia winiarskiego (wodorowinian potasowy) ,
powstającego jako produkt uboczny podczas produkcji wina. To cialo stałe,
bezbarwne, jego wodny roztwór ma odczyn silnie kwaśny.
9.C
10. HCOOH +KOH=HCOOK+H2O
11. Reakcja bielek ze stężonym kwasem azotowym.
W wyniku znitrowania aromatycznych ugrupowań powstaje trwałe, żółte
zabarwienie.
12. C5H10O5 + 5O2 ----> 5CO2 + 5H2O + energia
13. Cp=ms*100%/mr
ms=Cp*mr/100
ms=18*80/100
ms=14,4kg glukozy
14. C17H35COOH + NaOH --> C17H35COONa + H2O
15. mC=12u
mH=1u
mO=16u
mC : mH : mO = 6*12 : 12*1 : 6*16
mC : mH : mO = 72 : 12 : 96
48
mC : mH : mO = 6 : 1 : 8
16. Próba Tollensa
Ag2O (tlenek srebra (I)) + C6H12O6 (glukoza) -----> 2 Ag (srebro) + C6H12O7 (kwas
glukonowy)
Ag2O utleniacz
C6H12O6 reduktor
Ag2O i 2Ag redukcja
C6H12O6 i C6H12O7 utlenianie
17.D
18. Wysalanie białek – strącanie białek z roztworów poprzez dodanie stężonego
roztworu soli. Proces jest wynikiem zaburzenia otoczki solwatacyjnej i agregacji
cząsteczek białek w wyniku łatwiejszego kontaktu pomiędzy polarnymi grupami
sąsiadujących cząsteczek.
19. kwas palmitynowy -> wodorotlenek sodu
C15H31COOH + NaOH = C15H31COONa + H2O
2. sód -> kwas butanowy
2Na + 2C3H7COOH = 2C3H7COONa + H2
3. tlenek glinu -> kwas etanowy
6C3H7COOH + Al2O3 =2 Al(C3H7COO)3 + 3H2O
4. węglan sody -> etanian wapnia
Na2CO3 + (CH3COO)2Ca = CaCO3 + 2CH3COONa
20. Kwas octowy jest cieczą ze względu na to, że między 2 jego cząsteczkami tworzą
się wiązania wodorowe, które zwiększają jego temperaturę wrzenia.
21. C17H35COOH + NaOH --> C17H35COONa + H2O
22. CH3CH2Cl + NH3 --> CH3CH2NH2 + HCl
chloroetan
etyloamina
Zadanie 1 PR
Woda bromowa,
Odbarwi się pomarańczowy roztwór
Zadanie 2 PR
Propanal: b Propantriol: a c
Zadanie 3 PR
Zadanie 4 PR
Zadanie 5 PR
Kolejno od lewej skrobia, glukoza, laktoza, sacharoza.
49
50

Zbiór zadań maturalnych z chemii - Kompetencje kluczowe drogą do

Transkrypt

Podobne dokumenty