Rozkład czasu pracy - FKA Furtek Komosa Aleksandrowicz

CZĘŚĆ I
Czas pracy – zasady obowiązujące plus zmiany
po 23 sierpnia 2013 r.
Jolanta Zarzecka - Sawicka
Pojęcie czasu pracy
2
CZAS PRACY TO (art. 128 Kodeksu Pracy):

czas, w którym pracownik pozostaje w dyspozycji
pracodawcy w zakładzie pracy lub innym miejscu
wyznaczonym do wykonywania pracy

a zatem czas pracy to nie tylko czas, kiedy pracownik
fizycznie wykonuje pracę, ale także czas, kiedy pozostaje w
gotowości do pracy, lecz pracy nie świadczy z przyczyn
leżących po stronie pracodawcy
CZĘŚĆ I – Czas pracy – zasady obowiązujące plus
zmiany po 23 sierpnia 2013 r.
2013-10-24
Pojęcie czasu pracy
3

pozostawanie w dyspozycji pracodawcy to stan fizycznej
i psychicznej gotowości pracownika do wykonywania pracy
w wyznaczonym miejscu

pozostawanie w dyspozycji pracodawcy
wyznaczonym miejscu może wynikać z:
w
innym

umowy o pracę (art. 29

polecenia pracodawcy (art. 100

regulaminu pracy (art. 104 KP)

innych przepisów prawa pracy (np. gotowość do pracy,
dyżur, pogotowie pracy)
CZĘŚĆ I – Czas pracy – zasady obowiązujące plus
zmiany po 23 sierpnia 2013 r.
1 pkt. 2 KP)
1 KP)
2013-10-24
Pojęcie czasu pracy
4
CZAS PRACOWNIKA W DANYM STOSUNKU PRACY można
podzielić na:

czas pracy i przerwy wliczane do czasu pracy (np. art. 134
KP) – Kodeks określa maksymalny wymiar czasu pracy

obligatoryjny czas odpoczynku dobowego i tygodniowego
(art. 132 i 133 KP) – Kodeks określa minimalny wymiar
(w tym urlop wypoczynkowy)

czas o charakterze mieszanym (np. dyżur, pogotowie
pracy) – co do zasady jest to czas pracy, ale z uwagi na
niewykonywanie w nim pracy może być inaczej
wynagradzany

fakultatywny czas odpoczynku – czas nieobjęty regulacjami
Kodeksu Pracy
CZĘŚĆ I – Czas pracy – zasady obowiązujące plus
zmiany po 23 sierpnia 2013 r.
2013-10-24
Czas pracy
5

Czym jest doba pracownicza?

to 24 kolejne godziny, poczynając od godziny, kiedy
pracownik rozpoczął pracę zgodnie z obowiązującym
go rozkładem

doba służy do określenia, ile godzin w jej czasie
pracownik ma pracować (8 godzin w podstawowym
czasie), a ile odpoczywać

przekroczenie dobowej normy uprawnia pracownika do
dodatkowego
wynagrodzenia
z
tytułu
pracy
w godzinach nadliczbowych
CZĘŚĆ I – Czas pracy – zasady obowiązujące plus
zmiany po 23 sierpnia 2013 r.
2013-10-24
Czas pracy

Czym jest tydzień pracowniczy?

to 7 kolejnych dni kalendarzowych; poczynając od
pierwszego dnia okresu rozliczeniowego (od godziny
0:00) do godziny 24:00 siódmego dnia

tydzień służy do wyznaczenia:


6
okresu nieprzerwanego odpoczynku (art. 133 KP)
maksymalnej liczby dni lub godzin i dni pracy
w przyjętym okresie rozliczeniowym
CZĘŚĆ I – Czas pracy – zasady obowiązujące plus
zmiany po 23 sierpnia 2013 r.
2013-10-24
Wykroczenie
7

Naruszenie przez pracodawcę przepisów o czasie pracy jest
wykroczeniem przeciwko prawom pracownika (art. 281
pkt. 5 KP)
CZĘŚĆ I – Czas pracy – zasady obowiązujące plus
zmiany po 23 sierpnia 2013 r.
2013-10-24
Wymiar czasu pracy

wymiar czasu pracy to maksymalna liczba jednostek czasu
ustalona na dobę, tydzień lub inny okres, przez który
pracownik jest zobowiązany pozostawać w dyspozycji
pracodawcy

rozkład czasu pracy – to ustalony rozkład godzin, w którym
pracownicy danego zakładu zobowiązani są zostać
w dyspozycji podmiotu zatrudniającego; ustalając rozkład
czasu pracy określa się: początek i koniec pracy dziennej
lub zmianowej, przerwy w pracy, pracę nocną

rozkład czasu pracy może być:
a
rozkład czasu pracy
8

ogólny (dla wszystkich pracowników)

grupowy (ale danych grup)

indywidualny dla danego pracownika
CZĘŚĆ I – Czas pracy – zasady obowiązujące plus
zmiany po 23 sierpnia 2013 r.
2013-10-24
Podstawowy wymiar
czasu pracy

podstawowy czas pracy to:

8 godzin na dobę i

przeciętnie 40 godzin

w przeciętnie 5 – dniowym tygodniu pracy

w przyjętym okresie rozliczeniowym
nieprzekraczającym 4 miesięcy
(z wyjątkiem równoważnego systemu czasu pracy, pracy przy
dozorze urządzeń i pogotowia pracy, dla pracowników
zatrudnionych przy pilnowaniu mienia i ochronie osób,
zakładowych straży pożarnych i służb ratowniczych, a także ze
względu na technologię produkcji (praca w ruchu ciągłym) i ze
względu na konieczność ciągłego zaspokojenia potrzeb
ludności
9
CZĘŚĆ I – Czas pracy – zasady obowiązujące plus
zmiany po 23 sierpnia 2013 r.
2013-10-24
Podstawowy wymiar
czasu pracy
(nowość po 23 sierpnia
2013 r.)
10

w każdym systemie czasu pracy, jeśli jest to uzasadnione
przyczynami
obiektywnymi
lub
technicznymi
lub
dotyczącymi organizacji pracy – okres rozliczeniowy wolno
przedłużyć do maksymalnie 12 miesięcy (przy zachowaniu
ogólnych zasad dotyczących ochrony bezpieczeństwa
i zdrowia pracowników) – zmiana wprowadzona ustawą
z 12 lipca 2013 r. (obowiązująca od 23 sierpnia 2013 r.)
CZĘŚĆ I – Czas pracy – zasady obowiązujące plus
zmiany po 23 sierpnia 2013 r.
2013-10-24
12 miesięczny okres
rozliczeniowy
(jeden z przepisów
„flextime” z ustawy z
12 lipca 2013 r.)
11

To już było! (ustawa antykryzysowa z 2009 r.)

nieostre kryteria możliwości zastosowania:

„przyczyny obiektywne lub techniczne, lub dotyczące
organizacji pracy”

nie wolno naruszać prawa pracownika do odpoczynku (art.
132 i 133 KP)

prawo do co najmniej minimalnego wynagrodzenia – jeśli
w danym miesiącu, ze względu na przyjęty rozkład czasu
pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym, pracownik nie
ma obowiązku wykonywania pracy, przysługuje mu
minimalne wynagrodzenie (obecnie 1600 zł)

Co to oznacza dla pracownika?
CZĘŚĆ I – Czas pracy – zasady obowiązujące plus
zmiany po 23 sierpnia 2013 r.
2013-10-24
Jak wprowadzamy
systemy i rozkład
czasu pracy oraz
przyjęte okresy
rozliczeniowe?
Zasada ogólna art. 150 - w brzmieniu z 13 lipca 2013 r.

w układzie zbiorowym pracy

w regulaminie pracy

w obwieszczeniu, jeśli pracodawca nie jest objęty układem
zbiorowym lub nie jest zobowiązany do ustalenia
regulaminu pracy
(obwieszczenie, tak jak i regulamin pracy, wchodzi w życie
po 2 tygodniach od dnia podania go do wiadomości
pracowników, w sposób przyjęty u danego pracodawcy)

12
nadto: umowa o pracę (np. zadaniowy czas pracy, praca
w systemie skróconego tygodnia pracy, w systemie pracy
tylko w piątki, soboty i niedziele)
CZĘŚĆ I – Czas pracy – zasady obowiązujące plus
zmiany po 23 sierpnia 2013 r.
2013-10-24
12 miesięczny okres
rozliczeniowy – sposób
wprowadzania
(po 23 sierpnia 2013r.)
Wprowadzenie przedłużonego okresu rozliczeniowego następuje
w:

układzie zbiorowym pracy lub porozumieniu z zakładowymi
organizacjami związkowymi

jeśli niemożliwe jest ustalenie treści porozumienia ze
wszystkimi
zakładowymi
organizacjami
związkowymi
– pracodawca uzgadnia treść porozumienia z organizacjami
reprezentatywnymi
albo

jeśli brak organizacji związkowych – w porozumieniu
zawieranym z przedstawicielami pracowników, wyłonionymi
w trybie przyjętym u danego pracodawcy
Kopia porozumienia w sprawie przedłużenia okresu rozliczeniowego
ma być przekazana okręgowemu inspektorowi pracy w ciągu 5 dni
roboczych od dnia zawarcia porozumienia (obowiązek jedynie
informacyjny).
13
CZĘŚĆ I – Czas pracy – zasady obowiązujące plus
zmiany po 23 sierpnia 2013 r.
2013-10-24
Rozkład czasu pracy
(po zmianach z 23
sierpnia 2013 r.)
swego rodzaju
„indywidualny
harmonogram”
14

rozkład czasu pracy danego pracownika może być
sporządzony – w formie pisemnej lub elektronicznej – na
okres krótszy niż okres rozliczeniowy, obejmujący co
najmniej 1 miesiąc – obowiązek przekazania takiego
„harmonogramu” co najmniej na 1 tydzień przed
rozpoczęciem pracy w okresie, na który został sporządzony
ten rozkład
CZĘŚĆ I – Czas pracy – zasady obowiązujące plus
zmiany po 23 sierpnia 2013 r.
2013-10-24
Różne godziny
rozpoznania pracy
(zmiana wprowadzona
23 sierpnia 2013 r.)

rozkład czasu pracy może przewidywać różne godziny
rozpoczynania pracy w dniach, które są dla pracowników
dniami pracy

rozkład może przewidywać przedział czasu, kiedy
pracownik sam decyduje o godzinie rozpoczęcia pracy
w dniu, który jest dla pracownika dniem pracy

powyższe nie może naruszać prawa do odpoczynku

w powyższych rozkładach ponowne wykonywanie pracy
w tej samej dobie nie stanowi pracy w godzinach
nadliczbowych
(wprowadza się w trybie przyjętym dla wprowadzania
przedłużonego [12-miesięcznego] okresu rozliczeniowego)
15
CZĘŚĆ I – Czas pracy – zasady obowiązujące plus
zmiany po 23 sierpnia 2013 r.
2013-10-24
Indywidualny rozkład
czasu pracy
16

od dawna w Kodeksie Pracy

bez zmian po 23 sierpnia 2013 r.

na pisemny wniosek pracownika pracodawca może ustalić
indywidualny rozkład czasu pracy w ramach systemu czasu
pracy, którym pracownik jest objęty
CZĘŚĆ I – Czas pracy – zasady obowiązujące plus
zmiany po 23 sierpnia 2013 r.
2013-10-24
Brak obowiązku
sporządzenia rozkładu
czasu pracy
(po 23 sierpnia 2013r.)
17
Pracodawca nie ma obowiązku sporządzenia rozkładu czasu
pracy jeżeli:

rozkład czasu pracy wynika z prawa pracy, obwieszczenia
(o którym wyżej) albo z umowy o pracę

w porozumieniu z pracownikiem ustali czas niezbędny do
wykonania powierzonych zadań (przy uwzględnieniu
wymiaru podstawowego czasu pracy) – wtedy rozkład
czasu pracy ustali pracownik

na pisemny wniosek pracownika zastosuje do niego
rozkład czasu pracy pozwalający na różne godziny
rozpoczynania pracy przez pracownika (z art. 1401 KP)

na pisemny wniosek pracownika ustali mu indywidualny
rozkład czasu pracy
CZĘŚĆ I – Czas pracy – zasady obowiązujące plus
zmiany po 23 sierpnia 2013 r.
2013-10-24
Jak obliczamy wymiar
czasu pracy w
przyjętym okresie
rozliczeniowym?

brak zmian po 23 sierpnia 2013 r.

zasada – art. 130 KP (zasada ogólna) oraz art. 138 KP
(w ruchu ciągłym itp.):
40 godzin x liczba tygodni w okresie rozliczeniowym
+
8 godzin x liczba dni pozostałych do końca okresu
rozliczeniowego przypadających od poniedziałku do piątku
18
CZĘŚĆ I – Czas pracy – zasady obowiązujące plus
zmiany po 23 sierpnia 2013 r.
2013-10-24
Okresy odpoczynku
19

brak zmian po 23 sierpnia 2013 r.

pracownikowi przysługuje W KAŻDEJ DOBIE co najmniej 11
godzin nieprzerwanego odpoczynku, z wyjątkiem:

pracowników zarządzających
zakładem pracy

przypadków konieczności
prowadzenia akcji ratowniczej

pracowników pracujących przy dozorze urządzeń lub
pozostających częściowo w pogotowiu pracy

pracowników zatrudnionych przy pilnowaniu mienia,
ochronie
osób,
zakładowych
straży
pożarnych,
zakładowych służb ratowniczych

w każdym TYGODNIU – co najmniej 35 godzin
nieprzerwanego odpoczynku, w tym co najmniej 11
godzin nieprzerwanego odpoczynku dobowego
CZĘŚĆ I – Czas pracy – zasady obowiązujące plus
zmiany po 23 sierpnia 2013 r.
równoważny okres
odpoczynku
2013-10-24
Okresy odpoczynku

przypadki, kiedy odpoczynek 24 godzinny

odpoczynek powinien przypadać w niedzielę, a jeśli praca jest
dozwolona w niedzielę – odpoczynek może przypadać w innym
dniu niż niedziela

PRZERWA OBOWIĄZKOWA (art. 134 KP)

20

jeśli dobowy wymiar czasu pracy wynosi co najmniej
6 godzin, pracownik ma prawo do przerwy co najmniej 15
minut, wliczanej do czasu pracy

czas przerwy wprowadza się w układzie zbiorowym lub
regulaminie pracy albo w obwieszczeniu
PRZERWA BEZPŁATNA (art. 141 KP)

pracodawca może wprowadzić jedną przerwę niewliczaną
do czasu pracy, w wymiarze nieprzekraczającym 60 minut,
przeznaczoną na posiłek lub sprawy osobiste

wprowadza się w układzie zbiorowym lub regulaminie
pracy albo umowie o pracę
CZĘŚĆ I – Czas pracy – zasady obowiązujące plus
zmiany po 23 sierpnia 2013 r.
2013-10-24
Systemy czasu pracy
(wszystkie istniały
przed nowelizacją KP z
12 lipca 2013 r.)
21

system podstawowy – 8 godzin na dobę/ 40 godzin na tydzień
w przyjętym okresie rozliczeniowym 4 lub 12 miesięcy – art.
129 KP

systemy szczególne:

system zadaniowego czasu pracy (art. 140 KP)

system równoważnego czasu pracy (i jego pochodne)
– art. 135-138 KP)

system przerywanego czasu pracy – art. 139 KP

system skróconego tygodnia pracy –
art. 143 KP (przez mniej niż 5 dni w
tygodniu)
wprowadza się
wyłącznie na
podstawie umowy

system skróconego tygodnia pracy –
art. 144 KP (praca w piątki, soboty,
niedziele)
o pracę zgodnie z
nowelą z
23 sierpnia 2013r.

a ponadto indywidualny rozkład czasu pracy w każdym
z powyższych systemów
CZĘŚĆ I – Czas pracy – zasady obowiązujące plus
zmiany po 23 sierpnia 2013 r.
2013-10-24
Zadaniowy system
czasu pracy

(warto wiedzieć)
wprowadzenie systemu zadaniowego uzasadnia:

rodzaj pracy

organizacja pracy

miejsce jej wykonywania

czas pracy niezbędny na wykonanie zadań ustala
pracodawca w porozumieniu z pracownikiem, ale muszą
mieścić się w normach

brak obowiązku ewidencjonowania czasu pracy
(podobnie jak zarządzający w imieniu pracodawcy
zakładem pracy i otrzymujący ryczałt za godziny
nadliczbowe lub pracy w porze nocnej)

22
godziny nadliczbowe?
CZĘŚĆ I – Czas pracy – zasady obowiązujące plus
zmiany po 23 sierpnia 2013 r.
2013-10-24
Podsumowanie
najistotniejszych zmian
po 23 sierpnia 2013 r.
(Ustawa z dnia 12 lipca
2013 r. - Dz. U.
2013.896 z dnia 8
sierpnia 2013 r.)
23

wydłużenie okresu rozliczeniowego do 12 miesięcy (jeśli
uzasadniają to przesłanki obiektywne, techniczne,
organizacyjne)

możliwość wprowadzania różnych godzin rozpoczynania
pracy dla pracowników, a także przedziału czasowego,
kiedy
pracownicy
sami
decydują
o
godzinach
rozpoczynania pracy

szczególny sposób wprowadzenia wydłużonego okresu
rozliczeniowego (U.Z.P. albo porozumienie plus przekazanie
do okręgowego inspektora pracy)

rozkład pracy danego pracownika (w ramach danego
okresu rozliczeniowego) może być sporządzony na okres
krótszy niż rozliczeniowy (na piśmie lub elektronicznie)
– na okres co najmniej miesiąca przy zawiadomieniu
pracownika co najmniej na tydzień przed rozpoczęciem
pracy
CZĘŚĆ I – Czas pracy – zasady obowiązujące plus
zmiany po 23 sierpnia 2013 r.
2013-10-24
Podsumowanie
najistotniejszych zmian
po 23 sierpnia 2013 r.
(ustawa z 12 lipca
2013 r.)
24

zagwarantowane prawo do wynagrodzenia minimalnego –
nawet jeśli pracownik nie wykonuje pracy

wprowadzenie systemu skróconego tygodnia pracy lub
pracy weekendowej (piątki, soboty, niedziele, święta)
TYLKO w umowie o pracę

możliwość odpracowania zwolnienia od pracy, udzielonego
pracownikowi na jego pisemny wniosek w celu załatwienia
spraw osobistych – nie stanowić to będzie pracy
w godzinach nadliczbowych
CZĘŚĆ I – Czas pracy – zasady obowiązujące plus
zmiany po 23 sierpnia 2013 r.
2013-10-24
Telepraca (jako
przejaw tzw.
flexicurity)
25

praca wykonywana regularnie poza zakładem pracy
z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej
(telepraca)

telepracownik to pracownik, który wykonuje pracę
w powyższych warunkach i przekazuje pracodawcy wyniki
pracy drogą elektroniczną

popularne w wolnych zawodach (dziennikarze, architekci,
tłumacze, etc.)

wprowadza się w:

porozumieniu (z organizacją związkową)

regulaminie (gdy nie ma organizacji związkowej), ale
po konsultacji z przedstawicielami

umowie o pracę
CZĘŚĆ I – Czas pracy – zasady obowiązujące plus
zmiany po 23 sierpnia 2013 r.
2013-10-24
Telepraca
26

obowiązki i prawa pracodawcy

dostarczyć, zainstalować, serwisować i ubezpieczyć
sprzęt

zapewnić szkolenie pracownika i instruktaż

prawo kontroli pracownika w miejscu wykonywania
pracy (także w domu, ale za uprzednią zgodą
pracownika)

umożliwić pracownikowi przebywanie na terenie
zakładu pracy i korzystanie z urządzeń i pomieszczeń
pracodawcy w tym obiektów socjalnych (na zasadach
przyjętych dla ogółu pracowników)
CZĘŚĆ I – Czas pracy – zasady obowiązujące plus
zmiany po 23 sierpnia 2013 r.
2013-10-24
Pytania
27
CZĘŚĆ I – Czas pracy – zasady obowiązujące plus
zmiany po 23 sierpnia 2013 r.
2013-10-24
Dziękuję za uwagę
Jolanta Zarzecka-Sawicka
Radca Prawny
FKA Furtek Komosa Aleksandrowicz
00-103 Warszawa, ul. Królewska 16, Poland
T: +48 22 581 44 00 F: +48 22 581 44 10
E: [email protected] W: www.fka.pl
28
CZĘŚĆ I – Czas pracy – zasady obowiązujące plus
zmiany po 23 sierpnia 2013 r.
2013-10-24