Record of Gomułka-Iakubovskii Conversation in Warsaw

I
g ,,~.
~NE
SPEC. Zl'IACZENIA
Egz.pojedynczy
.
Archiwum
1~ ~
7' 1 u
Akf Nowych
PHOTOKOL
z rozmov~
I 8ekretarza
KG PZPR tow. W.Gomulki
Dowodcq Zjednoczonych 8il Zbrojnych
panstw-czlonkow Ukladu Warszawskiego marszalkiem
z Naczelnym
Zwiqzku
tow. I. I.
Radzieckiego
Jakubowskim,
prze-
prowadzonej w Warszawie w dniu 19 kwietnia 1968
Podczas
rozmov~
- Prezes
byli:
B.Chocha;
- ambasador
Glownego Zarzqdu
Z8RR
gen.lejtn.
Marszalek
Z8RR w Polsce tow. A.Aristow,
zast~pca szefa
Operacyjnego
Sztabu Generalnego
8il Zbrojnych
P.Mielnikow.
- na wst~pie
Jakubowski
pozdrowienia
Brezniewa.
oparciu
od KG KPZR
Nast~pnie
go Komitetu
przekazal
i Sekretarza
przedstawil,
Politycznego
0 obowiqzujqce
Gomulce
Generalnego
ze zgodnie
powzi~tq
akty
tow.
w Sofii
prawne
z lat
niez w myel
wynikow
bow generalnych
opracowal
0 Radzie
Wojskowej
systemie
obrony
rZqdom
-
1955
panstw-czlonkow
row-
szta-
Zbrojnyc~
Silach
Zbrojnych,
i 0 jednolitym
Ukladu
dolDXmentow przeslano
obrony
i szef6w
Sil
8il Zbrojnych
ja~
Warszawskie-
do uzgodnienia
panstw-czlonkow'Ukladu
Warszawskiego,
Rumunii.
Marszalek
rzqdow
Jakubowski
od zlozenia
Bulgarii,
ewentualnej
wizyty
cza w Bulgarii
terminu
chcialby
i ministrow
siQ do NRD,
nieniem
Zjednoczonych
Doradcze-
br. oraz w
1956,
obrony
0 Zjednoczonych
Zjednoczonych
v~mienionych
za wyjqtkiem
rozpoczql
statusow:
KC IG?ZR tow.
w marcu
ministrow
Sztab
powietrznej
i ministrom
i opinie
r. -
z 1966
projekty
Projekty
konferencji
serdeczne
z decyzjq
i
go.
.
Rady Ministrow to.w. ,J.Gyrankiewicz,
Minister Obrogen.dyw. W.Jaruzelski,
Szef Sztabu Generalnego
gen.
ny Narodowej
dyw.
obecni
r.
obrony
uzyskac
wst~pnestanowiska
w czasie..swej podrozy,
wizyty
w Polsce.
W~gier
i Gzechoslowacji.
w Rumunii.
bezposrednio
wyjazdu
Wspomniana
po l~D,
bulgarskiej
Z kolei
zamierza
delegacji
udac
Nie wyklucza
kolejnoec
zostala
ktorq
wizyt,
ustalona
tez
zwlasz
z uwzgl~d-
partyjno-rzqdowej
.
Archiwum
Akt Nowych
2
do CSRS
123.4.1968 r.l.
Po
uzyskaniu wst~pnych
stanowisk
czlonkow
Ukladu Warszawskiego
proponuje
ju bra narady
ministrow
obrony w celu
projeldow
Komitetu
L#)
dolDDnentow
Politycznego.
i przygotowania
i opinii
rz~dow panstw-
si~ przeprowadzenie
w maostatecznego
uzgodnienia
ich
do decyzj{
Doradczego
- stwierdzaj~c,
ze Rumunia mimo zapowiedzi
nie przedstawila dotychczas
wlasnego projektu
usprawnienia
dzialalnosci
organow Naczelnego
Dowodztwa Zjednoczonych
Sil Zbrojnych
dlatego
tez w~tpi, by zgodzi~a si~ ona na przyj~cie
projektow
dokumentow
opracowa~ych
przez Sztab Zjednoezonych
Sil Zbrojnych.
Uznaje przy
tym, ze z racji
negatyvmego
stanowiska
Rumunii w tej dziedzinie
w kilku dotychczasowych
rozmowach, nie ma potrzeby
dalszego
przewlekania
sprmr,y i podkreslil
koniecznosc
pilnego
zakonczenia
prac nad v~rowa~zeniem
dokumentow w zycie,
nawet bez udzialu
Rumunii.
Tow.
Gomulka
-
W odniesieniu
do kolejnosci
wizyt marszalka
Jakubowskiego
tow. Gomulka zaproponowal
mu rozwazenie
ewentualnosci,
po porozumieniu si~ z.tow. Brezniewem,
udania si~ z Polski
lub NRD do
Czechoslowacji,
by ze wzglQdu na istniej~cq
tam sytuacj~
mozliwie wczesnie uzyskac stanowisko
i opiniQ tow. Dubczeka. Byloby
to takze celowe w kontekscie
planowanego
spotkania
tow. Brezniewa
z tow. Dubczekiem w orientacyjnym
terminie
24
26.4.1968 r.
-
Oceniaj~c
sytuacj~
w
CSBS tow. Gomulka
podkreslil,
ze jest
ze Kierownictwo KPCz zdola j~ opanowac. Sily kontrrewolucyjne vGraznie
d~zq bowiem do zmiany istniej~cego stanu w CSRS w kierunku demokracji burzuazyjnej. Przemawiajq za tym: ch~c zmiany konstytucji
i ordynacji
wyborczej,
z~danie zwolania nadzwyczajnego
zjazdu
ona wysoce
niepokoj~ca
mimo
zapewnien
tow. Dubczeka,
KPCz dla zmiany nawet obecnego KC, niepokoj~ce ambicje politycz-
ne innych partii z wysuwaniem hasel legalnej opozycji, nawi~zyw~'
nie kontaktow przez parti~ chlopskq z Watylrenem,hasla i zamiary powolywania
rad narodowych i wladz organizacji zwiqzkoW zawoI
dowych bez komunist6w,
demol~atycznej itp.
propozycje realctywowania partii socjal-
Archiwum
Akt Nowych
3
Lf4t(
Pobyt i rozmowy roznych czechoslowackich delegacji.mi~dzy
innymi naukowcow i dziennikarzy w l~, a takze w Izraelu otwiera
praldycznie drogQ do formalnego juz tylko nawiqzania stosunkow
dyplomatycznych z tymi krajami.
Oficjalne zapevmienia 0 sojuszu i braterstwie z ZSRR i innymi krajami socjalistycznymi nie znajdujq pelnego praktycznego
pokrycia. W zwiqzku ze smierciq I~saryka mowi si~ 0 odpowiedzialn08ci doradcow radzieckich. W kontaktach handlowych CSRS chcialaby uzyskiwac malffiimumz ZSRR z jednoczesnq nieograniczonq swobodq handlu z Zach~dem. Ostatnio coraz bardziej w prasie, radiu
i telewizji CSRS wystQPuje krytyka Polsk~.
w Pradze
srodowisk
skladane
Sq roznorodne
studenckich,
naukowych
rezolucje
vV
ambasadzie PRL
i protesty,
zwlaszcza
i kulturalnych.
Trudno si~dziwic, ze Polska atakowana jest przez syjonistow i kola reakcyjne na Zachodzie, nie mozemy natomiast pogodzic
siQ z krytykowaniem nas przez kraj socjalistyczl1Y, z ktorym
zwiqzani jestesmy ukladem 0 przyjazni. Bezradnosc Kierownictwa
CSRS, zniesienie ograniczen publikacji spowodowaly pojawienie
siQ sil zywiolowych i niekDntrolowanych. S~qd trzy nasze protesty w Pradze. Poczynania reakcji czechoslowackiej wplywajq pobudzajq,co i na sily reakcyjne w naszym kraju, ktore pod firmq Zqdan
Itdem<2fa'acji i wolnosci"
usilowaly
znajdujq si~ w stanie p~zyczajenia
siac
zam~t,
a obecnie
i wiqzq niewqtpliwie
swoje
nadzieje z dalszym reakcyjnym biegiem wydarzen w Czechoslowacji.
Nasze interesy Sq bez wqtpienia zwiqzane z sytuacjq w Czechoslowacji.
Dezorganizacja
~
ich armii praktycznie
otwiera
grani-
c~ z NRF, a ewentualne prowokacyjne uderzenie nawet malych sil
zachodnioniemieckich moze przyniesc nieobliczalne konsebvencje.
Istnieje zatem celowosc posiadania w ramach Ukladu Warszawskiego wojsk radzieckich w Czechoslowacji.
Tow. Gomulka podkreslil dalej, ze planowana wizyta bulgarskiej delegacji partyjno-rzqdowej, z tow. Ziwkowem w CSRS moze
wprawdzie wyjasnic blizej sytuacjQ w tym kraju, ale z drugiej
strony moze oznaczac uznanie, akceptowanie istniejqcego tam
stanu rzeczy, co bylo~y niecelowe. Ponadto wizyta ta zbiega siQ
w czasie z planowanym spotkaniem tow. Brezniewa z tow. Dubcze-.~.
44/1
Archiwum
Akt Nowych
4
kiem i w istniej~cej sytuacji moze utrudnic tow. Dubczekowi
przybycie na to spotkanie.
Wiadomo takze 0 planowanym wyjezdzie delegacji parlamentarnej C8R8 z 8mrkowskim na czele do Z8RR. ZrealizQwanie tej wizyty oznacza1:oby udzielenie "alibi" 8mrkowskiemu, ktory stoi wyraznie na pozycjach gl~bokiego rewizjonizmu.
W odniesieniu
do projektow
Gomu1:ka podkresli1: potrzeb~
nosci
organow
jednosci
wi~kszego
Zjednoczonych
j~c dalej,
Dowodztwa
przyjmie
v~lywu
8i1: Zbrojnych
ze wnioski
Ministra
Kierovmictwa
problemow
Zjednoczonych
w~ydzielanych
woju
z uwzglQdnieniem
niez
szerzej
sazenia
potraktowac
koordynacji
Naczelnego
kooprodukcji
DowOdcQ,
zapewnienia
w rozwiqzywaniu
Uwaza
Jjednoznacznie
Zjednoczonych
podstawo-
ponadto
mowic
8i1 Zbrojnych,
ekonomicznych
i unifikacji
ktore-
Jakubowskiego
8i1 Zbrojnych.
kompetencje
8twierdza-
PRL wynika1:y z wytycznych
gestii
mozliwosci
oraz
bojowej
zreszt~
te sz1:y w kierunku
dokumentow:
w sklad
teclmicznego,
- z inicjatywy
Narodowej
niezb~dnych
kach
DowOdc~.
marszalka
dzia1al-
8i1 Zbrojnych,
gotowosci
Naczelnego
podrOZ
Wytyczne
by w projel~ach
dziedzinie
na podnoszenie
tow.
i ich armii
dokumenty ,poinformowad:
Partii.
Dowodcy
i usprawnienia
Warszawskiego
polskie
Obrony
dokumentow
Zjednoczonych
przez
jest obecnie
projektowane
Naczelnemu
Uk1adu
ze Kierownictwo
go realizowana
celowe,
umocnienia
dzia1:ania krajow
wywierania
wych
Naczelnego
pr~edstawionych
kraju,
Komitetu
systemow
za
0 wojs-
ich rozjak row-
Technicznego
uzbrojenia,
zbrojeniowej
w
wypo-
i prac naukowo-
badawczych.
Marszalek
Jakubowski
do dzialania.
~ uznal wypowiedz tow. Gomulki jako wytycznq
Jednoczesnie
stwierdzil,
ze propozycje
i poprawki
do dokumentow
merytorycznie
ce. Nast~pnie
przedstawil
cwiczenia
sq s1:uszne i redakcyjnie
ulepszaj~-
on tow. Gomu1:ce mysl przeprowadzenia
dowOdczo-sztabowego
z oznaczonymi
wojskami
na terenie
.
CSRS w maju br. W cwiczeniu tym mialyby wzi~c udzial: dwa dowodztwa armii z oznaczonymi wojskami z Czechoslowackiej Armii
Ludowej oraz po.jednym dowodztwie armii z oznaczonymi wojskami
z: WP, NAL NRD, GVnTIr, Po1:udniowej GWR, Przykarpackiego ow.
Tow. Gomulka - wyrazil zgod~ na udzial w cwiczeniu sztabow i jed-
nostek WP i zaproponowal,by oddzialowNAL NRD nie wprowadzac
,
Ct{~
5
na terytorium
Archiwum
Akt Nowych
CSRS.
Tow. C~rankiewicz - uzna~, ze cwiczenie mog~oby obj~c cz~sc obszarow kilku krajow, co sprawiloby, ze wojska NAL NRD dzialalyby
tylko na swoim terytorium.
Tow. Gomulka - w nawi~zaniu do projektow dokumentow podkreslil potrzebQ uaktualnienia statusu Doradczego Komitetu Politycznego
tak, by byl on organem w pelni decydujq.cym, a jego decyzje wiq.z~ce dla wszystkich
Marszalek
Jakubowski
si~ sytuacjq.w
czlonkow.
- stwierdzil,
CSRS
.ze Jugoslawia
oraz wypadkami
zywo interesuje
marcowymi
w Polsce~
Ponadto
protestuj~c
prze-
\.
przejawia
szczegoln~
ciwko przebywaniu
rystyczne,
trosk~
tam flot
0 M.Srodziemne,
USA i'ZSRR.
ze nie zglasza~a
Jest to 0 tyle
ona oficjalnych
protestow
charaktew czasie,
\.
gdy na M.Srodziemnym
przebywala
'
Tow.
Gomulka
- podkresli~
Jugoslawii.
krajach
nimi,
Wzrost
nierovmomierny
genera1nego
Dzis
Tito
glownie
~
innymi
lqczy
wysylanie
USA.
NRF,
republik
swiadcz~
wi~zanie
Jugos~awi~
- trudno
do prac
si~ z firmami
podzialu
federacyjnych
0 regresji
koncepcji
robotnikow
TfFiatem" na zasadzie
rozwoj
p1anu
flota
banlITuctwo dotychczasowych
bezrobocia,
zachodni~h,
mi~dzy
jedynie
bez
w
zachod-
dochodow,
jednolitego,
gospodarczej
przewidziec
tego
kraju.
co moze nast~-
pic po jego odejsciu.
Marszalek
Jakubowski
podrozy
marszalka
uzupelnily
Greczki
do pierwotnego
intensywnie
syryjska.
- zlozyl
si~ szko1~;
Przygotowane
siQ zbrojnym
z ko1ei
krotk~
do krajow ,arabskich.
stanu
uzbrojenie
szczego1nie
pozycje
prowokacjom
relacj~
dobrze
obronne
Izrae1a.
o,wynikach
Armie
i sprz~t.
prezentuje
tych panstw
Obecnie
si~ armia
pozwa1ajq. przeciwstawic
pokonano
tego w powaznej
.,
mierze
dzi~ki
wysilkom
kich.
Przygotowanie
nych'i
odzyskania
jednak
jeszcze
s zkoleniowych.
wielu
armii
kraj6w
okupowanych
czasu i duzych
\
doradcow
i instruktorow
arabskich
przez
Izrael
wysilkow,
do dzia~an
obszarow,
glownie
radzieczaczepwymaga
organizacyjno-
Archiwum
6
Na zakonczenie
bycie
marszalka
rozmowy
Jakubowskiego
Protoklk
~
Gen.dyw. B. Chocha
Ytr
Akt Nowych
uzgodni~no
w Polpce.
tresc
komunikatu
0 po-