343-FML-2002 t29 z12

Folia Medica Lodziensia
tom 29 zeszyt 1/2
2002
Zeszyt tematyczny
LECZENIE UZDROWISKOWE
LADEK ZDRÓJ
Redaktorzy:
Prof. dr hab. med. Michał Karasek
Prof. dr hab. med. J. Wiesław Kochański
REDAKTORZY ZESZYTU
PROF. DR HAB. MED. MICHAŁ KARASEK
Kierownik Zakładu Mikroskopii Elektronowej, Katedra Patomorfologii, Uniwersytet Medyczny w Łodzi;
Zastępca Kierownika Kliniki Endokrynologii, Instytut Centrum Zdrowia Matki Polki w Łodzi;
Kierownik Endokrynologicznego Ośrodka Badawczo-Konsultacyjnego w Lądku Zdroju.
PROF. DR HAB. MED. JAN WIESŁAW KOCHAŃSKI
Kierownik Zakładu Fizykoterapii, Masa i Balneoklimatologii i Ośrodka Badawczo-Konsultacyjnego
w Lądku Zdroju, Wydział Fizjoterapii, Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu;
Przewodniczący Krajowego Zespołu Konsultanta Medycznego w Dziedzinie Balneologii i Fizjoterapii.
Konsultant Krajowy (1996-1998).
Konsultant Regionalny w dziedzinie balneoklimatologii i fizjoterapii dla obszaru województw śląskiego
i opolskiego (1999-2002).
Dyrektor Przedsiębiorstwa „Uzdrowisko Lądek-Długopole” (1990-1997).
AUTORZY
PROF. DR HAB. MED. RYSZARD ANDRZEJAK
Kierownik Kliniki Chorób Wewnętrznych, Zawodowych i Nadciśnienia Tętniczego,
Akademia Medyczna we Wrocławiu
DR HAB. MED. JOLANTA ANTONOWICZ-JUCHNIEWICZ
Adiunkt w Klinice Chorób Wewnętrznych, Zawodowych i Nadciśnienia Tętniczego,
Akademia Medyczna we Wrocławiu
LEK. MED. JADWIGA BIEROWIEC
Członek Zarządu, Zastępca Dyrektora ds. Lecznictwa „Uzdrowiska Lądek-Długopole”.
LEK. MED. EWA CHLEBDA
Doktorantka w Klinice Chorób Wewnętrznych, Zawodowych i Nadciśnienia Tętniczego,
Akademia Medyczna we Wrocławiu
Spis treści
Maciej Kochański: Uzdrowisko Lądek Zdrój - połoŜenie, klimat i historia .............................................. 3
Jadwiga Bierowiec: Lecznictwo uzdrowiskowe z uwzględnieniem kuracji w Lądku Zdroju ................. 17
J. Wiesław Kochański: Przegląd badań nad leczniczym zastosowaniem radonu-222 w polskich
uzdrowiskach ........................................................................................................................................ 31
Przemysław Minta: Przegląd dokonań i moŜliwości uzdrowiska lądeckiego w leczeniu chorób
narządu ruchu ...................................................................................................................................... 69
Andrzej Joss, J. Wiesław Kochański, Michał Karasek: Leczenie uzdrowiskowe chorób naczyń
obwodowych ze szczególnym uwzględnieniem radonoterapii ............................................................ 79
ElŜbieta Waszczykowska, Jacek Dąbkowski: Leczenie uzdrowiskowe wybranych chorób skóry
w Lądku Zdroju .................................................................................................................................... 95
Michał Karasek, Jacek Suzin: Radonoterapia w leczeniu niepłodności męskiej ............................... 103
Ewa Chlebda, Jolanta Antonowicz-Juchniewicz, Ryszard Andrzejak, Jadwiga Bierowiec:
Leczenie uzdrowiskowe chorób zawodowych w “Uzdrowisku Lądek-Zdrój” na podstawie
materiału Katedry i Kliniki Chorób Wewnętrznych, Zawodowych i Nadciśnienia Tętniczego
w latach 1992-1999 ............................................................................................................................ 111
Table of contens
Maciej Kochański: Lądek Zdrój health resort - location, climate and history ........................................ 3
Jadwiga Bierowiec: Treatment in health resorts with special reference to Lądek Zdrój ..................... 17
J. Wiesław Kochański: The therapeutic application of radon-222 in Polish health resorts ................. 31
Przemysław Minta: Achievements and possibilities of Lądek Zdrój health reosrt in the treatment of
kinetic system diseases ....................................................................................................................... 69
Andrzej Joss, J. Wiesław Kochański, Michał Karasek: The peripheral vascular diseases
treatment in a health resort with special attention paid to radon-therapy ............................................. 79
ElŜbieta Waszczykowska, Jacek Dąbkowski: Health resort treatment of selected dermatological
diseases in Lądek Zdrój ........................................................................................................................ 95
Michał Karasek, Jacek Suzin: Radon-therapy in male infertility ....................................................... 103
Ewa Chlebda, Jolanta Antonowicz-Juchniewicz, Ryszard Andrzejak, Jadwiga Bierowiec:
Spa-treatment of occupational diseases in Lądek Zdrój health resort on the basis of patients from
department of internal medicine, occupational diseases and hypertension of Wrocław Medical
University in years 1992-1999 ............................................................................................................ 111
Folia Medica Lodziensia, 2002, 29:3-15
UZDROWISKO LĄDEK ZDRÓJ - POŁOśENIE, KLIMAT I HISTORIA
MACIEJ KOCHAŃSKI
Zakład Fizykoterapii, MasaŜu i Balneoklimatologii, Ośrodek Badawczo-Konsultacyjny w Lądku Zdroju, Wydział
Fizjoterapii, Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu
Streszczenie
Uzdrowisko Lądek Zdrój połoŜone jest w południowo-wschodniej części Ziemi Kłodzkiej, na wysokości
420-510 m n.p.m. w wąskiej dolinie otoczonej ze wszystkich stron górami oraz wzgórzami, pokrytymi
intensywnie lasami. PołoŜenie to chroni przed częstymi i silnymi wiatrami i gwałtownymi zmianami
pogody, co korzystnie kształtuje warunki klimatyczne. Lądek Zdroju jest najstarszym uzdrowiskiem
w Polsce, na podstawie pośrednich dowodów przyjmuje się istnienie uzdrowiska od około 1241 roku.
Historia Lądka Zdroju od XIII do XX wieku, w zakresie lecznictwa uzdrowiskowego, kształtowała się
w sposób zbliŜony do większości uzdrowisk Europy.
Słowa kluczowe: Uzdrowisko Lądek Zdrój; Historia.
Folia Medica Lodziensia, 2002, 29:3-15
LĄDEK ZDRÓJ HEALTH RESORT - LOCATION, CLIMATE AND HISTORY
MACIEJ KOCHAŃSKI
Abstract
Lądek Zdrój health resort is situated in the south-eastern part of the Kłodzko Land, at an altitude of
420-510 meters above sea level, in a narrow Valley surrounded from all sides by mountains and hills,
intensively covered in woods. This location protects against strong, frequent winds and rapid changes
of weather, which favorably shapes the climatic conditions. Lądek Zdrój is the oldest health resort in
Poland, its history goes back to about 1241 basing on indirect evidence. The history of Lądek Zdrój
from 13th to 20th century, as far as health resort treatment is concerned, has developed in a way
similar to most European resorts.
Folia Medica Lodziensia, 2002, 29:17-29
LECZNICTWO UZDROWISKOWE ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM
KURACJI W LĄDKU ZDROJU
JADWIGA BIEROWIEC
Uzdrowisko Lądek-Długopole S.A.
Streszczenie
Praca zawiera podstawowe informacje o lecznictwie uzdrowiskowym, tworzywach naturalnych,
metodach leczenia uzdrowiskowego, urządzeniach stosowanych w lecznictwie uzdrowiskowym,
wskazaniach i przeciwwskazaniach do leczenia uzdrowiskowego oraz opis walorów leczniczych Lądka
Zdroju.
Słowa kluczowe: Leczenie uzdrowiskowe; Kuracja w Lądku Zdroju.
Folia Medica Lodziensia, 2002, 29:17-29
TREATMENT IN HEALTH RESORTS WITH SPECIAL REFERENCE TO
LĄDEK ZDRÓJ
JADWIGA BIEROWIEC
Abstract
Basic information concerning the treatment in health resorts including methods of treatment, fittings,
natural substances used in the treatment as well as indications and contraindications for the therapy
are reviewed. Additionally, advantages of Lądek Zdrój as health resort are discussed.
Folia Medica Lodziensia, 2002, 29:31-68
PRZEGLĄD BADAŃ NAD LECZNICZYM ZASTOSOWANIEM RADONU 222
W POLSKICH UZDROWISKACH
J. WIESŁAW KOCHAŃSKI
Zakład Fizykoterapii, MasaŜu i Balneoklimatologii, Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu
Streszczenie
Przedstawiono przegląd badań nad leczniczym zastosowaniem radonu – 222 w polskich uzdrowiskach. Uwzględniono działanie biologiczne radonu, zastosowanie lecznicze w niektórych grupach
chorób oraz badania radioaktywności środowiska i stanowisk zabiegowych.
Słowa kluczowe: Radonoterapia; Leczenie uzdrowiskowe.
Folia Medica Lodziensia, 2002, 29:31-68
THE THERAPEUTIC APPLICATION OF RADON 222
IN POLISH HEALTH RESORTS
J. WIESŁAW KOCHAŃSKI
Abstract
Results of the studies on the therapeutic applications of radon 222 in Polish health resorts are
reviewed and discussed. Biological action of radon, its therapeutic application in some diseases as
well as results on radioactivity of the environment and working places are taken into consideration in
this survey.
Folia Medica Lodziensia, 2002, 29:69-78
PRZEGLĄD DOKONAŃ I MOśLIWOŚCI UZDROWISKA LĄDECKIEGO
W LECZENIU CHORÓB NARZĄDU RUCHU
PRZEMYSŁAW MINTA
Zakład Fizjoterapii w Neuro-Traumatologii, Wydział Fizjoterapii,
Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu.
Streszczenie
Autor dokonał przeglądu publikacji obrazujących dotychczasowe osiągnięcia uzdrowiska lądeckiego
w leczeniu schorzeń i obraŜeń narządu ruchu. Następnie w oparciu o wyniki obserwacji klinicznych
i badań eksperymentalnych sugeruje poszerzenie wskazań do leczenia uzdrowiskowego w Lądku
Zdroju o:
- złamania po stabilnym zespoleniu odłamów z wygojoną raną pooperacyjną bez względu na stopień
zaawansowania procesu zrostu kostnego,
- wczesne stany po wszczepieniu niektórych typów endoprotez stawowych,
- pacjentów w trakcie procesu wydłuŜania kończyn metodą Ilizarowa,
- osteopenię i osteoporozę.
Autor dostrzega i równieŜ uzasadnia wskazania do prowadzenia terapii uzdrowiskowej w modelu
holistycznym.
Słowa kluczowe: Narząd ruchu; Balneorehabilitacja; Terapia holistyczna.
Folia Medica Lodziensia, 2002, 29:69-78
ACHIEVEMENTS AND POSSIBILITIES OF LĄDEK ZDRÓJ HEALTH
REOSRT IN THE TREATMENT OF KINETIC SYSTEM DISEASES
PRZEMYSŁAW MINTA
Abstract
Achievements of Lądek Zdrój Health Resort in the treatment of kinetic system diseases are reviewed
and discussed. On the basis of clinical and experimental data the author suggests some extensions of
recommendations for the treatment of kinetic system diseases in Lądek Zdrój.
Folia Medica Lodziensia, 2002, 29:79-93
LECZENIE UZDROWISKOWE CHORÓB NACZYŃ OBWODOWYCH ZE
SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM RADONOTERAPII
ANDRZEJ JOSS1, J. WIESŁAW KOCHAŃSKI2,3, MICHAŁ KARASEK4,5
1
Klinika Chirurgii Ogólnej i Naczyniowej, Instytut Chirurgii, Uniwersytet Medyczny w Łodzi;
2
Zakład Fizykoterapii, MasaŜu i Balneoklimatologii,
3
Ośrodek Badawczo-Konsultacyjny w Lądku Zdroju, Wydział Fizjoterapii,
Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu;
4
Klinika Endokrynologii, Instytut Centrum Zdrowia Matki Polki w Łodzi;
5
Zakład Mikroskopii Elektronowej, Katedra Patomorfologii, Uniwersytet Medyczny w Łodzi
Streszczenie
Choroby naczyń obwodowych, zwłaszcza miaŜdŜyca zarostowa tętnic, występują dość często
i niejednokrotnie doprowadzają do trwałego kalectwa. Podstawowym sposobem postępowania w tych
chorobach
leczenie
chirurgiczne,
podczas
gdy
leczenie
farmakologiczne
ma
ograniczone
zastosowanie. Pewne znaczenie przypisuje się jednak leczeniu uzdrowiskowemu, traktowanemu
zarówno jako uzupełnienie leczenia farmakologicznego jak i rehabilitację po leczeniu operacyjnym.
W niniejszym artykule omówione zostanie znaczenie leczenia uzdrowiskowego, ze szczególnym
uwzględnieniem terapii mediami radonowymi.
Słowa kluczowe: Choroby naczyń obwodowych; Zarostowa miaŜdŜyca tętnic; Leczenie
uzdrowiskowe; Radonoterapia.
Folia Medica Lodziensia, 2002, 29:79-93
THE PERIPHERAL VASCULAR DISEASES TREATMENT IN A HEALTH
RESORT WITH SPECIAL ATTENTION PAID TO RADON-THERAPY
ANDRZEJ JOSS, J. WIESŁAW KOCHAŃSKI, MICHAŁ KARASEK
Abstract
Peripheral vascular diseases, especially atherosclerosis obliterans, occur quite often, and frequently
lead to persistent disability. Main procedure employed in these diseases is surgery, whereas
pharmacological treatment is of limited significance. Health resort treatment is of some importance
either as rehabilitation after surgical treatment or as supplement to pharmacological treatment.
Significance of the health resort treatment with special regard to radon-therapy is presented in this
review.
Folia Medica Lodziensia, 2002, 29:95-101
LECZENIE UZDROWISKOWE WYBRANYCH CHORÓB SKÓRY
W LĄDKU ZDROJU
ELśBIETA WASZCZYKOWSKA1, JACEK DĄBKOWSKI2
1
Zakład Immunodermatologii, 2Klinika Dermatologii i Wenerologii,
Katedra Dermatologii i Wenerologii, Uniwersytet Medyczny w Łodzi
Streszczenie
W Lądku Zdroju istnieją dogodne warunki do leczenia wielu chorób skóry. W 1973 roku w uzdrowisku
utworzono Ośrodek Naukowo Badawczy Katedry i Kliniki Dermatologii i Wenerologii AM w Łodzi. Pod
opieką lekarzy zatrudnionych w Klinice w okresie 28 lat leczono pacjentów z całej Polski. Szczególnej
obserwacji poddano chorych na łuszczycę, przewlekłą pokrzywkę oraz atopowe zapalenie skóry.
Podstawą leczenia były zabiegi balneoterapii w wodach radonowo-siarczkowo-fluorkowych. Uzyskane
bezpośrednie efekty u większości chorych były korzystne, jak równieŜ u części pacjentów pomimo
braku poprawy bezpośrednio po zakończeniu leczenia uzyskano wydłuŜenie okresów remisji.
Słowa kluczowe: Łuszczyca; Pokrzywka; Atopowe zapalenie skóry.
Folia Medica Lodziensia, 2002, 29:95-101
HEALTH RESORT TREATMENT OF SELECTED DERMATOLOGICAL
DISEASES IN LĄDEK ZDRÓJ
ELśBIETA WASZCZYKOWSKA, JACEK DĄBKOWSKI
Abstract
The presence of good climatic conditions in Ladek Zdrój resulted in the foundation of Research Skin
Diseases Institute of Dermatological Department, Medical University of Łódź in 1973. Many patients
with various skin diseases have been treated by the dermatologists from our Department for over 28
years. Research studies included mainly the patients with psoriasis vulgaris, atopic dermatitis and
chronic urticaria. In most cases balneotherapy was an effective therapeutic method. In other cases,
despite the lack of good immediate therapeutic results significantly longer clinical remission periods
were observed
Folia Medica Lodziensia, 2002, 29:103-110
RADONOTERAPIA W LECZENIU NIEPŁODNOŚCI MĘSKIEJ
MICHAŁ KARASEK1,2, JACEK SUZIN3
1
Klinika Endokrynologii, Instytut Centrum Zdrowia Matki Polki w Łodzi,
Zakład Mikroskopii Elektronowej, Katedra Patomorfologii, 3Instytut Ginekologii i PołoŜnictwa, Uniwersytet
Medyczny w Łodzi
2
Streszczenie
Czynnik męski odgrywa istotną rolę w niepłodności małŜeńskiej. Poza leczeniem farmakologicznym,
które często nie przynosi powodzenia i coraz częściej stosowanym zapłodnieniem pozaustrojowym,
poszukiwane są metody wspomagające, do których naleŜy takŜe leczenie uzdrowiskowe z zastosowaniem kuracji radonem. W niniejszym opracowaniu przedstawione zostaną wyniki wieloletnich
obserwacji autorów dotyczących wspomagającego leczenia niepłodności męskiej radonem.
Słowa kluczowe: Niepłodność męska; Oligozoospermia; Leczenie uzdrowiskowe; Radonoterapia.
Folia Medica Lodziensia, 2002, 29:103-110
RADON-THERAPY IN MALE INFERTILITY
MICHAŁ KARASEK, JACEK SUZIN
Abstract
Male factor plays an important role in male infertility. Pharmacological treatment is often ineffective
and in vitro fertilization is frequently employed. However, there is a search for supplementary
treatment of male infertility. Radon-therapy is considered as a possible additional treatment in infertile
patients. In this review results of the authors’ long-term observations on the use of radon-therapy in
male infertility are presented.
Folia Medica Lodziensia, 2002, 29:111-125
LECZENIE UZDROWISKOWE CHORÓB ZAWODOWYCH W UZDROWISKU
LĄDEK-ZDRÓJ NA PODSTAWIE MATERIAŁU KATEDRY I KLINIKI
CHORÓB WEWNĘTRZNYCH, ZAWODOWYCH I NADCIŚNIENIA
TĘTNICZEGO W LATACH 1992-1999
EWA CHLEBDA1, JOLANTA ANTONOWICZ-JUCHNIEWICZ1, RYSZARD ANDRZEJAK1,
JADWIGA BIEROWIEC2
1
Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych, Zawodowych i Nadciśnienia Tętniczego,
Akademia Medyczna we Wrocławiu; 2Uzdrowisko Lądek-Długopole, Lądek Zdrój
Streszczenie
Głównym zadaniem profilaktyki zdrowotnej jest przeciwdziałanie negatywnym wpływom biologicznym
wynikającym z warunków Ŝycia i pracy człowieka. Jedną ze skutecznych form profilaktyki zdrowotnej
jest wykorzystanie naturalnych sił leczniczych tkwiących w przyrodzie w trakcie leczenia
uzdrowiskowego. Celem opracowania była analiza wskazań do leczenia klimatycznego w uzdrowisku
Lądek-Zdrój pacjentów z chorobami zawodowymi lub schorzeniami związanymi z wykonywaną pracą
kierowanych z Katedry i Kliniki Chorób Wewnętrznych, Zawodowych i Nadciśnienia Tętniczego AM we
Wrocławiu w latach 1992-1999. W tym okresie skierowano do leczenia uzdrowiskowego 358 osób:
225 męŜczyzn, co stanowiło 63,13% badanej grupy oraz 133 kobiety – 36,87% grupy. 246 (68,72%)
osób było czynnych zawodowo, a 112 (31,28%) znajdowało się na rencie lub emeryturze. W tym
okresie było leczonych 12 osób z rozpoznanymi i orzeczonymi chorobami zawodowymi: ołowicą,
zespołem wibracyjnym, zespołem cieśni nadgarstka i pylicą. Spośród osób czynnych zawodowo (246)
z powodu schorzeń układu ruchu skierowano do leczenia w Lądku Zdroju 193 osoby. 50 leczonych
pracowników było zawodowo naraŜonych na metale cięŜkie w środowisku pracy, a 152 osoby takŜe
w środowisku domowym. U wszystkich kuracjuszy stosowano jednocześnie kilka róŜnych metod
leczniczych. Najczęściej zlecanym typem zabiegów w całej grupie były aquavibron, kąpiele radonowosiarkowe i gimnastyka grupowa. W przypadku schorzeń układu ruchu, a takŜe u
pracowników
z rozpoznaną ołowicą, naraŜonymi na ołów w środowisku pracy lub naraŜonymi na ten metal
środowiskowo stosowano przede wszystkim kąpiele radonowo-siarkowe. Leczenie uzdrowiskowe jest
zalecane u pracowników z rozpoznanymi chorobami zawodowymi i przynosi korzystne efekty
w profilaktyce schorzeń pochodzenia zawodowego. NaleŜy rozwaŜyć prawo do bezpośredniego
kierowania na leczenia sanatoryjne przez kliniki chorób zawodowych akademii medycznych
i instytuty medycyny pracy w Polsce.
Słowa kluczowe: Leczenie uzdrowiskowe; Profilaktyka; Choroby zawodowe; NaraŜenie zawodowe.
Folia Medica Lodziensia, 2002, 29:111-125
SPA-TREATMENT OF OCCUPATIONAL DISEASES IN LĄDEK ZDRÓJ
HEALTH RESORT ON THE BASIS OF PATIENTS FROM DEPARTMENT
OF INTERNAL MEDICINE, OCCUPATIONAL DISEASES AND
HYPERTENSION OF WROCŁAW MEDICAL UNIVERSITY
IN YEARS 1992-1999
EWA CHLEBDA, JOLANTA ANTONOWICZ-JUCHNIEWICZ, RYSZARD ANDRZEJAK,
JADWIGA BIEROWIEC
Abstract
Purpose of the research was to analyse recommendations for spa-treatment, in Lądek-Zdrój health
resort among the patients with occupational diseases or other work related illnesses directed to the
resort from the Department of Internal Medicine, Occupational Diseases and Hypertension of Wrocław
Medical University in years 1992-1999. During that period 358 persons were sent for a spa-treatment.
12 persons have been diagnosed with occupational diseases: saturnism, vibratory syndrome, carpal
tunnel syndrome and pneumoconiosis. Spa-treatment is recommended practice in prophylactics and
treatment of occupationally related illnesses.