ANALIZA DOKUMENTU pt. „Global Strategic Trends – Out To 2045

CENTRUM DOKTRYN I SZKOLENIA SIŁ ZBROJNYCH
PION ROZWOJU KONCEPCJI I WYKORZYSTANIA DOŚWIADCZEŃ
ODDZIAŁ ANALIZ OPERACJI WOJSKOWYCH
BYDGOSZCZ, CZERWIEC 2016
ANALIZA DOKUMENTU
pt. „Global Strategic Trends – Out To 2045”
(pol. „Strategiczne Trendy Globalne do 2045 roku”)
WSTĘP
Dokument
Strategiczne
Trendy
Globalne
do
2045
r.
1
(ang. Global Strategic Trends – Out To 2045 (GST5)) został wydany 30.04.2014 r. i
stanowi część Programu Trendów Strategicznych. Niniejsza, piąta edycja
Strategicznych Trendów Globalnych, ma na celu przedstawienie możliwych do
zaistnienia wariantów przyszłości, aby zapewnić rządowym decydentom kontekst
strategiczny bazując na kompleksowym obrazie przyszłości opartym na badaniach,
którym przewodniczy Centrum Rozwoju Koncepcji i Doktryn (ang. Development
Concepts and Doctrine Centre – DCDC)2. Dokument opisuje trzynaście obszarów
tematycznych, osiem regionów geograficznych, zawiera również rozdział
poświęcony kosmosowi. Niektóre tendencje (w szczególności dotyczące ekonomii,
religii,
technologii
i globalizacji) są tak ważne, że pojawiają się we wszystkich obszarach
tematycznych i omawiane są zgodnie z ich pojawianiem się, a nie w osobnych
sekcjach w celu przedstawienia ich w sposób bardziej realny i jasny. Podczas
identyfikowania zagrożeń, wyzwań oraz skutków dla decydentów w zakresie obrony
i bezpieczeństwa, punkt widzenia przedstawiony w niniejszym dokumencie może
wydawać się raczej negatywny. Jest to nieunikniona konsekwencja jego
przeznaczenia.
WYNIKI ANALIZY
Dokument podzielony został, jak wspomniano wyżej, na sekcje tematyczne,
które dotyczą różnych sfer życia, globalizacji i technologii oraz obszarów
geograficznych. Każda z sekcji zakończona została wnioskami/implikacjami
1
Wszystkie wnioski lub konkluzje w nim zawarte przedstawiają pogląd DCDC. Celem publikacji jest
przedstawienie możliwego przebiegu zdarzeń w przyszłości.
2
Centrum Rozwoju Koncepcji i Doktryn (Development Concepts and Doctrine Centre – DCDC)
z siedzibą w Shrivenham (Wielka Brytania) podlega bezpośrednio pod Ministerstwo Obrony
Narodowej Wielkiej Brytanii. Działania DCDC skupiają się głównie na tworzeniu koncepcji i doktryn
opartych na szczegółowych badaniach oraz eksperymentowaniu w obszarze obrony. DCDC służy
jako źródło informacji dla decydentów w sprawach strategii obronnych, rozwoju zdolności oraz
prowadzenia operacji.
Strona 1 z 3
w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa 3. Finalnie autorzy podsumowują raport
poprzez wybranie najważniejszych z nich.
Należy podkreślić, że przedmiotowy dokument 4 powinien być postrzegany
w kontekście identyfikacji zagrożeń, wyzwań oraz konsekwencji wynikających
z polityki obronnej i globalnego bezpieczeństwa. Należy również zaznaczyć,
że zasadniczym celem dokumentu nie jest przewidywanie wydarzeń, które nastąpią
w przyszłości, ale opis faktów, które mogą mieć kluczowe znaczenie w przyszłości
oraz umożliwić przyjęcie wielopłaszczyznowej wizji możliwych rozwiązań.
Autorzy w dokumencie poddają analizie zależności pomiędzy obecnymi
trendami zachodzących zmian, umożliwiając tym samym identyfikację wyzwań
związanych z przyszłością świata. Dodatkowo dokument uwzględnia geograficzną
klasyfikację wyżej wymienionych obszarów tematycznych z podziałem na Amerykę
Północną, Amerykę Łacińską i Karaiby, Europę, Bliski Wschód i Afrykę Północną,
Afrykę Subsaharyjską, Azję Środkową, Azję Południowo-Wschodnią i Oceanię,
strefy polarne oraz przestrzeń kosmiczną.
PODSUMOWANIE
Pomimo, że przedmiotowy dokument adresowany jest bezpośrednio do
brytyjskich podmiotów odpowiedzialnych za bezpieczeństwo to „usieciowienie
świata” powoduje, pozostałe kraje Sojuszu lub UE mogą również w pewien sposób
poczuwać się jako adresat tego dokumentu. W opinii CDiS SZ do najważniejszych
implikacji w obszarze obronności i bezpieczeństwa należy zaliczyć:
 NATO pozostanie głównym gwarantem bezpieczeństwa dla Europy i Ameryki
Północnej. Jednakże reorientacja USA na Azję i Pacyfik może spowodować,
że Europa (Polska!)5 będzie zmuszona do przyjęcia większej odpowiedzialności
za utrzymanie swojego bezpieczeństwa;
 coraz większa zależność funkcjonowania państw od nowoczesnych technologii
naraża państwo na nowe zagrożenia w obszarze bezpieczeństwa
(cyberterroryzm, bioterroryzm, cyberataki);
 rozwój nowoczesnych technologii przyczyni się również do wzrostu
wykorzystywania przez wojsko, jak i sektor prywatny, systemów bezzałogowych
przy jednoczesnym obniżeniu kosztów ich produkcji. Konsekwencją tego może
być m.in. zmiana prowadzenia przyszłych działań militarnych (decyzje wojskowe
wciąż będą podejmowane przez człowieka jednakże rzeczywista walka może
być domeną nie tylko jego);
 postępujący proces globalizacji znacznie utrudni działanie jednostronne państw
(spadek potęgi dotychczasowych mocarstw). Nastąpi wzrost znaczenia sektora
prywatnego i organizacji pozapaństwowych (korporacji), jednakże państwo nadal
będzie miało decydujący głos w sprawach międzynarodowych.
3
Dokument wprowadza w wielu przypadkach nowe (dla CDiS SZ) lub typowe tylko dla SZ WB
sformułowania i definicje. W związku z tym autorzy analizy starali się je opisać zgodnie
z nomenklaturą obowiązującą w SZ RP lub pozostawić ich interpretację czytelnikowi.
4
Potrzeba stworzenia dokumentu zdefiniowana została w ramach Przeglądu Strategii Obronnej
Wielkiej Brytanii (ang. Strategic Defence Review) w 1998 r.
5
Nie tylko Art. 5 Traktatu Waszyngtońskiego ale przede wszystkim Art. 3.
Strona. 2 z 3
 wzrost migracji ludności do UE z krajów biednych (głównie z Afryki)
spowodowany poszukiwaniem pracy 6 oraz ucieczką od skutków zmian
klimatycznych może spowodować wzrost m.in. napięć społecznych (wzrost
bezrobocia) czy zagrożenia epidemiologicznego (przenoszenie groźnych
wirusów np. Ebola).
PEŁNA WERSJA ANALIZY DOSTĘPNA JEST W E-BIBLIOTECE CENTRUM DOKTRYN I SZKOLENIA SZ
SIECI MILNET – Z.
CENTRUM
DOKTRYN I SZKOLENIA SZ
6
Zjawisko, które narasta obecnie w Polsce. Wywołane wzrostem gospodarczym polski i wzrostem
stopy życiowej Polaków.
Strona. 3 z 3