Omega-3 Omega-3 - Nzozmedicor.eu

•***M Omega 3
29/7/10
1:10
Page 26
p rzeciw starzeniu si´
Niezb´dne nienasycone kwasy t∏uszczowe
(NNKT) to podstawowy budulec b∏on komórkowych wszystkich
komórek organizmu
cz∏owieka. Majà
ogromnà wartoÊç biologicznà, gdy˝ znaczna cz´Êç tkanek mózgu i oka sk∏ada si´
w∏aÊnie z wielonienasyconych kwasów
t∏uszczowych. OkreÊlane sà jako „niezb´dne”, gdy˝ nasz
organizm nie jest
w stanie sam ich syntetyzowaç.
Omega-3
bądź zdrów
jak ryba
T
lek. med.
Dorota Mieszczak-Woszczyna
spec. medycyny
rodzinnej
praktyka prywatna,
Ostrów Wielkopolski
■
26
o wielonienasycone czàsteczki t∏uszczu o d∏ugich
∏aƒcuchach z podwójnymi
(nienasyconymi) wiàzaniami.
W zale˝noÊci od tego, po którym atomie w´gla znajduje si´
nienasycone wiàzanie, wyró˝niamy ró˝ne grupy kwasów.
Omega-3: • kwas alfa-linolenowy (alfa-liponowy, ALA),
• kwas dokozaheksaenowy
(DHA), • kwas eikozapentaenowy (EPA), • kwas dokozapentaenowy (DPA).
Omega-6: • kwas linolowy
(LA), • kwas gamma-linolenowy
(GLA), • kwas arachidonowy.
Omega-9: • kwas oleinowy,
• kwas erukowy.
Grupa kwasów omega-3 zajmuje wÊród NNKT szczególne
miejsce.
Podstawowy w tej grupie jest
kwas alfalinolenowy (ALA), z którego w wyniku przemian powstajà aktywne biologicznie kwasy: eikozapentaenowy (EPA)
oraz dokozaheksaenowy (DHA).
Medycyna Estetyczna i Anti-Aging NR 3/2010
•***M Omega 3
29/7/10
1:10
Page 27
przeciw starzeniu si ´
zdj.: J. Sadownik; The Image Bank/Getty Images/ Flash Press Media
Według Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego idealna proporcja omega-6 do
omega-3 to 4:1, maksymalna zaś
wynosi 6:1. Tymczasem w diecie
zachodniej, naszej, części świata
ten stosunek wynosi często 20:1,
a nawet więcej.
Medycyna Estetyczna i Anti-Aging NR 3/2010
Wp∏yw kwasów omega-3 na
zdrowie cz∏owieka jest nie do
przecenienia. Ju˝ w ˝yciu p∏odowym wspomagajà rozwój
mózgu dziecka, wp∏ywajà
na rozwój narzàdu wzroku
i ostroÊç widzenia. Od najm∏odszych lat poprawiajà funkcje poznawcze i zapami´tywanie.
Podawane kobietom w cià˝y,
zmniejszajà ryzyko przedwczesnego porodu, wp∏ywajà na
normalizacj´ masy urodzenio-
zimno i przechowywany
w lodówce, w butelce
z ciemnego szkła. Gdy jest
zepsuty, nabiera nieprzyjemnego, gorzkiego smaku.
Bardziej stabilny i mniej
wrażliwy na zmiany temperatury jest olej rzepakowy
(tłoczony na zimno, nierafinowany), wytrzymuje nawet
smażenie do 20 minut,
nie tracąc swych cennych kwasów.
wej noworodka, zmniejszajà
cz´stoÊç poporodowej depresji.
Niedobory kwasów omega-3
stwierdza si´ u dzieci nadpobudliwych, z zespo∏em ADHD,
cz´sto objawom nadpobudliwoÊci towarzyszy pragnienie
i wysuszona skóra. Podobne
niedobory stwierdza si´ u wi´kszoÊci osób z astmà, chorobà
Parkinsona lub Alzheimera,
w depresji i schizofrenii.
W wielu badaniach uzyskano
dobre efekty leczenia kwasami
27
▲
G∏ówne êród∏a tych kwasów
to: olej lniany (ALA) oraz t∏uste
ryby morskie (Êledê, makrela,
tuƒczyk, sardynka, ∏osoÊ). Znajdujà si´ one równie˝ w jajkach
kur karmionych siemieniem lnianym (tzw. jajka omega-3).
Zarówno kwasy omega-3, jak
i omega-6 sà niezb´dne, jednak ich dzia∏anie w organizmie
jest konkurencyjne (wykorzystujà
te same enzymy) – i dlatego
bardzo istotne sà ich w∏aÊciwe
proporcje.
W olejach proporcje omega6 do omega-3 są różne.
Najkorzystniej kształtują się
■ w oleju lnianym – 0,3:1
(to jedyny olej, który zawiera więcej kwasu omega-3)
oraz ■ rzepakowym – 2:1.
Następnie: ■ olej sojowy:
6:1, oraz, poniżej ww. dobrej proporcji: ■ oliwa z oliwek: 9:1, ■ olej słone-cznikowy: 18:1, ■ olej kukurydziany: 59:1, ■ olej sezamowy: 84:1, ■ olej z pestek winogron: 130:1, ■ olej
krokoszowy: 160:1.
Olej lniany jest bardzo mało
trwały, wrażliwy na światło
i temperaturę. Należy więc
zwracać uwagę na datę jego
produkcji. Najbardziej wartościowy jest tłoczony na
•***M Omega 3
29/7/10
1:10
Page 28
p rzeciw starzeniu si´
omega-3 w dawce 4 g dziennie w takich schorzeniach, jak
migrenowe bóle g∏owy, zespó∏
napi´cia przedmiesiàczkowego
(PMS) i zapalenia stawów.
Zwykle pozytywne wyniki leczenia uzyskiwano po 1 do 3 miesi´cy.
Kapsułki zawierające olej
rybi stosuje się we wspomagającym leczeniu choroby
wrzodowej żołądka i dwunastnicy oraz tak poważnych
schorzeń, jak wrzodziejące
zapalenie jelita grubego
(colitis ulcerosa) i choroba
Leśniowskiego-Crohna.
Zastosowanie kwasów
omega-3 w leczeniu
oty∏oÊci wynika z ich
dzia∏ania uwra˝liwiajàcego tkanki na insulin´
oraz zwi´kszajàcego aktywnoÊç leptyny – hormonu, który
hamuje apetyt i przyspiesza
spalanie kalorii. Nie bez znaczenia jest tutaj równie˝ dzia∏anie kwasów omega-3 na popraw´ nastroju.
Najwi´cej badaƒ prowadzi si´
nad wp∏ywem diety bogatej
w omega-3 na uk∏ad sercowonaczyniowy. Pierwsze badania
28
Popularny śledź – bogate
źródło kwasu omega-3.
opisujàce tzw. paradoks
grenlandzki prowadzone by∏y wÊród rdzennej ludnoÊci
zamieszkujàcej Grenlandi´.
Wykazano w nich, ˝e dzi´ki
du˝ej zawartoÊci kwasów
omega-3 w mi´sie ryb i fok,
b´dàcym podstawowym pokarmem Eskimosów, niezwykle rzadko zapadajà oni na
choroby serca i uk∏adu krà˝enia.
Podobnie bogatà w ryby
diet´ stosujà Japoƒczycy, których Êrednia ˝ycia nale˝y do
najd∏u˝szych na Êwiecie.
Mieszkaƒców portugalskich
wiosek rybackich czterokrotnie rzadziej spotykajà zawa∏y ni˝ ich rodaków w g∏´bi
làdu.
Profilaktycznie Polskie Towarzystwo Kardiologiczne zaleca spo˝ywanie dwa razy
w tygodniu t∏ustych ryb morskich. Przy podawaniu leczniczym du˝ych dawek omega-3 w postaci kapsu∏ek (powy˝ej 3 gramów) nale˝y zawsze dodatkowo przyjmowaç 400 mU witaminy
E naturalnego pochodzenia.
Poniewa˝ kwasy omega-3
rozrzedzajà krew, osoby
przyjmujàce inne leki zmniejszajàce krzepliwoÊç (np.
po zawale) powinny poinformowaç o tym lekarza, aby
odpowiednio zmodyfikowaç
dawk´. Podobnie nale˝y zachowaç ostro˝noÊç w okresie oko∏ooperacyjnym. ❑
Wykazane w badaniach
działanie kwasów
omega-3:
• zwiększają odporność na
ból i zmniejszają skłonność
do ognisk zapalnych
•rozszerzają naczynia
krwionośne, poprawiają
ukrwienie i dotlenienie tkanek,
• wzmacniają układ
odpornościowy,
• ochraniają naczynia
krwionośne i zapobiegają
ich miażdżycy,
• poprawiają lipidogram,
obniżają poziom trójglicerydów i podnoszą stężenie
HDL (tzw. dobrego cholesterolu),
• zmniejszają częstość zaburzeń rytmu serca,
• zapobiegają zawałom serca i wylewom,
• obniżają ryzyko wystąpienia choroby nowotworowej.
Medycyna Estetyczna i Anti-Aging NR 3/2010