materiał dot. załatwiania spraw w urzędzie

Załatwianie spraw w urzędzie – oprac. Tomasz A. Winiarczyk
1) administracja publiczna
2) uzyskiwanie podstawowych dokumentów
a) dowód osobisty
b) paszport
c) prawo jazdy
d) dowód rejestracyjny
e) zmiana nazwiska
Administracja publiczna - przejęte przez państwo i realizowane przez jego zawisłe organy, a także przez organy
samorządu terytorialnego zaspokajanie zbiorowych i indywidualnych potrzeb obywateli, wynikających ze współżycia
ludzi w społecznościach
Organ administracji publicznej – wyodrębniona jednostka organizacyjna władzy publicznej (państwowej lub
samorządowej), której przepisy prawa powierzyły działania w sprawach z zakresu administracji publicznej
Urząd – zorganizowany zespół osób, środków rzeczowych i finansowych, przy pomocy których organ władzy
publicznej wykonuje swoje działania
Terytorialny podział, inaczej podział administracyjny to podzielenie całego obszaru kraju na jednostki podległe
różnym organom administracji rządowej i samorządowej. W Polsce podstawowe jednostki terytorialnego podziału to
gminy (administracja samorządowa), powiaty (administracja samorządowa) i województwa (administracja rządowa i
samorządowa). Ponadto rozróżnia się też terytorialne podziały pomocnicze (np. dla gmin wiejskich - sołectwa, dla
gmin miejskich - dzielnice miejskie i osiedla) i terytorialne podziały specjalne (dla szczególnych dziedzin
administracji państwowej, np. górniczej, leśnej, morskiej).
Rodzaj organu
naczelne organy
administracji
państwowej
centralne organy
administracji
państwowej
terenowe organy
rządowej administracji
ogólnej
Organy należące do danego rodzaju
• Prezydent
• Rada Ministrów (RM)
• Prezes RM
• Ministrowie
na przykład:
• Główny Inspektor Pracy
• Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i
Konsumentów
• Główny Inspektor Ochrony Danych
Osobowych
• Prezes ZUS
• wojewodowie
terenowe organy
administracji specjalnej
niezespolonej
na przykład:
terenowe organy
administracji specjalnej
zespolonej
na przykład:
organy administracji
samorządowej
• dyrektorzy izb skarbowych czy naczelnicy
urzędów skarbowych
• dyrektorzy okręgowych urzędów górniczych
•
•
•
•
•
•
Komendant Wojewódzki Policji
Wojewódzki Inspektor Sanitarny
Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego
jednoosobowe organy wykonawcze gmin
zarządy powiatów lub województw
samorządowe kolegia odwoławcze (czyli
organy wyższego stopnia)
Cechy określające pozycję danych organów w
strukturze organów administracji
 są organami zwierzchnimi dla pozostałych
organów administracji rządowej
 ich właściwość terytorialna obejmuje cały kraj
 podlegają Sejmowi (np. GIODO), Radzie
Ministrów, Prezesowi RM (np. Prezes UOKiK)
lub ministrom (np. Prezes ZUS ministrowi
właściwemu ds. zabezpieczenia społecznego)
 ich właściwość terytorialna obejmuje cały kraj
 podlegają Prezesowi RM
 ich właściwość terytorialna obejmuje
województwa
 są zwierzchnikami wojewódzkiej administracji
zespolonej
 podlegają odpowiednim naczelnym lub
centralnym organom administracji
 ich właściwość terytorialna obejmuje
województwo, powiat, gminę lub jednostki
podziału specjalnego (np. Lublin dzieli się na 2
obszary z pktu widzenia podatkowego)
 podlegają wojewodom (adm. rządowa na
obszarze województwa) lub starostom (adm.
obejmująca powiat)
 zarządy podlegają radom powiatów albo
sejmikom województwa
 ich właściwość terytorialna obejmuje
odpowiednio gminy, powiaty lub
województwa
organy administracji
organy
państwowe
organy
naczelne
organy
terenowe
organy
centralne
Prezydent
podległe
Sejmowi
Rada Ministrów
podległe
Prezesowi RM
Prezes RM
podległe
Radzie Ministrów
Minister
podległe
poszczególnym
Ministrom
administracja
rządowa
wojewoda
administracja
zespolona
na szczeblu
województwa
administracja
niezespolona
administracja
samorządowa
rada gminy
+
wójt burmistrz
prezydent miasta
rada powiatu
+
zarząd powiatu
(starosta)
sejmik wojewódzki
+
zarząd województwa
(marszałek)
administracja
zespolona
na szczeblu
powiatowym
DOWÓD OSOBISTY
Osoba będąca obywatelem polskim i zamieszkała w Rzeczpospolitej Polskiej jest obowiązana posiadać dowód
osobisty od ukończenia 18 roku życia lub od ukończenia 15 roku życia jeżeli pozostaje w stosunku pracy lub nie
zamieszkuje wspólnie z osobami pod których władzą rodzicielską lub opieką się znajduje albo nie pozostaje pod
władzą rodzicielską lub opieką.
Osoby w wieku 13-18 lat ubiegające się o dowód osobisty składają wniosek w obecności swojego rodzica lub
opiekuna prawnego, który również podpisuje wniosek. Na uzasadniony wniosek rodziców lub opiekunów prawnych
dowód osobisty może być wydany osobie, która nie ukończyła 13 roku życia.
Złożenie wniosku i odbiór dowodu osobistego wymaga osobistego stawiennictwa osoby ubiegającej się o wydanie
dowodu osobistego. Wydaje się go bezpłatnie. Wniosek składa się w urzędzie gminy.
Dowód osobisty jest ważny 10 lat od daty jego wystawienia.
Dowód osobisty wydany osobie, która nie ukończyła 18 roku życia jest ważny 5 lat od daty jego wystawienia.
Dowód osobisty wystawiony osobie, która ukończyła 65 rok życia jest ważny na czas nieoznaczony jeżeli osoba ta
zwróciła się o wydanie dowodu osobistego z takim terminem ważności.
Kto uchyla się od obowiązku posiadania dowodu osobistego, zatrzymuje cudzy dowód osobisty, nie zwraca dowodu
osobistego w razie utraty obywatelstwa polskiego, podlega karze ograniczenia wolności do 1 miesiąca albo karze
grzywny.
Dowód osobisty:
- potwierdza tożsamość jednostki,
- poświadcza obywatelstwo polskie,
- uprawnia do podróżowania na terenie UE.
PASZPORT
Paszport stanowi dokument tożsamości poza granicami RP i uprawnia do przekraczania jej granic.
Paszport jest ważny przez okres 10 lat od daty jego wydania. Paszport wydany małoletniemu, który nie ukończył 13
lat ważny jest 5 lat od daty jego wydania, natomiast paszport tymczasowy, wydany w udokumentowanych nagłych
przypadkach związanych z chorobą lub pogrzebem członka rodziny, ważny jest przez okres w nim wskazany, nie
dłużej jednak niż przez 12 miesięcy od daty jego wydania.
Okres oczekiwania na wydanie nowego paszportu – 1 miesiąc, a tymczasowego – 1 tydzień.
Wniosek składa się w urzędzie wojewódzkim.
PRAWO JAZDY
Przed ubieganiem się o prawo jazdy należy uzyskać Profil Kandydata na Kierowcę. Po zdanym egzaminie można
wnioskować o wydanie prawa jazdy. Będzie ono gotowe najpóźniej po 9 dniach roboczych od dnia, w którym urząd
dostał potwierdzenie opłaty za prawo jazdy.
Dokument stwierdzający uprawnienia do kierowania pojazdami wydaje starosta (prezydent miasta) właściwy ze
względu na miejsce zamieszkania osoby ubiegającej się o wydanie, a w uzasadnionych przypadkach - ze względu na
miejsce czasowego pobytu. Kierujący może posiadać tylko jedno ważne krajowe prawo jazdy.
Prawo jazdy otrzymuje osoba, jeżeli:
− osiągnęła wymagany dla danej kategorii wiek,
− uzyskała orzeczenie lekarskie o braku przeciwwskazań zdrowotnych i psychologicznych do kierowania pojazdem,
− odbyła wymagane szkolenie,
− zdała z wynikiem pozytywnym egzamin państwowy w wojewódzkim ośrodku ruchu drogowego.
Prawo jazdy, z wyjątkiem prawa jazdy kategorii T, uprawnia do kierowania określonym w nim pojazdem w ruchu
międzynarodowym, chyba że władze danego państwa wymagają, aby kierowca posiadał międzynarodowe prawo
jazdy.
kategoria AM
14 lat
rower, motorower
mikrosamochód do pojemności 50 cm³
kategoria A
24 lata
każdy motocykl
kategoria A1
16 lat
motocykl o pojemności skokowej silnika nie przekraczającej 125
cm³ i mocy nie przekraczającej 11 kW
motocykl trójkołowy o mocy nieprzekraczającej 15 kW
kategoria A2
18 lat
motocykl o mocy nieprzekraczającej 35 kW
motocykl trójkołowy o mocy nieprzekraczającej 15 kW
kategoria B
18 lat
pojazd samochodowy o dopuszczalnej masie całkowitej nie
przekraczającej 3,5 t
kategoria B1
16 lat
trójkołowy lub czterokołowy pojazd samochodowy o masie własnej
nie przekraczającej 550 kg
kategoria C
18 lat
pojazd samochodowy o dopuszczalnej masie całkowitej
przekraczającej 3,5 t
kategoria C1
18 lat
pojazd samochodowy o dopuszczalnej masie całkowitej
przekraczającej 3,5 t i nie przekraczającej 7,5 t
kategoria D
21 lat
autobus, ciągnik rolniczy lub pojazd wolnobieżny
kategoria T
16 lat
ciągnik rolniczy z przyczepą (przyczepami) lub pojazd wolnobieżny
DOWÓD REJESTRACYJNY
Rejestracji pojazdu może dokonać:
- osoba fizyczna - dowód osobisty z numerem PESEL lub inny dokument ze zdjęciem potwierdzający tożsamość.
- osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą - dowód osobisty z numerem PESEL oraz kopia aktualnego
zezwolenia na prowadzenie działalności gospodarczej; należy przedłożyć dowody osobiste współwłaścicieli
figurujących w dowodzie własności oraz zezwolenia na prowadzenie działalności gospodarczej.
- osoba prawna - aktualny wypis z Krajowego Rejestru Sądowego oraz zaświadczenie z numerem REGON.
W przypadku, gdy właścicielem pojazdu jest więcej niż jedna osoba, wymagane jest upoważnienie lub
pełnomocnictwo pozostałych współwłaścicieli.
Rejestracji pojazdu dokonuje się w starostwie powiatowym.
Należy dokonać rejestracji w ciągu 30 dni od nabycia pojazdu. Rejestracja jest dokonywana niezwłocznie, przy czym
na dokument stały czeka się do 30 dni.
ZMIANA NAZWISKA
Wniosek składa się w Urzędzie Stanu Cywilnego właściwym ze względu na miejsce pobytu stałego wnioskodawcy,
a w przypadku jego braku - w Urzędzie Stanu Cywilnego właściwym ze względu na ostatnie miejsce pobytu stałego.
W przypadku braku i tego - w Urzędzie Stanu Cywilnego m.st. Warszawy.
Zmiany nazwiska można dokonać wyłącznie z ważnych powodów, a w szczególności, gdy zmiana dotyczy:
- nazwiska ośmieszającego albo nielicującego z godnością człowieka,
- na nazwisko, którego wnioskodawca używa,
- na nazwisko, które zostało bezprawnie zmienione,
- na nazwisko noszone zgodnie z prawem państwa, którego obywatelstwo wnioskodawca również posiada.
Nie można dokonać zmiany nazwiska na nazwisko historyczne, wsławione w dziedzinie kultury, nauki, działalności
politycznej, społecznej albo wojskowej, chyba że wnioskodawca posiada członków rodziny o tym nazwisku.
Członkami rodziny w rozumieniu ustawy o zmianie imienia i nazwiska są małżonek i przodkowie wnioskodawcy w
linii prostej.
Zmiana nazwiska małoletniego dziecka na wniosek jednego z rodziców, wymaga zgody drugiego z rodziców. Gdy
wnioskodawcą jest opiekun prawny małoletniego, wymagana jest zgoda sądu rodzinnego na zmianę nazwiska. Gdy
dziecko ukończyło 13 lat, potrzebna jest również jego zgoda na zmianę nazwiska.
Po zmianie nazwisko nie może składać się z więcej niż 2 członów.