PL - CORDIS
Transkrypt
PL - CORDIS
KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH Bruksela, dnia 21.9.2005 COM(2005) 447 wersja ostateczna 2005/0183 (COD) Wniosek DYREKTYWA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY w sprawie jakości powietrza atmosferycznego i w sprawie czystszego powietrza dla Europy (przedstawiona przez Komisję) {SEC(2005) 1133} PL PL UZASADNIENIE 1. • KONTEKST WNIOSKU Podstawa i cele wniosku W ramach podjętej w czerwcu 2002 r. inicjatywy „Lepszego Stanowienia Prawa”, w lutym 2003 r. Komisja zaproponowała ustanowienie polityki w zakresie aktualizacji i uproszczenia dorobku prawnego Wspólnoty. Powyższe miało na celu zapewnienie jasnego, zrozumiałego, aktualnego i przejrzystego zbioru prawa wtórnego WE. Kontynuując powyższą inicjatywę, niniejszy wniosek ma na celu połączenie przepisów pięciu odrębnych aktów prawnych w jedną dyrektywę z zamiarem uproszczenia, usprawnienia i ograniczenia objętości istniejących przepisów. Ponadto, wniosek ma na celu istotne zweryfikowanie istniejących przepisów i uwzględnienie najnowszych osiągnięć naukowych oraz w dziedzinie ochrony zdrowia, a także doświadczeń Państw Członkowskich w tym zakresie. • Kontekst ogólny Zanieczyszczenie powietrza długo było traktowane jako istotny czynnik zagrażający zdrowiu ludzi i środowisku naturalnemu. W roku 1996 została przyjęta dyrektywa ramowa w sprawie jakości powietrza, ustanawiająca wspólnotowe ramy oceny i zarządzania jakością powietrza atmosferycznego w UE. Dyrektywa ramowa obejmowała także wykaz najważniejszych zanieczyszczeń, dla których miały być ustalone cele w zakresie jakości powietrza w prawodawstwie pochodnym. Zasadniczo były cztery pochodne dyrektywy w sprawie szczególnych zanieczyszczeń oraz decyzja Rady, mające na celu wzajemną wymianę informacji w zakresie monitorowania jakości powietrza. Ocena wpływu uzupełniająca niniejszy wniosek oszacowała koszty szkód wynikające z narażenia człowieka na działanie pyłu zawieszonego i ozonu w powietrzu atmosferycznym. W roku 2000 oceniono, że narażenie na działanie pyłu zawieszonego skraca średnią długość życia człowieka o prawie dziewięć miesięcy w UE-25. Odpowiada to około 3,6 milionom lat straconego życia lub 348 000 przypadków przedwczesnej śmierci rocznie. Ponadto, oceniono, że wystąpiło około 21 400 przypadków przedwczesnej śmierci spowodowanej działaniem ozonu. Spodziewany jest znaczny postęp w zakresie ograniczenia szkodliwej emisji pyłu zawieszonego i jego prekursorów, którego rezultaty w okresie od dnia dzisiejszego do roku 2020 powinny zmniejszyć straty w średniej długości życia do około 5,5 miesiąca. Oczekuje się, że ilość przypadków przedwczesnej śmierci spowodowanej działaniem ozonu zmniejszy się w tym samym okresie czasu o 600. Koszty strat spowodowanych powyższymi aspektami w roku 2020 oceniono na kwotę pomiędzy 189 a 609 mld EUR rocznie. • Obowiązujące przepisy w obszarze, którego dotyczy wniosek Niniejszy wniosek ma na celu zweryfikowanie i połączenie następujących odrębnych aktów prawnych w jeden akt prawny. PL 2 PL Dyrektywa Rady 96/62/WE w sprawie oceny i zarządzania jakością powietrza („dyrektywa ramowa"), Dz. U. L 296 z 21.11.1996 r., str. 55. Dyrektywa Rady 1999/30/WE odnosząca się do wartości dopuszczalnych dla dwutlenku siarki, dwutlenku azotu i tlenków azotu oraz pyłu i ołowiu w otaczającym powietrzu, Dz. U. L 163 z 29.06.1999 r., str. 41 („pierwsza dyrektywa pochodna”). Dyrektywa 2000/69/WE Parlamentu Europejskiego i Rady dotycząca wartości dopuszczalnych benzenu i tlenku węgla w otaczającym powietrzu, Dz. U. L 313 z 13.12.2000 r., str. 12 („druga dyrektywa pochodna”). Dyrektywa 2002/3/WE Parlamentu Europejskiego i Rady odnosząca się do ozonu w otaczającym powietrzu, Dz. U. L 67 z 9.3.2002 r., str.14 ("trzecia dyrektywa pochodna”). Decyzja Rady 97/101/WE ustanawiająca system wzajemnej wymiany informacji i danych pochodzących z sieci i poszczególnych stacji dokonujących pomiarów zanieczyszczeń otaczającego powietrza w Państwach Członkowskich, Dz. U. L 35 z 5.2.1997 r., str. 14 („decyzja w sprawie wymiany informacji”). • Spójność z innymi politykami i celami Unii Niniejszy wniosek jest zgodny z art. 175 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską i ma na celu zapewnienie wysokiego poziomu ochrony zdrowia ludzi i środowiska naturalnego. 2. • KONSULTACJA Z ZAINTERESOWANYMI STRONAMI ORAZ OCENA WPŁYWU Konsultacja z zainteresowanymi stronami Metody konsultacji, główne sektory objęte konsultacjami i ogólny profil respondentów Odbyło się około 13 głównych spotkań z zainteresowanymi stronami, w tym z branży przemysłowej (przemysł motoryzacyjny, rafinerie ropy naftowej, zakłady emitujące lotne związki organiczne i przedstawiciele ogólnych branż przemysłu), Państwami Członkowskimi i organizacjami pozarządowymi, w tym Europejskie Biuro Ochrony Środowiska Naturalnego, Szwedzki Sekretariat ds. Kwaśnych Deszczy oraz Światowa Organizacja Zdrowia (WHO). Kraje przystępujące i kraje EOG także zaproszono do udziału w powyższych spotkaniach. Odbyło się także około stu spotkań w licznych roboczych grupach technicznych, zorganizowanych przez służby Komisji. Ponadto, przeprowadzono konsultacje internetowe na temat elementów strategii tematycznej dotyczącej zanieczyszczenia powietrza, obejmującej także elementy niniejszego wniosku. Streszczenie odpowiedzi oraz sposób, w jaki zostały one uwzględnione Stanowiska Państw Członkowskich oraz pozostałych zainteresowanych stron zasadniczo mają charakter wspierający inicjatywę Komisji polegającą na uproszczeniu prawodawstwa. Państwa Członkowskie również (i) uznają konieczność zajęcia się nową substancją zanieczyszczającą PM2.5, (ii) są ostrożne w kwestii bezwzględnego poziomu, na jakim mogą być ustanowione normy jakości powietrza w świetle PL 3 PL potencjalnych kosztów i możliwości ich przestrzegania, oraz (iii) wspierają ideę ograniczenia ogólnego narażenia i ograniczenia w większym zakresie w miejscach, gdzie zanieczyszczenie jest największe. Dlatego też wniosek przewiduje stosunkowo wysoki pułap stężenia PM2,5, który obowiązywałby w całej UE i zapewniałby ochronę przed zbyt dużym zagrożeniem, jednak stanowiłby obciążenie jedynie na obszarach najbardziej zanieczyszczonych. Ponadto, Państwa Członkowskie byłyby zobowiązane do pomiaru PM2,5 na obszarach miejskich oraz doprowadzić do istotnego ograniczenia zarejestrowanych średnich poziomów, zgodnie z poziomami zanieczyszczeń określonymi dla roku 2010. To pozwoli w najbardziej efektywny sposób ograniczyć ogólne narażenie, zgodnie z decyzjami podjętymi przez Państwa Członkowskie. W okresie od dnia 1 grudnia 2004 r. do dnia 31 stycznia 2005 r. przeprowadzono otwarte konsultacje w internecie. Komisja odebrała 11 578 zgłoszeń. Wyniki przeprowadzonych konsultacji dostępne są na stronie internetowej http://europa.eu.int/comm/environment/air/cafe/pdf/air_pollu_en.pdf. • Gromadzenie i wykorzystanie wiedzy fachowej Dziedziny nauki/wiedzy fachowej Do opracowania niniejszego wniosku i strategii tematycznej dotyczącej zanieczyszczenia powietrza wykorzystano następujące dziedziny wiedzy: (1) wpływ zanieczyszczeń powietrza na zdrowie ludzi, (2) kompleksowa ocena modelowania i opracowywania skutecznych z punktu widzenia kosztów strategii kontrolnych, (3) ocena wpływu na stan zdrowia, w tym wyliczenia pieniężne, (4) oszacowanie korzyści dla ekosystemu, (5) modelowanie makroekonomiczne oraz (6) wiedza w zakresie oceny i zarządzania jakością powietrza. Zastosowana metodologia Umowy o dzieło i umowy w sprawie dotacji oraz spotkania zorganizowane przez Komisję. Główne organizacje/eksperci, z którymi się konsultowano Światowa Organizacja Zdrowia, Międzynarodowy Instytut Analiz i Systemów Stosowanych, AEA Technology, Konwencja w sprawie transgranicznego zanieczyszczenia powietrza na dalekie odległości, Europejska Agencja Środowiska, Wspólne Centrum Badawcze (ISPRA), grupa robocza do spraw pyłu zawieszonego działająca w ramach Komisji, grupa robocza do spraw wdrożenia działająca w ramach Komisji oraz Komitet Naukowy ds. Zagrożeń dla Zdrowia i Środowiska (SCHER) działający w ramach Komisji Europejskiej. Streszczenie otrzymanych i wykorzystanych porad Najważniejsze dane jakie Komisja otrzymała można streścić w sposób następujący: (i) istnieje zagrożenie dla zdrowia wynikające z PM2,5, (ii) PM2,5 stanowi lepszą jednostkę miary dla określenia udziału emisji antropogenicznych w poziomie pyłu zawieszonego w powietrzu oraz (iii) nie można lekceważyć zagrożenia związanego z frakcją najcięższych cząsteczek (pomiędzy PM2,5 i PM10). PL 4 PL Środki wykorzystane do publicznego udostępnienia porad ekspertów Wszelkie sprawozdania przygotowane przez ekspertów oraz umowy były systematycznie udostępniane do publicznej wiadomości na stronach internetowych. • Ocena wpływu Komisja rozważała następujące opcje dotyczące kontrolowania narażenia człowieka na działanie PM2,5. Każda opcja zakłada, że nadal obowiązywać będą istniejące wartości dopuszczalne dla PM10. (1) Wprowadzenie docelowego ograniczenia stopnia narażenia na działanie PM2,5 do realizacji do roku 2020, mającego na celu zmniejszenie średniego rocznego stężenia PM2,5 na obszarach miejskich o określony wskaźnik procentowy w stosunku do średniej z pomiarów przeprowadzonych przez Państwo Członkowskie w latach 2008 - 2010. Powyższy cel nie jest prawnie wiążący, jednak należy dążyć do jego realizacji w możliwie najszerszym zakresie. (2) Zastąpienie wskaźnikowych wartości dopuszczalnych dla PM10 na rok 2010, prawnie wiążącymi wartościami dopuszczalnymi dla średnich rocznych stężeń PM2,5. Wartości te należy uzyskać do roku 2015, Będą one opracowane w sposób zapewniający większą ochronę ludności, do stosowania na całym terytorium Państw Członkowskich; (3) Zastąpienie wskaźnikowych wartości dopuszczalnych dla PM10 na rok 2010, prawnie wiążącym „pułapem” dla średnich rocznych stężeń PM2,5 w wysokości 25µgm-3. Wartość tę należy uzyskać do roku 2010 i powinna być ona opracowana w sposób ograniczający nadmiernie wysokie zagrożenie dla ludności; (4) Zastąpienie wskaźnikowych wartości dopuszczalnych dla PM10 na rok 2010, prawnie niewiążącą wartością docelową średnich rocznych stężeń PM2,5. Wartość tę należy uzyskać możliwie najszybciej do roku 2010 i będzie ona nominalnie identyczna jak wartość dopuszczalna podana w ust. 2 powyżej; oraz (5) Nie podejmowanie żadnych działań, to znaczy nie wprowadzanie żadnych wymogów w zakresie ograniczenia stopnia narażenia człowieka na działanie PM2,5. W związku z istotnym wpływem na gospodarkę Europy, opcja (5) zakładająca brak jakichkolwiek działań, nie jest poważną opcją. Komisja proponuje kombinację opcji (1) i (3). Kombinacja ta jest zgodna z najlepszymi zaleceniami przekazanymi przez WHO. Analizy leżące u podstaw oceny wpływu pokazują, że rygorystyczna, jednolita wartość dopuszczalna nie jest tak skuteczna pod względem kosztów jak opcja (1), ponieważ wartość dopuszczalna byłaby najbardziej skuteczna na najbardziej zanieczyszczonych obszarach, a niekoniecznie największa ilość osób jest na tych terenach najbardziej narażona. Korzyści wynikające z proponowanej kombinacji oszacowano na 37 – 120 mld EUR rocznie przy kosztach wynoszących około 5 mld EUR rocznie. PL 5 PL Uproszczenie i uaktualnienie wymogów dotyczących sprawozdawczości prawdopodobnie zmniejszy obciążenia administracyjne wobec Państw Członkowskich, chociaż ich zakresu nie można dokładnie oszacować. Jednak wniosek wymagać będzie dodatkowego monitorowania jakości powietrza, chociaż koszty z tym związane są niewielkie, stanowiąc kilka milionów euro. Pozwoli to lepiej zrozumieć kwestie zanieczyszczenia powietrza i powinno umożliwić w dalszej perspektywie szersze wykorzystanie elementów modelowania do celów oceny jakości powietrza, zamiast droższego monitorowania. Komisja przeprowadziła ocenę wpływu ujętą w programie prac, której sprawozdanie jest dostępne na stronie internetowej http://www.europa.eu./dg/env/cafe/index. 3. ASPEKTY PRAWNE WNIOSKU • Krótki opis proponowanych działań Niniejszy wniosek ma na celu zasadnicze zweryfikowanie i połączenie w jednej dyrektywie pięciu odrębnych elementów istniejącego dorobku prawnego w zakresie jakości powietrza atmosferycznego. To bezwzględnie uprości i usprawni istniejące przepisy, zwłaszcza w zakresie monitorowania i sprawozdawczości. Wniosek uaktualni także przepisy poprzez włączenie najnowszych osiągnięć naukowych i wprowadzi kontrolę stopnia narażenia człowieka na działanie PM2,5 zawartego w powietrzu atmosferycznym. • Podstawa prawna Podstawą prawną wniosku jest art. 175 Traktatu. • Zasada pomocniczości Zasada pomocniczości ma zastosowanie, o ile wniosek nie wchodzi w zakres wyłącznych kompetencji Wspólnoty. Cele wniosku nie mogą być w sposób wystarczający realizowane przez Państwa Członkowskie z następujących powodów. Obowiązujące przepisy ustalają minimalne normy jakości powietrza w całej Wspólnocie i zasada ta jest zachowana w uproszczonym akcie. Ponadto, pył zawieszony w powietrzu zawiera zasadniczo transgraniczny składnik, a więc wszystkie Państwa Członkowskie muszą podjąć kroki mające na celu ograniczenie zagrożenia ludności w każdym Państwie Członkowskim. Działanie na poziomie Wspólnoty umożliwi lepszą realizację celów wniosku z następujących powodów. Zasadniczym celem niniejszego wniosku jest zmiana i uproszczenie obowiązujących przepisów ustalających minimalne normy w odniesieniu do jakości powietrza w całej Wspólnocie. Ponadto, PM2,5 zawiera istotny składnik transgraniczny, w związku z czym zanieczyszczenia wyemitowane lub powstałe w atmosferze mogą być przenoszone na odległość tysięcy kilometrów. Zatem skala problemu wymaga szeroko zakrojonych działań na poziomie wspólnotowym. PL 6 PL Modelowanie atmosferyczne i pomiary zanieczyszczeń powietrza pokazują ponad wszelką wątpliwość, że zanieczyszczenia emitowane w jednym z Państw Członkowskich mają swój udział w zanieczyszczaniu powietrza w innych Państwach Członkowskich. To pokazuje, że pojedyncze Państwo Członkowskie nie może rozwiązywać problemów indywidualnie i konieczne są wspólne działania na skalę unijną. Wniosek koncentruje się na uproszczeniu obowiązujących przepisów. Odnośnie do PM2,5, wniosek ustala cele Wspólnoty dla każdego Państwa Członkowskiego, ale pozostawia ich władzom swobodę wyboru właściwych środków służących realizacji tych celów, gwarantujących minimalne normy jakości powietrza dla wszystkich obywateli UE. Wniosek jest zatem zgodny z zasadą pomocniczości. • Zasada proporcjonalności Wniosek jest zgodny z zasadą proporcjonalności z następujących powodów. Wybranym aktem prawnym jest dyrektywa, ponieważ (1) wniosek ma na celu uproszczenie obowiązujących przepisów oraz (2) ustala cele, pozostawiając szczegóły ich realizacji Państwom Członkowskim, które posiadają szerszy zakres wiedzy co do lokalnych uwarunkowań i środków, które z punktu widzenia kosztów przyniosą korzystne zmiany w zakresie jakości powietrza. Wniosek ma na celu uproszczenie wymogów w zakresie monitorowania i sprawozdawczości poprzez wdrożenie systemu wymiany informacji i sprawozdań w formie elektronicznej. Natomiast pewne wymogi w zakresie sprawozdawczości zostaną uchylone. Ograniczy to obciążenia administracyjne wobec Państw Członkowskich, chociaż ich zakresu nie można na obecną chwilę oszacować. Ponadto, chociaż w bliskiej i średnioterminowej perspektywie wniosek przewiduje dodatkowe wymogi w zakresie monitorowania, pozwoli to na lepsze zrozumienie z punktu widzenia naukowego pewnych problemów związanych z zanieczyszczeniem powietrza, co z kolei powinno umożliwić wykorzystanie na szerszą skalę modelowania w zakresie oceny jakości powietrza, rezygnując z droższego systemu monitorowania. Zatem w dalszej perspektywie można spodziewać się oszczędności w zakresie kosztów monitorowania. • Wybór instrumentów Proponowane instrumenty: dyrektywa. Inne środki byłyby niewłaściwe z następujących powodów. Celem niniejszego wniosku jest uproszczenie czterech obowiązujących dyrektyw i decyzji Rady oraz połączenie ich w jeden akt prawny. W związku z tym, oraz biorąc pod uwagę fakt, że obowiązujące przepisy ustalają cele Wspólnoty, ale pozostawiają wybór środków ich realizacji Państwom Członkowskim, najlepszym instrumentem jest dyrektywa. PL 7 PL 4. KONSEKWENCJE BUDŻETOWE Koszty niezbędnych prac badawczych wynikających z wniosku pokryją Państwa Członkowskie przy finansowym udziale UE, pochodzącym z budżetu przewidzianego na ten cel w siódmym ramowym programie badawczym, zgodnie z propozycją Komisji w zakresie założeń finansowych na lata 2007 - 2013. Wniosek nie ma wpływu na budżet Wspólnoty, poza wymienionymi poniżej działaniami. 5. • INFORMACJE DODATKOWE Uproszczenie Wniosek przewiduje uproszczenie prawodawstwa oraz procedur administracyjnych obowiązujących władze publiczne (na poziomie UE lub krajowym). Cztery dyrektywy i decyzja Rady zostaną połączone w jedną dyrektywę. Zbędne przepisy zostaną uchylone, spójność pomiędzy poszczególnymi aktami prawnymi poprawiona a niepotrzebne zobowiązania usunięte. Nieistotne wymogi w zakresie sprawozdawczości zostaną uchylone i zakłada się, że monitorowanie w przyszłości będzie realizowane środkami elektronicznymi, co ograniczy obciążenia administracyjne wobec Państw Członkowskich. Wymogi w zakresie sprawozdawczości i monitorowania zostaną uproszczone i zwiększy się zakres stosowania sprawozdań w formie elektronicznej, co powinno wspomóc wewnętrzne wymogi administracyjne Państw Członkowskich. Wniosek włączony jest do programu realizowanego przez Komisję w zakresie aktualizacji i uproszczenia dorobku prawnego Wspólnoty oraz do programu działalności legislacyjnej i prac pod numerem CLWP 2004 1011 karta 2005. • Uchylenie obowiązującego prawodawstwa Przyjęcie niniejszego wniosku doprowadzi do uchylenia istniejącego prawodawstwa. • Klauzula przeglądu/weryfikacji/wygaśnięcia W okresie pięciu lat od przyjęcia dyrektywy, Komisja zweryfikuje przepisy odnoszące się do PM2,5. W szczególności Komisja opracuje i zaproponuje szczegółowe działania mające na celu ustalenie prawnie wiążących zobowiązań dotyczących ograniczenia stopnia narażenia, uwzględniających różnorodność sytuacji w przyszłości w zakresie jakości powietrza i możliwości redukcji zanieczyszczeń w poszczególnych Państwach Członkowskich. • Tabela korelacji Państwa Członkowskie są zobowiązane do przekazania Komisji tekstów przepisów krajowych transponujących dyrektywę, jak również tabeli korelacji między tymi przepisami a dyrektywą. PL 8 PL • Europejski Obszar Gospodarczy Proponowany akt prawny ma znaczenie dla EOG i w związku z tym powinien objąć swoim zakresem Europejski Obszar Gospodarczy. • Szczegółowe wyjaśnienie wniosku Ponieważ zasadniczym celem niniejszego wniosku jest zweryfikowanie i połączenie kilku aktów prawnych oraz usunięcie zbędnych zapisów, poniżej opisano jedynie najważniejsze zmiany w obowiązujących przepisach. Rozdział III (Zarządzanie jakością powietrza): Komisja nie proponuje zmiany obowiązujących wartości dopuszczalnych dotyczących jakości powietrza, ale zaproponuje wzmocnienie obowiązujących przepisów tak, aby Państwa Członkowskie zostały zobowiązane do przygotowania oraz wdrożenia planów i programów mających na celu usunięcie niezgodności. Jednak tam, gdzie Państwa Członkowskie podjęły wszelkie stosowne środki, Komisja zaproponuje, aby Państwa Członkowskie mogły odroczyć termin realizacji zakładanych celów na terenach, gdzie nie przestrzega się wartości dopuszczalnych pod warunkiem spełnienia określonych kryteriów. O wszelkich zmianach w tym zakresie należy poinformować Komisję. Ponadto, Komisja potwierdzi założenia obowiązujących przepisów w zakresie pominięcia dla celów zgodności udziału zanieczyszczeń pochodzących z naturalnych źródeł. Istnieją poważne dowody pozwalające stwierdzić, że drobne cząstki (PM2,5) są bardziej niebezpieczne niż duże. Jednak nie można zignorować najcięższej frakcji (cząstki o średnicy od 2,5 do 10 µm). Konieczne jest zatem przyjęcie nowego podejścia w zakresie kontroli PM2,5, uzupełniające obowiązujące sposoby kontroli PM10. Komitet Naukowy ds. Zagrożeń dla Zdrowia i Środowiska popiera to podejście. Proponowane podejście ustali pułap stężenia PM2,5 w powietrzu atmosferycznym dla zabezpieczenia ludności przed nadmiernie wysokim zagrożeniem, do zrealizowania do 2010 r. Uzupełnieniem powyższego będzie prawnie niewiążący cel dotyczący ograniczenia ogólnego narażenia człowieka na działanie PM2,5 w latach 2010 do 2020 w każdym Państwie Członkowskim, w oparciu o dane pomiarowe. Wniosek zakłada także bardziej rozbudowany system monitorowania określonych zanieczyszczeń, takich jak PM2,5. Pozwoli to lepiej poznać zanieczyszczenia i ułatwi opracowanie na przyszłość bardziej skutecznej polityki w tym zakresie. Ponadto, monitorowanie powinno ostatecznie umożliwić wykorzystanie na szerszą skalę technik modelowania i obiektywnego badania w celu oceny rozmiarów zanieczyszczenia powietrza. A tym samym rezygnację z droższego systemu monitorowania. PL 9 PL Rozdział V (Informacja i sprawozdania): Komisja proponuje przejście do systemu sprawozdań elektronicznych opartych na systemie wymiany informacji w ramach inicjatywy INSPIRE1. Podejście to ograniczy ilość dokumentów, skróci przepływ informacji, usprawni możliwości oceny i poprawi dostęp społeczeństwa do informacji. W tej sytuacji, postanowienia decyzji w sprawie wymiany informacji, odnoszącej się do mechanizmów w zakresie sprawozdawczości, nadal będą obowiązywać, aż do czasu przyjęcia nowych przepisów w ramach dyrektywy INSPIRE. 1 PL COM(2004) 516 wersja ostateczna. 10 PL 2005/0183 (COD) Wniosek dotyczący DYREKTYWA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY w sprawie jakości powietrza atmosferycznego i w sprawie czystszego powietrza dla Europy (Tekst mający znaczenie dla EOG) PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ, uwzględniając Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską, w szczególności jego art. 175, uwzględniając wniosek Komisji1, uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego2, uwzględniając opinię Komitetu Regionów3, stanowiąc zgodnie z procedurą określoną w art. 251 Traktatu4, a także mając na uwadze co następuje: (1) Szósty wspólnotowy program działań w zakresie środowiska naturalnego przyjęty decyzją Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1600/2002/WE z 22 lica 2002 r.5, stanowi o konieczności ograniczenia zanieczyszczeń do poziomów minimalizujących szkodliwe skutki dla zdrowia ludzi, ze szczególnym uwzględnieniem wrażliwych grup ludności, oraz całego środowiska naturalnego, w celu poprawy systemu monitorowania i oceny jakości powietrza, w tym odkładanie się zanieczyszczeń oraz dostarczania informacji społeczeństwu. (2) W celu ochrony zdrowia ludzi i całego środowiska naturalnego, należy unikać, zapobiegać lub ograniczać emisję szkodliwych zanieczyszczeń oraz ustalić stosowne normy dla powietrza atmosferycznego, z uwzględnieniem norm, zaleceń i programów Światowej Organizacji Zdrowia. 1 Dz.U. L […] z […], str. […]. Dz.U. L […] z […], str. […]. Dz.U. L […] z […], str. […]. Opinia Parlamentu Europejskiego z dnia […], wspólne stanowisko Rady z dnia […]. Dz.U. L 242 z 10.9.2002, str. 1. 2 3 4 5 PL 11 PL (3) Dyrektywa Rady 96/62/WE z dnia 27 września 1996 r. w sprawie oceny i zarządzania jakością powietrza6, dyrektywa Rady 1999/30/WE z dnia 22 kwietnia 1999 r. odnosząca się do wartości dopuszczalnych dla dwutlenku siarki, dwutlenku azotu i tlenków azotu oraz pyłu zawieszonego i ołowiu w powietrzu7, dyrektywa 2000/69/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 16 listopada 2000 r. dotycząca wartości dopuszczalnych benzenu i tlenku węgla w powietrzu8, dyrektywa 2002/3/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 lutego 2002 r. odnosząca się do ozonu w powietrzu9 oraz decyzja Rady 97/101/WE z dnia 27 stycznia 1997 r. ustanawiająca system wzajemnej wymiany informacji i danych pochodzących z sieci i poszczególnych stacji dokonujących pomiarów zanieczyszczeń powietrza w Państwach Członkowskich10 muszą być zasadniczo zweryfikowane w celu uwzględnienia najnowszych osiągnięć naukowych oraz w dziedzinie ochrony zdrowia, a także doświadczeń Państw Członkowskich. Dla zapewnienia przejrzystości i skuteczności administracyjnej oraz w celu uproszczenia przepisów wskazane jest zatem zastąpienie powyższych pięciu aktów prawnych jedną dyrektywą. (4) Kiedy zgromadzone zostanie odpowiednie doświadczenie związane ze stosowaniem dyrektywy 2004/107/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 grudnia 2004 r. odnoszącej się do arsenu, kadmu, rtęci, niklu i policyklicznych węglowodorów aromatycznych w powietrzu11, można będzie rozważyć połączenie jej przepisów z przepisami niniejszej dyrektywy. (5) Należy postępować zgodnie ze wspólnym podejściem do oceny jakości powietrza, stosując wspólne kryteria oceny. Oceniając jakość powietrza atmosferycznego należy wziąć pod uwagę wielkość populacji i ekosystemów narażonych na działanie zanieczyszczonego powietrza. Wskazany jest zatem podział terytorium każdego z Państw Członkowskich na strefy lub aglomeracje odzwierciedlające gęstość zaludnienia. (6) Dla celów oceny jakości powietrza atmosferycznego istotne znaczenie ma zastosowanie znormalizowanych technik pomiaru i wspólnych kryteriów zarówno w odniesieniu do ilości i rozmieszczenia stacji pomiarowych, tak, aby zebrane dane dotyczące zanieczyszczenia powietrza były dostatecznie reprezentatywne i porównywalne na terenie całej Wspólnoty. Do celów oceny jakości powietrza atmosferycznego można zastosować metody inne niż pomiary i dlatego konieczne jest określenie kryteriów stosowania i wymaganej dokładności takich metod. (7) Należy przeprowadzić dokładne pomiary drobnego pyłu zawieszonego w stacjach terenowych dla lepszego zrozumienia wpływu tej substancji i opracowania odpowiedniej polityki w tym zakresie. Pomiary te powinny być przeprowadzane zgodnie z programem współpracy w zakresie monitorowania i oceny przemieszczania się na duże odległości zanieczyszczeń powietrza w Europie (EMEP) przyjętym na 6 Dz.U. L 296 z 21.11.1996, str. 55. Dyrektywa zmieniona rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1882/2003 (Dz.U. L 284 z 31.10.2003, str. 1). Dz.U. L 163 z 29.6.1999, str. 41. Dyrektywa zmieniona decyzją Komisji 2001/744/WE (Dz.U. L 278 z 23.10.2001, str. 35). Dz.U. L 313 z 13.12.2000, str. 12. Dz.U. L 67 z 9.3.2002, str. 14. Dz.U. L 35 z 5.2.1997, str. 14. Decyzja ostatnio zmieniona decyzją Komisji 2001/752/WE (Dz.U. L 282 z 26.10.2001, str. 69). Dz.U. L 23 z 26.1.2005, str. 3. 7 8 9 10 11 PL 12 PL podstawie Konwencji z 1979 roku w sprawie transgranicznego zanieczyszczania powietrza na dalekie odległości zatwierdzonej decyzją Rady 81/462/EWG z 11 czerwca 198112. (8) Poziom jakości powietrza należy utrzymać lub poprawić tam, gdzie jest on już dobry. Tam, gdzie normy jakości powietrza są przekroczone, Państwa Członkowskie powinny podjąć działania w celu osiągnięcia zgodności z określonymi wartościami, jednak przekroczenie norm związane z posypywaniem dróg piaskiem w okresie zimowym należy zignorować. (9) Zagrożenie dla roślinności związane z zanieczyszczeniem powietrza stanowi najważniejszą kwestię w miejscach oddalonych od obszarów miejskich, gdzie roślinność występuje. Ocena tego typu zagrożeń i zgodność z normami jakości powietrza dla celów ochrony roślinności powinna dlatego skupić się na miejscach oddalonych od obszarów zabudowanych. (10) Drobny pył zawieszony (PM2,5) odpowiada w znacznym stopniu za negatywny wpływ na zdrowie ludzi. Ponadto, nadal nie określono progu, poniżej którego PM2,5nie stanowiłby zagrożenia. Dlatego też substancję tę należy potraktować w inny sposób niż pozostałe zanieczyszczenia powietrza. Podejście takie ma na celu ogólne ograniczenie stężenia zanieczyszczeń na terenach miejskich tak, aby jak największe skupiska ludności skorzystały na poprawie jakości powietrza. Jednak dla zapewnienia minimalnego stopnia ochrony zdrowia w każdym miejscu, podejście to powinno połączyć się z bezwzględnym pułapem stężenia. (11) Obowiązujące cele długoterminowe mające zapewnić skuteczną ochronę przed szkodliwym oddziaływaniem na zdrowie ludzi, roślinność i ekosystemy w związku z oddziaływaniem ozonu, powinny pozostać niezmienione. Powinien zostać ustalony próg ostrzegawczy i próg informowania dla ozonu w celu odpowiedniej ochrony całej ludności i wrażliwych jej grupprzed krótkotrwałym działaniem ozonu o wysokim stężeniu. Progi te powinny uruchomić proces informowania ludności o zagrożeniach i wdrażania odpowiednich środków krótkoterminowych mających na celu obniżenie poziomu ozonu w sytuacji przekroczenia progu ostrzegawczego. (12) Ozon jest zanieczyszczeniem o charakterze transgraniczym, powstającym w atmosferze w wyniku emisji pierwotnych zanieczyszczeń określonych dyrektywą 2001/81/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2001 r. w sprawie krajowych poziomów emisji dla niektórych rodzajów zanieczyszczenia powietrza13. Dążenie do realizacji celów w zakresie jakości powietrza oraz długoterminowe cele dotyczące ozonu w niniejszej dyrektywie powinny zostać określone na podstawie celów i poziomów emisji podanych w dyrektywie 2001/81/WE. (13) Stałe pomiary ozonu powinny być obowiązkowe na obszarach, gdzie długoterminowe poziomy są przekroczone. Zastosowanie dodatkowych środków oceny powinno być dopuszczone w celu ograniczenia wymaganej ilości stałych punktów poboru próbek. (14) Emisja zanieczyszczeń do atmosfery z naturalnych źródeł może podlegać pomiarom, jednak nie można jej kontrolować. Dlatego też, w przypadkach, gdy zanieczyszczenie 12 Dz.U. L 171 z, 27.6.1981, str. 11. Dyrektywa ostatnio zmieniona Aktem Przystąpienia z 2003 r. Dz.U. L 309 z 27.11.2001, str. 22. 13 PL 13 PL z naturalnych źródeł można z dostateczną pewnością określić, należy je pominąć przy ocenie zgodności z dopuszczalnymi wartościami jakości powietrza. (15) Obowiązujące dopuszczalne wartości powietrza powinny pozostać niezmienione, chociaż okres, w jakim należy zapewnić zgodność z nimi, powinien być możliwy do przedłużenia w przypadku, gdy, pomimo zastosowania odpowiednich środków obniżających zanieczyszczenie, pojawią się poważne problemy w określonych strefach lub aglomeracjach. Każdemu przedłużeniu terminu dla danej strefy lub aglomeracji powinien towarzyszyć szczegółowy plan zapewniający zgodność. (16) Plany lub programy powinny być opracowane dla stref i aglomeracji, w których stężenie zanieczyszczeń w powietrzu atmosferycznym przekracza odpowiednie normy jakości powietrza oraz określone tymczasowe marginesy tolerancji. Zanieczyszczenie powietrza pochodzi z wielu różnorodnych źródeł i rodzajów działalności. Dla zapewnienia spójności pomiędzy różnymi politykami, plany i programy te powinny być zbieżne i powiązane z planami i programami przygotowanymi na mocy dyrektywy 2001/80/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2001 r. w sprawie ograniczenia emisji niektórych zanieczyszczeń do powietrza z dużych obiektów energetycznego spalania14, dyrektywy 2001/81/WE oraz dyrektywy 2002/49/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 25 czerwca 2002 r. odnoszącej się do oceny i zarządzania poziomem hałasu w środowisku15. (17) Należy opracować plany prac określające jakie środki krótkoterminowe mają być zastosowane tam, gdzie występuje zagrożenie przekroczenia jednej lub kilku istotnych norm jakości powietrza lub progów ostrzegawczych w celu obniżenia zagrożenia i ograniczenia okresu czasu jego występowania. W odniesieniu do ozonu, plany działań krótkoterminowych powinny uwzględniać postanowienia decyzji Komisji 2004/279/WE z dnia 19 marca 2004 r. dotyczącej wskazówek do wprowadzania w życie dyrektywy 2002/3/WE Parlamentu Europejskiego i Rady odnoszącej się do ozonu w powietrzu16. (18) Powyższe plany i programy mają na celu w bezpośredni sposób poprawić jakość powietrza i środowiska naturalnego, a zatem nie powinny podlegać dyrektywie 2001/42/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 czerwca 2001 r. w sprawie oceny wpływu niektórych planów i programów na środowisko17. (19) Państwa Członkowskie powinny dokonać wzajemnych konsultacji, jeżeli, w następstwie znacznego zanieczyszczenia w innym Państwie Członkowskim, poziom zanieczyszczenia przekracza lub stwarza prawdopodobieństwo przekroczenia norm jakości powietrza podwyższonych o margines tolerancji lub, zależnie od okoliczności, progu ostrzegawczego. Transgraniczny charakter pewnych zanieczyszczeń, takich jak ozon i pył zawieszony, może wymagać koordynacji między sąsiadującymi Państwami Członkowskimi w sporządzaniu i realizacji planów, programów, krótkoterminowych programów działań oraz w informowaniu opinii publicznej. W miarę potrzeb Państwa Członkowskie powinny dążyć do współpracy z państwami trzecimi, kładąc szczególny nacisk na wczesne angażowanie krajów kandydujących. 14 Dz.U. L 309 z 27.11.2001, str. 1. Dyrektywa ostatnio zmieniona Aktem Przystąpienia z 2003 r. Dz.U. L 189 z 18.7.2002, str. 12. Dz.U. L 87 z 25.3.2004, str. 50. Dz.U. L 197 z 21.7.2001, str. 30. 15 16 17 PL 14 PL PL (20) Zarówno Państwa Członkowskie jak i Komisja muszą gromadzić, dokonywać wymiany i rozpowszechniać informacje na temat jakości powietrza w celu lepszego poznania zagrożeń wynikających z zanieczyszczenia powietrza i opracowania odpowiedniej polityki. Aktualne informacje dotyczące stężenia wszystkich zanieczyszczeń podlegających uregulowaniom w powietrzu atmosferycznym powinny być systematycznie udostępniane do publicznej wiadomości. (21) W celu uproszczenia metod opracowywania i porównywania informacji dotyczących jakości powietrza, dane powinny być przekazywane Komisji w znormalizowanej formie. (22) Konieczne jest przyjęcie procedur w zakresie przekazywania danych, oceny i sprawozdań dotyczących jakości powietrza w celu wykorzystania środków elektronicznych i internetu to be used jako głównych narzędzi udostępniania informacji oraz dla zapewnienia spójności tych procedur z dyrektywą […]18. (23) Wskazane jest stworzenie możliwości dostosowania kryteriów i metod oceny jakości powietrza atmosferycznego do postępu naukowo – technicznego oraz zakresu przekazywanych informacji. Ponadto należy przyjąć metody referencyjne odnoszące się do modelowania jakości powietrza, wszędzie tam, gdzie jest to możliwe. (24) Z uwagi na fakt, że cele niniejszej dyrektywy w zakresie jakości powietrza nie mogą zostać w stopniu wystarczającym osiągnięte przez Państwa Członkowskie i w związku z tym mogą, z uwagi na transgraniczny charakter zanieczyszczeń powietrza zostać lepiej zrealizowane na poziomie wspólnotowym, Wspólnota może przyjąć środki, zgodnie z zasadą pomocniczości, określoną w art. 5 Traktatu. Stosownie do zasady proporcjonalności, określonej we wspomnianym artykule, zakres niniejszej dyrektywy nie wykracza poza to, co jest konieczne dla osiągnięcia powyższych celów. (25) Państwa Członkowskie powinny ustanowić zasady dotyczące kar stosowanych w przypadku naruszenia przepisów niniejszej dyrektywy oraz zapewnić ich wykonywanie. Kary te powinny być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające. (26) Niektóre przepisy aktów uchylonych przez niniejszą dyrektywę powinny pozostać w mocy w celu zapewnienia ciągłości obowiązujących wartości dopuszczalnych w zakresie jakości powietrza dla dwutlenku azotu aż do ich zastąpienia z dniem 1 stycznia 2010 r., ciągłości przepisów dotyczących sprawozdań w zakresie jakości powietrza aż do momentu przyjęcia nowych środków wykonawczych oraz ciągłości zobowiązań w zakresie wstępnej oceny jakości powietrza zgodnie z wymogami dyrektywy 2004/107/WE. (27) Obowiązek włączenia niniejszej dyrektywy do prawa krajowego powinien ograniczyć się tylko do przepisów, które stanowią istotną zmianę w stosunku do poprzednich dyrektyw. Obowiązek włączenia przepisów, które nie zostały zmienione wynika z poprzednich dyrektyw. (28) Niniejsza dyrektywa respektuje prawa podstawowe i przestrzega zasad uznanych w szczególności w Karcie Praw Podstawowych Unii Europejskiej. W szczególności 18 [Dz.U. L […] z […], str. […].] 15 PL niniejsza Dyrektywa ma na celu promowanie włączenia do wspólnotowej polityki wysokiego poziomu ochrony środowiska naturalnego i poprawę jego jakości, zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju, o którym mowa w art. 37 Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej. (29) Środki niezbędne do wykonania niniejszej dyrektywy powinny zostać przyjęte zgodnie z decyzją Rady 1999/468/WE z dnia 28 czerwca 1999 r. ustanawiającą warunki wykonywania uprawnień wykonawczych przyznanych Komisji19, PRZYJMUJĄ NINIEJSZĄ DYREKTYWĘ: Rozdział I Przepisy ogólne Artykuł 1 Przedmiot Niniejsza dyrektywa ustanawia środki mające na celu: (1) zdefiniowanie i określenie celów dotyczących jakości powietrza atmosferycznego, wyznaczonych w taki sposób, aby unikać, zapobiegać lub ograniczać szkodliwe oddziaływanie na zdrowie ludzi i całe środowisko naturalne; (2) ocenę jakości powietrza atmosferycznego w Państwach Członkowskich na podstawie wspólnych metod i kryteriów, w szczególności ocenę stężenia niektórych zanieczyszczeń w powietrzu atmosferycznym; (3) dostarczenie informacji na temat jakości powietrza atmosferycznego pomocnej w walce z zanieczyszczeniami i uciążliwościami oraz w monitorowaniu długoterminowych trendów wynikających z realizacji wspólnotowych i krajowych środków; (4) zapewnienie społeczeństwu dostępu do informacji na temat jakości powietrza atmosferycznego; (5) utrzymanie jakości powietrza atmosferycznego tam, gdzie jest ona dobra, oraz jej poprawę w pozostałych przypadkach; (6) promowanie ścisłej współpracy pomiędzy Państwami Członkowskimi w zakresie ograniczania zanieczyszczeń powietrza. 19 PL Dz.U. L 184 z 17.7.1999, str. 23. 16 PL Artykuł 2 Definicje Do celów niniejszej dyrektywy przyjmuje się, że: PL (1) „powietrze atmosferyczne” oznacza powietrze na zewnątrz budynków zawarte w troposferze, z wyjątkiem miejsc pracy; (2) „zanieczyszczenie” oznacza dowolną substancję znajdującą się w powietrzu atmosferycznym, która może prawdopodobnie mieć szkodliwy wpływ na zdrowie ludzi i/lub całe środowisko naturalne; (3) „poziom” oznacza stężenie zanieczyszczenia w powietrzu atmosferycznego lub jego odkładanie się na powierzchni w danym czasie; (4) „ocena” oznacza dowolną metodę wykorzystywaną do pomiaru, obliczeń, przewidywania lub oszacowania poziomów zanieczyszczeń; (5) „wartość dopuszczalna” oznacza poziom ustalony na podstawie wiedzy naukowej, w celu unikania, zapobiegania lub ograniczania szkodliwego oddziaływania na zdrowie ludzi i/lub całe środowisko naturalne, który należy osiągnąć w założonym terminie i nie przekraczać w terminie późniejszym; (6) „pułap stężenia” oznacza poziom zawartości ustalony na podstawie wiedzy naukowej, w celu zapobiegania zbyt dużemu zagrożeniu dla zdrowia ludzi, który należy osiągnąć w założonym terminie i nie przekraczać w terminie późniejszym; (7) „poziom krytyczny” oznacza poziom ustalony na podstawie wiedzy naukowej, powyżej którego mogą wystąpić niepożądane efekty w odniesieniu do niektórych receptorów, takich jak rośliny, drzewa lub naturalne ekosystemy, jednak nie wobec człowieka; (8) „margines tolerancji" oznacza procentowo określoną część wartości dopuszczalnej, o którą wartość ta może zostać przekroczona, zgodnie z warunkami ustanowionymi w niniejszej dyrektywie; (9) „wartość docelowa” oznacza poziom ustalony w celu unikania, zapobiegania lub ograniczania szkodliwego oddziaływania na zdrowie ludzi i/lub całe środowisko naturalne, który należy osiągnąć tam gdzie to możliwe w założonym terminie; (10) „próg ostrzegawczy” oznacza poziom zawartości, powyżej którego istnieje zagrożenie dla zdrowia ludzi wynikającego z krótkotrwałego narażenia, w takim przypadku Państwa Członkowskie mają natychmiastowe działania; (11) „próg informowania” oznacza poziom zawartości, powyżej którego istnieje zagrożenie dla zdrowia ludzi wynikające z krótkotrwałego narażenia szczególnie wrażliwych grup ludności na działanie zanieczyszczeń; w takim przypadku niezbędna jest natychmiastowa i aktualna informacja; 17 PL PL (12) „górny próg oszacowania” oznacza poziom zawartości, poniżej którego można zastosować kombinację środków i technik modelowania do oceny jakości powietrza atmosferycznego; (13) „dolny próg oszacowania” oznacza poziom zawartości, poniżej którego wystarczające jest zastosowanie technik modelowania i obiektywnego oszacowania do oceny jakości powietrza atmosferycznego; (14) „cel długoterminowy” oznacza poziom zawartości jaki należy osiągnąć w dłuższej perspektywie, za wyjątkiem przypadków, gdy nie jest to możliwe w drodze zastosowania proporcjonalnych środków, w celu zapewnienia skutecznej ochrony dla zdrowia ludzi i środowiska naturalnego; (15) „strefa” oznacza część terytorium Państwa Członkowskiego, wytyczoną przez to Państwo Członkowskie dla celów zarządzania i oceny jakości powietrza; (16) „aglomeracja” oznacza obszar będący konurbacją o populacji przekraczającej 250 000 mieszkańców lub, w przypadku gdy liczba ludności wynosi 250 000 lub mniej, obszar o gęstości zaludnienia na km² ustalonej przez Państwa Członkowskie; (17) „PM10” oznacza pył zawieszony przechodzący przez otwór sortujący, określony w EN 12341, przy 50 % granicy sprawności dla średnicy aerodynamicznej 10 mikrometrów; (18) „PM2,5” oznacza pył zawieszony przechodzący przez otwór sortujący, określony w EN 14907, przy 50 % granicy sprawności dla średnicy aerodynamicznej 2,5 mikrometrów; (19) „średni wskaźnik stopnia narażenia na działanie” oznacza średni poziom określony na podstawie pomiarów przeprowadzonych na obszarach miejskich na całym terytorium Państwa Członkowskiego, odzwierciedlający narażenie ludności na działanie zanieczyszczeń; (20) „docelowe ograniczenie stopnia narażenia” oznacza procentowe ograniczenie średniego wskaźnika narażenia na działanie ustalone w celu ograniczenia szkodliwego oddziaływania na zdrowie ludzi; powyższe należy w miarę możliwości zrealizować w założonym terminie; (21) „obszary miejskie” oznaczają miejsca na terenach miejskich, gdzie pozorne poziomy stopnia narażenia na działanie zanieczyszczeń są reprezentatywne dla całej ludności miejskiej; (22) „tlenek azotu” oznacza sumę stosunku ilościowego mieszanki (ppbv) podtlenku azotu (tlenek azotu) i dwutlenku azotu wyrażoną w jednostkach stężenia wagowego dwutlenku węgla (µg/m3); (23) „stały pomiar” oznacza pomiary przeprowadzane w stałych miejscach, zarówno w trybie ciągłym jak i na zasadzie wyrywkowych próbek dla określenia poziomów zgodnie z założonymi celami dotyczącymi jakości danych; (24) „pomiar wskaźnikowy” oznacza pomiary, które spełniają mniej restrykcyjne kryteria jakościowe w porównaniu do pomiarów stałych; 18 PL (25) „lotne związki organiczne” (LZO) oznaczają wszystkie związki organiczne pochodzące z antropogenicznych i biogenicznych źródeł, inne niż metan, które są zdolne do produkowania utleniaczy fotochemicznych w reakcjach z tlenkami azotu przy udziale światła słonecznego. Artykuł 3 Zakres obowiązków 1. Państwa Członkowskie wyznaczają na odpowiednim poziomie właściwe władze i organy odpowiedzialne za: (a) ocenę jakości powietrza atmosferycznego; (b) zatwierdzanie systemów pomiarowych (metody, sprzęt, sieci i laboratoria); (c) zapewnienie dokładnych pomiarów; (d) analizę metod oceny; (e) koordynację na swoim terytorium wspólnotowych programów zapewnienia jakości, opracowanych przez Komisję; (f) współpracę pomiędzy Państwami Członkowskimi i Komisją. W razie konieczności, właściwe władze i organy stosują się do postanowień załącznika I, sekcji C. 2. Państwa Członkowskie podają do publicznej wiadomości informację o właściwych władzach i organach wyznaczonych do zadań, o których mowa w ust. 1. Rozdział II Ocena jakości powietrza atmosferycznego SEKCJA 1 PRZEPISY OGÓLNE Artykuł 4 Ustanowienie stref i aglomeracji Państwa Członkowskie ustanawiają strefy i aglomeracje na całym swoim terytorium. Ocenę jakości powietrza i zarządzanie jakością powietrza prowadzi się we wszystkich strefach i aglomeracjach. PL 19 PL SEKCJA 2 OCENA JAKOŚCI POWIETRZA ATMOSFERYCZNEGO W ODNIESIENIU DO DWUTLENKU SIARKI, DWUTLENKU AZOTU I TLENKÓW AZOTU, PYŁU ZAWIESZONEGO, OŁOWIU, BENZENU I TLENKU WĘGLA Artykuł 5 System oceny 1. W odniesieniu do dwutlenku siarki, dwutlenku azotu i tlenków azotu, pyłu zawieszonego (PM10 i PM2,5), ołowiu, benzenu i tlenku węgla, w zakresie ochrony zdrowia i roślinności zastosowanie mają górny i dolny próg oszacowania określone w załączniku II, sekcji A. Każda strefa i aglomeracja podlegają klasyfikacji w zależności od progów oszacowania. 2. Klasyfikacja, o której mowa w ust. 1 podlega przeglądowi przynajmniej raz na pięć lat, zgodnie z procedurą określoną w załączniku II, sekcji B. Klasyfikacja podlega jednak częstszym przeglądom w przypadku wystąpienia znacznych zmian w działalności istotnej dla stężenia w powietrzu dwutlenku siarki, dwutlenku azotu lub, tam, gdzie ma to istotne znaczenie, tlenków azotu, pyłu zawieszonego (PM10, PM2,5), ołowiu, benzenu lub tlenku węgla. Artykuł 6 Kryteria oceny PL 1. Państwa Członkowskie dokonują oceny jakości powietrza atmosferycznego na całym swoim terytorium, w zakresie zanieczyszczeń, o których mowa w art. 5 , zgodnie z kryteriami ustalonymi w ust. 2, 3 i 4 niniejszego artykułu. 2. We wszystkich strefach i aglomeracjach, gdzie poziom zanieczyszczeń w powietrzu atmosferycznym, o którym mowa w ust. 1, przekracza górny próg oszacowania ustalony dla tych zanieczyszczeń, należy zastosować stałe pomiary do oceny jakości powietrza atmosferycznego. Stałe pomiary mogą być uzupełnione technikami modelowania i/lub pomiarami wskaźnikowymi dla zapewnienia dokładnej informacji na temat jakości powietrza atmosferycznego. 3. We wszystkich strefach i aglomeracjach, gdzie poziom zanieczyszczeń w powietrzu atmosferycznym, o którym mowa w ust. 1, jest niższy od dolnego progu oszacowania ustalonego dla tych zanieczyszczeń, można zastosować kombinację stałych pomiarów i technik modelowania i/lub pomiarów wskaźnikowych do oceny jakości powietrza atmosferycznego. 4. We wszystkich strefach i aglomeracjach, gdzie poziom zanieczyszczeń w powietrzu atmosferycznym, o którym mowa w ust. 1, jest niższy od dolnego progu oszacowania 20 PL ustalonego dla tych zanieczyszczeń, wystarcza stosowanie technik modelowania lub obiektywnego oszacowania do oceny jakości powietrza atmosferycznego. 5. Oprócz ocen, o których mowa w ust. 2, 3 i 4, pomiarów dokonuje się w miejscach oddalonych od istotnych źródeł zanieczyszczeń, dla uzyskaniaco najmniej informacji na temat stężenia wagowego i chemicznego składu drobnego pyłu zawieszonego (PM2,5) na podstawie średnich rocznych, a pomiary te przeprowadzane są zgodnie z następującymi kryteriami: a) na każde 100 000 km2 przypada jeden punkt poboru próbek; b) każde Państwo Członkowskie instaluje jedną stację pomiarową lub może, po uzgodnieniu z sąsiadującymi Państwami Członkowskimi, zainstalować jedną lub kilka wspólnych stacji pomiarowych, obejmujących stosowne pobliskie obszary w celu uzyskania koniecznego rozmieszczenia przestrzennego; c) we właściwych przypadkach, system monitorowania jest skoordynowany ze strategią monitorowania i programem pomiarów w ramach programu współpracy w zakresie monitorowania i oceny przemieszczania się na duże odległości zanieczyszczeń powietrza w Europie (EMEP); d) Sekcja A załącznika I stosuje się do celów dotyczących jakości danych w odniesieniu do pomiarów wagowych pyłu zawieszonego, a załącznik IV stosuje się w całości. Państwa Członkowskie informują także Komisję o metodach pomiarowych stosowanych do pomiaru składu chemicznego drobnego pyłu zawieszonego (PM2,5). Artykuł 7 Punkt poboru próbek 1. Rozmieszczenie punktów poboru próbek do pomiaru dwutlenku siarki, dwutlenku azotu i tlenków azotu, pyłu zawieszonego (PM10 i PM2,5), ołowiu, benzenu i tlenku węgla w powietrzu atmosferycznym ustala się na podstawie kryteriów podanych w załączniku III. 2. W każdej strefie lub aglomeracji, gdzie stałe pomiary są jedynym źródłem informacji w zakresie oceny jakości powietrza, ilość punktów poboru próbek dla każdego istotnego zanieczyszczenia nie jest mniejsza niż minimalna ilość punktów poboru próbek podana w załączniku V, sekcji A. Jednak w odniesieniu do stref i aglomeracji, w których informacje pochodzące ze stałych pomiarów są uzupełniane informacjami uzyskanymi z modelowania i/lub pomiarów wskaźnikowych, całkowita ilość punktów poboru próbek określona w załączniku V, sekcji A może zostać zmniejszona maksymalnie o 50%, pod warunkiem, że zostaną spełnione następujące kryteria: a) PL metody uzupełniające dostarczą danych niezbędnych do oceny jakości powietrza w odniesieniu do wartości dopuszczalnych, pułapów stężenia lub progu ostrzegawczego, jak również przyniosą odpowiednie informacje dla społeczeństwa; 21 PL b) ilość punktów poboru próbek, które mają zostać zainstalowane, oraz przestrzenne rozmieszczenie punktów stosujących inne metody są wystarczające dla ustalenia stężenia istotnych zanieczyszczeń zgodnie z celami dotyczącymi jakości danych określonych w załączniku I sekcji A i umożliwiają uzyskanie wyników oceny spełniających kryteria podane w załączniku I sekcji B. W przypadku, o którym mowa w drugim akapicie, wyniki modelowania i/lub pomiarów wskaźnikowych uwzględnia się przy ocenie jakości powietrza w odniesieniu do wartości dopuszczalnych lub pułapów stężenia. Artykuł 8 Referencyjne metody pomiarowe Państwa Członkowskie stosują referencyjne metody pomiarowe i kryteria podane w załączniku VI, sekcjach A i C. Pozostałe metody pomiarowe mogą być stosowane po spełnieniu warunków, o których mowa w załączniku VI, sekcji B. SEKCJA 3 OCENA JAKOŚCI POWIETRZA ATMOSFERYCZNEGO W ODNIESIENIU DO OZONU Artykuł 9 Kryteria oceny 1. W przypadku, gdy w danej strefie lub aglomeracji stężenie ozonu przekroczyło długoterminowe cele określone w załączniku VII, sekcji A.3 w okresie pięciu lat poprzedzających pomiar, należy wprowadzić stałe pomiary. 2. W przypadku, gdy dostępne dane obejmują okres krótszy niż pięć lat, Państwa Członkowskie mogą, w celu stwierdzenia czy długoterminowe cele, o których mowa w ust. 1, zostały przekroczone w ciągu tych pięciu lat, połączyć wyniki z krótkoterminowych kampanii pomiarowych, przeprowadzonych tam, gdzie istnieje prawdopodobieństwo, że poziomy zanieczyszczeń są najwyższe, z wynikami uzyskanymi w trakcie przeprowadzonej inwentaryzacji emisji i modelowania. Artykuł 10 Rozmieszczenie punktów poboru próbek do pomiaru stężenia ozonu 1. PL Rozmieszczenie punktów poboru próbek do pomiaru stężenia ozonu ustala się zgodnie z kryteriami podanymi w załączniku VIII. 22 PL 2. Ilość punktów poboru próbek służących stałym pomiarom stężenia ozonu w każdej strefie lub aglomeracji, dla których pomiar jest jedynym źródłem informacji, na podstawie, której dokonuje się oceny jakości powietrza, odpowiada minimalnej ilości punktów poboru próbek określonej w załączniku IX, sekcji A. Jednak w odniesieniu do stref lub aglomeracji, dla których informacje pochodzące z punktów poboru próbek służących stałym pomiarom są uzupełniane informacjami z modelowania i/lub pomiarów wskaźnikowych, ilość punktów poboru próbek określona w załączniku IX, sekcji A może zostać zmniejszona pod warunkiem, że spełnione są następujące warunki: a) metody uzupełniające zapewniają odpowiedni poziom informacji umożliwiający ocenę jakości powietrza pod względem wartości docelowych, celów długoterminowych, progów informowania i progów ostrzegawczych; b) ilość punktów poboru próbek, które mają zostać zainstalowane, oraz przestrzenne rozmieszczenie punktów stosujących inne metody są wystarczające dla ustalenia stężenia ozonu, zgodnie z celami dotyczącymi jakości danych określonymi w załączniku I sekcji A i umożliwiają uzyskanie wyników oceny spełniających kryteria podane w załączniku I sekcji B; c) ilość punktów poboru próbek w każdej strefie i w każdej aglomeracji odpowiada przynajmniej jednemu punktowi poboru próbek na dwa miliony mieszkańców lub jednemu punktowi poboru próbek na 50 000 km2 w zależności od tego, który z powyższych elementów wymaga większej ilości punktów, poboru próbek, jednak na każdą strefę lub aglomerację musi przypadać przynajmniej jeden punkt poboru próbek; d) dwutlenek azotu jest mierzony we wszystkich pozostałych punktach poboru próbek z wyjątkiem stacji terenowych. W przypadku, o którym mowa w drugim akapicie, wyniki modelowania i/lub pomiarów wskaźnikowych uwzględnia się przy ocenie jakości powietrza w odniesieniu do wartości docelowych. PL 3. Pomiarów dwutlenku azotu dokonuje się w co najmniej 50 % punktów poboru próbek ozonu wymaganych na podstawie załącznika IX sekcji A. Pomiary te mają charakter ciągły, z wyjątkiem stacji terenowych, o których mowa w załączniku VIII, sekcji A, gdzie mogą być stosowane inne metody pomiarowe. 4. W strefach i aglomeracjach, gdzie w każdym z okresów pięciu poprzednich lat pomiarów stężenie jest niższe od długoterminowych celów, liczba punktów poboru próbek służących stałym pomiarom ustalana jest zgodnie z załącznikiem IX, sekcją B. 5. Każde Państwo Członkowskie zapewnia działanie przynajmniej jednego punktu poboru próbek na swoim terytorium, dostarczającego dane na temat stężenia prekursorów ozonu podanych w załączniku X. Każde Państwo Członkowskie wybiera ilość i lokalizację stacji, w których dokonywane będą pomiary prekursorów ozonu, z uwzględnieniem celów i metod podanych w załączniku X. 23 PL Artykuł 11 Referencyjne metody pomiarowe 1. Państwa Członkowskie stosują referencyjne metody pomiaru ozonu, określone w ust. 8 załącznika VI, sekcji A. Pozostałe metody pomiarowe mogą być stosowane po spełnieniu warunków, o których mowa w załączniku VI, sekcji B. 2. Każde Państwo Członkowskie informuje Komisję o metodach, jakie stosuje w zakresie poboru próbek i pomiarów LZO, podanych w załączniku X. Rozdział III Zarządzanie jakością powietrza atmosferycznego Artykuł 12 Wymogi dla przypadków, gdy poziomy zanieczyszczenia są niższe niż wartości dopuszczalne i pułapy stężenia W strefach i aglomeracjach, gdzie poziomy dwutlenku siarki, dwutlenku azotu, PM10, PM2,5,, ołowiu, benzenu i tlenku węgla w powietrzu atmosferycznym są niższe niż odpowiednie wartości dopuszczalne lub pułapy stężenia, określone w załącznikach XI i XIV, Państwa Członkowskie zapewniają utrzymanie stanu jakości powietrza. Artykuł 13 Wartości dopuszczalne dla ochrony zdrowia ludzi 1. Państwa Członkowskie zapewniają na swoim terytorium, aby poziom dwutlenku siarki, PM10, ołowiu i tlenku węgla w powietrzu atmosferycznym nie przekraczał wartości dopuszczalnych podanych w załączniku XI. W odniesieniu do dwutlenku azotu i benzenu, wartości dopuszczalne, określone w załączniku XI, nie mogą być przekroczone po terminach podanych w załączniku XI. Marginesy tolerancji podane w załączniku XI stosuje się zgodnie z art. 21. PL 2. Progi ostrzegawcze odnoszące się do stężenia dwutlenku siarki i dwutlenku azotu w powietrzu atmosferycznym odpowiadają wartościom podanym w załączniku XII, sekcji A. 3. Państwa Członkowskie mogą wyznaczyć strefy i aglomeracje, w których wartości dopuszczalne dla PM10 są przekroczone z powodu stężenia PM10 w powietrzu atmosferycznym, wynikającego z powtórnego zawieszenia cząstek spowodowanego posypywaniem dróg piaskiem w okresie zimowym. 24 PL Państwa Członkowskie przekazują Komisji wykazy wszystkich tego typu stref i aglomeracji wraz z informacjami na temat stężeń i źródeł pyłu zawieszonego PM10 na ich terenie. Informując Komisję, zgodnie z art. 25, Państwa Członkowskie przedstawiają niezbędne uzasadnienie mające na celu wykazanie, że jakiekolwiek przekroczenie stężeń spowodowane jest wystąpieniem zjawiska ponownego zawieszenia cząstek oraz że zostały podjęte odpowiednie środki dla ich obniżenia. Nie naruszając przepisów art. 19, dla stref lub aglomeracji, o których mowa w akapicie pierwszym niniejszego ustępu, Państwa Członkowskie muszą opracować plany i programy, o których mowa w art. 21, wyłącznie w przypadku, gdy przekroczenie dopuszczalnych stężeń jest spowodowane źródłami PM10 innymi niż posypywanie dróg piaskiem w okresie zimowym. Artykuł 14 Poziomy krytyczne 1. Państwa Członkowskie na obszarach oddalonych od aglomeracji lub innych terenów zabudowanych, zapewniają zgodność z poziomami krytycznymi podanymi w załączniku XIII. W przypadku znacznego zagrożenia co do wystąpienia niepożądanych skutków Państwa Członkowskie mogą zastosować poziomy krytyczne także na terenie aglomeracji i innych obszarów zabudowanych. 2. W przypadku, gdy stałe pomiary są jedynym źródłem informacji, na której opiera się ocena jakości powietrza, ilość punktów poboru próbek nie może być mniejsza niż minimalna ilość podana w załączniku V, sekcji C. W przypadku, gdy informacje te uzupełniają pomiary wskaźnikowe lub modelowanie, wówczas minimalna ilość punktów poboru próbek może być zmniejszono o nie więcej niż 50 %, pod warunkiem, że oceniane stężenie odpowiednich zanieczyszczeń można ustalić zgodnie z celami dotyczącymi jakości danych, podanymi w załączniku I, sekcji A. Artykuł 15 Docelowe ograniczenie stopnia narażenia na działanie PM2,5 oraz pułap stężenia dla ochrony zdrowia ludzi PL 1. Państwa Członkowskie zapewniają, że docelowe ograniczenie stopnia narażenia na działanie PM2,5, określone w załączniku XIV, sekcji B osiągną w terminie podanym w tymże załączniku XIV. 2. Średni wskaźnik narażenia dla PM2,5 ocenia się zgodnie z załącznikiem XIV, sekcją A. 25 PL 3. Każde Państwo Członkowskie, zgodnie z załącznikiem III, zapewnia, aby rozmieszczenie i indywidualna ilość punktów poboru próbek służących określeniu średniego wskaźnika narażenia PM2,5 prawidłowo odzwierciedlały narażenie na jego działanie całej ludności. Ilość punktów poboru próbek nie jest mniejsza niż podana w załączniku V, sekcji B. 4. Państwa Członkowskie zapewniają, że stężenie PM2,5 w powietrzu atmosferycznym nie przekracza pułapu stężenia określonego w załączniku XIV, sekcji C na całym ich terytorium po terminie podanym w tymże załączniku. 5. Marginesy tolerancji podane w załączniku XIV sekcji C stosuje się zgodnie z art. 21. Artykuł 16 Wymogi dla stref i aglomeracji, w których stężenie ozonu przekracza długoterminowe cele 1. Państwa Członkowskie zapewniają, że wartości docelowe i cele długoterminowe podane w załączniku VII zostaną zrealizowane w terminach określonych w tymże załączniku. 2. Dla obszarów i aglomeracji, w których wartości docelowe zostały przekroczone, Państwa Członkowskie zapewniają, że plany lub programy przygotowane na podstawie art. 6 dyrektywy 2001/81/WE są wdrożone w celu zrealizowania wartości docelowych, z wyjątkiem przypadków, gdy ich realizacja nie jest możliwa za pomocą odpowiednich środków, począwszy od terminu podanego w załączniku VII sekcji A.2. W przypadku, gdy zgodnie z art. 21 ust. 1 niniejszej dyrektywy, plany lub programy muszą zostać przygotowane lub zrealizowane w odniesieniu do zanieczyszczeń innych niż ozon, Państwa Członkowskie w miarę potrzeb przygotowują lub realizują zintegrowane plany lub programy obejmujące wszystkie przedmiotowe zanieczyszczenia. 3. Dla stref i aglomeracji, w których poziom ozonu w powietrzu atmosferycznym jest wyższy niż długoterminowe cele, ale niższy od lub równy wartości docelowej, Państwa Członkowskie przygotowują i wdrażają skuteczne z punktu widzenia kosztów środki w celu osiągnięcia długoterminowych celów. Środki te są co najmniej spójne ze wszystkimi planami i programami, o których mowa w ust. 2. Artykuł 17 Wymogi dla stref i aglomeracji, w których stężenie ozonu spełnia długoterminowe cele Dla stref i aglomeracji, w których poziom ozonu spełnia długoterminowe cele, Państwa Członkowskie, w zakresie, w jakim czynniki, takie jak transgraniczny charakter zanieczyszczenia ozonem i warunki meteorologiczne na to pozwalają, zachowują poziomy ozonu poniżej długoterminowych celów oraz poprzez odpowiednie środki utrzymują najlepszą jakość powietrza zgodną zarówno ze zrównoważonym rozwojem jak i wysokim poziomem ochrony środowiska naturalnego oraz ochrony zdrowia ludzi. PL 26 PL Artykuł 18 Środki wymagane w przypadku przekroczenia progów informowania i progów ostrzegawczych W przypadku przekroczenia progu informowania lub któregokolwiek z progów ostrzegawczych, o których mowa w załączniku XII, Państwa Członkowskie podejmują niezbędne działania mające na celu poinformowanie społeczeństwa za pośrednictwem radia, telewizji, prasy lub internetu. Państwa Członkowskie niezwłocznie przekazują Komisji, na zasadzie tymczasowości, informacje dotyczące zarejestrowanych poziomów i okresów czasu, w trakcie których próg ostrzegawczy lub próg informowania był przekroczony. Artykuł 19 Emisje zanieczyszczeń z naturalnych źródeł 1. Państwa Członkowskie mogą wyznaczyć strefy lub aglomeracje, w których przekroczenie wartości dopuszczalnych lub pułapów stężenia dla danego zanieczyszczenia związane jest z naturalnym źródłem. Państwa Członkowskie przesyłają Komisji wykaz tego typu stref lub aglomeracji wraz z informacją na temat stężeń i źródeł pochodzenia oraz dokumentację potwierdzającą związek przekroczonych stanów z naturalnymi źródłami. 2. W przypadku, gdy Komisja zostanie poinformowana o przekroczeniu, które można przypisać naturalnym źródłom zgodnie z ust. 1, przekroczenie to nie jest traktowane jako przekroczenie dla celów niniejszej dyrektywy. Artykuł 20 Odroczenie terminów realizacji i wyłączeń z obowiązku stosowania określonych wartości dopuszczalnych 1. PL W przypadku, gdy w określonej strefie lub aglomeracji, zgodność z wartościami dopuszczalnymi dla dwutlenku siarki lub benzenu, lub pułap stężenia PM2,5 nie może być osiągnięta w terminach określonych w załączniku XI lub w załączniku XIV, sekcji C, Państwa Członkowskie mogą odroczyć ustalone terminy maksymalnie o pięć lat w odniesieniu do danej strefy lub aglomeracji, pod następującymi warunkami: a) opracowanie planu lub programu, zgodnie z art. 21 dla strefy lub aglomeracji, której odroczenie terminu ma dotyczyć; przekazanie takiego planu lub programu Komisji; b) opracowanie programu ograniczania zanieczyszczenia powietrza w okresie odroczenia, obejmującego co najmniej informacje podane w sekcji B załącznika XV, oraz wykazującego, że zgodność w zakresie wartości dopuszczalnych lub pułapów stężenia zostanie osiągnięta przed upływem odroczonego terminu, a następnie przekazanie tego programu Komisji. 27 PL 2. W przypadku, gdy w określonej strefie lub aglomeracji, zgodność z wartościami dopuszczalnymi dla dwutlenku siarki, tlenku węgla, ołowiu i PM10, podanymi w załączniku XI nie może być osiągnięta ze względu na szczególne lokalne warunki rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń, niekorzystne warunki klimatyczne lub zanieczyszczenia transgraniczne, Państwa Członkowskie zostają wyłączone z obowiązku stosowania tych wartości dopuszczalnych najpóźniej do dnia 31 grudnia 2009 r., po spełnieniu warunków określonych w ust. 1 lit. a) i b). 3. W przypadku stosowania przez Państwo Członkowskie ust. 1 lub 2, zapewnia ono, aby wartość dopuszczalna lub pułap stężenia każdego zanieczyszczenia nie były przekroczone o więcej niż margines tolerancji podany w załączniku XI lub XIV dla danego zanieczyszczenia. 4. Państwa Członkowskie niezwłocznie informują Komisję o przypadkach, które ich zdaniem wymagają stosowania ust. 1 lub 2, i przekazują plany lub programy oraz program ograniczenia zanieczyszczeń powietrza, o którym mowa w ust. 1, wraz ze wszystkimi istotnymi informacjami potrzebnymi Komisji do oceny czy spełniono konieczne warunki. W przypadku, gdy Komisja nie zgłosi zastrzeżeń w ciągu dziewięciu miesięcy od daty otrzymania powyższego zgłoszenia, uznaje się, że wymogi ust. 1 lub . 2 zostały spełnione. W razie zastrzeżeń Komisja może zażądać od Państw Członkowskich dostosowania lub przygotowania nowych planów lub programów, lub programów ograniczania zanieczyszczeń powietrza. Rozdział IV Plany i programy Artykuł 21 Plany i programy w zakresie jakości powietrza 1. W przypadku, gdy w określonej strefie lub aglomeracji poziomy zanieczyszczeń w powietrzu atmosferycznym przekraczają wartości dopuszczalne lub wartości docelowe, lub pułap stężenia, plus określony margines tolerancji dla każdego z przypadków, Państwa Członkowskie zapewniają opracowanie planów lub programów dla przedmiotowych stref i aglomeracji w celu uzyskania odpowiednich wartości lub wartości docelowych, lub pułapu stężenia, określonych w załącznikach XI i XIV. Te plany lub programy zawierają co najmniej informacje podane w załączniku XV, sekcji A i są niezwłocznie przekazywane Komisji. 2. PL Państwa Członkowskie, w możliwym zakresie, zapewniają spójność z pozostałymi planami wymaganymi na mocy dyrektywy 2001/80/WE, dyrektywy 2001/81/WE lub dyrektywy 2002/49/WE w celu osiągnięcia odpowiednich celów dotyczących środowiska naturalnego. 28 PL 3. Plany i programy, o których mowa w ust. 1, oraz program ograniczania zanieczyszczeń powietrza, o którym mowa w art. 20 ust. 1 lit. b), nie podlegają ocenie na mocy dyrektywy 2001/42/WE. Artykuł 22 Krótkoterminowe plany działania 1. W przypadku, gdy w określonej strefie lub aglomeracji istnieje zagrożenie, że poziomy zanieczyszczeń w powietrzu atmosferycznym przekroczą jedną lub kilka wartości dopuszczalnych, pułapów stężenia, wartości docelowych lub progów ostrzegawczych, o których mowa w załącznikach VII, XI, sekcji A załącznika XII, i załączniku XIV, Państwa Członkowskie, tam gdzie to konieczne, opracowują plany działania określające krótkoterminowe środki jakie należy podjąć w celu ograniczenia zagrożenia oraz skrócenia czasu występowania zjawiska. Jednak, w razie zagrożenia związanego z przekroczeniem progu ostrzegawczego ustalonego dla ozonu, o którym mowa w załączniku XII sekcji B, Państwa Członkowskie opracowują krótkoterminowe plany działania tylko w przypadku, gdy uznają, że istnieje możliwość, przy uwzględnieniu lokalnych warunków geograficznych, klimatycznych i ekonomicznych, ograniczenia zagrożenia, okresu czasu jego występowania lub stopnia przekroczenia. Opracowując krótkoterminowe plany działania Państwa Członkowskie biorą pod uwagę decyzję 2004/279/WE. 2. Krótkoterminowe plany działania, o których mowa w ust. 1, mogą, w zależności o indywidualnych przypadków, obejmować środki niezbędne do kontrolowania i, w razie konieczności, zawieszania działalności, w tym ruchu drogowego, który wpływa na ryzyko przekroczenia wartości dopuszczalnych lub pułapów stężenia, lub wartości docelowych, lub progów ostrzegawczych. Plany te mogą również obejmować skuteczne środki w odniesieniu do wykorzystywania zakładów i produktów przemysłowych. 3. Państwa Członkowskie podają do wiadomości publicznej i do wiadomości właściwych organizacji, takich jak organizacje ochrony środowiska, organizacje konsumenckie oraz organizacje reprezentujące interesy wrażliwych grup ludności, a także inne właściwe zakłady opieki zdrowotnej, zarówno wyniki swoich badań w zakresie wykonalności i treści szczegółowych krótkoterminowych planów działania, jak i realizacji tych planów. Artykuł 23 Transgraniczne zanieczyszczenie powietrza 1. PL W przypadku przekroczenia progu ostrzegawczego, wartości dopuszczalnych lub docelowych, lub pułapu stężenia, a także stosownych marginesów tolerancji lub długoterminowych celów, spowodowanego transgranicznym przenoszeniem się zanieczyszczeń lub ich prekursorów, zainteresowane Państwa Członkowskie współpracują i, tam gdzie to konieczne, określają wspólne działania, takie jak przygotowanie wspólnych lub skoordynowanych planów lub programów zgodnych z art. 21 w celu zlikwidowania przekroczeń, poprzez zastosowanie odpowiednich, lecz proporcjonalnych środków. 29 PL 2. Komisję zaprasza się do udziału i wspierania procesu współpracy, o którym mowa w ust. 1. W razie konieczności Komisja, uwzględniając sprawozdania określone w art. 9 dyrektywy 2001/81/WE, podejmuje decyzję czy należy podjąć dalsze działania na poziomie wspólnotowym, mające na celu ograniczenie emisji prekursorów odpowiedzialnych za transgraniczne zanieczyszczenie. 3. Państwa Członkowskie, gdy to właściwe - zgodnie z art. 22, przygotowują i realizują wspólne krótkoterminowe plany działania obejmujące sąsiednie obszary w innych Państwach Członkowskich. Państwa Członkowskie zapewniają, aby takie sąsiednie obszary w innych Państwach Członkowskich, które opracowały krótkoterminowe plany działania, otrzymywały wszystkie właściwe informacje. 4. W przypadku przekroczenia progu informowania lub progu ostrzegawczego w strefach lub aglomeracjach położonych blisko granic, tak szybko jak to możliwe należy zawiadomić właściwe władze w sąsiednich Państwach Członkowskich. Informacje są podawane do publicznej wiadomości. 5. Opracowując plany i programy określone w ust. 1 i 3 oraz przekazując informacje do publicznej wiadomości, zgodnie z ust. 4, Państwa Członkowskie nawiązują w stosownych przypadkach współpracę z państwami trzecimi, w szczególności z krajami kandydującymi. Rozdział V Informacja i sprawozdania Artykuł 24 Podawanie informacji do wiadomości publicznej 1. Państwa Członkowskie zapewniają, aby zarówno społeczeństwo jak i właściwe organizacje, takie jak organizacje ochrony środowiska, organizacje konsumenckie oraz organizacje reprezentujące interesy wrażliwych grup ludności, a także inne właściwe jednostki zajmujące się ochroną zdrowia, były odpowiednio i na czas informowane: a) o jakości powietrza, zgodnie z załącznikiem XVI; b) o decyzjach odraczających, zgodnie z art. 20 ust. 1; c) o wszystkich wyjątkach zgodnie z art. 20 ust. 2; d) o planach i programach oraz programach ograniczania zanieczyszczeń, o których mowa w art. 16 ust. 2, art. 20 ust. 1 lit. b) i art. 21. Informacje udostępnia się bezpłatnie poprzez łatwo dostępne media, w tym internet lub inne stosowne środki komunikacji, z uwzględnieniem przepisów dyrektywy […]. PL 30 PL 2. Państwa Członkowskie udostępniają ludności wyczerpujące roczne sprawozdania na temat zanieczyszczeń podlegających przepisom niniejszej dyrektywy. Sprawozdania te co najmniej przedstawiają poziomy przekraczające wartości dopuszczalne, pułapy stężenia, wartości docelowe, długoterminowe cele, progi informowania i progi ostrzegawcze, dla przedmiotowych okresów sprawozdawczych. Powyższe informacje zawierają także ocenę skutków tych przekroczeń. Sprawozdania mogą zawierać, w razie konieczności, dodatkowe informacje i ocenę w zakresie ochrony lasów, jak również informacje na temat pozostałych zanieczyszczeń, dla których przepisy o monitorowaniu zawarte są w niniejszej dyrektywie, takich jak, między innymi, wybrane prekursory ozonu niepodlegające uregulowaniom, podane w załączniku X sekcji B. Artykuł 25 Przekazywanie informacji i sprawozdań Państwa Członkowskie zapewniają, że atmosferycznego udostępniane są Komisji. informacje na temat jakości powietrza Artykuł 26 Środki korygujące i wykonawcze 1. Komisja, zgodnie z procedurą, o której mowa w art. 27 ust. 2, zmienia w niezbędnym zakresie załączniki od I do VI, załączniki od VIII do X i załącznik XV. Jednak zmiany te nie mogą bezpośrednio lub pośrednio wpływać na modyfikację żadnego z następujących elementów: 2. a) wartości dopuszczalnych, pułapów stężenia, wymogów dotyczących ograniczania narażenia, poziomów krytycznych, wartości docelowych, progów informowania i progów ostrzegawczych oraz długoterminowych celów podanych w załącznikach VII oraz od XI do XIV; b) terminów osiągnięcia zgodności z poszczególnymi parametrami określonymi w lit. a). Komisja, zgodnie z procedurą, o której mowa w art. 27 ust. 2, określa zakres informacji udostępnianych przez Państwa Członkowskie zgodnie z art. 25. Komisja określa także zasady usprawnienia metod przesyłania tych danych, a także sposoby wymiany informacji oraz przekazywania danych z sieci i poszczególnych stacji dokonujących pomiarów skażenia powietrza na terenie Państw Członkowskich, zgodnie z procedurą, o której mowa w art. 27 ust. 2. 3. PL Komisja opracowuje wytyczne dotyczące porozumień w zakresie ustanowienia wspólnych stacji pomiarowych, o których mowa w art. 6 ust. 5. 31 PL 4. Komisja publikuje wytyczne dotyczące wykazania równoważności, o której mowa w załączniku VI, sekcji B. Rozdział VI Komitet, przepisy przejściowe i końcowe Artykuł 27 Komitet 1. Komisję wspomaga komitet o nazwie atmosferycznego”, dalej zwany „komitetem”. „Komitet ds. jakości powietrza 2. W przypadku, gdy przywołuje się niniejszy ustęp, zastosowanie mają art. 5 i 7 decyzji 1999/468/WE, uwzględniając przepisy jej art. 8. Okres ustanowiony w art. 5 ust. 6 decyzji 1999/468/WE wynosi trzy miesiące. 3. Komitet przyjmuje swój regulamin wewnętrzny. Artykuł 28 Kary Państwa Członkowskie ustanawiają system kar stosowanych w razie naruszenia przepisów krajowych, przyjętych zgodnie z niniejszą dyrektywą, i podejmą wszelkie niezbędne działania w celu stosowania kar. Przewidziane kary muszą być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające. Państwa Członkowskie przekazują Komisji teksty tych przepisów najpóźniej do dnia określonego w art. 31 ust. 1, a także bezzwłocznie informują Komisję o wszelkich późniejszych zmianach, mających wpływ na powyższe przepisy. Artykuł 29 Uchylenie i przepisy przejściowe 1. Dyrektywy 96/62/WE, 1999/30/WE, 2000/69/WE i 2002/3/WE uchyla się z dniem podanym w art. 31 ust. 1 niniejszej dyrektywy, bez uszczerbku dla obowiązków nałożonych na Państwa Członkowskie odnoszących się do ograniczeń czasowych w zakresie transpozycji i stosowania powyższych dyrektyw. Jednakże w mocy pozostają następujące artykuły: PL a) artykuł 5 dyrektywy 96/62/WE do dnia 31 grudnia 2010 r.; b) artykuł 11 ust. 1 dyrektywy 96/62/WE oraz art. 10 ust. 1 i ust. 2 dyrektywy 2002/3/WE do momentu wejścia w życie środków wykonawczych, o których mowa w art. 26 ust. 2 niniejszej dyrektywy; 32 PL c) artykuł 9 ust. 3 i 4 dyrektywy 1999/30/WE do dnia 31 grudnia 2009 r. 2. Odniesienia do uchylonych dyrektyw są traktowane jako odniesienia do niniejszej dyrektywy i odczytywane zgodnie z tabelą korelacji w załączniku XVII. 3. Decyzja 97/101/WE zostaje uchylona z dniem wejścia w życie środków wykonawczych, o których w art. 26 ust. 2 niniejszej dyrektywy. Artykuł 30 Przegląd W okresie pięciu lat od przyjęcia dyrektywy, Komisja dokona przeglądu przepisów odnoszących się do PM2,5. W szczególności Komisja opracuje i zaproponuje szczegółowe działania mające na celu ustalenie prawnie wiążących zobowiązań dotyczących ograniczenia stopnia narażenia, uwzględniających różnorodność sytuacji w poszczególnych Państwach Członkowskich w przyszłości w zakresie jakości powietrza i możliwości ograniczenia zanieczyszczeń. Artykuł 31 Transpozycja 1. Państwa Członkowskie wprowadzają w życie przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne niezbędne do wykonania niniejszej dyrektywy najpóźniej do dnia 31 grudnia 2007 r. Niezwłocznie przedstawiają Komisji teksty powyższych przepisów oraz tabelę korelacji pomiędzy nimi a niniejszą dyrektywą. Przepisy te zawierają odesłanie do niniejszej dyrektywy lub odesłanie takie towarzyszy ich urzędowej publikacji. Metody dokonywania takiego odesłania określane są przez Państwa Członko Przepisy te zawierają odniesienie do niniejszej dyrektywy lub odniesienie to towarzyszy ich urzędowej publikacji. Metody dokonywania takiego odniesienia określane są przez Państwa Członkowskie. 2. Państwa Członkowskie przekazują Komisji tekst podstawowych przepisów prawa krajowego przyjętych w obszarze objętym niniejszą dyrektywą. Artykuł 32 Niniejsza dyrektywa wchodzi w życie w dniu jej opublikowania w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. PL 33 PL Artykuł 33 Niniejsza dyrektywa skierowana jest do Państw Członkowskich. Sporządzono w Brukseli, dnia […] r. W imieniu Parlamentu Europejskiego Przewodniczący […] PL W imieniu Rady Przewodniczący […] 34 PL ZAŁĄCZNIK I CELE DOTYCZĄCE JAKOŚCI DANYCH A. CELE DOTYCZĄCE JAKOŚCI DANYCH W ZAKRESIE OCENY JAKOŚCI POWIETRZA Dwutlenek siarki, dwutlenek azotu i tlenki azotu oraz tlenek węgla Stałe pomiary (1) Niepewność Minimalny zakres danych Minimalny przedział czasowy: -obszary miejskie, z ruchem ulicznym - zakłady przemysłowe Pomiary wskaźnikowe Niepewność Minimalny zakres danych Minimalny przedział czasowy Niepewność modelowania: Co godzinę Średnie ośmiogodzinne Średnie dzienne Średnie roczne PL Benzen 25 % 90 % 15 % 90 % Pył zawieszony (PM10/PM2,5) i ołów Ozon oraz odpowiednie NO i NO2 25 % 90 % 15 % 90 % latem 75 % zimą 50 % 90 % 14 %(4) 30 % 90 % >10 % latem jeszcze nie zdefiniowano 50 % 50 % 50 % 35 % (2) 90 % 25 % 90 % 14 %(4) 30 % 90 % 14 %(3) 50 % 50 % 30 % 50% - 35 PL Niepewność obiektywnej oceny 75 % 100 % 100 % 75 % (1) Państwa Członkowskie mogą stosować pomiary wyrywkowe zamiast stałych pomiarów dla benzenu i pyłu zawieszonego jeśli są w stanie wykazać Komisji, że niepewność pomiarów, w tym niepewność wynikająca z wyrywkowych próbek, spełnia cele jakościowe w 25 %, a przedział czasowy pomimo wszystko przekracza minimalny przedział czasowy wymagany dla pomiarów wskaźnikowych. Wyrywkowe badania muszą być równo rozłożone w czasie w trakcie roku w celu uniknięcia wypaczenia danych. Niepewność danych wynikająca z wyrywkowych badań może zostać określona zgodnie z procedurą przewidzianą przez ISO 11222 (2002) – „Określenie niepewności średniej czasowej pomiarów jakości powietrza”. Jeśli wyrywkowe badania stosuje się do oceny ilości przekroczonych poziomów (N[oszacowanie]) dziennej wartości dopuszczalnej PM10, należy zastosować następującą korektę: N[oszacowanie] = N[pomiar] x 365 dni / ilość dni pomiaru. (2) rozłożone w czasie w ciągu roku, a zatem reprezentatywne dla zmiennych warunków klimatycznych i drogowych (3) wyrywkowo jednodniowy pomiar w tygodniu, równo rozłożony w ciągu roku, lub 8 tygodni równo rozłożonych w ciągu roku (4) wyrywkowo jeden pomiar w tygodniu, równo rozłożony w ciągu roku, lub 8 tygodni równo rozłożonych w ciągu roku Niepewność (określona na 95 % poziomu wiarygodności) metod oceny zostanie oceniona zgodnie z zasadami zawartymi w wytycznych CEN w zakresie wyrażania niepewności pomiarów (ENV 13005-1999), metodologią ISO 5725:1994 i wskazówkami zawartymi w sprawozdaniu CEN „Jakość powietrza – podejście do oszacowania niepewności w referencyjnych metodach pomiaru powietrza atmosferycznego” (CR 14377:2002E). Podane w tabeli wartości procentowe dotyczą pojedynczych pomiarów uśrednionych w danym okresie, dla których określono wartości dopuszczalne, dla 95 % przedziału wiarygodności. Dla pomiarów stałych niepewność interpretuje się jako określoną dla regionu właściwą wartość dopuszczalną. Niepewność modelowania i obiektywnego oszacowania jest definiowana jako maksymalne odchylenie między zmierzonym i obliczonym poziomem stężenia w danym okresie dla wartości dopuszczalnej, bez uwzględnienia zdarzeń występujących w czasie. Wymogi dotyczące minimalnej ilości uzyskanych danych i minimalnego przedziału czasowego nie uwzględniają utraty danych z powodu okresowej kalibracji lub normalnej konserwacji sprzętu. B. WYNIKI OCENY JAKOŚCI POWIETRZA Dla stref lub aglomeracji, dla których inne źródła informacji uzupełniają dane uzyskane w wyniku przeprowadzonych pomiarów lub są jedynymi środkami oceny jakości powietrza, należy zebrać następujące informacje: – opis wykonywanych czynności związanych z oceną; – zastosowane szczegółowe metody, z odniesieniem do opisu danej metody, PL 36 PL – źródła danych i informacji; – opis wyników, wraz ze wskaźnikami niepewności, a w szczególności określenie zasięgu każdego z obszarów lub, gdzie stosowne, długości przebiegającej przez strefę lub aglomerację drogi, na której stężenie przekracza wartości dopuszczalne, pułap stężenia lub długoterminowe cele plus margines tolerancji, w zależności od przypadku, oraz opis każdego obszaru, na terenie którego stężenie przekracza górny lub dolny próg oszacowania; – informacje dotyczące ludności potencjalnie narażona na działanie przekroczonych poziomów stężeń w stosunku do wartości dopuszczalnych. C. GWARANCJA 1. Dla zagwarantowania dokładności pomiarów i zgodności z celami dotyczącymi jakości danych podanymi w sekcji A niniejszego załącznika, właściwe władze i organy, określone zgodnie z art. 3, zapewniają spełnienie następujących warunków:możliwość śledzenia wszystkich pomiarów dokonywanych w związku z oceną jakości powietrza atmosferycznego zgodnie z art. 4; JAKOŚCI W ZAKRESIE OCENY ATMOSFERYCZNEGO: POTWIERDZANIE DANYCH JAKOŚCI POWIETRZA – instytucje obsługujące sieci i poszczególne stacje pomiarowe posiadają wdrożone systemy gwarancji jakości i kontroli jakości, które gwarantują okresowe przeglądy zapewniające dokładność urządzeń pomiarowych; – proces gwarancji jakości/kontroli jakości wdrożony jest w zakresie zbierania danych i przygotowywania sprawozdań, a instytucje wyznaczone do tego zadania aktywnie uczestniczą w odpowiednich unijnych programach gwarancji jakości; – krajowe laboratoria, wyznaczone przez właściwe władze lub organy, określone zgodnie z art. 3, biorą udział we wspólnotowych procedurach porównywania danych dotyczących zanieczyszczeń podlegających uregulowaniom niniejszej dyrektywy, są akredytowane zgodnie z EN/ISO 17025 w zakresie metod stosowanych do celów powyższych procedur porównywania danych, lub są w takcie akredytacji. Na terenie Państw Członkowskich laboratoria te biorą udział w procesie koordynacji wspólnotowych programów zapewnienia jakości organizowanych przez Komisję, a także koordynują na poziomie krajowym właściwą realizację metod referencyjnych i prezentację równoważności metod niereferencyjnych. 2. PL Wszelkie przesyłane dane uważa się za ważne. 37 PL ZAŁĄCZNIK II OKREŚLENIE WYMOGÓW W ZAKRESIE OCENY STĘŻENIA DWUTLENKU SIARKI, DWUTLENKU AZOTU ORAZ TLENKÓW AZOTU PYŁU ZAWIESZONEGO (PM10 i PM2,5), OŁOWIU, TLENKU WĘGLA I BENZENU W POWIETRZU ATMOSFERYCZNYM NA TERENIE STREFY LUB AGLOMERACJI A. GÓRNY I DOLNY PRÓG OSZACOWANIA Zastosowanie mają następujące górne i dolne progi oszacowania: a) Dwutlenek siarki Ochrona roślinności Ochrona zdrowia Górny próg oszacowania 60 % 24-godzinnej wartości dopuszczalnej (75 µg/m3, nie może zostać przekroczona więcej niż 3 razy w ciągu roku kalendarzowego) 60 % wartości dopuszczalnej dla okresu zimowego (12 µg/m3) Dolny próg oszacowania 40 % 24-godzinnej wartości dopuszczalnej (50 µg/m3, nie może zostać przekroczona więcej niż 3 razy w ciągu roku kalendarzowego) 40 % wartości dopuszczalnej dla okresu zimowego (8 µg/m3) b) PL Dwutlenek azotu i tlenki azotu Godzinowa wartość dopuszczalna dla ochrony zdrowia ludzi (NO2) Roczna wartość dopuszczalna dla ochrony zdrowia ludzi (NO2) Roczna wartość dopuszczalna dla ochrony roślinności (NO2) Górny próg oszacowania 70 % wartości dopuszczalnej 140 µg/m3, nie może zostać przekroczone więcej niż 18 razy w roku kalendarzowym 80 % wartości dopuszczalnej (32 µg/m3) 80 % wartości dopuszczalnej (24 µg/m3) Dolny próg oszacowania 50 % wartości dopuszczalnej (100 µg/m3, nie może zostać przekroczona więcej niż 18 razy w ciągu roku kalendarzowego) 65 % wartości dopuszczalnej (26 µg/m3) 65 % wartości dopuszczalnej (19,5 µg/m3) 38 PL c) Pył zawieszony (PM10/PM2,5) średnia 24-godzinna średnia roczna PM10 średnia roczna PM2,5 Górny próg oszacowania 30 µg/m3, nie może zostać przekroczone więcej niż 7 razy w roku kalendarzowym 14 µg/m3 10 µg/m3 Dolny próg oszacowania 20 µg/m3, nie może zostać przekroczone więcej niż 7 razy w roku kalendarzowym 10 µg/m3 7 µg/m3 d) Ołów średnia roczna Górny próg oszacowania 70 % wartości dopuszczalnej (0,35 µg/m3) Dolny próg oszacowania 50 % wartości dopuszczalnej (0,25 µg/m3) e) Benzen średnia roczna Górny próg oszacowania 70 % wartości dopuszczalnej (3,5 µg/m3) Dolny próg oszacowania 40 % wartości dopuszczalnej (2 µg/m3) f) Tlenek węgla średnia 8-godzinna Górny próg oszacowania 70 % wartości dopuszczalnej (7 mg/m3) Dolny próg oszacowania 50 % wartości dopuszczalnej (5 mg/m3) B. OKREŚLANIE PRZEKROCZEŃ GÓRNYCH I DOLNYCH PROGÓW OSZACOWANIA Przekroczenia górnych i dolnych progów oszacowania muszą być określane na podstawie stężeń w ciągu poprzednich pięciu lat, w przypadku gdy dostępne są wystarczające dane. Próg oszacowania będzie uznany za przekroczony, jeżeli został przekroczony przynajmniej w ciągu trzech odrębnych lat w okresie poprzednich pięciu lat. Jeżeli dostępne dane nie obejmują całego okresu pięciu lat, Państwa Członkowskie mogą łączyć krótkie okresy pomiarów w ciągu roku przeprowadzanych w miejscach, które mogą być typowe dla najwyższego poziomu zanieczyszczenia z wynikami uzyskanymi z inwentaryzacji emisji lub podczas modelowania, w celu stwierdzenia, czy górne i dolne progi oszacowania zostały przekroczone. PL 39 PL ZAŁĄCZNIK III LOKALIZACJA PUNKTÓW POBORU PRÓBEK DO POMIARU DWUTLENKU SIARKI, DWUTLENKU AZOTU I TLENKÓW AZOTU ORAZ PYŁU ZAWIESZONEGO (PM10 i PM2,5), OŁOWIU, TLENKU WĘGLA I BENZENU W POWIETRZU ATMOSFERYCZNYM Do pomiarów stałych stosuje się następujące uwagi: A. ROZMIESZCZENIE W SKALI MAKRO a) Ochrona zdrowia ludzi 1. Punkty poboru próbek, mające na celu ochronę zdrowia ludzi, są rozmieszczone tak, aby zapewnić dane dotyczące: – obszarów w obrębie stref i aglomeracji, w których stwierdzono najwyższe stężenie, na którego bezpośrednie lub pośrednie działanie ludzie mogli być narażeni przez wystarczająco długi okres czasu w stosunku do okresu uśredniania wartości dopuszczalnej(-ych) lub pułapu(-ów) stężeń; – poziomów stężenia na innych obszarach w obrębie stref i aglomeracji, reprezentatywnych dla stopnia narażenia ogółu ludności. PL 2. Punkty poboru próbek są z zasady zlokalizowane w taki sposób, aby można było uniknąć pomiaru bardzo małych mikrośrodowisk w ich bezpośrednim otoczeniu, co oznacza, że punkt poboru próbek musi być zlokalizowany w taki sposób, aby badane powietrze było reprezentatywne dla jakości powietrza na otaczającym obszarze nie mniejszym niż 200 m2 w miejscach oddziaływania ruchu drogowego i na obszarze o powierzchni co najmniej 250 m x 250 m na terenach przemysłowych, tam gdzie to możliwe. 3. Punkty poboru próbek na obszarach miejskich są tak zlokalizowane, aby na poziom zanieczyszczenia miało wpływ połączenie zanieczyszczeń pochodzących ze wszystkich źródeł znajdujących się pod wiatr w stosunku do stacji pomiarowej. Stopień zanieczyszczenia nie powinien być zdominowany przez jedno źródło, chyba, że sytuacja ta jest typowa dla większego obszaru miejskiego. Powyższe punkty poboru próbek są zazwyczaj reprezentatywne dla kilku kilometrów kwadratowych. 4. W przypadku, gdy chodzi o ocenę poziomów terenowych, na punkt poboru próbek nie mają wpływu aglomeracje lub obiekty przemysłowe znajdujące się w pobliżu, np. obiekty w odległości mniejszej niż kilka kilometrów. 5. W przypadku, gdy chodzi o ocenę wpływu zanieczyszczeń ze źródeł przemysłowych, przynajmniej jeden punkt poboru próbek jest zlokalizowany z wiatrem w stosunku do źródła zanieczyszczeń na terenie najbliższego obszaru mieszkalnego. W przypadku, gdy nie jest znane stężenie zanieczyszczeń w terenie, dodatkowy punkt poboru próbek zlokalizowany jest w sferze oddziaływania głównego kierunku wiatru. 40 PL 6. Punkty poboru próbek, gdzie to możliwe, są reprezentatywne dla podobnych miejsc, które nie znajdują się w bezpośrednim sąsiedztwie. 7. Uwzględnia się również potrzebę rozmieszczenia punktów poboru próbek na wyspach, jeżeli jest to konieczne dla ochrony zdrowia ludzi. b) Ochrona roślinności Punkty poboru próbek mające na celu ochronę roślinności zlokalizowane są w odległości ponad 20 km od aglomeracji lub ponad 5 km od innych obszarów zabudowanych, instalacji przemysłowych lub autostrad, co oznacza, że punkt poboru próbek musi być zlokalizowany w taki sposób, aby badane powietrze było reprezentatywne dla jakości powietrza na otaczającym obszarze nie mniejszym niż 1 000 km2. Państwo Członkowskie może zdecydować o zlokalizowaniu punktu poboru próbek w mniejszej odległości lub o wykorzystywaniu go do badania jakości powietrza na mniejszym obszarze, biorąc pod uwagę warunki geograficzne. Uwzględnia się potrzebę oceny jakości powietrza na wyspach. B. ROZMIESZCZENIE W SKALI MIKRO W miarę możliwości należy przestrzegać następujących wytycznych: – przepływu wokół czerpni nie powinny utrudniać (w promieniu co najmniej 270°) jakiekolwiek przeszkody wpływające na przepływ powietrza w pobliżu próbnika (który na ogół powinien znajdować się w stosunku do budynków, balkonów, drzew i innych przeszkód w odległości dwukrotnie większej niż wysokość, o jaką przeszkodą przewyższa próbnik; co najmniej 0,5 m od najbliższego budynku w przypadku punktów poboru próbek reprezentatywnych dla jakości powietrza na linii zabudowy); – zasadą ogólną jest, że czerpnia znajduje się między 1,5 m (strefa oddychania) i 4 m powyżej poziomu gruntu. W niektórych wypadkach konieczne może okazać się wyższe umieszczenie (do 8 m). Wyższe usytuowanie może być również odpowiednie, jeżeli stacja jest reprezentatywna dla większego obszaru; – czerpnia nie powinna być umieszczona w bezpośrednim sąsiedztwie źródeł, aby uniknąć bezpośredniego zasysania substancji niezmieszanych z powietrzem atmosferycznym; – otwór wylotowy próbnika powinien być umieszczony w taki sposób, aby uniemożliwić ponowny napływ powietrza do wlotu próbnika; – umieszczenie próbnika w rejonie oddziaływania ruchu drogowego: a) PL w odniesieniu do wszystkich zanieczyszczeń, takie punkty poboru próbek powinny być oddalone co najmniej 25 m od granicy głównych skrzyżowań oraz co najmniej 4 m od środka najbliższego pasa ruchu; 41 PL b) w odniesieniu do dwutlenku azotu i tlenku węgla, wloty próbnika nie powinny znajdować się dalej niż 5 m od krawężnika; c) w odniesieniu do pyłu zawieszonego, ołowiu i benzenu, wloty próbnika powinny być tak rozmieszczone, aby były reprezentatywne dla jakości powietrza w pobliżu linii zabudowy, ale w odległości nie większej niż 10 m od krawężnika. Następujące czynniki mogą również zostać uwzględnione: C. – źródła zakłóceń; – bezpieczeństwo; – dostęp; – dostępność energii elektrycznej i łączności telefonicznej; – widoczność miejsca względem otoczenia; – bezpieczeństwo publiczne oraz bezpieczeństwo pracowników obsługi; – celowość wspólnego umieszczenia punktów poboru próbek różnych substancji zanieczyszczających; – wymagania planistyczne. DOKUMENTACJA I PRZEGLĄD WYBORU MIEJSCA Procedury wyboru miejsca powinny być poparte pełną dokumentacją zebraną na etapie klasyfikacji, zawierającą w szczególności fotografie z odczytem kompasu otaczającego obszaru i szczegółową mapę. Miejsca poddawane są okresowym przeglądom przy użyciu tej samej dokumentacji dla sprawdzenia czy kryteria wyboru nadal pozostają ważne. PL 42 PL ZAŁĄCZNIK IV POMIARY W PUNKTACH TERENOWYCH NIEZALEŻNIE OD STĘŻENIA A. CELE Zasadniczym celem tych pomiarów jest dostarczenie rzetelnej informacji na temat poziomów w terenie. Informacja ta jest niezbędna dla określenia podwyższonych poziomów w bardziej zanieczyszczonych obszarach (takich jak tereny miejskie, obszary przemysłowe, obszary z oddziaływaniem ruchu drogowego), oceny możliwego wpływu przemieszczających się na duże odległości zanieczyszczeń powietrza oraz w celu wspomagania analiz dotyczących podziału źródeł zanieczyszczeń. Konieczna jest także dla lepszego poznania określonych zanieczyszczeń, takich jak pył zawieszony. Ponadto, informacja z terenu jest niezbędna dla celów szerszego zastosowania modelowania także na obszarach miejskich. B. SUBSTANCJE Pomiary PM2,5 muszą obejmować przynajmniej stężenie wagowe i odpowiednie związki chemiczne dla scharakteryzowania jego składu chemicznego. Należy podać przynajmniej poniżej przytoczone związki chemiczne. C. SO42- Na+ NH4+ Ca2+ wolny węgiel (EC) NO3- K+ Cl- Mg2+ węgiel organiczny (OC) ROZMIESZCZENIE Pomiarów należy dokonywać w szczególności na terenach wiejskich zgodnie z załącznikiem III, sekcjami A, B i C. PL 43 PL ZAŁĄCZNIK V KRYTERIA OKREŚLANIA MINIMALNEJ LICZBY PUNKTÓW POBORU PRÓBEK W RAMACH STAŁYCH POMIARÓW STĘŻENIA DWUTLENKU SIARKI (SO2), DWUTLENKU AZOTU (NO2) I TLENKÓW AZOTU ORAZ PYŁU ZAWIESZONEGO (PM10, PM2,5), OŁOWIU, TLENKU WĘGLA I BENZENU W POWIETRZU ATMOSFERYCZNYM A. MINIMALNA LICZBA PUNKTÓW POBORU PRÓBEK DLA POMIARÓW STAŁYCH W CELU OCENY ZGODNOŚCI Z WARTOŚCIAMI DOPUSZCZALNYMI LUB PUŁAPAMI STĘŻENIA ZE WZGLĘDU NA OCHRONĘ ZDROWIA LUDZI ORAZ PROGAMI OSTRZEGAWCZYMI W STREFACH I AGLOMERACJACH, W KTÓRYCH STAŁY POMIAR STANOWI JEDYNE ŹRÓDŁO INFORMACJI a) Źródła rozproszone Liczba mieszkańców aglomeracji lub strefy (w tysiącach) (1) PL W przypadku, gdy stężenia przekraczają górny próg oszacowania (1) W przypadku, gdy stężenia znajdują się między górnym i dolnym progiem oszacowania 0-249 1 1 250-499 2 1 500-749 2 1 750-999 3 1 1 000-1 499 4 2 1 500-1 999 5 2 2 000-2 749 6 3 2 750-3 749 7 3 3 750-4 749 8 4 4 750-5 999 9 4 ≥ 6 000 10 5 Dla NO2, pyłu zawieszonego, tlenku węgla i benzenu: należy uwzględnić przynajmniej jeden terenowy punkt monitorowania na obszarze miejskim i jeden w rejonie oddziaływania ruchu drogowego, pod warunkiem że nie spowoduje to zwiększenia liczby punktów poboru próbek. Całkowita liczba stacji pomiarowych na obszarach miejskich i całkowita liczba stacji pomiarowych w rejonach oddziaływania ruchu drogowego w Państwie Członkowskim nie może różnić się o współczynnik większy niż 2. 44 PL (b) Źródła punktowe W przypadku oceny zanieczyszczenia w pobliżu źródeł punktowych należy obliczyć liczbę punktów poboru próbek dla pomiarów stałych biorąc pod uwagę gęstość emisji, prawdopodobną strukturę rozkładu zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego i potencjalne narażenie ludności. B. Minimalna liczba punktów poboru próbek dla pomiarów stałych w celu oceny zgodnośći w ramach docelowego ograniczania stopnia narażenia na działanie PM2,5 ze względu na ochronę zdrowia ludzi W powyższym celu należy uruchomić jeden punkt poboru próbek na milion mieszkańców w odniesieniu do aglomeracji i dodatkowych konurbacji przekraczających 100 000 mieszkańców. Powyższe punkty poboru próbek mogą pokrywać się z punktami poboru próbek działającymi w ramach sekcji A. C. MINIMALNA LICZBA PUNKTÓW POBORU PRÓBEK DLA POMIARÓW STAŁYCH W CELU OCENY ZGODNOŚCI Z WARTOŚCIAMI KRYTYCZNYMI ZE WZGLĘDU NA OCHRONĘ ROŚLINNOŚCI W INNYCH STREFACH NIŻ AGLOMERACJE W przypadku, gdy stężenia przekraczają górny próg oszacowania W przypadku, gdy stężenia znajdują się między górnym i dolnym progiem oszacowania 1 punkt na każde 20 000 km2 1 punkt na każde 40 000 km2 Dla stref na wyspach należy obliczyć liczbę punktów poboru próbek dla pomiarów stałych, biorąc pod uwagę prawdopodobną strukturę rozkładu zanieczyszczeń powietrza i potencjalne narażenie roślinności. PL 45 PL ZAŁĄCZNIK VI METODY REFERENCYJNE OCENY STĘŻENIA DWUTLENKU SIARKI, DWUTLENKU AZOTU I TLENKÓW AZOTU, PYŁU ZAWIESZONEGO (PM10 I PM2,5), OŁOWIU, TLENKU WĘGLA, BENZENU I OZONU A. REFERENCYJNE METODY POMIAROWE 1. Metoda referencyjna pomiaru dwutlenku siarki Metodę referencyjną pomiaru dwutlenku siarki opisano w EN 14212:2005 „Jakość powietrza atmosferycznego – znormalizowana metoda pomiaru dwutlenku siarki – metoda fluorescencyjna UV”. 2. Metoda referencyjna pomiaru dwutlenku azotu i tlenków azotu Metodę referencyjną pomiaru dwutlenku azotu i tlenków azotu opisano w EN 14212:2005 „Jakość powietrza atmosferycznego – znormalizowana metoda pomiaru stężenia dwutlenku azotu i tlenków węgla – metoda chemiluminescencyjna”. 3. Metoda referencyjna pobierania próbek i pomiaru ołowiu Metodę referencyjną pobierania próbek ołowiu opisano w sekcji A, punkt 4 niniejszego załącznika. Metodę referencyjną pomiaru ołowiu podano w EN 14902:2005 „Metoda referencyjna oznaczania Pb/Cd/As/Ni w powietrzu atmosferycznym”. 4. Metoda referencyjna pobierania próbek i pomiaru PM10 Metodę referencyjną pobierania próbek i pomiaru PM10 opisano w EN 12341:1999 „Jakość powietrza – oznaczenie frakcji PM 10 pyłu zawieszonego – metoda referencyjna i procedura badań terenowych wykazujących równoważność referencyjną metod pomiarowych”. 5. Metoda referencyjna pobierania próbek i pomiaru PM2,5 Metodę referencyjna pobierania próbek i pomiaru PM2,5 opisano w EN 14907:2005 „Znormalizowana metoda pomiaru grawimetrycznego do oznaczania frakcji masy pyłu zawieszonego PM2,5 w powietrzu atmosferycznym”. 6. Metoda referencyjna pobierania próbek i pomiaru benzenu Metodę referencyjną pomiaru benzenu opisano w EN 14662:2005, części 1, 2 i 3 „Jakość powietrza atmosferycznego – metoda referencyjna pomiaru stężenia benzenu”. PL 46 PL 7. Metoda referencyjna pomiaru tlenku węgla Metodę referencyjną pomiaru tlenku węgla opisano w EN 14626:2005 „Jakość powietrza atmosferycznego – znormalizowana metoda pomiaru stężenia tlenku węgla – spektroskopia niedyspersyjna w podczerwieni”. 8. Metoda referencyjna pomiaru ozonu Metodę referencyjną pomiaru ozonu opisano w EN 14625:2005 „Jakość powietrza atmosferycznego – znormalizowana metoda pomiaru stężenia ozonu – fotometria UV”. B. WYKAZYWANIE RÓWNOWAŻNOŚCI 1. Państwo Członkowskie może zastosować każdą inną metodę, jeśli potrafi wykazać, iż daje ona równoważne wyniki w porównaniu z metodami podanymi w sekcji A lub, w przypadku pyłu zawieszonego, każdą inną metodę, jeśli zainteresowane Państwo Członkowskie potrafi wykazać, że jest ona spójna z metodą referencyjną. W takim przypadku wyniki uzyskane za pomocą takiej metody należy skorygować, aby uzyskane wyniki były równoważne z tymi, które otrzymano za pomocą metody referencyjnej. 2. Komisja może zażądać od Państwa Członkowskiego przygotowania i przedstawienia sprawozdania w celu wykazania równoważności, zgodnie z punktem 1. 3. Oceniając dopuszczalność sprawozdania, o którym mowa w punkcie 2, Komisja zastosuje się do wytycznych dotyczących wykazywania równoważności (wytyczne te zostaną opublikowane). W przypadku stosowania przez Państwo Członkowskie tymczasowych wskaźników do oceny równoważności, muszą one być potwierdzone i/lub zmienione zgodnie z wytycznymi Komisji. 4. Państwa Członkowskie powinny zapewnić, aby w każdym uzasadnionym przypadku zastosowanie miała korekta także wstecznie w odniesieniu do poprzednich danych w celu uzyskania odpowiedniego poziomu porównywalności danych. C. NORMALIZACJA W odniesieniu do zanieczyszczeń gazowych, ich wielkość musi być znormalizowana przy temperaturze 293 K i ciśnieniu atmosferycznym 101,3 kPa. Jeśli chodzi o pył zawieszony i substancje analizowane w pyle zawieszonym (np. ołów), wielkość pomiaru odnosi się do warunków otoczenia. PL 47 PL ZAŁĄCZNIK VII WARTOŚCI DOCELOWE I CELE DŁUGOTERMINOWE A. WARTOŚCI DOCELOWE I CELE DŁUGOTERMINOWE DOTYCZĄCE OZONU 1. Definicje i kryteria a) Definicje AOT40 (wartość wyrażona w (µg/m3)·h) oznacza wynik różnicy pomiędzy godzinnymi stężeniami wyższymi niż 80 µg/m3 (= 40 części na miliard) a 80 µg/m3 w danym okresie czasu, przy wykorzystaniu jedynie wartości 1-godzinnej zmierzonej pomiędzy godziną 8:00 a 20:00 czasu środkowo - europejskiego każdego dnia1. b) Kryteria Do kontroli poprawności danych w trakcie ich gromadzenia i obliczania parametrów statystycznych zastosowanie mają następujące kryteria: Parametr wartości jednogodzinne 75 % (tj. 45 minut) wartości ośmiogodzinne 75 % wartości (tj. 6 godzin) maksymalna średnia dzienna ośmiogodzinna liczona z 8 godzinowo kroczących godzin 75 % kroczących średnich jednogodzinnych z 8 godzin (tj. 18 średnich ośmiogodzinnych dziennie) AOT40 90 % wartości jednogodzinnych w okresie czasu określonym do obliczenia wartości AOT40 (a) Średnia roczna 90 % wartości jednogodzinnych oddzielnie w okresie letnim (od kwietnia do września) i 75 % w okresie zimowym (od stycznia do marca, od października do grudnia) Ilość przekroczeń i wartości maksymalne w miesiącu 90 % maksymalnych średnich dziennych wartości ośmiogodzinnych (27 dostępnych wartości dziennych w miesiącu) 90 % jednogodzinnych wartości pomiędzy 8:00 a 20:00 czasu środkowoeuropejskiego 1 PL Wymagany udział ważnych danych lub odpowiedniego przedziału czasowego dla najbardziej preryferyjnych regionów. 48 PL Ilość przekroczeń i wartości maksymalne w miesiącu (a) W przypadkach, gdy nie są dostępne wszystkie dane z pomiarów, należy zastosować następujący współczynnik do obliczenia wartości AOT40: AOT40oszacowanie * pięć z sześciu miesięcy w okresie letnim (od kwietnia do września) = AOT40pomiar x całkowita możliwa liczba godzin* ilość wartości pomiarowych jednogodzinnych jest to liczba godzin w okresie czasu potrzebnym do określenia AOT40, (tj. godziny od 08:00 do 20:00 czasu środkowoeuropejskiego od dnia 1 maja do dnia 31 lipca każdego roku dla celów ochrony roślinności oraz od dnia 1 kwietnia do dnia 30 września każdego roku dla celów ochrony lasów). 2. Wartości docelowe Cel Okres uśredniania pomiarów Wartość docelowa Termin realizacji wartości docelowej Ochrona zdrowia ludzi średnia max. 8 godz. dziennie(a) 120 µg/m3 nie może zostać przekroczone więcej niż przez 25 dni w roku kalendarzowym średnio na przestrzeni trzech lat (b) 2010 Ochrona roślinności od maja do lipca AOT40 (obliczone na podstawie wartości jednogodzinnych) 2010 18 000 µg/m3•h uśrednione na przestrzeni pięciu lat (b) (a) Maksymalne średnie stężenie dzienne z 8 godzin wybiera się po przeanalizowaniu kolejnych średnich kroczących z 8 godzin, obliczanych na podstawie danych godzinowych oraz uaktualnianych co godzinę. Każda obliczona w ten sposób średnia z 8 godzin przypisana zostaje do dnia, w którym się kończy; tj. pierwszy okres obliczeniowy dla danego dnia będzie okresem od godziny 17:00 dnia poprzedniego do godziny 01:00 dnia bieżącego; ostatni okres obliczeniowy dla danego dnia będzie okresem od godziny 16:00 do 24:00 tego dnia. (b) Jeśli średnie trzyletnie lub pięcioletnie nie mogą być określone na podstawie pełnych kolejnych danych rocznych, minimalne wymagane dane roczne dla sprawdzenia zgodności z wartościami docelowymi są następujące: – dla wartości docelowej w odniesieniu do ochrony zdrowia ludzi: ważne dane dla jednego roku; – dla wartości docelowej w odniesieniu do ochrony roślinności: ważne dane dla trzech lat. PL 49 PL 3. Cele długoterminowe Cel Ochrona zdrowia ludzi Ochrona roślinności Okres uśredniania pomiarów średnia max. 8 godz. dziennie w roku kalendarzowym od maja do lipca Wartość docelowa Termin osiągnięcia celu długoterminow ego (120 µg/m3) - AOT40 (obliczone na podstawie wartości jednogodzinnych) - 6 000 µg/m3•h PL 50 PL ZAŁĄCZNIK VIII KRYTERIA KLASYFIKOWANIA I ROZMIESZCZANIA PUNKTÓW POBORU PRÓBEK DO OCENY STĘŻEŃ OZONU Do pomiarów stałych stosuje się następujące uwagi: A. ROZMIESZCZENIE W SKALI MAKRO Rodzaj stacji Miejskie Cele pomiarów Reprezentatywność (a) Ochrona zdrowia ludzi: Kilka km2 ocena stopnia narażenia ludności miejskiej na działanie ozonu, tj. tam, gdzie gęstość zaludnienia i stopień stężenia ozonu są stosunkowo wysokie i reprezentatywne w zakresie stopnia narażenia całej ludności Podmiejskie Ochrona zdrowia ludzi i Kilkanaście km2 roślinności: ocena stopnia narażenia ludności i roślinności na obrzeżach aglomeracji, gdzie występują najwyższe poziomy stężenia ozonu, na których działanie ludność i roślinność mogą być bezpośrednio i pośrednio narażone Wiejskie PL Ochrona zdrowia ludzi i Poziomy roślinności: subregionalne ocena stopnia narażenia (kilka km2) ludności, upraw i naturalnych ekosystemów na stężenie ozonu w skali subregionalnej 51 Kryteria rozmieszczenia w skali makro Z dala od wpływu lokalnych emisji, takich jak ruch drogowy, stacje benzynowe, itp.; Przewiewne miejsca, gdzie można dokonać pomiarów dobrze zmieszanych poziomów. Miejsca takie jak obszary mieszkalne i handlowe w miastach, parkach (z dala od drzew), szerokie ulice lub place o małym natężeniu ruchu lub zamknięte dla ruchu, otwarte tereny o przeznaczeniu edukacyjnym, sportowym lub rekreacyjnym. W pewnej odległości od miejsca maksymalnej emisji, pod wiatr w stosunku do głównego kierunku/ kierunków wiatru w trakcie panowania korzystnych warunków do powstawania ozonu; W miejscach, gdzie ludność, wrażliwe uprawy lub naturalne ekosystemy na obrzeżach aglomeracji narażone są na wysokie poziomy stężenia ozonu; W razie konieczności, także kilka podmiejskich stacji pomiarowych usytuowanych zgodnie z kierunkiem wiatru na terenie o maksymalnej emisji, w celu określenia poziomów stężenia ozonu w skali regionalnej Stacje mogą być zlokalizowane w małych osiedlach i/lub na obszarach charakteryzujących się naturalnymi ekosystemami, lasami lub uprawami; Reprezentatywne dla ozonu z dala od bezpośredniego wpływu lokalnych emisji takich jak instalacje przemysłowe i drogi; Na otwartej przestrzeni, ale nie na szczytach wysokich gór PL Terenowe (a) Ochrona zdrowia ludzi i roślinności: ocena stopnia narażenia upraw i naturalnych ekosystemów na stężenie ozonu w skali regionalnej, jak również stopnia narażenia ludności Poziom regionu/ kraju/ kontynentu (1 000 do 10 000 km2) Stacje zlokalizowane na obszarach o mniejszej gęstości zaludnienia, np. z naturalnymi ekosystemami, lasami, bardzo daleko od ośrodków miejskich i przemysłowych oraz z dala od lokalnych emisji; Należy unikać miejsc, gdzie lokalnie może wystąpić zjawisko inwersji przy gruncie oraz szczytów wyższych gór; Odradza się lokalizacje nadmorskie z przewagą dziennych cykli wiatru w skali lokalnej. Punkty poboru próbek powinny również, gdzie jest to możliwe, być reprezentatywne dla podobnych miejsc, które nie znajdują się w bezpośrednim sąsiedztwie. Lokalizację stacji wiejskich i terenowych należy skoordynować z wymogami monitorowania określonymi w rozporządzeniu Komisji (WE) nr 1091/94 z 29 kwietnia 1994 r. ustanawiającego niektóre szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia Rady (EWG) nr 3528/86 w sprawie ochrony lasów Wspólnoty przed zanieczyszczeniem atmosferycznym1. B. ROZMIESZCZENIE W SKALI MIKRO Na tyle na ile to możliwe, należy postępować zgodnie z procedurą dotyczącą rozmieszczenia punktów poboru próbek, określoną w załączniku III, sekcji B, ustawiając czerpnię z dala od takich źródeł jak paleniska i kominy i w odległości 10 m od najbliższej drogi, zwiększając odległość w zależności od natężenia ruchu. C. DOKUMENTACJA I PRZEGLĄD WYBORU MIEJSCA Należy postępować zgodnie z procedurami podanymi w załączniku III, sekcji C, stosując odpowiednio przegląd i wykładnię danych wynikających z monitorowania w kontekście procesów meteorologicznych i fotochemicznych wpływających na stężenie ozonu mierzone w odpowiednich miejscach. 1 PL Dz.U. L 125 z 18.5.1994, str. 1. 52 PL ZAŁĄCZNIK IX KRYTERIA OKREŚLANIA MINIMALNEJ LICZBY PUNKTÓW POBORU PRÓBEK DLA STAŁYCH POMIARÓW STĘŻENIA OZONU A. MINIMALNA LICZBA PUNKTÓW POBORU PRÓBEK DLA STAŁYCH POMIARÓW W STACJACH STAŁYCH MAJĄCYCH NA CELU OCENĘ ZGODNOŚCI Z WARTOŚCIAMI DOCELOWYMI, CELAMI DŁUGOTERMINOWYMI ORAZ PROGAMI INFORMOWANIA I PROGAMI OSTRZEGAWCZYMI W PRZYPADKU, GDY POMIARY TE SĄ WYŁĄCZNYM ŹRÓDŁEM INFORMACJI Zaludnienie (× 1 000) Aglomeracje Inne strefy (miejskie i podmiejskie) (a) (podmiejskie i wiejskie) (a) < 250 1 < 500 1 2 < 1 000 2 2 < 1 500 3 3 < 2 000 3 4 < 2 750 4 5 < 3 750 5 6 > 3 750 Stacje terenowe 1 dodatkowa stacja na 2 mln mieszkańców 1 stacja/50 000 km2 jako średnia gęstość we wszystkich strefach w danym kraju(b) 1 dodatkowa stacja na 2 mln mieszkańców (a) Na obszarach podmiejskich, gdzie prawdobodobne jest wystąpienie najwyższego poziomu narażenia należy przewidzieć co najmniej 1 stację.W aglomeracjach co najmniej 50 % stacji musi być zlokalizowanych na (b) Zaleca się 1 stację na 25 000 km2 na obszarach o złożonej sytuacji. B. MINIMALNA LICZBA PUNKTÓW POBIERANIA PRÓBEK DLA POMIARÓW STAŁYCH W ODNIESIENIU DO STREF I AGLOMERACJI REALIZUJĄCYCH CELE DŁUGOTERMINOWE Liczba punktów pobierania próbek w odniesieniu do ozonu, w połączeniu z innymi środkami oceny uzupełniającej, takimi jak modelowanie jakości powietrza i wspólnie z nimi rozmieszczane pomiary dwutlenku azotu, wystarczy do zbadania tendencji zanieczyszczenia ozonem i kontroli zgodności z celami długoterminowymi. Liczba stacji rozmieszczonych w aglomeracjach i innych strefach może zostać zmniejszona do jednej trzeciej stacji wymienionych w sekcji A. W przypadku, gdy informacje ze stałych stacji pomiarowych są wyłącznym źródłem informacji, musi zostać zachowana przynajmniej jedna stacja monitorująca. Jeżeli w strefie, gdzie przeprowadza się ocenę uzupełniającą, nie pozostała żadna stacja, koordynacja ze stacjami znajdującymi się w strefach sąsiadujących zapewni odpowiednią ocenę stężenia ozonu w stosunku do celów długoterminowych. Liczba stacji terenowych musi wynosić 1 na 100 000 km2. PL 53 PL ZAŁĄCZNIK X POMIARY PREKURSORÓW OZONU A. CELE Głównym celem takich pomiarów jest analiza tendencji stężeń prekursorów ozonu, sprawdzenie skuteczności strategii dotyczącej ograniczenia emisji, kontrola spójności wykazu emisji oraz pomoc w przypisaniu źródeł emisji do zaobserwowanych stężeń zanieczyszczenia. Celem dodatkowym jest wspieranie zrozumienia procesów tworzenia się ozonu i rozpraszania prekursorów, jak również zastosowanie modeli fotochemicznych. B. SUBSTANCJE Pomiary stężeń prekursorów ozonu muszą obejmować przynajmniej tlenki azotu (NO i NO2), i odpowiednie lotne związki organiczne (LZO): C. 1-buten izopren etylobenzen etan trans-2-buten n-heksan m+p-ksylen etylen cis-2-buten i-heksan o-ksylen acetylen 1,3-butadien n-heptan 1,2,4-trójmetylobenzen propane n-pentan n-oktan 1,2,3-trójmetylobenzen propen i-pentan i-oktan 1,3,5-trójmetylobenzen n-butan 1-penten benzen formaldehyd i-butan 2-penten toluen węglowodory niemetanowe ROZMIESZCZENIE Pomiarów, w szczególności na obszarach miejskich i podmiejskich, należy dokonywać w dowolnej stacji monitorującej ustanowionej zgodnie z wymogami niniejszej dyrektywy i uznanej za odpowiednią w odniesieniu do celów prowadzenia pomiarów określonych w sekcji A. PL 54 PL ZAŁĄCZNIK XI WARTOŚCI DOPUSZCZALNE DLA OCHRONY ZDROWIA LUDZKIEGO Okres uśredniania pomiarów Wartości dopuszczalne Margines tolerancji Termin realizacji wartości dopuszczalnej 1 godzina 350 µg/m3, nie może zostać przekroczone więcej niż 24 razy w roku kalendarzowym 150 µg/ m3 (43 %) 1 dzień 125 µg/m3, nie może zostać przekroczone więcej niż 3 razy w roku kalendarzowym Brak 200 µg/m3, nie może zostać przekroczone więcej niż 18 razy w roku kalendarzowym 50 % w dniu 19 lipca 1999, zmniejszane w dniu 1 stycznia 2001 r. i co 12 miesięcy od tamtej pory o równą ilość rocznych udziałów procentowych tak aby osiągnąć 0 % do dnia 1 stycznia 2010 r. 1 stycznia 2010 r. (40 µg/m3) 50 % w dniu 19 lipca 1999 r., zmniejszane w dniu 1 stycznia 2001 r. i co 12 miesięcy od tamtej pory o równą ilość rocznych udziałów procentowych tak aby osiągnąć 0 % do dnia 1 stycznia 2010 r. 1 stycznia 2010 r. 10 mg/m3 60 % (5 µg/m3) 5 µg/m3 (100 %) w dniu 13 grudnia 2000 r., zmniejszane w dniu 1 stycznia 2006 r. i co 12 miesięcy od tej pory o 1 µg/m3 tak aby osiągnąć 0 % do dnia 1 stycznia 2010 r. (0,5 µg/m3) 100 % Dwutlenek siarki Dwutlenek azotu 1 godzina Rok kalendarzowy Tlenek węgla średnia max. 8 godz. dziennie(1) Benzen Rok kalendarzowy 1 stycznia 2010 r. Ołów Rok kalendarzowy PL 55 PL PM10 1 dzień Rok kalendarzowy (1) PL 50 µg/m3, nie może zostać przekroczone więcej niż 35 razy w roku kalendarzowym 50 % (40 µg/m3) 20 % Maksymalna średnia ośmiogodzinna wybierana jest po przeanalizowaniu średnich kroczących z 8 godzin, obliczanych na podstawie danych z godziny oraz uaktualnianych co godzinę. Każda średnia ośmiogodzinna w ten sposób obliczona, przypisana zostaje do dnia, w którym się ona kończy; tzn. pierwszy okres obliczeniowy dla danego dnia będzie okresem od godziny 17:00 dnia poprzedniego do godziny 01:00 dnia bieżącego; ostatni okres obliczeniowy dla danego dnia będzie okresem od godziny 16:00 do 24:00 tego dnia. 56 PL ZAŁĄCZNIK XII PROGI INFORMOWANIA I PROGI OSTRZEGAWCZE A. PROGI OSTRZEGAWCZE DLA SUBSTANCJI ZANIECZYSZCZAJĄCYCH INNYCH NIŻ OZON Pomiary należy prowadzić przez trzy kolejne godziny w miejscach reprezentatywnych dla jakości powietrza na obszarze o powierzchni co najmniej 100 km 2 albo w całej strefie lub aglomeracji, zależnie od tego, który z tych obszarów jest mniejszy. B. Substancja zanieczyszczająca Próg ostrzegawczy Dwutlenek siarki (500 µg/m3) Dwutlenek azotu (400 µg/m3) PROGI INFORMOWANIA I PROGI OSTRZEGAWCZE STĘŻENIA OZONU Cel Informacje Alarm (a) PL Okres uśredniania pomiarów Próg 1 godzina 180 µg/m3 1 godzina (a) 240 µg/m3 W odniesieniu do wykonywania art. 18, pomiar aktualnego lub przewidzianego przekroczenia progu należy prowadzić przez trzy kolejne godziny. 57 PL ZAŁĄCZNIK XIII POZIOMY KRYTYCZNE DLA OCHRONY ROŚLINNOŚCI Okres uśredniania pomiarów Poziom krytyczny Margines tolerancji 20 µg/m3 Brak 30 µg/m3 NOx Brak Termin realizacji poziomu krytycznego Dwutlenek siarki Kalendarzowy rok i zima (od dnia 1 października do dnia 31 marca) Tlenki azotu Rok kalendarzowy PL 58 PL ZAŁĄCZNIK XIV DOCELOWE OGRANICZENIE STOPNIA NARAŻENIA I PUŁAP STĘŻENIA DLA PM2,5 A. ŚREDNI WSKAŹNIK NARAŻENIA NA DZIAŁANIE Średni wskaźnik narażenia na działanie wyrażony w µg/m3 (Average Exposure Indicator AEI) zostanie ustalony w oparciu o pomiary w ośrodkach miejskich w strefach i aglomeracjach na całym terytorium Państwa Członkowskiego. Należy go ustalać jako roczne średnie stężenie z 3 lat kalendarzowych dla wszystkich punktów poboru próbek ustanowionych zgodnie z art. 6 i 7. AEI dla roku odniesienia 2010 będzie średnią stężeń z lat 2008, 2009 i 2010. Na tej samej zasadzie AEI dla roku 2020 zostanie obliczony jako roczne średnie stężenie z trzech lat kalendarzowych dla wszystkich punktów poboru próbek z lat 2018, 2019 i 2020. B. DOCELOWE OGRANICZENIE STOPNIA NARAŻENIA Docelowe ograniczenie stopnia narażenia do zrealizowania w odniesieniu do AEI w roku 2010 Termin realizacji docelowego ograniczenia stopnia narażenia 20 procent 2020 Jeśli w roku odniesienia średni wskaźnik narażenia wyrażony w µg/m3 wynosi 7 µg/m3 lub mniej, docelowe ograniczenie stopnia narażenia wynosi zero. C. PUŁAP STĘŻENIA Okres uśredniania pomiarów Pułap stężenia Margines tolerancji (1) Termin realizacji pułapu stężenia Rok kalendarzowy (25 µg/m3) 20 % w dniu wejścia w życie niniejszej dyrektywy, zmniejszane od dnia 1 stycznia następnego roku i co 12 miesięcy od tej pory o równe roczne udziały procentowe aż do osiągnięcia 0 % w dniu 1 stycznia 2010 r. 1 stycznia 2010 r. (1) PL Maksymalny margines tolerancji stosuje się zgodnie z art.15 ust. 4. 59 PL ZAŁĄCZNIK XV INFORMACJE, JAKIE POWINNY BYĆ ZAWARTE W LOKALNYCH, REGIONALNYCH LUB KRAJOWYCH PLANACH LUB PROGRAMACH NA RZECZ POPRAWY JAKOŚCI POWIETRZA ATMOSFERYCZNEGO A. INFORMACJE WYMAGANE NA MOCY ART. 21 (PLANY LUB PROGRAMY) 1. Lokalizacja nadmiernego zanieczyszczenia 2. 3. a) region; b) miasto (mapa); c) stacja pomiarowa (mapa, współrzędne geograficzne). Informacje ogólne a) rodzaj strefy (obszar miejski, przemysłowy, lub wiejski); b) szacunkowa wielkość zanieczyszczonego obszaru (km2) oraz liczba ludności poddanej działaniu zanieczyszczenia; c) użyteczne dane klimatyczne; d) właściwe dane topograficzne; e) dostateczne informacje na temat rodzaju celów wymagających ochrony w danej strefie. Odpowiedzialne władze Nazwiska i adresy osób odpowiedzialnych za przygotowanie i wykonanie planów na rzecz poprawy jakości powietrza. 4. 5. PL Charakter i ocena zanieczyszczenia a) stężenie obserwowane w poprzednich latach (przed wdrożeniem środków dla poprawy jakości powietrza); b) stężenie mierzone od momentu rozpoczęcia projektu c) techniki stosowane przy ocenie. Pochodzenie zanieczyszczenia a) wykaz głównych źródeł emisji odpowiedzialnych za zanieczyszczenie (mapa); b) łączna ilość emisji z tych źródeł (tony/rok); c) informacje o imporcie zanieczyszczeń z innych regionów. 60 PL 6. 7. 8. a) szczegóły dotyczące czynników odpowiedzialnych za przekroczenie (np. transport, łącznie z transportem transgranicznym, tworzenie się wtórnych substancji zanieczyszczających w atmosferze); b) informacje dotyczące możliwych do podjęcia środków poprawy jakości powietrza. Informacje dotyczące środków lub projektów na rzecz poprawy jakości powietrza, istniejących przed wejściem w życie niniejszej dyrektywy, czyli: a) środki lokalne, regionalne, krajowe i międzynarodowe; b) obserwowane skutki zastosowania tych środków. Informacje dotyczące środków lub projektów podjętych w celu zmniejszenia zanieczyszczenia po wejściu w życie niniejszej dyrektywy: a) wykaz i opis wszystkich środków wymienionych w projekcie; b) harmonogram realizacji; c) oszacowanie planowanej poprawy jakości powietrza i przewidywany czas potrzebny na realizację tych celów. 9. Informacje dotyczące środków lub projektów planowanych lub analizowanych w perspektywie długoterminowej. 10. Wykaz publikacji, dokumentów, opracowań itp. będących uzupełnieniem informacji wymaganych w niniejszym załączniku. B. INFORMACJE WYMAGANE NA MOCY ART. 20 OGRANICZENIA ZANIECZYSZCZENIA POWIETRZA) 1. Wszystkie informacje określone w sekcji A niniejszego załącznika. 2. Informacje na temat stanu wdrażania następujących dyrektyw: 1 2 PL Analiza sytuacji UST. 1 LIT. B) (PROGRAM (1) Dyrektywa Rady 70/220/EWG z dnia 20 marca 1970 r. dotycząca zbliżenia ustawodawstw Państw Członkowskich w sprawie środków przeciwko zanieczyszczaniu powietrza przez spaliny samochodowe1; (2) Dyrektywa Rady 88/77/EWG z dnia 3 grudnia 1987 r. w sprawie zbliżenia ustawodawstw Państw Członkowskich odnoszących się do środków przeciwko emisji zanieczyszczeń gazowych z silników Diesla w pojazdach2; Dz.U. L 76 z 6.4.1970, str. 1. Dz.U. L 36 z 9.2.1988, str. 33. 61 PL (3) Dyrektywa 94/63/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia 1994 r. w sprawie kontroli emisji lotnych związków organicznych (LZO) wynikających ze składowania paliwa i jego dystrybucji z terminali do stacji paliw3; (4) Dyrektywa Rady 96/61/WE z dnia 24 września 1996 r. dotycząca zintegrowanego zapobiegania zanieczyszczeniom i ich kontroli4; (5) Dyrektywa 97/68/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 16 grudnia 1997 r. w sprawie zbliżenia ustawodawstw Państw Członkowskich odnoszących się do środków dotyczących ograniczenia emisji zanieczyszczeń gazowych i pyłowych z silników spalinowych montowanych w maszynach samojezdnych nieporuszających się po drogach5; (6) Dyrektywa 98/70/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 października 1998 r. odnosząca się do jakości benzyny i olejów napędowych oraz zmieniająca dyrektywę Rady 93/12/EWG6; (7) Dyrektywa Rady 1999/13/WE z dnia 11 marca 1999 r. w sprawie ograniczenia emisji lotnych związków organicznych spowodowanej użyciem organicznych rozpuszczalników podczas niektórych czynności i w niektórych urządzeniach7; (8) Dyrektywa Rady 1999/32/WE z dnia 26 kwietnia 1999 r. odnosząca się do redukcji zawartości siarki w niektórych paliwach ciekłych oraz zmieniająca dyrektywę 93/12/EWG8; (9) Dyrektywa 2000/76/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 4 grudnia 2000 r. w sprawie spalania odpadów9; (10) Dyrektywa 2001/80/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2001 r. w sprawie ograniczenia emisji niektórych zanieczyszczeń do powietrza z dużych obiektów energetycznego spalania; (11) Dyrektywa 2001/81/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2001 r. w sprawie krajowych poziomów emisji dla niektórych rodzajów zanieczyszczenia powietrza; (12) Dyrektywa 2004/42/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 kwietnia 2004 r. w sprawie o graniczeń emisji lotnych związków organicznych w wyniku stosowania rozpuszczalników organicznych w niektórych farbach i lakierach oraz produktach do odnawiania pojazdów, a także zmieniająca dyrektywę 1999/13/WE10; 3 4 5 6 7 8 9 10 PL Dz.U. L 365 z 31.12.1994, str. 24. Dz.U. L 257 z 10.10.1996, str. 22. Dz.U. L 59 z 27.2.1998, str. 1. Dz.U. L 350 z 28.12.1998, str. 58. Dz.U. L 85 z 29.3.1999, str. 1. Dz.U. L 121 z 11.5.1999, str. 13. Dz.U. L 332 z 28.12.2000, str. 91. Dz.U. L 143 z 30.4.2004, str. 87. 62 PL (13) Dyrektywa […] Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie efektywności wykorzystania energii przez odbiorców końcowych oraz usług energetycznych11; (14) Dyrektywa […] Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniająca dyrektywę 1999/32/WE w odniesieniu do zawartości siarki w paliwach okrętowych12. 3. Informacje o środkach ograniczenia zanieczyszczenia powietrza, których wdrożenie jest rozważane w związku z realizacją celów jakości powietrza, a w tym: Na poziomie aglomeracji lub strefy: 11 12 13 PL a) Ograniczenie emisji ze źródeł stałych poprzez zapewnienie, że małe i średnie stałe obiekty energetycznego spalania (łącznie z tymi do spalania biomasy) są wyposażone w urządzenia do kontroli emisji lub zastąpione innymi. b) Ograniczenie emisji z pojazdów poprzez instalowanie w nich urządzeń do kontroli emisji. Należy wziąć pod uwagę możliwość wykorzystania bodźców ekonomicznych w celu przyspieszenia wdrożenia. c) W celu ograniczenia emisji, zamówienia na pojazdy, paliwa oraz urządzenia do spalania powinny być realizowane przez władze publiczne zgodnie z podręcznikiem na temat ekologicznych zamówień publicznych13, w tym także zamówienia na zakup: – nowych pojazdów, w tym pojazdów o niskiej emisji; – usług transportowych z wykorzystaniem ekologicznie czystszych pojazdów; – stałych źródeł energetycznego spalania o niskiej emisji; – paliw o niskiej emisji dla stałych i mobilnych źródeł. d) Środki podjęte w celu ograniczenia emisji z transportu poprzez planowe zarządzanie ruchem na drogach (w tym wycena kosztów związanych z zatorami drogowymi, zróżnicowanie opłat za parking lub inne bodźce ekonomiczne, tworzenie „stref niskiej emisji”). e) Środki zachęcające do szerszego wykorzystania mniej zanieczyszczających rodzajów transportu. f) Zapewnienie, aby paliwa o niskiej emisji były wykorzystwane w małych, średnich i dużych źródłach stałych oraz mobilnych. Dz.U. L […] z […], str. […]. Dz.U. L […] z […], str. […]. SEC(2004) 1050. 63 PL Na poziomie regionu lub państwa: g) PL Środki podjęte w celu ograniczenia zanieczyszczenia powietrza poprzez system wydawanie zezwoleń na mocy dyrektywy 96/61/WE, poprzez plany krajowe przewidziane na mocy dyrektywy 2001/80/WE i poprzez wykorzystanie instrumentów ekonomicznych takich jak podatki, opłaty i handel uprawnieniami do emisji. 64 PL ZAŁĄCZNIK XVI PODAWANIE INFORMACJI DO WIADOMOŚCI PUBLICZNEJ 1. Państwa Członkowskie zapewnią społeczeństwu regularny dostęp do stale aktualizowanych informacji na temat stężenia w powietrzu substancji zanieczyszczających, podlegających uregulowaniom w ramach niniejszej dyrektywy. 2. Stężenia w środowisku będą podawane jako wartości średnie zgodnie z odpowiednim okresem uśredniania pomiarów, określonym w załącznikach VII i od XI do XIV. Podawane informacje muszą co najmniej określać poziom przekraczający wyznaczone cele jakości powietrza, uwzględniając przy tym wartości dopuszczalne, pułapy stężenia, wartości docelowe, progi alarmowe, progi informowania i cele długoterminowe dla substancji zanieczyszczającej podlegającej uregulowaniom. Zawarta w nich będzie również krótka ocena realizacji celów jakości powietrza i odpowiednie dane na temat wpływu na stan zdrowia, lub w stosownych przypadkach, roślinności. 3. Informacje na temat stężenia w środowisku dwutlenku siarki, dwutlenku azotu, pyłu zawieszonego, ozonu i tlenku węgla będą uaktualniane przynajmniej raz dziennie, a tam gdzie to możliwe, informacje te będą uaktualniane co godzinę. Informacje na temat stężenia w środowisku ołowiu i benzenu, przedstawiane jako wartość średnia dla ostatnich 12 miesięcy, będą uaktualniane co 3 miesiące, a tam, gdzie to możliwe, co miesiąc. 4. Państwa Członkowskie zapewniają, że społeczeństwo będzie informowane na czas o aktualnych lub przewidywanych przekroczeniach progów alarmowych, oraz że wszelkie informacje na temat progów będą podane do publicznej wiadomości. Szczegółowe dane zawierają co najmniej poniższe informacje: a) b) PL Informacje w sprawie zaobserwowanego(-ych) przekroczenia(-ń): – umiejscowienie lub obszar przekroczenia, – typ przekroczonego progu (informowania lub ostrzegawczego), – początek oraz czas trwania przekroczenia, – w odniesieniu do ozonu informacje na temat najwyższego stężenia w ciągu 1 godziny a także najwyższą średnią stężenia z 8 godzin. Prognoza na nadchodzące popołudnie/dzień (dni): – obszar geograficzny, na którym spodziewane są przekroczenia progu informowania i/lub ostrzegawczego, – zmiany stężeń (poprawa, stabilizacja lub pogorszenie), razem z przyczynami tych zmian. 65 PL c) PL Informacje na temat narażonej ludności, możliwych skutków zdrowotnych i zalecanego postępowania: – informacje w sprawie grup ludności objętych ryzykiem, – opis prawdopodobnych symptomów, – zalecane środki ostrożności, które ma podjąć zainteresowana ludność, – wskazanie, gdzie można uzyskać dalsze informacje. d) Iinformacje dotyczące działań zapobiegawczych, mających na celu zmniejszenie zanieczyszczenia i/lub narażenia na jego działanie: wskazanie sektorów stanowiących główne źrodła, zalecenia w sprawie działań mających na celu ograniczenie emisji. e) W przypadku przewidywanych przekroczeń, Państwo Członkowskie podejmie starania, aby na ile to możliwe, wszystkie wymienione, szczegółowe informacje zostały przekazane. 66 PL ZAŁĄCZNIK XVII TABELA KORELACJI Niniejsza dyrektywa Dyrektywa 96/62/WE Dyrektywa 1999/30/WE Dyrektywa 2000/69/WE Dyrektywa 2002/3/WE Art. 1 Art. 1 Art. 1 Art. 1 Art. 1 Art. 2 ust. 1 do 5 Art. 2 ust. 1 do 5 - - - Art. 2 ust. 6 i 7 - - - - Art. 2 ust. 8 Art. 2 ust. 8 Art. 2 ust. 7 - - Art. 2 ust. 9 Art. 2 ust. 6 - - Art. 2 ust. 9 Art. 2 ust. 10 Art. 2 ust. 7 Art. 2 ust. 6 - Art. 2 ust. 11 Art. 2 ust. 11 - - - Art. 2 ust. 12 Art. 2 ust. 12 i 13 - Art. 2 ust. 13 i 14 Art. 2 lit. a) i b) - Art. 2 ust. 14 - - - Art. 2 ust. 10 Art. 2 ust. 15 i 16 Art. 2 ust. 9 i 10 Art. 2 ust. 8 i 9 - Art. 2 ust. 7 i 8 Art. 2 ust. 17 i 18 - Art. 2 ust. 11 i 12 - - Art. 2 ust. 19, 20 i 21 - - - Art. 2 ust. 22 - Art. 2 ust. 10 - - Art. 2 ust. 23 i 24 Art. 6 ust. 5 - - - Art. 2 ust. 25 - - - Art. 2 ust. 13 Art. 3 z wyjątkiem ust. 1 lit. f) Art. 3 - - - - - - Art. 2 ust. 9 i 10, Art. 6 ust. 1 - - Art. 3 ust. 1 lit. f) Art. 4 PL 67 PL Art. 5 PL - Art. 7 ust. 1 Art. 5 ust. 1 - Art. 6 ust. 1 do 4 Art. 6 ust. 1 do 4 - - - Art. 6 ust. 5 - - - - Art. 7 - rt.. 7 ust. 2 i 3 ze zmianami - Art. 5 ust. 2 i 3 ze zmianami Art. 8 - Art. 7 ust. 5 Art. 5 ust. 5 - Art. 9 - - - Art. 9 ust. 1 akapit pierwszy i drugi Art. 10 - - - Artykuł 9 ust. 1 do 3 ze zmianami Art. 11 ust. 1 - - - Art. 9 ust. 4 Art. 11 ust. 2 - - - - Art. 12 Art. 9 - - - Art. 13 ust. 1 - Art. 3 ust. 1, art. 4 ust. 1, art. 5 ust. 1 i art. 6 Art. 3 ust. 1 i art. 4 - Art. 13 ust. 2 - Artykuł 3 ust. 2 i art. 4 ust. 2 - Art. 13 ust. 3 - Art. 5 ust. 5 - - Art. 14 - Art. 3 ust. 1 i art. 4 ust. 1 ze zmianami - - Art. 15 - - - - Art. 16 ust. 1 - - - Art. 3 ust. 1 i art. 4 ust. 1 Art. 16 ust. 2 - - - Art. 3 ust. 2 i 3 Art. 16 ust. 3 - - - Art. 4 ust. 2 Art. 17 - - - Art. 5 Art. 18 Art. 10 ze zmianami Art. 8 ust. 3 - Art. 6 ze zmianami 68 PL PL Art. 19 - Art. 3 ust. 4 i art. 5 ust. 4 ze zmianami - - Art. 20 - - - - Art. 21 Art. 8 ust. 1 do 4 ze zmianami - - Art. 22 Art. 7 ust. 3 ze zmianami - - Art. 7 ze zmianami Art. 23 Art. 8 ust. 5 ze zmianami - - Art. 8 ze zmianami Art. 24 - Art. 8 ze zmianami Art. 7 ze zmianami Art. 6 ze zmianami Art. 25 Art. 11 ze zmianami Art. 5 ust. 2 akapit drugi - Art. 10 ze zmianami Art. 26 ust. 1 Art. 12 ust. 1 ze zmianami - - - Art. 26 ust. 2 Art. 11 ze zmianami - - - Art. 26 ust. 3 - - - - Art. 26 ust. 4 - Załącznik IX ze zmianami - - Art. 27 Art. 12 ust. 2 - - - Art. 28 - Art. 11 Art. 9 Art. 14 Art. 29 - - - - Art. 30 - - - - Art. 31 Art. 13 Art. 12 Art. 10 Art. 15 Art. 32 Art. 14 Art. 13 Art. 11 Art. 17 Art. 33 Art. 15 Art. 14 Art. 12 Art. 18 Załącznik I - Załącznik VIII ze zmianami Załącznik VI Załącznik VII Załącznik II - Załącznik V ze zmianami Załącznik III 69 PL PL Załącznik III - Załącznik VI Załącznik IV - Załącznik IV - - - - Załącznik V - Załącznik VII ze zmianami Załącznik V - Załącznik VI - Załącznik IX ze zmianami Załącznik VII Załącznik VIII Załącznik VII - - - Załącznik I, załącznik III sekcja II Załącznik VIII - - - Załącznik IV Załącznik IX - - - Załącznik V Załącznik X - - - Załącznik VI Załącznik XI - Załącznik I sekcja I, załącznik II sekcja I oraz załącznik III (ze zmianami), załącznik IV (niezmieniony) Załączniki I i II - Załącznik XII - Załącznik I sekcja II, załącznik II sekcja II - Załącznik II sekcja I Załącznik XIII - Załącznik I sekcja II, załącznik II sekcja I - - Załącznik XIV - - - - Załączniki XV sekcja A Załącznik IV - - - Załącznik XV sekcja B - - - - Załącznik XVI - Art. 8 Art. 7 Art. 6 ze zmianami 70 PL