księga abstraktów - Uniwersytet Warszawski

KSIĘGA ABSTRAKTÓW
9:30 – 10:30
1. Człowiek a środowisko
1. Emilia Bala
Uniwersytet Warszawski, Wydział Geografii Studiów Regionalnych, Zakład Geomorfologii
Badania przyrodnicze w Dolinie Liwca.
Dolina Liwca położona na pograniczu historycznych dzielnic Mazowsza i Podlasia jest bardzo
atrakcyjnym regionem pod względem turystycznym. Obszar ten jest objęty ochroną
w ramach Siedlecko-Węgrowskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu, sieci Natura 2000
i Nadbużańskiego Parku Krajobrazowego. Obszar cieszy się zainteresowaniem przede
wszystkim historyków i specjalistów z zakresu turystyki. Pierwsze opracowania pochodzą
z końca XIX w. i dotyczą środowiska przyrodniczego, archeologii oraz sytuacji ekonomicznej
i społecznej obszaru. Późniejsze badania, głównie archeologiczne prowadzone były przed
II WŚ i w drugiej poł. XX w. Prac dotyczących środowiska przyrodniczego w dalszym ciągu
było niewiele, pojawiały się jednak wzmianki w różnych opracowaniach historycznych.
W ostatnich latach coraz częściej podejmowane są zagadnienia z geografii fizycznej, głównie
z gleboznawstwa, hydrologii i geomorfologii. Jednak ciągle w tym zakresie istnieje potrzeba
większego rozpoznania doliny Liwca i okolic.
2. Magdalena Kugiejko
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Szkoła dla środowiska przyrodniczego - edukacja przyrodnicza podczas wycieczek
szkolnych.
Ważną rolę odgrywa zapoczątkowana w szkole edukacja przyrodniczo- ekologiczna.
Reforma oświaty wprowadzona w 1999 roku, zmieniła podejście do nauczania, edukacji
przyrodniczej. Wprowadzono przedmiot – przyroda, który skupia w swojej nazwie elementy
biologii, chemii i geografii. W ramach nowych wytycznych edukacji dzieci, a później młodzież
swoją wiedzę zdobywać powinny poprzez doświadczenie. Mają „myśleć” oczami, uszami,
rękoma. Dzieci uczą się dostrzegać i przeżywać piękno krajobrazu przyrodniczego, a także
obcowania z przyrodą. Jak podkreślają pedagodzy szczególnie efektywna jest edukacja
w terenie. Przedstawione zestawienia i dokumentacja zadań podejmowanych w szkołach
zwraca uwagę na istotny aspekt takiego działania. Edukacja środowiska dzieci i młodzieży
jest potrzebą chwili, gdyż to właśnie młode pokolenie za kilka, lat będzie podejmować
decyzje, które zaważą o stanie przyszłego środowiska przyrodniczego.
3. Eliza Grabowska
ZUT w Szczecinie, Wydział Kształtowania Środowiska i Rolnictwa, Zakład Botaniki i Ochrony
Przyrody
Prawne uwarunkowania ochrony mokradeł w rezerwatach przyrody.
Mokradła jako cenne przyrodniczo obszary są często zabezpieczone przed zniszczeniem
prawną formą ochrony w postaci rezerwatu przyrody. Ich przetrwaniu nie zawsze sprzyjają
obostrzenia prawne, którymi obwarowane są rezerwaty. Z prawidłowym funkcjonowaniem
mokradeł w rezerwatach nierzadko są związane działania z zakresu ochrony czynnej. Ich
realizacja dla ochrony mokradeł jako ekosystemów zależnych od wody napotyka na
ograniczenia związane z możliwością piętrzenia wody i budową urządzeń piętrzących.
Największe trudności dla ochrony mokradeł w rezerwatach wiążą się jednak z brakiem
zasadniczych dokumentów dla tej formy ochrony.
4. Aleksandra Zarzycka
Uniwersytet Warszawski, Environmental Management, Zakład Ekologii Roślin i Ochrony
Środowiska
Kolizyjność nietoperzy na farmach wiatrowych w Polsce.
Wizja wykorzystania w najbliższych latach wszystkich nieodnawialnych zasobów
energetycznych Ziemi oraz pogłębiający się efekt cieplarniany skłaniają świat do coraz
częstszego stosowania alternatywnych źródeł energii. Chociaż energia odnawialna
nazywana jest często zieloną energią, nie oznacza to, że jej pozyskiwanie nie może się
wiązać z negatywnym oddziaływaniem na środowisko. Jednym z przykładów wpływu
energetyki wiatrowej na przyrodę są odnotowywane na całym świecie przykłady kolizji
nietoperzy z turbinami wiatrowymi. Znalezienie odpowiedzi na pytanie czy ten rodzaj
oddziaływania może znacząco negatywnie wpływać na populacje nietoperzy zarówno
w lokalnej jak i globalnej skali jest konieczne, aby energetyka wiatrowa mogła spełniać
kryterium zrównoważonego rozwoju. Jednym ze źródeł informacji o tym problemie w Polsce
są raporty porealizacyjne z farm wiatrowych, do których dostęp umożliwiają regionalne
dyrekcje ochrony środowiska. W badaniach podjęto próbę analizy wyników raportów
pochodzących z całej Polski z uwzględnieniem różnic w stosowanej metodyce.
5. Zuzanna Augustynowicz
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego, Faculty of Civil and Environmental Engineering,
Environmental Protection and Management
Wpływ sadzy na aktywność wybranych enzymów antyoksydacyjnych.
Polska jest jednym z głównych emitentów zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego
w Europie. Jest to spowodowane m.in. ponad sześćdziesięcio procentowym udziałem węgla
w strukturze użytkowania energii pierwotnej kraju. Substancje zanieczyszczające mogą
pochodzić z atmosfery i tworzyć się także w wyniku niepełnego spalania paliw. Taki nie do
końca spalony materiał obejmuje m.in. sadzę, która była obiektem niniejszych badań.
Określono jej wpływ na aktywność enzymów antyoksydacyjnych u Arabidopsis thaliana typu
dzikiego. Analizowanymi enzymami były dysmutazy ponadtlenkowe - jedne
z najważniejszych enzymów antyutleniających.
11:00 – 12:30
2. Ekologia ekosystemów
1. Agata Staszak-Piekarska
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydział Nauk Geograficznych
i Geologicznych, Instytut Geoekologii i Geoinformacji, Zakład Monitoringu Środowiska
Przyrodniczego
Charakterystyka Jeziorka Głodnego (Drawieński Park Narodowy) jako dystroficznego
zbiornika śródleśnego.
Od grudnia 2013 roku w Drawieńskim Parku Narodowym prowadzone są badania mające na
celu charakterystykę wybranych zbiorników wodnych tego obszaru. Jednym z obiektów
badawczych jest jedno z Głodnych Jeziorek. Kompleks Głodnych Jeziorek stanowi rezerwat
małych,
bezodpływowych,
śródleśnych
zbiorników
wodnych.
W ramach referatu przedstawiona zostanie charakterystyka hydrochemiczna zbiornika,
oparta na własnych pomiarach terenowych autorki. Ponadto zaprezentowane zostanie
porównanie warunków panujących w misie jeziornej Głodnego Jeziorka z warunkami
charakterystycznymi dla typowego jeziora eutroficznego Drawieńskiego Parku
Narodowego.
2. Alicja Pawelec
Uniwersytet Warszawski, Wydział Biologii, Zakład Hydrobiologii
Inwazja babki rzecznej Neogobius fluviatilis jako zagrożenie dla rodzimego gatunku ryby –
kiełbia Gobio gobio.
Przedmiotem pracy było eksperymentalne zweryfikowanie tezy o wysokiej konkurencyjności
inwazyjnego gatunku obcego babki rzecznej Neogobius fluviatilis wobec rodzimych gatunków
np. kiełbia pospolitego Gobio gobio. Babka rzeczna jest gatunkiem obcym i inwazyjnym dla
całej
Europy.
Jej
naturalnym
siedliskiem
jest
rejon
pontokaspijski.
Literatura naukowa głosi, że babka rzeczna będzie silnie konkurowała z rodzimymi
gatunkami ryb prowadząc do ich wyginięcia. Szczególnie niebezpieczne wydaje się to dla
gatunków chronionych kozy i śliza bardzo ważnych z punktu widzenia ochrony przyrody.
W pracy zbadano eksperymentalnie stopień konkurencyjności pokarmowej N. fluviatilis
względem rodzimych gatunków na przykładzie kiełbia pospolitego G. gobio w dwóch
wariantach temperaturowych. Stwierdzono istotne różnice w intensywności odżywiania się
obu gatunków ryb przy obecności i nieobecności konkurenta i w zależności od względnych
różnic wielkości ciała. Nie wykazano różnic związanych z temperaturą wody.
3. Kamil Kwiecień, Bogdan Jaroszewicz
Uniwersytet Warszawski, Wydział Biologii, Białowieska Stacja Geobotaniczna
Wpływ zimowego dokarmiania żubrów na roślinność leśną Puszczy Białowieskiej.
Zimowe dokarmianie zwierząt ma na celu zwiększenie szans na ich przeżycie, poprawę
kondycji osobników oraz stanu populacji. Skutkiem ubocznym dokarmiania są zmiany
warunków środowiska i przekształcenia składu gatunkowego runa i glebowego banku nasion.
Badania wpływu zimowego dokarmiania żubrów (Bison bonasus L.) na roślinność leśną były
prowadzone w pobliżu dwóch miejsc dokarmiania w Puszczy Białowieskiej. Powierzchnie
badawcze zostały założone w gradiencie działających czynników antropogenicznych
(obsługa brogu i dostarczanie karmy) oraz naturalnych. W pobliżu brogu zanotowano
najwięcej gatunków zbiorowisk nieleśnych i synantropijnych oraz gatunków nitrofilnych. Ich
liczba jak i pokrycie były skorelowane z odległością od brogu. Glebowy bank nasion
w pobliżu miejsc dokarmiania żubrów zawierał najwięcej nasion gatunków zbiorowisk
nieleśnych i synantropijnych oraz cechował się najwyższym bogactwem gatunkowym. Wraz
z oddalaniem się od brogu wzrastał udział gatunków zbiorowisk leśnych.
4. Maciej Ziemiański1, Marcin Zych2
1] Uniwersytet Warszawski, Wydział Biologii, Białowieska Stacja Geobotaniczna
2] Uniwersytet Warszawski - Ogród Botaniczny
Biologia reprodukcji izolowanych populacji kokoryczy pełnej Corydalis solida (L.)
Clairv. w środowisku miejskim Warszawy.
Według opinii literaturowych, kokorycz pełna Corydalis solida (L.) Clairv., jako obcopylny
gatunek tzw. "starych lasów" jest silnie zagrożona fragmentacją siedlisk. W obrębie
Warszawy C. solida występuje w kilku populacjach różniących się stopniem antropopresji
i izolacji. Badania prowadziłem w latach 2012-2013 w Lesie Bielańskim, Lesie Natolińskim
i Ogrodzie Botanicznym Uniwersytetu Warszawskiego. Ich celem było eksperymentalne
ustalenie systemu kojarzenia rośliny, opisanie różnic w cechach odpowiadających za sukces
reprodukcyjny i wynikającej z nich zmienności w zespołach zapylaczy oraz stwierdzenie
stopnia limitacji pyłkiem. Badania potwierdziły samoniezgodność C. solida, wykazały, że
warszawskie populacje różnią się poziomem analizowanych cech morfologicznych,
zespołami zapylaczy, co w różnym stopniu wpływa na ich limitację pyłkiem i jest czynnikiem
zagrażającym ich stabilności.
5. Krzysztof Turczański
Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Katedra Siedliskoznawstwa i Ekologii Lasu
Rola i znaczenie grzybów patogenicznych z wyszczególnieniem Hymenoscyphus
fraxineus w procesie zamierania jesionu wyniosłego.
Proces zamierania jesionu wyniosłego zaobserwowano w 1992 r. w pn-wsch. Polsce. Do
2015 r. zasięg choroby objął 25 państw. Przyczyna zjawiska jest wynikiem splotu wielu
czynników. W 2001 r. zaobserwowano na chorych drzewach liczne występowanie grzyba
o nieznanej morfologii. W 2006 r. po wyizolowaniu opisano nowy gatunek pod nazwą Chalara
fraxinea (Hymenoscyphus fraxineus). Różni się on od wcześniej poznanych z rodzaju
Chalara pod względem wielu cech morfologicznych. Grzyb poraża liście, pędy, strzałki
i gałęzie młodszych i starszych okazów prowadząc w wielu przypadkach do śmierci rośliny.
Niniejsze rozważania mają za cel ukazanie najczęściej izolowanych na jesionie grzybów
patogenicznych z wyszczególnieniem znaczenia Hymenoscyphus fraxineus, mających wpływ
na kondycję i stan zdrowotny Fraxinus excelsior L.
6. Agnieszka Piątek, Anna Kamilewicz , Joanna Żabicka
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego, Wydział budownictwa i Inżynierii Środowiska;
Koło Naukowe Ochrony Środowiska SGGW
Próby reintrodukcji pazia żeglarza (Iphiclides podalirius) i pazia królowej (Papilio
machaon) w Mazowieckim Parku Krajobrazowym im. Czesława Łaszka.
W Polsce obserwuje się zmniejszanie liczby populacji pazia królowej i pazia żeglarza –
najpiękniejszych polskich motyli. Nowoczesne rolnictwo i niszczenie siedlisk silnie oddziałuje
na oba gatunki, jednak to paź żeglarz najbardziej odczuwa presję człowieka, dlatego został
on zamieszczony w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt ze statutem VU (vulnerable) –
narażony.
Projekt ma na celu zwiększenie i utrzymanie lokalnych populacji pazia królowej i pazia
żeglarza w Mazowieckim Parku Krajobrazowym, poprzez zbiór i hodowlę gąsienic,
a następnie wypuszczenie dorosłych, przeobrażonych osobników w miejscu ich pobrania lub
wsiedlenia na obszarze gdzie nie występują lecz warunki tam panujące są dla nich
odpowiednie. Takie działania pozwoliłyby na zminimalizowanie, dość wysokich w warunkach
naturalnych, strat na etapie stadium larwalnego.
7. Mateusz Antczak
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Ornamentacja kości skórnych ryb pancernych (Placodermi) z dewonu Maroka
dowodem bioróżnorodności?
Ryby pancerne to paleozoiczna grupa ryb, której głowę i większą część tułowia osłaniał
pancerz kostnych płyt. Ich pozostałości znane są z Europy, Ameryki Północnej, Australii oraz
Afryki.
Łuski oraz kości skórne ryb ze względu na niewielkie rozmiary i kruchość rzadko są przez
biologów stosowane jako narzędzie systematyczne (Kaur i Dua 2004, Esmaeilli i Gholami
2011, Patterson 2002). Przez paleontologów, nie były jak dotąd wykorzystywane.
Analiza kości ryb pancernych z dewonu Maroka ma za zadanie sprawdzić jak daleko wstecz
może sięgać opisana metoda, oraz czy możliwe jest jej zastosowanie także w innych
grupach systematycznych. W tym celu analizie poddano 12 fragmentów płyt okrywających
ciało ryb pancernych z wczesnodewońskich osadów Hamar Laghdad w Maroku. Porównano
m. in. kształt, gęstość, rozmieszczenie elementów składających się na ornamentację kości,
oraz charakter nanostruktur, aby wydzielić kilka ich morfotypów, które mogłyby odpowiadać
odmiennym taksonom.
12:30 – 13:30
SESJA POSTEROWA
1. Sandra Brzozowska1, Agnieszka Brygider1, Monika Jurgiel1, Michał Brzozowski1, Kinga
Brzozowska2
1]Uniwersytet im. Adama Mickiewicza: w Poznaniu Zamiejscowy Ośrodek Dydaktyczny w Pile
2] Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Staszica w Pile
Adaptacje mrówek pustynnych do życia w ekstremalnych warunkach.
Ekstremalne warunki środowiska definiowane są w różny sposób. Jedna z nich mówi , że to
,,miejsce, gdzie normalne życie może z trudem przetrwać, a ludzie na ogół nie są w stanie
żyć, a nawet czasem umierają”.Nie znaczy to, że życie w tak , ekstremalnych warunkach nie
istnieje. Są bowiem organizmy, które dzięki odpowiednim przystosowaniom zamieszkują to
środowisko, mogą się w nim rozwijać i rozmnażać.Doskonałym przykładem organizmów,
które przystosowały się do skrajnych warunków środowiska, są mrówki pustynne.
Cataglyphis bombycina oraz Cataglyphis bicolar.Aby poradzić sobie w tak wysokich
temperaturach, mrówki tę posiadają kilka unikalnych dostosowań. Mają dłuższe nogi niż inne
mrówki. To utrzymuje ich ciała z dala od gorącego piasku. Kolejną adaptacją jest śledzenie
pozycji słońca. Są w stanie poruszać się, znając, bezpośrednią drogę do gniazda.
Cataglyphis bombycina produkują białko szoku cieplnego, które pozwala na funkcjonowanie,
nawet w bardzo wysokich temperaturach.
2. Kamil Kwiecień, Bogdan Jaroszewicz
Uniwersytet Warszawski, Wydział Biologii, Białowieska Stacja Geobotaniczna
Synantropizacja roślinności w pobliżu miejsc zimowego dokarmiania żubrów
w Puszczy Białowieskiej.
Dokarmianie żubrów w Puszczy Białowieskiej jest tradycją sięgającą XVII wieku. Jednak
w ostatnich latach wskazuje się negatywny wpływ dostarczania pokarmu w okresie zimowym
na stan środowiska i skład gatunkowy runa. Na 50 powierzchniach o wielkości 10x10m
zlokalizowanych w pobliżu dwóch brogów w Puszczy Białowieskiej prowadzono monitoring
wpływu żubrów na strukturę roślinności runa. Pokrycie gatunków synantropijnych na
powierzchniach położonych przy brogu było najwyższe i spadało wraz z oddalaniem się od
niego (rs< -0,54; p< 0,04). Udział gatunków synantropijnych w glebowych bankach nasion był
najwyższy na powierzchniach najbliżej brogów. Zimowe dokarmianie żubrów w Puszczy
Białowieskiej powoduje synantropizację runa oraz glebowego banku nasion w bezpośrednim
sąsiedztwie miejsc dokarmiania.
3. Justyna Szydłowska
Uniwersytet warmińsko-mazurski w Olsztynie, Wydział Biologii i Biotechnologii, Katedra Botaniki
i Ochrony Przyrody
Cenne porosty w kompleksach leśnych Polski NE.
W
ramach
pracy
doktorskiej
pt.
„Znaczenie
grabu
Carpinus
betulus
w zachowaniu różnorodności biologicznej porostów epifitycznych w grądach
subkontynentalnych Tilio-Carpinetum w kompleksach leśnych o różnym stopniu
fragmentacji”, podjęto badania, których celem jest określenie wpływu wielkości i izolacji
kompleksu leśnego na zróżnicowanie i zagrożenie cennej bioty porostów starszych grabów
Carpinus betulus. Badania przeprowadzone zostały w kompleksach leśnych o trzech typach
fragmentacji: >20.000 ha, 2000-2500 ha i 150-250 ha. Zbadano gatunki porostów
epifitycznych grabu Carpinus betulus w trzech kategoriach wiekowych (60-79 lat, 80-100 lat
i >100 lat), na powierzchniach badawczych w typowo wykształconych fitocenozach grądu
subkontynentalnego. Na posterze zostaną zaprezentowane gatunki chronione i zagrożone
w badanych
kompleksach
leśnych
Polski
NE.
Projekt został sfinansowany ze środków Narodowego Centrum Nauki przyznanych na
podstawie decyzji nr DEC-2013/11/N/NZ9/04686.
4. Maciej Ziemiański1, Marcin Zych2
1] Uniwersytet Warszawski, Wydział Biologii, Białowieska Stacja Geobotaniczna
2] Uniwersytet Warszawski - Ogród Botaniczny
Zróżnicowanie morfologiczne osobników kokoryczy pełnej Corydalis solida (L.) Clairv
tworzących izolowane populacje w warszawskich rezerwatach przyrody i Ogrodzie
Botanicznym UW.
Kokorycz pełna Corydalis solida (L.) Clairv jest geofitem występującym pospolicie w runie
leśnym w okresie wczesnowiosennym. Pomiary cech roślin mogących wpływać na
skuteczność zapylania kwiatów: wysokość osobników, liczba kwiatów zebranych
w kwiatostanach, odległość od najbliższego kwitnącego geofita były prowadzone na
powierzchniach w rezerwatach przyrody: Las Bielański i Las Natoliński oraz w Ogrodzie
Botanicznym UW w trakcie sezonów wegetacyjnych w 2012 i 2013 r. Wyniki wskazują, że
najwyższe osobniki występują w Rezerwacie Las Bielański (11,09±0,26 cm), zaś najniższe
w Ogrodzie Botanicznym UW (9,69±0,29 cm). Najwięcej kwiatów w kwiatostanach
wytwarzały osobniki w Ogrodzie Botanicznym UW. Odległość kokoryczy pełnej od innych
kwitnących geofitów była uzależniona od roku obserwacji. Analizowane parametry wpływają
na atrakcyjność roślin dla zapylaczy, a w konsekwencji na liczbę produkowanych nasion.
5. Kinga Mazurek
Uniwersytet Śląski w Katowicach; Wydział Nauk o Ziemi; Katedra Geografii Fizycznej
Antropogeniczne przekształcenia krajobrazów (Wyżyna Katowicka).
Wyżyna Katowicka należy do najbardziej zurbanizowanych obszarów w Polsce. Istotny
rozwój tego obszaru jest związany z odkryciem złóż węgla kamiennego, tworzeniem
zakładów wydobywczych i rozwojem przemysłu ciężkiego. Antropopresja uwidoczniła się tu
m. in. w postaci zmian w strukturze krajobrazów. Przedstawiono antropogeniczne
przeobrażenia krajobrazu na przykładzie doliny rzecznej zlokalizowanej w Rudzie Śląskiej.
Przegląd zmian w użytkowaniu terenów obejmuje okres od XIX wieku do XXI wieku. Obszar
badań mierzy niecałe 14 km2. Sieć hydrograficzna na badanym terenie to niewielkie cieki
i kanały odwadniające obszar bezpośrednio do rzeki Kłodnicy. Materiał wyjściowy stanowiły
głównie mapy topograficzne, które posłużyły jako podstawa do opracowania i obliczenia
sumarycznych powierzchni zajmowanych przez ustalone kategorie użytkowania terenu.
Zaobserwowano istotne zmiany w udziale poszczególnych typów wykorzystywania terenu.
Postępująca urbanizacja wpłynęła na znaczne zmiany w krajobrazie.
6. Adam Snopek1, Ewa Pacholik2
1] Uniwersytet Warszawski, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych, Zakład Geoekologii
2] Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego,, Wydział Nauk o Zwierzętach, Katedra Biologii
Środowiska Zwierząt
Skuteczność rekultywacji terenów pogórniczych na obszarach przyrodniczo cennych
na przykładzie żwirowni „Sitno”.
Praca podsumowuje dotychczasowe efekty działań służących wsparciu procesu rekultywacji
wybranego wyrobiska żwiru w celu optymalizacji jego wpływu na różnorodność biologiczną
oraz wypracowaniu optymalnych metod postępowania z podobnymi obiektami. Działania te
objęły zarówno modyfikację tradycyjnego projektu rekultywacji w kierunku stworzenia
dogodnych siedlisk wybranych grup fauny kręgowej i wykluczenia negatywnego wpływu na
szatę roślinną terenów sąsiednich, jak też ocenę skuteczności zastosowanych rozwiązań
wykorzystującą monitoring herpetologiczny. Skład gatunkowy zespołu płazów w zbiornikach
wodnych utworzonych w miejscu wyrobiska, jak również jego zgodność z preferencjami
siedliskowymi szczególnie cennych i wrażliwych gatunków, świadczy o celowości
i skuteczności przyjętych rozwiązań.
7. Michał Brzozowski1,3,4,, Paweł M. Owsianny1,4, Krzysztof Trawiński4, Grzegorz
Marciniak4
1] Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Zamiejscowy Ośrodek Dydaktyczny w Pile
2] Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Instytut Geoekologii i Geoinformacji, WNGiG
3] Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydział Biologii, Poznań
4] Szkoła Nurkowania Deep Diver K. Trawiński Piła-Płotki
Program „Nurkowie chronią jeziora”: założenia i wyniki analizy występowania łąk
ramienicowych (siedlisko 3140) na obszarach NATURA 2000 (północna Wielkopolska
i południowe Pomorze) .
Program „Nurkowie chronią jeziora” przewiduje szerokie włączenie nurków sportowych
(niehydrobiologów) w monitoring i ochronę siedlisk roślinności podwodnej (w tym
ramienicowej - kod 3140) na obszarach siedliskowych Natura 2000. Zasadnicze obserwacje
prowadzone są na obszarach zlokalizowanych na pograniczu płn. Wielkopolski i płd.
Pomorza. Obiektem testowym jest od 2010 roku jezioro Płotki (Płocie) położone w obrębie
obszaru Natura 2000 PLH300045 „Ostoja Pilska”. W ramach chronionego w jeziorze Płotki
siedliska 3140 stwierdzono obecność 6 gatunków ramienic (Charales): Nitella flexilis,
Nitellopsis obtusa, Chara aspera, C. contraria, C. filiformis oraz C. tomentosa. Monitoring
polega na corocznym określeniu składu gatunkowego, zasięgu łąk ramienic (mapowanie)
oraz aspektów ich ochrony i zagrożenia. Obserwacje podwodne oraz fotodetekcja
prowadzone są także pod kątem wpływu wykorzystania rekreacyjnego jezior (w tym
wędkarskiego i obecności obcych gatunków ryb), na roślinność podwodną.
8. Agnieszka Brygider, Michał Brzozowski, Sandra Brzozowska
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Wydział Biologii, Zamiejscowy Ośrodek Dydaktyczny
Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Pile
Pojezierze Wałeckie – kraina jezior.
Pojezierze Wałeckie to mezoregion fizycznogeograficzny obejmujący swym zasięgiem
południową część województwa zachodniopomorskiego i północną część województwa
wielkopolskiego. Największym miastem na tym terenie jest Wałcz. Pojezierze znajduje się
między
największymi
dopływami
Noteci:
Drawą
i
Gwdą.
Na badanym obszarze znajduje się 160 jezior o powierzchni ponad 1 ha. Największym z nich
jest jezioro Bytyń Wielki. Znajdują się tu takie jeziora, powyżej 100 ha, jak: Bytyń Wielki,
Zdbiczno, Raduń, Businowskie Duże, Szczurzarz, Tuczno, Liptowskie, Zamkowe, Łubianka.
Pojezierze Wałeckie znajduje się na obszarze chronionego krajobrazu „Pojezierze Wałeckie
i Dolina Gwdy”. Na samym terenie Pojezierza występuje wiele obszarów objętych ochroną
w ramach Europejskiej Sieci Ekologicznej Natura 2000, które obejmują obszary ochrony
siedlisk,
m.in.
Jezioro
Wielki
Bytyń
PLH320011.
Celem naszych badań jest ukazanie różnorodności jezior na terenie Pojezierza Wałeckiego
i ich wartości przyrodniczej.
9. Agata Staszak-Piekarska
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydział Nauk Geograficznych i
Geologicznych, Instytut Geoekologii i Geoinformacji , Zakład Monitoringu Środowiska
Przyrodniczego
Kompleksowe badania wybranych zbiorników wodnych Drawieńskiego Parku
Narodowego i jego otuliny.
Od grudnia 2013 roku na terenie Drawieńskiego Parku Narodowego i w jego bezpośrednim
sąsiedztwie prowadzone są pomiary terenowe oraz pobór próbek wody z wybranych
zbiorników wodnych.
Do badań wytypowano cztery zbiorniki, różniące się między sobą zarówno pod względem
powierzchni, pokrycia i użytkowania terenu w zlewni, jak i ze względu na relację jezioro-rzeka
(przepływowe, bezodpływowe). Są to: jezioro Grażyna, jezioro Korytnica, jezioro Płociczno
oraz Głodne Jeziorko. Jeziora te objęto badaniami zgodnie z metodyką stosowaną
w Zintegrowanym
Monitoringu
Środowiska
Przyrodniczego.
Celem pomiarów jest określenie aktualnego stanu ekologicznego badanych jezior oraz ocena
wpływu
zlewni
na
funkcjonowanie
zbiornika.
Poster zawierać będzie wybrane wyniki pomiarów terenowych i analiz laboratoryjnych,
przeprowadzonych w okresie od grudnia 2013 roku do listopada 2014 roku. Ponadto
przedstawione zostaną wyniki pomiarów batymetrycznych dla wskazanych zbiorników
wodnych.
10. Monika Jurgiel, Sandra Brzozowska, Michał Brzozowski, Agnieszka Brygider
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Zamiejscowy Ośrodek Dydaktyczny w Pile,
Wydział Biologii
Wrotki starorzecza Gordalina w Pile.
Wrotki to zwierzęta o niezwykłych cechach, małych rozmiarach, charakteryzują się ogromną
różnorodnością morfologiczną. Ich nazwa pochodzi od organu znajdującego się na głowie
tzw. aparatu wrotnego. Ważną cechą systematyczną jest budowa szczęk, które służą do
wyróżniania: rodzin, rodzajów, gatunków.
Wrotki mogą występować we wszystkich typach wód: śródlądowych, słonawych, morskich,
a także w środowiskach wilgotnych. W Polsce najlepiej poznane miejsca ich występowania to
jeziora i stawy.
Wrotki
odgrywają
niezmiernie
ważną
rolę
w
ekosystemach
wodnych.
Badany był fragment starorzecza Gordalina w Pile. Powierzchnia badawcza to 8216 m2,
a głębokość maksymalna to 5 m. Próby zebrano siatką planktonową o średnicy oczek 45 µm.
Za pomocą mikroskopowania określono liczebność gatunków. Stwierdzono 14 gatunków
z grupy Rotifera. Największy udział miały gatunki z rodzaju Keratella. Pojawił się także
gatunek rzadki dla fauny Polski tj. Asplanchna herricki.
11. Edyta Łaskawiec
Politechnika Śląska, Wydział Inżynierii Środowiska i Energetyki, Instytut Inżynierii Wody i Ścieków
Znaczenie barier biogeochemicznych w ochronie ekosystemów wodnych przed
zanieczyszczeniami.
Niniejsze opracowanie ma za zadanie zwrócić uwagę na konieczność tworzenia ekotonów
o bardziej zróżnicowanej szacie roślinnej, co zapewnia zwiększoną efektywność
w zatrzymywaniu zanieczyszczeń. Bariery biogeochemiczne stanowią, obszary o dużym
potencjale w usuwaniu m.in. związków azotu i fosforu. Obecność pasów roślinności
szuwarowej oraz łąkowej w znaczący sposób zwiększa możliwości akumulacyjne zbiorników
oraz cieków wodnych. Mechanizm działania barier stanowi szereg procesów, takich jak
sorpcja, sedymentacja, denitryfikacja oraz asymilacja, których realizację umożliwia wspólne
występowanie roślin oraz mikroorganizmów w obrębie stref buforowych.
12. Joanna Borowska1,3 , Aleksandra Dąbrowska2,3
1] Uniwersytet Marii Curie Skłodowskiej, Wydział Nauk o Ziemi i Gospodarki Przestrzennej,
Zakład Hydrologii
2] Uniwersytet Marii Curie Skłodowskiej, Wydział Nauk o Ziemi i Gospodarki Przestrzennej, Zakład
Geoekologii i Paleogeografii
3] Studenckie Koło Naukowe Geografów UMCS im. Adama Malickiego w Lublinie
Analiza cech fizyczno-chemicznych wody rzecznej Lublina.
W dniu 29 marca 2015 przeprowadzone zostały w obrębie aglomeracji lubelskiej pomiary
hydrochemiczne wody Bystrzycy i jej dopływów. Wodę pobierano z Bystrzycy w kilku
profilach oraz z rzek na granicy miasta Lublina i przy ich ujściu (Krężniczanka, Czerniejówka
i Czechówka), a także powyżej i poniżej odpływu wód pościekowych z oczyszczalni
komunalnej. Łącznie, metodą patrolową (w ciągu jednego dnia) pobrano wodę w 12
przekrojach hydrometrycznych.
W terenie mierzono temperaturę, przewodność
elektrolityczną, pH i zawartość tlenu oraz pobierano próbki do analiz laboratoryjnych.
W laboratorium Zakładu Hydrologii, określano pełny skład chemiczny przy użyciu
chromatografii jonowej. W pracy przedstawiono wyniki analizy podstawowych cech
fizycznych i chemicznych wody rzecznej oraz zmiany w ekosystemach rzecznych
związanych z funkcjonowaniem organizmu miejskiego.
13. Anna Dygulska, Agnieszka Parzych
Akademia Pomorska w Słupsku, Instytut Biologii i Ochrony Środowiska, Zakład Chemii
Środowiskowej
Akumulacja azotu i fosforu w osadach dennych i pędach Typha latifolia L. wybranych
jezior.
Nadmierny spływ substancji biogennych ze zlewni do wód prowadzi do użyźnienia zbiorników
wodnych. Roślinność szuwarowa wchodząca w skład litoralu stanowi naturalną barierę dla
spływów materii organicznej ze zlewni. Określenie składu chemicznego roślin przybrzeżnych
pozwala
ocenić
stan
jakościowy
środowiska
wodnego.
Celem przeprowadzonych badań była ocena zwartości N i P w liściach i kłączach pałki
szerokolistnej
oraz
w
osadach
dennych
jezior
Doliny
Słupi.
Zawartość N i P w pędach roślinnych wykazywała zróżnicowanie w zależności od fragmentu
pędu, jeziora oraz od stanowiska i była ściśle związana z zasobnością osadów dennych.
Zawartości N utrzymywała się na poziomie 1,503 - 2,034% w liściach oraz 2,328 - 2,653%
w kłączach T.latifolia. Badane pędy charakteryzowały się mniejszym stężeniem fosforu, które
zawierało się w przedziale 0,124 - 0,285% P. Za pomocą współczynników translokacji
i wzbogacenia określono relację pomiędzy zawartością N i P w pędach T.latifolia i osadach
dennych.
14. Sandra Brzozowska1, Monika Jurgiel1, Agnieszka Brygider1, Kinga Brzozowska2
1]Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu: Zamiejscowy Ośrodek Dydaktyczny w Pile
2] Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Staszica w Pile
Zastosowanie i właściwości roślin hydrofitowych: Phragmites australis i Acorus
calamus.
Hydrofity stosowane są jako wskaźnik zanieczyszczeń wód powierzchniowych . Pozwalają
na ocenę i klasyfikację stanu ekologicznego. Są bioindykatorem w biologicznej ocenie wód
powierzchniowych.
Przykładem takich roślin są trzcina pospolita oraz tatarak zwyczajny posiadających szereg
zastosowań. Trzcina pospolita znalazła zastosowanie w budownictwie. Jest materiałem
o dobrych właściwościach termoizolacyjnych. Tatarak zwyczajnyt o gatunek obcy, stosowany
w lecznictwie. Wywar z jego kłączy pomaga w leczeniu uszkodzeń nerek, a także pobudza
on aktywność przewodu pokarmowego. Służy też do aromatyzowania cukrów, nalewek
i likierów.
W
kosmetyce
wykorzystywany
jest
jako
utrwalacz
zapachów.
Oba gatunki ze względu na zdolność wiązania pierwiastków biogennych stosowane są
w hydrofitowych oczyszczalniach ścieków. Od 07. 2014r. prowadzimy badania na temat
oczyszczalni
hydrofitowych
z
wykorzystaniem
tych
roślin .
Badania polegają na przedstawieniu właściwości i ich zastosowania.
15. Joanna Chmist, Robert Mazur, Jakub Mazurkiewicz, Sebastian Kujawiak, Agata
Nowak
Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Wydział Melioracji i Inżynierii Środowiska, Katedra Inżynierii
Wodnej i Sanitarnej
Hybrydowe systemy oczyszczania małych zbiorników wodnych wysoce obciążonych
ściekami organicznymi.
Małe oczyszczalnie (o przepustowości do 200 m3/d), a w szczególności przydomowe (o
przepustowości do 5 m3/d) charakteryzują się dużą nierównomiernością ilościową
i jakościową w dopływie ścieków. Wysoką efektywność usuwania zanieczyszczeń przy tego
rodzaju ściekach osiąga się przy wykorzystaniu bioreaktorów typu SBR bazujących na
technologii osadu czynnego. Zapewnienie właściwego procesu oczyszczania, w tego typu
małych obiektach, jest możliwe zazwyczaj przez kontrolowanie jedynie kilku najważniejszych
parametrów technologicznych. Sterowanie systemem na podstawie odpowiednio dobranych
czujników i wyborze odpowiednich algorytmów działania umożliwia znacząco zwiększa
redukcję związków węgla, azotu i fosforu w ściekach oczyszczonych.
16. Anita Sabat 1, Anna Jarocińska 1, Bogdan Zagajewski 1,Artur Magnuszewski 2, Adrian Ochtyra
1,3
, Łukasz Sławik4
1] Uniwersytet Warszawski, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych, Zakład Geoinformatyki,
Kartografii i Teledetekcji
2] Uniwersytet Warszawski, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych, Instytut Geografii Fizycznej,
Zakład Hydrologii
3] Uniwersytet Warszawski, Kolegium Międzywydziałowych Indywidualnych Studiów MatematycznoPrzyrodniczych
4] MGGP Aero Sp. z o.o., Tarnów.
Analiza jakości wód Jeziora Zegrzyńskiego na podstawie danych hiperspektralnych
AISA.
Ochrona jakości wód jezior jest ważnym problemem badawczym od wielu lat. Tradycyjne
pomiary terenowe stanu wód są czasochłonne i drogie. Techniki teledetekcyjne umożliwiają
ocenę właściwości wód w szybszy i tańszy sposób. Celem przeprowadzonych badań były
analiza jakości wód Jeziora Zegrzyńskiego oraz ocena możliwości wykorzystania danych
hiperspektralnych do badania stanu jezior. Pierwszym etapem pracy było pozyskanie
zestawu danych lotniczych i naziemnych. Wykonano pomiary terenowe oraz nalot
z wykorzystaniem skanera AISA Eagle (3 sierpnia 2013 roku). Obraz hiperspektralny został
poddany licznym przetworzeniom, a przy użyciu odpowiednich formuł obliczono wskaźniki
jakości wód m.in. widzialność krążka Secchi’ego, zawartość zawiesin, materii organicznej,
chlorofilu oraz fosforu w wodach Jeziora Zegrzyńskiego. Ostatecznie wartości wskaźników
były wysoko skorelowane z wynikami pomiarów terenowych. Wynika z tego, że obrazy
hiperspektralne mogą być zastosowane w badaniach parametrów wód.
17. Maksym Łaszewski
Uniwersytet Warszawski, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych, Instytut Geografii Fizycznej, Zakład
Hydrologii
Statystyczne modele temperatury wody rzecznej - przykłady i zastosowanie.
Celem pracy jest przedstawienie przykładów statystycznych modeli temperatury wody
rzecznej oraz ich praktycznego zastosowania. Modele opisano za pomocą logistycznych
i liniowych związków regresyjnych w odniesieniu do średniej dobowej, tygodniowej,
miesięcznej, a także maksymalnej dobowej i średniej maksymalnej tygodniowej temperatury
wody oraz lokalnej temperatury powietrza. Dane empiryczne uzyskano z własnych pomiarów
terenowych, prowadzonych w latach 2011 – 2014 w nizinnej rzece Świder. Stwierdzono silną
zależność między temperaturą wody rzecznej i temperaturą powietrza, na co wskazały
obliczone wartości współczynników determinacji i pierwiastków średnich błędów
kwadratowych. Przedstawione modele mogą znaleźć praktyczne zastosowanie w ekologii
i gospodarce rybacko-wędkarskiej; symulowane wartości temperatury wody umożliwiają
szacowanie wzrostu, czasu inkubacji ikry oraz przeżywalności cennych gospodarczo ryb, co
jest szczególnie ważne w kontekście ocieplenia klimatu.
18. Paweł Piekarski
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydział Nauk Geograficznych
i Geologicznych, Instytut Geoekologii i Geoinformacji, Zakład Geoinformacji
Metodyka klasyfikacji wielospektralnych zobrazowań satelitarnych.
Jedną z najważniejszych metod pozyskiwania informacji o środowisku przyrodniczym jest
teledetekcja. Dzięki sensorom umieszczonym na satelitach możemy badać powierzchnię kuli
ziemskiej i wiele zjawisk na niej zachodzących. Dostępność zobrazowań satelitarnych, ich
ilość oraz dokładność są coraz większe, co powoduje, że stają się powszechnym źródłem
informacji geograficznej.
Na posterze autor zaprezentuje sposoby przetwarzania zobrazowań satelitarnych, tak aby
w dalszym etapie badań można było uzyskać wiarygodną informację o zjawiskach
zachodzących na powierzchni ziemi. Pokazane zostanie również kilka podejść do klasyfikacji
danych satelitarnych. Zaprezentowana zostanie metoda klasyfikacji ręcznej, metoda
klasyfikacji nadzorowanej, nienadzorowanej oraz nowe podejście w analizie obrazów:
klasyfikacja obiektowa. Przedstawione zostaną cechy poszczególnych metod i wnioski
wynikające z ich porównania.
14:30 – 15:45
3. Ekologiczne aspekty hydrologii i gospodarki wodnej
1. Elżbieta Chilińska
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Wydział Biologii i Ochrony Środowiska, Zakład
Hydrobiologii
Ocena stanu ekologicznego jezior z wykorzystaniem makrofitów.
Przez lata monitoring środowiska z zastosowaniem makrofitów w Polsce i Europie nie pełnił
znaczącej roli. Dopiero Ramowa Dyrektywa Wodna okazała się przełomem w ocenie
ekosystemów wodnych. Dla jezior stratyfikowanych i niestratyfikowanych zaproponowano
odrębną klasyfikację ocenianą za pomocą Makrofitowego Indeksu Stanu Ekologicznego
(ESMI). W Polsce metoda ta opracowana została na potrzeby rutynowego monitoringu wód
w latach 2005-2006. Zarówno poszczególne wskaźniki wchodzące w skład ESMI
uwzględniające skład taksonomiczny oraz obfitość makrofitów jak i sam zespolony indeks,
wyraźnie reagują na antropopresję. Jako jej główny przejaw przyjęto proces eutrofizacji. Do
oceny stanu ekologicznego jezior podlegających presjom innym niż eutrofizacja, metoda
ESMI nie powinna być wykorzystywana. Podobny problem dotyczy jezior o niekorzystnym dla
rozwoju makrofitów ukształtowaniu dna zbiornika. W związku z tym powinno potraktować się
ocenę ESMI jako szacunkową.
2. Patrycja Gruchała
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego, Wydział Budownictwa i Inżynierii Środowiska, Katedra
Inżynierii Wodnej
Hydrologiczna ocena celowości prowadzenia prac utrzymaniowych rzek nizinnych
w krajobrazie rolniczym w kontekście zmiennego w czasie ryzyka powodziowego:
przykład rz. Supraśl.
Aby ocenić celowość prowadzenia konserwacji bieżącej i gruntownej, niezbędne jest
wykonanie analizy ryzyka powodziowego. W wielu przypadkach drobnych dolin rzecznych
analizy hydrologiczne i ekonomiczne nie są wykonywane przed wykonaniem konserwacji
bieżącej i gruntownej. Taka sytuacja miała miejsce również w dolinie rzeki Supraśl, gdzie nie
wykonano analizy ryzyka z powodu braku danych o przepływach i stanach wody. Celem
niniejszej analizy było zbadanie, czy podejmowane obecnie działania mające na celu
zmniejszenie ryzyka powodziowego w dolinie rzeki Supraśl (NE Polska) wynikają
z rzeczywistych potrzeb hydrologicznych i gospodarczych, jak również ocena, czy prace te
spełniają wymogi dyrektywy 2007/60/WE. Badanie wykazały, że liczne działania mające na
celu pogłębiania rzeki nie były niezbędne w celu utrzymania ryzyka powodziowego na
akceptowalnym poziomie.
3. Katarzyna Suska, Katarzyna Celejewska
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego, Wydział Budownictwa i Inżynierii Środowiska, Katedra
Inżynierii Wodnej
Ocena wpływu prac utrzymaniowych i renaturyzacyjnych rzeki Jeziorki i rzeki Świder
na siedliska ryb z wykorzystaniem metody MesoHABSIM.
Aktualnie przeprowadzane prace utrzymaniowe mają w praktyce charakter typowych prac
regulacyjnych, co powoduje degradację środowiska na tysiącach kilometrów rzek. Co więcej,
przeprowadzane prace renaturyzacyjne zazwyczaj nie dają zadowalających efektów.
W celu zobrazowania zmian zachodzących w środowisku wodnym, wynikających z takich
prac, wykorzystano wprowadzany dopiero do Polski, model symulacji siedlisk MesoHABSIM.
Na wytypowanym odcinku rzek Jeziorki i Świder przeprowadzono pomiary terenowe.
Następnie porównując je z wymaganiami siedliskowymi dla wskaźnikowych gatunków ryb
tych rzek stwierdzono, które z siedlisk są prawdopodobnie dla nich najlepsze, które jedynie
bytowe, a które nieużyteczne. Taki sam proces przeprowadzono dla zasymulowanego,
najbardziej powszechnego, schematu prac utrzymaniowych i renaturyzacyjnych.
Wykazano degradacje prawdopodobnych siedlisk dla ryb po pracach utrzymaniowych oraz
drastyczną zmianę składu siedlisk w wyniku prac renaturyzacyjnych.
4. Karolina Szewc1, Bożena Graca1, Danuta Zakrzewska1, Anna Dołęga2
1] Uniwersytet Gdański, Wydział Oceanografii i Geografii, Instytut Oceanografii, Zakład
Chemii Morza i Ochrony Środowiska Morskiego,
2] Politechnika Gdańska, Wydział Chemiczny, Katedra Chemii Nieorganicznej
Drobnodyspersyjne odpady z tworzyw sztucznych w osadach dennych i piasku
plażowym południowej części Bałtyku.
Od ponad 60 lat produkcja tworzyw sztucznych wzrasta (PlasticsEurope, 2014). Uważa się,
że 10% wyprodukowanych tworzyw sztucznych trafia do oceanu w formie odpadów
(Thompson, 2006). Odpady te ulegają degradacji i ostatecznie osiągają bardzo małe
rozmiary (Andrady, 2011).
W południowej części Bałtyku próbki osadów dennych pobrano czerpaczem van Veena.
W celu określenia jakości i ilości mikroodpadów z tworzyw sztucznych wynoszonych przez
morze, próbki osadów plażowych pobrano po sztormie i przy spokojnym stanie morza.
W celu określenia wpływu zagospodarowania zlewni na ilość i jakość mikrodpadów w rejonie
plaży, próbki piasku pobrano na plażach Zatoki Gdańskiej i otwartego Bałtyku (odcinki
pozbawione klifu).
Do separacji gęstościowej mikroodpadów z tworzyw sztucznych z osadów zastosowano
zmodyfikowaną metodę Thompsona i in. (2004). Wyekstrahowane odpady poddano analizie
wizualnej pod binokularem. Rodzaj polimeru określono za pomocą spektroskopii
w podczerwieni z transformacją Fouriera.
5. Agata Nowak, Joanna Chmist, Sebastian Kujawiak, Jakub Mazurkiewicz, Robert Mazur
Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Wydział Melioracji i Inżynierii Środowiska, Katedra Inżynierii
Wodnej i Sanitarnej
Problemy w eksploatacji małych oczyszczalni ścieków w systemie SBR. Sterowanie i
kontrola procesu oczyszczania.
Małe oczyszczalnie (o przepustowości do 200 m3/d), a w szczególności przydomowe (o
przepustowości do 5 m3/d) charakteryzują się dużą nierównomiernością ilościową i
jakościową w dopływie ścieków. Wysoką efektywność usuwania zanieczyszczeń przy tego
rodzaju ściekach osiąga się przy wykorzystaniu bioreaktorów typu SBR bazujących na
technologii osadu czynnego. Zapewnienie właściwego procesu oczyszczania, w tego typu
małych obiektach, jest możliwe zazwyczaj przez kontrolowanie jedynie kilku najważniejszych
parametrów technologicznych. Sterowanie systemem na podstawie odpowiednio dobranych
czujników i wyborze odpowiednich algorytmów działania umożliwia znacząco zwiększa
redukcję związków węgla, azotu i fosforu w ściekach oczyszczonych.
16:15 – 17:30
4. Nowoczesne techniki badań środowiska
1
2
2,3
2
2
1.Anna Chlebicka , Anna Jarocińska , Adrian Ochtyra , Bogdan Zagajewski , Piotr Pabjanek ,
Marlena Kycko 2
1] Uniwersytet Warszawski, Międzywydziałowe Studia Ochrony Środowiska
2] Uniwersytet Warszawski, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych, Zakład Geoinformatyki,
Kartografii i Teledetekcji
3] Uniwersytet Warszawski, Kolegium Międzywydziałowych Indywidualnych Studiów MatematycznoPrzyrodniczych
Analiza kondycji roślinności Puszczy Białowieskiej na podstawie zdjęć satelitarnych
Landsat.
Teledetekcyjne wskaźniki kondycji roślinności dają możliwość zdalnego badania stanu
roślinności, także w ujęciu wieloletnim. W swoich badaniach autorka podjęła próbę analizy
kondycji roślinności Puszczy Białowieskiej i okolic na podstawie zdjęć satelitarnych Landsat
z lat 1986-2013 przy wykorzystaniu teledetekcyjnych wskaźników roślinności takich jak:
Moisture Stress Index, Normalized Difference Infrared Index, Normalized Difference
Vegetation Index, Normalized Pigment Chlorophyll Ratio Index, Optimized Soli-Adjusted
Vegetation Index, Plant Senescence Reflectance Index oraz Tasseled Cap Greenness. Dla
lepszego zróżnicowania wartości biometrycznych roślinności każdy obraz został
przeanalizowany w podziale na roślinność leśną i łąkową. Wszystkie obrazy wskaźników
poddano kwantyfikacji na pięć klas kondycji, a następnie opracowano mapy kondycji
roślinności leśnej i nieleśnej. Wyniki opisujące stan roślinności zostaną przedstawione
podczas prelekcji.
2. Paweł Piekarski
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydział Nauk Geograficznych
i Geologicznych, Instytut Geoekologii i Geoinformacji, Zakład Geoinformacji
Modelowanie zasobów węgla organicznego na terasie zalewowej Warty w oparciu
o wysokorozdzielcze dane teledetekcyjne i analizy GIS.
Wysokorozdzielcze dane satelitarne wspomagane systemami informacji geograficznej
stanowią coraz częściej wykorzystywaną metodą badania powierzchni ziemi. Właściwości
fizykochemiczne przypowierzchniowej warstwy osadów są również przedmiotem tego typu
badań. Ze względu na ogólną dostępność tego typu danych powstaje coraz więcej modeli,
które opisują między innymi: zróżnicowanie przestrzennego zawartości materii organicznej,
uwilgotnienie
gruntu
czy
nawet
jego
skład
granulometryczny.
W trakcie prezentacji autor przedstawi założenia metodyczne badań prowadzonych na
równinie zalewowej Warty, mające na celu określenie ilościowe zróżnicowania
przestrzennego zawartości węgla organicznego w przypowierzchniowej warstwie osadów.
Zaprezentowane zostaną metody poboru prób, pozyskania danych, ich opracowania oraz
planowane wyniki badań.
3. Joanna Dańko
Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach, Instytut Informatyki
Porównanie algorytmów optymalizacyjnych PSO i DE na przykładzie lokalizacji źródeł
skażeń atmosferycznych.
W oparciu o punktowe stężenia zarejestrowane na danym obszarze, przedstawione w pracy
algorytmy Roju Cząsteczek (PSO) oraz ewolucji różnicowej (DE) mają za zadanie znaleźć
źródło uwolnienia skażenia. Dane są pobierane z sieci detektorów rozmieszczonych na
określonym terenie. W rekonstrukcji zastosowano model smugowy Gaussa, który za pomocą
odpowiednich równań matematycznych symuluje dyspersję zanieczyszczeń do środowiska.
Algorytmy przeszukują przestrzeń sześciowymiarową w celu znalezienia parametrów modelu
Gaussa, takich jak źródło skażenia (współrzędne X,Y) poziom uwolnienia substancji (Q),
wysokość uwolnienia (H) oraz współczynniki dyfuzji atmosferycznej w kierunku pionowym
i poziomym (σy, σz), dla których przewidywane przez model stężenia w miejscach położenia
detektorów będą zbiegały do stężeń zarejestrowanych.W pracy zaprezentowano
przykładowe konfiguracje algorytmów PSO i DE, których zadaniem jest określić, w jak
najkrótszym czasie, najbardziej prawdopodobne parametry skażenia.
4. Michał Krzemiński, Małgorzata Zdunek
Politechnika Warszawska; Ochrona Środowiska; Zakład Meteorologii i Ochrony Atmosfery
Weryfikacja numerycznej prognozy zachmurzenia z modelu GEM za pomocą metody
obiektowej SAL.
Chciałbym zaprezentować moją pracę magisterską, w której na podstawie danych
satelitarnych dokonałem weryfikacji prognozy zachmurzenia z modelu GEM. Za pomocą
oprogramowania HEG oraz ArcGis zestawiłem dane satelitarne i modelowe a następnie
wyeksportowałem je do plików tekstowych. W następnej fazie w programie napisanym
w fortranie (autorstwa dr. Małgorzaty Zdunek - promotor) policzyłem parametry metody SAL
i sporządziłem odpowiednie wykresy. SAL - Struktura, Amplituda, Lokalizacja - to metoda
badająca położenie obiektów modelowanych względem informacji satelitarnej. Podczas
pisania pracy nie znalazłem informacji ażeby stosowano SAL w Polsce jednak istnieją
publikacje zagranicznych ośrodków meteorologicznych, w których stosowano tę metodę.
5. Kamil Leziak
Uniwersytet Warszawski, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych, Instytut Geografii Fizycznej,
Zakład Klimatologii
Rola badań nad konwekcją w prognozowaniu niebezpiecznych zjawisk pogodowych.
Konwekcja jest kluczowym procesem odpowiedzialnym za powstawanie niebezpiecznych
zjawisk pogodowych takich jak burze, opady nawalne deszczu i gradu, powodzie
błyskawiczne czy trąby powietrzne. Zrozumienie jej roli w kształtowaniu warunków
pogodowych jest niezbędne do trafnego prognozowania niebezpiecznych zjawisk
pogodowych i minimalizacji ryzyka związanego z ich wystąpieniem. W prelekcji zostaną
przybliżone fizyczne aspekty konwekcji w atmosferze, aktualne metody badań nad
konwekcją oraz możliwość ich wykorzystania do zwiększania precyzji i trafności prognoz
zjawisk pogodowych mogących stanowić zagrożenie dla ludzi oraz ich mienia. Zostanie
również poruszony problem monitoringu zjawisk ekstremalnych w Polsce i Europie na
podstawie danych o konwekcji uzyskanych z obserwacji naziemnych i teledetekcyjnych.
6. Paulina Marszałek
Uniwersytet Jagielloński, Zakład Klimatologii, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej
Prawdopodobieństwo wystąpienia temperatury minimalnej powietrza w Kotlinie
Żywieckiej w świetle sytuacji synoptycznych.
Niniejsza praca przedstawia aspekty związane ze zmiennością dobowej temperatury
minimalnej powietrza w okresie zimowym (XII, I, II) w Kotlinie Żywieckiej, w świetle sytuacji
synoptycznych. Opracowanie bazuje na wynikach badań przeprowadzonych w jednym
punkcie węzłowym (gridzie) pochodzącym z bazy CarpatClim, zlokalizowanym w dnie Kotliny
Żywieckiej w okresie 1961-2010. Opracowanie zostało uzupełnione kompleksową analizą
warunków cyrkulacyjnych i ich zmiennością czasową w ciągu 50-lecia. W tym celu
zastosowano klasyfikację typów cyrkulacji atmosferycznej Niedźwiedzia dla dorzecza górnej
Wisły. Za ekstremalne zjawisko termiczne uznano średnią temperaturę minimalną powietrza
przekraczającą wartość progową 90 i 95 percentyla. Związki pomiędzy ekstremalnymi
wartościami temperatury powietrza a typami cyrkulacji atmosferycznej rozpatrzono poprzez
analizę częstości wystąpienia wartości ekstremalnych oraz ich warunkowego wystąpienia
w danym typie cyrkulacji atmosferycznej.