docDrukarz - BIP - Centralna Komisja Egzaminacyjna w
download 
Reklamacja Transkrypt
Drukarz - BIP - Centralna Komisja Egzaminacyjna w
Informator o egzaminie potwierdzającym kwalifikacje zawodowe Drukarz Warszawa 2009 –1– Informator opracowała Centralna Komisja Egzaminacyjna w Warszawie we współpracy z Okręgową Komisją Egzaminacyjną w Warszawie. 2 Wstęp Centralna Komisja Egzaminacyjna poleca Państwa uwadze informator o egzaminie potwierdzającym kwalifikacje zawodowe organizowanym dla absolwentów trzyletnich szkół zawodowych. Podstawą prawną egzaminu jest: Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 83; poz. 562) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 26 czerwca 2007 r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 124, poz. 860 z późn. zm.). Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 3 lutego 2003 r. w sprawie standardów wymagań będących podstawą przeprowadzenia egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe (załącznik do Dz. U. z 2003 r. Nr 49, poz. 411 oraz z 2005 r. Nr 66, poz. 580), oraz Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 24 października 2007 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie standardów wymagań będących podstawą przeprowadzania egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe (Dz. U. z 2007r. Nr. 207 poz.1497) Informator, który przygotowaliśmy, ma charakter przede wszystkim praktyczny – chcemy za jego pomocą dać Państwu możliwość przyjrzenia się, w jaki sposób zapisy prawa oświatowego dotyczącego systemu egzaminów zewnętrznych w trzyletnim kształceniu zawodowym przekładają się na konkrety, czyli na: opis wymagań, które trzeba spełnić, aby przystąpić do egzaminu, opis warunków koniecznych do zdania egzaminu, opis struktury egzaminu w jego części pisemnej i praktycznej wraz z wymaganiami egzaminacyjnymi i przykładowymi kryteriami oceniania, opis materiałów egzaminacyjnych wraz z wzorami, przykłady zadań wraz z odpowiedziami. 3 Informator o egzaminie zawodowym kierujemy do tych uczniów szkół zawodowych, którzy po ukończeniu szkoły przystąpią do egzaminu przed zewnętrzną komisją egzaminacyjną, żeby potwierdzić dyplomem kwalifikacje w zawodzie, w którym odbywali kształcenie. Informacje o umiejętnościach zawodowych, które będą potwierdzane na egzaminie, pozwolą nauczycielom właściwie ukierunkować kształcenie, a pracodawcom prezentują poziom kwalifikacji zawodowych absolwentów szkół legitymujących się dyplomem. Służyć też mogą teoretykom i praktykom kształcenia zawodowego jako istotna pomoc w projektowaniu modeli zawodów przewidywanych do kształcenia i doskonalenia zawodowego w systemie szkolnym i pozaszkolnym oraz systemach zatrudnienia. 4 SPIS TREŚCI I. OGÓLNE INFORMACJE O EGZAMINIE POTWIERDZAJĄCYM KWALIFIKACJE ZAWODOWE................................................................ 6 I.1. Struktura egzaminu oraz formy sprawdzania wiadomości i umiejętności z zakresu zawodu........................................................................................................................... 7 I.2. Jakie wiadomości i umiejętności będą sprawdzane na egzaminie? .............................. 7 I.3. Jakie wymagania trzeba spełnić, żeby zdać egzamin? .................................................. 9 I.4. Jakie wymagania trzeba spełnić, żeby móc przystąpić do egzaminu? .......................... 9 I.5. Gdzie i od kogo można uzyskać szczegółowe informacje o egzaminie zawodowym?10 II. ETAP PISEMNY EGZAMINU .................................................................. 11 II.1. Organizacja i przebieg ................................................................................................. 11 II.2. Wymagania egzaminacyjne z przykładami zadań do części I..................................... 13 II.3. Wymagania egzaminacyjne z przykładami zadań do części II ................................... 27 II.4. Odpowiedzi do przykładowych zadań ........................................................................ 31 III. ETAP PRAKTYCZNY EGZAMINU .................................................. 32 III.1 Organizacja i przebieg ................................................................................................. 32 III.2 Wymagania egzaminacyjne i ogólne kryteria oceniania ............................................. 34 III.3 Przykład zadania praktycznego do tematu: 1. Wykonanie odbitek na maszynie do drukowania z form płaskich…………………37 IV. ZAŁĄCZNIKI ........................................................................................ 42 IV.1. Standard wymagań egzaminacyjnych dla zawodu ...................................................... 42 IV.2. Przykład karty odpowiedzi do etapu pisemnego ......................................................... 45 5 Ogólne informacje I. OGÓLNE INFORMACJE O EGZAMINIE POTWIERDZAJĄCYM KWALIFIKACJE ZAWODOWE Egzamin potwierdzający kwalifikacje zawodowe jest formą oceny poziomu opanowania wiadomości i umiejętności z zakresu danego zawodu określonych w standardzie wymagań, ustalonym przez Ministra Edukacji Narodowej. Egzamin ten, zwany również egzaminem zawodowym, jest egzaminem zewnętrznym. Umożliwia on uzyskanie porównywalnej i obiektywnej oceny poziomu osiągnięć zdającego poprzez zastosowanie jednolitych wymagań, kryteriów oceniania i zasad przeprowadzania egzaminu, opracowanych przez instytucje zewnętrzne, funkcjonujące niezależnie od systemu kształcenia. Rolę instytucji zewnętrznych pełnią: Centralna Komisja Egzaminacyjna i osiem okręgowych komisji egzaminacyjnych powołanych przez Ministra Edukacji Narodowej w 1999 roku. Na terenie swojej działalności okręgowe komisje egzaminacyjne przygotowują, organizują i przeprowadzają zewnętrzne egzaminy zawodowe. Egzaminy oceniać będą zewnętrzni egzaminatorzy. Egzaminy zawodowe mogą zdawać absolwenci wszystkich typów szkół zawodowych ponadgimnazjalnych i policealnych, które kształcą w zawodach ujętych w klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego. Egzamin zawodowy jest przeprowadzany jeden raz w ciągu roku szkolnego – w okresie od czerwca do sierpnia, w terminie ustalonym przez dyrektora Komisji Centralnej. Dla absolwentów szkół, w których zajęcia dydaktyczno-wychowawcze kończą się w styczniu, egzamin zawodowy jest przeprowadzany w okresie od stycznia do marca, w terminie ustalonym przez dyrektora Komisji Centralnej. Termin egzaminu zawodowego, dyrektor Komisji Centralnej ustala i ogłasza na stronie internetowej Komisji Centralnej nie później niż na 4 miesiące przed terminem egzaminu zawodowego. Dla absolwentów zasadniczych szkół zawodowych i szkół policealnych egzaminy przeprowadzane są od następnego tygodnia po zakończeniu zajęć dydaktyczno- wychowawczych, a dla absolwentów technikum i technikum uzupełniającego - od następnego tygodnia po zakończeniu egzaminu maturalnego. Do egzaminu mogą przystąpić również absolwenci szkół zawodowych kształcących młodzież o specjalnych potrzebach edukacyjnych. Dla tej młodzieży, na podstawie opinii poradni psychologiczno-pedagogicznych lub orzeczeń lekarskich, czas egzaminu pisemnego może być wydłużony o 30 minut, a warunki i przebieg egzaminu będą dostosowane do jej potrzeb. 6 Ogólne informacje I.1. Struktura egzaminu oraz i umiejętności z zakresu zawodu formy sprawdzania wiadomości Struktura egzaminu obejmuje dwa etapy: etap pisemny i etap praktyczny. Etap pisemny składa się z dwóch części: część I obejmuje sprawdzenie wiadomości i umiejętności właściwych dla kwalifikacji w danym zawodzie, a część II – sprawdzenie wiadomości i umiejętności związanych z zatrudnieniem i działalnością gospodarczą. Etap pisemny przeprowadzany jest w formie testu składającego się z zadań zamkniętych zawierających cztery odpowiedzi do wyboru, z których tylko jedna odpowiedź jest prawidłowa. W części I test zawiera 50 zadań, a w części II – 20 zadań. Czas trwania etapu pisemnego dla wszystkich zawodów wynosi 120 minut. Etap praktyczny sprawdza określony zakres praktycznych umiejętności dla zawodu wynikających z tematów zadań ustalonych w standardzie wymagań egzaminacyjnych. W tym etapie zdający powinien wykonać zadanie egzaminacyjne w formie testu praktycznego. Czas trwania etapu praktycznego nie może być krótszy niż 180 minut i nie dłuższy niż 240 minut. I.2. Jakie wiadomości i umiejętności będą sprawdzane na egzaminie? Na egzaminie będą sprawdzane tylko te wiadomości i umiejętności, które zostały zapisane w standardzie wymagań egzaminacyjnych dla danego zawodu. Standardy wymagań egzaminacyjnych dla poszczególnych zawodów ustalone zostały rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 3 lutego 2003 r. w sprawie standardów wymagań będących podstawą przeprowadzenia egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe (załącznik do Dz. U. z 2003 r. Nr 49, poz. 411), oraz rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 24 października 2007 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie standardów wymagań będących podstawą przeprowadzania egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe (Dz. U. z 2007 r. Nr 207 poz.1497) Teksty standardów wymagań egzaminacyjnych dla poszczególnych zawodów zostały zamieszczone w oddzielnie opublikowanym załączniku do w/w rozporządzenia. Struktura standardu wymagań egzaminacyjnych dla zawodu odpowiada strukturze egzaminu. Oznacza to, że zawarte w standardzie umiejętności sprawdzane na egzaminie, ustalono odrębnie dla obu etapów egzaminu. Umiejętności zapisane w standardzie, sprawdzane w etapie pisemnym, są przyporządkowane do określonych obszarów wymagań. 7 Ogólne informacje Umiejętności sprawdzane w części I ujęto w 3 obszarach wymagań: • czytanie ze zrozumieniem informacji przedstawionych w formie opisów, instrukcji, rysunków, szkiców, wykresów, dokumentacji technicznych i technologicznych, przetwarzanie danych liczbowych i operacyjnych, bezpieczne wykonywanie zadań zawodowych zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska. • • Umiejętności sprawdzane w części II ujęto w 2 obszarach wymagań: • czytanie ze zrozumieniem informacji przedstawionych w formie opisów, instrukcji, tabel, wykresów, przetwarzanie danych liczbowych i operacyjnych. • W etapie praktycznym egzaminu sprawdzane umiejętności przyporządkowano do 4 obszarów wymagań: • • • • planowanie czynności związanych z wykonaniem zadania, organizowanie stanowiska pracy, wykonywanie zadania egzaminacyjnego z zachowaniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska, prezentowanie efektu wykonanego zadania. Standard wymagań egzaminacyjnych dla zawodu stanowi podstawę do przygotowania zadań egzaminacyjnych dla obu etapów egzaminu. Oznacza to, że zadania egzaminacyjne będą sprawdzały tylko te umiejętności, które zapisane są w standardzie wymagań egzaminacyjnych dla danego zawodu. Rodzaj zadań egzaminacyjnych sprawdzających umiejętności przyporządkowane do danego obszaru wymagań w etapie pisemnym będzie wiązał się ściśle z tym obszarem, Umiejętności ujęte w standardzie wymagań egzaminacyjnych dla zawodu, dla obu etapów egzaminu, będą omówione wraz z przykładami zadań w rozdziałach II. i III. informatora. Każdy zdający powinien zapoznać się ze standardem wymagań egzaminacyjnych dla zawodu, w którym chce potwierdzić kwalifikacje zawodowe. Standard zamieszczony jest w rozdziale IV niniejszego informatora. 8 Ogólne informacje I.3. Jakie wymagania trzeba spełnić, żeby zdać egzamin? Przyjęto, że w etapie pisemnym zdający może otrzymać za każde prawidłowo rozwiązane zadanie 1 punkt. Zdający zda ten etap egzaminu, jeśli uzyska: - z części I – co najmniej 50% punktów możliwych do uzyskania, - z części II – co najmniej 30% punktów możliwych do uzyskania. W etapie praktycznym oceniany będzie sposób wykonania zadania praktycznego oraz jego efekt, zgodnie z ustalonymi kryteriami oceniania przyjętymi dla danego zadania. Spełnienie ustalonych w zadaniu kryteriów wykonania pozwoli na uzyskanie maksymalnej liczby punktów. Zdający zda ten etap egzaminu, jeśli uzyska co najmniej 75% punktów możliwych do uzyskania. Zdający zda egzamin zawodowy, jeśli spełni wymagania ustalone dla etapu pisemnego i etapu praktycznego. Zdający, który zdał egzamin otrzymuje dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe w danym zawodzie. UWAGA! Informacje o wynikach egzaminu zdający uzyska od dyrektora szkoły. I.4. Jakie wymagania trzeba spełnić, żeby móc przystąpić do egzaminu? Zdający powinien: 1. Ukończyć szkołę i otrzymać świadectwo ukończenia szkoły. 2. Złożyć pisemną deklarację przystąpienia do egzaminu zawodowego do dyrektora swojej szkoły, w terminie określonym w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 83; poz. 562) 3. Zgłosić się na egzamin w terminie i miejscu wyznaczonym przez okręgową komisję egzaminacyjną z dokumentem potwierdzającym tożsamość (z numerem PESEL). 9 Ogólne informacje Zdający o specjalnych potrzebach edukacyjnych powinien dodatkowo przedłożyć opinię lub orzeczenie wskazujące na dostosowanie warunków i formy przeprowadzania egzaminu do jego indywidualnych potrzeb. UWAGA! Informacje o terminie i miejscu egzaminu może przekazać zdającym dyrektor szkoły lub dyrektor okręgowej komisji egzaminacyjnej. W zależności od specyfiki zawodu, w którym przeprowadzony będzie egzamin zawodowy, okręgowa komisja egzaminacyjna może wezwać zdającego na szkolenie w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy związane z wykonywaniem zadania egzaminacyjnego na określonych stanowiskach egzaminacyjnych. Szkolenie powinno być zorganizowane nie wcześniej niż na dwa tygodnie przed terminem egzaminu. I.5. Gdzie i od kogo można uzyskać szczegółowe informacje o egzaminie zawodowym? Szczegółowych informacji o egzaminie zawodowym oraz wyjaśnień dotyczących m.in. możliwości: • powtórnego zdawania egzaminu zawodowego przez osoby, które nie zdały egzaminu, • przystąpienia do egzaminu w terminie innym niż bezpośrednio po ukończeniu szkoły, • udostępniania informacji na temat wyniku egzaminu, • otrzymania dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe, udziela dyrektor szkoły i okręgowa komisja egzaminacyjna. 10 Etap pisemny egzaminu II. ETAP PISEMNY EGZAMINU II.1. Organizacja i przebieg Etap pisemny egzaminu może być zorganizowany w szkole lub innej placówce wskazanej przez okręgową komisję egzaminacyjną. W dniu egzaminu powinieneś zgłosić się w szkole/placówce na 30 minut przed godziną jego rozpoczęcia. Powinieneś posiadać dokument potwierdzający Twoją tożsamość i numer ewidencyjny PESEL. Przed wejściem do sali egzaminacyjnej będziesz poproszony o potwierdzenie gotowości przystąpienia do etapu pisemnego egzaminu. Słuchaj uważnie informacji przewodniczącego zespołu nadzorującego, który będzie omawiał regulamin przebiegu egzaminu. Po zajęciu miejsca w sali egzaminacyjnej otrzymasz arkusz egzaminacyjny i KARTĘ ODPOWIEDZI. Arkusz egzaminacyjny zawiera: − stronę tytułową z nazwą i symbolem cyfrowym zawodu, w którym odbywa się etap pisemny egzaminu oraz „Instrukcję dla zdającego” (w instrukcji znajdują się informacje o liczbie stron arkusza egzaminacyjnego, wskazania dotyczące rozwiązywania zadań, zaznaczania odpowiedzi i sposobu poprawiania odpowiedzi w KARCIE ODPOWIEDZI), − test 70 zadań wielokrotnego wyboru, w tym 50 zadań w części I ponumerowanych od 1 do 50 oraz 20 zadań w części II ponumerowanych od 51 do 70. KARTA ODPOWIEDZI stanowi jedną stronę i zawiera: − symbol cyfrowy zawodu i oznaczenie wersji arkusza egzaminacyjnego, − miejsce na wpisanie Twojego numeru ewidencyjnego PESEL i zakodowanie go, − miejsce na wpisanie Twojej daty urodzenia, − tabele z numerami zadań odpowiadających części I oraz części II arkusza egzaminacyjnego z układem kratek A, B, C, D do zaznaczania odpowiedzi, − miejsce na naklejkę z kodem ośrodka. Przeczytaj uważnie „Instrukcję dla zdającego” w arkuszu egzaminacyjnym i sprawdź, czy Twój arkusz jest kompletny i nie ma w nim błędów. Wykonaj polecenia zgodnie z „Instrukcją dla zdającego”. Czas trwania etapu pisemnego egzaminu wynosi 120 minut (2 godziny zegarowe). 11 Etap pisemny egzaminu UWAGA: Jeśli jesteś egzaminowanym o potwierdzonych specjalnych potrzebach edukacyjnych, to masz prawo do wydłużonego o 30 minut czasu trwania etapu pisemnego egzaminu zawodowego. Przewodniczący szkolnego zespołu egzaminacyjnego wskaże Ci miejsce na sali egzaminacyjnej i dopilnuje, abyś mógł zdawać egzamin w ustalonym dla Ciebie czasie. Kolejność rozwiązywania zadań jest dowolna. Dobrze jednak będzie, jeśli rozplanujesz sobie czas egzaminu. Na rozwiązanie zadań z części I arkusza powinieneś przeznaczyć około 80 minut, na rozwiązanie zadań z części II - około 30 minut. Pozostałe 10 minut powinieneś wykorzystać na sprawdzenie, czy prawidłowo zaznaczyłeś odpowiedzi do poszczególnych zadań w KARCIE ODPOWIEDZI. Pamiętaj! Pracuj samodzielnie! Przystępując do rozwiązywania każdego zadania powinieneś: − uważnie przeczytać całe zadanie, − przeanalizować rysunki, tabele, itp. oraz treść poleceń, − dobrze zastanowić się nad wyborem prawidłowej odpowiedzi, − starannie zaznaczyć wybraną odpowiedź w KARCIE ODPOWIEDZI zgodnie z instrukcją w arkuszu egzaminacyjnym. Po zakończeniu rozwiązywania zadań, sprawdź w KARCIE ODPOWIEDZI, czy dla wszystkich zadań zaznaczyłeś odpowiedzi. Przewodniczący ogłosi koniec egzaminu i poinformuje, w jaki sposób będziesz mógł oddać swoją KARTĘ ODPOWIEDZI. Arkusz egzaminacyjny możesz zatrzymać dla siebie. Jeśli wcześniej zakończysz rozwiązywanie zadań, zgłoś przez podniesienie ręki gotowość do oddania KARTY ODPOWIEDZI. 12 Etap pisemny egzaminu II.2. Wymagania egzaminacyjne z przykładami zadań do części I Zakres wiadomości i umiejętności właściwych dla kwalifikacji powinien Absolwent powinien umieć: 1. Czytać ze zrozumieniem informacje przedstawione w formie opisów, instrukcji, rysunków, szkiców, wykresów, dokumentacji technicznych i technologicznych, a w szczególności: 1.1 stosować terminologię z zakresu poligrafii; czyli: • stosować nazwy wyrobów i półproduktów poligraficznych, ich elementów i części, a także materiałów, z których zostały wykonane, np.: oprawa, odbitka drukarska, oryginał, podłoże drukowe, papier, tektura, diapozytyw, negatyw, forma kopiowa, forma drukowa, farba drukarska, użytek, arkusz drukarski, • stosować określenia dotyczące operacji technologicznych, np.: kopiowanie, wywoływanie, pasowanie kolorów, odbitka kontrolna, przyrząd, nakład, złamywanie, składka, wkład, kompletowanie, • stosować określenia dotyczące właściwości fizyko-chemicznych i mechanicznych materiałów poligraficznych, np.: światłoczułość, napięcie powierzchniowe, lepkość, wartość pH, hydrofilowość, oleofilowość, właściwości reologiczne, twardość, stabilność wymiarowa, ścieralność, • stosować określenia dotyczące podstawowych cech wyrobów papierowych, np.: format arkusza, gramatura, dwustronność, anizotropia, niejednorodność właściwości, higroskopijność, pulchność, białość, gładkość, połysk, uszlachetnianie powierzchni, gładzenie, satynowanie, barwienie, powlekanie. Przykładowe zadanie 1. Produktem końcowym procesu drukowania jest A. odbitka drukarska. B. komplet składek. C. oprawa prosta. D. okładka zeszytowa. 13 Etap pisemny egzaminu 1.2 stosować oznaczenia i symbole stosowane w dokumentacji technicznej i technologicznej; na rysunkach technicznych, czyli: • stosować oznaczenia i symbole występujące w rysunkach technicznych, np.: sposób oznaczania płaszczyzny przekroju, wymiarów, formatu, masy, siły, naprężenia, oznaczenia i symbole występujące w dokumentacji technicznej, np.: oznaczenie poziomu hałasu, mocy zainstalowanej, maksymalny format nadruku, • stosować oznaczenia i symbole występujące w dokumentacji technologicznej, np.: oznaczenie sposobu zadrukowania arkusza, krojenia, złamywania, wysokości nakładu, symbole literowe nowoczesnych papierów drukowych. • stosować Przykładowe zadanie 2. Zapis „skala 1 : 10” oznacza, że przedmiot przedstawiony na rysunku technicznym jest A. zmniejszony dwukrotnie. B. zmniejszony dziesięciokrotnie. C. powiększony pięciokrotnie. D. powiększony dziesięciokrotnie. 1.3 rozróżniać podstawowe rodzaje materiałów poligraficznych; czyli: • rozróżniać rodzaje materiałów poligraficznych na podstawie ich właściwości fizykochemicznych i użytkowych, np.: gramatury, połysku, białości, formatu arkuszy, odporności na ścieranie, chłonności, lepkości, sztywności, twardości, • rozróżniać materiały poligraficzne stosowane podczas drukowania, np.: papier, karton, tektura, tektura falista, laminaty, farby drukarskie maziste i ciekłe, roztwór zwilżający, roztwór gumujący, • rozróżniać najczęściej stosowane w poligrafii substancje chemiczne, np.: suszki, pasty skracające, odświeżacze do farb drukarskich, lakiery, rozpuszczalniki, rozcieńczalniki, kleje, dodatki do roztworu zwilżającego, • rozróżniać metale oraz ich stopy stosowane w poligrafii, np.: aluminium, stal, miedź, brąz, stop drukarski, • rozróżniać rodzaje tworzyw sztucznych stosowane w poligrafii, np.: fotopolimery typograficzne, fotopolimery fleksograficzne, folie tworzyw sztucznych. Przykładowe zadanie 3. Wyrób papierniczy o gramaturze od 160g/m2 do 315g/m2, to A. papiery. B. kartony. C. tektury. D. bibuły. 14 Etap pisemny egzaminu 1.4 rozróżniać podstawowe procesy i wyroby poligraficzne; czyli: • rozróżniać procesy przygotowania do drukowania, np.: procesy składania i obróbki tekstów, procesy przetwarzania ilustracji, procesy wytwarzania form drukowych, • rozróżniać procesy drukowania, np.: drukowanie typograficzne, fleksograficzne, offsetowe, rotograwiurowe, sitowe, tampondrukowe, cyfrowe, • rozróżniać procesy obróbki wykończeniowej półproduktów poligraficznych, np.: lakierowanie, laminowanie, proces złamywania, proces okrawania z trzech stron, • rozróżniać grupy wyrobów poligraficznych ze względu na sposób ich wydawania, np.: druki periodyczne, druki dziełowe, akcydensy, • rozróżniać grupy wyrobów poligraficznych ze względu na ich konstrukcję, np.: druki luźne, druki łączone, oprawy. Przykładowe zadanie 4. Wyrób poligraficzny mający do 48 stronic i odrębnie wykonaną okładkę, to A. książka. B. druk luźny. C. czasopismo. D. broszura. 1.5 rozróżniać podstawowe maszyny poligraficzne, w tym maszyny drukujące i urządzenia pomocnicze; czyli: • rozróżniać maszyny poligraficzne ze względu na ich zastosowanie, np.: maszyny do wykonywania form drukowych, maszyny do drukowania, maszyny introligatorskie, • rozróżniać maszyny poligraficzne ze względu na ich budowę, np.: aparaty • • • • fotoreprodukcyjne, skanery, naświetlarki do filmów, naświetlarki do płyt, złąmywarki kasetowe, złamywarki nożowe, krajarki jednonożowe, krajarki trójnożowe, rozróżniać maszyny drukujące ze względu na ich budowę oraz zakres zastosowań, np.: maszyny drukujące typograficzne, fleksograficzne, offsetowe, wklęsłodrukowe, sitodrukowe, maszyny drukujące arkuszowe, zwojowe, jedno-, dwu-, wielokolorowe, rozróżniać maszyny drukujące ze względu na ich przeznaczenie, np.: maszyny gazetowe, dziełowe, akcydensowe. rozróżniać maszyny drukujące ze względu na formaty drukowania, np.: maszyny dużego formatu, maszyny średniego formatu, maszyny małego formatu. rozróżniać urządzenia pomocnicze, np.: gilotyny, klejarki, lakierówki, laminarki, prasy do tłoczenia, tunele suszące. Przykładowe zadanie 5. Cylindry: formowy, pośredni i dociskowy stanowią zespół drukujący maszyny A. fleksograficznej. B. typograficznej. C. sitodrukowej. D. offsetowej. 15 Etap pisemny egzaminu 1.6 rozróżniać formy drukowe i technologie ich wykonywania; czyli: • rozróżniać formy drukowe ze względu na kształt podłoża formy, np.: formy płaskie, formy cylindryczne, • rozróżniać formy drukowe ze względu na technologię ich wykonania, np.: formy drukowe trawione, grawerowane, wymywane, do technologii pozytywowej i negatywowej, formy drukowe otrzymane w technologii CTP, • rozróżniać formy drukowe ze względu na ich budowę i materiały z jakich zostały wykonane, np.: formy do drukowania wypukłego, płaskiego, wklęsłego, sitowego, formy metalowe i fotopolimerowe oraz formy drukowe na podłożu aluminiowym, tworzywie sztucznym, miedzi. Przykładowe zadanie 6. Proces naświetlania płyty presensybilizowanej przez diapozytyw występuje w technologii wykonania formy drukowej A. stalorytniczej. B. grawerowanej. C. offsetowej pozytywowej. D. offsetowej negatywowej. 1.7 charakteryzować technologie drukowania oraz podstawowe i dodatkowe techniki drukowania; czyli • charakteryzować technologię drukowania wypukłego, płaskiego, wklęsłego i sitowego • charakteryzować podstawowe techniki drukowania, np.: technikę drukowania wypukłego, płaskiego, wklęsłego i sitowego, • charakteryzować dodatkowe i pochodne techniki drukowania, np.: offset, fleksografia, rotograwiura, sitodruk. Przykładowe zadanie 7. Zwilżanie formy drukowej roztworem wodnym jest stosowane podczas drukowania A. tamponowego. B. sitodrukowego. C. offsetowego. D. rotograwiurowego. 16 Etap pisemny egzaminu 1.8 rozróżniać podłoża i farby do drukowania; czyli • rozróżniać podłoża drukowe ze względu na ich skład surowcowy, np.: papiery bezdrzewne, drzewne i makulaturowe, kartony, tektury, folie, • rozróżniać podłoża drukowe ze względu na ich właściwości fizyko-chemiczne, np.: podłoża chłonne i niechłonne, podłoża drukowe giętkie i sztywne, kształtki, • rozróżniać podłoża drukowe ze względu na sposób wykończenia ich powierzchni, np.: papiery powlekane, papiery niepowlekane, papier MWC, • rozróżniać farby i lakiery stosowane w różnych technikach drukowania, np.: farby offsetowe, wklęsłodrukowe, farby sitodrukowe, • rozróżniać farby i lakiery na podstawie ich właściwości i składu chemicznego, np.: farby ciekłe, farby maziste, farby i lakiery UV, Przykładowe zadanie 8. Podłożem drukowym sztywnym jest A. tektura wielowarstwowa. B. folia polietylenowa. C. papier offsetowy. D. papier powlekany. 1.9 rozróżniać urządzenia i przyrządy kontrolno-pomiarowe stosowane w procesach drukowania; czyli: • rozróżniać przyrządy i urządzenia do kontroli położenia obrazu i pasowania kolorów oraz grubości podłoża drukowego np.: lupy poligraficzne, przymiar liniowy, czujniki fotoelektryczne, śruba mikrometryczna, • rozróżniać przyrządy i urządzenia do pomiaru i oceny nasycenia barwy (gęstości optycznej) pól pełnych na odbitce, np.: densytometry, testy do kontroli drukowania, • rozróżniać urządzenia kontrolne maszyny drukującej np.: czujniki podawania i wykrywania arkusza. Przykładowe zadanie 9. Do kontroli wizualnej dokładności pasowania kolorów na odbitce drukarskiej służy A. śruba mikrometryczna. B. przymiar liniowy. C. densytometr. D. lupa poligraficzna. 17 Etap pisemny egzaminu 1.10 określać przyczyny powstawania wad odbitek drukarskich; czyli: • określać przyczyny powstawania wad związanych z położeniem obrazu, np.: brak pasowania kolorów, zróżnicowany margines przedni lub boczny, brak zgodności rozmieszczenia obrazów przy drukowaniu dwustronnym, • określać przyczyny powstawania wad związanych z wartością tonalną obrazu, np.: smużenie, nierównomierność pokrycia, zbyt mała lub zbyt duża gęstość optyczna odbitki (nasycenie barwy), • określać przyczyny powstawania wad związanych z deformacją punktów rastrowych, np. wydłużenie, dublowanie, brudzenie, • określać przyczyny powstawania wad spowodowanych niewłaściwym doborem podłoża drukowego, np.: pylenie papieru, zrywanie powierzchni papieru, zbyt wolne schnięcie farby drukowej, niszczenie formy offsetowej, • określać przyczyny powstawania wad związanych z rodzajem i ilością podawanej farby i roztworu zwilżającego, np.: perlenie farby, tonowanie, emulgowanie farby, • określać przyczyny powstawania wad spowodowanych błędami montażu i kopiowania, np.: nieprawidłowa paginacja, nieprawidłowo wykonany montaż lub nieprawidłowo wykonana kopia. Przykładowe zadanie 10. Przyczyną braku registru na arkuszu może być A. zbyt duża lepkość użytej farby. B. zbyt mała lepkość użytej farby. C. błąd ustawienia kałamarza farbowego. D. błąd ustawienia marek przednich. 18 Etap pisemny egzaminu 2. Przetwarzać dane liczbowe i operacyjne, a w szczególności: 2.1 wskazywać zastosowanie podstawowych materiałów poligraficznych; czyli: • wskazywać zastosowanie papierowych podłoży drukowych, np.: papierów, kartonów, tektur, • wskazywać zastosowanie tworzyw sztucznych, np.: folii tworzyw sztucznych, folii samoprzylepnych, • wskazywać zastosowanie farb graficznych i substancji pomocniczych, np.: farb konwencjonalnych i UV, roztworów zwilżających, lakierów dyspersyjnych i UV, • wskazywać zastosowanie podstawowych materiałów introligatorskich, np.: klejów, materiałów pokryciowych, • wskazywać zastosowanie metali i wyrobów włókienniczych, np.: aluminium, miedzi, stali, siatek sitodrukowych. Przykładowe zadanie 11. Folia samoprzylepna jest materiałem podłożowym stosowanym do drukowania A. broszur. B. etykiet. C. gazet. D. czasopism. 2.2 określać zasady wykonywania form drukowych; czyli: • określać zasady wykonywania form dla poszczególnych technik drukowania, np.: formy offsetowe, formy fleksograficzne, rotograwiurowe, sitodrukowe, • określać zasady wykonywania form drukowych do drukowania obrazów jednoi wielotonalnych oraz jedno- i wielobarwnych, • określać zasady wykonywania form drukowych z częściowym lub pełnym zastosowaniem technologii cyfrowej, np.: w systemie CtF, CtP. Przykładowe zadanie 12. W technologiach wykonywania offsetowych form drukowych nie stosuje się metod A. stereotypowych. B. pośrednich. C. bezpośrednich. D. cyfrowych. 19 Etap pisemny egzaminu 2.3 dobierać materiały podstawowe i pomocnicze stosowane w procesach drukarskich w zależności od parametrów technologicznych lub użytkowych produktu; czyli: • dobierać podłoża drukowe w zależności od wymagań stawianych wyrobom poligraficznym, np.: grubości, chłonności, białości, barwie, połysku, sztywności, o określonej odporności na działanie wilgoci i wytrzymałości mechanicznej, • dobierać farby drukowe stosownie do wymagań stawianych wyrobom poligraficznym, np.: nietoksyczności, światłotrwałości, barwie, o podwyższonej odporności na ścieranie, odporności na wysoką temperaturę, zwiększonym połysku, • dobierać farby drukowe stosownie do właściwości fizyko-chemicznych podłoża drukowego, np.: do drukowania na podłożach chłonnych i niechłonnych, • dobierać materiały pomocnicze do wykonania danego wyrobu poligraficznego, np.: lakiery, proszki do pudrowania druków, składniki farb - suszki, pasty skracające. Przykładowe zadanie 13. Papiery o tzw. lustrzanym połysku stosowane do drukowania wysokojakościowych etykiet, opakowań, prospektów reklamowych, to A. papiery samokopiujące. B. papiery typu „Chromolux”. C. papiery biurowe. D. papiery objętościowe. 2.4 dobierać proces technologiczny w zależności od rodzaju materiału, druku i podłoża do drukowania; czyli: • dobierać proces technologiczny do typu lub rodzaju wyrobu poligraficznego, np.: gazeta, opakowanie, oprawa, druk wielkoformatowy, • dobierać proces technologiczny do rodzaju drukowania, tj. stosownie do kształtu formy drukowej, np.: drukowanie rotacyjne lub płaskie, • dobierać proces technologiczny do sposobu drukowania, tj. sposobu przenoszenia farby z formy na zadrukowywane podłoże, np.: drukowanie bezpośrednie lub pośrednie, • dobierać proces technologiczny do odmiany drukowania, tj. stosownie do kształtu zadrukowywanego podłoża, np. drukowanie arkuszowe lub zwojowe, • dobierać proces technologiczny stosownie do rodzaju materiału podłoża drukowego, np.: podłoża chłonne, podłoża niechłonne, • dobierać proces technologiczny stosownie do kolorystyki oraz charakteru reprodukowanego obrazu, np.: nadruki jednobarwne, wielobarwne wielotonalne. Przykładowe zadanie 14. Wysokonakładowa produkcja gazet wymaga drukowania A. rotacyjnego dwustronnego. B. płaskiego dwustronnego. C. rotacyjnego jednostronnego. D. płaskiego jednostronnego. 20 Etap pisemny egzaminu 2.5 dobierać maszyny drukujące w zależności od rodzaju i wielkości produkcji z uwzględnieniem danych technicznych maszyn; czyli: • dobierać maszyny drukujące stosownie do wielkości produkcji, np.: do drukowania wysokonakładowych czasopism, gazet i akcydensów oraz niskonakładowych akcydensów jak ulotki, zaproszenia, prospekty, • dobierać maszyny stosownie do kolorystyki oraz sposobu uszlachetniania druków, np.: drukowanie 4+4, 4+0, 1+1 z lakierem dyspersyjnym lub UV, • dobierać maszyny drukujące z uwzględnieniem ich możliwości technicznych, np.: maszyna arkuszowa pełnoformatowa, maszyna zwojowa dwukolorowa wąskowstęgowa. Przykładowe zadanie 15. Do wydrukowania 1000 egzemplarzy jednokolorowych ulotek formatu A5 najlepiej zastosować maszynę offsetową A. arkuszową jednokolorową. B. zwojową jednokolorową. C. arkuszową dwukolorową. D. zwojową dwukolorową. 2.6 określać zasady drukowania nakładu; czyli: • ustalać sposób przygotowania maszyny i materiałów do drukowania, np.: przyporządkowanie farb, regulacja, przyrząd i próbne uruchomienie maszyny maszyny, odbitka kontrolna, odbitka akceptowa, • określać warunki drukowania nakładu stosownie do techniki drukowania i rodzaju maszyny drukującej, • określać warunki drukowania nakładu stosownie do rodzaju, właściwości i kształtu zadrukowywanego podłoża, • określać warunki drukowania nakładu stosownie do rodzaju, właściwości farb drukowych oraz systemów wspomagających schnięcie farby, • określać technologię drukowania stosownie do sposobu uszlachetniania druków i obróbki końcowej, np.: lakierowanie, laminowanie folią, wykrawanie. Przykładowe zadanie 16. Dwukolorowe nadruki na 100 koszulkach bawełnianych najkorzystniej wykonać w technice A. offsetowej. B. typograficznej. C. sitodrukowej. D. fleksograficznej. 21 Etap pisemny egzaminu 2.7 wskazywać sposoby usuwania wad odbitek drukarskich; czyli: • wskazywać sposoby usuwania wad związanych z położeniem obrazu, np.: odwrócenie obrazu, brak registru (pasowania), przesunięcie boczne obrazu, • wskazywać sposoby usuwania wad związanych z wartością tonalną obrazu, np.: nadmierny przyrost punktu rastrowego, zanik lub przetłoczenie obrazu, zbyt duże lub niedostateczne natężenie barw na odbitce, • wskazywać sposoby usuwania wad spowodowanych niewłaściwym doborem podłoża drukowego, np.: tonowanie, niewłaściwa białość lub barwa papieru, niejednorodność właściwości, wilgotność, chłonność, połysk, deformacja liniowa, • wskazywać sposoby usuwania wad związanych z rodzajem i ilością podawanej farby i roztworu zwilżającego, np.: złe przyjmowanie farby przez farbę, cętkowanie, emulgowanie farby, brudzenie, chlapanie, odciąganie, • wskazywać sposoby usuwania wad spowodowanych niewłaściwym magazynowaniem i przechowywaniem papieru, np.: złe pasowanie kolorów, odkształcenie papieru w stosie lub zwoju, spowolnione schnięcie farb, zmniejszona wytrzymałość mechaniczna. Przykładowe zadanie 17. W przypadku nadmiernego przyrostu wartości tonalnych obrazu podczas drukowania należy A. zwiększyć nacisk walców farbowych. B. zmniejszyć ilość podawanej farby. C. zwiększyć ilość podawanej farby. D. zastosować napylanie druków. 2.8 obliczać ilość materiałów do planowanej wielkości produkcji; czyli: • obliczać ilość arkuszowych i zwojowych materiałów niezbędnych do wykonania wymaganej wielkości produkcji, • oszacować naddatek niezbędny w procesach drukowania i obróbce introligatorskiej, • określać zależności między formatami arkuszy w szeregach A, B, C. Przykładowe zadanie 18. Ile arkuszy formatu A4 potrzeba do wykonania 200 czterostronicowych składek formatu A5? A. 100 B. 200 C. 300 D. 400 22 Etap pisemny egzaminu 2.9 obliczać czas produkcji nakładu określonego rodzaju druku. czyli: • obliczać czas drukowania nakładu w zależności od wydajności maszyny, • obliczać czas drukowania nakładu w zależności od formatu maszyny, • obliczać czas drukowania nakładu w zależności od ilości zespołów drukujących maszyny. Przykładowe zadanie 19. Czas niezbędny do wydrukowania 50 000 odbitek na maszynie o wydajności 5000 odbitek na godzinę wynosi A. 5 godzin. B. 10 godzin. C. 15 godzin. D. 20 godzin. 3. Bezpiecznie wykonywać zadania zawodowe zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska, a w szczególności: 3.1. wskazywać zagrożenia dla życia i zdrowia oraz środowiska występujące w produkcji wyrobów poligraficznych; czyli: • wskazywać zagrożenia dla życia i zdrowia wynikające z bezpośredniego kontaktu z elementami ruchomymi maszyn drukujących, np.: cylindrami formowymi, walcami zespołów farbowych, • wskazywać zagrożenia dla życia i zdrowia wynikające z niewłaściwego posługiwania się narzędziami, np.: używanie narzędzi uszkodzonych, używanie narzędzi w czasie pracy maszyny drukującej, • wskazywać zagrożenia wynikające z obsługi maszyn i urządzeń znajdujących się pod napięciem elektrycznym, • wskazywać zagrożenia wynikające z użytkowania stałych i ciekłych substancji chemicznych zawierających związki szkodliwe, np.: rozpuszczalników farb, • wskazywać zagrożenia dla środowiska naturalnego wynikające z wytwarzania odpadów poligraficznych oraz wskazywać sposoby ich neutralizacji i właściwego zagospodarowywania, np.: odpadów makulaturowych, odpadów pochodzenia chemicznego. Przykładowe zadanie 20 Czyściwo zużyte podczas mycia maszyny drukującej należy A. przeznaczyć do powtórnego użycia. B. przeznaczyć do spalenia. C. wrzucić do specjalnego pojemnika. D. wrzucić do zwykłego pojemnika na śmieci. 23 Etap pisemny egzaminu 3.2. stosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska obowiązujące na stanowiskach występujących w procesach wytwarzania wyrobów poligraficznych, czyli: • stosować instrukcje obsługi i zasady użytkowania maszyn, np.: drukowanie z właściwie zamocowanym obciągiem gumowym, drukowanie z zamkniętymi osłonami zespołów drukujących, • stosować przepisy bhp na stanowisku pracy drukarza, np.: używanie narzędzi zgodnie z przeznaczeniem, • stosować przepisy ochrony przeciwpożarowej hali maszyn drukujących oraz magazynach farb i wyrobów papierowych, np.: przestrzeganie zakazu używania otwartego ognia, • stosować zasady ochrony środowiska w postępowaniu ze środkami chemicznymi, np.: składowanie odpadów farb w wyznaczonych miejscach, • stosować zasady ochrony środowiska w postępowaniu z odpadami wyrobów papierowych, np.: gromadzenie makulatury do przerobu wtórnego. Przykładowe zadanie 21 Regulowanie przy pomocy kluczy maszyny będącej w ruchu jest A. całkowicie niedozwolone. B. niedozwolone w czasie konserwacji. C. dozwolone pod nadzorem. D. dozwolone podczas drukowania. 3.3. dobierać środki ochrony indywidualnej do rodzaju prac związanych z obróbką form drukarskich i obsługą maszyn; czyli: • dobierać środki ochrony indywidualnej chroniące przed urazami mechanicznymi, np.: kask, obuwie ochronne, • dobierać środki ochrony indywidualnej chroniące przed uszkodzeniem wzroku lub słuchu, np.: okulary ochronne, nauszniki przeciwhałasowe, • dobierać środki ochrony indywidualnej chroniące przed zabrudzeniem i bezpośrednim kontaktem z chemikaliami, np.: fartuch, rękawice gumowe. Przykładowe zadanie 22. W celu ochrony przed hałasem w hali szybkobieżnych maszyn drukujących należy stosować A. rękawice ochronne. B. kask ochronny. C. ochronniki słuchu. D. okulary ochronne. 24 Etap pisemny egzaminu 3.4. wskazywać metody i sposoby zabezpieczania materiałów i produktów poligraficznych przed niepożądanym wpływem czynników zewnętrznych; czyli: • wskazywać metody i sposoby zabezpieczania materiałów poligraficznych przed wpływem czynników atmosferycznych, takich jak np.: wysoka lub niska temperatura, wilgoć, • wskazywać metody i sposoby zabezpieczania wyrobów poligraficznych przed wpływem czynników mechanicznych, takich jak np.: obciążenia zginające, tnące, ściskające, • wskazywać metody i sposoby zabezpieczania wyrobów poligraficznych przed działaniem stałych i ciekłych substancji chemicznych, np.: kwasów, par amoniaku. Przykładowe zadanie 23. Aby ochronić druki przed wilgocią należy stosować opakowania A. z folii termokurczliwej. B. z folii perforowanej. C. z tektury dwuwarstwowej. D. z papieru pakowego. 3.5. wskazywać działania związane z udzieleniem pomocy przedlekarskiej poszkodowanemu podczas wykonywania prac na stanowisku drukarza; czyli: • wskazywać sposoby udzielania pomocy przedlekarskiej w sytuacji nagłej utraty przytomności, np.: na skutek porażenia prądem, • wskazywać sposoby udzielania pomocy przedlekarskiej w przypadku uszkodzenia ciała na skutek niekontrolowanego kontaktu z ruchomymi elementami maszyny drukującej lub niewłaściwego użycia narzędzi, • wskazywać sposoby udzielania pomocy przedlekarskiej w przypadku niepożądanego kontaktu z aktywnymi substancjami chemicznymi, np.: spożycia chemikaliów, dostania się do oka substancji chemicznej, • wskazywać sposoby współpracy ze służbami ratowniczymi, np.: zawiadomienie pogotowia ratunkowego. Przykładowe zadanie 24. W przypadku dostania się do oka substancji chemicznej udzielenie poszkodowanemu pierwszej pomocy, w pierwszej kolejności, polega na A. zaklejeniu oka. B. założeniu okularów ochronnych. C. zobojętnieniu substancji inną substancją chemiczną. D. przemyciu dużą ilością bieżącej wody wewnętrznej strony powieki. 25 Etap pisemny egzaminu 3.6. stosować normy zapewnienia jakości produkcji i wyrobów poligraficznych. czyli • przestrzegać kryteriów jakości drukowania objętych normami ISO, PN, BN np.: ISO 12647-2, • stosować przewidziane normą parametry procesu drukowania, np.: sposób i czas suszenia odbitek, dostosowanie rodzaju farb i podłoża, • stosować przewidziane normą sposoby magazynowania i transportu druków, np.: sposób zabezpieczenia druków przed wilgocią. Przykładowe zadanie 25. Normy ISO ustanowione dla określonego procesu technologicznego powinny być przestrzegane A. na każdym etapie tego procesu. B. na dowolnych etapach tego procesu. C. jedynie podczas drukowania niskich nakładów. D. jedynie podczas drukowania wysokich nakładów. 26 Etap pisemny egzaminu II.3. Wymagania egzaminacyjne z przykładami zadań do części II Absolwent powinien umieć: 1. Czytać ze zrozumieniem informacje przedstawione w formie opisów, instrukcji, tabel, wykresów, a w szczególności: 1.1. rozróżniać podstawowe pojęcia i terminy z obszaru funkcjonowania gospodarki oraz prawa pracy, prawa podatkowego i przepisów regulujących podejmowanie i wykonywanie działalności gospodarczej, czyli: • rozróżniać pojęcia z obszaru funkcjonowania gospodarki, np.: rynek, popyt, podaż, bezrobocie, inflacja, • rozróżniać pojęcia z zakresu prawa pracy, np.: umowa o pracę, urlop, wynagrodzenie za pracę, • rozróżniać pojęcia z zakresu prawa podatkowego, np.: podatek dochodowy, podatek VAT, akcyza, PIT, • rozróżniać pojęcia z obszaru podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej, np.: REGON, numer identyfikacji podatkowej-NIP, rachunek bankowy. Przykładowe zadanie 1. Poprzez określenie płacy brutto należy rozumieć kwotę wynagrodzenia pracownika A. bez podatku dochodowego. B. określoną w umowie o pracę. C. obliczoną do wypłaty. D. pomniejszoną o składki ZUS. 1.2. rozróżniać dokumenty związane z zatrudnieniem oraz podejmowaniem i wykonywaniem działalności gospodarczej, czyli: • rozróżniać dokumenty związane z zatrudnieniem, np.: umowa o pracę, Kodeks pracy, deklaracja ZUS, • rozróżniać dokumenty związane z działalnością gospodarczą, np.: polecenie przelewu, faktura, deklaracja podatkowa. Przykładowe zadanie 2. Jak nazywa się przedstawiony na rysunku dokument regulujący rozliczenie bezgotówkowe? A. Czek potwierdzony. B. Polecenie przelewu. C. Faktura VAT. D. Weksel prosty. 27 Etap pisemny egzaminu 1.3. identyfikować i analizować informacje dotyczące wymagań i uprawnień pracownika, pracodawcy, bezrobotnego i klienta, czyli: • identyfikować i analizować obowiązki i uprawnienia pracownika określone w Kodeksie pracy, umowie o pracę, np.: prawo do urlopu, czas pracy, wynagrodzenie za pracę, • identyfikować i analizować obowiązki i uprawnienia pracodawcy określone w Kodeksie pracy, umowie o pracę, względem ZUS, urzędu skarbowego, np.: terminowe wypłacanie wynagrodzeń, odprowadzanie składek ubezpieczenia zdrowotnego i emerytalnego, zapewnienie bezpiecznych warunków pracy, • identyfikować i analizować obowiązki i uprawnienia bezrobotnego na podstawie Ustawy o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu, np.: rejestracja w biurze pracy, zasady pobierania zasiłku, oferty pracy dla bezrobotnych, w tym bezrobotnych absolwentów, • identyfikować i analizować obowiązki i uprawnienia klienta podane w umowach kupnasprzedaży, z tytułu gwarancji, reklamacji przy zakupach towarów i usług. Przykładowe zadanie 3. Na podstawie której z wymienionych poniżej umów, przysługuje pracownikowi prawo do urlopu wypoczynkowego? A. Umowy – zlecenia. B. Umowy o dzieło. C. Umowy o pracę. D. Umowy agencyjnej. 28 Etap pisemny egzaminu 2. Przetwarzać dane liczbowe i operacyjne, a w szczególności: 2.1 analizować informacje związane z podnoszeniem kwalifikacji, poszukiwaniem pracy i zatrudnieniem oraz podejmowaniem i wykonywaniem działalności gospodarczej, czyli: • analizować oferty urzędów pracy, placówek doskonalących w zawodzie oraz oferty kursów zawodowych, dla podnoszenia kwalifikacji zawodowych i dostosowania ich do potrzeb rynku pracy, • analizować oferty zakładów pracy, urzędów pracy, biur pośrednictwa dotyczące poszukiwania pracownika i zatrudnienia, przedstawione w formie ogłoszeń prasowych, internetowych, tablic ogłoszeń, • analizować informacje związane z podejmowaniem i wykonywaniem działalności gospodarczej zawarte, np.: w Kodeksie spółek handlowych, danych z urzędu pracy na temat lokalnego rynku pracy, zapotrzebowania na usługi i towary. Przykładowe zadanie 4. W lokalnej prasie ukazało się ogłoszenie następującej treści: Firma z kapitałem zagranicznym specjalizująca się w wyposażeniu warsztatów i magazynów w sprzęt techniczny poszukuje kandydata na stanowisko MAGAZYNIERA WYMAGANIA: • wykształcenie średnie techniczne, • obsługa komputera, • znajomość języka niemieckiego. Ponadto mile widziane jest: • doświadczenie na podobnym stanowisku. • prawo jazdy kategorii B. Oferty wraz z listem motywacyjnym, życiorysem i zdjęciem w terminie dwóch tygodni od daty ukazania się ogłoszenia prosimy przesyłać na adres: Firma „TECHNOPOL” 30-999 NIEZNANÓW ul. Warsztatowa 1. Wymagania stawiane przez firmę spełnia osoba, która ukończyła A. technikum budowlane, pracuje w magazynie i ma prawo jazdy kat.B. B. technikum elektryczne, ma prawo jazdy kat B i zna język niemiecki. C. technikum chemiczne, korzysta z komputera i pracowała jako magazynier. D. technikum mechaniczne, obsługuje komputer i zna język niemiecki. 29 Etap pisemny egzaminu 2.2 sporządzać dokumenty związane z poszukiwaniem pracy i zatrudnieniem oraz podejmowaniem i wykonywaniem działalności gospodarczej, czyli: • sporządzać dokumenty związane z poszukiwaniem pracy i zatrudnieniem, np.: list intencyjny, list motywacyjny, curriculum vitae, • sporządzić dokumenty niezbędne przy uruchamianiu indywidualnej działalności gospodarczej, np.: wniosek o zarejestrowanie firmy, zgłoszenie do urzędu statystycznego o nadanie numeru REGON i urzędu skarbowego o przyznanie numeru identyfikacji podatkowej-NIP, • sporządzić dokumenty związane z wykonywaniem działalności gospodarczej, np.: zgłoszenie do ZUS, polecenie przelewu, fakturę, księgę przychodów i rozchodów. Przykładowe zadanie 5. Na jaką kwotę w zł hotel wystawi fakturę firmie za korzystanie z noclegu przez dwóch jej pracowników podczas służbowego wyjazdu? Nazwa usługi Symbol PKWiU Nocleg w hotelu 55.10.10 „Azalia” J.M. Ilość osób jedna doba 2 Cena jedn. Wartość netto VAT Wartość VAT 100,00 zł 200,00 zł 7% 14,00 zł zł Razem 200,00 zł 7% 14,00 zł zł W tym: zw 22% 7% 0% 14,00 zł Do zapłaty: Wartość brutto zł A. 107 zł B. 114 zł C. 207 zł D. 214 zł 2.3 rozróżniać skutki wynikające z nawiązania i rozwiązania stosunku pracy, czyli: • rozróżniać skutki zawarcia umowy o pracę, umowy zlecenia, umowy o dzieło, np.: opłaty składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne, prawo do urlopu, wysokość podatku, • rozróżniać skutki rozwiązania umowy o pracę z zachowaniem okresu wypowiedzenia, bez wypowiedzenia, niezgodne z prawem, np.: przywrócenie do pracy, • rozróżniać skutki zawarcia i rozwiązania umowy o pracę dla pracodawcy, np.: wystawienie świadectwa pracy, odprowadzanie składek pracowniczych, płacenie podatków, ustalenie wymiaru urlopów, wypłacanie zaliczek. 30 Etap pisemny egzaminu Przykładowe zadanie 6. Jaka kwota wynagrodzenia brutto w zł została naliczona pracownikowi za miesiąc pracy, zatrudnionemu w HURTOWNI „AS” S.A. na podstawie umowy o pracę? A. 2 400 zł HURTOWNIA „AS” S.A. ul. Wiosenna 1 /pieczęć nagłówkowa pracodawcy/ 60-623 Poznań /numer REGON – EKD 012 775 62 B. 1 600 zł C. 1 200 zł D. 240 zł Poznań 2003.01.06 /miejscowość i data/ UMOWA O PRACĘ 6 stycznia 2003 roku zawarta w dniu ................................................................................................. /data zawarcia umowy/ Markiem Nowakiem - prezesem między .............................................................................................................. /imię i nazwisko pracodawcy lub osoby reprezentującej pracodawcę albo osoby upoważnionej do składania oświadczeń w imieniu pracodawcy/ Anną Jabłońską, Poznań ul. Biała 12 a ..................................................................................................................... /imię i nazwisko pracownika oraz jego miejsce zameldowania/ czas nieokreślony zawarta na ...................................................................................................... /okres próbny, czas nieokreślony, czas określony, czas wykonywania określonej pracy/ 1. Strony ustalają następujące warunki zatrudnienia: 1) sprzedawca rodzaj umówionej pracy: .................................................................... /stanowisko, funkcja, zawód, specjalność/ 2) sprzedawca w Hurtowni „AS” miejsce wykonywania pracy: .............................................................. 3) etat – 40 godz. tygodniowo wymiar czasu pracy: ............................................................... 4) 2000 zł /słownie dwa tysiące zł/ + premia wynagrodzenie: .................................................................................. regulaminowa 20% wynagrodzenia zasadniczego .................................................................................................................... 5) brak inne warunki zatrudnienia: ................................................................. ................................................................................................................... 2. 06 stycznia 2003 roku Dzień rozpoczęcia pracy: ......................................................................... 06.01. 2003 A.Jablonska /data i podpis pracownika/ MNowak /podpis pracodawcy lub osoby reprezentującej pracodawcę albo osoby upoważnionej do składania oświadczeń w imieniu pracodawcy/ II.4. Odpowiedzi do przykładowych zadań Część I Zadanie 1. Zadanie 2. Zadanie 3. Zadanie 4. Zadanie 5. Zadanie 6. Zadanie 7. Zadanie 8. Zadanie 9. A B B D D C C A D Zadanie 10. Zadanie 11. Zadanie 12. Zadanie 13. Zadanie 14. Zadanie 15. Zadanie 16. Zadanie 17. Zadanie 18. D B A B A A C B B Zadanie 19. Zadanie 20. Zadanie 21. Zadanie 22. Zadanie 23. Zadanie 24. Zadanie 25. B C A C A D A Część II Zadanie 1. B Zadanie 2. B Zadanie 3. C Zadanie 4. D 31 Zadanie 5. D Zadanie 6. A Etap praktyczny egzaminu III. ETAP PRAKTYCZNY EGZAMINU III.1 Organizacja i przebieg Etap praktyczny egzaminu może być zorganizowany w szkole lub innej placówce wskazanej przez okręgową komisję egzaminacyjną. W dniu egzaminu powinieneś zgłosić się w szkole/placówce na 30 minut przed godziną jego rozpoczęcia. Powinieneś posiadać dokument ze zdjęciem potwierdzający Twoją tożsamość i numer ewidencyjny PESEL. Przed wejściem do sali egzaminacyjnej będziesz poproszony o potwierdzenie gotowości przystąpienia do etapu praktycznego egzaminu. Słuchaj uważnie informacji przewodniczącego zespołu nadzorującego etap praktyczny, który będzie omawiał regulamin przebiegu etapu praktycznego egzaminu. Po potwierdzeniu gotowości przystąpienia do etapu praktycznego wylosujesz arkusz egzaminacyjny z zadaniem egzaminacyjnym. Arkusz egzaminacyjny zawiera: − nazwę i symbol cyfrowy zawodu, w którym odbywa się etap pisemny egzaminu, − zadanie egzaminacyjne z dokumentacją do jego wykonania, − „Instrukcję dla zdającego” (instrukcja zawiera informacje o liczbie stron arkusza egzaminacyjnego oraz wskazania dotyczące wykonywania zadania), − formularz pt. „PLAN DZIAŁANIA”, − miejsce na obliczenia, rysunki lub szkice. Przeczytaj uważnie „Informację dla zdającego” znajdującą się na stronie tytułowej w arkuszu egzaminacyjnym i sprawdź, czy arkusz jest kompletny i czy nie ma w nim usterek. Wykonaj polecenia zawarte w „Informacji dla zdającego”. Następnie zapoznaj się z treścią zadania egzaminacyjnego, dokumentacją do jego wykonania, stanowiskiem egzaminacyjnym oraz instrukcjami obsługi maszyn i urządzeń znajdujących się na stanowisku. Czas na te czynności wynosi 20 minut i nie jest wliczany do czasu etapu praktycznego. Dobrze wykorzystaj ten czas! Etap praktyczny egzaminu trwa 180 minut. (3 godziny zegarowe) W ciągu tego czasu musisz wykonać zadanie egzaminacyjne, które obejmuje: – 32 – Etap praktyczny egzaminu − zaplanowanie przez Ciebie działań związanych z wykonaniem zadania i zapisanie ich w formularzu „PLAN DZIAŁANIA” – na te część zadania przeznacz ok. 20 minut, − zorganizowanie stanowiska pracy odpowiednio do działań, jakie będziesz wykonywał – na tę część zadania przeznacz ok. 20 minut, − wykonanie działań, w tym operacji technologicznych pozwalających na uzyskanie zamierzonego efektu zgodnie z warunkami określonymi w zadaniu – na tę część zadania przeznacz minimum 2 godziny zegarowe, pamiętaj o uporządkowaniu stanowiska po zakończeniu pracy, − zaprezentowanie efektu wykonanego zadania z uwzględnieniem uzasadnienia sposobu wykonania oraz oceny jakości – na tę część zadania będziesz miał ok.10 minut. Postępuj zgodnie z :Instrukcją do wykonania zadania” Pamiętaj! Zadanie musisz wykonać samodzielnie i w przewidzianym czasie. Powinieneś wykonywać czynności z zachowaniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej, a także: − zwracaj uwagę na ład i porządek na stanowisku pracy, − uporządkuj stanowisko po wykonaniu zadania, − zgłoś przewodniczącemu zespołu egzaminacyjnego gotowość do zaprezentowania efektu wykonanego zadania. Podczas wykonywania zadania egzaminacyjnego przewodniczący i członkowie zespołu egzaminacyjnego będą oceniać na bieżąco Twoją pracę, nie będą mogli udzielać Ci żadnych wyjaśnień. Przewodniczący może przerwać egzamin, jeżeli Twoje działania zagrażają bezpieczeństwu Twojemu lub obecnych w sali egzaminacyjnej osób. Jeśli wcześniej zakończyłeś wykonywanie podniesienie ręki 33 zadania, zgłoś ten fakt przez Etap praktyczny egzaminu III.2 Wymagania egzaminacyjne i ogólne kryteria oceniania Etap praktyczny egzaminu obejmuje praktyczne umiejętności z zakresu kwalifikacji w zawodzie, objęte tematem: 1. Wykonanie odbitek na maszynie do drukowania z form płaskich. Absolwent powinien umieć: 1. Planować czynności związane z wykonaniem zadania: 1.1. sporządzić plan działania, 1.2. sporządzić wykaz niezbędnych surowców, materiałów, sprzętu kontrolnopomiarowego, narzędzi, 1.3. wykonać niezbędne obliczenia, rysunki lub szkice pomocnicze. czyli: • zaplanować i zapisać czynności prowadzące do wykonania odbitek na maszynie offsetowej, • sporządzić wykaz surowców oraz podstawowych i pomocniczych materiałów poligraficznych niezbędnych do wykonania określonych odbitek na maszynie offsetowej, • sporządzić wykaz narzędzi, urządzeń oraz sprzętu kontrolno-pomiarowego potrzebnych do wykonania określonych odbitek na maszynie offsetowej, • wykonać niezbędne szkice, rysunki lub makiety produktów, np.: zaznaczyć linie okrawania do formatu netto. Egzaminatorzy będą oceniać: • sporządzenie planu działania, w szczególności zapisanie czynności w kolejności wynikającej z technologii obowiązującej przy drukowaniu z form płaskich (offsetowych), • sporządzenie wykazu sprzętu, narzędzi, urządzeń i przyrządów kontrolno-pomiarowych potrzebnych do wykonania odbitek na maszynie offsetowej, • sporządzenie wykazu materiałów potrzebnych do wykonania odbitek wielobarwnych na maszynie offsetowej, • sporządzenie szkiców, rysunków lub makiet produktów, np.: dokładność wykreślenia linii okrawania. 2. Organizować stanowisko pracy: 2.1 zgromadzić i rozmieścić na stanowisku pracy materiały, narzędzia, urządzenia i sprzęt zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej, 2.2 sprawdzić stan techniczny maszyn, urządzeń i sprzętu, 2.3 dobrać odzież roboczą i środki ochrony indywidualnej. czyli: • zgromadzić i rozmieścić na stanowisku pracy narzędzia i sprzęt kontrolno-pomiarowy potrzebny do wykonania odbitek na maszynie offsetowej, • zgromadzić i rozmieścić na stanowisku pracy podstawowe oraz pomocnicze materiały poligraficzne niezbędne do wykonania odbitek na maszynie offsetowej, • zgromadzić formy offsetowe oraz rozmieścić je na stanowisku w sposób gwarantujący zabezpieczenie przed uszkodzeniami mechanicznymi, 34 Etap praktyczny egzaminu • sprawdzić stan techniczny poszczególnych zespołów maszyny offsetowej, • dobrać odzież roboczą i środki ochrony indywidualnej do prac przy obsłudze maszyn offsetowych. Egzaminatorzy będą oceniać: • zgromadzenie i przygotowanie narzędzi oraz sprzętu kontrolno-pomiarowego niezbędnych do wykonania odbitek na maszynie offsetowej, • zgromadzenie i przygotowanie podstawowych oraz pomocniczych materiałów poligraficznych z uwzględnieniem sposobu ich rozmieszczenia na stanowisku pracy z zachowaniem zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, • zabezpieczenie form offsetowych przed uszkodzeniami mechanicznymi, • zakres dokonanej kontroli stanu technicznego zespołów maszyny offsetowej, z uwzględnieniem przestrzegania zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, • dobór właściwych środków ochrony indywidualnej do wykonywanych prac. 3. Wykonać zadanie egzaminacyjne z zachowaniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska i wykazać się umiejętnościami objętymi tematem: 3.1. Wykonanie odbitek na maszynie do drukowania z form płaskich: 3.1.1. odczytywać z kart technologicznych podstawowe parametry technologiczne, półproduktów, wyrobów poligraficznych; 3.1.2. przygotowywać materiały do drukowania i formy drukowe; 3.1.3. przygotowywać podłoża i farby do drukowania; 3.1.4. przygotowywać maszyny do drukowania z form płaskich; 3.1.5. obsługiwać maszyny drukujące z form płaskich, 3.1.6. obsługiwać systemy sterowania procesem drukowania; 3.1.7. wykonywać odbitki na maszynach do drukowania z form płaskich; 3.1.8. kontrolować na bieżąco przebieg procesu drukowania i korygować parametry; 3.1.9. przeprowadzać kontrolę jakości odbitek drukarskich; 3.1.10. porównywać odbitki z wzorcami; 3.1.11. utrzymywać ład i porządek na stanowisku pracy; 3.1.12. wykonywać zadanie w przewidzianym czasie; 3.1.13. uporządkować stanowisko pracy, oczyścić narzędzia i sprzęt, rozliczyć materiały, zagospodarować odpady. czyli: • odczytać z karty technologicznej niezbędne informacje o materiałach, półproduktach i wyrobach poligraficznych, • dobrać i przygotować materiały oraz formy drukowe potrzebne do wykonania odbitek na maszynie offsetowej, • dobrać i przygotować podłoże i farby potrzebne do drukowania na maszynie offsetowej, • umieścić w maszynie offsetowej podłoże przeznaczone do zadrukowania, • przygotować do pracy zespół wodny, zespół farbowy oraz drukujący maszyny offsetowej, • uruchomić maszynę drukującą tak, aby pobierała pojedyncze arkusze i po zadrukowaniu wykładała na stół odbierający wykładaka, • przeprowadzić regulację zespołów maszyny offsetowej przy użyciu odpowiednich narzędzi i systemów sterowania, • wykonać odbitki próbne(kontrolne) i nakładowe na maszynie offsetowej, • kontrolować przebieg procesu drukowania na maszynie offsetowej i dokonywać 35 Etap praktyczny egzaminu • • • • • niezbędnych korekt położenia i barwy obrazu, kontrolować jakość odbitek uzyskiwanych podczas drukowania, porównać odbitki próbne (kontrolne) z odbitką wzorcową pod względem położenia obrazu oraz zgodności barw, wykonać określoną w zadaniu ilość odbitek nakładowych, utrzymywać porządek na stanowisku pracy, odkładać w ustalone miejsca narzędzia, makulaturę, odpady, umyć maszynę, uporządkować stanowisko pracy, zdjąć, umyć i zabezpieczyć formy drukowe, umyć i oczyścić maszynę drukującą oraz narzędzia i sprzęt. Egzaminatorzy będą oceniać: • przygotowanie materiałów do drukowania i form drukowych zgodnie z kartą technologiczną, • przygotowanie podłoża i farby do drukowania zgodnie z kartą technologiczną, • przygotowanie maszyny offsetowej, narzędzi i sprzętu kontrolno-pomiarowego, • sposób umieszczenia w maszynie podłoża drukowego, • sposób napełnienia kałamarzy farbowych z uwzględnieniem zachowania dbałości o czystość maszyny w trakcie napełniania, • sposób oczyszczenia cylindrów formowych oraz form offsetowych przed rozpoczęciem procesu drukowania, • kontrolne uruchomienie maszyny, • zakres i sposób przeprowadzanych regulacji parametrów pracy maszyny offsetowej z zastosowaniem narzędzi i systemów sterowania, • wykonanie odbitek próbnych na papierze makulaturowym, • wykonanie odbitek kontrolnych na papierze nakładowym, • kontrolowanie położenia obrazu i zgodności barw w odniesieniu do odbitki wzorcowej i korygowanie parametrów procesu drukowania, • uzyskanie określonego nakładu odbitek zgodnych z odbitką wzorcową, • wykorzystanie urządzeń oraz sprzętu kontrolno-pomiarowego w trakcie wykonywania zadania, • utrzymywanie porządku na stanowisku pracy, umieszczenie odpadów w ustalonym miejscu, • uporządkowanie stanowiska pracy, wykorzystanie materiałów, zabezpieczenie form drukowych, umycie i oczyszczenie maszyny drukującej oraz narzędzi i sprzętu, • wykonanie zadania w czasie 180 minut. 4. Prezentować efekt wykonanego zadania: 4.1. uzasadnić sposób wykonania zadania, 4.2. ocenić jakość wykonanego zadania. czyli: • uzasadnić kolejność i sposób wykonywania czynności technologicznych w trakcie przygotowania i obsługi maszyny offsetowej, • ocenić jakość odbitek wykonanych z form offsetowych w odniesieniu do założeń ujętych w zadaniu. Egzaminatorzy będą oceniać: • uzasadnienie kolejności i sposobu wykonywania czynności technologicznych w trakcie przygotowania do drukowania form offsetowych, obsługi maszyny drukującej oraz podczas procesu drukowania, • dokonanie oceny jakości wykonanych odbitek. 36 Etap praktyczny egzaminu III.3 Przykład zadania praktycznego do tematu: 1. Wykonanie odbitek na maszynie do drukowania z form płaskich. Wykonaj na arkuszowej maszynie offsetowej 20 dwubarwnych odbitek wielotonalnych w kolorze czarnym i purpurowym (magenta) zgodnie z kartą technologiczną. Przygotuj maszynę do drukowania, wybierz formy drukowe. Uzyskaj odbitki porównywalne pod względem nasycenia barw i położenia obrazu z odbitką wzorcową. Czas przeznaczony na wykonanie zadania wynosi 180 minut. odbitka wzorcowa Karta technologiczna Gramatura papieru Rodzaj papieru 120g/m2 offsetowy Format Kolor użytku A4 2+0 Ilość użytków na arkuszu 1 37 Format papieru A3 Ilość arkuszy Naddatek (netto) 20 20 Razem arkuszy (brutto) 40 Etap praktyczny egzaminu Instrukcja do wykonania zadania Aby bezpiecznie i poprawnie wykonać zadanie: 1. Przeczytaj dokładnie treść zadania i zapoznaj się z odbitką wzorcową. 2. Zapisz w formularzu PLAN DZIAŁANIA: − czynności niezbędne do wykonania odbitek, − materiały wynikające z realizacji zamówienia, − materiały eksploatacyjne do obsługi maszyny drukującej, − narzędzia i sprzęt kontrolno-pomiarowy. 3. Przygotuj stanowisko do wykonania zadania, rozmieść wybrane materiały, narzędzia i sprzęt. 4. Przeprowadź kontrolne uruchomienie maszyny drukującej i dokonaj niezbędnych regulacji. 5. Ustaw maszynę na format i grubość papieru. 6. Napełnij kałamarze. 7. Wybierz formy drukowe odpowiadające obrazowi na odbitce wzorcowej. 8. Zamocuj i zmyj formy drukowe. 9. Wykonaj odbitki kontrolne, dokonaj densytometrycznej oceny zgodności ich barw z odbitką wzorcową. 10. Dokonaj niezbędnych korekt nasycenia barwy farb na odbitkach kontrolnych, dokonując stosownych regulacji parametrów pracy maszyny. 11. Dokonaj regulacji położenia form drukowych w celu uzyskania zgodności położenia obrazu na odbitce nakładowej z położeniem obrazu na odbitce wzorcowej. 12. Wydrukuj na papierze nakładowym odbitki zgodne z odbitką wzorcową. 13. Odstaw walce zespołu farbowego, zmyj obciągi offsetowe. 14. Zdejmij, zmyj i zabezpiecz formy drukowe. 15. Usuń farbę z kałamarza farbowego, umyj wałki farbowe i zwilżające. 16. Odłącz zasilanie maszyny, oczyść i zabezpiecz narzędzia, uporządkuj stanowisko, zabezpiecz pozostałe materiały poligraficzne, zagospodaruj odpady na surowce wtórne. 17. Zgłoś gotowość do prezentowania i oceny wykonanych odbitek. 18. W czasie prezentowania: − uzasadnij kolejność wykonywanych czynności technologicznych, − oceń jakość wykonanych odbitek pod względem zgodności położenia obrazu i nasycenia barw z odbitką wzorcową. 38 Etap praktyczny egzaminu PLAN DZIAŁANIA (przykład) Czynności niezbędne do wykonania dwukolorowych odbitek: uruchomienie kontrolne maszyny.................................................................................................. ustawienie maszyny na format i grubość papieru......................................................................... napełnienie zespołu farbowego i zwilżającego, wykonanie regulacji........................................... założenie i zmycie form drukowych............................................................................................... umieszczenie papieru nakładowego w maszynie........................................................................... wykonanie odbitek próbnych i kontrolnych.................................................................................. porównanie odbitek kontrolnych z odbitką wzorcową.................................................................. regulacja położenia i barwy obrazu.............................................................................................. drukowanie odbitek nakładowych................................................................................................. umycie maszyny............................................................................................................................. umycie i zabezpieczenie form drukowych..................................................................................... uporządkowanie miejsca pracy i zagospodarowanie odpadów.................................................... Materiały wynikające z realizacji zamówienia: farby purpurowa (magenta) i czarna............................................................................................ papier offsetowy o formacie A3 i gramaturze 120g/m2................................................................. Materiały eksploatacyjne do obsługi maszyny drukującej: korektory, mleczko do przemywania form..................................................................................... roztwór zwilżający, zmywacz do obciągów, zmywacz do zespołów farbowych............................ czyściwo do czyszczenia obciągów i maszyny............................................................................... roztwór do zabezpieczania form drukowych................................................................................. papier makulaturowy o formacie A3 i gramaturze 120 g/m2........................................................ Sprzęt kontrolno-pomiarowy: densytometr, lupa, śruba mikrometryczna (mikrometr), przymiar liniowy................................... Narzędzia: zestaw narzędzi do regulacji zespołów maszyny drukującej, szpachle, gąbki wiskozowe............ 39 Etap praktyczny egzaminu Kryteria poprawnego wykonania zadania: Zaplanowanie wykonania zadania jest poprawne, jeśli: • • • • zapiszesz w formularzu PLAN DZIAŁANIA wykaz czynności prowadzących do wykonania odbitek: − uruchomienie kontrolne maszyny, − ustawienie maszyny na format i grubość papieru, − napełnienie zespołu farbowego i zwilżającego, wykonanie regulacji, − założenie i zmycie form drukowych, − umieszczenie papieru w maszynie, − wykonanie odbitek próbnych i kontrolnych, − regulacja położenia i barwy obrazu, − drukowanie odbitek nakładowych, − umycie maszyny, − umycie i zabezpieczenie form drukowych. zapiszesz w formularzu PLAN DZIAŁANIA wykaz materiałów: farby purpurowa (magenta) i czarna, papier offsetowy o formacie A3 i gramaturze 120g/m2 , korektory, mleczko do przemywania form, roztwór zwilżający, zmywacz do obciągów, zmywacz do zespołów farbowych, czyściwo do czyszczenia obciągów i maszyny, roztwór do zabezpieczania form drukowych, papier makulaturowy o formacie A3 i gramaturze 120g/m2, zapiszesz w formularzu PLAN DZIAŁANIA wykaz sprzętu kontrolno-pomiarowego: densytometr, lupa poligraficzna, śruba mikrometryczne (mikrometr), przymiar liniowy, zapiszesz w formularzu PLAN DZIAŁANIA wykaz narzędzi: zestaw narzędzi do regulacji zespołów maszyny drukującej, szpachle, gąbki wiskozowe. Zorganizowanie stanowiska pracy jest poprawne, jeśli: • wybierzesz farby purpurowa (magenta) i czarna, do druku offsetowego, • zgromadzisz niezbędne materiały: mleczko do przemywania form, roztwór zwilżający, roztwór do zabezpieczania form drukowych, zmywacze, czyściwo, korektory, • zgromadzisz niezbędne narzędzia: zestaw narzędzi do regulacji zespołów maszyny drukującej, szpachle, gąbki wiskozowe, • zgromadzisz sprzęt kontrolno-pomiarowy: densytometr, lupę, śrubę mikrometryczną (mikrometr), przymiar liniowy, • dokonasz kontrolnego uruchomienia maszyny. Wykonanie zadania jest poprawne, jeśli: • nałożysz wymaganą ilość papieru do maszyny drukującej, • wyregulujesz zespół podający na format i grubość papieru, • ustawisz zespół odbierający maszyny na format papieru, • zamocujesz i przemyjesz formy drukowe na cylindrach formowych bez uszkodzenia ich powierzchni, • napełnisz roztworem zwilżającym zespoły zwilżające maszyny, • napełnisz kałamarze farbowe bez zabrudzeń maszyny, • wykonasz regulację zespołów zwilżających i ilości podawanego roztworu, • wykonasz regulację zespołu (zespołów) farbowych i ilości podawanej farby, • zmyjesz obciąg gumowy, • wykonasz odbitki próbne używając makulatury, • wykonasz odbitki kontrolne używając papieru nakładowego, 40 Etap praktyczny egzaminu • • • • • • • dokonasz porównania odbitki kontrolnej z odbitką wzorcową używając densytometru, dokonasz regulacji pracy maszyny uzyskując nasycenie barwy farb drukowych i położenie obrazu zgodne z odbitką wzorcową, uzyskasz na papierze nakładowym odbitki zgodne z odbitką wzorcową, odstawisz walce zespołów zwilżającego i farbowego, zmyjesz obciągi offsetowe, zmyjesz, zdejmiesz i zabezpieczysz formy drukowe, umyjesz maszynę drukującą, oczyścisz narzędzia, uporządkujesz stanowisko i zagospodarujesz odpady, odłączysz zasilanie maszyny. Zaprezentowanie efektu wykonanego zadania jest poprawne, jeśli: • uzasadnisz kolejność wykonywanych czynności, • ocenisz jakość wykonanych odbitek pod względem zgodności położenia obrazu i zgodności barw (nasycenia farb) z odbitką wzorcową. 41 Załączniki IV. ZAŁĄCZNIKI IV.1. Standard wymagań egzaminacyjnych dla zawodu Zawód: drukarz Symbol cyfrowy: 825[01] Etap pisemny egzaminu obejmuje: Część I - zakres wiadomości i umiejętności właściwych dla kwalifikacji w zawodzie Absolwent powinien umieć: 1. Czytać ze zrozumieniem informacje przedstawione w formie opisów, instrukcji, rysunków, szkiców, wykresów, dokumentacji technicznych i technologicznych, a w szczególności: 1.1. stosować terminologię z zakresu poligrafii; 1.2. stosować oznaczenia i symbole stosowane na rysunkach technicznych, w dokumentacji technicznej i technologicznej; 1.3. rozróżniać podstawowe rodzaje materiałów poligraficznych; 1.4. rozróżniać podstawowe procesy i wyroby poligraficzne; 1.5. rozróżniać podstawowe maszyny poligraficzne, w tym maszyny drukujące i urządzenia pomocnicze; 1.6. rozróżniać formy drukowe i technologie ich wykonywania; 1.7. charakteryzować technologie drukowania oraz podstawowe i dodatkowe techniki drukowania; 1.8. rozróżniać podłoża i farby do drukowania; 1.9. rozróżniać urządzenia i przyrządy kontrolno-pomiarowe stosowane w procesach drukowania; 1.10. określać przyczyny powstawania wad odbitek drukarskich. 2. Przetwarzać dane liczbowe i operacyjne, a w szczególności: 2.1. wskazywać zastosowanie podstawowych materiałów poligraficznych; 2.2. określać zasady wykonywania form drukowych; 2.3. dobierać materiały podstawowe i pomocnicze stosowane w procesach drukarskich w zależności od parametrów technologicznych lub użytkowych produktu; 2.4. dobierać proces technologiczny w zależności od rodzaju materiału, druku i podłoża do drukowania; 2.5. dobierać maszyny drukujące w zależności od rodzaju i wielkości produkcji z uwzględnieniem danych technicznych maszyn; 2.6. określać zasady drukowania nakładu; 2.7. wskazywać sposoby usuwania wad odbitek drukarskich; 2.8. obliczać ilość materiałów do planowanej wielkości produkcji; 2.9. obliczać czas produkcji nakładu określonego rodzaju druku. 42 Załączniki 3. Bezpiecznie wykonywać zadania zawodowe zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska, a w szczególności: 3.1. wskazywać zagrożenia dla życia i zdrowia oraz środowiska występujące w produkcji wyrobów poligraficznych; 3.2. stosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska obowiązujące na stanowiskach występujących w procesach wytwarzania wyrobów poligraficznych; 3.3. dobierać środki ochrony indywidualnej do rodzaju prac związanych z obróbką form drukarskich i obsługą maszyn; 3.4. wskazywać metody i sposoby zabezpieczania materiałów i produktów poligraficznych przed niepożądanym wpływem czynników zewnętrznych; 3.5. wskazywać działania związane z udzieleniem pomocy przedlekarskiej poszkodowanemu podczas wykonywania prac na stanowisku drukarza; 3.6. stosować normy zapewnienia jakości produkcji i wyrobów poligraficznych. Część II - zakres wiadomości i umiejętności związanych z zatrudnieniem i działalnością gospodarczą Absolwent powinien umieć: 1. Czytać ze zrozumieniem informacje przedstawione w formie opisów, instrukcji, tabel, wykresów, a w szczególności: 1.1. rozróżniać podstawowe pojęcia i terminy z obszaru funkcjonowania gospodarki oraz prawa pracy, prawa podatkowego i przepisów regulujących podejmowanie i wykonywanie działalności gospodarczej; 1.2. rozróżniać dokumenty związane z zatrudnieniem oraz podejmowaniem i wykonywaniem działalności gospodarczej; 1.3. identyfikować i analizować informacje dotyczące wymagań i uprawnień pracownika, pracodawcy, bezrobotnego i klienta. 2. Przetwarzać dane liczbowe i operacyjne, a w szczególności: 2.1. analizować informacje związane z podnoszeniem kwalifikacji, poszukiwaniem pracy i zatrudnieniem oraz podejmowaniem i wykonywaniem działalności gospodarczej; 2.2. sporządzać dokumenty związane z poszukiwaniem pracy i zatrudnieniem oraz podejmowaniem i wykonywaniem działalności gospodarczej; 2.3. rozróżniać skutki wynikające z nawiązania i rozwiązania stosunku pracy. Etap praktyczny egzaminu obejmuje praktyczne umiejętności z zakresu kwalifikacji w zawodzie, objęte tematem - wykonanie odbitek na maszynie do drukowania z form płaskich. Absolwent powinien umieć: 1. Planować czynności związane z wykonaniem zadania: 1.1. sporządzić plan działania; 1.2. sporządzić wykaz niezbędnych surowców, materiałów, sprzętu kontrolno-pomiarowego, narzędzi; 1.3. wykonać niezbędne obliczenia, rysunki lub szkice pomocnicze. 43 Załączniki 2. Organizować stanowisko pracy: 2.1. zgromadzić i rozmieścić na stanowisku pracy materiały, narzędzia, urządzenia i sprzęt zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej; 2.2. sprawdzić stan techniczny maszyn, urządzeń i sprzętu; 2.3. dobrać odzież roboczą i środki ochrony indywidualnej. 3. Wykonać zadanie egzaminacyjne z zachowaniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska i wykazać się umiejętnościami objętymi tematem: 3.1. Wykonanie odbitek na maszynie do drukowania z form płaskich: 3.1.1. odczytywać z kart technologicznych podstawowe parametry technologiczne półproduktów, wyrobów poligraficznych; 3.1.2. przygotowywać materiały do drukowania i formy drukowe; 3.1.3. przygotowywać podłoża i farby do drukowania; 3.1.4. przygotowywać maszyny do drukowania z form płaskich; 3.1.5. obsługiwać maszyny drukujące z form płaskich; 3.1.6. obsługiwać systemy sterowania procesem drukowania; 3.1.7. wykonywać odbitki na maszynach do drukowania z form płaskich; 3.1.8. kontrolować na bieżąco przebieg procesu drukowania i korygować parametry; 3.1.9. przeprowadzać kontrolę jakości odbitek drukarskich; 3.1.10. porównywać odbitki z wzorcami; 3.1.11. utrzymywać ład i porządek na stanowisku pracy; 3.1.12. wykonywać zadanie w przewidzianym czasie; 3.1.13. uporządkować stanowisko pracy, oczyścić narzędzia i sprzęt, rozliczyć materiały, zagospodarować odpady. 4. Prezentować efekt wykonanego zadania: 4.1. uzasadnić sposób wykonania zadania; 4.2. ocenić jakość wykonanego zadania. Niezbędne wyposażenie stanowisk do wykonania zadań egzaminacyjnych objętych tematem - wykonanie odbitek na maszynie do drukowania z form płaskich: Pomieszczenie zgodne z obowiązującymi przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej. Ustawienie maszyn, odległość między maszynami, wentylacja pomieszczenia, instalacje wyciągowe, oświetlenie naturalne i sztuczne zgodne z obowiązującymi normami. Stół ze znormalizowanym oświetleniem do kontroli jakości druków, usytuowany w pobliżu maszyny drukującej od strony obsługiwanej. Regał na farby, materiały pomocnicze, części zamienne i narzędzia oraz wydzielona strefa przeznaczona do magazynowania papieru. Maszyna do drukowania z form płaskich. Narzędzia i sprzęt: zestaw narzędzi do regulacji maszyny, lupa poligraficzna, okulary - kontrast przestrzenny, przymiar liniowy, densytometr, mikrometr, wzorniki barw, przyrządy lub paski wskaźnikowe do badania pH i twardości wody, zestaw form drukowych z odbitką próbną, wózki do transportu form i papieru. Materiały: zestaw farb i dodatków do farb, papier, roztwory zwilżające i dodatki do roztworów, środki do mycia zespołów farbowych, czyściwo. Instrukcje obsługi maszyn i urządzeń. Środki ochrony indywidualnej. Apteczka."; 44 Załączniki IV.2. Przykład karty odpowiedzi do etapu pisemnego 45
