Ekonomia – wykład 2.04 Pieniądz i rynek pieniężny Historia

Ekonomia – wykład 2.04
Pieniądz i rynek pieniężny
Historia pieniądza
towary naturalne /barter/ → kruszce (złoto i srebro) → pieniądz kredytowy (banknot, weksel
XIIIw.) → zamrożenie wymienialności (1971) → pieniądz elektroniczny
Prawo Kopernika-Greshama
Pieniądz gorszy wypiera z obiegu pieniądz lepszy
Alternatywy pieniądza materialnego
Funkcję pieniądza pełnią dzisiaj: czeki, weksle, obligacje, akcje, udziały, karty płatnicze,
akredytywy, inkaso, instrumenty pochodne – derywatywy itp.
Przede wszystkim jednakże pieniądz elektroniczny, gdzie pieniądz stał się tylko wirtualnym
zapisem-obrazem na ekranie. …
Popyt i podaż pieniądza
Popyt na pieniądz to zapotrzebowanie spowodowane chęcią utrzymania płynności finansowej przez
gospodarstwa domowe i przedsiębiorstwa albo przechowywania go u siebie w postaci gotówki lub
na rachunku bieżącym. Popyt na pieniądz jest nieograniczony
Podaż pieniądza jest to ilość pieniądza w obiegu w danej gospodarce w określonym czasie. Podaż
pieniądza tworzy gotówka znajdująca się w dyspozycji przedsiębiorstw i gospodarstw domowych
/Prawo Fischera/ Równanie obiegu pieniądza: M*V=P*Q
M – ilość pieniądza w obiegu
V – prędkość obiegu (ile razy jednostka pieniądza została użyta w ciągu roku)
P – przeciętny poziom cen dóbr i usług
Q – ilość wytworzonych dóbr i usług
Wnioski:
- istnieje tzw. transakcyjny popyt na pieniądz. Jego posiadanie jest związane z przewidywaną
realizacją dóbr i usług
- niepewność przyszłych dochodów i wydatków tworzą przezornościowy popyt na pieniądz. Chodzi
o możliwość sfinalizowania wydatków nieprzewidzianych
- spekulacyjny popyt na pieniądz. Dążenie do posiadania pieniądza w przewidywaniu spadków cen
innych aktywów – realizacja wyższych zysków. Ryzykowne ale ponadprzeciętne zyski wymagają
posiadania środków pieniężnych
Prawo Fischera:
- wzrost poziomu produkcji krajowej przy stałej prędkości i zasobach musi wywołać spadek cen, by
nie zaobserwować tego zjawiska trzeba zwiększyć ilość pieniądza
- wzrost ogólnego poziomu cen grozi zjawiskiem inflacji
- zjawisko mniejszej ilości pieniądza powoduje spadek popytu, w konsekwencji spadek cen. To z
kolei, przy niezmienionych kosztach produkcji wywoła bezrobocie
- niezmienność zasobów i zmniejszanie prędkości obiegu wywoła spadki cen i także wzrost
bezrobocia
Ilościowa teoria pieniądza
- Na wartość pieniądza wpływ ma jego podaż i popyt.
- Wzrost cen nie wynika najczęściej faktu, że produkt stal się cenniejszy, raczej jest rezultatem
malejącej wartości pieniądza (czyli inflacji)
Ekonomia – wykład 2.04
Pieniądz i rynek pieniężny
- Ogólny wzrost cen prowadzi do proporcjonalnego spadku wartości pieniądza
- Podażą pieniądza steruje bank centralny – w celu osiągnięcia równowagi konieczne jest
zrównoważenie podaży pieniądza i popytu na niego.
→ Poziom cen oraz wartość pieniądza zależy od jego podaży w gospodarce
→ Efektem wzrostu podaży pieniądza jest wzrost cen (inflacja)
System bankowy
System bankowy (w ujęciu instytucjonalnym) stanowi sieć instytucji bankowych wzajemnie
powiązanych przez rynki pieniężne.
Inaczej – system bankowy obejmuje całokształt instytucji bankowych, a także normy określające
wzajemne powiązania i stosunki z otoczeniem.
Bank to przedsiębiorstwo oferujące i realizujące usługi w zakresie obrotu płatniczego,
finansowania, dokonywania wkładów pieniężnych oraz innych czynności związanych z tymi
usługami
Są to podmioty gospodarcze dokonujące akumulacji i dystrybucji kapitału pieniężnego, a także
pośrednicy, którzy dzięki transformacji wielkości terminu i ryzyka doprowadzają do wzajemnego
uzgodnienia struktur podaży i popytu.
Jak działa bank?
1. przyjmuje lokaty na ustalony procent
2. pożycza potrzebującym na wyższy procent
z tej różnicy uzyskuje zyski
ale:
codziennie tysiące osób i firm podejmuje decyzje finansowe, potrzebuje gotówki, płaci kartami,
zaciąga długi, rozlicza należności itp.
dlatego:
Sercem każdego banku jest departament skarbu – monitoruje stan aktywów i pasywów, analizuje
bilans, sytuacje na rynku, nieustannie kalkulując – jak zbudować optymalny portfel zasobów
(kredyty/lokaty), by maksymalizować wynik finansowy
Drugim znaczącym jest departament ryzyka (nie pracuje z klientami), który zarządza ryzykiem
udzielania kredytów. Dzisiaj na podstawie scoringowych.
Banki są przedsięwzięciem gospodarczym rozliczanym za wyniki. Kiedyś nazywano banki
instytucją zaufania publicznego. Dzisiaj:
- banknoty w miejsce złota (metali) – łatwiej, wygodniej
- ograniczono i zawieszono wymienialność banknotów na złoto
- wprowadzono lewar finansowy – nie występuje (nie powinna) sytuacja, że wszyscy naraz chcą
swoich pieniędzy
- wymyślono derywatywy – instrumenty pochodne pozwalające uwolnić pieniądz od ograniczeń
materialnej gospodarki – przedmiotem handlu może być samo ryzyko, jako zmienna kształtująca
wartość kontraktu, akcji, bazy innego instrumentu itp.
w rezultacie:
Banki przestały inwestować w produkcję i usługi a skierowały swoje działania na handel zyskiem.
→ Gospodarka krajów i świata stała się zakładnikiem sektora, który ciągle wytwarza bańki
finansowe