Radio w sklepie ? komentarz do artyku³u w Rzeczpospolitej

Radio w sklepie ? komentarz do artykułu w Rzeczpospolitej (Informacja z dnia 07.11.2008r.)
Opublikowany w dniu 4.11.2008r. w Rzeczpospolitej artykuł Michała Kosiarskiego pt. ''Firmy muszą
dowodzić, że radio nie daje im zysku'' wymaga komentarza. Autor artykułu nie zweryfikował swoich informacji
w ZAiKS-ie.
Autor biorąc za podstawę wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach informuje, że restauracje i zakłady
usługowe muszą płacić autorom za publiczne odtwarzanie muzyki, chyba że właściciele wykażą, że nie
wpływa to na zwiększenie zysków firmy. Tymczasem ustawowe zwolnienie z płacenia tantiem nie jest
zależne ściśle od zwiększenia zysku firmy. Przepis mówi o osiąganiu korzyści majątkowych a te pojęcia nie
są tożsame.
Zgodnie z przepisami (art.17, art.45) ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (pr. aut.) autorowi
należy się wynagrodzenie za każdy sposób wykorzystania jego twórczości Ustawa dopuszcza wyjątki, które
pozwalają wykorzystać cudzą twórczość bez płacenia wynagrodzenia autorom. Jednym z takich wyjątków
jest możliwość słuchania radia lub oglądania telewizji w miejscu publicznym np. sklepie czy barze, jeżeli nie
łączy się z tym osiąganie korzyści majątkowych (art.24 ust.2 pr. aut.).
Pojęcie osiągania korzyści majątkowych jest szeroko rozumiane i oprócz sytuacji, w których zwiększa się
zysk firmy, obejmuje sytuacje w których możliwość słuchania radia czy oglądania telewizji przez klientów jest
elementem szeroko rozumianego marketingu i umila pobyt klienta w danym lokalu, czego w żaden sposób
nie można przeliczyć na konkretne pieniądze.
Po kilku latach istnienia przepisu art.24 ust.2 pr. aut. nie ulega wątpliwości, że autorom należy się
wynagrodzenie, jeżeli sklep czy punkt gastronomiczny jest wyposażony w specjalistyczny sprzęt i głośniki w
miejscu gdzie przebywają klienci. Trudno bowiem przypuszczać, że właściciel poniósł koszty (czasami
znaczne) wyłącznie w celu umilenia pracy sobie czy swoim pracownikom. Jego celem jest stworzenie takiej
atmosfery w lokalu, by klient chciał w nim przebywać i powrócić, a to wprawdzie pośrednio ale ewidentnie
łączy się z osiąganiem korzyści majątkowych. W naszej ocenie autorzy nie mają prawa do wynagrodzenia,
jeżeli radio czy telewizor znajduje się na zapleczu i możliwość korzystania mają tylko pracownicy. Tu bowiem
nie można dopatrzeć się celu marketingowego.
Natomiast poważne wątpliwości budzą sytuacje, w których odbiornik znajduje w miejscu gdzie przebywają
klienci, ale nie jest to sprzęt specjalistyczny a jego jakość i usytuowanie nie wskazują jednoznacznie czy ma
służyć klientom dla umilenia pobytu w danej placówce czy pracownikom. Wątpliwości te muszą być
rozstrzygane przez sądy.
ZAiKS ma ustawowy (art.104 ust.3 i 5 pr. aut.) obowiązek należytego zarządzania powierzonymi prawami a
to oznacza, że musi dochodzić wszelkich należności na rzecz autorów, co w wypadku wątpliwości zmusza
ZAiKS do poddania sprawy ocenie sądu.
Z taką sytuacją mieliśmy do czynienia w sprawie opisanej przez autora artykułu. Nie była ona oczywista,
gdyż radio było wprawdzie niskiej jakości, ale w barze znajdowały się dwa głośniki, co sugeruje, że celem
postawienia na sali radia jest umilenie pobytu klientów w barze. Sąd swoje rozstrzygnięcie oparł na
zeznaniach świadków, będących znajomymi pozwanego a dodatkowym aspektem sprawy jest to, że
1/2
pozwany był radnym w tym okręgu.
Biorąc powyższe pod uwagę ZAiKS nie jest zadowolony z rozstrzygnięcia sądowego ale niestety w tej
sprawie nie przysługuje skarga kasacyjna, ze względu na niską wartość przedmiotu sporu. Tak więc ZAiKS
nie ma możliwości dalszego skarżenia sprawy mimo, że w naszej ocenie byłyby do tego podstawy.
Pozytywny w omawianym wyroku jest fakt, iż po raz kolejny sąd potwierdził, że pojecie z art.24 ust.2 pr. aut.
,,osiągania korzyści majątkowych'' należy interpretować szeroko i że obejmuje także sytuacje, gdzie
korzystanie z radia i telewizji nie stanowi głównego elementu działalności gospodarczej oraz, że to właściciel
lokalu musi wykazać, że nie odnosi korzyści majątkowych w związku z odtwarzaniem muzyki jeżeli chce się
zwolnić od płacenia tantiem na rzecz autorów.
Na marginesie należy dodać, że ZAiKS wygrał większość z prowadzonych przez siebie spraw, które miały za
przedmiot odtwarzanie muzyki z radia np:
wyrok Sądu Okręgowego w Kielcach z dnia 26.07.2001r. sygn. akt I C 2425/00
wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 22.10.2003r. sygn. akt IC 958/02, utrzymany w mocy
wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 30.11.2004r. sygn. akt I ACa 129/04, utrzymany w
mocy wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 28.09.2005r. sygn. akt I CK 164/05
wyrok Sądu Okręgowego w Częstochowie z dnia 25.10.2006r. utrzymany w mocy wyrokiem Sądu
Apelacyjnego w Katowicach z dnia 24.04.2007r. sygn. akt. I ACa 104/07
wyrok Sądu Okręgowego w Częstochowie z dnia 20.02.2008r. sygn. akt IC 225/07, utrzymany w mocy
wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 20.06.2008r. sygn. akt I ACa 328/08
Wobec powyższego wyrok omawiany w artykule zamieszczonym w Rzeczpospolitej należy uznać za
incydentalny.
W tym miejscu należy zaapelować do dziennikarzy, by przed napisaniem artykułu dotyczącego
wyroku sądowego, kontaktowali się ze wszystkimi zainteresowanymi stronami, tak by publikowany
przez nich materiał był rzetelny i pokazywał sprawę w sposób obiektywny.
Wszelkie prawa zastrzeżone 2017 ZAiKS / data wygenerowania strony 07.03.2017 20:03:59
PDF ze strony: http://zaiks.org.pl/337,0,radio_w_sklepie_?_komentarz_do_artykulu_w_rzeczpospolitej
2/2