Tomasz Niemirowski `Prawda jako objawianie bytu`

Prawda jako objawianie bytu
Problem prawdy lub fałszu występuje wtedy, gdy rozpatrujemy relację jakiegoś bytu
(oryginału) z obrazem przedstawiającym (reprezentującym) ten byt. Jeśli poznając obraz możemy
poznać oryginał, to ten obraz jest prawdziwy. Dlatego prawda – według klasycznej definicji – to
zgodność obrazu z rzeczywistością. Zgodność tę ocenić można na podstawie dwóch kryteriów;
według nich obraz jest prawdziwy, gdy:
-
jest
spójny,
niesprzeczny,
ponieważ
rzeczywistość
jest
niesprzeczna
(kryterium
koherencyjne),
- działanie podjęte na podstawie tego obrazu przynosi oczekiwane skutki. Prawdziwość ocenia
się na podstawie doświadczenia (kryterium pragmatyczne).
Jednak prawdziwość lub fałszywość dopiero wtórnie przysługuje obrazom, pojęciom,
zdaniom lub teoriom. Przede wszystkim sam byt (to, co istnieje) jest poznawalny, sam siebie
udostępnia czy ujawnia. Dlatego prawdę można ująć jako czynność, aktywność bytu. Zdania lub
obrazy są prawdziwe tylko dlatego, że mają udział w tej aktywności, a więc umożliwiają dostęp do
rzeczywistości. Fałszywe są natomiast wtedy, gdy objawiają (reprezentują) coś, czego nie ma. Stąd
można wyprowadzić definicję prawdy w różnych sformułowaniach: prawda to objawianie bytu,
udzielanie się bytu, udostępnianie rzeczywistości, reprezentowanie rzeczywistości, przedstawianie
bytu, reprezentowanie bytu, ujawnianie bytu; udostępnianie tego, co istnieje (jest), itp.
Natomiast fałsz można określić jako reprezentowanie tego, co nie istnieje; przedstawianie
nicości, objawianie niebytu, itp. Przykładem fałszu jest kłamstwo, które polega na udawaniu, że
istnieje coś, czego w rzeczywistości nie ma.