Prognoza oddziaływania na środowisko projektu
Transkrypt
Prognoza oddziaływania na środowisko projektu
Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Opoczyńskiego na lata 2016-2019 z perspektywą do roku 2023 opracowany przez: PPUH „BaSz” mgr inż. Bartosz Szymusik 26-200 Końskie ul. Polna 72 tel./fax: 41 372 49 75 e-mail: [email protected] www.basz.pl przy współpracy: Inspektora Leszka Lewandowskiego - Wydział Ochrony Środowiska, Zdrowia i Osób Niepełnosprawnych Starostwa Powiatowego w Opocznie Opoczno 2016 Prognoza oddziaływania na środowisko „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Opoczyńskiego na lata 2016-2019 z perspektywą do roku 2023” Spis treści 1. Wprowadzenie ................................................................................................................... 3 Podstawa prawna i cel Prognozy............................................................................................ 3 Informacje o zawartości Program Ochrony Środowiska dla powiatu opoczyńskiego ........... 3 Powiązanie projektów z innymi dokumentami ...................................................................... 5 2. Analiza stanu środowiska na terenie powiatu opoczyńskiego........................................... 6 Ogólna charakterystyka powiatu opoczyńskiego................................................................... 6 Gleby....................................................................................................................................... 7 Wody podziemne ................................................................................................................... 7 Wody powierzchniowe ........................................................................................................... 8 Powietrze atmosferyczne ....................................................................................................... 9 Zasoby przyrodnicze i lasy ...................................................................................................... 9 3. Problemy ochrony środowiska na terenie powiatu opoczyńskiego istotne z punktu widzenia projektu POŚ ............................................................................................................. 18 Degradacja gleb i powierzchni ziemi .................................................................................... 18 Zagrożenia wód powierzchniowych i podziemnych............................................................. 19 Powietrze atmosferyczne ..................................................................................................... 20 Zasoby przyrodnicze ............................................................................................................. 21 Hałas ..................................................................................................................................... 22 Pola elektromagnetyczne ..................................................................................................... 23 4. Cele ochrony środowiska uznane za priorytetowe na szczeblu międzynarodowym, krajowym i regionalnym oraz zakres i sposoby ich uwzględnienia w POŚ - identyfikacja, analiza i ocena .......................................................................................................................... 24 5. Analiza i ocena potencjalnych oddziaływań na środowisko zadań ujętych w projekcie „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Opoczyńskiego” ............................................... 27 6. Określenie, analiza i ocena stanu środowiska na obszarach objętych przewidywanym znaczącym oddziaływaniem ..................................................................................................... 29 Matryca wpływów zadań POŚ na poszczególne komponenty środowiska .......................... 29 Prawdopodobieństwo wystąpienia, czas trwania, zasięg, częstotliwość i odwracalność oddziaływań ......................................................................................................................... 38 Przewidywane znaczące oddziaływania na środowisko ...................................................... 39 Prawdopodobieństwo wystąpienia oddziaływań skumulowanych ..................................... 52 Oddziaływanie planowanych inwestycji .............................................................................. 52 7. Potencjalne zmiany stanu środowiska w przypadku braku realizacji POŚ ........................... 67 8. Propozycje rozwiązań służących zapobieganiu, ograniczaniu lub kompensacji przyrodniczej negatywnych oddziaływań na środowisko w związku z realizacją projektu POŚ dla powiatu opoczyńskiego .......................................................................................................................... 67 9. Rozwiązania alternatywne, zapobiegające, ograniczające lub kompensujące ewentualne negatywne oddziaływania na środowisko projektu POŚ dla powiatu opoczyńskiego ............ 69 10. Niedostatki i braki materiałów utrudniające ocenę szkodliwego oddziaływania na środowisko ustaleń projektowanego dokumentu ................................................................. 70 11. Informacje o możliwym transgranicznym oddziaływaniu na środowisko .................... 70 12. Metody wykorzystane przy opracowaniu prognozy ..................................................... 71 13. Metody analizy realizacji postanowień projektu POŚ ................................................... 72 14. Streszczenie w języku niespecjalistycznym ................................................................... 72 2 Prognoza oddziaływania na środowisko „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Opoczyńskiego na lata 2016-2019 z perspektywą do roku 2023” 1. Wprowadzenie Podstawa prawna i cel Prognozy Podstawą prawną sporządzenia niniejszej „Prognozy oddziaływania na środowisko projektu Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Opoczyńskiego na lata 2016-2019 z perspektywą do roku 2023” jest art. 46 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (t.j. Dz. U. z 2016, poz. 353). Artykuł ten zobowiązuje organy administracji opracowujące projekty polityk, strategii, planów lub programów obowiązek przeprowadzenia postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko skutków realizacji tych dokumentów. Związane jest to ze stosowaniem w prawodawstwie polskim postanowień Dyrektywy 2001/42/WE z 27 czerwca 2001 roku w sprawie oceny wpływu niektórych planów i programów na środowisko. Zgodnie z art. 46 w/w ustawy, przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko wymagają projekty: • koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju, studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, planów zagospodarowania przestrzennego oraz strategii rozwoju regionalnego • polityk, strategii, planów lub programów w dziedzinie przemysłu, energetyki, transportu, telekomunikacji, gospodarki wodnej, gospodarki odpadami, leśnictwa, rolnictwa, rybołówstwa, turystyki i wykorzystywania terenu, opracowywanych lub przyjmowanych przez organy administracji, wyznaczających ramy dla późniejszej realizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko • polityk, strategii, planów lub programów innych niż wymienione w pkt. 1 i 2, których realizacja może spowodować znaczące oddziaływanie na obszar Natura 2000 jeżeli nie są one bezpośrednio związane z ochrona obszaru Natura 2000 lub nie wynikają z tej ochrony. Zawartość niniejszej Prognozy wynika z art. 51 wspomnianej ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (t.j. Dz. U. z 2016, poz. 353) oraz uzgodnień dotyczących zakresu i szczegółowości informacji, jakie powinny być zawarte w Prognozie, dokonanych przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Łodzi w piśmie z dnia 13.04.2016 znak WOOŚ–II.411.137.2016.AJa, jak również Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Łodzi, określonych pismem z dnia 14.04.2016r., znak PWIS.NSOZNS.9022.1.158.2016.AK. Informacje o zawartości Programu Ochrony Środowiska dla powiatu opoczyńskiego Projekt Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Opoczyńskiego zawiera następujące zagadnienia: • omówienie aktualnego stanu prawnego • charakterystykę obszaru powiatu (położenie geograficzne, sytuacja demograficzna, sytuacja gospodarcza, warunki hydrologiczne i hydrogeologiczne, warunki przyrodniczo-krajobrazowe) • diagnozę aktualnego stanu środowiska 3 Prognoza oddziaływania na środowisko „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Opoczyńskiego na lata 2016-2019 z perspektywą do roku 2023” • cele i zadania w zakresie ochrony środowiska uznane za priorytetowe • prognozowanie zmian stanu środowiska • działania zmierzające do poprawy ochrony środowiska • zadania strategiczne, w tym harmonogram realizacji planowanych przedsięwzięć • wnioski z prognozy oddziaływania projektu planu na środowisko • sposób monitoringu i oceny wdrażania planu. Poprzedni „Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Opoczyńskiego na lata 2012-2015 z uwzględnieniem lat 2016-2019” przyjęty został Uchwałą Nr XXII/189/12 Rady Powiatu w Opocznie z dnia 27 grudnia 2012r. W związku z upływem czteroletniego okresu programowania POŚ w roku 2015, zachodzi konieczność dokonania kolejnej aktualizacji Programu. Celem programu jest przeprowadzenie analizy stanu obecnego środowiska naturalnego w powiecie oraz określenie kierunków działań bieżących i długofalowych samorządu w zakresie ochrony środowiska. W projekcie POŚ dla Powiatu Opoczyńskiego wyboru priorytetów ekologicznych dokonano w oparciu o diagnozę stanu poszczególnych komponentów środowiska na terenie powiatu, uwarunkowań zewnętrznych i wewnętrznych, a także innych wymagań w zakresie jakości środowiska. Cele strategiczne • poprawa stanu środowiska naturalnego na terenie powiatu w poszczególnych jego obszarach • ochrona i minimalizacja zagrożeń dla istniejących zasobów przyrodniczych • zachowanie zasad zrównoważonego rozwoju gospodarczego i społecznego Na realizację celów strategicznych składają się działania we wszystkich komponentach ochrony środowiska. Założenia planu zadań przeprowadzono w podziale na grupy: 1. Ochrona powietrza atmosferycznego 2. Ochrona przed hałasem 3. Ochrona przed promieniowaniem elektromagnetycznym 4. Ochrona wód podziemnych i powierzchniowych 5. Gospodarka odpadami 6. Ochrona gleb i racjonalne wykorzystanie zasobów naturalnych 7. Ochrona środowiska przyrodniczego 8. Minimalizacja zagrożeń dla środowiska 9. Edukacja ekologiczna Założenia planu Działania poprawiające stan środowiska naturalnego na terenie powiatu opoczyńskiego będą prowadzone jako: • działania inwestycyjne – realizowane w większości przez samorządy oraz instytucje powiatowe i gminne (dotyczące przede wszystkim budowy sieci infrastruktury technicznej) • działania organizacyjne – realizowane przez samorządy oraz instytucje powiatowe i gminne oraz we współpracy z: instytucjami działającymi na terenie powiatu 4 Prognoza oddziaływania na środowisko „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Opoczyńskiego na lata 2016-2019 z perspektywą do roku 2023” w sektorze gospodarki komunalnej, w oświacie, a także z organizacjami pozarządowymi. Założenia na lata 2016-2019 i perspektywiczny plan do roku 2023 Działania priorytetowe Programu Ochrony Środowiska dla powiatu opoczyńskiego zostały zdefiniowane po przeprowadzeniu: • analizy stanu obecnego środowiska naturalnego • analizy stanu infrastruktury technicznej wpływającej na środowisko • konsultacji ze Starostwem Powiatowym w Opocznie oraz: Urzędem Miejskim w Opocznie, Urzędem Gminy i Miasta w Drzewicy, Urzędem Gminy w Białaczowie, Urzędem Gminy w Mniszkowie, Urzędem Gminy w Paradyżu, Urzędem Gminy w Poświętnem, Urzędem Gminy w Sławnie, Urzędem Gminy w Żarnowie. Plan działań na lata 2016-2019 zakłada realizację celów strategicznych oraz działań w zakresie ochrony: powietrza atmosferycznego, wód podziemnych i powierzchniowych, gleb i powierzchni ziemi, środowiska przyrodniczego, ochrony przed hałasem i przed promieniowaniem elektromagnetycznym oraz działań sprzyjających gospodarce i zgodnych z zasadami ochrony środowiska. Plan działań do roku 2023 zakłada kontynuację realizacji celów strategicznych i działań oraz zadań rozpoczętych we wcześniejszym okresie. Możliwości inwestycyjne zależą od stanu budżetu poszczególnych beneficjentów oraz od wsparcia zewnętrznego inwestycji poprawiających stan środowiska. Dlatego też istotne znaczenie będzie miało wykorzystanie możliwości uzyskania środków zewnętrznych. Równolegle do działań inwestycyjnych powinny być kontynuowane działania zwiększające świadomość ekologiczną mieszkańców. Powiązanie projektów z innymi dokumentami Prognozę oddziaływania projektu Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Opoczyńskiego wykonano z wykorzystaniem następujących materiałów sporządzonych na poziomie krajowym, wojewódzkim i powiatowym: • Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju. Polska 2030. Trzecia Fala Nowoczesności, • Strategia Rozwoju Kraju 2020, • Krajowy Program Ochrony Powietrza w Polsce, • Aktualizacja Krajowego programu oczyszczania ścieków komunalnych, • Strategiczny plan adaptacji dla sektorów i obszarów wrażliwych na zmiany klimatu do roku 2020 z perspektywą do roku 2030, • Strategia Rozwoju Województwa Łódzkiego 2020, • Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Łódzkiego (przyjęty Uchwałą nr LX/1648/10 Sejmiku Województwa Łódzkiego z dnia 21 września 2010 r.), • Plan Gospodarki Odpadami Województwa Łódzkiego 2012, • Program ochrony powietrza dla strefy w województwie łódzkim w celu osiągnięcia poziomu dopuszczalnego pyłu zawieszonego i poziomu docelowego benzo(a)pirenu zawartego w pyle zawieszonym PM10 oraz planu działań krótkoterminowych, • Program Ochrony Środowiska Województwa Łódzkiego 2012, • Regionalny Program Operacyjny Województwa Łódzkiego, • Strategia Rozwoju Powiatu Opoczyńskiego na lata 2014 – 2020. 5 Prognoza oddziaływania na środowisko „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Opoczyńskiego na lata 2016-2019 z perspektywą do roku 2023” • Dokumenty strategiczne powiatu opoczyńskiego i gmin wchodzących w skład powiatu. Priorytety i zadania objęte projektem POŚ dla powiatu opoczyńskiego realizują cele środowiskowe ujęte w dokumentach strategicznych w zakresie ochrony środowiska zarówno na szczeblu krajowym, wojewódzkim jak i powiatowym. 2. Analiza stanu środowiska na terenie powiatu opoczyńskiego Ogólna charakterystyka powiatu opoczyńskiego Powiat opoczyński położony jest we wschodnim krańcu województwa łódzkiego i graniczy z województwami: mazowieckim – po północno-wschodniej stronie oraz świętokrzyskim – po stronie południowo-wschodniej. Zajmuje on powierzchnię 1 040 km2 (5,7% powierzchni województwa). Teren powiatu opoczyńskiego graniczy z powiatami: • województwa łódzkiego: piotrkowskim, tomaszowski i radomszczańskim, • województwa świętokrzyskiego: koneckim, • województwa mazowieckiego: przysuskim. Powiat tworzą gminy miejsko-wiejskie: Opoczno i Drzewica i gminy wiejskie: Białaczów, Mniszków, Paradyż, Poświętne, Sławno i Żarnów. Liczba mieszkańców powiatu opoczyńskiego wynosi 77 771 osób (stan na 31.12.2014r.). W powiecie dominuje przemysł ceramiczny, związany z produkcją płytek ceramicznych, terakoty i gresu. Ważną rolę w gospodarce odgrywa rolnictwo. W regionie opoczyńskim silne są nadal tradycje folklorystyczne: obrzędowość, charakterystyczne stroje. Powiat opoczyński, zgodnie z podziałem fizyczno - geograficznym J. Kondrackiego, leży na terenie dwóch prowincji: • w prowincji Wyżyny Polskie, w podprowincji – Wyżyna Małopolska, w makroregionie – Wyżyna Przedborska, mikroregionie – Wzgórza Opoczyńskie • w prowincji Niziny Środkowopolskie, w podprowincji – Niziny Mazowiecko-Podlaskie, w makroregionie – Wzniesienia Południowomazowieckie, w mikroregionach: Dolina Białobrzeska i Równina Radomska. Zdecydowana większość powierzchni powiatu leży w obrębie Wzgórz Opoczyńskich, które znajdują się na wschód od łuku Pilicy pod Tomaszowem Mazowieckim. Wzgórza te stanowią północno-zachodnie obrzeże Wyżyny Kieleckiej i zbudowane są głównie ze skał jurajskich. Wzgórza Opoczyńskie sąsiadują od strony wschodniej z Garbem Gielniowskim, od południowego-zachodu z Płaskowyżem Suchedniowskim, a od południa ze wzgórzami Łopuszańskimi i Pasmem Przedborsko-Małogoskim. Północna część powiatu opoczyńskiego należy do Równiny Radomskiej. Jest to równina denudacyjna o zdegradowanej pokrywie utworów czwartorzędowych, pod którą występują poziomy kredowe i jurajskie. Klimat na obszarze powiatu opoczyńskiego posiada charakterystyczne dla Polski Środkowej cechy przejściowości. Dominują wiatry z sektora zachodniego, o średniej prędkości 2,5 m/s. Średnioroczne opady atmosferyczne mieszczą się w przedziale 550 – 600 mm, przy czym ich natężenie jest wyższe w okresie letnim. 6 Prognoza oddziaływania na środowisko „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Opoczyńskiego na lata 2016-2019 z perspektywą do roku 2023” Średnia roczna temperatura kształtuje się na poziomie +7,5°C w ciągu roku (-4 do - 30°C w styczniu i 17 – 18 °C w lipcu). Długość okresu wegetacyjnego wynosi około 210 dni. Czas utrzymywania się pokrywy śnieżnej szacuje się w przybliżeniu na 52 dni. Gleby Powiat opoczyński cechuje się niską jakością gleb. Dominują tu gleby klasy: IVa, IVb, V. Gleby I i II klasy nie występują na terenie powiatu. Gleby pochodzenia organicznego, zaliczane do III i IV klasy bonitacyjnej występują na terenie gminy Żarnów, w dolinach rzek Czarnej, Popławki i Wąglanki. Na terenie powiatu opoczyńskiego występują gleby wytworzone na piaskach ze żwirem oraz piaskach gliniastych. Są to pseudobielice, gleby brunatne właściwe, brunatne wyługowane i kwaśne oraz gleby piaszczyste różnej genezy. Rzeźba terenu (płaskie, nizinne obszary) oraz klimat (łagodne zimy) sprzyja rozwojowi rolnictwa w powiecie. Mimo braku gleb najwyższych klas gminy wiejskie powiatu mają zdecydowany charakter rolniczy. W powiecie opoczyńskim jest 57 494,67 ha gruntów rolnych (dane Narodowego Spisu Rolnego, 2010) i 10 799 gospodarstw rolnych. Na terenie powiatu opoczyńskiego nie znajdują się tereny osuwiskowe. Mapy osuwisk i terenów predysponowanych do osuwania tworzy Państwowy Instytut Geologiczny. Wody podziemne Powiat opoczyński usytuowany jest w obrębie środkowomałopolskiego regionu hydrogeologicznego. Poziomy wodonośne mające znaczenie użytkowe występują w utworach: czwartorzędowych, kredowych, jury górnej, środkowej i dolnej. Czwartorzędowe piętro wodonośne. Wody porowe piętra czwartorzędowego występują w osadach piaszczysto – żwirowych w dolinach rzeki Drzewiczki i Wąglanki. Piętro to związane jest także z obszarem występowania piasków i żwirów wodnolodowcowych. Lokalnie utwory czwartorzędowe położone na utworach jurajskich stanowią podrzędny poziom użytkowy. Wiąże się to ze zmienną wodonośnością piasków i żwirów, co z kolei wynika z różnej ich miąższości (5-25 m). Kredowe piętro wodonośne – największe ujęcia wód kredowego piętra wodonośnego znajdują się w miejscowości Grudzeń Las na terenie Kopalni Piasku Kwarcowego. Woda w obrębie tego piętra występuje w utworach piaszczystych kredy dolnej. Cechami charakterystycznymi omawianego piętra są: duże wydajności i występowanie wód o zwierciadle swobodnym lub subartezyjskim. Jurajskie piętro wodonośne – w jego obrębie woda występuje w wapieniach oraz wapieniach marglistych jury górnej a także w piaskowcowo – iłowcowo – mułowcowych seriach jury środkowej i dolnej. Poziom górnojurajski ma charakter szczelinowy, natomiast poziomy środkowo- i dolnojurajskie są porowo – szczelinowe. Głębokość strefy aktywnej wymiany wód oszacowano na 150 m. Korzystne parametry hydrogeologiczne utworów jurajskich sprawiają, że są one głównymi użytkowymi poziomami wodonośnymi. Wydajności potencjalne studni mieszczą się w przedziale 10-30 m3/h, choć lokalnie osiągają też wartości 50-70 i 70 – 120 m3/h. Zasilanie warstw wodonośnych odbywa się przez infiltrację opadów atmosferycznych: bezpośrednio na wychodniach lub pośrednio przez nadkład osadów czwartorzędowych. Na terenie Powiatu znajdują się trzy Główne Zbiorniki Wód Podziemnych (naturalne zbiorniki 7 Prognoza oddziaływania na środowisko „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Opoczyńskiego na lata 2016-2019 z perspektywą do roku 2023” wodne gromadzące wody podziemne, mające strategiczne znaczenie w gospodarce wodnej kraju): • nr 410 Opoczno (wody jury górnej, warstwa wodonośna o charakterze szczelinowokrasowym, szacunkowe zasoby dyspozycyjne – 115 m³/dobę, średnia głębokość ujęcia < 100 m), • nr 401 Niecka Łódzka (wody kredowe, szacunkowe zasoby dyspozycyjne – 90 m³/dobę, średnia głębokość ujęcia – 30-80 m), • nr 404 Koluszki – Tomaszów (wody jury górnej, szacunkowe zasoby dyspozycyjne – 350 m³/dobę, średnia głębokość ujęcia - 200). W granicach zasięgu głównych zbiorników wód podziemnych istnieją ograniczenia w lokalizacji obiektów przemysłowych i usługowych stanowiących potencjalne źródło zagrożenia zanieczyszczeniem wód podziemnych. Wody powierzchniowe Powiat opoczyński znajduje się w obszarze zlewni rzeki II rzędu – Pilicy, będącej najdłuższym, lewym dopływem Wisły, uchodzącym w 457 km biegu. W północno-zachodniej części Powiatu biegnie wododział trzeciego rzędu rzeki Drzewiczki (drugi co do wielkości prawobrzeżny dopływ Pilicy). Pozostałe rzeki, płynące na terytorium powiatu opoczyńskiego, to: • Wąglanka – będąca lewobrzeżnym dopływem Drzewiczki. Uchodzi do niej w 50,4 km. Całkowita długość Wąglanki wynosi 39,6 km, • Popławka – prawobrzeżny dopływ Czarnej Malenieckiej, uchodzi do niej w 9,7 km, • Czarna – prawostronny dopływ rzeki Pilicy, całkowita jej długość wynosi 85 km, • Brzuśnia – prawostronny dopływ Drzewiczki, • Pogorzelec – lewostronny dopływ Wąglanki. Do największych zbiorników wodnych, znajdujących się na terenie powiatu opoczyńskiego należą: • Zalew Sulejowski – zbiornik sztucznie utworzony (w wyniku przegrodzenia rzeki Pilicy), częściowo położony na terenie gminy Mniszków. Oprócz funkcji retencyjnej i energetycznej zbiornik jest wykorzystywany do celów rekreacyjnych • Zbiornik Miedzna – utworzony na terenie łąk zalanych wodami rzeki Wąglanki, na terenie gmin Białaczów i Żarnów. Zalew jest zbiornikiem retencyjnym przeznaczonym dla potrzeb rolnictwa • Zbiornik w Drzewicy – utworzony poprzez spiętrzenie wód rzeki Drzewiczki. Głównym celem zbiornika jest retencja wód dla potrzeb rolnictwa. Wykorzystywany jest również do celów rekreacyjnych • Zalew w Opocznie – zbiornik o funkcji retencyjno-rekreacyjnej położony w rozwidleniu rzek Wąglanki i Drzewiczki. Powiat opoczyński leży w zasięgu środkowomałopolskiego regionu hydrogeologicznego. Poziomy wodonośne, które mają znaczenie użytkowe, występują w utworach czwartorzędowych, kredowych oraz w utworach jury górnej, środkowej i dolnej. 8 Prognoza oddziaływania na środowisko „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Opoczyńskiego na lata 2016-2019 z perspektywą do roku 2023” Powietrze atmosferyczne Wpływ na jakość powietrza na obszarach zurbanizowanych mają: • emisje z komunalnych i przemysłowych źródeł stacjonarnych, w tym głównie zakładów energetycznych oraz sieciowych i lokalnych źródeł ciepła oraz zakładów produkcyjnych • emisje liniowe z transportu. Największą presję na stan powietrza na obszarze większych aglomeracji wywiera energetyczne spalanie paliw. Energetyczne spalanie paliw jest źródłem emisji podstawowej: dwutlenku siarki, dwutlenku azotu i pyłu. Stężenia tych substancji w powietrzu wykazują zmienność w ciągu roku – rosną w sezonie grzewczym i maleją latem. Występuje też wyraźna różnica pomiędzy wielkością emisji tych substancji na obszarach miast i poza nimi. Można tu wyodrębnić: • emitory wysokie (emitory punktowe - duże obiekty przemysłowe) oddziałujące w większych odległościach • emitory niskie (emitory powierzchniowe - małe zakłady i lokalne kotłownie oraz indywidualne systemy grzewcze mieszkańców) mające wpływ na bezpośrednie ich sąsiedztwo. Wśród zakładów emitujących najwięcej zanieczyszczeń w województwie łódzkim w 2014r. znaleźli się emitenci z powiatu opoczyńskiego. Są to zakłady z Opoczna: • Opoczno I Sp. z o.o. producent płytek ceramicznych w Opocznie - emisja równoważna 96,5 M/rok, • „Optex S.A.”, przemysł włókienniczy w Opocznie - emisja równoważna 70,4 Mg/rok. • Spółdzielnia Mieszkaniowo Lokatorsko-Własnościowa „Nasz Dom” w Opocznie emisja równoważna 174,7 Mg/rok (dane za 2013r.), Inni emitenci zanieczyszczeń na terenie powiatu opoczyńskiego to: • „Ceramika Paradyż” Sp. z.o.o., producent płytek ceramicznych w Opocznie, • Zakład Energetyki Cieplnej w Opocznie Sp. z o.o. • Zakład Usługowo - Handlowy "Wojciechowski” Zdzisław Wojciechowski, branża spożywcza w Opocznie • Zakład przetwórstwa Mięsnego „Stępień” B.S. Stępniowie Sp.J., branża spożywcza w Opocznie, • Nova Ceramica Sp z o.o., CER-ART Studio Sp. z o.o.– producenci płytek ceramicznych, • Zakład Ceramiki Budowlanej OWCZARY R.E.R. Stępień Sp. j. w Owczarach, gm. Mniszków, • PPHU Cegielnia Mniszków s.c. – produkcja ceramiki budowlanej. Zasoby przyrodnicze i lasy Lasy Lasy na terenie powiatu opoczyńskiego tworzą zwarte kompleksy w gminach Białaczów, Drzewica, Mniszków i Poświętne. Lasy gminy Mniszków należą do Sulejowskiego Parku Krajobrazowego, a część lasów gminy Poświętne do Spalskiego Parku Krajobrazowego. Są to 9 Prognoza oddziaływania na środowisko „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Opoczyńskiego na lata 2016-2019 z perspektywą do roku 2023” jednocześnie największe obszarowo tereny leśne. Środkowa część powiatu charakteryzuje się występowaniem zdecydowanie mniejszych kompleksów leśnych. Ogólna powierzchnia terenów leśnych w powiecie wynosi 32 401,77 ha, a lesistość 30,7 % powierzchni. Lesistość powiatu jest wyższa od wskaźnika lesistości województwa łódzkiego, który wynosi 21,3 %. W powiecie opoczyńskim lasów publicznych jest ogółem 20 003,77 ha (w tym lasów publicznych Skarbu Państwa w zarządzie Lasów Państwowych – 19 912,99 ha), a lasów prywatnych 12 398 ha. Powiat opoczyński leży na obszarze działania Nadleśnictw: Opoczno i Smardzewice. Obszary chronione Na terenie powiatu opoczyńskiego występują formy ochrony przyrody. Należą do nich: • Sulejowski Park Krajobrazowy • Spalski Park Krajobrazowy • rezerwaty: „Gaik”, „Błogie”, „Diabla Góra”, „Jodły Sieleckie”, „Białaczów” • Obszary Chronionego Krajobrazu: Piliczański , Doliny rzeki Pilicy i Drzewiczki • obszary Natura 2000: „Dolina Czarnej”, „Dolina Dolnej Pilicy” i „Dolina Pilicy • użytki ekologiczne i pomniki przyrody. Parki Krajobrazowe Nazwa obszaru Sulejowski Park Krajobrazowy (w powiecie opoczyńskim na terenie gminy Mniszków) – wprowadzony Rozporządzeniem nr 24/2006 Wojewody Łódzkiego z dnia 3 lipca 2006 roku (Dz. Urz. Woj. Łódzkiego nr 248, poz. 1920 z dnia 14 lipca 2006 roku) o powierzchni ogólnej 16707 ha. Otulina Sulejowskiego PK ma powierzchnię 39569 ha. Charakterystyka Park obejmuje i ochrania jeden z najcenniejszych fragmentów dorzecza Pilicy w jej środkowym odcinku od okolic Bąkowej Góry do okolic Tomaszowa Mazowieckiego. Osią parku jest rzeka Pilica i utworzony na niej Zbiornik Sulejowski. Park ochrania krajobraz nadrzeczny Pilicy, Czarnej Malenieckiej (Koneckiej), delty Luciąży, śródleśnych strumieni, np. strugi Młynki czy Rosochy. W Sulejowskim PK znajduje się fragment najlepiej zachowanego koryta Pilicy charakteryzujący się licznymi, naturalnymi i malowniczymi meandrami. Na obszarze Sulejowskiego PK znajduje się 11 rezerwatów przyrody głównie leśnych. Spalski Park Krajobrazowy (w powiecie na terenach gmin: Poświętne i Opoczno) – wprowadzony Rozporządzeniem nr 26/2006 Wojewody Łódzkiego z dnia 13 lipca 2006 roku (Dz. Urz. Woj. Łódzkiego nr 258, poz. 1990 z dnia 24 lipca 2006 roku) o powierzchni ogólnej 12875,5 ha. Otulina Spalskiego PK ma powierzchnie 23192,50 ha. Naturalną osią parku jest dolina Pilicy z różnorodnością krajobrazów związanych z meandrującą rzeką, jej starorzeczem i dopływami oraz przyległymi lasami będącymi pozostałościami dawnej puszczy. Najbardziej interesujący krajobrazowo fragment doliny to przełomowy odcinek rzeki w pobliżu Inowłodza. Z terenów 10 Prognoza oddziaływania na środowisko „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Opoczyńskiego na lata 2016-2019 z perspektywą do roku 2023” krawędziowych doliny w Legnicy i Zakościelu rozpościerają się rozległe panoramy widokowe. Równie atrakcyjnymi miejscami widokowymi są tereny w okolicach Łęgu i Grotowic. Na obszarze Spalskiego PK znajduje się 5 rezerwatów leśnych oraz 1 rezerwat florystyczny. Obszary Chronionego Krajobrazu Nazwa obszaru Piliczański Obszar Chronionego Krajobrazu (w gminach: Paradyż i Żarnów). Obowiązującym aktem regulującym status Pilczańskiego OChK jest uchwała XXII/407/12 sejmiku Województwa Łódzkiego utworzony z dnia 27.03.2012 r. w sprawie Piliczańskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu. (Dz. Urz. Woj. Łódzkiego 2012.1472). Całkowita powierzchnia obszaru wynosi 43 790 ha. Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny rzeki Pilicy i Drzewiczki (w powiecie na terenie gminy Poświętne). Rozporządzeniem nr 39 Wojewody Mazowieckiego z dnia 19 kwietnia 2002 r. „w sprawie wprowadzenia obszarów chronionego krajobrazu na terenie województwa mazowieckiego” został ustanowiony Obszar Chronionego Krajobrazu „Dolina rzeki Pilicy i Drzewiczki”. Całkowita powierzchnia obszaru wynosi 63422 ha. Charakterystyka Obejmuje tereny chronione ze względu na wyróżniający się krajobraz o zróżnicowanych ekosystemach, wartościowych dla możliwości zaspokajania potrzeb związanych z turystyką i wypoczynkiem, a także pełniących funkcję korytarzy ekologicznych. Jest to obszar o dużej atrakcyjności turystyczno - krajobrazowej i bardzo bogatych oraz zróżnicowanych zasobach przyrodniczych. Walory przyrodniczo krajobrazowe obszaru obejmującego wycinek doliny Pilicy wynikają ze znacznego zróżnicowania geomorfologicznego terenu. Część północna doliny obramowana jest wysokim brzegiem ze skarpą o dużym spadku, miejscami silnie erodowaną, z licznymi wąwozami i jarami. Ta część doliny, porośnięta lasami, zadrzewieniami i zakrzewieniami rozproszonymi w obrębie rozległych połaci łąkowych, szuwarowych i bagiennych, stanowi wyjątkowo malowniczy element krajobrazu. Część południowa ma natomiast charakter równinny i pokryta jest rozległymi połaciami cennych biocenotycznie łąk, szuwarów i bagien z rozproszonymi zadrzewieniami i zakrzewieniami. 11 Prognoza oddziaływania na środowisko „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Opoczyńskiego na lata 2016-2019 z perspektywą do roku 2023” Obszary Natura 2000 mające znaczenie dla wspólnoty zatwierdzone przez komisje europejską w decyzji nr 2011/64/ue z dnia 10.01.2011 Nazwa obszaru Dolina Czarnej (kod PLH260015) o powierzchni 5802,48 ha, w powiecie opoczyńskim znajduje się na terenie gmin Paradyż i Żarnów. Dolina Dolnej Pilicy (kod obszaru PLH140016) o powierzchni 31821,6 ha, na terenie powiatu znajduje się w południowej części gminy Poświętne. Charakterystyka Ostoja obejmuje dolinę Czarnej Koneckiej (Malenieckiej) od źródeł do ujścia, z kilkoma dopływami i z przylegającymi do niej kompleksami łąk i stawów, oraz lasami. Czarna Konecka jest największym prawobrzeżnym dopływem Pilicy (ok. 85 km). Obszar źródliskowy w całości pokryty jest lasami, z przewagą borów mieszanych i grądów. Tereny w wielu miejscach są podmokłe (zarastające śródleśne łąki, torfowiska), a strefy źródliskowe Czarnej zajmują rozległe śródleśne torfowiska. W środkowym odcinku dominują bory sosnowe, łąki i mokradła zajmują niewielkie powierzchnie w górnym i znacznie większe w środkowym i dolnym biegu rzeki. Rzeka na przeważającej długości zachowała naturalny charakter koryta i doliny (rzeka wyżynna). Niezbyt długie i nieliczne uregulowane odcinki, mają związek z historią tych terenów: dolina Czarnej była jednym z najważniejszych obszarów "Staropolskiego Okręgu Przemysłowego" (okres XVI - pocz. XIX wieku), wzdłuż jej koryta i dopływów zlokalizowane były liczne kuźnice (fabryki żelaza), napędzane siłą wody. Istotna cechą obszaru jest duża różnorodność (16 typów) siedlisk Natura 2000, jakie zachowały się w warunkach ekstensywnego użytkowania. Obszar ten pokrywa się w znacznej mierze z obszarem natura 2000 „Dolina Pilicy” – ostoją ptasią. Obszar obejmuje 80-cio kilometrowej długości odcinek Pilicy, od Inowłodza a ujściem rzeki do Wisły. Koryto rzeki ma szerokość do 150 m, a dolina nie przekracza 5 km szerokości. Pilica silnie meandruje, tworząc liczne starorzecza, wyspy, ławice i łachy piaskowe. Północny skraj ostoi wyznacza skarpa, miejscami porośnięta murawami kserotermicznymi. Część południowa ostoi jest płaska, w wielu miejscach porośnięta głównie lasami iglastymi. Znaczną część doliny zajmują łąki 12 Prognoza oddziaływania na środowisko „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Opoczyńskiego na lata 2016-2019 z perspektywą do roku 2023” i pastwiska. Niegdyś były to tereny zalewowe, lecz od czasu utworzenia Zbiornika Sulejowskiego, wylewy zdarzają się sporadycznie. W wielu miejscach są zabagniające się obniżenia terenu, zmeliorowane łąki i pastwiska porośnięte wierzbą i olszą. Dolina Pilicy (kod obszaru PLB140003) o Obszar jest uznawany za ostoje ptasią o całkowitej powierzchni 30833 ha. randze krajowej. Stwierdzono tu występowanie 32 gatunków ptaków wymienianych w Załączniku I Dyrektywy Ptasiej. Jest to również miejsce występowania 11 gatunków ptaków wpisanych do Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt. Ostoja ma duże znaczenie dla ptaków środowisk podmokłych. Odnotowano tu lęgi aż 56 gatunków ptaków związanych z takimi terenami. Na terenie ostoi do lęgów przystępuje ok. 7-10% krajowej populacji sieweczki obrożnej, 510% populacji piskliwca, 5% krwawodzioba, 2-4,5% dudka, ok. 2% rycyka i przynajmniej 1% krajowej populacji: bataliona, bączka, bąka, błotniaka stawowego, cyranki, czernicy, gąsiorka, lelka, nurogęsi, podróżniczka, rybitwy białoczelnej, rybitwy czarnej, sieweczki rzecznej, trzmielojada i zimorodka. W znacznych zagęszczeniach występują też bociany białe i czarne, krzyżówki, zauszniki, błotniaki łąkowe derkacze, jarzębatki kropiatki, lerki i świergotki polne. Ponadto w granicach obszaru odnotowano występowanie 2 gatunków ssaków i 6 gatunków ryb znajdujących się w Załączniku II Dyrektywy Siedliskowej. Stwierdzono też 575 gatunków roślin naczyniowych, z których 18 podlega ochronie prawnej. Na terenie ostoi występuje 9 siedlisk z Załącznika I Dyrektywy Siedliskowej. 13 Prognoza oddziaływania na środowisko „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Opoczyńskiego na lata 2016-2019 z perspektywą do roku 2023” Rezerwaty Nazwa obszaru Białaczów w gminie Białaczów, o powierzchni 22,55 ha Błogie w gminie Mniszków, o powierzchni 69,48 ha Diabla Góra w gminie Żarnów, zajmujący powierzchnię 159 ha, utworzony w 1988 roku Gaik w gminie Mniszków, o powierzchni 32,86 ha, utworzony w 1976 roku Jodły Sieleckie w gminie Żarnów, o powierzchni 33,13 ha, utworzony w 1998 roku Charakterystyka Utworzony w 1976 roku w celu ochrony lasu wielogatunkowego z skupiskami: grabu, lipy, jawora, buka Rezerwat leśny utworzony w 1976 roku, którego celem utworzenia było zachowanie fragmentów naturalnych drzewostanów jodłowych oraz mieszanych z udziałem jodły, na północnej granicy zasięgu jodły w Puszczy Pilickiej. Rezerwat znajduje się w Sulejowskim Parku Krajobrazowym. Głównym przedmiotem ochrony są wzgórza z wychodniami piaskowcowymi, porośnięte borem sosnowym. Rezerwat obejmuje wzniesienie o nazwie diabla Góra. Chroni fragmenty naturalnych wielogatunkowych lasów grądowych ze starymi dębami. Rezerwat znajduje się w Sulejowskim Parku Krajobrazowym. Celem utworzenia tego rezerwatu była ochrona lasu z udziałem jodły na terenie pagórkowatym z historycznymi pozostałościami po wyrobiskach rudy żelaza. Pomniki Przyrody Na terenie powiatu opoczyńskiego pomniki przyrody występują w formie ożywionej jako pojedyncze drzewa bądź ich grupy – np. aleje. Łącznie na terenie powiatu ochrona w formie pomnika objętych jest 67 sztuk drzew. Użytki ekologiczne Na terenie powiatu opoczyńskiego znajduje się łącznie 40 obszarów objętych ochroną w formie użytków ekologicznych. Różnorodność biologiczna Na obszarze Powiatu znajdują się duże powierzchnie lasów i terenów objętych ochroną. Zagrożenia dla różnorodności biologicznej są przede wszystkim wywołane gospodarczą działalnością człowieka. Silna antropopresja niesie za sobą wymieranie gatunków, a w konsekwencji ubożenie ekosystemów i zmniejszanie lokalnej bioróżnorodności. Najpoważniejsze są zmiany zachodzące w siedliskach, które uniemożliwiają zachowanie gatunku. Straty w bioróżnorodności spowodowane są m.in. poprzez wylesianie, zabiegi pielęgnacyjne w lasach, utworzenie sztucznych zbiorników wodnych, meliorację, wypalanie traw, powstawanie dzikich wysypisk odpadów oraz zanieczyszczenie wód. Ponadto niekorzystne 14 Prognoza oddziaływania na środowisko „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Opoczyńskiego na lata 2016-2019 z perspektywą do roku 2023” zjawiska zachodzą tam gdzie, inwestycje związane z ochrona środowiska nie są przeprowadzane. Hałas i promieniowanie elektromagnetyczne Na stan akustyczny środowiska ma wpływ wiele czynników, wśród których należy wyróżnić uwarunkowania wynikające z położenia powiatu, wielkości zajmowanego obszaru, zaludnienia, stopnia urbanizacji, uprzemysłowienia oraz rozwoju szlaków komunikacyjnych. Najbardziej uciążliwym hałasem dla człowieka jest hałas komunikacyjny (najbardziej odczuwalny) oraz przemysłowy. Hałas komunikacyjny Źródłem hałasu na terenie powiatu opoczyńskiego jest przede wszystkim transport drogowy oraz transport kolejowy. Na poziom hałasu drogowego ma wpływ szereg czynników związanych z ruchem pojazdów i parametrami drogi. Do najważniejszych z nich należą: - problemy komunikacyjne – nieprzystosowanie nawierzchni do występującego natężenia ruchu i obciążenia (duży udział pojazdów ciężarowych powoduje szybkie niszczenie nawierzchni, - natężenie ruchu związane bezpośrednio ze znaczeniem drogi w układzie komunikacyjnym, - struktura ruchu (udział pojazdów ciężkich i hałaśliwych), - średnia prędkość pojazdów i ich stan techniczny, - płynność ruchu, - rodzaj i stan nawierzchni. Hałas drogowy jest zjawiskiem o tendencjach wzrostowych, uzależnionym od takich czynników jak: wskaźnik presji motoryzacji, gęstość sieci dróg i odległość terenów stale zamieszkiwanych od dróg o dużym natężeniu. Środki transportu są ruchomymi źródłami hałasu decydującymi o parametrach klimatu akustycznego przede wszystkim na terenach zurbanizowanych. Z uwagi na wzrastającą liczbę pojazdów i zwiększające się natężenie ich ruchu można przyjąć, że na terenie powiatu utrzymywać się będzie tendencja wzrostowa natężenia hałasu związanego z ruchem kołowym. Należy jednak podkreślić, że wzrost natężenia hałasu nie jest wprost proporcjonalny do wzrostu natężenia ruchu samochodowego i rośnie wolniej. Wynika to głównie z poprawy jakości użytkowanych samochodów. Hałas związany z komunikacją i transportem kolejowym jest mniej uciążliwy, ponieważ dotyczy tylko terenów w pobliżu trakcji kolejowej (zasięg uciążliwości hałasu wynosi do ok. 300m) i jest związany z częstotliwością ruchu pociągów i ich rodzajów (pasażerskie czy towarowe). Hałas przemysłowy Hałas przemysłowy obejmuje zarówno dźwięki emitowane przez różnego rodzaju maszyny i urządzenia, a także części procesów technologicznych oraz instalacje i wyposażenie małych zakładów rzemieślniczych i usługowych, dźwięki emitowane z urządzeń obiektów handlowych oraz urządzenia nagłaśniające w lokalach rozrywkowych. Źródłem hałasu są także linie przesyłowe wysokiego napięcia. Hałas powstaje również na terenie stacji elektroenergetycznych najwyższych napięć w związku ze stosowaniem sprężarek do napędu łączników i transformatorów. 15 Prognoza oddziaływania na środowisko „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Opoczyńskiego na lata 2016-2019 z perspektywą do roku 2023” Obecnie systemy lokalizacji nowych inwestycji, a także potrzeba sporządzenia ocen oddziaływania na środowisko, kontrole i egzekucja nałożonych kar pozwalają na znaczne ograniczenie tych uciążliwości. Ponadto dla źródeł hałasu przemysłowego, ze względu na ich niewielkie rozmiary, istnieją różne możliwości techniczne ograniczenia emisji hałasu (np. stosowanie tłumików akustycznych, obudów poszczególnych urządzeń czy zwiększenie izolacyjności akustycznej ścian pomieszczeń, w których znajdują się maszyny wytwarzające hałas). Gospodarka odpadami Odpady komunalne Według „Planu gospodarki odpadami dla województwa łódzkiego” wprowadza się podział województwa na 4 regiony, obejmujące obszary liczące, co najmniej 150 tys. mieszkańców. Powiat opoczyński należy do regionu III. Nowe przepisy nakładają na gminy obowiązek selektywnego zbierania odpadów komunalnych w celu osiągnięcia odpowiednich poziomów recyklingu. Od 1 lipca 2013 roku weszły w życie przepisy o przejęciu obowiązków gospodarowania odpadami przez gminy i ponoszenia opłat przez wytwórców. Z gmin powiatu opoczyńskiego odbierane są wszystkie odpady zarówno komunalne zmieszane jak i odpady segregowane w pojemnikach lub workach kolorowych. W wyniku przeprowadzonych w każdej gminie postępowań przetargowych wyłonione zostały podmioty odpowiedzialne za usługę odbioru odpadów komunalnych w gminach: • Białaczów, Opoczno, Sławno, Paradyż i Żarnów – Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. w Opocznie, • Drzewica – Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Drzewicy, • Poświętne – Zakład Usług Komunalnych HAK w Piotrkowie Trybunalskim, • Mniszków – A.S.A. Eko Polska sp. z o.o. z Zabrza. W Różanej w gminie Opoczno działa Zakład Unieszkodliwiania Odpadów. Powierzchnia Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów wynosi 15,47 ha. Przewidziany termin zamknięcia – 2031 rok. Na terenie powiatu funkcjonuje składowisko odpadów komunalnych w miejscowości Domaszno w gminie Drzewica. Pojemność całkowita składowiska wynosi 72000 m3, planowany termin zamknięcia określony w wojewódzkim planie gospodarki odpadami na rok 2020. Odpady w zależności od przyjętego w gminie systemu są segregowane na poszczególne frakcje. Główne frakcje to: papier i tektura, metal, tworzywa sztuczne, opakowania wielomateriałowe, szkło, odpady ulegające biodegradacji z podziałem na bioodpady i odpady zielone. Odpady są odbierane z gospodarstw domowych i miejsc zbiorowego zamieszkania zgodnie z przyjętym indywidualnie w gminach harmonogramem. Zbiórka poszczególnych grup odpadów: • zbiórka odpadów wielkogabarytowych i tzw. "elektrośmieci" odbywa się akcyjnie z terenów posesji, według harmonogramu lub za powiadomieniem, 16 Prognoza oddziaływania na środowisko „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Opoczyńskiego na lata 2016-2019 z perspektywą do roku 2023” • przeterminowane leki można oddawać w wyznaczonych przychodniach rejonowych lub aptekach, • zużyte baterie oraz tzn. "mała elektronikę" (np. telefony) zbierane są do pojemników w wyznaczonych budynkach użyteczności publicznej: szkołach, urzędach itp, • zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny można oddawać w sklepach RTV i AGD przy zakupie nowego • nieczystości płynne odbierane z terenu nieruchomości po zgłoszeniu potrzeby do przedsiębiorcy posiadającego zezwolenie gminy na opróżnianie zbiorników bezodpływowych i przekazywanie do stacji zlewnej. Inne odpady, w tym odpady niebezpieczne, zbierane selektywnie (takie jak: chemikalia, farby, rozpuszczalniki, oleje odpadowe, zużyte baterie i akumulatory, meble, odpady wielkogabarytowe, odpady budowlano - rozbiórkowe, zużyte opony, itp.) można oddawać dodatkowo w dowolnej ilości i nieodpłatnie w wyznaczonych w gminach punktach. Rodzaj przyjmowanych odpadów do punktów dodatkowych zależy od gminy. Odpady niebezpieczne Podstawowym źródłem powstawania odpadów niebezpiecznych jest działalność przemysłowa i usługowa. Odpady niebezpieczne powstają również w gospodarstwach domowych, służbie zdrowia i szkolnictwie. Na terenie powiatu opoczyńskiego nie ma zlokalizowanych czynnych składowisk odpadów niebezpiecznych, mogilnika, składowisk przyjmujących azbest oraz obiektów umożliwiających neutralizację odpadów medycznych. W powiecie nie działają podmioty unieszkodliwiające lub prowadzące odzysk odpadów niebezpiecznych. W Zakładzie Unieszkodliwiania Odpadów w Różannej są kwatery, gdzie składuje się odpady niebezpieczne. Jest to tzw. Gminny Punkt Zbiórki Odpadów Niebezpiecznych, gdzie są one przyjmowane czasowo. Na terenie powiatu ze strumienia odpadów komunalnych wydziela się: odpady niebezpieczne tj. zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny, zużyte baterie i akumulatory, przeterminowane leki i chemikalia, zużyte opony, meble i inne odpady wielkogabarytowe. W poszczególnych punktach w gminach na terenie powiatu są ustawione pojemniki na różne rodzaje odpadów niebezpiecznych: • baterie (większe sklepy przemysłowe, markety) • akumulatory (stacje napraw samochodowych) • lampy fluorescencyjne, sprzęt elektronicznego (sklepy elektryczne, sklepy AGD) • oleje odpadowe, smary (stacje benzynowe) • odpady medyczne i przeterminowane leki (ośrodki zdrowia, apteki). We wszystkich gminach w powiecie przeprowadzona została inwentaryzacja miejsc występowania substancji stwarzających szczególne zagrożenia dla środowiska (inwentaryzacja pokryć dachowych zawierających azbest). Gminy posiadają własne „Programy usuwania wyrobów zawierających azbest”, który to ma być usunięty do roku 2032. Baza azbestowa w gminach jest na bieżąco aktualizowana, ponieważ gminy prowadzą akcje dopłat do zbiórki azbestu i jest on sukcesywnie eliminowany z ich terenów. 17 Prognoza oddziaływania na środowisko „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Opoczyńskiego na lata 2016-2019 z perspektywą do roku 2023” Odpady z sektora gospodarczego Na terenie powiatu opoczyńskiego nie ma składowiska odpadów przemysłowych. Odpady z sektora gospodarczego wytworzone na terenie powiatu są transportowane przez specjalistyczne firmy, posiadające odpowiednie zezwolenia w tym zakresie oraz unieszkodliwione (odpady niebezpieczne) lub wykorzystane gospodarczo. Wytwórcy tych odpadów gospodarczych organizują ich wywóz we własnym zakresie. Według GUS z 2014 roku na obszarze powiatu opoczyńskiego powstało łącznie 65,2 tys. Mg odpadów (z wyłączeniem odpadów komunalnych), z czego poddano odzyskowi 26,4 tys. Mg, przekazano innym odbiorcom 37,4 Mg i magazynowano czasowo 1,4 tys Mg. Najwięcej odpadów gospodarczych powstaje w zakładach ceramicznych. Osad ściekowy powstający w komunalnych oczyszczalniach ścieków jest jednym z odpadów zaliczanych do sektora gospodarczego. Najczęściej jest on składowany czasowo na terenie oczyszczalni, a następnie wywożony na składowiska docelowe, częściowo może być wykorzystywany rolniczo 3. Problemy ochrony środowiska na terenie powiatu opoczyńskiego istotne z punktu widzenia projektu POŚ Degradacja gleb i powierzchni ziemi Z badań zakwaszenia gleb wynika, że udział gleb bardzo kwaśnych i kwaśnych w powiecie opoczyńskim jest wysoki - wynosi 74%. Są to najbardziej zakwaszone gleby w województwie łódzkim, dla którego udział wynosi 72%. Najwięcej gleb o niskiej i bardzo niskiej zawartości fosforu i magnezu w województwie jest w powiecie opoczyńskim – odpowiednio 71% i 53%. Około 55% gleb województwa wymaga wapnowania. Na stan gleb ma wpływ wiele czynników m.in.: procesy erozyjne, emisja gazów i pyłów, prowadzona gospodarka rolna (nawożenie, stosowanie środków ochrony roślin). Duże znaczenie ma również świadomość ekologiczna użytkowników gruntów. Główne zagrożenia i problemy: • wadliwy sposób użytkowania ziemi, • zakwaszenie lub alkalizacja, • zmniejszenie zawartości próchnicy, • zmniejszenie zawartości podstawowych składników pokarmowych makroi mikroelementowych, • przesuszenie lub zbytnie nawodnienie, • punktowe niewielkie skażenie gleb metalami ciężkimi – najgroźniejsze jest zanieczyszczenie metalami ciężkimi: kadmem, cynkiem i ołowiem. Występujące podwyższone stężenia niektórych metali posiadają charakter punktowy, np. w pobliżu znaczących ciągów komunikacyjnych, gdzie nie jest preferowana uprawa warzyw przeznaczonych do bezpośredniego spożycia. • erozja wodna - erozją objęte są grunty rolne w dolinach rzecznych, najczęściej tereny lessowe i (w mniejszym stopniu) rędzinowe, położone na stokach o spadkach powyżej 18 Prognoza oddziaływania na środowisko „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Opoczyńskiego na lata 2016-2019 z perspektywą do roku 2023” • 9%. Erozja powoduje obniżenie zawartości próchnicy oraz pogorszenie składników pokarmowych w glebie, zamulanie dna dolin oraz wzrost zagrożenia powodziowego. erozja wietrzna - erozji sprzyja niedobór lasów, nadmierne uproszczenie agrocenoz, niedobór zadrzewień i zakrzewień śródpolnych, spełniających rolę wiatrochronną oraz często występujące przesuszenie gleb. Zagrożenia wód powierzchniowych i podziemnych Wody powierzchniowe oceniane są na podstawie projektu rozporządzenia w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych, przygotowanego na podstawie art. 38a ust. 3 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. - Prawo wodne (Dz. U. z 2012 r. poz. 145 z późn. zm.). Wyniki pomiarów wód powierzchniowych na terenie powiatu opoczyńskiego w roku 2014 Klasa elementów biologicznych Klasa elementów hydromorfolo gicznych Drzewiczka Opoczno III II II umiarkowany Drzewiczka Drzewica IV II II słaby Wąglanka – Opoczno III II II umiarkowany Punt pomiarowy Rzeka Drzewiczka od źródeł do Wąglanki, bez Wąglanki Drzewiczka od Wąglanki do Brzuśni Wąglanka od zbiornika Waglanka Miedzna do ujścia Klasa elementów fizykochemicznych Potencjał ekologiczny Źródło – WIOŚ Łódź Ogólny stan Jednolitych części wód powierzchniowych uznano za zły (oznacza to, że poważnie zostały zmienione warunki naturalne i nie występują typowe dla danego rodzaju wód gatunki flory i fauny). Badania jakości wód podziemnych na terenie powiatu opoczyńskiego prowadzono w roku 2013 na terenie miasta Opoczna. Monitoring wód podziemnych w powiecie opoczyńskim w roku 2013 Rodzaj monitoringu Regionalny Numer ujęcia 51 Miejscowość/ gmina/ powiat Opoczno Stratygrafia J2 Klasa jakości III Wskaźnik decydujący o słabej jakości wód podziemnych NO3, Ca Źródło – WIOŚ Łódź Wody podziemne na terenie powiatu opoczyńskiego wykazywała klasę III jakości wód - wody zadowalającej jakości. Główne zagrożenia i problemy Do głównych źródeł zanieczyszczeń rzek i wód powierzchniowych na terenie powiatu opoczyńskiego należą: 19 Prognoza oddziaływania na środowisko „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Opoczyńskiego na lata 2016-2019 z perspektywą do roku 2023” • • • • • nie oczyszczone ścieki komunalne, przemysłowe nieszczelne instalacje bezodpływowych zbiorników na nieczystości spływy powierzchniowe z terenów rolniczych, komunikacyjnych i przemysłowych dopływ zanieczyszczonych wód powierzchniowych z poza terenu powiatu zanieczyszczenia naturalne, które pochodzą z domieszek zawartych w wodach powierzchniowych i podziemnych – np. zasolenie, zanieczyszczenie związkami żelaza. Do głównych źródeł zanieczyszczeń wód gruntowych na terenie powiatu opoczyńskiego należą: • niepełna sieć kanalizacji sanitarnej i deszczowej oraz oczyszczalni ścieków • przemysł ceramiczny • niewłaściwe odprowadzanie ścieków: nieszczelne szamba, wykorzystywanie nieczynnych studni kopanych jako miejsc do odprowadzania ścieków komunalnych, odprowadzanie ścieków do rowów przydrożnych, cieków wodnych, na pola itp. • stosowanie nawozów chemicznych na terenach dolinnych w miejscach gdzie wody gruntowe zalegają płytko pod powierzchnią terenu oraz gruntach o większych spadkach w kierunku cieków wodnych • odprowadzanie do wód i do ziemi ścieków z obiektów prowadzących działalność produkcyjną, zawierających substancje szczególnie szkodliwe dla środowiska wodnego, wycieki ze zbiorników i instalacji technologicznych (np. paliwowych) • infiltracja zanieczyszczeń z powierzchni, ze względu na słaba izolacyjność warstw wodonośnych. Powietrze atmosferyczne Według danych GUS w roku 2014 emisja zanieczyszczeń z zakładów szczególnie uciążliwych z terenu powiatu opoczyńskiego wynosiła: • zanieczyszczenia pyłowe – ogółem 206 Mg/rok (w tym ze spalania paliw - 45 Mg/rok, zanieczyszczenia krzemowe - 50 Mg/rok) • zanieczyszczenia gazowe ogółem 157 636 Mg/rok (bez dwutlenku węgla 538 Mg/rok) (w tym: dwutlenek siarki - 225 Mg/rok, tlenki azotu - 126 Mg/rok, tlenki węgla - 181 Mg/rok, dwutlenek węgla – 157 098 Mg/rok). Emisja z powiatu opoczyńskiego wynosi 0,5% emisji ogólnej województwa. Emisje w powiecie w stosunku do roku 2010 zmniejszyły się około: • emisja pyłu - o 22%, • emisja NO2 - o 30% Podstawowe oceny jakości powietrza dokonuje się według kryterium ochrony zdrowia oraz kryterium ochrony roślin. Strefa łódzka obejmuje całość województwa bez aglomeracji łódzkiej. W wyniku pomiarów w roku 2014 strefa łódzka uzyskała następującą klasyfikację z uwzględnieniem kryteriów w celu ochrony zdrowia: • dla dwutlenku azotu (NO2) – klasa A, • dla dwutlenku siarki (SO2) – klasa A, • dla dwutlenku węgla (CO) – klasa A, • dla benzenu (C6H6) – klasa A, • dla pyłu PM10 – klasa C, 20 Prognoza oddziaływania na środowisko „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Opoczyńskiego na lata 2016-2019 z perspektywą do roku 2023” • • • • • • • dla benzo(a)pirenu (BaP) – klasa C, dla arsenu (As) – klasa A, dla kadmu (Cd) – klasa A, dla niklu (Ni) – klasa A, dla ołowiu (Pb) – klasa A, dla pyłu PM2,5 – klasa C, dla ozonu (O3) – klasa A kryterium krótkoterminowe, natomiast klasa D2 dla celu długoterminowego – wyniki prowadzone były dla całego województwa. Klasyfikacja stref z uwzględnieniem kryteriów określonych w celu ochrony roślin dla strefy łódzkiej przyjmuje wartości: • dla tlenków ozonu (NOx) – klasa A, • dla dwutlenku siarki (SO2) – klasa A, • dla ozonu (O3) – klasa A kryterium krótkoterminowe, natomiast klasa D2 dla celu długoterminowego – pomiary prowadzone były dla całego województwa. Na podstawie uzyskanych wyników pomiarów stężenia pyłu PM10 stwierdzono konieczność wykonania programu ochrony powietrza na terenie Łódzkiej Aglomeracji Miejskiej oraz w 20 miastach Strefy łódzkiej. Program ochrony powietrza dla strefy w województwie łódzkim ustala podstawowe kierunki i zakres działań niezbędnych do przywrócenia standardu jakości powietrza w zakresie pyłu zawieszonego PM10 i poziomu docelowego benzo(a)pirenu zawartego w pyle zawieszonym PM10 w zakresie: ograniczenia emisji powierzchniowej pochodzącej z sektora komunalnobytowego, ograniczenia emisji powierzchniowej pochodzącej z działalności gospodarczej, ograniczenia emisji liniowej (komunikacyjnej), edukacji ekologicznej i reklamy, planowania przestrzennego, identyfikacji źródeł emisji pyłu zawieszonego PM10 oraz rozwoju narzędzi do zintegrowanego zarządzania jakością powietrza, finansowania realizacji programów ochrony powietrza i planów działań krótkoterminowych. Ponadto Program zawiera działania naprawcze realizowane przez właściwe organy administracji samorządowej oraz działania ochronne realizowane przez mieszkańców w sytuacji przekroczenia, jak również plan działań krótkoterminowych obejmujący w/w obszary powiatów. Dążąc do ograniczenia emisji zanieczyszczeń gmina oraz poszczególne podmioty organizacyjne podejmują różnego rodzaju działania. Stosowane metody to: budowa i eksploatacja urządzeń ochrony powietrza, stosowanie paliw o większej wartości opałowej i niższej zawartości siarki oraz popiołu, modernizacje kotłowni polegające na zastąpieniu źródeł opalanych węglem na źródła opalane olejem czy gazem płynnym. Główne zagrożenia i problemy: • zanieczyszczenia komunikacyjne związane ze wzrostem ruchu samochodowego • lokalna uciążliwość niskiej emisji: małe kotłownie i indywidualne paleniska domowe wykorzystujące węgiel złej jakości. Zasoby przyrodnicze Środowisko przyrodnicze na terenie Powiatu jest chronione przepisami ogólnymi i prawem miejscowym. Realizacja strategicznych planów rozwoju powiatu i gmin wchodzących w skład Powiatu musi uwzględniać uwarunkowania środowiskowe. Zasoby przyrody w powiecie opoczyńskim zostały szczegółowo opisane w rozdz. 2.6. niniejszej Prognozy. 21 Prognoza oddziaływania na środowisko „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Opoczyńskiego na lata 2016-2019 z perspektywą do roku 2023” Główne zagrożenia i problemy: • zagrożenia pożarowe • przemysł, np. awarie • transport drogowy materiałów niebezpiecznych (drogi krajowe, wojewódzkie oraz pozostałe drogi lokalne) • transport kolejowy materiałów niebezpiecznych • magazynowanie i stosowanie w instalacjach technologicznych substancji niebezpiecznych • magazynowanie i dystrybucja produktów ropopochodnych • niewłaściwe postępowanie z odpadami zawierającymi substancje niebezpieczne • zagrożenia naturalne: powodzie, susze. Hałas Ocena stanu akustycznego środowiska prowadzona jest w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska. Ochrona przed hałasem polega na zapewnieniu jak najlepszego stanu akustycznego środowiska, a realizowana jest przez instrumenty planowania przestrzennego oraz instrumenty ochrony środowiska, takie jak pozwolenia, programy ochrony środowiska (w tym programy ochrony przed hałasem). Zgodnie z „Programem państwowego monitoringu środowiska województwa łódzkiego na lata 2013-2015” w roku 2014 wykonane zostały pomiary hałasu w 10 punktach pomiarowych znajdujących się w 3 obszarach: Rawa Mazowiecka, Poddębice i Uniejów. Przeprowadzone badania monitoringowe hałasu komunikacyjnego wykazały, że hałas pochodzący od ciągów komunikacyjnych nadal stanowi istotną uciążliwość i niedogodność dla mieszkańców. Wystąpiły przekroczenia dopuszczalnego poziomu hałasu emitowanego do środowiska: • w porze dnia w punktach pomiarowych: Rawa Mazowiecka (ul. Jerozolimska i ul. Juliusza Słowackiego), Poddębice (ul. Łęczycka i ul. Łódzka) • dla nocy: Rawa Mazowiecka (ul. Tomaszowska i ul. Jerozolimska), Poddębice (ul. Łęczycka i ul. Łódzka), Uniejów (ul. Polna i ul. Henryka Sienkiewicza). Na terenie województwa łódzkiego badania w zakresie klimatu akustycznego przeprowadza WIOŚ w Łodzi. Powiat opoczyński nie został nimi objęty. Przez miasto Opoczno przebiegają 2 drogi tranzytowe, które charakteryzują się niemal stałym natężeniem ruchu w ciągu doby i dużym udziałem pojazdów ciężkich w strumieniu ruchu. Jedna z nich przebiega ze wschodu na zachód wzdłuż ulicy Piotrkowskiej i kończy się skrzyżowaniem ulic W. Perzyńskiego i 17-go Stycznia (I), druga natomiast ma przebieg północ – południe wzdłuż ulic Perzyńskiego i 17-go Stycznia (II). Dla terenów kolejowych w województwie pomiarów hałasu nie prowadzono w ostatnich latach. Przez teren powiatu przebiegają linie kolejowe: Łódź – Skarżysko-Kamienna, Łódź – Radom oraz Centralna Magistrala Kolejowa łącząca Warszawę ze Śląskiem. W powiecie w miejscowości Idzikowice znajduje się ponadto węzeł kolejowy dla obsługi ruchu towarowego i pasażerskiego. Hałas związany z komunikacją i transportem kolejowym jest mniej uciążliwy, ponieważ dotyczy tylko terenów w pobliżu trakcji kolejowej i jest związany z częstotliwością ruchu pociągów i ich rodzajem. Skala zagrożeń hałasem przemysłowym w powiecie nie jest zbyt duża. Taki hałas ma zazwyczaj charakter lokalny. 22 Prognoza oddziaływania na środowisko „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Opoczyńskiego na lata 2016-2019 z perspektywą do roku 2023” Główne zagrożenia i problemy: • niekorzystne zjawisko rozszerzania się obszarów zagrożonych hałasem samochodowym • brak inwentaryzacji obszarów, na których występują przekroczenia wartości normatywnych hałasu w środowisku, a w szczególności obszarów, na których przekroczone są wartości progowe hałasu w środowisku. Pola elektromagnetyczne Oceny poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku i obserwacji zmian dokonuje Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska. Prowadzi on również, aktualizowany corocznie, rejestr zawierający informacje o terenach, na których stwierdzono przekroczenie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych. W 2013 roku WIOŚ w Łodzi przeprowadził pomiary natężenia PEM na terenie powiatu opoczyńskiego w 4 punktach monitoringowych: na terenach miejskich w Drzewicy i Opocznie oraz na terenach wiejskich w miejscowościach Buczek i Bratków. Pomiarów dokonywano za pomocą sondy pomiarowej EF-0391 w zakresie mierzonych częstotliwości od 0,1MHz do 3000MHz. W 2014 roku na terenie powiatu nie prowadzono pomiarów. Uciążliwość masztów telefonii komórkowej mieści się w ich strefach ochronnych - na terenie powiatu funkcjonuje łącznie 13 stacji bazowych telefonii komórkowej. Główne zagrożenia i problemy: • lokalizacja źródeł promieniowania w pobliżu miejsc zamieszkania. 23 Prognoza oddziaływania na środowisko „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Opoczyńskiego na lata 2016-2019 z perspektywą do roku 2023” 4. Cele ochrony środowiska uznane za priorytetowe na szczeblu międzynarodowym, krajowym i regionalnym oraz zakres i sposoby ich uwzględnienia w POŚ - identyfikacja, analiza i ocena Polityka ochrony środowiska jest jedną z najważniejszych polityk Unii Europejskiej, ponieważ obejmuje swym zakresem wszystkie dziedziny życia społeczno-gospodarczego oraz przewiduje realizację działań o efektach długofalowych (charakter horyzontalny). Dlatego też polityka wspólnotowa musi znajdować odzwierciedlenie w strategiach niższego rzędu. Cele polityki ochrony środowiska Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju. Polska. Trzecia Fala Nowoczesności 1. Cel 7 – Zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego oraz ochrona i poprawa stanu środowiska I. Kierunek interwencji – Modernizacja infrastruktury i bezpieczeństwo energetyczne, II. Kierunek interwencji – Modernizacja sieci elektroenergetycznych i ciepłowniczych, III. Kierunek interwencji – Realizacja programu inteligentnych sieci w elektroenergetyce, IV. Kierunek interwencji – Wzmocnienie roli odbiorców finalnych w zarządzaniu zużyciem energii, V. Kierunek interwencji – Stworzenie zachęt przyspieszających rozwój zielonej gospodarki, VI. Kierunek interwencji – Zwiększenie poziomu ochrony środowiska, 2. Cel 8 – Wzmocnienie mechanizmów terytorialnego równoważenia rozwoju dla rozwijania i pełnego wykorzystania potencjałów regionalnych I. Kierunek interwencji – Rewitalizacja obszarów problemowych w miastach, II. Kierunek interwencji – Stworzenie warunków sprzyjających tworzeniu pozarolniczych miejsc pracy na wsi i zwiększaniu mobilności zawodowej na linii obszary wiejskie – miasta, III. Kierunek interwencji – Zrównoważony wzrost produktywności i konkurencyjności sektora rolno-spożywczego zapewniający bezpieczeństwo żywnościowe oraz stymulujący wzrost pozarolniczego zatrudnienia i przedsiębiorczości na obszarach wiejskich, IV. Kierunek interwencji – Wprowadzenie rozwiązań prawno-organizacyjnych stymulujących rozwój miast, 3. Cel 9 – Zwiększenie dostępności terytorialnej Polski I. Kierunek interwencji – Udrożnienie obszarów miejskich i metropolitarnych poprzez utworzenie zrównoważonego, spójnego i przyjaznego użytkownikom systemu transportowego Strategia Rozwoju Kraju 2020 1. Obszar strategiczny I. Sprawne i efektywne państwo Cel I.1. Przejście od administrowania do zarządzania rozwojem Cel I.3. Wzmocnienie warunków sprzyjających realizacji indywidualnych potrzeb i aktywności obywatela 2. Obszar strategiczny II. Konkurencyjna gospodarka Cel II.2. Wzrost wydajności gospodarki Cel II.5. Zwiększenie wykorzystania technologii cyfrowych 24 Prognoza oddziaływania na środowisko „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Opoczyńskiego na lata 2016-2019 z perspektywą do roku 2023” Cel II.6. Bezpieczeństwo energetyczne i środowisko Cel II.7. Zwiększenie efektywności transportu 3. Obszar strategiczny III. Spójność społeczna i terytorialna Cel III.2. Zapewnienie dostępu i określonych standardów usług publicznych Cel III.3. Wzmocnienie mechanizmów terytorialnego równoważenia rozwoju oraz integracja przestrzenna dla rozwijania i pełnego wykorzystania potencjałów regionalnych Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko Cel główny Strategii realizowany będzie poprzez cele szczegółowe i kierunki interwencji: Cel 1. Zrównoważone gospodarowanie zasobami środowiska: 1.1. Racjonalne i efektywne gospodarowanie zasobami kopalin 1.2. Gospodarowanie wodami dla ochrony przed powodzią, suszą i deficytem wody 1.3. Zachowanie bogactwa różnorodności biologicznej, w tym wielofunkcyjna gospodarka leśna 1.4. Uporządkowanie zarządzania przestrzenią Cel 2. Zapewnienie gospodarce krajowej bezpiecznego i konkurencyjnego zaopatrzenia w energię: 2.1. Lepsze wykorzystanie krajowych zasobów energii 2.2. Poprawa efektywności energetycznej 2.3. Zapewnienie bezpieczeństwa dostaw importowanych surowców energetycznych 2.4. Modernizacja sektora elektroenergetyki zawodowej, w tym przygotowanie do wprowadzania energetyki jądrowej 2.5. Rozwój konkurencji na rynkach paliw i energii oraz umacnianie pozycji odbiorcy 2.6. Wzrost znaczenia rozproszonych odnawialnych źródeł energii 2.7. Rozwój energetyki na obszarach podmiejskich i wiejskich 2.8. Rozwój systemu zaopatrywania nowej generacji pojazdów wykorzystujących paliwa alternatywne Cel 3. Poprawa stanu środowiska 3.1. Zapewnienie dostępu do czystej wody dla społeczeństwa i gospodarki 3.2. Racjonalne gospodarowanie odpadami, w tym wykorzystanie ich na cele energetyczne 3.3. Ochrona powietrza, w tym ograniczenie oddziaływania energetyki 3.4. Wspieranie nowych i promocja polskich technologii energetycznych i środowiskowych 3.5. Promowanie zachowań ekologicznych oraz tworzenie warunków do powstawania zielonych miejsc pracy. Strategia BEiŚ nie jest dokumentem obejmującym wszystkie zagadnienia środowiskowe. Istnieją obszary, które uznano za istotne z punktu widzenia realizacji celów innych strategii, m.in. obszary związane z ochroną gleb (Strategia Zrównoważonego Rozwoju Wsi Rolnictwa i Rybactwa) lub problem hałasu (Strategia Rozwoju Transportu). Strategia Rozwoju Transportu do 2020 roku (z perspektywą do 2030 roku) Cel główny Strategii realizowany będzie poprzez cele strategiczne oraz szczegółowe: Cel strategiczny 1. Stworzenie zintegrowanego systemu transportowego: Cel strategiczny 2. Stworzenie warunków dla sprawnego funkcjonowania rynków transportowych i rozwoju efektywnych systemów przewozowych. Cele szczegółowe: 1. Stworzenie nowoczesnej, spójnej sieci infrastruktury transportu 25 Prognoza oddziaływania na środowisko „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Opoczyńskiego na lata 2016-2019 z perspektywą do roku 2023” 2. Poprawa sposobu organizacji i zarządzania systemem transportowych 3. Bezpieczeństwo i niezawodność 4. Ograniczanie negatywnego wpływu transportu na środowisko 5. Zbudowanie racjonalnego modelu finansowania inwestycji infrastrukturalnych Powyższe cele szczegółowe realizowane będą w sektorach: transport drogowy, kolejowy, lotniczy, morski i wodny śródlądowy, miejski oraz logistyce. Strategia Zrównoważonego Rozwoju Wsi Rolnictwa i Rybactwa na lata 2012-2020 Cele szczegółowe: 1. Wzrost jakości kapitału ludzkiego, społecznego, zatrudnienia i przedsiębiorczości na obszarach wiejskich. 2. Poprawa warunków życia na obszarach wiejskich oraz poprawa ich dostępności przestrzennej. 3. Bezpieczeństwo żywnościowe. 4. Wzrost produktywności i konkurencyjności sektora rolno-spożywczego 5. Ochrona środowiska i adaptacja do zmian klimatu na obszarach wiejskich. Promowane będą również działania z zakresu ochrony przed katastrofami naturalnymi (zwłaszcza powodziami i ich skutkami), w tym o charakterze prawnym i organizacyjnym, oraz zagrożeniami technologicznymi. Krajowy Program Zwiększania Lesistości Cel główny "zwiększanie powierzchni terenów zalesionych do 30% w 2020r., a w dalszej perspektywie - do roku 2050 - lesistość kraju powinna zwiększyć się do 33%. Celem programu jest też: ustalenie priorytetów ekologicznych i gospodarczych oraz wykorzystanie ich do optymalnego rozmieszczenia zalesień, a także opracowanie odpowiednich instrumentów realizacyjnych. Strategia Rozwoju Energetyki Odnawialnej Zakłada zwiększenie udziału energii ze źródeł odnawialnych w bilansie paliwowoenergetycznym kraju do 14% w roku 2020. 26 Prognoza oddziaływania na środowisko „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Opoczyńskiego na lata 2016-2019 z perspektywą do roku 2023” 5. Analiza i ocena potencjalnych oddziaływań na środowisko zadań ujętych w projekcie „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Opoczyńskiego” Zadania inwestycyjne w ramach „Programu Ochrony Środowiska…” przewidziane do realizacji na terenie powiatu opoczyńskiego w latach 2016-2023: Budowa infrastruktury drogowej Nazwa zadania Budowa i modernizacja dróg gminnych Budowa drogi powiatowej Owczary-Strzelce Remont odcinka drogi gminnej wraz z przebudową chodnika w miejscowości Alfonsów Remont odcinka drogi gminnej wraz z przebudową chodnika w miejscowości Paradyż – ul. Lipowa Przebudowa drogi nr 3123E na odcinku Wielka Wola - Dorobna Wola Rozbiórka mostu i budowa przepustu przez rzekę Ciek Przyłęk w ciągu drogi powiatowej nr 3118E w miejscowości Przyłęk Przebudowa drogi gminnej w miejscowości Małoszyce „Za Olszyną” Przebudowa drogi gminnej na odcinku Wólka Kuligowska - Mysiakowiec Modernizacja drogi gminnej nr 107254E na odcinku Ponikła – Kozłowiec, na odcinku 750 m Przebudowa drogi gminnej w miejscowości Anielin (działka nr 254) do DK48 Przebudowa drogi gminnej nr 107264E w miejscowości Anielin na odcinku 0,2 km Przebudowa drogi gminnej nr 107260E na odcinku Brudzewice (Iły) – Poświętne – 2,2 km Przebudowa drogi gminnej w miejscowości Stefanów (działka nr 423 oraz 161) na odcinku 995 m Przebudowa drogi gminnej w miejscowości Poświętne ul. św. Marka w Poświętnem na odcinku ok. 250m Modernizacja drogi gminnej w miejscowości Poświętne (za ZSS – działka nr 298) na odcinku ok. 350 m Przebudowa drogi gminnej nr 107252E wraz z infrastrukturą towarzyszącą na odcinku Poświętne-Mysiakowiec Przebudowa drogi powiatowej nr 3140E relacji Dęba – Studzianna przy współpracy i współfinansowaniu z zarządcą drogi Przebudowa drogi gminnej nr 107251E na odcinku Brudzewice (Pomyków) – Brudzewice-Kolonia Budowa drogi dojazdowej do łąk tzw. „Błota Brudzewickie” Przebudowa drogi gminnej na odcinku Łęg-Mysiakowiec Rozbudowa systemu ścieżek rowerowych Gmina Lata realizacji Mniszków Powiat opoczyński Mniszków 2016-2018 Paradyż 2015-2016 Paradyż 2015-2016 Paradyż 2015-2016 Paradyż 2015-2017 Poświętne Poświętne 2016-2017 2016-2017 Poświętne 2016-2017 Poświętne 2018-2020 Poświętne 2016-2017 Poświętne 2019-2020 Poświętne 2017-2018 Poświętne 2016-2017 Poświętne 2016-2017 Poświętne 2018-2019 Poświętne 2018-2019 Poświętne 2016-2017 Poświętne Poświętne Sławno 2016 2016 2016-2020 Ochrona przed promieniowaniem elektromagnetycznym Nazwa zadania Gmina Modernizacja oświetlenia ulicznego na energooszczędne Modernizacja oświetlenia ulicznego 27 2016-2018 Lata realizacji Białaczów 2017-2020 Poświętne 2018-2020 Prognoza oddziaływania na środowisko „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Opoczyńskiego na lata 2016-2019 z perspektywą do roku 2023” Ochrona wód podziemnych i powierzchniowych Nazwa zadania Gmina Kanalizacja sanitarna Gminy Opoczno - Zlewnia Mroczków Gościnny, Antoniów, Bielowice, Kruszewiec (budowa 2 oczyszczalni ścieków, podłączenie kanalizacji w 18 miejscowościach wiejskich) Modernizacja oczyszczalni ścieków w Drzewicy Rozbudowa biologicznej oczyszczalni ścieków w Białaczowie Budowa sieci kanalizacyjnej w miejscowościach Skronina, Sędów, Zakrzów Budowa kanalizacji sanitarnej w miejscowości Błogie Rządowe Budowa przydomowych oczyszczalni ścieków na terenie gminy Mniszków Budowa sieci kanalizacji sanitarnej wraz z przyłączami w miejscowości Paradyż: odcinek Dąbrówka - Paradyż Budowa sieci kanalizacji sanitarnej wraz z przyłączami w miejscowości Przyłęk, Joaniów, Sylwerynów Rozbudowa kanalizacji sanitarnej oraz budowa przyłączy indywidualnych Rozbudowa uzupełniającej sieci wodociągowej Budowa sieci kanalizacji sanitarnej w miejscowościach Buczek, Dęba i Dęborzeczka (do oczyszczalni w Kruszewcu) Wsparcie mieszkańców w budowie przydomowych oczyszczalni ścieków na terenach rozproszonych Budowa kanalizacji sanitarnej w miejscowościach: Kozenin, Kamilówka, Popławy, Psary, Dąbrowa, Gawrony, Kunice, Antoniówka, Celestynów, Grudzień Kolonia, Ludwinów, Olszowiec, Prymusowa Wola, Grążowice, Józefów, Budowa sieci kanalizacyjnej Topolice - Budków Budowa sieci kanalizacyjnej w miejscowości Soczówki Budowa sieci kanalizacyjnej w miejscowości Bronów Budowa sieci wodociągowej Niemojowice - Żarnów z modernizacją stacji wodociągowej w Żarnowie Rozbudowa oczyszczalni ścieków w Żarnowie Modernizacja sieci wodociągowej w Straszowej Woli Gospodarka odpadami Nazwa zadania Usuwanie azbestu z terenu gminy Dofinansowanie usuwania azbestu z nieruchomości położonych w granicach administracyjnych gminy Usuwanie wyrobów azbestowych z terenu gminy Zamknięcie i rekultywacja Gminnego Składowiska Odpadów Komunalnych w Sławnie Kolonii Usuwanie z terenu gminy wyrobów zawierających azbest Realizacja założeń zawartych w Programie usuwania azbestu Minimalizacja zagrożeń dla środowiska Nazwa zadania Modernizacja zbiorników małej retencji Budowa i modernizacja zbiorników małej retencji Edukacja ekologiczna Nazwa zadania Organizowanie kampanii informacyjnych mających na celu wzrost świadomości oraz racjonalizacje podejmowanych wyborów w zakresie efektywnego energetycznie sprzętu 28 Lata realizacji Opoczno 2016-2020 Drzewica Białaczów Białaczów Mniszków Mniszków do 2020 2016 2016-2019 2016-2018 2016-2108 Paradyż 2014-2018 Paradyż 2014-2018 Poświętne Poświętne 2016-2020 2016-2019 Poświętne 2017-2020 Poświętne 2016-2018 Sławno 2016-2020 Żarnów Żarnów Żarnów 2016-2017 2019 2018 Żarnów 2016-2021 Żarnów Żarnów 2016-2019 2016 Gmina Lata realizacji Drzewica 2016-2032 Białaczów 2016-2020 Poświętne 2016-2018 Sławno 2016-2020 Sławno Sławno 2016-2020 2016-2020 Gmina Lata realizacji Białaczów Poświętne 2016-2020 2016-2020 Gmina Lata realizacji Opoczno 2016-2020 Prognoza oddziaływania na środowisko „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Opoczyńskiego na lata 2016-2019 z perspektywą do roku 2023” Tworzenie oraz wspieranie lokalnych serwisów informacyjnych Edukacja mieszkańców w zakresie efektywności energetycznej i OZE Informowanie społeczeństwa oraz podnoszenie świadomości mieszkańców gminy na temat odnawialnych źródeł energii np. paneli fotowoltaicznych i solarnych, mikro turbin wiatrowych itp.) Odnoszenie świadomości mieszkańców w zakresie stosowania właściwych zasad segregacji odpadów w gospodarstwach domowych i sposobów postępowania z nimi Wzrost świadomości ekologicznej mieszkańców gminy poprzez organizowanie różnego rodzaju spotkań, narad, warsztatów oraz akcji społecznych Wdrażanie tematyki edukacji ekologicznej szczególnie wśród dzieci i młodzieży w szkołach podstawowych i gimnazjach Opoczno Opoczno 2016-2020 2016-2020 Sławno 2016-2020 Sławno 2016-2020 Sławno 2016-2020 Sławno 2016-2020 Wymienione w powyższej tabeli działania wynikają w większości z konieczności spełniania zarówno krajowych wymagań prawnych, jak i wymagań międzynarodowych m. in. wynikających ze wstąpienia Polski w struktury Unii Europejskiej. 6. Określenie, analiza i ocena stanu środowiska na obszarach objętych przewidywanym znaczącym oddziaływaniem Głównym celem "Prognozy..." jest określenie możliwych skutków i oddziaływań na środowisko, jakie mogą wystąpić w wyniku realizacji zapisów POŚ. Dla wszystkich przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych uwarunkowań związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięcia do sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko (Dz. U. 2004 Nr 257 poz. 2573 z późn. zm.) nakładają obowiązek przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko i sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko, a przedsięwzięcia które mogą oddziaływać na środowisko mogą mieć nałożony obowiązek przeprowadzenia oceny i sporządzenia raportu. Raporty oddziaływania na środowisko dot. poszczególnych zadań inwestycyjnych mogą wskazywać działania wariantowe. Matryca wpływów zadań POŚ na poszczególne komponenty środowiska 29 Obszary Natura 2000 Różnorodność Ludzie Zwierzęta Rośliny Wody Powietrze Powierzchnia ziemi Krajobraz Klimat Zasoby naturalne Zabytki Dobra materialne Matryca wpływów zagadnień na poszczególne elementy ochrony środowiska Kierunek działań * * + * * * + -/+ * * * * + + + + + + + + + * + + + + * * + * * * + -/+ * * * * + + + + + + + + + * + + + + * * * * * * * * * * * * + + + Ochrona powietrza atmosferycznego Termomodernizacja obiektów użyteczności publicznej - 14 szt. (docieplenie ścian, dachu, wymiana stolarki , instalacja c.o) Poprawa jakości powietrza poprzez likwidację niskiej emisji realizowana w ramach programu KAWKA w mieście Opoczno Montaż instalacji wykorzystujących odnawialne źródła energii (solarów) w budynkach mieszkalnych Dofinansowanie do odnawialnych źródeł energii dla mieszkańców (instalacje fotowoltaiczne) Termomodernizacja budynku Gimnazjum Publicznego w Mniszkowie Termomodernizacja budynku Szkoły Podstawowej w Bukowcu nad Pilicą Termomodernizacja budynku Świetlicy Wiejskiej w Prucheńsku Małym Budowa ścieżki rowerowej Mniszków - Zarzęcin Montaż fotowoltaicznych mikroinstalacji wykorzystujących odnawialne źródła energii Przebudowa systemów grzewczych w budynku szkoły w Paradyżu z zastosowaniem odnawialnych źródeł energii – pompy ciepła i ogniwa fotowoltaiczne Przebudowa systemów grzewczych w budynku szkoły w Wójcinie z zastosowaniem odnawialnych źródeł energii – pompy ciepła i ogniwa fotowoltaiczne Termomodernizacja budynków użyteczności publicznej Termomodernizacja budynków użyteczności publicznej: − Publicznej Szkoły Podstawowej w Zachorzowie − Publicznej Szkoły Podstawowej w Kozeninie − Zespołu Szkół Samorządowych w Prymusowej Woli − OSP: Szadkowice, Olszowiec, Zachorzów-Kolonia − Osiedle Grudzień – Las − Budynek wielofunkcyjny w Psarach Termomodernizacja dwóch budynków użyteczności publicznej na terenie Gminy Żarnów * * * * * * + + + * * * * * * * * * + + + -/+ * * * * + + * * * * * * + + -/+ -/+ * * * * * * * * + + * * + * * * + -/+ * * * * + * * * * + + * * * * * * + + -/+ -/+ * * * * * * * * + + * * + * * * + -/+ * * * * + -/+ -/+ Prognoza oddziaływania na środowisko „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Opoczyńskiego Różnorodność Ludzie Zwierzęta Rośliny Wody Powietrze Powierzchnia ziemi Krajobraz Klimat Zasoby naturalne Zabytki Dobra materialne Kierunek działań Obszary Natura 2000 na lata 2016-2019 z perspektywą do roku 2023” * * * * * * * * + + + + * * * * * * * * * * * * + + + + + + + + + + + + * * * * * * * * * * * * + + + + * * * * + + * * * * * * + + + + + + * * * * * * + + * * * * * * * * * * * * * * + + + + + + + * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * + + + + + + + * * + * * * + + + * * * + * * + * * * + + + * * * + * * + * * * + + + * * * + * * + * * * + + + * * * + * * + * * * + + + * * * + Ochrona przed hałasem Budowa i modernizacja dróg gminnych Budowa drogi powiatowej Owczary-Strzelce Remont odcinka drogi gminnej wraz z przebudową chodnika w miejscowości Alfonsów Remont odcinka drogi gminnej wraz z przebudową chodnika w miejscowości Paradyż – ul. Lipowa Przebudowa drogi nr 3123E na odcinku Wielka Wola - Dorobna Wola Rozbiórka mostu i budowa przepustu przez rzekę Ciek Przyłęk w ciągu drogi powiatowej nr 3118E w miejscowości Przyłęk Przebudowa drogi gminnej w miejscowości Małoszyce „Za Olszyną” Przebudowa drogi gminnej na odcinku Wólka Kuligowska - Mysiakowiec Modernizacja drogi gminnej nr 107254E na odcinku Ponikła – Kozłowiec, na odcinku 750 m Przebudowa drogi gminnej w miejscowości Anielin (działka nr 254) do DK48 Przebudowa drogi gminnej nr 107264E w miejscowości Anielin na odcinku 0,2 km Przebudowa drogi gminnej nr 107260E na odcinku Brudzewice (Iły) – Poświętne – 2,2 km Przebudowa drogi gminnej w miejscowości Stefanów (działka nr 423 oraz 161) na odcinku 995 m Przebudowa drogi gminnej w miejscowości Poświętne ul. św. Marka w Poświętnem na odcinku ok. 250m Modernizacja drogi gminnej w miejscowości Poświętne (za ZSS – działka nr 298) na odcinku ok. 350 m Przebudowa drogi gminnej nr 107252E wraz z infrastrukturą towarzyszącą na odcinku Poświętne-Mysiakowiec Przebudowa drogi powiatowej nr 3140E relacji Dęba – Studzianna przy współpracy i współfinansowaniu z zarządcą drogi Przebudowa drogi gminnej nr 107251E na odcinku Brudzewice (Pomyków) – Brudzewice- 31 Prognoza oddziaływania na środowisko „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Opoczyńskiego Rośliny Wody Powietrze Powierzchnia ziemi Krajobraz Klimat Zasoby naturalne Zabytki Dobra materialne Rozbudowa systemu ścieżek rowerowych Zwierzęta Przebudowa drogi gminnej na odcinku Łęg-Mysiakowiec Ludzie Kolonia Budowa drogi dojazdowej do łąk tzw. „Błota Brudzewickie” Różnorodność Kierunek działań Obszary Natura 2000 na lata 2016-2019 z perspektywą do roku 2023” * * * * * * + + + * * * * * * * * * + + + + + + + + + * * * * * * * * * + + + * * * * + + * * * * * * + + -/+ -/+ * * * * * * * * + + * * + * * + * -/+ * * * * + * * * * * * * * * * * * + + + + + + * * * * * * * * * * * * + + + + + + * * * * * * -/+ -/+ * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * + + + + + + * * + * * + * -/+ * * * * + * * * * * * + + + * * * * * * + + + * * * -/+ * * * * * * * * * * * * + + + Ochrona przed promieniowaniem elektromagnetycznym Modernizacja oświetlenia ulicznego na energooszczędne Modernizacja oświetlenia ulicznego Ochrona wód podziemnych i powierzchniowych Kanalizacja sanitarna Gminy Opoczno - Zlewnia Mroczków Gościnny, Antoniów, Bielowice, Kruszewiec (budowa 2 oczyszczalni ścieków, podłączenie kanalizacji w 18 miejscowościach wiejskich) Modernizacja oczyszczalni ścieków w Drzewicy Rozbudowa biologicznej oczyszczalni ścieków w Białaczowie Budowa sieci kanalizacyjnej w miejscowościach Skronina, Sędów, Zakrzów Budowa kanalizacji sanitarnej w miejscowości Błogie Rządowe Budowa przydomowych oczyszczalni ścieków na terenie gminy Mniszków Budowa sieci kanalizacji sanitarnej wraz z przyłączami w miejscowości Paradyż: odcinek Dąbrówka - Paradyż Budowa sieci kanalizacji sanitarnej wraz z przyłączami w miejscowości Przyłęk, Joaniów, Sylwerynów Rozbudowa kanalizacji sanitarnej oraz budowa przyłączy indywidualnych Rozbudowa uzupełniającej sieci wodociągowej Budowa sieci kanalizacji sanitarnej w miejscowościach Buczek, Dęba i Dęborzeczka (do oczyszczalni w Kruszewcu) Wsparcie mieszkańców w budowie przydomowych oczyszczalni ścieków na terenach 32 -/+ -/+ -/+ -/+ -/+ -/+ Prognoza oddziaływania na środowisko „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Opoczyńskiego Wody Powietrze Powierzchnia ziemi Krajobraz Klimat Zasoby naturalne Zabytki Dobra materialne Modernizacja sieci wodociągowej w Straszowej Woli Rośliny Budowa sieci kanalizacyjnej w miejscowości Bronów Budowa sieci wodociągowej Niemojowice - Żarnów z modernizacją stacji wodociągowej w Żarnowie Rozbudowa oczyszczalni ścieków w Żarnowie Zwierzęta Budowa sieci kanalizacyjnej w miejscowości Soczówki Ludzie rozproszonych Budowa kanalizacji sanitarnej w miejscowościach: Kozenin, Kamilówka, Popławy, Psary, Dąbrowa, Gawrony, Kunice, Antoniówka, Celestynów, Grudzień Kolonia, Ludwinów, Olszowiec, Prymusowa Wola, Grążowice, Józefów, Budowa sieci kanalizacyjnej Topolice - Budków Różnorodność Kierunek działań Obszary Natura 2000 na lata 2016-2019 z perspektywą do roku 2023” * * + * * + * -/+ * * * * + * * * * * * * * + + + + * * * * * * * * + + + + * * * * -/+ * * * * * * * * * * * * * * * * + + + + * * * * + + * * * * + + * * -/+ -/+ * * * * * * * * + + * * + * * * * * * * * * + * * + * * * * * * * * * + * * * * * * * * + + + + * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * + + + + * * * * + + * * * * + + * * -/+ -/+ * * * * * * * * + + + * + + + + + * * * + + + -/+ -/+ -/+ Gospodarka odpadami Usuwanie azbestu z terenu gminy Drzewica Dofinansowanie usuwania azbestu z nieruchomości położonych w granicach administracyjnych gminy Białaczów Usuwanie wyrobów azbestowych z terenu gminy Poświętne Zamknięcie i rekultywacja Gminnego Składowiska Odpadów Komunalnych w Sławnie Kolonii Usuwanie z terenu gminy Sławno wyrobów zawierających azbest Realizacja założeń zawartych w Programie usuwania azbestu Minimalizacja zagrożeń dla środowiska Modernizacja zbiorników małej retencji w gminie Białaczów Budowa i modernizacja zbiorników małej retencji w gminie Poświętne Edukacja ekologiczna Organizowanie kampanii informacyjnych mających na celu wzrost świadomości oraz racjonalizacje podejmowanych wyborów w zakresie efektywnego energetycznie sprzętu 33 Prognoza oddziaływania na środowisko „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Opoczyńskiego + wpływ pozytywny, - wpływ negatywny, * brak wpływu 34 Zwierzęta Rośliny Wody Powietrze Powierzchnia ziemi Krajobraz Klimat Zasoby naturalne Zabytki Dobra materialne Edukacja mieszkańców w zakresie efektywności energetycznej i OZE Informowanie społeczeństwa oraz podnoszenie świadomości mieszkańców gminy na temat odnawialnych źródeł energii np. paneli fotowoltaicznych i solarnych, mikro turbin wiatrowych itp.) Odnoszenie świadomości mieszkańców w zakresie stosowania właściwych zasad segregacji odpadów w gospodarstwach domowych i sposobów postępowania z nimi Wzrost świadomości ekologicznej mieszkańców gminy poprzez organizowanie różnego rodzaju spotkań, narad, warsztatów oraz akcji społecznych Wdrażanie tematyki edukacji ekologicznej szczególnie wśród dzieci i młodzieży w szkołach podstawowych i gimnazjach Ludzie Tworzenie oraz wspieranie lokalnych serwisów informacyjnych Różnorodność Kierunek działań Obszary Natura 2000 na lata 2016-2019 z perspektywą do roku 2023” + + * * + + + + + + + + + + * * * * * * + + + + + + + * + + + + + * * * + + + + * + + + + + * * * + + + + * + + + + + * * * + + + + * + + + + + * * * + + + Wpływ przedsięwzięć inwestycyjnych na poszczególne komponenty środowiska – wnioski z matrycy logicznej Komponent Natura 2000 Różnorodność biologiczna Ludzi Zwierzęta Opis Oddziaływanie przedsięwzięć inwestycyjnych na siedliska objęte ochroną w ramach sieci ekologicznej Natura 2000 w fazie budowy – znaczne jeśli inwestycja znajduje się na ich terenie. Związane to jest z powstawaniem odpadów, emisją hałasu. Ponadto niektóre inwestycje mogą spowodować likwidację obecnych ekosystemów lądowych (użytki zielone). Większość oddziaływań związanych z budową zostanie usunięta po przeprowadzeniu inwestycji. Oddziaływanie przedsięwzięć inwestycyjnych na siedlisko w fazie eksploatacji – różne, w zależności od rodzaju inwestycji, np.: oddziaływanie sieci wodociągowej czy kanalizacyjnej – brak, oddziaływanie zmodernizowanej drogi – mniejsze niż w przypadku drogi niezmodernizowanej. Negatywne oddziaływanie może wiązać się ze wzmożonym ruchem turystycznym na terenach objętych ochroną. Przy realizacji zadań należy uwzględnić również ochronę gatunkową fauny i flory wynikającą z art. 46 ustawy o ochronie przyrody oraz rozporządzeń wykonawczych do ustawy w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt, roślin i grzybów. Brak wpływu, ponieważ żadna z inwestycji nie ma zbyt dużego zasięgu (najczęściej inwestycje ograniczają się do poszczególnych obiektów lub przestrzeni), aby znacząco wpłynąć na ograniczenie różnorodności biologicznej. Dla inwestycji realizowanych w budynkach brak wpływu na etapie realizacji inwestycji oraz znaczący wpływ pozytywny na etapie eksploatacji obiektów (po termomodernizacji, wymianie oświetlenia oraz źródeł ciepła, montażu instalacji OZE). Wpływ znaczący pozytywny, ponieważ dzięki inwestycjom powstanie infrastruktura techniczna i odnowione zostaną obiekty użyteczności publicznej, powstaną tereny wypoczynkowo-rekreacyjne oraz infrastruktura turystyczna, a także infrastruktura techniczna: wodno-kanalizacyjna, drogowa, itp. Większość działań będzie prowadziła do zwiększenia standardu życia mieszkańców na terenie powiatu. Efekty działań będą widoczne także w sferze ekonomicznej. Jednocześnie, ze względu na proekologicznych charakter niektórych inwestycji, przewiduje się poprawę stanu środowiska. Obecnie żyjące gatunki zwierząt na terenach zurbanizowanych, gdzie będzie przeprowadzana zdecydowana większość inwestycji, to gatunki synantropijne, czyli wykorzystujące bliskość siedzib ludzkich z korzyścią dla siebie. Po zakończeniu działań inwestycyjnych gatunki te mogą bez przeszkód egzystować dalej. W przypadku wykonywania prac remontowych, adaptacyjnych czy termomodernizacyjnych należy dostosować terminy prac od terminów rozrodu ptaków ewentualnie gniazdujących w budynkach. Elementem podstawowym przed przystąpieniem do prac jest ekspertyza ornitologa i chiropterologa stwierdzająca obecność ptaków i nietoperzy lub ich brak w danym obiekcie. W sytuacji stwierdzenia obecności ptaków czy nietoperzy, należy dostosować terminy i sposób wykonywania prac do okresów lęgu, rozrodu lub hibernacji ptaków i nietoperzy, zabezpieczając z wyprzedzeniem szczeliny przed zajęciem ich Prognoza oddziaływania na środowisko „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Opoczyńskiego na lata 2016-2019 z perspektywą do roku 2023” Komponent Rośliny Woda Powietrze Opis przez ptaki i nietoperze. Podczas prowadzenia prac inwestycyjnych w takich budynkach należy uzyskać (przed rozpoczęciem prac) zezwolenie, o którym mowa w art. 56 ustawy z dnia 16 kwietnia 2014 r. o ochronie przyrody (tj. Dz. U. 2015., poz. 1651 ze zmianami). Po zakończeniu prac umożliwić im dalsze gniazdowanie lub zapewnić siedliska zastępcze. Wpływ pozytywny lub neutralny. Inwestycje nie dopuszczają możliwości ograniczania terenów zielonych, a jedynie – w niektórych przypadkach – przeprowadzenie ich estetyzacji. Wszelkie inwestycje znajdujące się w obszarach podlegających ochronie będę przestrzegały przepisów. Wpływ pozytywny - w wyniku realizacji przedsięwzięć powstanie sieć wodociągowa i kanalizacji sanitarnej oraz odprowadzanie wód deszczowych z dróg. W trakcie realizacji przedsięwzięć zagrożenie dla stanu powietrza wynikać będzie głównie z pracy sprzętu budowlanego, powodującego emisję zanieczyszczeń (produkty spalania oleju napędowego). Niezorganizowana emisja zanieczyszczeń występować będzie podczas realizacji robót budowlanych. Ilość zanieczyszczeń wytwarzanych przez maszyny budowlane będzie stosunkowo niewielka ze względu na ograniczoną powierzchnię, na jakiej będą odbywały się roboty oraz ograniczony czas ich przeprowadzania. Można stwierdzić, że powstające zanieczyszczenia powietrza w trakcie budowy będą miały zasięg lokalny. Emisja ta będzie zjawiskiem czasowym i nie będzie miała większego znaczenia w długofalowym kształtowaniu jakości powietrza atmosferycznego na omawianym obszarze ani w jego otoczeniu. Po zakończeniu realizacji poszczególnych inwestycji ustaną uciążliwości w tym zakresie. Wpływ pozytywny na etapie eksploatacji inwestycji dotyczy większości inwestycji: • termomodernizacja budynków spowoduje wzrost oszczędności energii, redukcję strat ciepła • rozwój instalacji bazujących na odnawialnych źródłach energii (solarów) spowoduje ograniczenie „niskiej emisji”, zmniejszenie emisji szkodliwych substancji chemicznych (m.in. CO2, SO2) do środowiska • wymiana oświetlenia w budynkach i oświetlenia ulicznego na energooszczędne - zmniejszone zapotrzebowanie na energię elektryczną i tym samym ograniczenie emisji zanieczyszczeń poprawa stanu technicznego infrastruktury drogowej - realizacja tego zadania może wpłynąć (choć w niewielkim stopniu) na poprawę jakości powietrza w perspektywie długoterminowej. Zwiększy się płynność poruszania się pojazdów po drogach oraz średnią prędkość ruchu 36 Prognoza oddziaływania na środowisko „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Opoczyńskiego na lata 2016-2019 z perspektywą do roku 2023” Komponent Powierzchnia ziemi Krajobraz Klimat Zasoby naturalne Zabytki Dobra materialne Opis Wpływ pozytywny, ponieważ inwestycje nie przekształcą znacząco powierzchni ziemi, ale zmiany będą miały charakter pozytywny dla środowiska. Negatywny charakter będą miały inwestycje związane z budową nowych zbiorników wodnych – inwestycje w fazie projektów. Mogą spowodować likwidację obecnych ekosystemów lądowych (użytki zielone), a po ich przeprowadzeniu stopniowo będzie się zmieniał ekosystem. Okresowy niekorzystny wpływ na krajobraz może wystąpić na etapie realizacji większości inwestycji. Oddziaływania te będą mieć charakter przejściowy i ustąpią po zakończeniu etapu budowy. Pozytywny wpływ na krajobraz na etapie eksploatacji może występować w przypadku realizacji budowy nowych obiektów. Zakłócenie krajobrazu wystąpią tylko w czasie prowadzenia prac inwestycyjnych - związane z placem budowy - i zostaną usunięte po ich zakończeniu. Nie przewiduje się inwestycji powodujących dysharmonie w krajobrazie. Brak wpływu, ponieważ inwestycje nie mają na tyle szerokiego zasięgu, aby znacząco wpłynąć na zmiany klimatyczne. Brak wpływu, gdyż zadania nie przewidują jakiejkolwiek ingerencji w zasoby naturalne. Wpływ pozytywny lub neutralny, ponieważ jeśli inwestycje obejmą tereny, na których są obiekty zabytkowe oraz same obiekty to w celu ich renowacji, zabezpieczenia, wzrostu estetyki przestrzeni wokół nich. Wpływ znaczący pozytywny, ponieważ w wyniku realizacji przedsięwzięć wzrośnie jakość przestrzeni publicznej, niektóre obiekty zostaną odnowione i zmienią swoje funkcje, wzrośnie wyposażenie terenów w infrastrukturę techniczną. Tym samym wzrośnie atrakcyjność powiatu dla przyszłych inwestorów oraz zwiększy się standard życia mieszkańców. 37 Prognoza oddziaływania na środowisko „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Opoczyńskiego na lata 2016-2019 z perspektywą do roku 2023” Działania organizacyjne nie kwalifikują się do kategorii przedsięwzięć mogących zawsze znacząco lub potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko, określonych w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U. 2016, poz. 71). Prawdopodobieństwo wystąpienia, czas trwania, zasięg, częstotliwość i odwracalność oddziaływań Realizacja celów "Programu Ochrony Środowiska..." poprzez konkretne zadania, ma dla większości inwestycji pozytywny lub neutralny wpływ na środowisko. Poszczególne inwestycje mogą w różnym stopniu oddziaływać na środowisko, jednak w efekcie końcowym prognozuje się poprawę jego jakości i funkcjonowania. Jednymi z ważniejszych inwestycji przeprowadzanych na terenie powiatu opoczyńskiego są zadania zmierzające do poprawy infrastruktury drogowej polegające na przebudowie i rozbudowie dróg. Są to inwestycje wykazujące nieznaczne negatywne oddziaływanie na środowisko, jedynie w fazie realizacji prac. Drogi z poprawioną nawierzchnią, w fazie eksploatacji, stanowią źródło zanieczyszczeń znacznie mniej uciążliwe dla środowiska (stan atmosfery i poziom hałasu) w porównaniu ze stanem wcześniejszym. Ograniczeniu ulegają szczególnie emisje hałasu i wibracji. Usprawnienie płynności ruchu w sieci dróg może doprowadzić także do zmniejszenia emisji zanieczyszczeń wprowadzanych do powietrza. W omawianym dokumencie przewiduje się szereg działań z zakresu poprawy jakości powietrza (termomodernizacja budynków, wymiana kotłów c.o., modernizacja oświetlenia w budynkach oraz modernizacja oświetlenia ulicznego). Zadania te powodować będą długofalowe korzyści ekonomiczne, społeczne i środowiskowe, ponieważ przyczynią się do: redukcji emisji gazów cieplarnianych, redukcji zużycia energii finalnej poprzez podniesienie efektywności energetycznej. Pozytywny wpływ na zdrowie mieszkańców, poprawę jakości ich życia oraz na stan jakości wód będą miały inwestycje z zakresu gospodarki wodno-ściekowej. Chodzi tu głównie o zadania dotyczące budowy przydomowych oczyszczalni ścieków w obrębie indywidualnych gospodarstw. Montaż instalacji bazujących na źródłach odnawialnych energii zwiększy udział OZE w ogólnym bilansie energetycznym kraju. Polska jako członek Unii Europejskiej, zobowiązana jest do spełniania wymagań zawartych w Dyrektywach Parlamentu Europejskiego i Rady, m.in. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady Nr 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009r., zmieniającej i w następstwie uchylającej dyrektywy 2001/77/WE oraz 2003/30/WE, której podstawowym założeniem jest osiągnięcie 20 % udziału energii ze źródeł odnawialnych w końcowym zużyciu energii brutto we Wspólnocie w 2020 r. Realizacja tego zadania w powiecie będzie polegała głównie na montażu instalacji solarnych w zainteresowanych takimi rozwiązaniami indywidualnych gospodarstwach. Oddziaływanie inwestycji będzie miało głównie skutki lokalne i występujące tylko w trakcie przeprowadzania inwestycji - budowy. Po zakończeniu i uprzątnięciu terenu budowy w/w zadania będą miały pozytywny wpływ na środowisko oraz zdrowie i życie ludzi. Racjonalna gospodarka odpadami stanie się przyczyną poprawy jakości środowiska, a szczególnie powierzchni ziemi na terenie powiatu. Istotnym zadaniem gmin na terenie powiatu są działania zmierzające do bezpiecznego usunięcia azbestu i wyrobów zawierających azbest oraz rekultywacja terenów po składowiskach odpadów. 38 Prognoza oddziaływania na środowisko „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Opoczyńskiego na lata 2016-2019 z perspektywą do roku 2023” Planowane inwestycje występują głównie na terenie zamieszkałym, w skupiskach siedzib ludzkich, na terenie powiatu opoczyńskiego i nie będą bezpośrednio oddziaływać na siedliska przyrodnicze oraz chronione gatunki roślin i zwierząt na obszarze chronionym Natura 2000. Zadania przewidziane do realizacji w ramach projektu "Programu Ochrony Środowiska..." nie wiążą się ze znacznym zasięgiem ponadlokalnym, długotrwałym i nieodwracalnym oddziaływaniem związanym z emisją substancji do powietrza, nadmierną uciążliwością hałasu, wykorzystaniem zasobów naturalnych czy wystąpieniem awarii przemysłowej. Przewidywane znaczące oddziaływania na środowisko Przewidywane znaczące oddziaływania na środowisko (bezpośrednich, pośrednich, wtórnych, skumulowanych, krótkoterminowych, średnioterminowych, długoterminowych i stałych i chwilowych) przedstawione zostały w podziale na poszczególne grupy zadań. Dla poszczególnych inwestycji, dla których będą wymagane zostaną sporządzone szczegółowe raporty oddziaływania na środowisko, w chwili kiedy będzie wykonana dokumentacja na dane przedsięwzięcie. 39 Prognoza oddziaływania na środowisko „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Opoczyńskiego na lata 2016-2019 z perspektywą do roku 2023” Przewidywane znaczące oddziaływania na środowisko (bezpośrednich, pośrednich, wtórnych, skumulowanych, krótkoterminowych, średnioterminowych, długoterminowych i stałych i chwilowych) dla grup zadań inwestycyjnych przewidzianych do realizacji na terenie powiatu opoczyńskiego Przewidywane Kierunek działań Oddziaływanie na środowisko oddziaływania Bezpośrednie SIEĆ WODOCIĄGOWA I KANALIZACYJNA • podczas przeprowadzania inwestycji możliwość wystąpienia emisji spalin i hałasu z urządzeń i maszyn, powstawanie odpadów • Rozbudowa uzupełniającej sieci wodociągowej – gmina Poświętne • podczas przeprowadzania inwestycji możliwość ingerencji w • Budowa sieci wodociągowej Niemojowice - Żarnów z istniejącą szatę roślinną (może zostać przekształcona niewielka ilość powierzchni zajmowana przez roślinność modernizacją stacji wodociągowej w Żarnowie ruderalną, której likwidacja nie spowoduje istotnych strat • Modernizacja sieci wodociągowej w Straszowej Woli przyrodniczych - nie zostanie naruszona różnorodność (gmina Żarnów) biologiczna) - inwestycja prowadzona będzie w pasie • Kanalizacja sanitarna Gminy Opoczno - Zlewnia drogowym lub w jego bezpośrednim sąsiedztwie Mroczków Gościnny, Antoniów, Bielowice, • skutkiem realizacji inwestycji będzie wyposażenie mieszkań w Kruszewiec (budowa 2 oczyszczalni ścieków, infrastrukturę sprzyjającą ochronie środowiska, a zwłaszcza podłączenie kanalizacji w 18 miejscowościach zasobów wodnych wiejskich) • eksploatacja sieci wodociągowej i kanalizacyjnej nie powoduje • Modernizacja oczyszczalni ścieków w Drzewicy negatywnych oddziaływań na środowisko przyrodnicze, • Rozbudowa biologicznej oczyszczalni ścieków w powietrze atmosferyczne, wody powierzchniowe, krajobraz, Białaczowie nie emituje hałasu • Budowa sieci kanalizacyjnej w miejscowościach Pośrednie • wzrost wartości rynkowej budynków i przestrzeni Skronina, Sędów, Zakrzów Wtórne • wzrost świadomości ekologicznej użytkowników • Budowa kanalizacji sanitarnej w miejscowości Błogie Rządowe • poprawa standardu życia • Budowa przydomowych oczyszczalni ścieków na • przy założeniu funkcjonowania bezawaryjnego nie przewiduje terenie gminy Mniszków się oddziaływania na środowisko wodno-gruntowe i inne elementy środowiska naturalnego 40 Prognoza oddziaływania na środowisko „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Opoczyńskiego na lata 2016-2019 z perspektywą do roku 2023” Kierunek działań Przewidywane oddziaływania Skumulowane • Budowa sieci kanalizacji sanitarnej wraz z przyłączami w miejscowości Paradyż: odcinek Dąbrówka – Paradyż • Budowa sieci kanalizacji sanitarnej wraz z przyłączami w miejscowości Przyłęk, Joaniów, Sylwerynów • Rozbudowa kanalizacji sanitarnej oraz budowa Krótkoterminowe przyłączy indywidualnych • Budowa sieci kanalizacji sanitarnej w miejscowościach Buczek, Dęba i Dęborzeczka (do oczyszczalni w Kruszewcu) Średnioterminowe • Wsparcie mieszkańców w budowie przydomowych oczyszczalni ścieków na terenach rozproszonych • Budowa kanalizacji sanitarnej w miejscowościach: Długoterminowe Kozenin, Kamilówka, Popławy, Psary, Dąbrowa, Gawrony, Kunice, Antoniówka, Celestynów, Grudzień Kolonia, Ludwinów, Olszowiec, Prymusowa Wola, Stałe Grążowice, Józefów, • Budowa sieci kanalizacyjnej Topolice – Budków • Budowa sieci kanalizacyjnej w miejscowości Soczówki • Budowa sieci kanalizacyjnej w miejscowości Bronów • Rozbudowa oczyszczalni ścieków w Żarnowie Chwilowe 41 Oddziaływanie na środowisko • możliwość wystąpienia negatywnych oddziaływań w przypadku realizacji kilku zadań równocześnie - planuje się stworzenie harmonogramu niekolidujących robót inwestycyjnych • przy założeniu funkcjonowania bezawaryjnego nie przewiduje się oddziaływania na środowisko wodno-gruntowe i inne elementy środowiska naturalnego • w fazie budowy – tworzenie wykopów, emisja spalin z urządzeń, odpady, hałas urządzeń – po zakończeniu inwestycji szkody zostaną zniwelowane • wymuszenie racjonalizacji gospodarki wodno-ściekowej w powiecie • poprawa standardu życia • wymuszenie racjonalizacji gospodarki wodno-ściekowej w powiecie • poprawa standardu życia • korzyści ekologiczne: racjonalizacje gospodarki wodnościekowej w gminie, racjonalne wykorzystywanie zasobów wód podziemnych • poprawa stanu sanitarnego wód podziemnych i powierzchniowych - dodatni efekt ekologiczny • wzrost wartości rynkowej budynków i przestrzeni • poprawa standardu życia • w sytuacjach awaryjnych może nastąpić wyciek wody lub ścieków i potencjalne uszkodzenie terenu, na którym wystąpiła awaria Prognoza oddziaływania na środowisko „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Opoczyńskiego na lata 2016-2019 z perspektywą do roku 2023” Kierunek działań TERMOMODERNIZACJA I DZIAŁANIA ZWIESZAJĄCE EFEKTYWNOŚĆ ENERGETYCZNĄ • Termomodernizacja obiektów użyteczności publicznej - 14 szt. (docieplenie ścian, dachu, wymiana stolarki , instalacja c.o.) • Montaż instalacji wykorzystujących odnawialne źródła energii (solarów) w budynkach mieszkalnych w gminie Drzewica • Dofinansowanie do odnawialnych źródeł energii dla mieszkańców (instalacje fotowoltaiczne) – gmina Białaczów • Termomodernizacja budynku Gimnazjum Publicznego w Mniszkowie • Termomodernizacja budynku Szkoły Podstawowej w Bukowcu nad Pilicą • Termomodernizacja budynku Świetlicy Wiejskiej w Prucheńsku Małym • Montaż fotowoltaicznych mikroinstalacji wykorzystujących odnawialne źródła energii w gminie Paradyż • Przebudowa systemów grzewczych w budynku szkoły w Paradyżu z zastosowaniem odnawialnych źródeł energii – pompy ciepła i ogniwa Przewidywane oddziaływania Bezpośrednie Pośrednie Wtórne 42 Oddziaływanie na środowisko • podczas przeprowadzania inwestycji możliwość wystąpienie emisji spalin i hałasu z urządzeń i maszyn, powstawanie odpadów • zmniejszenie zapotrzebowania na energię cieplną potrzebną do ogrzania budynków zmniejszenie ilości lub poprawa jakości stosowanego paliwa do ogrzania budynków • poprawa energetyczności budynków • zmniejszenie kosztów utrzymania obiektów • zmniejszenie zapotrzebowania na energię uzyskiwaną z konwencjonalnych źródeł ciepła • wykorzystanie odnawialnych zasobów energii • poprzez zapewnienie stałej temperatury w pomieszczeniach poprawa mikroklimatu wewnątrz pomieszczeń • poprawa stanu powietrza atmosferycznego w wyniku ograniczenia strat ciepła • ograniczenia zużycia nośników ciepła • wzrost estetyki przestrzeni publicznej • ograniczenie „niskiej emisji”, zmniejszenie emisji szkodliwych substancji (m. in. CO2, SO2) do środowiska - dodatni efekt ekologiczny • wzrost estetyki przestrzeni publicznej • wzrost świadomości ekologicznej użytkowników • poprawa standardu życia Prognoza oddziaływania na środowisko „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Opoczyńskiego na lata 2016-2019 z perspektywą do roku 2023” Kierunek działań • • • • fotowoltaiczne Przebudowa systemów grzewczych w budynku szkoły w Wójcinie z zastosowaniem odnawialnych źródeł energii – pompy ciepła i ogniwa fotowoltaiczne Termomodernizacja budynków użyteczności publicznej w gminie Poświętne Termomodernizacja budynków użyteczności publicznej: PSP w Zachorzowie PSP w Kozeninie Zespołu Szkół Samorządowych w Prymusowej Woli OSP: Szadkowice, Olszowiec, ZachorzówKolonia Osiedle Grudzień-Las Budynek wielofunkcyjny w Psarach Termomodernizacja dwóch budynków użyteczności publicznej na terenie gminy Żarnów Przewidywane oddziaływania Skumulowane Krótkoterminowe Średnioterminowe Długoterminowe Stałe 43 Oddziaływanie na środowisko • brak oddziaływania negatywnego w przypadku jednoczesnego wdrażania kilku zadań • w połączeniu z efektami realizacji pozostałych zadań nastąpi ograniczenie zużycia energii i tym samym emisji zanieczyszczeń do powietrza • podczas przeprowadzania inwestycji okresowe pogorszenie warunków akustycznych oraz powstawanie odpadów • zmniejszenie start ciepła w budynkach - dodatni efekt ekologiczny • oszczędność paliwa grzewczego • oszczędność energii elektrycznej • ekonomiczne użytkowanie energii, wzrost oszczędności na wytworzonej energii, zmniejszenie nakładów finansowych ponoszonych na zapewnienie właściwych warunków cieplnych w pomieszczeniach • zmniejszenie start ciepła w budynkach • podwyższenie wartości rynkowej budynku poprzez podwyższenie standardu użytkowego i estetycznego • ekonomiczne użytkowanie energii, wzrost oszczędności na wytworzonej energii, zmniejszenie nakładów finansowych ponoszonych na zapewnienie właściwych warunków cieplnych w pomieszczeniach • zmniejszenie start ciepła w budynkach Prognoza oddziaływania na środowisko „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Opoczyńskiego na lata 2016-2019 z perspektywą do roku 2023” Kierunek działań Przewidywane oddziaływania Chwilowe 44 Oddziaływanie na środowisko • podczas przeprowadzania inwestycji okresowe pogorszenie warunków akustycznych • podczas awarii systemu grzewczego - wystąpienie sytuacji awaryjnej jest mało prawdopodobne, gdyż nowoczesne, powszechnie stosowane systemy ogrzewania posiadają odpowiednie zabezpieczenia Prognoza oddziaływania na środowisko „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Opoczyńskiego na lata 2016-2019 z perspektywą do roku 2023” Kierunek działań Przewidywane oddziaływania Bezpośrednie INFRASTRUKTURA KOMUNIKACYJNA • • • • • • • • • • • Budowa i modernizacja dróg gminnych (Gmina Mniszków) Budowa drogi powiatowej Owczary-Strzelce Remont odcinka drogi gminnej wraz z przebudową chodnika w miejscowości Alfonsów Remont odcinka drogi gminnej wraz z przebudową chodnika w miejscowości Paradyż – ul. Lipowa Przebudowa drogi nr 3123E na odcinku Wielka Wola - Dorobna Wola Rozbiórka mostu i budowa przepustu przez rzekę Ciek Przyłęk w ciągu drogi powiatowej nr 3118E w miejscowości Przyłęk Przebudowa drogi gminnej w miejscowości Małoszyce „Za Olszyną” Przebudowa drogi gminnej na odcinku Wólka Kuligowska – Mysiakowiec Modernizacja drogi gminnej nr 107254E na odcinku Ponikła – Kozłowiec, na odcinku 750 m Przebudowa drogi gminnej w miejscowości Anielin (działka nr 254) do DK48 Przebudowa drogi gminnej nr 107264E w Pośrednie Wtórne Skumulowane 45 Oddziaływanie na środowisko • podczas przeprowadzania inwestycji możliwość wystąpienia zwiększonej emisji spalin i hałasu z urządzeń i maszyn, powstawanie odpadów, zanieczyszczenia wód w chwili niekorzystnych spływów powierzchniowych • występowanie uciążliwości komunikacyjnych: hałas, emisja spalin i zapylenia, występowanie odpadów m.in. ze sprzątania nawierzchni i zimowego utrzymania, konieczność odprowadzania wód z nawierzchni - typowe oddziaływania infrastruktury drogowej • poprawa stanu technicznego jezdni, bezpieczeństwa i komfortu jej użytkowania • poprawa stanu technicznego ścieżek rowerowych: bezpieczeństwa i komfortu ich użytkowania • zmniejszenie emisji spalin i pyłów poprzez poprawę nawierzchni dróg i usprawnienie przejazdów • poprawa zdrowia mieszkańców • poprawa stanu sanitarnego powietrza - dodatni efekt ekologiczny • możliwość wystąpienie negatywnych oddziaływań w przypadku realizacji kilku zadań równocześnie - planuje się stworzenie harmonogramu niekolidujących robót inwestycyjnych • w połączeniu z efektami realizacji pozostałych zadań nastąpi ograniczenie zanieczyszczeń do powietrza Prognoza oddziaływania na środowisko „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Opoczyńskiego na lata 2016-2019 z perspektywą do roku 2023” Kierunek działań • • • • • • • • • • Przewidywane oddziaływania Krótkoterminowe miejscowości Anielin na odcinku 0,2 km Przebudowa drogi gminnej nr 107260E na odcinku Brudzewice (Iły) – Poświętne – 2,2 km Przebudowa drogi gminnej w miejscowości Średnioterminowe Stefanów (działka nr 423 oraz 161) na odcinku 995 m Przebudowa drogi gminnej w miejscowości Poświętne ul. św. Marka w Poświętnem na odcinku ok. 250m Modernizacja drogi gminnej w miejscowości Poświętne (za ZSS – działka nr 298) na odcinku ok. 350 m Przebudowa drogi gminnej nr 107252E wraz z infrastrukturą towarzyszącą na odcinku PoświętneMysiakowiec Długoterminowe Przebudowa drogi powiatowej nr 3140E relacji Dęba – Studzianna przy współpracy i współfinansowaniu z zarządcą drogi Przebudowa drogi gminnej nr 107251E na odcinku Brudzewice (Pomyków) – Brudzewice-Kolonia Budowa drogi dojazdowej do łąk tzw. „Błota Brudzewickie” Przebudowa drogi gminnej na odcinku ŁęgMysiakowiec Rozbudowa systemu ścieżek rowerowych 46 Oddziaływanie na środowisko • podczas przeprowadzania inwestycji możliwość wystąpienia zwiększonej emisji spalin i hałasu z urządzeń i maszyn, powstawanie odpadów, zanieczyszczenia wód w chwili niekorzystnych spływów powierzchniowych • występowanie uciążliwości komunikacyjnych: hałas, emisja spalin i zapylenia, występowanie odpadów m.in. ze sprzątania nawierzchni i zimowego utrzymania, konieczność odprowadzania wód z nawierzchni - typowe oddziaływania infrastruktury drogowej • poprawa stanu technicznego jezdni, bezpieczeństwa i komfortu jej użytkowania • zmniejszenie uciążliwości dla środowiska w związku z poprawą nawierzchni - ograniczenie emisji hałasu i wibracji, zmniejszenie emisji zanieczyszczeń do powietrza • występowanie uciążliwości komunikacyjnych: hałas, emisja spalin i zapylenia, występowanie odpadów m.in. ze sprzątania nawierzchni i zimowego utrzymania, konieczność odprowadzania wód z nawierzchni - typowe oddziaływania infrastruktury drogowej • poprawa stanu technicznego jezdni, bezpieczeństwa i komfortu jej użytkowania • zmniejszenie uciążliwości dla środowiska w związku z poprawą nawierzchni - ograniczenie emisji hałasu i wibracji, zmniejszenie emisji zanieczyszczeń do powietrza • poprawa stanu technicznego ścieżek rowerowych, bezpieczeństwa i komfortu ich użytkowania Prognoza oddziaływania na środowisko „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Opoczyńskiego na lata 2016-2019 z perspektywą do roku 2023” Kierunek działań Przewidywane oddziaływania Stałe Chwilowe ELIMINOWANIE WYROBÓW ZAWIERAJĄCYCH AZBEST Bezpośrednie Pośrednie Wtórne 47 Oddziaływanie na środowisko • występowanie uciążliwości komunikacyjnych: hałas, emisja spalin i zapylenia, występowanie odpadów m.in. ze sprzątania nawierzchni i zimowego utrzymania, konieczność odprowadzania wód z nawierzchni - typowe oddziaływania infrastruktury drogowej • poprawa stanu technicznego jezdni, bezpieczeństwa i komfortu jej użytkowania • zmniejszenie uciążliwości dla środowiska w związku z poprawą nawierzchni - ograniczenie emisji hałasu i wibracji, zmniejszenie emisji zanieczyszczeń do powietrza • w fazie realizacji i eksploatacji wskutek wypadków i zdarzeń na drogach (np. wypadki drogowe, zdarzenia z udziałem pojazdów przewożących substancje niebezpieczne, niewłaściwe i niedostateczne zabezpieczenie robót drogowych i samej drogi w wyniku błędnego rozpoznania warunków środowiskowych np. uwarunkowań geologicznych, hydrologicznych powodujących erozję) - wszelkie negatywne oddziaływania będą niezwłocznie eliminowane przez odpowiednie służby • zmniejszenie ilości odpadów niebezpiecznych na terenie powiatu opoczyńskiego • poprawa zdrowia mieszkańców • wzrost estetyki przestrzeni publicznej • wzrost świadomości ekologicznej użytkowników • poprawa standardu życia Prognoza oddziaływania na środowisko „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Opoczyńskiego na lata 2016-2019 z perspektywą do roku 2023” Kierunek działań Przewidywane oddziaływania Skumulowane Krótkoterminowe Średnioterminowe Długoterminowe Stałe Chwilowe 48 Oddziaływanie na środowisko • możliwość wystąpienia negatywnych oddziaływań w przypadku realizacji kilku zadań równocześnie - planuje się stworzenie harmonogramu niekolidujących robót inwestycyjnych • podczas przeprowadzania inwestycji okresowe pogorszenie warunków akustycznych oraz powstawanie odpadów • poprawa komfortu życia ludzi • ograniczenie emisji pyłów do środowiska • poprawa komfortu życia ludzi • ograniczenie emisji pyłów do środowiska • poprawa zdrowia mieszkańców • wyeliminowanie azbestu ze środowiska • poprawa stanu środowiska • podczas przeprowadzania inwestycji okresowe pogorszenie warunków akustycznych Prognoza oddziaływania na środowisko „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Opoczyńskiego na lata 2016-2019 z perspektywą do roku 2023” Kierunek działań ZAMKNIĘCIE I REKULTYWACJA SKŁADOWISKA ODPADÓW KOMUNALNYCH W SŁAWNIE KOLONII Przewidywane oddziaływania Bezpośrednie Pośrednie Wtórne Skumulowane Krótkoterminowe 49 Oddziaływanie na środowisko • podczas przeprowadzania inwestycji możliwość wystąpienia emisji spalin i hałasu z urządzeń i maszyn, powstawanie odpadów • podczas przeprowadzania inwestycji możliwość ingerencji w istniejącą szatę roślinną (może zostać przekształcona niewielka ilość powierzchni zajmowana przez roślinność ruderalną, której likwidacja nie spowoduje istotnych strat przyrodniczych - nie zostanie naruszona różnorodność biologiczna) • rekultywacja składowiska nie powoduje negatywnych oddziaływań na środowisko przyrodnicze, powietrze atmosferyczne, wody powierzchniowe, krajobraz, nie emituje hałasu • wzrost estetyki przestrzeni publicznej • wzrost estetyki przestrzeni publicznej • wzrost świadomości ekologicznej użytkowników • możliwość wystąpienia negatywnych oddziaływań w przypadku realizacji kilku zadań równocześnie - planuje się stworzenie harmonogramu niekolidujących robót inwestycyjnych • przy założeniu funkcjonowania bezawaryjnego nie przewiduje się oddziaływania na środowisko wodno-gruntowe i inne elementy środowiska naturalnego • w fazie budowy – tworzenie wykopów, emisja spalin z urządzeń, odpady, hałas urządzeń – po zakończeniu inwestycji szkody zostaną zniwelowane Prognoza oddziaływania na środowisko „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Opoczyńskiego na lata 2016-2019 z perspektywą do roku 2023” Kierunek działań Przewidywane oddziaływania Średnioterminowe Długoterminowe Stałe Chwilowe Bezpośrednie MAŁA RETENCJA • Modernizacja zbiorników małej retencji w gminie Białaczów • Budowa i modernizacja zbiorników małej retencji w gminie Poświętne Pośrednie 50 Oddziaływanie na środowisko • w fazie budowy – tworzenie wykopów, emisja spalin z urządzeń, odpady, hałas urządzeń – po zakończeniu inwestycji szkody zostaną zniwelowane • poprawa komfortu życia ludzi • ograniczenie emisji odorów do środowiska • poprawa komfortu życia ludzi • ograniczenie emisji odorów do środowiska • podczas przeprowadzania inwestycji okresowe pogorszenie warunków akustycznych oraz powstawanie odpadów • podczas przeprowadzania inwestycji możliwość wystąpienia emisji spalin i hałasu z urządzeń i maszyn, powstawanie odpadów • podczas przeprowadzania inwestycji możliwość ingerencji w istniejącą szatę roślinną (może zostać przekształcona niewielka ilość powierzchni zajmowana przez roślinność ruderalną, której likwidacja nie spowoduje istotnych strat przyrodniczych - nie zostanie naruszona różnorodność biologiczna) • poprawa jakości infrastruktury turystycznej i rekreacyjnej • wzrost estetyki przestrzeni publicznej • wzrost ruchu turystycznego • poprawa bezpieczeństwa mieszkańców Prognoza oddziaływania na środowisko „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Opoczyńskiego na lata 2016-2019 z perspektywą do roku 2023” Kierunek działań Przewidywane oddziaływania Wtórne Skumulowane Krótkoterminowe Średnioterminowe Długoterminowe Stałe Chwilowe 51 Oddziaływanie na środowisko • podczas przeprowadzania inwestycji możliwość wystąpienia zwiększonej emisji spalin i hałasu z urządzeń i maszyn, powstawanie odpadów, zanieczyszczenia wód w chwili niekorzystnych spływów powierzchniowych • zależne od dalszego sposobu zagospodarowania terenu • związane z presją turystyczną, np. zwiększone powstawanie odpadów • brak oddziaływania negatywnego w przypadku jednoczesnego wdrażania kilku zadań • podczas przeprowadzania inwestycji możliwość wystąpienia zwiększonej emisji spalin i hałasu z urządzeń i maszyn, powstawanie odpadów, • wzrost estetyki przestrzeni publicznej • wzrost estetyki przestrzeni publicznej • stworzenie miejsc do rekreacji dla mieszkańców i turystów • wzrost estetyki przestrzeni publicznej • stworzenie miejsc do rekreacji mieszkańców i turystów • oddziaływania związane z ewentualną zwiększoną presją turystyczną • podczas przeprowadzania inwestycji okresowe pogorszenie warunków akustycznych • podczas budowy dojdzie do gwałtownej zmiany naturalnych ekosystemów i zaburzenia ich równowagi Prognoza oddziaływania na środowisko „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Opoczyńskiego na lata 2016-2019 z perspektywą do roku 2023” Prawdopodobieństwo wystąpienia oddziaływań skumulowanych Oddziaływania skumulowane mogą wystąpić w przypadku jednoczesnego wdrażania kilku zadań przewidzianych do realizacji. Jest to jednak kwestia uzależniona od harmonogramu prowadzonych robót i na obecnym etapie trudna do zidentyfikowania. Na tą chwilę przewiduje się, że zakres i skala planowanych w "Programie Ochrony Środowiska..." inwestycji nie powoduje ryzyka skumulowania oddziaływań – realizacja zadań będzie rozłożona w czasie, inwestycje będą prowadzone przy zachowaniu zasad bezpieczeństwa i minimalizacji uciążliwości ich prowadzenia. Aby uniknąć uciążliwości związanych z oddziaływaniami skumulowanymi należy dokładnie ustalić harmonogram prac oraz na bieżąco informować z określonym wyprzedzeniem zainteresowane strony (tj. mieszkańców, administratorów sieci infrastrukturalnych) o zamiarze prowadzenia prac budowlanych. Korzystne dla środowiska naturalnego oraz zdrowia lokalnej społeczności jest także łączenie realizacji poszczególnych prac na tych samych obiektach przez różnych administratorów, w tym samym czasie - np. podczas modernizacji nawierzchni odcinka drogi można wykonać wszystkie planowane prace na sieciach infrastruktury, zlokalizowanych w pasie drogowym. Wszelkie inwestycje powinny być prowadzone przy zachowaniu zasad bezpieczeństwa i minimalizacji uciążliwości dla środowiska i ludzi. Oddziaływanie planowanych inwestycji Oddziaływanie planowanych inwestycji na poszczególne formy ochrony przyrody Większość zapisanych w Programie Ochrony Środowiska inwestycji jest obecnie w fazie koncepcji – brak jesz szczegółowych lokalizacji, rozwiązań technologicznych, zakresu prac itp. W związku z powyższym nie ma możliwości przeprowadzenia szczegółowej analizy oddziaływania na środowisko. Dla inwestycji mogących oddziaływać na środowisko zostaną sporządzone raporty oddziaływania na środowisko, w chwili kiedy będzie wykonana dokumentacja techniczna i ustalony zakres inwestycji. 52 Prognoza oddziaływania na środowisko „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Opoczyńskiego na lata 2016-2019 z perspektywą do roku 2023” Oddziaływanie inwestycji na poszczególne formy przyrody objęte ochroną na terenie powiatu opoczyńskiego: Cele ochrony Zakazy Sulejowski Park Krajobrazowy Ogólne cele ochrony Parku: • realizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 3 października 2008r. o udostępnianiu • Ochrona najcenniejszych fragmentów naturalnej przyrody, wybitnych walorów krajobrazowych oraz dziedzictwa kulturowego. informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko • Zachowanie wysokiej jakości środowiska przyrodniczego, pełni różnorodności biologicznej oraz trwałości i równowagi procesów przyrodniczych. • umyślnego zabijania dziko występujących zwierząt, niszczenia ich nor, lęgowisk, innych schronień i miejsc rozrodu oraz tarlisk i złożonej ikry, z wyjątkiem • Harmonizowanie dotychczasowych form użytkowania terenu i działalności amatorskiego połowu ryb oraz wykonywania czynności w ramach racjonalnej gospodarczej z uwarunkowaniami przyrodniczymi, krajobrazowymi i gospodarki rolnej, rybackiej i łowieckiej, kulturowymi. • likwidowania i niszczenia zadrzewień śródpolnych, przydrożnych i nadwodnych, jeżeli nie wynikają z potrzeby ochrony przeciwpowodziowej, zapewnienia bezpieczeństwa ruchu drogowego lub wodnego albo budowy, odbudowy, utrzymania, remontów lub naprawy urządzeń wodnych, • pozyskiwania do celów gospodarczych skał, w tym torfu, oraz skamieniałości, w tym kopalnych szczątków roślin i zwierząt, • wykonywania prac ziemnych trwale zniekształcających rzeźbę terenu, z wyjątkiem prac związanych z zabezpieczaniem przeciwpowodziowym lub przeciwosuwiskowym lub budową, odbudową, utrzymaniem, remontem lub naprawą urządzeń wodnych, • dokonywania zmian stosunków wodnych, jeżeli zmiany te nie służą ochronie przyrody lub racjonalnej gospodarce rolnej, leśnej, wodnej lub rybackiej, • budowania nowych obiektów w pasie szerokości 100 m od linii brzegów rzek i innych zbiorników wodnych, z wyjątkiem obiektów służących turystyce wodnej, gospodarce wodnej lub rybackiej, • likwidowania, zasypywania i przekształcania zbiorników wodnych, starorzeczy oraz obszarów wodno – błotnych, • wylewania gnojowicy, z wyjątkiem nawożenia własnych gruntów rolnych, • prowadzenia chowu i hodowli zwierząt metodą bezściółkową, • utrzymywania otwartych rowów ściekowych i zbiorników ściekowych, • organizowania rajdów motorowych i samochodowych, • używania łodzi motorowych i innego sprzętu motorowego na otwartych zbiornikach wodnych. 53 Prognoza oddziaływania na środowisko „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Opoczyńskiego na lata 2016-2019 z perspektywą do roku 2023” Spalski Park Krajobrazowy Ogólne cele ochrony Parku • realizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko w 1. Cele ekologiczne rozumieniu przepisów ustawy z dnia 3 października 2008r. o udostępnianiu • ochrona charakterystycznych i unikatowych cech naturalnych środowiska informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie przyrodniczego i krajobrazu; środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko • utrzymanie równowagi ekologicznej w funkcjonowaniu przyrody Parku oraz jego • umyślnego zabijania dziko występujących zwierząt, niszczenia ich nor, lęgowisk, otoczenia; innych schronień i miejsc rozrodu oraz tarlisk i złożonej ikry, z wyjątkiem amatorskiego połowu ryb oraz wykonywania czynności w ramach racjonalnej • utrzymanie zdolności ekosystemów do odtwarzania zasobów przyrody; gospodarki rolnej, leśnej, rybackiej i łowieckiej; • ochrona ekosystemów przed szkodliwym oddziaływaniem zewnętrznym i • likwidowania i niszczenia zadrzewień śródpolnych, przydrożnych i nadwodnych, wewnętrznym. jeżeli nie wynikają z potrzeby ochrony przeciwpowodziowej, zapewnienia 2. Cele kulturowe i krajobrazowe bezpieczeństwa ruchu drogowego lub wodnego albo budowy, odbudowy, • ochrona obiektów i terenów stanowiących o dziedzictwie kulturowym obszaru utrzymania, remontów lub naprawy urządzeń wodnych; Parku; • pozyskiwania do celów gospodarczych skał, w tym torfu, oraz skamieniałości, w • ochrona i wyeksponowanie krajobrazu kulturowo-historycznego; tym kopalnych szczątków roślin i zwierząt; • kształtowanie harmonijnego krajobrazu współczesnego. • wykonywania prac ziemnych trwale zniekształcających rzeźbę terenu, z 3. Cele gospodarcze wyjątkiem prac związanych z zabezpieczeniem przeciwpowodziowym lub • rozwój gospodarczy wszystkich działalności dopuszczonych na obszarze Parku; przeciwosuwiskowym lub budową, odbudową, utrzymaniem, remontem lub • realizacja potrzeb społeczności zamieszkującej Park; naprawą urządzeń wodnych; • ochrona walorów i kształtowanie warunków dla rozwoju turystyki i wypoczynku. • dokonywania zmian stosunków wodnych, jeżeli zmiany te nie służą ochronie przyrody lub racjonalnej gospodarce rolnej, leśnej, wodnej lub rybackiej; • budowania nowych obiektów budowlanych w pasie szerokości 100 m od linii brzegów rzek i innych zbiorników wodnych, z wyjątkiem obiektów służących turystyce wodnej, gospodarce wodnej lub rybackiej; • likwidowania, zasypywania i przekształcania zbiorników wodnych, starorzeczy oraz obszarów wodno-błotnych; • wylewania gnojowicy, z wyjątkiem nawożenia własnych gruntów rolnych; • prowadzenia chowu i hodowli zwierząt metodą bezściółkową; • utrzymywania otwartych rowów ściekowych i zbiorników ściekowych; • organizowania rajdów motorowych i samochodowych; • używania łodzi motorowych i innego sprzętu motorowego na otwartych zbiornikach wodnych. Oddziaływanie inwestycji: Sulejowski Park Krajobrazowy znajduje się na terenie gminy Mniszków. Spalski Park Krajobrazowy zlokalizowany jest na terenie gminy Poświętne i Opoczno. Zadania inwestycyjne zaplanowane są na terenach już zainwestowanych, w większości są to zadania w miejscowościach (inwestycje w centrach miejscowości, w konkretnych obiektach) lub inwestycje liniowe (np. drogi, sieci kanalizacyjne, wodociągowe). Na terenie PK inwestycje będę prowadzone w taki sposób, aby nie naruszać zakazów ustanowionych dla tego obszaru. Inwestycje podejmowane na tym obszarze będą to 54 Prognoza oddziaływania na środowisko „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Opoczyńskiego na lata 2016-2019 z perspektywą do roku 2023” inwestycje w zamierzeniu proekologicznym - nie będą podejmowane żadne konfliktowe inwestycje. Przejściowe oddziaływania na PK mogą dotyczyć głównie fazy przeprowadzania inwestycji (np. budowy) i zostaną usunięte po jej przeprowadzeniu i uprzątnięciu terenu. Piliczański Obszar Chronionego Krajobrazu 1.ustalenia dla ekosystemów leśnych: • utrzymanie ciągłości i trwałości ekosystemów leśnych oraz sprzyjanie tworzeniu zwartych kompleksów leśnych • zachowanie i odtwarzanie stref ekotonowych, celem zwiększenia różnorodności biologicznej • zalesianie i zadrzewianie gruntów mało przydatnych do produkcji rolnej i nieprzeznaczonych na inne cele, z wyłączeniem terenów, na których występują • zabijania dziko występujących zwierząt, niszczenia ich nor, legowisk, innych nieleśne siedliska przyrodnicze podlegające ochronie, siedliska gatunków roślin, schronień i miejsc rozrodu oraz tarlisk, złożonej ikry, z wyjątkiem amatorskiego grzybów i zwierzą związanych z ekosystemami nieleśnymi, a także miejsca połowu ryb oraz wykonywania czynności związanych z racjonalną gospodarką pełniące funkcje punktów i ciągów widokowych na terenach o dużych rolną, leśną, rybacką i łowiecką wartościach krajobrazowych • realizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko w • zachowanie śródleśnych cieków, mokradeł, polan, torfowisk, wrzosowisk oraz rozumieniu ustawy Prawo ochrony środowiska muraw kserotermicznych i napiaskowych • likwidowania i niszczenia zadrzewień śródpolnych, przydrożnych i nadwodnych, • pozostawianie drzew o charterze pomnikowych, drzew dziuplastych, części drzew jeżeli nie wynikają one z potrzeby ochrony przeciwpowodziowej i zapewnienia obumarłych aż do ich całkowitego rozkładu bezpieczeństwa ruchu drogowego lub wodnego lub budowy, odbudowy, utrzymania, remontów lub naprawy urządzeń wodnych • wykorzystania lasów do celów rekreacyjno -krajoznawczych i edukacyjnych w oparciu o wyznaczone szlaki turystyczne oraz istniejące i nowe ścieżki • wydobywania do celów gospodarczych skał, w tym torfu, oraz skamieniałości, w edukacyjno-przyrodnicze wyposażone w elementy infrastruktury turystycznej i tym kopalnych szczątków roślin i zwierząt, a także minerałów i bursztynu edukacyjnej zharmonizowanej z otoczeniem • wykonywania prac ziemnych trwale zniekształcających rzeźbę terenu, z • utrzymanie leśnych korytarzy ekologicznych ze szczególnym uwzględnianiem wyjątkiem prac związanych z zabezpieczeniem przeciwpowodziowym lub możliwości migracji dużych ssaków przeciwosuwiskowym lub utrzymaniem, budową, odbudową, naprawą lub remontem urządzeń wodnych • zachowanie siedlisk chronionych i zagrożonych gatunków roślin, zwierząt i grzybów • dokonywania zmian stosunków wodnych, jeżeli służą innym celom niż ochrona przyrody lub zrównoważone wykorzystanie użytków rolnych i leśnych oraz • utrzymanie odpowiedniego poziomu wód gruntowych dla zachowania siedlisk racjonalna gospodarka wodna lub rybacka wilgotnych i bagiennych 2. ustalenia dla ekosystemów nieleśnych: • likwidowania naturalnych zbiorników wodnych, starorzeczy i obszarów wodno – błotnych • ochronę zieleni wiejskiej: zadrzewień, zakrzewień, parków wiejskich oraz utrzymanie zróżnicowanego kraju rolniczego poprzez ochroną istniejących zadrzewień i zakrzewień śródpolnych i przydrożnych • utrzymanie trwałych użytków zielonych • zachowanie śródpolnych torfowisk, bagien, oczek wodnych, obszarów wodnobłotnych wraz z pasem roślinności stanowiącej ich obudowę biologiczną oraz obszarów źrdódłowiskowych cieków 55 Prognoza oddziaływania na środowisko „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Opoczyńskiego na lata 2016-2019 z perspektywą do roku 2023” • zachowanie siedlisk chronionych i zagrożonych gatunków roślin, zwierząt i grzybów • prowadzenie zabiegów agrotechnicznych z uwzględnieniem wymogów zbiorowisk roślinnych i zasiedlających je zwierząt, zwłaszcza ptaków • utrzymanie poziomu wód gruntowych odpowiedniego zachowania różnorodności biologicznej • zachowanie i odtwarzanie korytarzy ekologicznych 3. ustalenia dla ekosystemów wodnych: • zachowanie naturalnych zbiorników wód powierzchniowych, oczek wodnych, starorzeczy oraz obszarów źródłowiskowych cieków wraz z ich naturalną obudową biologiczną • utrzymanie stref buforowych wzdłuż cieków wodnych oraz zbiorników wodnych w postaci pasów szuwarów, zakrzewień i zadrzewień, jako naturalnej odbudowy biologicznej, celem ograniczenia spływu substancji biogennych z pół uprawnych • prowadzenie pac regulacyjnych rzek tylko w zakresie niezbędnym dla rzeczywistej ochrony przeciwpowodziowej i w oparciu o zasady dobrej praktyki utrzymanie rzek • zachowanie korytarzy ekologicznych opartych o ekosystemy wodna celem zachowania dróg migracji organizmów • zachowanie siedlisk chronionych i zagrożonych gatunków roślin, zwierząt i grzybów • zwiększenie retencji wodnej, odtwarzanie funkcji obszarów źródliskowych o dużych zdolnościach retencyjnych. Oddziaływanie inwestycji: Piliczański OChK zajmuje zachodnią część gmin Żarnów i Paradyż. Zadania inwestycyjne zaplanowane są na terenach już zainwestowanych, w większości są to zadania w miejscowościach (inwestycje w centrach miejscowości, w konkretnych obiektach) lub inwestycje liniowe (np. drogi, sieci kanalizacyjne, wodociągowe). Na terenie OChK inwestycje będę prowadzone w taki sposób, aby nie naruszać zakazów ustanowionych dla tego obszaru. Inwestycje podejmowane na tym obszarze będą to inwestycje w zamierzeniu proekologicznym - nie będą podejmowane żadne konfliktowe inwestycje. Przejściowe oddziaływania na Piliczański OCHK mogą dotyczyć głównie fazy przeprowadzania inwestycji (np. budowy) i zostaną usunięte po jej przeprowadzeniu i uprzątnięciu terenu. Rezerwaty przyrody: Gaik, Diabla Góra, Jodły Sieleckie, Białaczów i Błogie • budowy lub rozbudowy obiektów budowlanych i urządzeń technicznych, Rezerwat przyrody obejmuje obszary zachowane w stanie naturalnym lub mało z wyjątkiem obiektów i urządzeń służących celom parku narodowego albo zmienionym, ekosystemy, ostoje i siedliska przyrodnicze, a także siedliska roślin, rezerwatu przyrody siedliska zwierząt i siedliska grzybów oraz twory i składniki przyrody nieożywionej, • chwytania lub zabijania dziko występujących zwierząt, zbierania lub niszczenia wyróżniające się szczególnymi wartościami przyrodniczymi, naukowymi, jaj, postaci młodocianych i form rozwojowych zwierząt, umyślnego płoszenia kulturowymi lub walorami krajobrazowymi zwierząt kręgowych, zbierania poroży, niszczenia nor, gniazd, legowisk i innych 56 Prognoza oddziaływania na środowisko „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Opoczyńskiego na lata 2016-2019 z perspektywą do roku 2023” schronień zwierząt oraz ich miejsc rozrodu • polowania, z wyjątkiem obszarów wyznaczonych w planie ochrony lub zadaniach ochronnych ustanowionych dla rezerwatu przyrody • pozyskiwania, niszczenia lub umyślnego uszkadzania roślin oraz grzybów • użytkowania, niszczenia, umyślnego uszkadzania, zanieczyszczania i dokonywania zmian obiektów przyrodniczych, obszarów oraz zasobów, tworów i składników przyrody • zmiany stosunków wodnych, regulacji rzek i potoków, jeżeli zmiany te nie służą ochronie przyrody; • pozyskiwania skał, w tym torfu, oraz skamieniałości, w tym kopalnych szczątków roślin i zwierząt, minerałów i bursztynu • niszczenia gleby lub zmiany przeznaczenia i użytkowania gruntów • palenia ognisk i wyrobów tytoniowych oraz używania źródeł światła o otwartym płomieniu, z wyjątkiem miejsc wyznaczonych przez organ uznający obszar za rezerwat przyrody; • prowadzenia działalności wytwórczej, handlowej i rolniczej, z wyjątkiem miejsc wyznaczonych w planie ochrony • stosowania chemicznych i biologicznych środków ochrony roślin i nawozów • zbioru dziko występujących roślin i grzybów oraz ich części, z wyjątkiem miejsc wyznaczonych przez organ uznający obszar za rezerwat przyrody • amatorskiego połowu ryb, z wyjątkiem miejsc wyznaczonych w planie ochrony lub zadaniach ochronnych • ruchu pieszego, rowerowego, narciarskiego i jazdy konnej wierzchem, z wyjątkiem szlaków i tras narciarskich wyznaczonych przez organ uznający obszar za rezerwat przyrody Oddziaływanie inwestycji: Rezerwaty położone są na terenach leśnych, w zwartych kompleksach, w ich centrach. W związku z powyższym, żadne prace inwestycyjne nie są zaplanowane i nie będą wykonywane na terenach w/w rezerwatów. Pomniki przyrody W stosunku do pomników przyrody obowiązują zakazy na podstawie prawa Pomniki przyrody podlegają ochronie prawnej. miejscowego w zakresie zgodnym z obowiązującą ustawą z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2015, poz. 1651 z późn. zm.). Oddziaływanie inwestycji: W wyniku przeprowadzenia prac inwestycyjnych na terenie gminy istniejące pomniki przyrody nie będą narażone na łamanie zakazów wprowadzonych w celu ich ochrony. Inwestycyjne prowadzone będą poza obszarem lokalizacji pomników przyrody. 57 Prognoza oddziaływania na środowisko „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Opoczyńskiego na lata 2016-2019 z perspektywą do roku 2023” Oddziaływanie planowanych inwestycji na obszary mające znaczenie dla Wspólnoty Natura 2000: Dolina Czarnej PLH260015 , Dolina Dolnej Pilicy PLH140016 i Dolina Pilicy PLB140003 Dolina Czarnej Plan zadań ochronnych Dolina Dolnej Pilicy Dolina Pilicy Dolina Czarnej Dolina Dolnej Pilicy opis obszaru Dolina Pilicy zadania wykonywane na obszarze cele ochrony Zarządzenie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Kielcach Zarządzenie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Łodzi Zarządzenie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Warszawie z dnia 29 kwietnia 2014 r., w sprawie ustanowienia planu zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000 Dolina Czarnej PLH260015 (Dz. Urz. województwa łódzkiego z 2014 r. poz. 2136) Zarządzenie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Warszawie i Zarządzenie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Łodzi z dnia 31 marca 2014 r., w sprawie ustanowienia planu zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000 Dolina Dolnej Pilicy PLH140016 (Dz. Urz. województwa mazowieckiego z 2014r., poz. 3719) ze zm. Zarządzenie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Warszawie i Zarządzenie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Łodzi z dnia 31 marca 2014 r., w sprawie ustanowienia planu zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000 Dolina Pilicy PLB140003 (Dz. Urz. województwa mazowieckiego z 2014r., poz. 3720) ze zm. Obszar zlokalizowany na terenie gminy Żarnów. Obejmuje koryto rzeki Czarnej oraz jej najbliższe sąsiedztwo, w zdecydowanej większości są to tereny niezagospodarowane, niezamieszkałe tereny łąkowe i leśne oraz tereny zabagnione przylegające do koryta rzeki lub cieków dopływających do Czarnej. Obszar obejmujący północną część gminy Poświętne. Jest terenem chroniącym rzadkie i zagrożone w skali europejskiej siedliska przyrodnicze oraz gatunki zwierząt, które znajdują tu optymalne siedliska bytowania, rozrodu i żerowania. O jego charakterze decyduje przede wszystkim mozaikowy układ siedlisk, poczynając od kserotermicznych po bagienne. Obszar ten stanowią głównie tereny rolnicze, siedliska łąkowe, zaroślowe, tereny leśne oraz wody śródlądowe. Obszar obejmujący północną część gminy Poświętne. Chroni rzadkie i zagrożone w skali europejskiej gatunki ptaków, które znajdują tu optymalne siedliska bytowania, rozrodu i żerowania, a o jego charakterze decydują przede wszystkim piaszczyste łachy, ławice oraz wysepki pokryte zaroślami wierzbowymi, miejscami również zbiorowiskami muraw napiaskowych oraz dominujące łąki i pastwiska o różnym stopniu wilgotności, a także zbiorowiska turzyc i trzcin. Obszar ten stanowią głównie tereny rolnicze, siedliska łąkowe, zaroślowe, tereny leśne oraz wody śródlądowe. Przez obszar mogą przebiegać inwestycje liniowe, ale będą one realizowane tylko i wyłącznie na terenach zainwestowanych, tj. w istniejącym pasie drogowym, a zaplecze ich budowy będzie zlokalizowane poza terenem ochrony. Celem utworzenia Europejskiej sieci ekologicznej Natura 2000 jest zachowanie różnorodności biologicznej krajów Unii Europejskiej poprzez ochronę siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej flory i fauny na jej terytorium. Na obszarach NATURA 2000, nie podlega ograniczeniu działalność związana z utrzymaniem bezpieczeństwa przeciwpowodziowego, gospodarcza, rolna, leśna, łowiecka i rybacka, a także amatorski połów ryb, jeżeli nie zagrażają one zachowaniu siedlisk przyrodniczych oraz siedlisk roślin i zwierząt, ani nie wpływają w sposób istotny negatywnie na gatunki roślin i zwierząt, dla których 58 Realizacja projektu "Programu Ochrony Środowiska..." nie naruszy celów ochrony obszaru Natura 2000. Większość działań inwestycyjnych będzie prowadzona na terenach zurbanizowanych. Na terenach leśnych, łąkowych itp. inwestycje będą ograniczone do wąskiego pasa prowadzenia inwestycji w istniejącym pasie drogowym. Budowa infrastruktury turystycznej będzie odbywać sie w miejscach wyznaczonych, przy istniejących i modernizowanych szlakach komunikacyjnych. Realizacja zadań na etapie budowy może wiązać sie z zwiększonym oddziaływaniem hałasu, emisji spalin z urządzeń, powstawaniem odpadów Prognoza oddziaływania na środowisko „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Opoczyńskiego na lata 2016-2019 z perspektywą do roku 2023” ochrony został wyznaczony obszar Natura 2000. zakazy - w związku z czym planuje sie ewentualne organizowanie placu budowy inwestycji poza terenem pod ochroną. Inwestycje na etapie eksploatacji nie powinny naruszać celów ochrony wyznaczonych dla obszaru. Planowane przedsięwzięcia nie będą powodować opóźnienia lub przerwania procesu osiągania celów ochrony obszaru. Zabrania się podejmowania działań mogących: • w istotny sposób pogorszyć stan siedlisk przyrodniczych oraz siedlisk gatunków roślin i zwierząt, • wpłynąć negatywnie na gatunki, dla których ochrony został wyznaczony obszar NATURA 2000 Dolina Czarnej przedmiot ochrony Dolina Dolnej Pilicy Przedmiotem ochrony na terenach Natura 2000 występujących w gminie Żarnów są: siedliska wymienione w załączniku I i gatunki wymienione w załączniku II, IV, V Dyrektywy Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 roku w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory - konkretnym obszarze Natura 2000 - konkretne siedliska przyrodnicze i gatunki (rośliny, zwierzęta inne niż ptaki). Zgodnie ze Standardowym Formularzem Danych (SDF) przedmiotami ochrony są następujące siedliska przyrodnicze i gatunki zwierząt: starorzecza i naturalne eutroficzne zbiorniki wodne ze zbiorowiskami z Nympheion, Potamion, suche wrzosowiska CallunoGenistion, Pohlio-Callunion, Calluno-Arctostaphylion, ciepłolubne, śródlądowe murawy napiaskowe Koelerion glaucae, zmiennowilgotne łąki trzęślicowe Molinion, niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie Arrhenatherion elatioris, torfowiska przejściowe i trzęsawiska (przeważnie z roślinnością z Scheuchzerio-Caricetea), grąd środkowoeuropejski subkontynentalny Galio-Carpinetum, Tilio-Carpinetum, łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe Salicetum albo-fragilis, Populetum albae, Alnenion glutinosa-incanae, łęgowe lasy dębowo-wiązowo- 59 Realizacja projektu "Programu Ochrony Środowiska..." nie będzie wpływała na łamanie zakazów wymienionych dla ochrony obszarów Natura 2000. Realizacja projektu "Programu Ochrony Środowiska..." nie naruszy przedmiotu ochrony obszarów Natura 2000. Żadna z inwestycji nie będzie się odbywać kosztem siedlisk wyznaczonych na obszarze - przedsięwzięcia nie będą powodować utraty, bądź fragmentacji siedlisk przyrodniczych oraz miejsc bytowania, żerowania i lęgu gatunków fauny. Planowane przedsięwzięcia nie będą zaburzać równowagi, rozmieszczenia gatunków, które są wskaźnikami właściwego stanu ochrony oraz zaburzać czynników sprzyjających utrzymania właściwego stanu ochrony obszaru. Prognoza oddziaływania na środowisko „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Opoczyńskiego na lata 2016-2019 z perspektywą do roku 2023” integralność obszarów spójność Europejskiej Sieci Ekologicznej Natura 2000 jesionowe Ficario-Ulmetum, ciepłolubne dąbrowy Quercetalia pubescenti-petraeae, bóbr europejski Castor fiber, wydra europejska Lutra Lutra, kumak nizinny Bombina bombina, minóg strumieniowy Lampetra planeri, boleń Aspius aspius, różanka Rhodeus sericeus Marus, piskorz Misgurnus fossilis, koza złotawa Sabanejewia aurata, koza Cobitis taenia, brzanka Barbus peloponnesius, zatoczek łamliwy Anisus vorticulus. Zgodnie ze Standardowym Formularzem Danych (SDF) przedmiotami ochrony są następujące gatunki ptaków: kropiatka Porzana porzana, błotniak stawowy Circus aeruginosus, derkacz Crex crex, batalion Philomachus pugnax, rybitwa rzeczna Sterna hirundo, rybitwa białoczelna Sternula albifrons, rybitwa czarna Dolina Pilicy Chlidonias niger, puchacz Bubo bubo, lelek Caprimulgus europaeus, zimorodek Alcedo atthis, podróżniczek Luscinia svecica, cyranka Anas querquedula, nurogęś Mergus merganser, sieweczka rzeczna Charadrius dubiu, sieweczka obrożna Charadrius hiaticula, rycyk Limosa limosa, krwawodziób Tringa totanus i brodziec piskliwy Actitis hypoleucos. Integralność obszaru, to spójność jego czynników strukturalnych i funkcjonalnych umożliwiająca uzyskanie/utrzymanie właściwego stanu ochrony siedlisk i gatunków, dla których ochrony wyznaczono dany obszar. Pojęcie spójności sieci obszarów Natura 2000 definiuje się jako kompletność zasobów przyrodniczych w sieci i zachowanie powiązań funkcjonalnych między poszczególnymi elementami sieci (czyli obszarami Natura 2000) na poziomie regionu biogeograficznego, gwarantujących utrzymanie we właściwym stanie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz gatunków. Spójność odnosi się do powiązań pomiędzy obszarami Natura 2000, a więc do korytarzy ekologicznych warunkujących ciągłość przestrzenną tego systemu. 60 Nie przewiduje sie naruszenia struktur i procesów ekologicznych, które są warunkiem do trwałego i prawidłowego funkcjonowania siedlisk przyrodniczych. Realizacja projektu "Programu Ochrony Środowiska..." nie naruszy integralności obszarów Natura 2000. Spójność pomiędzy obszarami Natura 2000 - tworzącymi korytarze ekologiczne nie zostanie naruszona poprzez realizacje zadań na obszarze powiatu. Prognoza oddziaływania na środowisko „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Opoczyńskiego na lata 2016-2019 z perspektywą do roku 2023” Oddziaływanie planowanych inwestycji na elementy przyrody: Element przyrody Zakazy ochrona gatunkowa roślin, zwierząt i grzybów Ochrona gatunkowa ma na celu zapewnienie trwałego zachowania gatunków roślin, zwierząt występujących w przyrodzie w stanie dzikim oraz gatunków grzybów. Ochroną gatunkową objęte są gatunki rzadkie, zagrożone wyginięciem w wyniku zmian zachodzących w środowisku determinowanych działalnością człowieka, odgrywających istotną rolę w funkcjonowaniu ekosystemów. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz. U. 2014, poz. 1348), zabrania: umyślnego zabijania, umyślnego okaleczania i chwytania, umyślnego niszczenia ich jaj i form rozwojowych, transportu, chowu, zbierania, pozyskiwania, przetrzymywania lub posiadania okazów gatunków, niszczenia siedlisk lub ostoi, będących ich obszarem rozrodu, wychowu młodych, odpoczynku, migracji lub żerowania, niszczenia, usuwania lub uszkadzania gniazd, mrowisk, nor, legowisk, żeremi, tam, tarlisk, zimowisk i innych schronień, umyślnego uniemożliwiania dostępu do schronień, zdobywania, oferowania do sprzedaży, wymiany lub darowizny okazów gatunków, wwożenia z zagranicy i wywożenia poza granicę państwa okazów gatunków, umyślnego przemieszczania z miejsc regularnego przebywania na inne miejsca, umyślnego wprowadzania do środowiska przyrodniczego. Rozporządzenie wprowadza też szczegółowe odstępstwa od zakazów. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin (Dz. U. 2014, poz. 1409), określa gatunki roślin objętych ochroną ścisłą (z wyszczególnieniem gatunków) wymagających ochrony czynnej, gatunki roślin objęte ochroną częściową, gatunki roślin objęte ochroną częściową, które mogą być pozyskiwane oraz sposoby ich pozyskiwania a także gatunki roślin wymagających ustalenia stref ochrony ich ostoi lub stanowisk oraz wielkość tych stref. W stosunku do dziko występujących roślin należących do gatunków objętych ochroną ścisłą lub częściową, wprowadza się zakazy: umyślnego niszczenia, umyślnego zrywania lub uszkadzania, niszczenia ich siedlisk, pozyskiwania lub zbioru, przetrzymywania lub posiadania okazów Oddziaływanie inwestycji 61 Zarówno na etapie realizacji jak i eksploatacji większości inwestycji realizowanych na terenie powiatu nie będą podejmowane działania, których skutkiem byłoby naruszenie katalogu w/w czynności zabronionych w odniesieniu do podlegających ochronie zarówno całkowitej jak i częściowej gatunków dziko występujących chronionych roślin, zwierząt i grzybów. Inwestycje nie wpłyną w sposób znaczący na populacje gatunków. Przed realizacją inwestycji, która np. wymaga wycinki drzew, w zależności od przeprowadzonej inwentaryzacji przyrodniczej, może zostać wydany na wniosek inwestora odstępstwo od zakazu wydaną w trybie art. 56 ustawy o ochronie przyrody. W przypadku prac termomodernizacyjnych przed ich rozpoczęciem należy przeprowadzić ekspertyzę ornitologa i chiropterologa stwierdzająca obecność ptaków i nietoperzy lub ich brak w danym obiekcie. W sytuacji stwierdzenia obecności ptaków czy nietoperzy, należy dostosować terminy i sposób wykonywania prac do okresów lęgu, rozrodu lub hibernacji ptaków i nietoperzy, zabezpieczając z wyprzedzeniem szczeliny przed zajęciem ich. Ponadto należy uzyskać zezwolenie, o którym mowa w art. 56 ustawy z dnia 16 kwietnia 2014 r. o ochronie przyrody (tj. Dz. U. 2013., poz. 627 ze zmianami). Po zakończeniu prac należy umożliwić dalsze gniazdowanie lub zapewnić siedliska zastępcze dla ptaków i nietoperzy. Prognoza oddziaływania na środowisko „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Opoczyńskiego na lata 2016-2019 z perspektywą do roku 2023” gatunków, zbywania, oferowania do sprzedaży, wymiany, darowizny lub transportu okazów gatunków, wwożenia z zagranicy i wywożenia poza granicę państwa okazów gatunków, umyślnego przemieszczania z miejsc regularnego przebywania na inne miejsca, umyślnego wprowadzania do środowiska przyrodniczego. W stosunku do dziko występujących roślin należących do gatunków, o których mowa w lp. 301 w załączniku nr 2 do rozporządzenia, wprowadza się następujące zakazy: przetrzymywania okazów gatunków; zbywania, oferowania do sprzedaży, wymiany lub transportu okazów gatunków. Rozporządzenie wprowadza też szczegółowe odstępstwa od zakazów. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej grzybów (Dz. U. 2014, poz. 1408) określa gatunki dziko występujących grzybów objętych ochroną ścisłą, ochroną częściową, ochroną częściową, które mogą być pozyskiwane oraz sposoby ich pozyskiwania a także gatunki dziko występujących grzybów wymagających ustalenia stref ochrony ich ostoi lub stanowisk oraz wielkość tych stref. W stosunku do dziko występujących grzybów należących do gatunków objętych ochroną ścisłą lub częściową, wprowadza się zakazy: umyślnego niszczenia, umyślnego zrywania lub uszkadzania, niszczenia ich siedlisk, pozyskiwania lub zbioru, przetrzymywania lub posiadania okazów gatunków, zbywania, oferowania do sprzedaży, wymiany, darowizny lub transportu okazów gatunków, wwożenia z zagranicy i wywożenia poza granicę państwa okazów gatunków, umyślnego przemieszczania z miejsc regularnego przebywania na inne miejsca, umyślnego wprowadzania do środowiska przyrodniczego. W stosunku do dziko występujących grzybów należących do gatunków objętych ochroną częściową obowiązują następujące zakazy: umyślnego niszczenia, umyślnego zrywania lub uszkadzania, niszczenia ich siedlisk, pozyskiwania lub zbioru umyślnego przemieszczania w środowisku przyrodniczym, umyślnego wprowadzania do środowiska przyrodniczego. W stosunku do innych niż dziko występujących grzybów należących do gatunków objętych ochroną ścisłą oraz częściową wprowadza się zakaz umyślnego wprowadzania do środowiska przyrodniczego. Rozporządzenie wprowadza też szczegółowe odstępstwa od zakazów. 62 Prognoza oddziaływania na środowisko „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Opoczyńskiego na lata 2016-2019 z perspektywą do roku 2023” drożność korytarzy ekologicznych i zadrzewień ekosystemy wodno-błotne, łąki i torfowiska krajobraz/ ład przestrzenny powietrze Nie przewiduje się działań, które mogłyby naruszyć drożność i funkcjonowanie ekologicznych korytarzy lądowych i wodnych. Obszary wodno-błotne stanowią, wraz z obszarami leśnymi, podstawowe układy przyrodnicze, które spełniają funkcje, min.: hamują odpływ wód podziemnych do rzek, retencjonują wody podziemne i powierzchniowe, oczyszczają wody, akumulują ograniczony węgiel i azot, podtrzymuj i wzbogacają różnorodność form życia. W „Strategii rozwoju obszarów wodno-błotnych w Polsce" określono cele nadrzędne dla takich obszarów: • zapewnienia ciągłości istnienia i naturalnego charakteru środowisk zachowanych dotychczas obszarów wodno-błotnych oraz pełnionych przez nie funkcji ekologicznych, • zatrzymania procesu degradacji i zanikania środowisk wodnobłotnych, • restytucji przyrodniczej obszarów zdegradowanych. Ochrona ta powinna być realizowana w odniesieniu do całych ekosystemów, jak i pojedynczych elementów składających się na różnorodność biologiczną: biotopów wodno-błotnych, zbiorowisk roślinnych, a także cennych gatunków fauny i flory. - Program ochrony powietrza przyjęty Uchwałą nr XXXV/690/13 Sejmiku Województwa Łódzkiego z dnia 26 kwietnia 2013r. w sprawie programu ochrony powietrza dla strefy w województwie łódzkim w celu osiągnięcia poziomu dopuszczalnego pyłu zawieszonego i poziomu docelowego benzo(a)pirenu zawartego w pyle zawieszonym PM10 oraz planu działań krótkoterminowych. Programem ochrony powietrza objęty został powiat opoczyński – gmina 63 Nie przewiduje się działań, które mogłyby pogarszać stan środowiska w obszarach wodno-błotnych oraz na ternach podmokłych. Nie planuje się inwestycji ingerujących w krajobraz. Inwestycje będę miały pozytywny wpływ na krajobraz, ponieważ w ich wyniku przeprowadzania zostaną odpowiednio zagospodarowane oraz dostosowane do pełnienia nowych funkcji tereny zaniedbane oraz tereny, gdzie infrastruktura techniczna będzie zmodernizowana i służąca poprawie środowiska. Zadania przewidują również wzrost jakości przestrzeni publicznych i turystycznych. Zadania zawarte w projekcie "Programie Ochrony Środowiska..." są zgodne z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 24 sierpnia 2012 r. w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. poz. 1031). Na etapie realizacji większości działań inwestycyjnych można przyjąć czasowe i krótkotrwałe pogorszenie stanu powietrza w rejonie jego przeprowadzania, z powodu wykorzystania emisyjnego sprzętu budowlanego. Wpływ pozytywny na etapie eksploatacji inwestycji dotyczy niemal Prognoza oddziaływania na środowisko „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Opoczyńskiego na lata 2016-2019 z perspektywą do roku 2023” Opoczno, gmina Białaczów i gmina Sławno wody powierzchniowe i podziemne oraz odprowadzenie i oczyszczanie ścieków (w tym wód deszczowych) oddziaływania pól elektromagnetyc wszystkich inwestycji: • poprzez termomodernizację budynków nastąpi wzrost oszczędności energii, redukcja strat ciepła, ograniczenie „niskiej emisji”, zmniejszenie emisji szkodliwych substancji chemicznych (m. in. CO2, SO2) do środowiska • dzięki zmodernizowanym szlakom komunikacyjnym zwiększy się płynność ruchu, zmniejszy zapylenie i emisja spalin • budowa instalacji fotowoltaicznych - zwiększy udział wykorzystania energii odnawialnej w bilansie energetycznym powiatu. Przeprowadzanie powyższych inwestycji ma zdecydowanie krótkotrwały uciążliwy wpływ na ludzi (podczas realizacji inwestycji), a efekty działań będą znacząco pozytywne i odczuwalne w perspektywie długoterminowej. Cele środowiskowe i zasady ochrony wód określa art. 38 ustawy „Prawo wodne” z dnia 18.07.2001 (Dz. U. z 2015, poz. 469). Wody jako integralna część środowiska oraz siedliska dla zwierząt i roślin podlegają ochronie. Celem ich ochrony jest utrzymanie oraz poprawa ich jakości oraz biologicznych stosunków w środowisku wodnym i na terenach podmokłych. Cele powinny być osiągane poprzez podejmowanie działań zawartych w programie wodno-środowiskowym kraju. Działania te w szczególności powinny polegać na stopniowej redukcji i w konsekwencji eliminacji zanieczyszczeń szkodliwych dla środowiska wodnego. W obu przypadkach wskazano na konieczność utrzymania co najmniej dobrego stanu chemicznego wód. W „Planie gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Wisły”, na podstawie art. 4 RDW (dyrektywa 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2000r. ustanawiającej ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej, tzw. Ramowa Dyrektywa Wodna), określone zostały cele środowiskowe dla wód powierzchniowych, obszarów chronionych oraz wód podziemnych. Zgodnie z zapisami, dla naturalnych części wód celem środowiskowym będzie osiągnięcie co najmniej dobrego stanu ekologicznego, natomiast dla silnie zmienionych oraz sztucznych części wód - co najmniej dobrego potencjału ekologicznego. Zasady ochrony przed szkodliwym oddziaływaniem pól elektromagnetycznych reguluje Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów pól 64 Inwestycje zawarte w projekcie "Programu Ochrony Środowiska..." nie będą powodować negatywnych skutków i oddziaływań na wody podziemne i powierzchniowe. Działania dotyczące rozbudowy i modernizacji sieci wodociągowej, kanalizacji sanitarnej i deszczowej oraz budowy przydomowych oczyszczalni ścieków są inwestycjami proekologicznymi i nie przyniosą negatywnych skutków. Rozbudowa oczyszczalni ścieków w Białaczowie i Żarnowie są inwestycjami, które w perspektywie długoterminowej również przyczynią się do poprawy warunków wodnych wód podziemnych i stanu sanitarnego wód powierzchniowych. Nie przewiduje się realizacji inwestycji, które byłyby potencjalnymi emitorami pól elektromagnetycznych i miałyby znaczący wpływ na tereny zabudowy mieszkaniowej oraz miejsca dostępne dla ludności. Prognoza oddziaływania na środowisko „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Opoczyńskiego na lata 2016-2019 z perspektywą do roku 2023” znych na tereny zabudowy mieszkaniowej oraz miejsca dostępne dla ludności elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów. Ochrona przed niekorzystnym działaniem pola elektromagnetycznego polega na zapewnieniu jak najlepszego stanu środowiska naturalnego poprzez: • utrzymanie poziomów elektromagnetycznego promieniowania niejonizującego poniżej dopuszczalnego lub co najwyżej na poziomie dopuszczalnym, • zmniejszenie poziomu elektromagnetycznego promieniowania niejonizującego co najmniej do dopuszczalnych, gdy nie są one dotrzymane. gleba Ochrona gleby zmierza do zmniejszania uciążliwości działań człowieka na środowisko, ale także do renaturalizacji terenów już zniszczonych i przywracania ponownie ich funkcji przyrodzie. gospodarkę odpadami Powiat opoczyński według „Planu gospodarki odpadami dla województwa łódzkiego” należy do Regionu 3, w związku z czym odpady, wytworzone na jej terenie, mogą być przewożone do regionalnych instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych (RIPOK) w: Pukininie, Płoszowie i Lubochni Górkach. Od 1 lipca 2013 roku weszły w życie przepisy o przejęciu obowiązków gospodarowania odpadami przez gminy i ponoszenia opłat przez wytwórców. Zorganizowany system gospodarki odpadami w gminie zapewnia odbiór odpadów komunalnych zmieszanych i zbieranych selektywnie, odpadów niebezpiecznych. Odpady wywożone są poza teren gminny do unieszkodliwiania (odpady niebezpieczne) lub wykorzystania gospodarczego. klimat - poziom hałasu Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnie 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. z 2014 r. poz. 112) określa normy powodowanego przez poszczególne grupy źródeł hałasu. 65 W chwili obecnej działające na terenie powiatu stacje elektroenergetyczne są obiektami ogrodzonymi, gdzie nie występują przekroczenia dopuszczalnych norm promieniowania elektromagnetycznego. Pola elektromagnetyczne emitowane przez urządzenia zamykają się w granicach obiektu i nie wpływają niekorzystnie na otoczenie. Nie przewiduje się lokalizacji urządzeń, które miałyby większy wpływ na promieniowanie elektromagnetyczne dla mieszkańców niż obecnie istniejące. Inwestycje realizowane na terenach zurbanizowanych przewidują, w niektórych przypadkach, naruszenie warstwy ziemi na etapie prowadzenia prac i uporządkowanie terenu po ich zakończeniu (np. przy budowie ciągów komunikacyjnych, inwestycji liniowych). W ramach "Programu Ochrony Środowiska..." planuje się zamknięcie i rekultywację Gminnego Składowiska Odpadów Komunalnych w Sławnie Kolonii. W czasie realizacji inwestycji powstawać będą odpady (głównie budowlane), które na miejscu powinny być poddawane segregacji i magazynowane w odpowiednio przeznaczonych do tego celu pojemnikach, w specjalnie wyznaczonych do tego celu miejscach. Należy zaznaczyć, że racjonalna gospodarka oraz prowadzenie selektywnej zbiórki i odzysk surowców, według zasady "zaśmiecający płaci", stanie się przyczyną poprawy jakości środowiska. Transportem i odbiorem odpadów zajmują sie wyspecjalizowane firmy na podst. umów z Gminami. W czasie eksploatacji oczyszczalni powstawać będą odpady w postaci osadu. Osad nadmierny będzie mechanicznie odwadniany, wapnowany i kierowany do laguny osadniczej, a następnie wywożony z terenu oczyszczalni. „Program Ochrony Środowiska…” nie przewiduje inwestycji o tak szerokim zakresie, które miałyby znaczący wpływ na zmianę klimatu powiatu i jej otoczenia. Najbardziej uciążliwe dla otoczenia będą prace związane z prowadzeniem prac ziemnych i budowlanych , np. modernizacja dróg, budowa nowych obiektów. Roboty drogowe o dużej koncentracji sprzętu budowlanego powodują istotne pogorszenie klimatu akustycznego w otoczeniu miejsca Prognoza oddziaływania na środowisko „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Opoczyńskiego na lata 2016-2019 z perspektywą do roku 2023” ich realizacji nawet do 25 m - 83,4 dB(A), 50 m - 73,7 dB(A), 100 m - 58,3 dB(A), 200 m - 48,9 dB(A). Po przeprowadzeniu inwestycji uciążliwości nie będę już takie znaczne. Poziom hałasu w czasie realizacji innych inwestycji jest zależny od skali inwestycji, jej usytuowania i przebiegu prac - w chwili obecnej trudny do przeanalizowania. W przypadku realizacji zadań, takich jak modernizacja dróg, na etapie eksploatacji inwestycji zmniejszą się niekorzystne oddziaływania hałasu na ludzi i poziomy imisji hałasu, zwłaszcza w otoczeniu zabudowy mieszkaniowej. ryzyko wystąpienia poważnych awarii Przez pojęcie poważnych awarii rozumie się zdarzenie, w szczególności emisję, pożar lub eksplozję powstałą w trakcie procesu przemysłowego, magazynowania, lub transportu w których występuje jedna lub więcej niebezpiecznych substancji prowadzące do natychmiastowego powstania zagrożenia życia lub zdrowia ludzi lub środowiska lub powstania takiego zagrożenia z opóźnieniem. W celu przeciwdziałania poważnym awariom organy Inspekcji Ochrony Środowiska: prowadzą kontrole podmiotów, których działalność może stanowić przyczynę powstania poważnej awarii, prowadzą szkolenia dla organów administracji oraz podmiotów w/w, badają przyczyny powstawania oraz sposoby likwidacji skutków poważnych awarii dla środowiska, prowadzą rejestr zakładów o zwiększonym i dużym ryzyku, w rozumieniu przepisów o ochronie środowiska, prowadzą rejestr poważnych awarii. Zadania w ramach projektu POŚ zmierzają do poprawy stanu infrastruktury technicznej, żeby zmniejszyć ryzyko awarii i niekorzystnych skutków dla środowiska, np. wycieku substancji ropopochodnych lub niebezpiecznych na drogach. W związku z powyższym, w wyniku realizacji działań inwestycyjnych powinno zmniejszyć się zagrożenie poważną awarią, a w przypadku jej wystąpienia oddziaływanie na zdrowie i życie ludzi oraz na środowisko powinno się zminimalizować. Oddziaływanie inwestycji na ludzi: Element zdrowie i życie ludzi Oddziaływanie inwestycji Większość zadań przewidzianych do realizacji na terenie gminy będzie miała pozytywny wpływ na zdrowie i życie ludzi, ponieważ w ich wyniku zmniejszą się niekorzystne oddziaływania np. zmniejszenie uciążliwości hałasu czy emisji spalin w wyniku modernizacji dróg, oszczędne gospodarowanie wodą w wyniku przeprowadzenia inwestycji rozbudowy sieci wodociągowej i kanalizacyjnej oraz budowy przydomowych oczyszczalni ścieków, oszczędność ciepła w wyniku termomodernizacji i wymiany źródeł ciepła, powstawanie miejsce do rekreacji i wypoczynku, wykorzystanie odnawialnych źródeł energii itp. Projekty przewidziane do realizacji na terenie gminy nie będę miały znaczącego oddziaływania na zdrowie i życie ludzi, ponieważ są to zadania głównie budowlane, odbywające się z zamkniętym, zazwyczaj niewielkim obszarze, ograniczające swoje oddziaływanie do danego obiektu, terenu lub jego najbliższego otoczenia. Przy zachowaniu przepisów BHP oraz postępowania przy prowadzeniu inwestycji budowlanych nie powinno dojść do sytuacji, w których narażone byłoby zdrowie i życie ludzi. 66 Prognoza oddziaływania na środowisko „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Opoczyńskiego na lata 2016-2019 z perspektywą do roku 2023” 7. Potencjalne zmiany stanu środowiska w przypadku braku realizacji POŚ Prawidłowo realizowany rozwój przestrzenny powiatu powinien uwzględniać ochronę środowiska naturalnego oraz eliminować wszystkie zagrożenia mogące zakłócić jego funkcjonowanie. Część obiektów i form zagospodarowania przestrzeni, w stosunku do których przewidziano zadania inwestycyjne zapisane w „Programie Ochrony Środowiska …”, już istnieje. Obecny dokument uwzględnia głównie zmiany dotyczące podniesienia atrakcyjności terenów powiatu oraz aktywizacji obszarów, zarówno w aspekcie gospodarczym, społecznym, jak i środowiskowym. Potencjalne zmiany stanu środowiska, jakie mogłyby mieć miejsce w przypadku braku realizacji ustaleń "Programu..." to: • pogorszenie jakości wód powierzchniowych i podziemnych, • postępująca degradacja gleb, • postępująca degradacja zasobów przyrodniczych oraz walorów kulturowych, • degradacja walorów krajobrazu, • pogorszenie jakości powietrza, • wzrost zużycia surowców i wody, • pogorszenie jakości życia mieszkańców. Należy zatem przyjąć, że ewentualne negatywne skutki dla środowiska byłyby większe przy braku realizacji zamierzeń omawianego dokumentu. Ponadto, z uwagi na fakt konieczności dostosowania zapisów „Programu…” do obecnych przepisów i norm prawnych, nie byłoby zasadne zaniechanie realizacji postanowień omawianego dokumentu. Zaniechanie działań negatywnie wpływałoby na dalszy rozwój przestrzenny powiatu, a co za tym idzie także na rozwój społeczny i gospodarczy – zmniejszenie atrakcyjności powiatu. 8. Propozycje rozwiązań służących zapobieganiu, ograniczaniu lub kompensacji przyrodniczej negatywnych oddziaływań na środowisko w związku z realizacją projektu POŚ dla powiatu opoczyńskiego Projekt „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Opoczyńskiego na lata 2016-2019 z perspektywą do roku 2023” zawiera ustalenia, których bezpośrednim celem nie jest podnoszenie jakości, czy też ochrona istniejących zasobów środowiska. Założenia, a także i działania, zawarte w omawianym dokumencie realizują te zagadnienia pośrednio, a efekty prośrodowiskowe nie są głównym celem planowanych zapisów omawianego dokumentu i są jednym z wielu innych efektów realizacji założonych celów. W „Programie…” nie zawarto zapisu zadania, które stanowiłoby bezpośrednie zagrożenia dla stanu środowiska naturalnego, a służyłaby osiągnięciu innego rodzaju celów. Do przedsięwzięć realizowanych w ramach POŚ, które mogą negatywnie oddziaływać na środowisko należą przede wszystkim na etapie budowy inwestycje w zakresie infrastruktury komunalnej: wodociągi, kanalizacja, a także w fazie realizacji i eksploatacji drogi. 67 Prognoza oddziaływania na środowisko „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Opoczyńskiego na lata 2016-2019 z perspektywą do roku 2023” Negatywne oddziaływanie tych inwestycji na środowisko można ograniczyć do racjonalnego poziomu poprzez dobrze przemyślany wybór lokalizacji, ponieważ skala wywoływanych przez nie przekształceń środowiska zależeć będzie w znacznym stopniu od lokalnych uwarunkowań. Ponadto prawidłowy projekt, uwzględniający potrzeby ochrony środowiska zarówno na etapie budowy jaki i w fazie eksploatacji inwestycji pozwoli także ograniczyć te oddziaływania. Do rozwiązań zapobiegających lub ograniczających ewentualne negatywne oddziaływania na środowisko należą: • zminimalizowanie konieczności wycinki drzew związanych z nowymi inwestycjami – lokalizacja inwestycji powinna w jak najmniejszym stopniu odbywać sie kosztem istniejącego drzewostanu • zapobieganie powstawaniu oraz niewłaściwemu postępowaniu z powstałymi odpadami w trakcie prowadzenia prac inwestycyjnych oraz w fazie eksploatacji • zapobieganie zwiększonej emisji hałasu w związku z prowadzeniem prac – korzystanie z nowoczesnych maszyn w dobrym stanie technicznym, ograniczenie działań do pory dziennej • wprowadzania nasadzeń w obszarach o zwiększonym ruchu kołowym, w celu ochrony przed hałasem komunikacyjnym, związanym np. ze zwiększeniem presji turystycznej, • w czasie realizacji inwestycji prawidłowe zabezpieczenie techniczne sprzętu i placu budowy, w tym zwłaszcza w miejscach styku z ekosystemami szczególnie wrażliwymi na zmiany warunków siedliskowych • stosowanie odpowiednich technologii, materiałów i rozwiązań konstrukcyjnych • prowadzenie kontroli zakładów przemysłowych w zakresie emisji zanieczyszczeń powietrza, ścieków • dostosowanie terminów prac do terminów rozrodu zwierząt • maskowanie elementów dysharmonijnych dla krajobrazu • monitoring stanu środowiska i zagrożeń awariami. W stosunku do konkretnych inwestycji należy przewidzieć odrębne działania zapobiegające naruszeniom zasobów środowiskowych. I tak: • realizacja zadań budowy sieci wodociągowej i kanalizacyjnej oraz modernizacji oczyszczalni ścieków(przeprowadzenie koncepcji rozbudowy sieci i instalacji zgodnie z warunkami ukształtowania terenu i rzeczywistymi potrzebami długoterminowymi, odpowiednie zabezpieczenie terenu prac ziemnych, właściwe postępowanie ze sprzętem, powstałymi odpadami, przestrzeganie dziennej pory prowadzenia prac, odtworzenie szaty roślinnej naruszonej w czasie budowy) • realizacja zadań budowy dróg (dopasowanie technologii, zabezpieczenie spływu wód z nawierzchni jezdny, tworzenie kanalizacji opadowej, odpowiednie zabezpieczenie terenu prac ziemnych, odpowiednie zabezpieczenie krzyżujących się instalacji, właściwe postępowanie ze sprzętem, powstałymi odpadami, przestrzeganie dziennej pory prowadzenia prac, odtworzenie szaty roślinnej naruszonej w czasie budowy, sporządzenie na etapie planów przejść dla zwierząt) • realizacja zadania usuwania azbestu (stosowanie się do przepisów BHP oraz przepisów związanych z właściwą rozbiórką, składowaniem i wywozem materiałów zawierających azbest, wykonywania zadania przez wyspecjalizowane podmioty) • termomodernizacja budynków (wykonanie poza okresem lęgowym ptaków gniazdujących w budynkach, wykonanie inwentaryzacji gniazd zastałych na budynku 68 Prognoza oddziaływania na środowisko „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Opoczyńskiego na lata 2016-2019 z perspektywą do roku 2023” i umieszczenie na budynku budek lub pozostawienie miejsc w tynku dla gniazdujących ptaków). Prace budowlane wykonane w uzgodnieniu z Regionalną Dyrekcją Ochrony Środowiska, Inspektorem Sanitarnym oraz Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków wyeliminują ewentualny negatywny wpływ inwestycji na środowisko, obszary i obiekty chronione. Projekt „Programu…” nie zawiera rozwiązań służących kompensacji ewentualnych negatywnych oddziaływań na środowisko. Ze względu na specyfikę terenu, który jest przedmiotem opracowania, a także ze względu na specyfikę proponowanych działań, braku rozwiązań służących kompensacji przyrodniczej nie można jednak oceniać jako wady opracowania, gdyż nie przewiduje się w wyniku jego realizacji powstania istotnych sytuacji konfliktowych. W wyniku realizacji ustaleń „Programu…” nie zaistnieją straty w obszarach chronionych położonych w granicach powiatu i jego sąsiedztwie. 9. Rozwiązania alternatywne, zapobiegające, ograniczające lub kompensujące ewentualne negatywne oddziaływania na środowisko projektu POŚ dla powiatu opoczyńskiego Projekt POS dla Powiatu Opoczyńskiego nie jest konkretnym opracowaniem określającym szczegółowo planowane działania na terenie powiatu. Jak wykazano w powyższych rozdziałach większość zaproponowanych do realizacji przedsięwzięć ma pozytywny wpływ na środowisko i proponowanie rozwiązań alternatywnych nie ma uzasadnienia. Ponadto dokument przedstawia ogólne propozycje inwestycji i w związku z tym brak jest możliwości precyzyjnego określenia działań alternatywnych dla wskazanych działań. Skutki środowiskowe podejmowanych działań silnie zależą od lokalnej chłonności środowiska lub od występowania w rejonie realizacji przedsięwzięcia tzw. obszarów wrażliwych, dlatego przy niektórych inwestycjach należy rozważać warianty alternatywne tak aby wybrać ten, który w najmniejszym stopniu będzie negatywnie oddziaływać na środowisko. Jako warianty alternatywne przedsięwzięcia można rozważać: • warianty lokalizacji • warianty konstrukcyjne i technologiczne • warianty organizacyjne • wariant niezrealizowania inwestycji tzw. wariant „0”. Wariant „0” nie oznacza, że nic się nie zmieni, ponieważ brak realizacji inwestycji może także powodować konsekwencje środowiskowe. W przypadku realizacji jakichkolwiek inwestycji (np. w infrastrukturze technicznej) możliwe jest osłabienie poszczególnych komponentów środowiska w trakcie jej realizacji, ale po jej przeprowadzeniu szkody automatycznie zostaną naprawione. Oceniając wpływ na różne elementy środowiska należy zauważyć, że zmiany pozytywne będą istotne i zauważalne, podczas gdy prognozowane zmiany negatywne będą raczej o niewielkiej skali oddziaływania. Dlatego też, w tym kontekście, trudno wskazywać rozwiązania alternatywne. Ponadto przed przeprowadzaniem konkretnej inwestycji, inwestor zobowiązany jest do przeprowadzenia oceny możliwości lokalizacyjnych, zdobycia wymaganych prawem pozwoleń oraz wykonanie oceny oddziaływania na środowisko (jeśli istnieje taka 69 Prognoza oddziaływania na środowisko „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Opoczyńskiego na lata 2016-2019 z perspektywą do roku 2023” konieczność) wraz z przedstawieniem rozwiązań alternatywnych, ograniczających lub kompensujących poniesione straty środowiskowe. POŚ jest koncepcją spójną, pozwalającą osiągnąć efekt synergii. Wprowadzenie rozwiązań alternatywnych na obecnym etapie kwestionowałoby całość wizji przebudowy/rozwoju terenu powiatu. 10. Niedostatki i braki materiałów utrudniające ocenę szkodliwego oddziaływania na środowisko ustaleń projektowanego dokumentu W trakcie opracowywania "Prognozy..." nie stwierdzono istotnych niedostatków lub braków materiałów, które ograniczyłyby możliwość jej wykonania. W trakcie prac nad projektem POŚ opierano się na wszelkich dostępnych materiałach dotyczących opracowania diagnozy stanu obecnego powiatu oraz na dokumentach planistycznych gmin należących do powiatu. Podczas wdrażania POŚ zakłada się wykorzystanie obecnie znanych i używanych metod, technik, technologii. Dlatego też schematy: oceny, wdrażania, ewaluacji, monitoringu jego wskaźników, komunikacji społecznej i finansowania POŚ zostały nakreślone. 11. Informacje o możliwym transgranicznym oddziaływaniu na środowisko Obowiązek rozważania możliwości transgranicznego oddziaływania na środowisko planowanych przedsięwzięć wynika z Konwencji o ocenach oddziaływania na środowisko w kontekście transgranicznym, sporządzonej w Espoo dnia 25 lutego 1991 roku. Specjalnej analizie powinny podlegać inwestycje zlokalizowane blisko granic, a także te realizowane dalej, ale ze względu na rozmiar przedsięwzięcia mogące powodować znaczące emisje lub zmiany w środowisku. Powiat Opoczyńskie nie jest położony w obszarze przygranicznym, a realizacja POŚ dla Powiatu Opoczyńskiego nie tworzy żadnych konsekwencji dla ewentualnych skutków środowiskowych, których charakter mógłby posiadać znaczenie transgraniczne. Skala przedsięwzięć zaproponowanych do realizacji w ramach Programu ma charakter regionalny i ewentualne negatywne oddziaływanie tych przedsięwzięć będzie miało zasięg lokalny. Na etapie prognozy stwierdzono, że realizacja Programu nie wskazuje na możliwość negatywnego transgranicznego oddziaływania na środowisko, mogącego objąć terytorium innych państw. 70 Prognoza oddziaływania na środowisko „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Opoczyńskiego na lata 2016-2019 z perspektywą do roku 2023” 12. Metody wykorzystane przy opracowaniu prognozy Przy opracowywaniu Prognozy oddziaływania na środowisko dla POŚ dla Powiatu Opoczyńskiego posłużono się następującymi metodami: • aby w pełni ocenić czy poddawany prognozie dokument zawiera elementy zapewniające ochronę środowiska kierujące się zasadą zrównoważonego rozwoju zbadano zgodność POŚ z dokumentami strategicznymi wyższego szczebla (wspólnotowych, krajowych, wojewódzkich), • przeprowadzono analizę zgodności dokumentu z innymi dokumentami strategicznymi obowiązującymi na terenie powiatu, • w bezpośrednim badaniu prognozy oddziaływania na środowisko dokumentu POŚ posłużono się metodą sporządzenia matrycy interakcji: wpływ danej inwestycji na poszczególne komponenty środowiska naturalnego oznaczono określonym symbolem. Ocenę oddziaływania na środowisko przeprowadzono według następującego schematu: Schemat określenie zagadnień oceny oddziaływania na środowisko ↓ identyfikacja stanu elementów środowiska, potencjalnie wrażliwych na zmiany w wyniku realizacji projektu Programu ↓ identyfikacja kierunków działań, które mogą wpłynąć na stan środowiska ↓ sporządzenie matrycy przedstawiającej w skondensowanej postaci obszary zależności w rozbiciu na poszczególne jego komponenty Prognoza oddziaływania na środowisko dla aktualizacji Programu Ochrony Środowiska została opracowana na podstawie zapisów ustawy Prawo ochrony środowiska i ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. Przy sporządzaniu niniejszej prognozy wykorzystano również informacje udostępnione przez GUS, WIOŚ w Łodzi, Urzędu Marszałkowskiego w Łodzi, RZGW w Łodzi, Starostwa Powiatowego w Opocznie, Urzędu Gminy Białaczów, Urzędu Gminy Mniszków, Urzędu Gminy Paradyż, Urzędu Gminy Poświętne, Urzędu Gminy Sławno, Urzędu Gminy Żarnów, Urzędu Gminy i Miasta Drzewica, Urzędu Miasta i Gminy Opoczno, przedsiębiorców, a także posiadaną wiedzę i doświadczenia w zakresie ocen oddziaływania na środowisko przedsięwzięć związanych z gospodarką odpadami. Analizie poddano aktualny i prognozowany stan gospodarki odpadami i ochrony środowiska na terenie powiatu oraz proponowane kierunki działań w tym zakresie. 71 Prognoza oddziaływania na środowisko „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Opoczyńskiego na lata 2016-2019 z perspektywą do roku 2023” 13. Metody analizy realizacji postanowień projektu POŚ Projekt POŚ dla powiatu opoczyńskiego określa zasady oceny i monitorowania efektów jego realizacji. W ramach każdego priorytetu zaproponowano wskaźniki ilościowe i jakościowe, które pozwolą określić stopień realizacji poszczególnych działań i związane z tym zmiany w środowisku. Dla każdego wskaźnika określono także źródło pozyskiwania danych do weryfikacji, co znacznie ułatwi ich uzyskanie. Ocena realizacji Programu na podstawie wyznaczonych wskaźników dokonywana będzie co dwa lata. W ramach prac nad Prognozą dokonano ich oceny i weryfikacji. Zamieszczone w Programie propozycje wskaźników monitorowania jego realizacji są właściwe i pozwalają w pełni ocenić zmiany jakie nastąpią w środowisku w wyniku jego realizacji. 14. Streszczenie w języku niespecjalistycznym Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Programu ochrony środowiska dla Powiatu Opoczyńskiego na lata 2016-2019 z perspektywą do roku 2023”, została opracowana zgodnie z ustawą „Prawo ochrony środowiska” a także ustawą z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (t.j. Dz. U. z 2016, poz. 353) i stanowi element procedury postępowania w sprawie oceny oddziaływania tego dokumentu na środowisko przyrodnicze regionu. Zakres merytoryczny prognozy wynika z art. 51 ust. 2 w/w ustawy. Celem prognozy jest identyfikacja potencjalnych oddziaływań skutków wykonania POŚ na środowisko i stwierdzenie czy realizacja proponowanych zadań sprzyjać będzie ochronie środowiska i zrównoważonemu rozwojowi. W projekcie POŚ dla Powiatu Opoczyńskiego przyjęto 3 cele strategiczne: • poprawa stanu środowiska naturalnego na terenie powiatu w poszczególnych jego obszarach • ochrona i minimalizacja zagrożeń dla istniejących zasobów przyrodniczych • zachowanie zasad zrównoważonego rozwoju gospodarczego i społecznego i zdefiniowano 9 celów strategicznych w ramach których wyznaczono programy działania. Realizacja programów założonych w obrębie poszczególnych celów strategicznych przyczyni się do: - ogólnej poprawy stanu środowiska naturalnego w powiecie, - poprawy jakości wód, - poprawy stanu powietrza, - ochrony gleb, - zmniejszenia hałasu, - ochrony przed promieniowaniem elektromagnetycznym, - usprawnienia gospodarki odpadami. Dla realizacji zamierzeń inwestycyjnych i organizacyjnych konieczne jest pozyskanie przez władze Powiatu i poszczególnych gmin wsparcia zewnętrznego. Dla osiągnięcia wyznaczonych celów opracowano programy działania w poszczególnych obszarach i przyporządkowano im szczegółowe zadania, planowane do realizacji jako zadania priorytetowe (na lata 2016-2019) oraz zadania długofalowe (na lata 2020-2023). W prognozie przeprowadzono analizę stanu aktualnego środowiska naturalnego w Powiecie oraz analizę zagrożeń dla jego poszczególnych komponentów. 72 Prognoza oddziaływania na środowisko „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Opoczyńskiego na lata 2016-2019 z perspektywą do roku 2023” W Prognozie przeanalizowano możliwy wpływ wskazanych do realizacji w POŚ zadań na następujące elementy: obszary Natura 2000, różnorodność biologiczną, ludzi, zwierzęta i rośliny, wodę, powietrze, powierzchnię ziemi i gleby, przyrodę i krajobraz. Przewidywane znaczące oddziaływania na środowisko (bezpośrednich, pośrednich, wtórnych, skumulowanych, krótkoterminowych, średnioterminowych, długoterminowych i stałych i chwilowych) przedstawione zostały w podziale na poszczególne grupy zadań. Ponadto wykazano wpływ inwestycji na zdrowie ludzi, zasobność GZWP oraz na poszczególne formy ochrony przyrody występujące na terenie Powiatu Opoczyńskiego. Na żaden z powyższych komponentów inwestycje w ramach POŚ nie będą wpływać znacząco negatywnie. Przy tak przeprowadzonej ocenie możliwe było generalne określenie potencjalnych niekorzystnych skutków środowiskowych związanych z realizacją poszczególnych zadań. Ponadto oceny tej dokonano przede wszystkim pod kątem oddziaływania na środowisko w fazie eksploatacji, zakładając, że uciążliwości występujące w fazie budowy z reguły mają charakter przejściowy. Potencjalne krótkoterminowe oddziaływania na zasoby środowiska mogą być związane z fazą realizacji inwestycji: - budowa przyłączy wodociągowych i kanalizacyjnych do obiektów, - usuwanie azbestu z obiektów i instalacji budowlanych, - przebudowa dróg, - termomodernizacja budynków. Dla większości przedsięwzięć przewidywanych do realizacji w Programie bezpośrednie oddziaływanie na środowisko będzie lokalne i krótkotrwałe. Oddziaływania te mogą być także znacznie ograniczone poprzez wybór odpowiedniej lokalizacji, właściwą realizację oraz użytkowanie inwestycji. W przypadku realizacji zaplanowanych inwestycji na trenach cennych przyrodniczo, należy szczegółowo rozważyć wszystkie oddziaływania. Ponadto przy realizacji inwestycji wpływających na środowisko długoterminowo (np. budowa zbiorników małej retencji, itp.) należy przeprowadzić szczegółowe rozpoznanie ich wpływu na środowisko oraz przeanalizować konieczność ich przeprowadzenia przy jednoczesnym wzięciu pod uwagę potrzeb wyższego rzędu np. wyeliminowanie powodzi i zalewanie gospodarstw przez wody rzeczne w przypadku braku zbiornika retencyjnego. Większość proponowanych do realizacji przedsięwzięć w ramach POŚ ma pozytywny wpływ na środowisko i proponowanie rozwiązań alternatywnych nie ma uzasadnienia. Ponadto dokument przedstawia ogólne propozycje przedsięwzięć i w związku z tym brak jest możliwości precyzyjnego określenia działań alternatywnych dla wskazanych działań. Na etapie prognozy stwierdzono, że realizacja Programu nie wskazuje na możliwość negatywnego transgranicznego oddziaływania na środowisko, mogącego objąć terytorium innych państw. Szczegółowa analiza oddziaływań na środowisko poszczególnych inwestycji możliwa będzie na etapie wydawania decyzji środowiskowej. W przypadku, gdy POŚ dla Powiatu Opoczyńskiego nie zostanie wdrożony prowadzić to może do pogłębiania się problemów w zakresie ochrony środowiska, co negatywnie wpływać będzie na zdrowie mieszkańców a także przyczyni się do degradacji zasobów przyrodniczych oraz walorów kulturowych. Przeprowadzona analiza i ocena wszystkich założonych kierunków działań w POŚ pozwala na stwierdzenie, że generalnie ich realizacja spowoduje poprawę jakości środowiska, zachowanie różnorodności biologicznej oraz dziedzictwa przyrodniczo-kulturowego, a także wpłynie na ograniczanie zużywania zasobów środowiskowych. 73