Wielokryterialne wspomaganie decyzji w gospodarowaniu

Wielokryterialne wspomaganie decyzji w gospodarowaniu przestrzenią
Autor: Andrzej Kobryń
Gospodarowanie przestrzenią odbywa się w warunkach sprzeczności interesów różnych grup
społecznych, a problem wyboru optymalnych rozwiązań przestrzennych wymaga uwzględnienia
szeregu różnych kryteriów oceny wielu alternatywnych rozwiązań. Rozwiązywanie różnych
problemów z tym związanych wymaga z jednej strony maksymalizacji efektów przy danych zasobach
przestrzeni, z drugiej zaś – minimalizacji nakładów w przestrzeni w celu osiągnięcia zamierzonych
efektów. Narzędziem stanowiącym efektywne wsparcie tych zadań mogą być metody
wielokryterialnego wspomagania decyzji (MCDM – od ang. Multi Criteria Decision Making lub MCDA
– od ang. Multi Criteria Decision Analysis).
Opracowanie przybliża czytelnikom niezbędną wiedzę z zakresu wielokryterialnego wspomagania
decyzji, obejmując opis różnych metod MCDM/MCDA. Rozszerzenie wiedzy teoretycznej stanowią
liczne przykłady ilustrujące praktyczne wykorzystanie tych metod. Wartościowym uzupełnieniem
książki jest prezentacja dostępnego oprogramowania dedykowanego wybranym metodom
wielokryterialnym (czego nie zawierają inne polskie publikacje z tej dziedziny).
Książka jest adresowana głównie do studentów kierunku Gospodarka przestrzenna i wszystkich osób
zajmujących się zawodowo zadaniami związanymi z gospodarowaniem przestrzenią, aczkolwiek może
stanowić źródło wiedzy również dla specjalistów z innych dziedzin.
Spis treści:
WSTĘP
1. WIELOKRYTERIALNE PROBLEMY DECYZYJNE W GOSPODAROWANIU PRZESTRZENIĄ
1.1. Uwarunkowania
1.2. Kryteria decyzyjne i ograniczenia wyboru
1.3. Podsumowanie
2. NARZĘDZIA I METODY WIELOKRYTERIALNEGO WSPOMAGANIA DECYZJI
2.1. Ogólna charakterystyka
2.2. Procedury rozwiązywania problemów decyzyjnych
2.3. Preferencje i ich modelowanie
2.4. Oceny i sposoby ich normalizacji
2.5. Wagi i sposoby wagowania
2.5.1. Wyznaczanie wag metodą entropii
2.5.2. Wyznaczanie wag metodą Simosa
2.5.3. Zmodyfikowana metoda Simosa
2.6. Grupowe wspomaganie decyzji
2.7. Analiza wrażliwości
2.8. Mapy poznawcze
2.9. Przegląd metod wielokryterialnych
3. METODY BAZUJĄCE NA FUNKCJI UŻYTECZNOŚCI
3.1. Metoda MAUT
3.2. Metoda AHP
3.3. Metoda DEMATEL
3.4. Podsumowanie
4. METODY BAZUJĄCE NA RELACJACH PRZEWYŻSZANIA
4.1. Informacje wstępne
4.2. Rodzina metod ELECTRE
4.2.1. Metody ELECTRE I
4.2.2. Metoda ELECTRE III
4.3. Rodzina metod PROMETHEE
4.3.1. Procedura obliczeniowa w metodach PROMETHEE
4.3.2. Tworzenie rankingów w metodach PROMETHEE
4.4. Podsumowanie
5. INNE METODY WSPOMAGANIA DECYZJI
5.1. Metody odległościowe
5.1.1. Metoda TOPSIS
5.1.1.1. Klasyczna wersja metody TOPSIS
5.1.1.2. Przedziałowa wersja metody TOPSIS
5.1.1.3. Rozmyta wersja metody TOPSIS
5.1.2. Metoda VIKOR
5.2. Inne metody rankingowe
5.2.1. Metoda Bordy
5.2.2. Zmodyfikowana metoda Bordy
5.2.3. Uogólniona metoda Bordy
5.2.4. Metoda Condorceta
5.2.5. Metoda Copelanda
5.2.6. Metoda Bernardo
5.2.7. Metoda Arrowa-Raynauda
5.3. Metody wskaźnikowe
5.4. Podsumowanie
6. PRAKTYCZNE ASPEKTY ANALIZ WIELOKRYTERIALNYCH
6.1. Dobór metody analizy
6.2. Kryteria oceny wariantów decyzyjnych
6.3. Oprogramowanie do metod wielokryterialnych
6.3.1. Oprogramowanie do metody MAUT
6.3.2. Oprogramowanie do metody AHP 2
6.3.3. Oprogramowanie do metody PROMETHEE
6.3.4. Oprogramowanie do metody TOPSIS
7. DANE PRZESTRZENNE W PROCESIE DECYZYJNYM
7.1. Systemy informacji przestrzennej i infrastruktura informacji przestrzennej
7.2. Zasoby danych przestrzennych przydatne w procesie decyzyjnym
7.3. Technologia GIS w procesie decyzyjnym
7.4. Integracja metod wielokryterialnych oraz GIS
8. PRZYKŁADY ZASTOSOWAŃ METOD WIELOKRYTERIALNYCH W GOSPODAROWANIU
PRZESTRZENIĄ
8.1. Wybór lokalizacji osiedla mieszkaniowego
8.2. Wybór sposobu rewitalizacji obszarów poprzemysłowych
8.3. Wybór przebiegu obwodnicy miejscowości
8.4. Wybór lokalizacji składowiska odpadów komunalnych
LITERATURA
SŁOWNIK POJĘĆ I SKRÓTÓW
ZAŁĄCZNIKI
Załącznik 1. Skrócony przewodnik analizy metodą AHP
Załącznik 2. Podstawowe układy współrzędnych w Polsce
Załącznik 3. Charakterystyka numerycznych baz danych przestrzennych