Abonamenty medyczne dla pracowników

Abonamenty medyczne dla pracowników
Wpisany przez Andrzej Malinowski
Jak rozliczyć podatki w przypadku zakupienia tych abonamentów przez firmę?
Nasza firma przekazuje pracownikom nieodpłatne pakiety medyczne. Czy w związku z
najnowszymi zmianami ustawy o VAT przekazanie takie nie podlega opodatkowaniu podatkiem
VAT? Czy koszt takiego pakietu jest naszym kosztem podatkowym?
Zgodnie z zasadami ogólnymi, obowiązującymi w polskim prawie podatkowym, odnoszącymi
się do opodatkowania osób prawnych, za koszt uzyskania przychodów uznać możesz każdy
wydatek, o ile tylko został on poniesiony w celu osiągnięcia przychodu lub też zachowania albo
zabezpieczenia źródła przychodów (art. 15 ust. 1 ustawy o CIT). Dodatkowo wydatek taki nie
powinien także być wskazany w katalogu wydatków nieuznawanych za koszty podatkowe (art.
16 ust. 1 ustawy o CIT).
Wydatek na abonamenty medyczne przeznaczone dla pracowników spełnia ten warunek. Z
punktu widzenia pracodawcy wydatek taki przyczynia się bowiem do zapewnienia prawidłowego
stanu zdrowia pracowników. Nie ulega także wątpliwości, że zapewnienie właściwego stanu
zdrowia pracownikom Twojej firmy przyczynia się do jej poprawnego funkcjonowania i osiągania
przez nią przychodów. W konsekwencji należy więc uznać, że wydatek na abonament
medyczny dla pracowników stanowił będzie dla Twojej firmy koszt podatkowy.
1/7
Abonamenty medyczne dla pracowników
Wpisany przez Andrzej Malinowski
Stanowisko takie podzielane jest także przez organy podatkowe. Dla przykładu przytoczyć
można chociażby interpretację prawa podatkowego wydaną przez Dyrektora Izby Skarbowej w
Katowicach z 13 grudnia 2010 r. (sygn. IBPBI/2/423-1160/10/PC).
O ile kwestia zaliczania wydatku na abonament medyczny dla pracowników do kosztów
podatkowych nie jest przedmiotem większych kontrowersji, o tyle bardziej problematyczne jest
rozstrzygnięcie, czy wydatek taki, sfinansowany przez pracodawcę, stanowi składnik dochodu
pracownika do opodatkowania.
Zgodnie z przepisami prawa podatkowego (art. 10 ust. 1 ustawy o PIT) źródłem przychodów
jest m.in. stosunek pracy. Zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy o PIT, za przychody ze stosunku
pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w
naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych świadczeń. Zgodnie z
kolei z brzmieniem art. 12 ust. 3 ustawy o PIT, wartość pieniężną nieodpłatnych świadczeń lub
świadczeń częściowo odpłatnych ustala się na zasadach określonych w art. 11 ust. 2-2b.
Zgodnie z przywołanymi przepisami (art. 11 ust. 2a pkt 2 ustawy o PIT) w przypadku usług
zakupionych wartość nieodpłatnego świadczenia ustala się według ceny zakupu.
Chociaż nie precyzujesz tego w swoim pytaniu, uznajmy, że wykupiony przez Twoją firmę
pakiet medyczny jest skonstruowany na zasadach standardowych obowiązujących na rynku
usług medycznych - to znaczy jest to abonament obejmujący pracowników określonych w
umowie z placówką medyczną, przy czym opłata za usługę jest niezależna od faktycznego
skorzystania przez pracownika z danej usługi. Powyższe wskazywałoby na to, iż z tytułu
sfinansowania przez pracodawcę pakietu medycznego dla pracowników nie otrzymują oni
przysporzenia majątkowego podlegającego opodatkowaniu, ponieważ nie można
zidentyfikować, czy pracownik objęty pakietem medycznym rzeczywiście z usługi wykupionej
przez Twoją firmę skorzystał.
2/7
Abonamenty medyczne dla pracowników
Wpisany przez Andrzej Malinowski
Organy są innego zdania...
Niemniej jednak nie można nie zauważyć, że stanowiska tego nie podzielają organy podatkowe,
które konsekwentnie stoją na stanowisku, że w przypadku opłacenia abonamentu medycznego
na rzecz pracownika uzyskuje on przychód podatkowy polegający na samej tylko możliwości
skorzystania z usługi medycznej sfinansowanej przez pracodawcę. Przy czym faktyczne
skorzystanie przez pracownika z takiej usługi nie ma, zdaniem organów - z podatkowego
punktu widzenia - znaczenia.
Stanowisko takie zostało wyrażone chociażby w interpretacji prawa podatkowego wydanej
przez Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy (sygn. ITPB2/415-969/10/ENB) w dniu 19
stycznia 2011 r.
Co na to sądy?
3/7
Abonamenty medyczne dla pracowników
Wpisany przez Andrzej Malinowski
Stanowisko takie zostało także potwierdzone przez NSA w uchwale z 24 maja 2010 r. (sygn. II
FPS 1/10), w której stwierdzono, że: „Sama możliwość skorzystania z usług medycznych
posiada istotny wymiar finansowy, czego dowodzi także szybko rosnąca popularność pakietów
medycznych. Gdyby pracownik ową możliwość chciał zapewnić sobie samodzielnie, musiałby
wykupić abonament, płacąc za niego częstokroć więcej, niż kwota wydatkowana przez
pracodawcę w przeliczeniu na jednego uprawnionego zatrudnionego. Nie budzi zatem
wątpliwości, że pracownik nabywający dzięki pracodawcy możliwość nieodpłatnego korzystania
z prywatnej opieki medycznej, otrzymuje przysporzenie majątkowe. Nie zmienia tego fakt, że z
perspektywy pracodawcy celem zapewnienia pracownikom opieki medycznej może być przede
wszystkim minimalizacja absencji oraz oszczędność czasu pracowników, które zmniejszają ich
efektywność. Korzyść jest bowiem obopólna, gdyż absencja pracownika może oznaczać dla
niego niższe pobory, a w skrajnych wypadkach utratę pracy. Nawet zaś zdrowy pracownik,
który nie korzysta z żadnej pomocy lekarskiej, pozbawiony jest gwarancji, że taki stan nie
ulegnie zmianie na skutek choroby, czy nieszczęśliwego wypadku.
W tym kontekście zapewniona przez pracodawcę opieka medyczna stanowi swoiste
zabezpieczenie przed określonym ryzykiem (...). W rezultacie pakiety wykupione przez
pracodawcę dla pracowników mieszczą się w zakresie pojęcia >>nieodpłatne świadczenie<<.
Skoro analizowane świadczenie pracodawcy na rzecz pracownika polega na zagwarantowaniu
mu możliwości bezpłatnego skorzystania z określonych usług medycznych, to pracownik
otrzymuje je w momencie, w którym po stronie centrum medycznego powstaje obowiązek
pozostawania w gotowości do świadczenia mu tych usług. Taką chwilą może być umieszczenie
zatrudnionego na liście uprawnionych lub wręczenie mu karty identyfikacyjnej pacjenta. Nie jest
nią natomiast sam moment skorzystania z danej usługi. Nie jest też możliwe dwukrotne
opodatkowanie - raz z momentem otrzymania możliwości korzystania z usług, drugi raz - z
chwilą faktycznego z nich skorzystania. To ostatnie stanowi bowiem realizację uprawnienia
wcześniej otrzymanego".
Nie cały abonament stanowi przychód podatkowy...
4/7
Abonamenty medyczne dla pracowników
Wpisany przez Andrzej Malinowski
Zwróć jednak uwagę, że w praktyce wykupywane przez pracodawców abonamenty medyczne
obejmują nie tylko badania medyczne, do zagwarantowania których zmuszają pracodawców
przepisy prawa (np. badania wstępne przed przystąpieniem pracownika do pracy, badania
okresowe itp.) ale także wiele innych badań medycznych, do wyboru przez pracownika. Z tej
perspektywy ważne jest przytoczenie brzmienia art. 21 ust. 1 pkt 11 ustawy o PIT, zgodnie z
którym wolne od opodatkowania są świadczenia rzeczowe i ekwiwalenty za te świadczenia,
przysługujące na podstawie przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy, jeżeli zasady ich
przyznawania wynikają z odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na
podstawie tych ustaw. Na podstawie tej regulacji wartość pakietu medycznego w zakresie, w
jakim obejmuje on badania obowiązkowe, nie stanowi przychodu podatkowego dla
pracowników.
Zauważył to Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy, który w przytoczonej już interpretacji
prawa podatkowego, stwierdził, że: „Zgodnie natomiast z art. 229 § 6 ustawy z 26 czerwca 1974
r. Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.) wstępne, okresowe i
kontrolne badania lekarskie są przeprowadzane na koszt pracodawcy. Pracodawca ponosi
ponadto inne koszty profilaktycznej opieki zdrowotnej pracowników, niezbędnej z uwagi na
warunki pracy. Stąd, w przypadku zakupu przez pracodawcę usług polegających na wykonaniu
wstępnych, okresowych oraz kontrolnych badań lekarskich, wartość tego rodzaju świadczeń nie
stanowi dla pracowników przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od
osób fizycznych".
W kontekście powyższego ważne jest, aby zwrócić uwagę, że w umowie z placówką zdrowotną,
która będzie zawierała Twoja firma, wyodrębniono, jaka część opłaty za abonament medyczny
dla pracowników obejmuje badania obowiązkowe (w tej części nie będzie to przychód dla
pracowników) a w jakiej inne usługi medyczne. Brak takiego rozdzielenia nie będzie bowiem
zwalniał Twojej firmy z pobrania zaliczki na podatek, a to - przy braku opisanego rozróżnienia może wywoływać bardzo duże problemy praktyczne.
5/7
Abonamenty medyczne dla pracowników
Wpisany przez Andrzej Malinowski
Uwagę zwracają na to także organy podatkowe, które stwierdzają, że: „Należy jednocześnie
podkreślić, iż jeżeli z zawartej umowy o świadczenie usług medycznych nie wynika wartość
świadczeń, do pokrycia których pracodawca jest zobowiązany zgodnie z powyżej wskazanymi
przepisami Kodeksu pracy, nie może to stanowić podstawy do wyłączenia z opodatkowania
pozostałej wartości świadczenia, w postaci prawa pracownika do dobrowolnych
specjalistycznych usług medycznych. Dlatego też Wnioskodawca powinien poczynić starania w
celu wyodrębnienia kwoty, która przypada na świadczenia, do których ponoszenia jest
zobowiązany jako pracodawca i wyłączenia ich z podstawy opodatkowania" (przytoczona już
interpretacja prawa podatkowego wydana przez Dyrektora izby Skarbowej w Bydgoszczy).
Z punktu widzenia rozliczenia podatku VAT zwróć uwagę na obowiązujące od 1 kwietnia 2011 r.
nowe brzmienie przepisów podatkowych, zgodnie z którymi (art. 8 ust. 2 pkt 2 VATU) za
odpłatne świadczenie usług uznaje się również nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste
podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców,
akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób
prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do
celów innych niż działalność gospodarcza podatnika. Zgodnie z kolei z art. 8 ust. 2a w
przypadku, gdy podatnik (Twoja firma) działając we własnym imieniu, ale na rzecz osoby
trzeciej, bierze udział w świadczeniu usług, przyjmuje się, że ten podatnik sam otrzymał i
wyświadczył te usługi.
Chociaż powyższe oznaczałoby, że przekazanie pracownikom pakietów medycznych powinno
teoretycznie podlegać opodatkowaniu VAT, to nie zapominaj jednak, iż od 1 kwietnia 2011 r.
wprowadzono także ważne zwolnienie podatkowe, zgodnie z którym (art. 43 ust. 1 pkt 18
ustawy o VAT) zwalnia się z opodatkowania podatkiem VAT usługi w zakresie opieki
medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, oraz
dostawę towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związane, wykonywane przez
zakłady opieki zdrowotnej.
6/7
Abonamenty medyczne dla pracowników
Wpisany przez Andrzej Malinowski
Zgodnie z kolei z art. 43 ust. 1 pkt 19 ustawy o VAT, zwolnieniu podlegają także usługi w
zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i
poprawie zdrowia, świadczone w ramach wykonywania zawodów przez:
1. lekarza i lekarza dentysty,
2. pielęgniarki i położne,
3. osoby wykonujące inne zawody medyczne, o których mowa w art. 18d ust. 1 pkt 1 ustawy
o zakładach opieki zdrowotnej,
4. psychologa.
Zwróć uwagę, że także przekazanie takich usług na rzecz pracowników podlega zwolnieniu
podatkowemu.
7/7