EXIT NOWA SZTUCE W POLSCE nr 1 (93) 2013

EXIT NOWA SZTUCE W POLSCE nr 1 (93) 2013

E~.T
nowa sztuka wpolsce new art in poland
1(oIa<\llrll {ksW!IrHo.
119312013
PREZENTACJE PREZENTATlONS
Pomiędzy
teatrem gestów
a poszukiwaniem prawdziwych relacji
Sztuka Agaty Zbylut rozpatrywana jest naj częściej w kontekście kobiecych marzeń,
krytyki narzucanych kobietom ideałów, kobiecości wwymiarze codzienn ości oraz
analizy własnej tożsamości. Jak napisała Aleksandra Gieczys-Jurszo: .lbylut pokazuje,
w jaki sposób przeżywan i e siebie jest filtrowane przez kulturę, tradycję, historię i w jak
potężnym stopniu kobiety są zakładnikami tych stereotypów i kalek, poprzezjakie
uczone są postrzega ć siebie i świaft) .
tekst Izabela kowalczyk
-
I
,•
-........
-_.
,......
Iłistor)Clkl
Sl\Jtf
'-'
....
proiI:scI'W'J!$IIIj S!bJły
1000000bl$lloł
• PWnaoiu, .."t\ofb
,
pisaa.Altnlk"
,
....
6334 EXIT
zdjęć, historii i anegdot, wykorzystuje tet gotowe fotogra fie.
Analiza pola sztuki Fotografie w tej pracy l.QStały wykonane. jak podaje informacja na stronie artystki,
ftna podstawie dokumentacji wypot.yczonej z galerii
i Internetuft4l, ich prezentacji towarzyszyla powieszona huśtawka. a salę wypełnial dtwięl:: radosnego śpie­
wania _pod nosem-o Wsrystkle zdj ęcia ukazują samą
Nicolasa Bourriauda jako postprodukcja 2). Tego r0- autork~ w blasku fleszy, odbierającą nagrody artys·
dzaju praktyki d okonują zawłaszczen ia gotowych jUl tyczne i medale, otwierającą swoje wystawy w najbar·
prac, obrazów lub elementów kultury, ktÓre, niczym dziej prestiżowych galeriach, otoczoną znanymi polio
w didżej ows kiej praktyce samplingu podlegają ZN> tykami i celebrytami ze świata sztuki, udzielającą wy.
miksowan iu, w wyniku czego powstaje nowa jakość wiadÓw, przyjmującą jakąś nominację lub mote profeartystyczna. Bourriaud wskazuje na tWÓrczość, która sur~ od poprzedniego prezydenta Lecha Kaczyńskie­
powstaje w procesie zapotyczeń i przetworzeń., a za. go, fotografującą się z ministrem kultury Bogdanem
razem zmierza do demokratyzacji punktów widzenia. Zdrojewsklm podziwiającym jej medal. ftW tym wszyst·
Powiada: . sztuka po magnetowidzie nomadyzuje kim - jak pisze Gieczys.Jurszo - artystka jest równiei
formy i u płyn ni a je, pozwala na analogiczną rekon· kobietą szalenie atrakcyjną. wiecznie młodą. zadbaną.
strukcję obiektów estetycznych z przeszłości, ponowo wypoczętą, tryskającą szczęściem i zadowoleniem-S).
ne 'wypełnien ie' historycznych form ft)l. Autor prze- choć trzeba dodać. że momentami - r6wniet nieco
widuje za Oaneyem, te w sztuce pozostanie tylko to. znudzoną i zblazowaną, nieustąjące sukcesy artystyczco b!{dzie można przetworzyć . Wydaje si~, że prak:· ne stały się bowiem jej chlebem powszednim. Tyle. że
tyki te bliskie są Agacie Zbylut, ktÓra w mistrzow· nie jest to prawda, a jedynie fotoszopowa manipulaski sposób sampluje gotowymi fragmentami ku ltury. cja. Pojawia si~ tu równiet pytanie o prawd~ fotografii
oraz łatwoŚĆ tworzenia manipulacji na fotograficznym
Używaj ej rozmaitych elementów - stereotypów odnoszących się do przedstawiania kobiet, rodzinnych
ob razie. W wi~kszości tych zdjęć artystka znąjduje si~
NJE H,GUlo\!: TYCH
II!I"E~nElACJI, proponuję przyjrzeć się
pra-
com Agaty Zbylu t w innym kontekście, zwracając
uwagę na znaczenie przetworzeń w jej sztuce, stawia.
ni e diagnozy dotyczącej funkcjonowania pola sztuki,
a także kierowanie się przez nią w stronę estetyki rela.
cyj nej oraz wyjście poza antropocentryzm.
Pnet"II"arzanie Agata Zbylul wpisuje się zna·
komicie w nowe tendencje w sztuce olcreślont przez
PREZENTACJE PRE1ENTATIONS
Agata Zbylut
Ur. 1974. Wlatach 1993·1999 studiowala wInsl)'lucie
Kultury i Sztuki Plastycznej WSP \II Zielonej Górze (teraz
Uniwer~t Zielonogórski). dyplom ul)'Skala \II P~oowni
Rysunku i Intermediów. Wroku 2008 obroniła tytul
doktora sztuk ui:ytkOl'o)'(h na Wydziale Komunikacji
Multimedialnej Akademii Sztuk Pięknych w Poznaniu,
II 2012 otrzymała tytuł doktora habil itowanego
wPańslllowej Wyższej Szkole Telewizyjnej i Teatralnej
wŁodzi.
Od 1995 praruje jako artystka, brata udzialw ~lawach
z~iorll\\YCll i indywidualnych \II I'\llsce i Niemczech,
Siolorusi, R<lsji, francji. USA.
Wlatach 21XJO.200S tr,1a kuratorką Galeń; Amfilada.
W2004 koordynowała NarodO\\)' PlOglarn Kultury .Znaki
Czasu· wwojewództwie zacllodniopomorskim. W2005
została odznaczona brązov.ym Medalem ZaSłuiOllY
KulIlIrze GIOI1a Arlis. Od 2004 pełni funkcję prezesa
Stowarzyszen ia Zachęty Sztuki Wspólcresnej
\II Szczecinie. Pomys!odawCl)'ni i kura10m Festiwalu
Sztoki M100)'eh Przeciąg (2007, 2009, 2011). Od 2008
pracuje wKatedrze Projektowania lIfajohrazu
Zachodn iopomorskiego Un iwersyteto Technologianego.
Od 2010 r. adiunkt, a od 2012 prolesm nad~jll}'
wAkademii Sztuki wSzczecinie.
Agata Zbylut
B. in 1974. In 1993-1999 we sttrdied at the FineArts
and Culttrre lostitute Ol !he Higher School ol Pedagol) in
Zielona Góra (toda)' Zielonogórski University). Oiploma at
the larolty ol Drawing and Inter Media. In 2008s1le
gained a dOClOrałe in applied artsat the Poznań
Academy ol fineArIS Multimedia Communication
Oepartment In 201 2 sile gained a post·doctoral degree
at the State film and llle.ter Academy in tódl.
As 011995 she has acted as an arlist, parlicipating in
collective and one·man exhibitions in Poland, Germany.
Belarus, Russia, France and the USA.
In 2()()()'2005 she was a curałor ol the Amfilada GaUery.
In 2004 she coordinated the ' Signs ol Time" National
Cu lture Program in the Western Pomerania region.
In 2005 she won !he Gloria Artis Cultoral DistinClion
bronze medal. As ol 2004 she has held !he post ol!he
Zachęta Contemporary Art Association Presid@nt in
Szczecin.
AIounder ol !he concepl, and co rator 0/ the Orali Voung
Art Festival (2007, 2009, 2011).
Since 2008 she hasworked at the landscape Design
Fawlty ol the West Pomeranian University ol Techrlolol).
In 2010 she became an Associate Prolessor, and in 2012
a Prolessor at the Art Academy in Slczecin.
EX!T 6335
PREZENTACJE PREZENTATlONS
ZBYLUT
w
centrum, spotyka
si~
z uznaniem i podziwem, jest
adorowana i wielbiona. Przy okazji
zaś
mamy do czy-
nienia ze znakomitą anal izą lego. jak pojmowany jest
dzisiaj sukces artystyczny. Przestają się Iiezye tonkrelne prace czy wystawY. ale ważne staje się przede
wszystkim IQ, gdzie i w jakich kręgach porusza się
dany artysta, przez kogo i w jaki sposób jest traktoWany. Mamy tu do czynienia z przedstawieniem w pigulee pola sztuki. które tworzą przede wszystklm art~ci.
kuratorzy, krytycy, a kt6re - jak wskazuje Pierre Boutdieu - jest zarazem polem władzy, polem możliwych
sił działających na wszystkie obiekty, które mogą się
w nim znaletć, jest polem walk i gier, które mają na
celu zajęcie jak najlepszych pozycji w jego obrębi( 6 ).
Najlepsze pozycje gwarantują zarówno sukces, jak i dają gratyfikację finansową,
dlatego szczególnie
ważna
jest rola wszystkich osÓb pośrcdnic7.ącyc h między po.
Jem artystycznym a ekonomicznym, choćby takich jak
kierownicy galerii?), Jeśli zajmie się dobrą pozycję, w za,
sadzie najwiękSZY wysilek naleŻ)' włoźyć w autoprezentację. PokfłZuje to Agata Zbytu! w ironicznym Autoportrecie w pracowni (2009), gdzie zajęta jest malowaniem ... własnych paznokci. Inną pracą odwołująca się
do nieistniejącego splendoru i blasku jest Kroiowa
tycia (3 fotografie) z 2010 roku, gdzie artystka ukazuje siebie w pozach niezm iernego zachwytu, :zaś na
czarnym Ile widoczne są fajerwerki (zapewne przygotowane na jej cześć).
N iebagatelną rolę dla zajmowanej pozycji w palu sztuki odgrywa własne umiejscowienie, to, sJ:ąd się
jest, u kogo uobiło się dyplom, gdzie się pracuje,
z jaką galerią jest się związanym, ale również, jakiej
jest się pIci. Dla polskiej sceny artystycznej niekwestionowanym centrum jest Warszawa, a szczególnie
kilka znaczących instytucji (najbardziej złośliwi
mówią wręcz o uktadzie). Jednak nie miejmy złudzeń.
- Polska r6wnid jest krajem peryferyjnym, jeśli chodzi o wielki świat sztuki. Co mogą zrobić wi ęc polscy
artyŚci, a szczególnie artyści z polskiej prowi ncji, nie
wspom in ając jut o kobietac h artystkach będących
wciąt są w gorszej pozycji na rynku sztu ki, aby osiąg­
nąć sukces artystyczny? Raczej skazani są na to, że ich
prace mogą zostać odebrane jako zapóżnione, wtórne
lub po prostu - nieinteresujące. Mote lepiej stosować
zasadę mimikry, o której pisał Homi K. Bhabha
w uważanej jut za klasyczną dla studiów postkolonialnych ksiątce The Loca/ian o/Cul/ure'J. Motliwe, te tą
domyślną fLgUrą jest Katarzyna Kozyra, stąd odwoła­
nie do ostatniego cyklu jej prac, zrobionego z niebywałym rozmachem, a więc i przy utyciu ogromnych
nakładów finansowych. Zbylut ujawnia w ten sposób,
7.e "w sztuce marzenia się spełniają, ale nie wszystkim", zaś ktoś, klo zajml.ije pozycję na peryferiach skazany jesl jedynie na mimikrę czy podszywanie się.
6 336 EXIT
F...stetyka relacyjna Agata w swoich fotografiach szczególną wagę przypisuje gestom, wyjątkowo
ciekawie u\Jada się katalog gestów unitonych, pelnych szacunku i uznania w fotografiach z cyklu
W nlU~ mantllia si~ spelniajq, ale nit wszystkim
a najcicl:awszy ;est chyba gest HanD Wróblewskiej
wskazl.ijącej ręką na artystkę, a jednocześn ie pochy·
lającą głowę w pozie pełnej szacunku. Myślę, że na
karoym wernisatu motna zaobserwować podobny
teatr symbolicznej władzy. Przeciwi eństwem tych .
gestów będą gesty wyratające obojętność, znudze.nie, rzekomą wytszość. Wytatać to będzie zarówno
postawa, sposób mówienia, ale i drobne gesty, takie
jak np. Odwracanie się, nie zwracanie szczególnej
uwagi na rozmówcę, a mote nawet niezauwatanie
pewnych osób, z którymi nie warto rozmawiać ...
Poprzez swą pracę Zbylut demaskuje nie tylko pole
sztuki, ale równiet staje się wnikliwą obserwatorką
ludzkich relacji. Dlatego tet można jej sztukę, a przynajmniej tę konkretnie pracę osadzić w perspektywie
estetyki relacyjnej - drugiego najwatniejszego projektu teoretycznego wspomnianego jut Bourriauda.
Wskazuje on na przemianę, która dokonala się w latach 90., gdy utopie spoleczne ustąpiły miejsca mikroutopiom codzienności i strategiom mimetycz.nym9J,
zaś w sztuce pojawiły się akcje odnoszące się przede
wszystkim do złotanych i rótnorakich relacji z innymi: "ludzie i zwierzęta mijały się w galeriach, które stanowiły probówki dla doświadczeń nad zachowaniem
społecznym i indywidualnym"IO). Główna teza E.SIetyki relacyjn~ głosi, te "w naszych postindustrialnych
społeczeń.stwach najpiln iejszą kwestią okazuje się nie
emancypacja jednostki, lecz międzyludzka komuni kacja i wyzwolenie relacyjnego wymiaru egzystencji"!!J.
Mnotą się więc prace artystyczne, których tematem jest współobecność, świętowanie, wspólnotowo~ć
j współuczestnictwo, zd ich tematem są różnorakie
relacje z innymi. PrOjek t len ma równiet znaczenie
polityczne, zaś jego celem jest przywrócenie znaczenia ludzkim relacjom, gd)'t "bezwzg l ędn a poraż.
ka nowoczesności polega na tym, te relacje m iędzy­
ludzkie sprowadza do poziomu relacji handlowych
co poniekąd ukazl.iją tet fotografie Agaty
ZbyłUl. Bourriaud stwierdza, te gra toczy się przede
wszystkim o podmiotowość i wskazuje, przywołując
Guattariego, te powinniśmy "nauczyć się ·chwytać,
wzbogacać i wymyślać od nowa' podmiotowość dlatego, te w przeciwnym razie stalibyśmy się świadkami
tego, jak przekształca się w bezwzględ ne. zbiorowe
narzędzie będące na wyłącznych usługach władzy" 13).
Artystka śledzi ten uklad władzy na polu sztuki wła­
śn ie poprzez ukazanie relacj i pomiędzy poszczególnymi graczami tego pola. Jednak na ten teatr gestów
oddających relację władzy patrzy z dużym dystansem,
c.. rm,
PREZENTACJE PREZENTATIONS
.ToI; CllI "·, ~ 2001
EX1T 6337
PREZENTACJE PREZENTATlONS
ZBYLUT
zaprasza widzów do wspólnej obserwacji i zamiast konieczności podążania
notowość
oraz
za sukcesem. proponuje wsp6l-
zabawę.
Poza antropocentryzm Agata Zbytu! wskazuje
w swych pracach na oczekiwania, jaki stawiane są
wobec kobiet czy wobec artystów, pokazując konieczność wchodzenia w ok reślone role, naśladowanie calego repertuaru gestów i zachowali.. O Kobietach mówi
1I_~..
SIII..a.a... _',M
n,w. XIIiIDt. GIle-
Ap/I
rie 8itłitI BWA. :!CI:!.,. ~
21_-'I\0Il.
~' CI*.ot.SctHIt­
~ HtiW Ali Rt-jltOC_
11>1 World. lubs łtId Sll<"
bert HtwlGtk 7002.
II Hico!M lcun\Md., flit.
l)łIfIIII<lIN.l<* LP
..... ~2011s.1I1
'1Wl#//~
~j)~
.........
ciL.
'"
,,.
i) , . . łeriIro,.."
ullll'Geotl.I_./»........ IOiIlolor2001.
1) li!lIdM, ~ 109.
1\ ..... II.!tIoN, ,.... I ..
cMfJlMln,btled#.
~·New'l'ofl; 2OOł.
Jl ec..-.lSlrl)tl.u<)joN, "" et. ,, 61.
10) ..... "10.
IIl ...... iIol
Il)
li.IIU In.
1J1 ..... "L21.
1'1
o.- ....,.
QapłIIiIoo
1łt
:r,oc;n ".,.
JrseI.. If: ..... hib.
się, że są emocjonalne, wskazuje na to praca Ut}WQne
wspomnienia (2004). gdzie artystka ukazala siebie
jako płaczącą i nieszczęśliwą. Przeciwnie dzieje się
w znanym cyklu fotografii Tak czy nie (2007). które
wykonane zostały jak typowe fotografie ślubne - tutaj
jako panna młoda na każdym zdjęciu występuje
uśmiechnięta, bo przecież tej nie wypada wyglądać
smutno. Czy nie jest jednak tak, że w tym spektaklu
tożsamości. ginie nasze prawdziwe ja»? Do tego
wydaje się odnosić ostatnia praca Zbylut pt. Mogę
wszystko (2012). gdzie na fotografiach ukazana zosta·
la atrakcyjna kobieta w czerwonej sukni i butach na
wysokim obcasie. Jej gesty - wykonuje ona sklony wydają się być wyrazem wol ności i braku ograniczeń,
ale nie widać jej twarzy. a więc tego, co najbardziej
zaświadcza o tot5amości danej osoby.
Można się zastanawiać więc, czy artystka ujaw·
nia w swej sztuce choć trochę własne ja~? Może najbardziej dzi eje się tO w Martwej naturze z owocami
(2005), gdzie przedstawiona w przestrzeni domowejprzy stole oraz w łóżku Agata nawiązuje kontakt ze
swoim psem. Psy pojawiają się w jej pracach dość czę­
sto - we wczesnej fotografii Jesteśmy mi/lltkie z 2(l(H)
roku, gdzie artystka i suczka przyjmują podobne pozy
- u leglości i przymilności, na zdjęciach ukazujących
kundelki w instalacji z kręcącymi się sukniami kom ....
nijnymi (Kwiat paprocI, 2001), w pracy Lajka z 2011
roku, gdzie ubrana w kombinezon suczka obserwuje
niebo ze spadającymi gwiazdami, nieświadoma losu
zgotowanego jej przez ludzi, a więc śmierci w kosmosie, gdy J listopada 1957 roku została wysiana na orbi·
tę okoloziemską w radzieckim satelicie. W sztuce
Agaty pojawiają siC; również modele psów leżących
bądż siedzących na podłodze podczas takich wystaw
jak W sZlI/ee marzenia sie spełniają, ale nie wszyslkim
(Warszawa 20 10) oraz Nic nie jest takie jak mówiq
(Bie lsko-Biała, 20 12). Bo choć artystka jest przekonana, że nic nie jest takie jak mówią, to chyba wlaśnie
w fIgurze psa dostrzega coś pr.twdziwego i rzeczywi.
stego. Pies symbolizuje wierność i oddanie, ale rów·
nież słabość i bezbronność (zwłaszcza, że psy u Zbylut to najczęściej suczki, kundelki. niewielkie i niezbyt
urodziwe). Monika Bakke pisząc o zażyłości ludzi
i psów, wskazuje, że często traktowane są w naszej
kulturze jak .włochate dzieci" i podkreśla za Donną
Haraway konieczność pamiętania o tym, że psy to nie
ludzie. Związek m iędzy tymi dwoma gatunkami jest
-_.
~$/Wj ...
iIH)tł~.PoI·
tll62()ID.L~
III Bal:l;t.,,". oif" L SS.
,~) MMib Batl:t, .Nim-
10':1
ifÓI,
~ ifn.
oWo,
jIł<IIlict,
Mt ... Mickit-
'IÓ<U, _ _ 200&,1.
st
1IaW. ",..~.
q,.• d. ... l:!4.
11)
6338 EXIT
trudny: ,jest w nim wiele marnotrawstwa, przemocy,
ignorancji i straty, ale tei. radości, inwencji, pracy inteligeneji i zabawy" J.). Ten związek niesie
ze sobą też ryzyko dla psów.• Polega ono przede
wszystkim na tym. że jeśli zwierzęta nie wypełniają
emocjonalnego oczekiwania. zgodnie z ludzką fantazją o bliskości i oddaniu swojego pupila, mogą zostać
porzucone, gdyż to wyłącznie ludzie, a nie psy określają warunki tej relacW (5 ). Chodzi też o to, aby nie
myśleć o psach w kategoriach bezwarunkowej milości,
ani tei. nie konce ntrować się na tre nowaniu ich, ale
szanować ich odrębność i mimo wszystko próbować
się z nimi komunikowaćl!», co dzieje się w pracy Agaty.
Martwa natura z owocami wydaje się być żeń­
skim odpowiednikiem fotografIi Qlega Kulika Rodzina przyszłości z 1997 roku. Tak, jak tam artysta nawią­
zuje bliski kontakt ze swoim psem, wspólnie leżą, zaś
artysta czyta swojemu psu ksiątkę Homo LI/dens Johana Huizingi, tak u Agaty, artystka wspólnie ze swoją suczką spędza czas wolny_ Leży w IÓżku czytając
gazetę, a jednocześnie spogląda na swojego psa, moż­
liwe, że opowiadając mu o przeczytanym akurat anykule, zaś na drugiej fotografIi - jedząc ciastko, karmi
nim siedzącego przy stole pieska, Intymność sytuacji
podkreślona zostaje przez nagość ciała, podobnie jak
u Olega Kulika. Monika Bakke o pracy Kulika pisze,
że .zrywa z d om inującą tradycją reprezentowania
kobiety (a nie mężczyzny) w seksualnym związku ze
zwierzęciem, po drugie - lokuje intergatunkowy zwią­
zek w spolecznym kontekście rodziny, a zatem teoretycznie z dala od zakazanej seksualności i w kręgu
pozytywnych relacji emocjonalnych"m_ Ponadto autorka książki o sztuce i estetyce posthumanizmu zwraca uwagę na to, że u Kul ika pies i mężczyzna wydają
się przede wszystkim partnerami, zrywając zc schematem pana i podporządkowanego mu niewolniczo
zwierzęcia. Podobnie dzieje się u Zbyłut, a jako, że
jest to przedstawienie żeńskie. więcej tu ozdób. detali,
a takie czułości . Artystka nadzieję na budowanie
pozytywnych relacji widzi raczej nie w świec ie ludzi,
których relacje sprowadzają si ę do pustych i sztucznych gestów, ale w świecie międzygatunkowej przyjaż­
ni ludzi i zwierząt. Dlatego tet jej szt ukę można widzieć równ ież w kontekście wyjścia poza antropocentryzm i budowania nowej posthumanistycznej estetyki. Posthumanizm akcentuje między innymi potrzebę
odrzucenia centralnej pozycji czlowieka i zwrócenie
się w stronę innych istot oraz związków między ludż­
mi a innymi bytami, w tym - zwierzętami. W pracach
Agaty psy zostają upodmiotowione, a ona sama przygląda się ich przeżyciom oraz losowi, niekiedy wręcz
utożsamia si ę z nimi oraz wchodzi z nimi w bliskie
relacje. W tym świecie dążenie do sukcesu okazuje siC;
zbędne, niepotrzebne są maski i można darować sobie
strategię podszywania się . •
obojętności.
PREZENTACJE PREZENTATlONS
..l*I", Z' l1, lMItt, IllW.lIIIIwu
EXIT 6339
PREZENTACJE PREZENTATlONS
ZBYLUT
Between the Theater of Gestures
and Search for Authentic Relations
The art by Agata Zbylut has been most frequently viewed with in the context of female
dreams, criticism 01 the ideais imposed on women, femininity in everyday life
dimension and an analysis 01her own identity, As Aleksandra Gieczys-Jurszo wrote:
"Zbylut shows how experiencing oneself has been filtered through culture, tradition ,
history, and to what degree women are held hostage to these stereotypes and readymade patterns through which they have been indoctrinated to see themselves and the
world"lJ.
text: Izabela kowalczyk
1I*II I'.owakl)t
Nt hisltlri M. alłture
~t Pw.~ ~1 th~
~i(tIerSdlool
0/
Humanil>es lIfId
JourJlaIi$m i. P\ll~ ń.
edilOl ol !Ile "Alim,,'
młpzft iIIId lI1e
--
I\tIfl:I/~k.I.
6340 EXIT
Wlltl I DO IIOT UłlOERMIliE IME$( IIITEłPR(lATIOI!S, leI me propose tO
look al lhe works by Aga ta Zbylul in dilTere nt eo ntexl:
10 focus on Ihe me aning of transformations, di agnos is
on how Ihe field of art run etions. an approaeh to
rel ali ve aestheties and de parture from anth ro·
pocentrls m.
Tnmsformations Agala Zbylu! has excellently
fitted inlO new artislie Ircnds, defined by NieoJas
Bourriaud as poslproduction21. T hese praetices aPI>
ropriate cxis-ting works. pietu res or cullUre elements
wh ieh, as Ihough in OJ sampli ng, gel rem ixed. As
a res ult, one is faeed wllh new arlislie qualily. These
methods - Iypieal ofthe Intern et era and eve r presen\
transfor·mati ons thereln - bo rrow from dadaists, in
partieular from Marcel Duehamp who has been rega rded as a fa under of Ihe post modern arl. Bourriaud
poi nls oul the art Ihat has been developed in the
process of im ports and transforma tions that simullaneously ai ms al dem oc ratizalion of th e poi nts of
vi ew, He said: "the art. following video reeord ers,
approaehes form in a nomad like way and gets ri d orf
this, It al10ws analogieal reconslr uetion of aeSlhetie
objccls from the past, )'CI anothcr ~ filli ng in ~ of historieal forms~l). The author predicts. aOer Daney. that
only whal ca n be proce ssed is to remain in ar t. II
see ms Iha t th is attitude has bee n elose to Agata Zbylut, who is a master of sampling ready·made fragmenlS
or culture, She has been appl ying various eompone nts: stereotypes rererring to women, famBy snapsh0l5. hislOry, anccdotes, photogra phs.
An Analysis ofthe Field ol Art Phologra phs, seen
in Ihis work. have becn take n - aeeording 10 the information pu blished on the arl isl's home page - "ba5ed on the file material borrowed from gaJleries and
Ihe hlternel»4j. During th e presentation there was
a swing. whiJe the room sounded wi th cheerful lunes
"mumble", AI1 pholographs fealan: the au lhor unde r
the spotligh t, while she is receiving anistic awurds and
medals. opening her exhibitions al the most pres!igious gaHeries. She is surrounded with politicians and
cclcbrities (rom the world of art. She is gra nti"g inlerviews and receiving II nomination, couJd be II pro-
fcssorship, from Lech
Kaczyńsk i.
the fa rmer presi-
dc n!. She is posi ng for a pholo ncxI 10 Bogdan Zd ro;ewski , Ihe Minister or Cu hure, who adm ires her me-
dal. "During al1 thcsc - Gieczys-Jurs:w SlIyS - Ihe arlist is an extremely attractive woman. forever young,
wcll-groomed, oeat an d trim. happy and smil in g»S). ln
faet, one shou!d add that attimes she is also decadent
and blase. since conSlant artistic suecess has been he r
daily bread. The only thi ng is that th is is not
authent ic, merely a Photoshop mani pulat ion. Thc
issue is the truth or photogra phy and how casy it is to
manipulate th is, O n the majority of pictu res !he artist
is in the spotlight; respeeted, admired, ad ored. A! the
sa me time one is offered an excellenI analysis on wha!
today is considered an ar tistic suecess, It is nOI works
and exhibitions that malIer; it is ra ther more importanl whe re an d who wi lh a given art isl is seen, and
haw he is trea ted. This is the area of art in a nutshell,
inhabited. first of alI. by artists, eural ors and cri lies
who - as Pierre Bourdi eu no!ieed - are in !he fi eld or
power. of pOlenli al force Ihat ean impae! al1 objects
within Ihis fie ld, the field of com bat and games to take
the best posilion 6). Stra tegie positions guarantee both
5uceess and finaneial gratificalion. Thus, a role of all
middlemen between Ihe art and eeonomie fie ld is of
ulmost imporlance. if only lo memion gallery ma·
nager7J. If one gCIs a good posilion, one should direet
al1 efforts at self·prese ntation. This has been iIIus·
PREZENTACJE PREZENTATIONS
EXIT 8341
PREZENTACJE PREZENTATIONS
ZBYLUT
trated by Agata Zbylul in the ironie SelfPtJTtroil in Ihe
A/elltr (2009) where she is busy painting
her fingernails. Anothcr piece Ihat refers to the nonexistent
o ••
splendor and farne is Ihe Quun 0/ Ufo (3 photographs) (rom 2010. featuring the delighted artisl
againsI lhe blacie background with firtworks (most
liteJ)' a tribUle to her).
The po$ilion in Ihe field or art substantially
depends upan localion; wherc ont is {rom. whał
academy ont graduated (rom. where one works, what
gaUery one is connected with, and what gender one iso
For the Polish aTt scene. Warsaw is an unquestionable
ce nter. to be mort exact, $Orne significant establish·
ments therc (the most nast y t vco speak abou!
connections). Let us not harbor ilIusions. Poland is
a margin al country as rar as the grea! world or art is
conce rned. What can PoJish artists do to achieve
a success? Espc:cially I'olish provincial artisls, nOI 10
mention lady anisls who have been in the less
favorable position on the art marke\. They are doomed to the facl lhallheir works wi ll be approached as
backward. imilative. or simply not interesting enoogh.
Perhaps il could be beller 10 apply amimiery rule
deseribed by Homi K. Bhabha in 17r1! l.octJlion ojCulIU~). the book considered classical for poslcolonial
sludies. II could be Ihal Ihe pu talive f!gu re is
Kalarzyna Kozyra. thus a reference to her latesl workI
series made wilh panache. by the same tokcn invol·
ving considelllble financial investmenl. Zbylul has
revealed Ihat ~in art dreams corne true but nOł for all".
and someone who occupies marginal posilion is
doorned 10 mimicry and prelending.
Relalh'e Atsthelks In her phOłographs Agala
has paid greal atlenlion to details. In Art DN!oms
Come True bUl no/for Alf photo series she has offered
a whole spectrum of humble gestures, expressing
respect and admiralion. The mOSI interesting is the
gestu re of Hania Wróblewska. who points her hand at
Ihe artist. and lowe rs her head with respec\. 1 believe
Ihat each gala opening is a good opportunily to
observe Ihis Iheater o r symbolic power. Contrasting
with Ihe above. there is the body language of
indifference. boredom. apparent superiority. Alllhese
can be expre5sed by a poslure. a way or speaking.
turning one', back on an in terlocuto r o r even
prelendins that one does nOl see cerlain perSOn! who
are nOI worth lalk.ing 10... ln this piece Zbylut has nOl
only exposed the field of art. but turned into a keen
observer or human relations. Thus, her ocuvre. or at
leasl this particular work. can be set in Ihe perspeclive
or relative aesthetics. the second most imponanl
Iheorelical project by already mentioned Bourriaud.
He poinled out tran5fo rmations of the 90's when
social utopias 'oVCre replaced with micro utopias or
everyday life. and mimetic strategies 9). Arl proposed
8342 EXIT
actions referring, firsl of a11, 10 complex and versatiJe
relalions wilh olhers: ~ People and animals were
passing one anOlher in the gal1eries that served as leSl
tubes for experimenls on social and individual
behavior"IO). The main th esis of Relolfve Aalkelics
says: -for our postindustrial societies Ihe most urgent
issues is not Ihe emancipation of an individual but
inlerpersonal communication and liberalion of Ihe
reJative dimension of exislence"1lJ. Thus. there are
being created numerous pieces of art dealins with
joinl presence. celebrations. community and shared
participation; various typc:s or reJations wilh olhers
beins Iheir sub}ect matler. Furlher. this project carries
a poHlical meaning, while lu objective 15 to bring back
the sisnificance or human relalions, since "an absolute railure or the moderni1y is that inlerpersonal
relations are reduced 10 businessIevel ( ... )"12) which
in a se nse has been reflected in the photographs by
Agala Zbylu\. Bourriaud stales Ihat subjecllvily ls at
slake here. and indicates - rererring 10 Guattari - Ihat
one should "Iearn anew 10 ·srasp. enrich and invent'
subjectivity. olherwlse one wou ld have become a witness how il turned into a rUlhless. colleclive 1001 at
authorities' service.- lJ ).
The artist has folIowed the ruling system in Ihe
field of art by means of showing inlerrelations
belween individual players. Nevertheless. she looks al
Ihe Ihealer or SCSlures - Ihal reflecls power relations
- wilh considerable delachment. she inviles audiences
to join her observalion. lnstead of the compulsion 10
ach ieve succeu, she suuest sharing and fun.
Bcyond An lhrOJ)OCt ntris m Agata Zbylul has in·
dicated what is expected of women and artisls. She
has showtd the nece$Sily 10 fol1ow delined roles, to
mimie a whole spectrum or gestures and behaviors.
Women afe believed 10 be emotional, as in Ih e wark
Serondhand Memor/es (2004) where Ihe arlist rendered herself eryin!!: and unhappy. The opposile has
been prese nted in a well known series of phOlOaraphs
Yes or No? (2007) which have been laken as typ ical
wedd ing photos. She 15 smili ns in every pieture, since
it is nOI becoming for a bride to be sad. 15 it not 50 that
one's authentic "selr has been losl in this identity
spectacIe? The I Con Ali (2012) seems 10 refer 10 Ihis.
The photographs fealure an altraclive woman wearing
a red d ress and high hul shocs. Her gesltlres - bends
- seem 10 express freedom and a Jack of limilalions.
however one cannOl see her face which is the obvioos
evidence of one's identity.
One can wonder. if the arlist reveaJs. if only
a fraclion. her own "seln II coold be thal it has been
most visible in Ihe SIIII Lifo wilk fruilS (2005). Here
Agala is presented al home; at Ihe labIe. in bed, wi th
her dog. Dogs have frequently appeared in her \r,lorł:s.
The '~Arr CUle phOlogtaph. soing back 10 2000.
PREZENTACJE PREZENTATlON$
~z...
::::...
:::.::...:-....
:i..::....
::;.:.::;::::::-...... _ ..
EXIT 6343
PREZENTACJE PREZENTATlONS
ZBYLUT
fcatures the anisl and a shc dog in asimilar, submissive and ingratiating pose. The rem F/owu (2007)
installation wich swirling Firs! Communion robes has
also contained snapshots or little mongrels. The
wyka (20 !! ) shows a she dog dressed in a jumpsuit
watching the sky and falling stars, unaware of the fate
people have in stare for hero Le .. death in cosmos.
when on November Jrd 1957 she was pUl on board or
the $oviet spacecraCt launched into orbit around the
Earth. Further. Agata has displayed dog models lying
or siltifl! down on the f100r during such exhibitions as
In Ar! Dreams Come TrI/C bili 110/ .for Ali (Warsaw
2010), NO/hing {s as They Say (BielskO"Biala 2012).
Though the artist is convinced Ihat nothing is as the)'
say, il seems Ihat she sees something true and real in
the figu re of a dog. On one hand, a dog is a symbol of
loya lty and devotion, on the other - or weakness and
vu lnerability (especial1y Ihat mOSI frequenlly dogs
presented by Zbylut are she dogs, mongreJs, not 100
Jarge in size and not prClly enough). Monika Bakke,
wriling abouI closeness or men and dogs, notices that
dogs art onen Irtaled in our cullurt as -shaggy childrtn -, and underlines - afte r Donna Haraway - Ihe
need to rtmembe r Ihat dogs are not human. The bcnd
belween these Iwo species is quile dimeult: ai t eontains a lot ofwaste. violenee. indiITerenee, ignorance
and loss, but also inventivcness, effort, inteJligence
and funHt4J. These lies 8fe risky for dogs, 100. ··When
animal s do not meet emotional expectatio ns or rolJow
human rantasies abcut c10se-ncss and devotion, Ihey
can be rejected. since it is exclusivcly people, not
dogs. who define conditions of the relation.~ISJ. The
problem is nOI to think abcu! dogs in terms or unconditional love, or 10 focus solelyon their training.
Instead. one should rtspect thei r identity and try 10
communicale t6 ) with them. This is whal Agata certainly does in her works.
The Stil! Lift wilIJ FrllllS seems 10 be a female
cquivalent of the Faml/y ol Ihe Flllllre pholograph
(1 997) by Oleg Ku lik. T he lan er has a close contaCl
wi lh his dog; the arlist is lying in bed and reading to
him a book by Johan Huizing, enlilled Homo Ludetls.
Agata also spends her free time wilh her she dog. She
is Iying in bed and reading a newspaper. She looks at
her dog from time 10 lime, possibly IclIing her what
she has read. The second photogra ph shows the artisr
sharing a cake with Ihe doggy. To stress the intimacy
oflhe situation, as is Ihe case of Oleg Kulig, the artist
has posed nude. Monika Balle commented the piece
by Kul ik: "it has broken a strong tradition lo present
6 344 EXIT
a woman (nOI a man) in a sexual relalion wi th an
animaI, secondly - il has placed an inler species
relationsh ip within a social eonlext of a family, by Ihe
same token, theorelical1y il is distanced from
forbidden sexuaJily an d re mains wilhin Ihe sphere o r
positive emOlional relations"t7). Further, the author
of the book on post humanistic art and aesthet ics
observes that Kulik presented a man and a dog as
equal partners, breaking a stereotype of a master and
slavishly 5ubmined anima1. Zbylut has adopted a si·
milar approac h, since this is a female presentation, il
conlains more decorative elements, details and lenderness. T he art ist hopes to develop positive relations
not in the human world dominated by empty and
artifieial behaviors and gcslures, bul in the world of
inlerspecies friendsh ip belween people and animals.
Thl.ls, her art ean bc imerpreted as a departure from
anthropocen trism, directed at new post humanistic
aesthetics. Post hurnanism has poStulaled. among
others. the need 10 reject central position of man, to
tum towa rds (he Olher, and focus on in terrelations
bctween humans and other bei ngs, animals ineluded.
The works by Agata refer 10 dogs in subject oriented
manner. She observes their experiences and fale (the
already mentioned Layl:a), occasionally she identifies
with Ihem (We Are Cllle), and develops strong (les
with thern. In th is world the slrive for success seems
inessent ia1. masks are redu ndant, one ean give up
prelending strategies. •
" ~"Giec!rs-bsm. ""Body Is N.x Enoo(ll-. (111:1.14'" Z~r. c.u• .
lhe ArtisIit &hMions lUeaIJ Gallery, a.~ ... 2C121, p. 50.
" MicoIIs Bowriaud. ~ 0Jttun.as ~ HI>or AtlI/t-pIogf_
/lit 1itIrtf, ~~.leiaiwH_l.ubsłllll~ Ne'lfYort 200:2.
1I1fito11s 1Ioaniaud, RtIaIiłt Aes/1oeIie$, lIW"ed ~ L ~ ClicGro' 201t
p.1Il
' j
~JI~plJplJpr<)jetly105
"GIłtIys-.USl_ op.
cit..
" Pierre 8oIor<IiN, At/.
p.9-ł.
~ ~ lIlIJ S/IIo:ł\Wt t1f U/ttl<)' 1itId.
toosIaled lit"
4.lI'o:Ilki. Craoow 2001. p.28.
" !~,p.l09.
.) Homi Il Sllabł , rhe l.«~tiQ/I cI CuJ/1.IIt, Routlłdee, london·New Yorli 2004.
" 8Gu 1,iłU~. Rej,ril-e Affiltf/ks. op. cil.. p.61
lO' 1IJidtm, p. 70.
1I'fbidtm,p.94.
'''/tIi:Itm.p. I22.
'''/tIi:Itm. p. t27.
'" tlonrIł Ha,IWa!". TI!e ~ Sptdes lUmałtI: Otfs, hu/*. lIlIJ SitriiClIlI 0Ihemess, PricłIr Plr"łIIł!m l're1.I, Ctio:aOl2OO3, Ifttr. Wonb BaI;te. Bit1f-.sIitWIłim lV5I HImm'sm ArT ut~. f'IwIM 2OtO, p.~
I I I " "• • ct,p. 55.
III Wonl.i Ba -Mol- ~ klentQr. l_l UtdI, Bt.dy, ~
iIed ~ Atólej o.6Id! and ~ rfoerłl1lb-Cwilliel, AdIrn ~ łnsIiIu~.
WiI"SIW 2006, p.~
'" e.akIoł, flio.!Il/Ilf1turą. op. ~.• p. 124.
*
PREZENTACJE PREZENTATlONS
EXIT 6345