Charakterystyka opłaty reklamowej

Charakterystyka opłaty reklamowej
Opracował: Andrzej Dembiński
Z dniem 11 września 2015 r. weszła
w życie ustawa z dnia 24 kwietnia 2015
r. o zmianie niektórych ustaw w związku
ze wzmocnieniem narzędzi ochrony
krajobrazu. Ustawa ta wprowadziła do
polskiego systemu prawnego nowy rodzaj podatku – opłatę reklamową, poprzez znowelizowanie ustawy z dnia 12
stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach
lokalnych. Stosownie do art. 17a ustawy
o podatkach i opłatach lokalnych rada
gminy może wprowadzić opłatę reklamową od umieszczonych tablic reklamowych lub urządzeń reklamowych, zachowana więc została swoboda decyzyjna
rady gminy w tej kwestii. Rozwiązanie
to istnieje już w ustawie o podatkach i
opłatach lokalnych, jako przykład można wskazać opłatę od posiadania psów.
Ustawodawca w ust. 2 art. 17a wymienionej ustawy wprowadza ograniczenie
dotyczące przedmiotu opodatkowania
zgodnie z nim opłata reklamowa może
być pobierana jedynie na obszarach,
dla których obowiązują zasady i warunki sytuowania obiektów małej architektury, tablic reklamowych i
urządzeń reklamowych oraz ogrodzeń.
Wynika z tego, że opłata reklamowa nie
będzie mogła być pobierana na obszarach dla których nie ustanowiono zasad
i warunków sytuowania obiektów małej
architektury.
Podatnikami opłaty reklamowej są:
1) właściciele nieruchomości lub obiektów budowlanych, z wyłączeniem
nieruchomości gruntowych oddanych
w użytkowanie wieczyste,
2) użytkownicy wieczyści nieruchomości gruntowych,
3) posiadacze samoistni nieruchomości
lub obiektów budowlanych,
4) posiadacze nieruchomości lub ich
części albo obiektów budowlanych
lub ich części, stanowiących własność Skarbu Państwa lub jednostki
samorządu terytorialnego, jeżeli posiadanie to:
a) wynika z umowy zawartej z właścicielem, Agencją Nieruchomości
Rolnych lub z innego tytułu prawnego,
b) jest bez tytułu prawnego
Tekst jednolity Dz. U. z 2015 r. poz. 774 ze zm.
Tekst jednolity Dz. U. z 2014 r. poz. 849 ze zm.
– jeżeli na tych nieruchomościach lub
obiektach budowlanych znajdują się
tablice reklamowe lub urządzenia
reklamowe, niezależnie od tego czy
na tablicy reklamowej lub urządzeniu reklamowym eksponowana jest
reklama.
Ustawa wprowadza również
odpowiedzialność solidarną, która występuje, w przypadku gdy nieruchomość
lub obiekt budowlany, na których zlokalizowana jest tablica reklamowa lub
urządzenie reklamowe, jest przedmiotem
współwłasności lub pozostaje w posiadaniu dwóch lub więcej osób. Wówczas
obowiązek w zakresie wniesienia opłaty
reklamowej będzie ciążył solidarnie
odpowiednio na wszystkich współwłaścicielach lub współposiadaczach tej
nieruchomości lub obiektu budowlanego.
Podatnikami na których ciąży obowiązek podatkowy w opłacie reklamowej mogą być wszystkie podmioty występujące w obrocie prawnym, niezależnie od ich statusu prawnego, a więc zarówno osoby fizyczne, osoby prawne,
jak i jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, jeśli posiadają określony tytuł prawny do korzystania z nieruchomości albo obiektów
budowlanych lub nawet nie posiadają
takiego tytułu. Podatnikiem jest, jak już
była mowa osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, na której ciąży
ustawowo nałożony obowiązek podatkowy. Pojęcie to jest bezpośrednio zdefiniowane w przepisach ustawy z dnia
29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa. Zgodnie z jej art. 4, „obowiązkiem
podatkowym jest wynikająca z ustaw
podatkowych nieskonkretyzowana powinność przymusowego świadczenia
pieniężnego w związku z zaistnieniem
zdarzenia określonego w tych ustawach”.
Z przepisu tego wynika, że zakres podmiotowy obowiązku podatkowego,
przedmiot opodatkowania, moment powstania obowiązku podatkowego oraz
stawki podatkowe określają ustawy podatkowe. Tego typu rozumienie obowiązku podatkowego w odniesieniu do
rad gmin kształtujących konstrukcję
Tekst jednolity Dz. U. z 2015 r. poz. 613 ze zm.
wszystkich podatków i opłat lokalnych
powoduje m.in., że obowiązek podatkowy nie może być, mocą samej uchwały
rady gminy, znoszony lub „zawieszany”
na terenie danej gminy, gdyż gmina nie
dysponuje pozaustawowym „władztwem
podatkowym” umożliwiającym generalne uchylenie ustawowego obowiązku
podatkowego lub wprowadzanie innych
podatków i opłat lokalnych nieprzewidzianych w przepisach ustawy o podatkach i opłatach lokalnych.
Przepisy dotyczące określenia osoby
podatnika w opłacie reklamowej mogą
kreować wiele problemów prawno-podatkowych. Nietrudno jest sobie wyobrazić sytuację, w której umieszcza się na
ogrodzeniu czyjejś działki reklamę,
wbrew woli i wiedzy właściciela. Mimo
to zostanie on uznany za podatnika tego
podatku. W skrajnych sytuacjach, w
których działki takie są zamieszkiwane
jedynie przez krótki okres w roku, lub w
ogóle zobowiązanie podatkowe nałożone na właściciela przez rade gminy może
wielokrotnie przewyższać wartość nieruchomości, co bez wątpienia nie jest
rozwiązaniem dobrym.
Jednak nie wszystkie urządzenia reklamowe oraz tablice reklamowe będą
podlegały obowiązkowi podatkowemu
w opłacie reklamowej. Ustawodawca
wprowadza dość ciekawe wyłączenie z
opodatkowania tą opłatą, gdyż zgodnie
z art. 17a ust. 5 ustawy o podatkach i
opłatach lokalnych „opłaty reklamowej
nie pobiera się jeżeli tablice reklamowe
lub urządzenia reklamowe:
1) nie są widoczne z przestrzeni dostępnych publicznie;
2) stanowią szyld, o ile jest on zgodny
z zasadami i warunkami sytuowania obiektów małej architektury,
tablic reklamowych i urządzeń
reklamowych oraz ogrodzeń;
3) są realizacją obowiązku nałożonego
przepisami prawa;
4) służą wyłącznie do upowszechniania
informacji:
a) trwale upamiętniającej osoby,
instytucje lub wydarzenia,
b) o charakterze religijnym, związanym z działalnością kościołów lub
innych związków wyznaniowych,
jeżeli tablica reklamowa lub urządzenie reklamowe sytuowane są
w granicach terenów użytkowanych jako miejsca kultu i działalności religijnej oraz cmentarzy”.
O ile pkt 3 oraz 4 wydają się być
jasne i klarowne, o tyle pkt 1 oraz 2 tego
przepisu mogą być interpretowane w
różny sposób. Zgodnie z pkt 1, aby opłata reklamowa nie była pobierana tablice
reklamowe oraz urządzenia reklamowe
nie mogą być widoczne z przestrzeni
dostępnych publicznie. Ustawa o podatkach i opłatach lokalnych nie definiuje
jednak znaczenia sformułowaniu „przestrzeń dostępna publicznie”. Jeżeli byśmy przyjęli szerokie rozumienie tej
definicji, wówczas zwolnienie to de
facto nie będzie miało zastosowania,
ponieważ w dzisiejszych czasach dostęp
do nowoczesnych technologii umożliwia
jej użytkownikom podgląd, nawet do
miejsc niedostępnych/ niewidocznych
dla przechodniów. Otwarte pytanie dotyczy również powstania obowiązku
podatkowego w przypadku instalowania
stylizowanych ozdobnych tablic reklamowych jakiegoś browaru, które są zamieszczane w niektórych mieszkaniach.
Czy w takim przypadku posiadanie ich
będzie rodziło obowiązek podatkowy w
opłacie reklamowej? Z kolei znaczenie
wąskie będzie ograniczało się jedynie do
zdolności postrzegania przeciętnego
człowieka nie posługującego się żadnymi urządzeniami mogącymi przekazać
mu zapis audio lub video.
Zgodnie z art. 17a ust. 5 pkt 2 ustawy
o podatkach i opłatach lokalnych opłaty
reklamowej nie pobiera się jeżeli tablice
reklamowe lub urządzenia reklamowe
stanowią szyld, o ile jest on zgodny z
zasadami i warunkami sytuowania
obiektów małej architektury, tablic reklamowych i urządzeń reklamowych
oraz ogrodzeń. Zgodnie z art. 1a ust. 3a
ustawy o podatkach i opłatach lokalnych
do zdefiniowania pojęcia „szyld” na
gruncie tej ustawy, należy posłużyć się
przepisami ustawy z dnia 27 marca 2003
r. o planowaniu i zagospodarowaniu
przestrzennym. Stosownie natomiast do
art. 2 pkt 16d tej ustawy za szyld należy
rozumieć „tablicę reklamową lub urządzenie reklamowe informującą o działalności prowadzonej na nieruchomości,
na której ta tablica reklamowa lub urządzenie reklamowe się znajdują”. Powołując się na informację zamieszczoną w
biuletynie informacji publicznej miasta
Kraków zasadami i warunkami sytuowa Tekst jednolity Dz. U. z 2015 r. poz. 199, 443 i 774
ze zm.
nia obiektów małej architektury, tablic
reklamowych i urządzeń reklamowych
oraz ogrodzeń, „będą gabaryty, standardy jakościowe oraz rodzaje materiałów
budowlanych, z jakich mogą być wykonane nośniki reklamowe i urządzenia
reklamowe oraz ogrodzenia i elementy
małej architektury”. Należy jednak zadać pytanie dotyczące tego, czy gdy
tablica reklamowa lub urządzenie reklamowe będzie spełniało wymogi dotyczące gabarytów, standardów jakościowych
oraz rodzaju materiałów budowlanych,
to wówczas znajdzie zastosowanie zwolnienie? Z treści przepisów nie wynika
jakiekolwiek ograniczenie dotyczące
tego przypadku, w związku z powyższym należy uznać, że zwolnienie, o
którym mowa w art. 17a ust. 5 pkt 2
ustawy o podatkach i opłatach lokalnych
będzie miało charakter generalny.
Przepis art. 17b ustawy o podatkach
i opłatach lokalnych poświęcony jest
określaniu wysokości opłaty reklamowej. Zgodnie z ust. 1 tego przepisu
opłata reklamowa składa się dwóch części – części stałej oraz części zmiennej.
Części stała zgodnie z treścią ust. 2 tego
przepisu ma zryczałtowaną wysokość
niezależną od pola powierzchni tablicy
reklamowej lub urządzenia reklamowego służącego ekspozycji reklamy. Z
kolei część zmienna zgodnie z treścią
ust. 3 tego przepisu jest zależna od wielkości pola powierzchni tablicy lub urządzenia reklamowego służących ekspozycji reklamy. W przypadku gdy kształt
urządzenia reklamowego uniemożliwia
wyznaczenie pola powierzchni służącej
ekspozycji reklamy (część zmienna),
wówczas zgodnie z ust. 4 tego przepisu,
wysokość opłaty zależy od pola powierzchni bocznej prostopadłościanu
opisanego na urządzeniu reklamowym.
Przepis art. 19 pkt 1 lit g) i h) ustawy
o podatkach i opłatach lokalnych określa
maksymalne stawki części stałej oraz
zmiennej opłaty reklamowej, zgodnie z
którymi stawka części stałej opłaty reklamowej nie może przekroczyć 2,50 zł
dziennie, natomiast stawka części
zmiennej opłaty reklamowej nie może
przekroczyć 0,20 zł od 1 m2 pola powierzchni tablicy reklamowej lub urządzenia reklamowego służących ekspozycji reklamy dziennie. Nie trudno jest
więc obliczyć, że od 500 m2 reklamy,
przy zastosowaniu maksymalnych stawek, opłata reklamowa dzienna wyniesie
102,50 zł [2,50 zł + (0,20 x 500)]. Nato https://www.bip.krakow.pl/?dok_id=71173
miast w ciągu miesiąca opłata ta maksymalnie będzie mogła wynieść 3075 zł
(102,50 zł x 30 dni).
Nie oznacza to, że opłata reklamowa
w każdym przypadku, w jednej gminie,
będzie musiała wynosić tyle samo, wręcz
przeciwnie zgodnie z art. 19 pkt 4-6
ustawy o podatkach i opłatach lokalnych
rada gminy w drodze uchwały może
różnicować wysokość stawek opłaty
reklamowej uwzględniając lokalizację
oraz wielkość lub rodzaj tablicy reklamowej lub urządzenia reklamowego,
ponadto może ona wprowadzić obowiązek składania organowi podatkowemu
właściwemu ze względu na miejsce położenia tablic reklamowych lub urządzeń
reklamowych, deklaracji na opłatę reklamową, a także określić termin, warunki
i tryb składania tych deklaracji. W takim
przypadku rada gminy określi wzór formularza deklaracji na opłatę reklamową,
w którym zawarte będą dane dotyczące
podmiotu i przedmiotu opodatkowania
niezbędne do wymiaru i poboru opłaty
reklamowej. Opłata reklamowa będzie
mogła również być składana za pomocą
środków komunikacji elektronicznej,
gdy rada gminy w drodze uchwały tak
postanowi.
Podsumowując należy stwierdzić, że
przepisy o opłacie reklamowej pomimo
obowiązywania od dnia 11 września
2015 r. należy uznać za dość anachroniczne. Jest to spowodowane, zarówno
regulacjami dotyczącymi podatnika,
gdzie można nim się stać bezwiednie
co może powodować szereg negatywnych konsekwencji wynikających z
powstałego zobowiązania podatkowego, jak również z regulacji dotyczących
przedmiotu opodatkowania. Zgodnie z
art. 2 pkt 16 b) oraz c) ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, definicje zarówno urządzenia reklamowego, jak i tablicy reklamowej
cechują się tym, że są to przedmioty
materialne wraz z elementami konstrukcyjnymi, które służą ekspozycji
reklamy. W związku z powyższym
opłata reklamowa nie będzie obejmowała swoim zakresem np. kwestii opodatkowania reklam wyświetlanych na
budynkach i chodnikach przez urządzenia do tego przystosowane. W takim
przypadku powierzchnie, na której reklama będzie mogła być wyświetlana,
będzie ograniczała jedynie powierzchnią, na której będzie ona wyświetlana.