Projekt

Projekt z dnia 11.10.2010 r.
USTAWA
z dnia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw1)2)
Art. 1. W ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553, z późn. zm.3))
wprowadza się następujące zmiany:
1) art. 182 otrzymuje brzmienie:
„Art. 182. § 1. Kto zanieczyszcza wodę, powietrze lub powierzchnię ziemi substancją albo
promieniowaniem jonizującym w takiej ilości lub w takiej postaci, Ŝe moŜe to zagrozić Ŝyciu lub
zdrowiu człowieka lub spowodować istotne obniŜenie jakości wody, powietrza lub powierzchni
ziemi lub zniszczenie w świecie roślinnym lub zwierzęcym w znacznych rozmiarach, podlega karze
pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
§ 2. JeŜeli czyn określony w § 1 został popełniony w związku z prowadzeniem zakładu, sprawca
podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
§ 3. JeŜeli sprawca czynu określonego w § 1 działa nieumyślnie,
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
§ 4. JeŜeli sprawca czynu określonego w § 2 działa nieumyślnie,
podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.”;
2) w art. 183 § 1 otrzymuje brzmienie:
„§ 1. Kto wbrew przepisom składuje, usuwa, przetwarza, dokonuje odzysku, unieszkodliwia albo
transportuje odpady lub substancje w takich warunkach lub w taki sposób, Ŝe moŜe to zagrozić Ŝyciu
lub zdrowiu człowieka lub spowodować istotne obniŜenie jakości wody, powietrza lub powierzchni
ziemi lub zniszczenie w świecie roślinnym lub zwierzęcym w znacznych rozmiarach, podlega karze
pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.”;
3) w art. 184 § 1 otrzymuje brzmienie:
„§ 1. Kto wyrabia, przetwarza, transportuje, przywozi z zagranicy, wywozi za granicę, gromadzi,
składuje, przechowuje, posiada, wykorzystuje, posługuje się, usuwa, porzuca lub pozostawia bez
właściwego zabezpieczenia materiał jądrowy albo inne źródło promieniowania jonizującego, w
takich warunkach lub w taki sposób, Ŝe moŜe to zagrozić Ŝyciu lub zdrowiu człowieka lub
spowodować istotne obniŜenie jakości wody, powietrza lub powierzchni ziemi lub zniszczenie w
świecie roślinnym lub zwierzęcym w znacznych rozmiarach, podlega karze pozbawienia wolności
od 3 miesięcy do lat 5.”;
4) art. 185 otrzymuje brzmienie:
„Art. 185. § 1. JeŜeli następstwem czynu określonego w art. 182 § 1 lub 2, art. 183 § 1 lub 3 lub
w art. 184 § 1 lub 2 jest zniszczenie w świecie roślinnym lub zwierzęcym w znacznych rozmiarach
lub istotne obniŜenie jakości wody, powietrza lub powierzchni ziemi, sprawca
podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
§ 2. JeŜeli następstwem czynu określonego w art. 182 § 1 lub 2, art. 183 § 1 lub 3 lub w art. 184 § 1
lub 2 jest cięŜki uszczerbek na zdrowiu człowieka, sprawca
podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.
§ 3. JeŜeli następstwem czynu określonego w art. 182 § 1 lub 2, art. 183 § 1 lub 3 lub w art. 184 § 1
lub 2 jest śmierć człowieka, sprawca
podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12.”;
5) w art. 186 § 1 otrzymuje brzmienie:
„§ 1. Kto wbrew obowiązkowi nie utrzymuje w naleŜytym stanie lub nie uŜywa urządzeń
zabezpieczających wodę, powietrze lub powierzchnię ziemi przed zanieczyszczeniem lub urządzeń
zabezpieczających przed skaŜeniem radioaktywnym lub promieniowaniem jonizującym,
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.”.
Art. 2. W ustawie z dnia 28 października 2002 r. o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za
czyny zabronione pod groźbą kary (Dz. U. Nr 197, poz. 1661, z późn. zm.4)) w art. 16 w ust. 1 w pkt 8:
1) uchyla się lit. c;
2) dodaje się lit. f i g w brzmieniu:
„f) art. 127a i 128a ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2009 r. Nr 151,
poz. 1220, z późn. zm.5)),
g) art. 47a ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o substancjach zuboŜających warstwę ozonową (Dz. U. Nr
121, poz. 1263, z późn. zm.6)).”.
1
Art. 3. W ustawie z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2009 r. Nr 151, poz.
1220, z późn. zm.5)) wprowadza się następujące zmiany:
1) po art. 127 dodaje się art. 127a w brzmieniu:
„Art. 127a. 1. Kto, naruszając zakazy obowiązujące w stosunku do roślin, zwierząt, grzybów objętych
ochroną gatunkową, wchodzi w posiadanie okazów w liczbie większej niŜ nieznaczna, w takich
warunkach lub w taki sposób, Ŝe ma to wpływ na zachowanie właściwego stanu ochrony gatunku,
podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
2. JeŜeli sprawca czynu określonego w ust. 1 działa nieumyślnie,
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.”;
2) po art. 128 dodaje się art. 128a w brzmieniu:
„Art. 128a. 1. Kto zabija, niszczy, wchodzi w posiadanie lub handluje okazami gatunku, w liczbie
większej niŜ nieznaczna, podlegającego ochronie na podstawie rozporządzenia Rady (WE) nr 338/97 z
dnia 9 grudnia 1996 r. w sprawie ochrony gatunków dzikiej fauny i flory w drodze regulacji handlu
nimi, w takich warunkach lub w taki sposób, Ŝe ma to wpływ na zachowanie właściwego stanu ochrony
gatunku,
podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
2. JeŜeli sprawca czynu określonego w ust. 1 działa nieumyślnie,
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.”.
Art. 4. W ustawie z dnia 20 kwietnia 2004 r. o substancjach zuboŜających warstwę ozonową (Dz. U.
Nr 121, poz. 1263, z późn. zm.6)) wprowadza się następujące zmiany:
1) uchyla się art. 46 i 47;
2) po art. 47 dodaje się art. 47a w brzmieniu:
„Art. 47a. 1. Kto, wbrew zakazom lub bez dochowania warunków, o których mowa w art. 4-13, 15, 17,
20 i 24 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1005/2009 z dnia 16 września 2009 r.
w sprawie substancji zuboŜających warstwę ozonową (Dz. Urz. UE L 286 z 31.10.2009, str. 1),
produkuje, przywozi, wywozi, wprowadza do obrotu, stosuje substancje kontrolowane lub substancje
nowe oraz produkty, urządzenia i instalacje zawierające substancje kontrolowane,
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
2. JeŜeli sprawca czynu określonego w ust. 1 działa nieumyślnie,
podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności.”;
3) odnośnik nr 3 otrzymuje brzmienie:
„3) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1005/2009 z dnia 16 września 2009 r. w
sprawie substancji zuboŜających warstwę ozonową (Dz. Urz. UE L 286 z 31.10.2009, str. 1).”.
Art. 5. Ustawa wchodzi w Ŝycie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia.
1)
2)
3)
4)
5)
6)
Niniejsza ustawa zmienia ustawę z dnia 28 października 2002 r. o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny
zabronione pod groźbą kary, ustawę z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody oraz ustawę z dnia 20 kwietnia 2004 r. o
substancjach zuboŜających warstwę ozonową.
Niniejsza ustawa dokonuje w zakresie swojej regulacji wdroŜenia postanowień dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady
2008/99/WE z dnia 19 listopada 2008 r. w sprawie ochrony środowiska poprzez prawo karne (Tekst mający znaczenie dla EWG)
(Dz. Urz. UE L 328 z 06.12.2008, str. 28).
Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1997 r. Nr 128, poz. 840, z 1999 r. Nr 64, poz. 729 i Nr 83, poz. 931,
z 2000 r. Nr 48, poz. 548, Nr 93, poz. 1027 i Nr 116, poz. 1216, z 2001 r. Nr 98, poz. 1071, z 2003 r. Nr 111, poz. 1061, Nr 121,
poz. 1142, Nr 179, poz. 1750, Nr 199, poz. 1935 i Nr 228, poz. 2255, z 2004 r. Nr 25, poz. 219, Nr 69, poz. 626, Nr 93, poz. 889
i Nr 243, poz. 2426, z 2005 r. Nr 86, poz. 732, Nr 90, poz. 757, Nr 132, poz. 1109, Nr 163, poz. 1363, Nr 178, poz. 1479 i Nr
180, poz. 1493, z 2006 r. Nr 190, poz. 1409, Nr 218, poz. 1592 i Nr 226, poz. 1648, z 2007 r. Nr 89, poz. 589, Nr 123, poz. 850,
Nr 124, poz. 859 i Nr 192, poz. 1378, z 2008 r. Nr 90, poz. 560, Nr 122, poz. 782, Nr 171, poz. 1056, Nr 173, poz. 1080 i Nr 214,
poz. 1344, z 2009 r. Nr 62, poz. 504, Nr 63, poz. 533, Nr 166, poz. 1317, Nr 168, poz. 1323, Nr 190, poz. 1474, Nr 201, poz.
1540 i Nr 206, poz. 1589 oraz z 2010 r. Nr 7, poz. 46, Nr 40, poz. 227 i 229, Nr 98, poz. 625 i 626, Nr 125, poz. 842, Nr 127,
poz. 857 i Nr 152, poz. 1018 i 1021.
Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2004 r. Nr 93, poz. 889, Nr 191, poz. 1956 i Nr 243, poz. 2442, z
2005 r. Nr 157, poz. 1316, Nr 178, poz. 1479, Nr 180, poz. 1492 i Nr 183, poz. 1538, z 2006 r. Nr 120, poz. 826, z 2007 r. Nr 75,
poz. 492 i Nr 166, poz. 1172, z 2008 r. Nr 214, poz. 1344, z 2009 r. Nr 20, poz.106, Nr 62, poz. 504, Nr 166, poz. 1317 i Nr 201,
poz. 1540 oraz z 2010 r. Nr 81, poz. 530 i Nr 127, poz. 857.
Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2009 r. Nr 157, poz. 1241 i Nr 215, poz. 1664 oraz
z 2010 r. Nr 76, poz. 489 i Nr 119, poz. 804.
Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2005 r. Nr 175, poz. 1458 i Nr 203, poz. 1683 oraz z 2009 r. Nr 215,
poz. 1664.
2
UZASADNIENIE
Projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw wdraŜa
postanowienia dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/99/WE z dnia 19 listopada 2008 r. w
sprawie ochrony środowiska poprzez prawo karne, zwanej dalej „dyrektywą karną”.
WdroŜenie dyrektywy karnej ma na celu zapewnienie skuteczniejszej ochrony środowiska przez
stosowanie sankcji karnych w odniesieniu do działań szkodliwych dla środowiska, które powodują lub
mogą powodować znaczne szkody dotyczące stanu powietrza, w tym stratosfery, gleby, wody, zwierząt lub
roślin, lub wpływają niekorzystnie na ochronę gatunków. Przewiduje się bowiem, Ŝe sankcje karne będą
bardziej odstraszające niŜ sankcje administracyjne lub odpowiedzialność cywilna za szkody wyrządzone w
środowisku.
Proponuje się aby wdroŜenie dyrektywy karnej nastąpiło przez zmianę przepisów ustawy z dnia 6
czerwca 1997 r. – Kodeks karny, zwanej dalej „Kodeksem karnym”, ustawy z dnia 28 października 2002 r.
o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary, ustawy z dnia 16
kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody oraz ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o substancjach zuboŜających
warstwę ozonową.
W zasadniczej mierze są to zmiany przepisów zawartych w części szczególnej w rozdziale XXII
„Przestępstwa przeciwko środowisku” Kodeksu karnego (przepisów art. 182-186), przewidujących
odpowiedzialność karną za zachowanie polegające na: niszczeniu dziedzictwa przyrodniczego,
zanieczyszczeniu lub skaŜeniu środowiska, nieodpowiednim postępowaniu z materiałami
promieniotwórczymi, zaniedbywaniu wymaganych działań w zakresie ochrony środowiska, postępowaniu
skutkującym powstaniem istotnej szkody w chronionym terenie lub obiekcie, sprowadzeniu zdarzenia
zagraŜającego Ŝyciu, zdrowiu lub mieniu w wielkich rozmiarach (mającego m.in. postać gwałtownego
wyzwolenia energii jądrowej, wyzwolenia promieniowania jonizującego, rozszerzania się substancji
trujących), wyrabianiu, przetwarzaniu, gromadzeniu, posiadaniu, posługiwaniu się, handlowaniu substancją
lub przyrządem wybuchowym, materiałem radioaktywnym, urządzeniem emitującym promieniowanie
jonizujące lub innym przedmiotem lub substancją.
Zmiana art. 182 Kodeksu karnego polega na wdroŜeniu postanowień art. 3 lit. a oraz d dyrektywy
karnej.
Nowelizacja art. 182 § 1 Kodeksu karnego dokonuje zmiany określenia skutków zachowania
podlegającego odpowiedzialności karnej przez zastąpienie dotychczasowych wyrazów „moŜe to zagrozić
Ŝyciu lub zdrowiu wielu osób lub spowodować zniszczenie w świecie roślinnym lub zwierzęcym w
znacznych rozmiarach” wyrazami „moŜe to zagrozić Ŝyciu lub zdrowiu człowieka lub spowodować istotne
obniŜenie jakości wody, powietrza lub powierzchni ziemi lub zniszczenie w świecie roślinnym lub
zwierzęcym w znacznych rozmiarach”.
Zmieniając art. 182 Kodeksu karnego projektowana ustawa utrzymuje jednocześnie dotychczasowe
zagroŜenie ustawowe, przewidujące za określony w przedmiotowym przepisie typ czynu zabronionego karę
pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
W art. 182 Kodeksu karnego proponuje się wprowadzenie typu kwalifikowanego czynu (art. 182 §
1), którego znamieniem kwalifikującym będzie popełnienie przestępstwa „w związku z prowadzeniem
zakładu”, zagroŜonego karą pozbawienia wolności w wymiarze od 6 miesięcy do lat 8 (art. 182 § 2), oraz
typu nieumyślnego tego przestępstwa, zagroŜonego karą pozbawienia wolności do lat 3 (art. 182 § 4).
Zaproponowane zagroŜenia ustawowe zachowują spójność z zagroŜeniami ustawowymi przewidzianymi za
dotychczasowe typy przestępstw określone w art. 182 Kodeksu karnego.
Ponadto w art. 182 § 1 Kodeksu karnego proponuje się zastąpienie dotychczasowego wyrazu
„ziemi” wyrazami „powierzchni ziemi”. Propozycja ta ma na celu usunięcie niespójności terminologicznej
zachodzącej obecnie między przepisami Kodeksu karnego a przepisami ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. –
Prawo ochrony środowiska, stanowiącej w art. 3 pkt 25, Ŝe przez „powierzchnię ziemi” rozumie się
naturalne ukształtowanie terenu, glebę oraz znajdującą się pod nią ziemię do głębokości oddziaływania
człowieka.
Zmiana art. 183 § 1 Kodeksu karnego polega na wdroŜeniu postanowień art. 3 lit. b dyrektywy
karnej.
Proponowana zmiana wskazuje, Ŝe określone w art. 183 § 1 Kodeksu karnego zachowanie podlega
odpowiedzialności karnej, w przypadku gdy zagraŜa Ŝyciu lub zdrowiu choć jednej osoby oraz gdy jego
3
skutkiem jest istotne obniŜenie jakości wody, powietrza lub powierzchni ziemi lub zniszczenie w świecie
roślinnym lub zwierzęcym w znacznych rozmiarach. Utrzymuje ona jednocześnie dotychczasowe
zagroŜenie ustawowe przewidziane w art. 183 § 1 Kodeksu karnego, w postaci kary pozbawienia wolności
w wymiarze od 3 miesięcy do lat 5.
Zmiana art. 184 § 1 Kodeksu karnego polega na wdroŜeniu postanowień art. 3 lit. e dyrektywy
karnej.
Proponowana zmiana, uzupełniając w art. 184 § 1 Kodeksu karnego znamiona czynu zabronionego
o czynności sprawcze odnoszące się do materiału jądrowego lub innego źródła promieniowania
jonizującego, przewiduje, Ŝe odpowiedzialności karnej będzie podlegał ten kto „wyrabia, przetwarza,
transportuje, przywozi z zagranicy, wywozi za granicę, gromadzi, składuje, przechowuje, posiada,
wykorzystuje, posługuje się, usuwa, porzuca lub pozostawia bez właściwego zabezpieczenia materiał
jądrowy albo inne źródło promieniowania jonizującego”. Uzupełnia ona równieŜ znamiona strony
przedmiotowej czynu o moŜliwość spowodowania „istotnego obniŜenia jakości wody, powietrza lub
powierzchni ziemi”. Ponadto proponowana regulacja dookreśla, podobnie jak w przypadku art. 183 § 1
Kodeksu karnego, potencjalne skutki zachowania sprawcy. Projektowana ustawa utrzymuje jednocześnie
dotychczasowe zagroŜenie ustawowe, przewidujące za określony w art. 184 § 1 Kodeksu karnego czyn karę
pozbawienia wolności w wymiarze od 3 miesięcy do lat 5.
Zmiana art. 185 Kodeksu karnego polega na wdroŜeniu postanowień art. 3 lit. a oraz d dyrektywy
karnej.
W art. 185 § 1 Kodeksu karnego proponuje się dodanie nowego znamienia określającego
następstwo czynu zabronionego w postaci „istotnego obniŜenia jakości wody, powietrza lub powierzchni
ziemi”, przy pozostawieniu niezmienionego, w stosunku do stanu obecnie obowiązującego, ustawowego
zagroŜenia karą pozbawienia wolności w wymiarze od 6 miesięcy do lat 8.
Z zakresu normowania dotychczasowego art. 185 § 2 Kodeksu karnego, określającego zagroŜony
karą pozbawienia wolności w wymiarze od lat 2 do 12 typ kwalifikowany przez następstwo w postaci
śmierci człowieka lub cięŜkiego uszczerbku na zdrowiu wielu osób, proponuje się wyodrębnienie dwóch
typów kwalifikowanych, ze zróŜnicowanymi zagroŜeniami, tj.:
1) typu określonego w proponowanym § 2 – kwalifikowanego następstwem w postaci cięŜkiego uszczerbku
na zdrowiu człowieka, zagroŜonego karą pozbawienia wolności w wymiarze od roku do lat 10,
2) typu określonego w proponowanym § 3 – kwalifikowanego następstwem w postaci śmierci człowieka,
zagroŜonego karą pozbawienia wolności w wymiarze od lat 2 do 12.
Proponowany art. 185 § 2 Kodeksu karnego nie modyfikuje zagroŜenia ustawowego typu czynu
kwalifikowanego przez następstwo w postaci śmierci człowieka. Dokonuje on natomiast zmiany, w
zakresie odnoszącym się do czynów kwalifikowanych przez następstwo w postaci cięŜkiego uszczerbku na
zdrowiu, polegającej na obniŜeniu zagroŜenia ustawowego w stosunku do obowiązującego stanu prawnego
(kara pozbawienia wolności od roku do 10 lat pozbawienia wolności, w miejsce dotychczasowego
zagroŜenia karą od lat 2 do 12).
Proponowana zmiana art. 186 § 1 Kodeksu karnego polega na zastąpieniu dotychczasowych
wyrazów „ziemi” i „promieniowaniem radioaktywnym lub jonizującym” odpowiednio wyrazami
„powierzchni ziemi” i „skaŜeniem promieniotwórczym lub promieniowaniem jonizującym”. Zmiana ta ma
na celu usunięcie niespójności terminologicznej zachodzącej między przepisami Kodeksu karnego a
przepisami ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska oraz przepisami dotyczącymi
bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej, w szczególności ustawy z dnia 29 listopada 2000 r. –
Prawo atomowe.
W art. 2 projektowanej ustawy zawarto nowelizację ustawy z dnia 28 października 2002 r. o
odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary, która ma na celu
wdroŜenie art. 6 i 7 dyrektywy karnej.
Ustawa z dnia 28 października 2002 r. o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny
zabronione pod groźbą kary przewiduje w art. 16 ust. 1 pkt 8 odpowiedzialność podmiotu zbiorowego,
jeŜeli wskazana w jej art. 3 osoba popełniła przestępstwo przeciwko środowisku, określone w art. 181-184
oraz 186-188 Kodeksu karnego. Mając więc na uwadze postanowienia art. 6 i 7 dyrektywy karnej w
przedmiotowej ustawie proponuje się rozszerzenie odpowiedzialności podmiotów zbiorowych o typy
4
czynów zabronionych, na podstawie których mogą być kwalifikowane przestępstwa przewidziane w
dyrektywie karnej, tj. o czyny zabronione określone w przepisach art. 127a i 128a ustawy z dnia 16
kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody oraz art. 47a ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o substancjach
zuboŜających warstwę ozonową. W tym celu w art. 16 w ust. 1 w pkt 8 omawianej ustawy stanowiącemu,
Ŝe: „(…) Podmiot zbiorowy podlega odpowiedzialności na podstawie ustawy, jeŜeli osoba, o której mowa
w art. 3, popełniła przestępstwo (…) przeciwko środowisku, określone w:” proponuje się dodać lit. f oraz g
w brzmieniu:
„f) art. 127a i 128a ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2009 r. Nr 151, poz.
1220, z późn. zm.),
g) art. 47a ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o substancjach zuboŜających warstwę ozonową (Dz. U. Nr
121, poz. 1263, z późn. zm.).”.
Ponadto z uwagi na fakt, Ŝe obecny art. 16 ust. 1 pkt 8 odsyła w lit. c do art. 19 ustawy z dnia 30
lipca 2004 r. o międzynarodowym obrocie odpadami, uchylonej ustawą z dnia 29 czerwca 2007 r. o
międzynarodowym przemieszczaniu odpadów, w projektowanej ustawie proponuje się uchylenie w ww. art.
16 w pkt 8 lit. c.
W art. 3 projektu ustawy zawarto nowelizację ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie
przyrody, która ma na celu wdroŜenie art. 3 lit. f oraz g dyrektywy karnej.
Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody przewiduje w art. 127 pkt 2 lit. 2
odpowiedzialność za wykroczenie, zagroŜone karą aresztu lub grzywny, polegające na umyślnym
naruszeniu zakazów obowiązujących w stosunku do roślin, zwierząt lub grzybów objętych ochroną
gatunkową. Zakazy te wypełniają znamiona w zakresie posiadania lub przywłaszczania okazów gatunków
chronionych flory i fauny. Obowiązujące przepisy nie przewidują jednak typu czynu zabronionego,
stanowiącego przestępstwo, określającego zachowania polegające na posiadaniu i przywłaszczaniu okazów
chronionych gatunków dzikiej fauny i flory, w przypadku gdy dotyczy to znacznej ilości takich okazów i
ma wpływ na zachowanie ich gatunku.
Proponuje się więc dodanie do przedmiotowej ustawy przepisów (art. 127a) przewidujących
odpowiedzialność karną za przestępstwo polegające na posiadaniu takiej liczby chronionych gatunków
roślin, zwierząt i grzybów, która na zachowanie tego gatunku ma wpływ większy niŜ nieznaczny. W
proponowanym art. 127a wprowadza się dwa typy przestępstw (typ umyślny i typ nieumyślny)
polegających na wejściu w posiadanie roślin, zwierząt lub grzybów objętych ochroną gatunkową, w liczbie
większej niŜ nieznaczna, w takich warunkach lub w taki sposób, Ŝe ma to wpływ na zachowanie
właściwego stanu ochrony gatunku. W przypadku przestępstwa umyślnego projekt przewiduje zagroŜenie
karą pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5, natomiast w przypadku przestępstwa nieumyślnego –
grzywną, karą ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
Do przedmiotowej ustawy proponuje się teŜ dodanie przepisów określających odpowiedzialność
karną za przestępstwo polegające na zabijaniu, niszczeniu, wchodzeniu w posiadanie lub handlu okazami
gatunku, w liczbie większej niŜ nieznaczna, podlegającego ochronie na podstawie przepisów
rozporządzenia Rady (WE) nr 338/97 z dnia 9 grudnia 1996 r. w sprawie ochrony gatunków dzikiej fauny i
flory w drodze regulacji handlu nimi, w takich warunkach lub w taki sposób, Ŝe ma to wpływ na
zachowanie właściwego stanu ochrony gatunku (art. 128a). W proponowanym art. 128a wprowadza się dwa
typy przestępstw (typ umyślny i typ nieumyślny) polegających na zabiciu, niszczeniu, wejściu w posiadanie
lub handlu okazami chronionymi gatunku, w liczbie większej niŜ nieznaczna, w takich warunkach lub w
taki sposób, Ŝe ma to wpływ na zachowanie właściwego stanu ochrony gatunku.
W art. 4 projektu ustawy zamieszczono nowelizację ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o
substancjach zuboŜających warstwę ozonową, która ma na celu wdroŜenie postanowień art. 3 lit. i
dyrektywy karnej.
Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o substancjach zuboŜających warstwę ozonową przewiduje (w
art. 38-47), Ŝe zaniechanie prowadzenia ewidencji substancji, niedokonywanie oznakowania produktów i
urządzeń, nieposiadanie karty urządzenia, prowadzenie działalności bez świadectwa kwalifikacji oraz
uŜywanie substancji wbrew zakazom wynikającym z przepisów prawa krajowego i wskazanych przepisów
prawa Unii Europejskiej, stanowi wykroczenie.
Mając na uwadze konieczność wdroŜenia do polskiego porządku prawnego postanowienia art. 3 lit.
i dyrektywy karnej, proponuje się przekształcić określone w art. 46 i 47 przedmiotowej ustawy typy
wykroczeń w czyny będące przestępstwami, zagroŜonymi:
5
1) grzywną, karą ograniczenia wolności albo karą pozbawienia wolności do lat 2 – w przypadku
przestępstw umyślnych,
2) grzywną albo karą ograniczenia wolności – w przypadku przestępstw nieumyślnych.
W tym celu proponuje się uchylenie art. 46 i 47 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o substancjach
zuboŜających warstwę ozonową z jednoczesnym dodaniem w ich miejsce art. 47a w brzmieniu:
„Art. 47a. 1. Kto, wbrew zakazom lub bez dochodzenia warunków, o których mowa w art. 4-13, 15, 17, 20 i
24 rozporządzenia (WE) nr 1005/2009 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 16 września 2009 r. w
sprawie substancji zuboŜających warstwę ozonową (Dz. Urz. UE l 286 z 31.10.2009, str. 1), produkuje,
przewozi, wywozi, wprowadza do obrotu, stosuje substancje kontrolowane lub substancje nowe oraz
produkty, urządzenia i instalacje zawierające substancje kontrolowane, podlega grzywnie, karze
ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
2. JeŜeli sprawca czynu określonego w ust. 1 działa nieumyślnie, podlega grzywnie albo karze ograniczenia
wolności.”.
Proponowana w art. 47a wysokość zagroŜeń ustawowych pozostaje w adekwatnej relacji do istoty
penalizowanych zachowań i abstrakcyjnego stopnia ich społecznej szkodliwości, z naleŜytym
zróŜnicowaniem groŜących kar w zaleŜności od rodzaju strony podmiotowej, z jaką działa sprawca tych
czynów.
Ponadto z uwagi na fakt, Ŝe obecny odnośnik nr 3 do ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o
substancjach zuboŜających warstwę ozonową odsyła do nieobowiązującego, od dnia 1 stycznia 2010 r.,
rozporządzenia (WE) nr 2037/2000 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 czerwca 2000 r. w sprawie
substancji zuboŜających warstwę ozonową, w projektowanej ustawie proponuje się nadanie
przedmiotowemu odnośnikowi brzmienia uwzględniającego aktualne rozporządzenie Parlamentu
Europejskiego i Rady (WE) nr 1005/2009 z dnia 16 września 2009 r. w sprawie substancji zuboŜających
warstwę ozonową.
Objęte projektowaną ustawą rozwiązania, w zakresie zagroŜeń ustawowych przewidzianych za
poszczególne typy przestępstw, są adekwatne do stopnia społecznej szkodliwości poszczególnych czynów i
spójne ze strukturą zagroŜeń ustawowych przewidzianych w obowiązujących przepisach części szczególnej
rozdziału XXII „Przestępstwa przeciwko środowisku” Kodeksu karnego. Odpowiadają one równieŜ
wymogom wynikającym z dyrektywy karnej.
Projekt załoŜeń do projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw
został skierowany celem zaopiniowania do Rady Legislacyjnej. Zgłoszone przez Radę Legislacyjną uwagi
do proponowanych w projekcie załoŜeń rozstrzygnięć zostały uwzględnione.
Proponuje się aby projektowana ustawa weszła w Ŝycie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia (art.
5).
Zgodnie z art. 8 ust. 1 dyrektywy karnej przedmiotowy projekt ustawy, jako wdraŜający w Ŝycie
przepisy niezbędne do wykonania tej dyrektywy, powinien wejść w Ŝycie przed dniem 26 grudnia 2010 r.
Projekt ustawy nie zawiera przepisów technicznych w rozumieniu rozporządzenia Rady Ministrów
z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie sposobu funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji norm i aktów
prawnych (Dz. U. Nr 239, poz. 2039, z późn. zm.).
Projekt załoŜeń do projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw
był zamieszczony w Biuletynie Informacji Publicznej Ministerstwa Środowiska. Do projektu załoŜeń nie
wpłynęły zgłoszenia podmiotów w trybie przepisów ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o działalności
lobbingowej w procesie stanowienia prawa (Dz. U. Nr 169, poz. 1414, z późn. zm.).
Projekt ustawy jest zgodny z prawem Unii Europejskiej.
6
OCENA SKUTKÓW REGULACJI
1. Podmioty, na które oddziałuje akt normatywny
Projektowana regulacja będzie oddziaływać na funkcjonariuszy publicznych, w tym sędziów,
prokuratorów, funkcjonariuszy Policji i StraŜy Granicznej.
Projektowana regulacja będzie oddziaływać na osoby fizyczne będące adresatami wynikających z
nich norm oraz sprawcami określonych w nich przestępstw, przez stworzenie podstawy do pociągnięcia ich
do odpowiedzialności karnej, oraz przedsiębiorców, w zakresie, w jakim mogą ponosić odpowiedzialność
na podstawie przepisów ustawy z dnia 28 października 2002 r. o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych
za czyny zabronione pod groźbą kary.
2. Konsultacje
Projekt załoŜeń do projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw
został poddany konsultacjom społecznym, zgodnie z § 12 ust. 5 uchwały Nr 49 Rady Ministrów z dnia 19
marca 2002 r. – Regulamin pracy Rady Ministrów, z następującymi podmiotami:
1)
Sądem NajwyŜszym,
2)
Krajową Radą Sądownictwa,
3)
Stowarzyszeniem Sędziów Polskich „Iustitia”,
4)
Naczelną Radą Adwokacką,
5)
Krajową Izbą Radców Prawnych,
6)
Stowarzyszeniem Prokuratorów Rzeczypospolitej Polskiej,
7)
Radą Prokuratorów przy Prokuratorze Generalnym,
8)
Polską Konfederacją Pracodawców Prywatnych „LEWIATAN”,
9)
Business Centre Club,
10)
Polskim Klubem Ekologicznym,
11)
Polskim Towarzystwem Przyjaciół Przyrody „Pro Natura”,
12)
Centrum Prawa Ekologicznego,
13)
Polską Zieloną Siecią,
14)
Stowarzyszeniem Polskich Przedsiębiorców Gospodarki Odpadami.
Sąd NajwyŜszy pozytywnie zaopiniował rozwiązania zaproponowane w projekcie załoŜeń.
Pozostałe z ww. podmiotów nie zgłosiły uwag do projektu załoŜeń.
3. Wpływ aktu normatywnego na sektor finansów publicznych, w tym budŜet państwa i budŜety
jednostek samorządu terytorialnego
Wejście w Ŝycie projektowanej ustawy nie będzie miało skutków dla sektora finansów publicznych,
w tym dla budŜetu państwa i budŜetów jednostek samorządu terytorialnego. NaleŜy bowiem zaznaczyć, Ŝe
wdroŜenie postanowień dyrektywy karnej do polskiego porządku prawnego nie będzie się wiązało ze
znacznym zwiększeniem, w stosunku do obecnego stanu faktycznego, zadań sądów, prokuratury, Policji i
StraŜy Granicznej. Postępowania w sprawach o przestępstwa przeciwko środowisku stanowią niewielką
ilość przypadków w stosunku do liczby prowadzonych postępowań w sprawach o inne przestępstwa. Nie
przewiduje się tym samym konieczności zwiększenia wydatków na dodatkowe zatrudnienie we wskazanych
jednostkach budŜetowych.
4. Wpływ aktu normatywnego na rynek pracy
Projektowana regulacja nie będzie miała wpływu na rynek pracy.
5. Wpływ aktu normatywnego na konkurencyjność gospodarki i przedsiębiorczość, w tym na
funkcjonowanie przedsiębiorstw
Projektowana regulacja nie będzie miała wpływu
przedsiębiorczość, w tym na funkcjonowanie przedsiębiorstw.
na
konkurencyjność
6. Wpływ aktu normatywnego na sytuację i rozwój regionalny
Projektowana regulacja nie będzie miała wpływu na sytuację i rozwój regionalny.
7
gospodarki
i