Formułowanie i zastosowanie pryncypiów architektury korporacyjnej

Monografie i Opracowania 557
Andrzej Sobczak
Formułowanie i zastosowanie
pryncypiów architektury korporacyjnej
w organizacjach publicznych
Warszawa 2008
Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
Spis treści
Wstęp
9
Zdefiniowanie problemu badawczego
Cele i zakres pracy
Hipotezy badawcze pracy
Źródła i metody badawcze
-.
Układ pracy
9
13
15
16
18
1. Pryncypia architektury korporacyjnej w organizacji publicznej
22
1.1. Podejście systemowe do organizacji publicznej
1.1.1. Charakterystyka podejścia systemowego
1.1.2. Organizacja publiczna w podejściu systemowym
1.1.3. Polistrukturalność organizacji publicznej - ujęcie modelowe
1.2. Główne koncepcje architektury korporacyjnej w kontekście
systemowego podejścia do organizacji publicznej
1.2.1. Definicyjne ujęcie architektury korporacyjnej
1.2.2. Budowa architektury korporacyjnej
1.3. Pojecie, znaczenie i cechy pryncypiów architektury korporacyjnej
1.3.1. Definicja pryncypiów architektury korporacyjnej
1.3.2. Funkcje pryncypiów architektury korporacyjnej w organizacji
1.3.3. Cechy pryncypiów architektury korporacyjnej
1.4. Sposoby reprezentacji pryncypiów architektury korporacyjnej
1.5. Wyznaczniki jakości pryncypiów architektury korporacyjnej
1.6. Przegląd istniejących metod formułowania pryncypiów architektury
korporacyjnej
1.6.1. Cele i sposób organizacji przeglądu
1.6.2. Metoda The Information Architect's Cooperative Forum
•.
1.6.3. Metoda Op't Landa z użyciem analizy przyczynowo-skutkowej
1.6.4. Metoda Nabukenyi oparta na procesie współpracy
1.6.5. Metoda z użyciem Object Role Modelling/Object Role Calculus
1.6.6. Metoda van Bommela, Buitenhuisa, Hoppenbrouwersa i Propera
1.6.7. Metoda Lindstróm
1.6.8. Wnioski z przeprowadzonego przeglądu
1.7. Podsumowanie
22
22
24
32
2. Architekturocentryczny proces opracowywania systemów
oprogramowania
2.1. Główne założenia procesu opracowywania systemów oprogramowania
2.1.1. Pojęcie i struktura procesu opracowywania systemów oprogramowania
2.1.2. Relacje między procesem opracowywania systemów a modelem
cyklu życia systemu
41
42
48
59
59
66
71
72
75
80
80
82
84
85
86
87
89
90
92
95
95
95
98
Spis treści
2.2. Istota architekturocentrycznego procesu opracowywania systemów
oprogramowania
101
2.2.1. Definicja, znaczenie i reprezentacja architektury systemu oprogramowania ... 101
2.2.2. Tworzenie architektury w architekturocentrycznym procesie
opracowywania systemów oprogramowania
108
2.3. Kluczowe rozwiązania architektoniczne
113
2.3.1. Taktyki architektoniczne
114
2.3.2. Style architektoniczne
118
2.3.3. Architektura referencyjna
120
2.4. Charakterystyka architekturoćentrycznych procesów opracowywania
systemów oprogramowania
2.4.1. Proces Software Engineering Institute
2.4.2. Proces oparty na koncepcji czterech widoków
2.4.3. Proces ModTest
2.4.4. Proces BAPO/CAFCR
2.4.5. Proces ASC
2.4.6. Proces ABSP
2.4.7. Procesy stosowane w ramach metodyk RUP oraz EUP
2.4.8. Proces stosowany w ramach metodyki OpenUp
2.4.9. Proces oparty na koncepcji MDA
2.4.10. Schemat porównawczy architekturoćentrycznych procesów
opracowywania systemów oprogramowania
121
121
123
126
127
128
130
131
134
136
139
2.5. Podsumowanie
141
3. Ewaluacja architektury s y s t e m ó w o p r o g r a m o w a n i a
145
3.1. Ewaluacja jako element architekturocentrycznego procesu
opracowywania systemów oprogramowania
3.1.1. Definicja, właściwości i typy ewaluacji
3.1.2. Składowe procesu ewaluacji
3.1.3. Celowość i determinanty skutecznej ewaluacji architektury
systemów oprogramowania
3.2. Klasyfikacja metod i kryteriów ewaluacji architektury systemów
oprogramowania
145
145
148
149
151
3.3. Przegląd metod ewaluacji architektury systemów oprogramowania
3.3.1. Cele i sposób organizacji przeglądu
3.3.2. Metoda SAAM i jej rozszerzenia
3.3.3. Metoda ARID
3.3.4. Metoda ATAM
3.3.5. Metoda CBAM
3.3.6. Metoda QAW
3.3.7. Metoda SBAR
3.3.8. Metoda ALPSM
3.3.9. Metoda SACAM
3.3.10. Miary i eksperymenty
3.3.11. Wnioski z przeprowadzonego przeglądu
155
155
155
158
160
162
164
165
166
166
168
170
3.4. Podsumowanie
173
Spis treści
7
4. Tworzenie oprogramowania i stosowanie koncepcji architektury
korporacyjnej w polskich organizacjach publicznych
174
4.1. Cele badań empirycznych
4.2. Metoda i organizacja badań ankietowych
4.3. Wyniki przeprowadzonych badań ankietowych
4.4. Metoda i organizacja indywidualnych wywiadów pogłębionych
4.5. Podsumowanie indywidualnych wywiadów pogłębionych
4.6. Podsumowanie
174
176
184
211
212
217
5. Formułowanie pryncypiów architektonicznych i ich zastosowanie
do ewaluacji architektury systemów oprogramowania
220
5.1. Cele i założenia metody ForPAK
220
5.2. Kategorie grup interesariuszy zaangażowanych w ramach metody ForPAK
225
5.3. Dyrektywy postępowania w ramach metody ForPAK
226
5.3.1. Etap 1: Prezentacja istoty problemu formułowania i zastosowania
pryncypiów architektury korporacyjnej oraz wstępny przegląd organizacji .... 227
5.3.2. Etap 2: Określenie granic organizacji i wybór grup jej kluczowych
interesariuszy
228
5.3.3. Etap 3: Ocena poziomu dojrzałości wybranych aspektów
zarządzania architekturą systemów oprogramowania
243
5.3.4. Etap 4: Opracowanie zbioru roboczych wersji pryncypiów
architektury korporacyjnej
248
5.3.5. Etap 5: Weryfikacja i akceptacja zbioru roboczych wersji
pryncypiów architektury korporacyjnej
260
5.3.6. Etap 6: Dopasowanie schematu ewaluacji architektury systemów
oprogramowania opartego na sformułowanych pryncypiach
architektury korporacyjnej do potrzeb organizacji
275
5.4. Zarządzanie zmianą pryncypiów architektury korporacyjnej
276
5.5. Ograniczenia metody ForPAK
278
5.6. Narzędzia informatyczne wspierające metodę ForPAK
279
5.7. Schemat ewaluacji architektury systemów oprogramowania opartej na
pryncypiach architektury korporacyjnej
281
6. Empiryczna weryfikacja opracowanych rozwiązań
291
6.1. Cele i sposób organizacji empirycznej weryfikacji opracowanych rozwiązań
6.2. Charakterystyka pilotażowej organizacji publicznej
6.2.1. Informacje ogólne o organizacji
6.2.2. Informacje o stanie informatyzacji w organizacji pilotażowej
6.3. Zastosowanie opracowanych rozwiązań w pilotażowej organizacji publicznej
6.3.1. Implementacja metody ForPAK
6.3.2. Ewaluacja architektury przykładowego systemu oprogramowania
z zastosowaniem pryncypiów architektury korporacyjnej
6.4. Podsumowanie i wnioski
291
292
292
293
295
295
322
324
Spis treści
Zakończenie
330
Załącznik A. Metamodel reprezentujący główne związki pomiędzy
wybranymi koncepcjami architektury korporacyjnej i architektury
systemów oprogramowania
.-.
335
Załącznik B. Wizualizacja analizy sieci społecznych dla organizacji
pilotażowej
336
Załącznik C. Finalne wersje pryncypiów architektury korporacyjnej
337
Załącznik D. Finalne wersje scenariuszy motywujących wraz
z przypisanymi im pytaniami kompetencyjnymi
356
Załącznik E. Bazowy kwestionariusz ewaluacyjny zastosowany do
ewaluacji systemu MSIoT
367
Załącznik F. Charakterystyka systemu MSIoT
374
Literatura
379