NASZE NEKROPOLIE

NASZE
NEKROPOLIE
CMENTARZ RZYMSKO – KATOLICKI
W BIAŁOPOLU
„Stary” cmentarz rzymsko-katolicki powstał w II połowie XIX wieku. PołoŜony jest na południe od kościoła. Najstarszy
istniejący tu nagrobek pochodzi z 1855 roku.
Ciekawe napisy nagrobne ze „starego” cmentarza w Białopolu:
Nie dziwcie się temu! Nadchodzi bowiem godzina, w której wszyscy, którzy spoczywają w grobach,
usłyszą głos Jego.
Czas i godzina za wcześnie wybiła, lecz łaska BoŜa tak uczyniła.
CMENTARZ UNICKI
W BUŚNIE
Obecnie w miejscu, gdzie znajdował się cmentarz unicki, były proboszcz parafii Buśno ksiądz
Jan Łagód,
z pomocą
parafian postawił pamiątkowy kamień z wyrytym napisem:
D.O.M. Unitom. Wiecznym pokojem obdarz ich Panie. Buśno 1992 r.
Na terenie cmentarza nie zachowały się Ŝadne nagrobki. Cmentarz porośnięty jest trawą, krzewami i drzewami, (niektóre drzewa
liczą 150 lat), jest zaniedbany, nie ogrodzony. Na cmentarzu nie zachowały się Ŝadne pozostałości po nagrobkach.
CMENTARZ WOJENNY
W BIAŁOPOLU
W Białopolu, ok. 300m od szosy Chełm- Hrubieszów, znajduje się cmentarz z okresu I i II wojny światowej, utworzony
w 1915r. Pochowano tutaj Ŝołnierzy polskich i niemieckich poległych w latach 1914-1944. Znajdują się tutaj takŜe
dwie mogiły Ŝołnierzy z 1920r.
Na przełomie lat 80/90 XX wieku na cmentarzu zabezpieczono miejsca pochówku, stawiając ogrodzenie i porządkując teren.
Na środku cmentarza ustawiono głaz z wygrawerowanym napisem:
D.O.M.
Tu spoczywają snem wiecznym Ŝołnierze polscy
i niemieccy polegli na polach bitew wojen lat
1914-44
Według zapisków z 2001 roku znajdowało się tam7 krzyŜy drewnianych, 9 mogił ziemnych i jeden grób ziemny z napisem:
Piotr Strzelecki l.24
zginął w 1944r.
Obecnie na cmentarzu moŜna znaleźć tylko jeden krzyŜ drewniany, oraz jeden grób ziemny, ale bez napisu. Wydarzenia,
które upamiętnia cmentarz, ulegają zapomnieniu. Świadczą o tym zarośla i niszczejący mur. Przebywając tam odnosi się wraŜenie,
Ŝe jest to miejsce odosobnione i opuszczone.
CMENTARZ RZYMSKO – KATOLICKI
W BUŚNIE
Cmentarz rzymskokatolicki w Buśnie funkcjonował juŜ w I połowie XIX w. ZałoŜony został w czasach parafii unickiej. Był
otoczony ogrodzeniem z drewna sosnowego.
Drugi cmentarz, prawosławny, funkcjonował w Buśnie od II połowy XIX w. Po 1919 roku był cmentarzem wspólnym
dla katolików i prawosławnych. Wynikały z tego powodu liczne spory i zatargi. Katolicy narzekali na prawosławnych, a prawosławni
drwili z katolików. Wobec takiego stanu rzeczy proboszcz parafii załoŜył prowizoryczny cmentarz na dawnym cmentarzu unickim.
SłuŜył on do około 1930 r. W 1929 roku proboszcz parafii Buśno wystąpił z prośbą do Urzędu Gminy w Białopolu o przydział 1.12 ha
gruntu z majątku pocerkiewnego pod nowy cmentarz. Urząd Wojewódzki, jako jeden z warunków budowy nowego cmentarza,
wymagał uiszczenia na rzecz skarbu państwa wartości szacunkowej przekazanego pod cmentarz gruntu. Fakt ten wywołał oburzenie
parafian, Ŝe muszą oni kościelną ziemię kupować dla potrzeb parafii. Wynikły teŜ trudności z wymówieniem dzierŜawy licznym
dzierŜawcom ziemi pounickiej. Cmentarz zaczął funkcjonować od 1930 roku. W 1939 roku proboszcz parafii Buśno zwrócił się
do Dyrekcji Lasów Państwowych w Radomiu z prośbą o wydzielenie dwóch morgów ziemi na poszerzenie cmentarza. Przeszkodził
temu zamierzeniu wybuch wojny.
Cmentarz usytuowany jest na południowym krańcu wsi, w odległości około 100 metrów od świątyni, przy szosie ChełmBiałopole – Buśno - Wojsławice. Z trzech stron otoczony jest mokradłami i łąkami. Ma kształt zbliŜony do owalnego. Główna aleja
dzieli go na dwie części. Po jej lewej stronie znajduje się najstarsza część cmentarza.
Najbardziej interesujące w tej części cmentarza są nagrobki Celestyny Boguszewskiej i rodziny Kastory. Nagrobek Celestyny
Boguszewskiej, zmarłej w 1855 r., wykonany jest w formie metalowego krzyŜa na murowanym cokole z metalową przykręcaną
tabliczką, która jest częściowo uszkodzona. Nagrobek rodziny Kastory ma formę głazu, na którym przytwierdzono dwie metalowe
tabliczki z następującymi napisami:
Helena z Krzszkowskich Kartory zginęła tragicznie 3.05.1934 r. – Ŝona.
Władysław Kastory – ostatni właściciel majątku Raciborowice, społecznik, weteran obu wojen i bojownik
- poległ 24.09.1943r.
Cześć jego pamięci i spokój jego duszy
Inne nagrobki w tej części cmentarza pochodzą z lat 1936-1945. Po prawej stronie alei, w głębi cmentarza, znajduje się
pomnik z wizerunkiem orła białego, upamiętniający sześciu mieszkańców wsi Busieniec, rozstrzelanych przez hitlerowców w dniu
22.09.1942 r. Od południa po obu stronach alei jest miejsce pochówków małych dzieci.
Ciągi komunikacyjne cmentarza biegną dowolnie, co świadczy o tym, Ŝe pochówków dokonywano bez ustalonego z góry
porządku. Jedynie główna aleja w pewien sposób porządkowała znajdujące się w obydwu częściach mogiły.
Obecnie cmentarz otacza metalowe ogrodzenie.
CMENTARZ PRAWOSŁAWNY W TEREMCU
Cmentarz prawosławny w Teremcu pochodzi z II połowy XIX w. Jego powierzchnia stanowi około 0.62 ha. Najstarszy
nagrobek datowany jest na 1892 r. Istniejący niegdyś monastyr prawosławny posiadał prawdopodobnie cmentarz. Po zawiązaniu
unii brzeskiej monastyr zlikwidowano, a w Strzelcach utworzono parafię unicką. Być moŜe jest to dawny cmentarz prawosławny,
potem przejęty przez unitów, a po kasacie Unii w 1975 r. ponownie przejęty przez prawosławnych. Cmentarz funkcjonował do 1938
r., czyli do czasu likwidacji prawosławnej parafii w Strzelcach i zburzenia cerkwi. Pochówków na cmentarzu dokonywano jeszcze
w okresie wojennym. Po II wojnie światowej cmentarz coraz bardziej ulegał dewastacji. Obecnie znajduje się tam kilkanaście
zniszczonych nagrobków. Obok cmentarza usytuowano śmietnisko gminne.
Odtworzony napis na jednym z pozostałych nagrobków na cmentarzu w Teremcu.
Odtworzony napis na jednym z pozostałych
nagrobków na cmentarzu W Teremcu.
Tak dziś wygląda cmentarz prawosławny w Teremcu.
CMENTARZ RZYMSKO – KATOLICKI
W BIAŁOPOLU
„Nowy” cmentarz w Białopolu powstał w 1992 roku. Znajduje się on około 300m od szosy Chełm- Hrubieszów.
Nowy cmentarz jest ogrodzony czerwoną siatką, a przy wejściu znajduje się brama tego samego koloru. Od niej prowadzi
główna aleja, przy której rosną tuje. Odległość od bramy do grobów wynosi około 100m.
Pomiędzy grobami stoi duŜy, drewniany krzyŜ a kilka metrów za nim mała kapliczka, w której raz na rok, w Dzień Zaduszny,
odprawia się mszę świetą.
Cmentarz funkcjonuje od niedawna. Wcześniej zmarłych mieszkańców Białopola grzebano na cmentarzu w Buśnie.
Na dzień dzisiejszy na nowym cmentarzu rzymsko – katolickim w Białopolu pochowanych jest 36 kobiet i 43 męŜczyzn,
w tym dwóch chłopców, którzy zmarli zaraz po urodzeniu. Na cmentarzu pochowane są osoby z parafii Białopole.
Najstarsze nagrobki pochodzą z 1992 i 1993r.
Ciekawe napisy nagrobne z „nowego” cmentarza w Białopolu:
„Nie umiera ten, kto Ŝyje w pamięci bliskich”
„Co mnie spotkało i was nie minie. Ja jestem w domu a wy w gościnie”.
„ Odszedłeś, lecz w sercach naszych Ŝyć będziesz wiecznie”.