docplan odnowy miejscowości łącko na lata 2010 – 2017
download 
Reklamacja Transkrypt
plan odnowy miejscowości łącko na lata 2010 – 2017
PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI ŁĄCKO NA LATA 2010 - 2017 Załącznik do uchwały Nr XLIV/489/10 Rady Gminy Postomino z dnia 02 sierpnia 2010 r. PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI ŁĄCKO NA LATA 2010 – 2017 CZERWIEC 2010 Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 1 PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI ŁĄCKO NA LATA 2010 - 2017 SPIS TREŚCI: 1. Charakterystyka miejscowości …………………………………………………………..3 1.1. Położenie …………………………………………………………………………3 1.2. Miejscowość w statystyce ………………………………………………………4 1.3. Historia miejscowości …………………………………………………………...5 1.4. Przestrzenna struktura miejscowości ………………………………………….8 2. Inwentaryzacja zasobów służących odnowie miejscowości …………………………….8 2.1. Zasoby przyrodnicze ……………………………………………………………8 2.1.1. Pomniki przyrody ……………………………………………………..9 2.2. Dziedzictwo kulturowe ………………………………………………………...10 2.2.1. Legendy związane z Łąckiem ………………………………………..11 2.3. Obiekty i tereny ………………………………………………………………...15 2.4. Infrastruktura społeczna ………………………………………………………15 2.5. Gospodarka i rolnictwo ………………………………………………………..16 2.6. Kapitał społeczny i ludzki ……………………………………………………..16 3. Ocena mocnych i słabych stron miejscowości Łącko ………………………………….16 4. Opis i charakterystyka obszarów o szczególnym znaczeniu dla zaspokojenia potrzeb mieszkańców ………………………………………………………………………………...17 5. Opis planowanych zadań inwestycyjnych i przedsięwzięć aktywizujących społeczność lokalną ……………………………………………………………………………………….19 Literatura ……………………………………………………………………………………21 2 PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI ŁĄCKO NA LATA 2010 - 2017 1. Charakterystyka miejscowości 1.1. Położenie Miejscowość Łącko położona jest w województwie zachodniopomorskim, w powiecie sławieńskim, na terenie Gminy Postomino. Miejscowość znajduje się w odległości 20 km na wschód od Darłowa oraz ok. 8 km od Jarosławca i Morza Bałtyckiego. Pod względem przyrodniczym Łącko położone jest w obszarze chronionego krajobrazu "Pas Pobrzeża na zachód od Ustki", na południowym brzegu jeziora Wicko. Ze względu na bliskość morza, położenie nad jeziorem oraz walory przyrodnicze Łącko jest miejscowością atrakcyjną pod względem turystycznym. Ryc. 1. Położenie miejscowości Łącko Źródło: www.postomino.pl 3 PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI ŁĄCKO NA LATA 2010 - 2017 1.2. Miejscowość w statystyce Tabela 1. Charakterystyka struktury ludności miejscowości Łącko Wyszczególnienie Stan na 2009 Stan ludności ogółem w tym: 239 Kobiety 121 Mężczyźni 118 Przyrost naturalny 2 Zgony ogółem 0 Ludność w wieku przedprodukcyjnym 62 (0 – 18 lat) Ludność w wieku produkcyjnym K-70 Kobiety (18 – 59 lat) / Mężczyźni (18-64 lat ) M-83 Ludność w wieku poprodukcyjnym K – 18 Kobiety (60 lat i więcej) / Mężczyźni (65 lat i więcej) M-6 Źródło: Urząd Gminy Postomino Powierzchnia miejscowości Łącko wynosi 359,65 ha. Tabela 2. Struktura gruntów w miejscowości Łącko WYSZCZEGÓLNIENIE MIEJSCOWOŚĆ (powierzchnia w ha) Powierzchnia miejscowości ogółem, w tym: 467,22 Użytki rolne ogółem, w tym: 467,22 Sady 0,18 Łąki 52,33 Pastwiska 37,88 Lasy Grunty zadrzewione i zakrzewione 5,85 1,62 Grunty pod wodami stojącymi 2,53 Grunty pod wodami płynącymi 1,69 Użytki kopalne - Tereny komunikacyjne - drogi 18,79 Tereny komunikacyjne – tereny kolejowe i inne - Tereny niezabudowane 0,11 Tereny zielone i rekreacyjne 0,92 Tereny różne - Nieużytki 17,96 Źródło: Urząd Gminy Postomino 4 PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI ŁĄCKO NA LATA 2010 - 2017 1.3. Historia miejscowości Miejscowość Łącko w 1317 r. nazywała się Lanszik, w 1406 r. Lanczk, i w 1491 r. Lantzke, wzmiankowana w starych dokumentach jest to nazwa topograficzna wywodząca się od słowa łąka (niem. Lanzig). Wieś posiadała prawo odbywania dwóch jarmarków w święto Wniebowzięcia NMP, przywilej ten został zniesiony przez księcia Barnima XI w. w 1533 r. W spisach z 1540 i 1628 r. wieś wykazana jako własność książąt szczecińskich. Po reformacji w I połowie XVI w. wieś ewangelicka. Po śmierci ostatniego z pomorskich książąt i zakończeniu wojny 30-letniej Łącko przeszło na własność elektorów brandenburskich. W 1930 r. wieś liczyła 365 mieszkańców i 89 zagród. Wykorzystywana w budownictwie mieszkalnym i gospodarskim była niewypalona glina. Wśród dość powszechnego przekonania budownictwo z użyciem gliny jest utożsamiane z biedną i zacofaniem, tymczasem budowanie z gliny i z drewna jest budowaniem z materiałów ekologicznych, gdzie glina jest dodatkowo materiałem miejscowym, tanim, zapewniającym bardzo dobre warunki mikroklimatyczne zamieszkiwania. Z okresu przedchrześcijańskiego, pozostało na Pomorzu wiele śladów po ludności słowiańskiej z IX-XI w. Istniały tu miejsca kultury pogańskiej- Święte Góry. Prawdopodobnie najstarsza wzmianka o terenach przy Łącku pochodzi z 1394 r. z dokumentu ogłaszającego założenie klasztoru zakonu kartuzów Corone Mari (korona Maryi), którym księżna Adelajda, wdowa po księciu Bogusławie, wraz z Warcisławem V wystawiła w Słupsku dokument: ,,… tym samym zakładamy Dom Boży, którego włości rozpościerać się będą od wsi Korlino w obrębie których będzie Naćmierz i wszelkie dobra…”. Jednak ostatecznie zakonnicy osiedli w Darłowie w 1407 r. Około 1447 r. w domu Hansa Lange (lub jak mówią mieszkańcy Jan Długi-Długosz) mieszkał Książę Bogusław X, syn księżnej Zofii, jeden z ostatnich władców z rodu Grafitów działających na rzecz połączenia Pomorza z Polską. XVI-wieczny kronikarz Thomas Kantzow w swoich kronikach opisał poruszającą historię o tym, jak skłonna do miłostek księżna Zofia, żona księcia Eryka II z dynastii Gryfitów, usiłowała w 1464 r. otruć swego syna Bogusława X (1454-1532), podsuwając mu zatruty chleb. Szczęśliwym zbiegiem okoliczności chlebem pożywił się pies księcia. W obawie przed kolejnymi próbami zgładzenia Bogusław uciekł z rodzinnego domu. Ponoć błąkającym się chłopcem zaopiekował się gospodarz z Łącka - niejaki Hans Lange, czy jak wolą Polacy - Jan Długi (Długosz). W jego zagrodzie przyszły władca nie tylko znalazł suchy kąt i miskę strawy, ale także odebrał patriotyczne wychowanie. Bogusław X wyrósł na mądrego i skutecznego władcę, który w 1478 r. doprowadził do zjednoczenia księstw Zachodniego Pomorza. 5 PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI ŁĄCKO NA LATA 2010 - 2017 W 1836 r. król pruski Fryderyk II nakazał zawiesić na domu Hansa Lange tablicę z brązu z wyrytym napisem: "Hans Lange żył w tym miejscu przed wiekami. Troszczył się on o jadło i picie księcia Bogusława, aż do czasu, gdy odzyskał on koronę i majestat władcy Pomorza". W 1958 r. jeden ze szczecińskich naukowców wysunął dość odważną hipotezę, że Hans Lange z Łącka to kronikarz Jan Długosz, który towarzyszył Bogusławowi X na dworze polskiego króla Kazimierza Jagiellończyka. Gospodarstwo w Łącku miało być tylko epizodem w biografii słynnego historyka. Jednak na początku XXI w. naukowcy bezlitośnie rozprawili się z tą teorią. Będąc w Łącku warto odszukać dom z nr. 20. Nie jest to XV-wieczna drewniana chata, w której mieszkał Bogusław X, ta niestety spłonęła. Na jej miejscu, prawdopodobnie w XVIII-XIX w., postawiono nowy ryglowy dom. Przed wojną jego fotografie na pomorskich widokówkach były bardzo popularne. Dziś przysparza on sporo kłopotu prywatnym właścicielom, bowiem jako zabytek wymaga kosztownych prac konserwatorskich. W 1534 roku na Pomorzu zapanował luteranizm i prawdopodobnie również kościół w Łącku od tego czasu należał do protestantów. Około 1600 roku w Łącku powstała jedna z pierwszych pomorskich szkół wiejskich zorganizowana przez Pastora Chrystiana Balanga. W 1784 roku wieś posiadała 13 zagród chłopskich, 1 kaznodzieję, 1 kościelnego, 1 zagrodę sołtysa wolną od opłat, 3 chaty wyrobników rolnych, 4 wyrobników do prac gminnych, 3 małorolnych, 1 dom wdowy po kaznodziei, 1 kuźnię, 1 chałupę pasterską. W pierwszej połowie XIX w. nastąpił prawie dwukrotny wzrost ilości mieszkańców w Łącku, w tym czasie wybudowano też większość zabytkowych, zachowanych do dziś domów i budynków gospodarskich. 1914-1918 r. I Wojna Światowa; po wojnie za kościołem pomiędzy dębami przy drodze do przystani ustawiono obelisk poległych w tej wojnie mieszkańców Łącka i okolic. W okresie międzywojennym w Łącku w latach 1920 - 1945 we wsi było 25-30 dzieci w wieku szkolnym. Uczyły się w jednoklasowej szkole zbudowanej jeszcze w 1854 r. W 1939-1945r. wywołanie wojną zniszczenia Pomorza i w końcu 1944 i 1945 roku ,,wędrówka ludów” to przełom z życiu wsi. Przez okolice Łącka i sąsiednich wsi przechodzą uciekinierzy i ewakuowani Niemcy i Mazurzy Prus Wschodnich. W październiku 1945 r. działa już w Łącku Urząd Pocztowy z polskimi urzędnikami. Prawie do końca listopada 1945 r. Niemcy i Polacy mieszkają wspólnie w wielu domach w Łącku. 6 PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI ŁĄCKO NA LATA 2010 - 2017 W okresie powojennym mieszkańcy wsi zajmują się rolnictwem, rybołówstwem. Działa tu przystań rybacka. Odwiedzają też wieś żołnierze z jednostki w Wicku i Jarosławcu. W Łącku do lat 90-tych działała Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna, która posiadała wiele z okolicznych pól i łąk pod uprawę. W okresie największego rozwoju uprawiano tu zboża, ziemniaki, kukurydzę, prowadzono hodowlę krów. Powstał nowy budynek dyrekcji, we wsi działał klub Książki i Prasy, który organizował wiele interesujących imprez z udziałem znanych aktorów, dziennikarzy, artystów plastyków. Mieszkańcy tworzą własny chór i zespół muzyczny, buduje się życie kulturalne wsi. Przemiany gospodarcze po 1989 r. spowodowały odejście od spółdzielczej formy gospodarowania. Rozwijają się nowe formy aktywności mieszkańców na rzecz dziedzictwa tradycji architektonicznych i kulturowych Łącka. W 2001 r. powstaje plan Odnowy Architektonicznej wsi pn. „Zobaczyć Łącko”. Pierwszym etapem był plener malarski w czerwcu 2001 r. zorganizowany przez gospodarstwo „Andrzejewka”, drugim warsztaty Wydziału Architektury z Poznania, trzecim etapem była realizacja projektu „Zobaczyć Łącko”. W 2002 r. w działaniach odnowy wsi uczestniczą również organizacje i instytucje, odbywają się festyny budowania w konstrukcji szachulcowej, festyny strażackie i wiejskie; powstaje „Łącka Szkoła Budowania z Drewna i Gliny”. Ryc.2. Plan okolic Łącka Źródło: www.poszukiwania.pl 7 PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI ŁĄCKO NA LATA 2010 - 2017 1.4. Przestrzenna struktura miejscowości Łącko stanowi cenny zespół historyczno-architektoniczno-przyrodniczy, jest jedną z najpiękniejszych miejscowości tworzących ,, Krainę w kratę”, obszar, na którym licznie występuje budownictwo szkieletowe. Na terenie miejscowości zachowało się wiele zagród chłopskich z połowy XIX w., które dzięki staraniom mieszkańców odzyskują swoją świetność i stanowią dużą atrakcję turystyczną. Wieś Łącko leży w regionie, w którym dominującą formą zabudowy było tradycyjne budownictwo oparte na szkielecie drewnianym wypełnionym gliną niewypaloną. Domy te posiadają bardzo starą metrykę (dom nr 20, w którym mieszkał książę Bogusław X wybudowany został w 1840 r. natomiast dom nr 58 jest z 1830 roku), często są już zniszczone. Zespół zabudowy wsi znajduje się na planie zbliżonym do owalnicy (osada o zarysie wrzeciona, z owalnym, wydłużonym placem między dwiema, łukowatymi liniami zabudowy). Dominantą przestrzenną miejscowości jest kościół z XV w. usytuowany w centrum Łącka. 2. Inwentaryzacja zasobów służących odnowie miejscowości 2.1. Zasoby przyrodnicze Miejscowość położona na Obszarze Chronionego Krajobrazu pn. „Pas Pobrzeża na zachód od Ustki”. Obszar utworzony w celu ochrony fragmentu wybrzeża Bałtyckiego z występującymi tu charakterystycznymi zbiorowiskami roślinnymi plaż, wydm i klifów oraz rozległych, zatorfionych równin wraz z jeziorem Wicko na ich zapleczu oraz dla zachowania unikalnych krajobrazów Pomorza Środkowego, w celu zabezpieczenia ich dla turystyki i wypoczynku. Do głównych walorów obszaru należą: charakterystyczny, równoleżnikowy układ siedlisk i zróżnicowana w tym układzie szata roślinna, reprezentująca większość zbiorowisk roślinnych związanych z wydmowym i klifowym typem brzegu Bałtyku, obniżeniami równin przymorskich wraz z ograniczającymi je od południa pasmami wzgórz. Do najbardziej interesujących należą zbiorowiska wydm: białej i szarej z charakterystycznymi gatunkami, jak trawy - wydmuchrzyca i piaskownica, mikołajek nadmorski, storczyk kruszczyk rdzawoczerwony, postaci nadmorskiego boru bażynowego, fragmenty acidofilnego lasu brzozowo - dębowego na zapleczu wałów wydmowych, zbiorowiska mokrych łąk, zarośli wierzbowych i brzeziny bagiennej na równinach oraz jedno z eutroficznych, przymorskich jezior - Wicko, okolone rozwiniętymi zbiorowiskami 8 PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI ŁĄCKO NA LATA 2010 - 2017 różnych typów szuwarów. W granicach OChK leży ostoja ptaków o randze europejskiej. Trasa migracji wiosennych i jesiennych licznych gatunków ptaków: zimują kilkunastotysięczne stada lodówek, i innych gatunków kaczek morskich, setki mew srebrzystych oraz śmieszek. Bardzo ważny obszar w okolicy Rusinowa dla stad gęsi białoczelnych, zbożowych i gęgawy oraz łabędzia krzykliwego. W strefie przybrzeżnej morza żerują i odpoczywają przez cały rok - perkozy, łabędzie nieme, krzyżówki, mewy: srebrzysta, pospolita, śmieszka, czasami rybitwa rzeczna. Aktualnie gnieździ się dość licznie pliszka siwa, dziwonia, bocian biały, stwierdzono również gatunki ptaków lęgowych wodno-błotnych i związanych z zaroślami w tym: żurawia, kszyka, srokosza, pliszkę żółtą, łabędzia niemego, czajkę, remiza, trzcinniczek i dzięcioła zielonego. W Korlińskich Błotach istnieje stanowisko bobra i prawdopodobnie występuje tam wydra. Z gadów stwierdzono występowanie: jaszczurka zwinka, jaszczurka żyworodna, padalec zwyczajny, żmija zygzakowata, z płazów: żaba wodna, trawna, traszka grzebieniasta, traszka zwyczajna, ropucha szara, żaba jeziorkowa, ropucha paskówka, żaba moczarowa. Bezkręgowce - ślimaki wodne: zagrzebka pospolita, przyczepka jeziorna, małże: racicznica zmienna, groszkówka, szczeżuja pospolita, skójka zaostrzona, gałeczka rogowa. Stanowiska flory objętej ochroną ścisłą znajdujące się w Łącku: grążel żółty, grzybienie białe; gatunki objęte ochroną częściową: bobrek trójlistkowy, kocanki piaskowe; gatunki roślin ginące i zagrożone: komosa strzałkowata, rolnica polna. 2.1.1. Pomniki przyrody Centralny punkt wsi zajmuje późnogotycki kościół z XVI w. wraz z parkiem przykościelnym o pow. 0,25 ha wpisanym do rejestru zabytków dnia 25.04.1966r. Przy kościele znajduje się gotycka brama cmentarna pochodząca również z tego samego okresu. Teren wokół kościoła łącznie z cmentarzem kościelnym został obsadzony głównie lipami drobnolistnymi, zachowało się ich 21, z czego 10 jest pomnikami przyrody . Najokazalszym jest lipa o obw. 565 cm. W bezpośrednim sąsiedztwie kościoła rosną cyprysiki Lawsona, w części sąsiadującej z parkingiem – klony zwyczajne, które tworzą swoisty kształt pierścienia otaczającego dawny cmentarz. Na styku z parkiem przykościelnym rozchodzą się 4 drogi obsadzone kasztanowcami zwyczajnymi. Jedna z nich proponowana jest do ochrony. 9 PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI ŁĄCKO NA LATA 2010 - 2017 2.2. Dziedzictwo kulturowe Łącko i okoliczne wsie leżą w regionie, gdzie dominującą formą zabudowy było tradycyjne budownictwo szachulcowe. Region określany jest obecnie mianem "Krainy w kratę". Łącko posiada około trzydziestu zachowanych obiektów zbudowanych w tej technice szachulcowej. W miejscowości Łącko znajduje się kościół zbudowano w 1475 roku. W 1500 r. przebudowano go na trzynawowy. Nawa środkowa zamknięta jest wielobocznym prezbiterium. Późnogotycki kościół parafialny pw. Zwiastowania NMP z XV w. przebudowany został w 1607 r. oraz gotycka brama na cmentarzu przykościelnym. Nad prezbiterium i przy północnej ścianie zachowane są fragmenty łuków, co wskazuje, że w kościele kiedyś istniało lub planowano wykonać sklepienie. Kościół jest halowy, z wyjątkiem ściany południowej oszkarpowały, murowany z czerwonej cegły i kamienia polnego, z wyodrębnionym prezbiterium zamkniętym trójbocznie. Do 1607 r. był kryty gontem. Wewnątrz znajduje się strop. W kościele przetrwała chrzcielnica kamienna z XVI w., renesansowy ołtarz główny, barokowy krucyfiks z XVIII w., późnogotycka rzeźba św. Anny Samotrzecia z ok. 1500 r., epitafium z XVII w. W renesansowym ołtarzu z ok. 1600 r. zachowane zostały trzy obrazy: "Ostatnia Wieczerza", "Zwiastowanie" i "Ukrzyżowanie". Na zewnątrz podziwiać można drewnianą dzwonnicę krosnową z XIX w. Tabela 3. Zabytkowe wyposażenie kościoła parafialnego pw. Zwiastowania NMP w Łącku Lp. Określenie zabytku Okres powstania Uwagi 1. 2. 3. Pocz. XIX w. Pocz. XVII w. a) pocz. XVII w. b) pocz. XVII w. c) pocz. XVII w. - 4. 5. 6. Malarstwo na stropie Ołtarz Główny Obrazy w ołtarzu głównym a) Zwiastowanie/w nastawie b) Ukrzyżowanie/w zwieńczeniu c) Ostatnia Wieczerza/w predelli Ambona Chrzcielnica Krucyfiks II poł. XIX Pocz. XVII Kon. XV w. 7. Krucyfiks XVIII w. Krucyfiks umieszczony na ścianie nawy głównej, pomiędzy profilami pierwszej i drugiej arkady, ma formę drzewa życia z umieszczonymi na zakończeniach ramion łacińskiego krzyża medalionami Ewangelistów. Krucyfiks drewniany, rzeźbiony, polichromowany. Postać Chrystusa umieszczona na 10 PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI ŁĄCKO NA LATA 2010 - 2017 8. Rzeźba ‘’Mojżesz’’ XVIII w. 9. Rzeźba ‘’Chrystusa Salvador Mundi’’ XVIII w. 10. Rzeźba ‘’św. Marka’’ XVIII w. 11. 12. 13. 14. 15. Chór muzyczny Dzwon Dzwon Prospekt organowy Okucia drzwi- szyldy Poł. XVII w. Pocz. XVI w. XVIII w. II poł. XIX w. XVIII w. prostym, łacińskim krzyżu. Rzeźba umieszczona na ścianie nad wejściem z kruchty do nawy południowej. Przedstawia pełnoplastyczną postać stojącego na dekoracyjnej, floralnej podstawie starszego mężczyzny, trzymającego w dłoniach tablice prawa Rzeźba umieszczona na ścianie nad wejściem z kruchty do nawy południowej. Przedstawia pełnoplastyczną postać stojącego na dekoracyjnej, floralnej podstawie mężczyzny z uniesionym prawym ramieniem, trzymającego w lewej dłoni kulę ziemską Rzeźba umieszczona na ścianie nad wejściem z kruchty do nawy południowej. Przedstawia pełnoplastyczną postać stojącego na dekoracyjnej, floralnej podstawie mężczyzny z księgą w lewej dłoni i leżącym u jego stóp lwem - 2.2.1. Legendy związane z Łąckiem Nad jeziorem Wicko Kraina nad jeziorem jest tak piękna, że przybysz nie może oderwać od niej oczu. Chwyta wzruszenie i łzy same napływają do oczu, kiedy ogląda się lustro wody wśród czarującego krajobrazu nad mierzeją. Obok wioski ciągnie się długi, wąski półwysep w kierunku Wicka Morskiego. Na małej wysepce, wśród trzciny i sitowia, znajduje się siedlisko ptaków - prawdziwy ptasi raj. Krajobraz pełen niespodzianek zachęca do wypoczynku i marzeń, szczególnie kiedy o zmroku nad jeziorem, niczym powiewne welony lub mgliste widziadła, unoszą się opary. Może opowiadają o dalekiej przeszłości, o mnichach, którzy tu kiedyś przebywali. Słychać niekiedy ich śpiew: Źródło wiecznej miłości, Pocieszycielko zasmuconych, Pobożna Matko Zbawienia, Bądź pozdrowiona, Ty Królowo Dziewic! 11 PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI ŁĄCKO NA LATA 2010 - 2017 Jezioro jest płytkie. Gdyby obniżyć poziom wody o jeden metr, to suchą nogą można by przejść na drugi brzeg. Tylko jeden dopływ, strumyk młyński z Marszewa, zasila wody jeziora od południa. Storfowana żyła wodna tworzy połączenie jeziora Wicko z jeziorem Kopań. Brzeg morski jest płaski, lecz na mierzei wydmy stają się coraz wyższe. Wydma koło Modły dochodzi do 40 metrów wysokości. Obszar wędrujących wydm sięga od Królewic po Zaleskie i aż do Modlinka. Wydmy cieszą i smucą piękne piaskowe pola a obok zasypany umierający las, a nie kiedy nad prawie białym piaskiem czerwone jak krew słońce. Cudowne są wieczory nad jeziorem, kiedy światło latarni morskiej z Jarosławca odbija się i znika w wodzie. Szczupła wieża latarni mierzy 33 metry i stoi 22 metry nad poziomem morza. Światło jest widoczne w szerokości 50 kilometrów, a lampy rozbłyskowe mają moc około 54 milionów normalnych żarówek. Latarnie morskie w Jarosławcu i Trzęsaczu były jedynymi na Zapomorzu przy końcu XIX wieku. Turyści rzadko odwiedzają ten odludny zakątek pomorskiej ziemi, po przeżynany tylko polnymi drogami. Odgłosy dnia codziennego słychać tylko latem, kiedy do Jarosławca, Głownicy, Jezierzan i Łącka przyjeżdżają urlopowicze i kuracjusze. Statek widmo na jeziorze Wieko Dawno temu, w XIV-XV wieku, mieszkańcy nadbrzeżnych osad zajmowali się rozbójnictwem morskim. Podczas sztormowych nocy zapalali na wydmach duże ogniska, by przywabić błądzące i potrzebujące pomocy statki. Pewnego jesiennego wieczoru wartownicy zauważyli trójmasztowy statek, który walczył z szalejącym sztormem. Statek zbliżył się do wysokiego brzegu koło Jarosławca. Wtedy jeden z marynarzy zauważył na wschodzie duży ogień przy brzegu. Czy tam ma być ratunek, miejsce do zawinięcia i do postoju? Kapitan skierował statek w kierunku ognia. Był to jednak tylko zwodniczy podstęp, który zwabił statek na płytkie wody, gdzie osiadł na mieliźnie. Nie było już ratunku. Cała załoga utonęła, a z pięknego statku pozostał jedynie wrak. Pamięć o tym haniebnym czynie żyje do dziś. Przed nadchodzącym nieszczęściem lub powodzią wrak statku unosi się jakby z pomocą niewidzialnych rąk z dna morza do góry, bardzo wysoko, aż zawiśnie nad ludźmi. W bladym świetle księżyca widoczne są bardzo dokładnie stare części statku, widać dwa całe i jeden złamany maszt, kapitana i załogę proszącą o pomoc. Wszystko to dzieje się w zupełnej ciszy. Potem statek przenosi się nad jeziorem do Jezierzan i znika w dużej stodole. O tajemniczym łabędziu na jeziorze Wicko Koło Łącka, gdzie strumyk klasztorny wpływa do jeziora, księżna Adelajda Brunszwicka w 1394 roku założyła klasztor. Zakon Kartuzów był jednak zbyt ubogi, by mógł 12 PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI ŁĄCKO NA LATA 2010 - 2017 utrzymywać klasztor na takim odludziu, więc zakonnicy przeprowadzili się do Darłowa do klasztoru Korona Maryi. Mnich z tego klasztoru popełnił straszną zbrodnię. Porwał dziewicę z Łącka, a kiedy nie chciała być mu posłuszną, zgwałcił ją i wrzucił do jeziora. Po chwili wypłynął z toni śnieżnobiały łabędź i z żałosnym śpiewem poruszał się po jeziorze. Łabędź zawsze wypływał w miejscu zatonięcia dziewczyny. Rybacy zauważyli, że ptak ten był większy od pozostałych i miał pięknie upierzoną głowę. Poza tym nie był płochliwy, nie uciekał, kiedy rybacy do niego podpływali wcale się nie bał, więc postanowili zbadać dno jeziora. Odkryli zwłoki dziewczyny obciążone kamieniami. Od razu domyślili się, że mordercą jest mnich, gdyż jego dziwne i skryte zachowanie rzucało się w oczy. Nieczyste sumienie nie dawało mu spokoju. Uciekł do lasu, wędrował po wydmach, gdzie zginął. Po latach odkryto szkielet przykryty mnisim habitem. Tak zginął złoczyńca w wydmowych piaskach. Jego duch nie zaznał spokoju. Straszy od czasu do czasu przerażonych wędrowców. Także łabędź niekiedy się pokazuje. Kto zobaczy tego pięknego, większego od innych ptaka z piękną głową, ten zazna szczęścia. Gniazdo zbójeckie nad jeziorem Wicko Pośrodku jeziora na linii między wioskami Wicko i Wicko Morskie leży mała wyspa schowana w sitowiu. W dawnych czasach mieściło się tu gniazdo rozbójników morskich. Takie same kryjówki istniały podobno na Górze Chełmskiej koło Koszalina, na Rowokole kolo Smołdzina i w innych miejscach na wybrzeżu Zapomorza. Z wyspy na jeziorze prowadziła grobla aż do Wicka Morskiego. Wracając z rozboju piraci korzystali z tej grobli, aby zatrzeć ślady ucieczki. W połowie nasypu leży duży granitowy głaz narzutowy, który spełniał rolę drogowskazu. Do dziś wystaje nad powierzchnię wody i widoczny jest z brzegu. W czasie wojen francuskich podobno wojsko korzystało z tego przejścia przez jezioro. Chłopi z Wicka przy niskim stanie wody pędzili swoje bydło do Wicka Morskiego także przez groblę. Stary człowiek z Łącka twierdzi, że on przeszedł suchą nogą przez jezioro, korzystając z drogi na grobli. Widmo na murze cmentarnym w Łącku Pewnego razu dwaj chłopcy bawili się w duchy i za to zostali bardzo srogo ukarani. Legenda mówi o synie rybaka z Wicka Morskiego, który u kowala w Łącku uczył się rzemiosła. Często odwiedzał rodziców, ale zawsze w towarzystwie drugiej osoby, gdyż bardzo bał się duchów. Kiedyś musiał samotnie odbyć drogę. Z powodu dużego wesela nie znalazł osoby, która by mogła mu towarzyszyć. Dowiedziało się o tym dwóch młodych ludzi z Łącka, którzy wiedzieli o jego wielkiej lękliwości. Postanowili go nastraszyć. Uczeń kowala był barczysty, wysokiego wzrostu. W ręku trzymał duży ciężki dzban kamionkowy dla szynkarza w Łącku. 13 PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI ŁĄCKO NA LATA 2010 - 2017 Gdy był w pobliżu cmentarza zobaczył na murze bardzo dużą postać w białej szacie z dziwnie wielką głową, świecącymi oczyma i ustami jak żywy ogień. Kolana się mu zatrzęsły, zęby zadzwoniły. Wtem zobaczył drugą straszliwą postać wychodzącą z cienia drzew i zagradzającą mu drogę. Chłopiec, drżącym głosem poprosił, by go przepuściła. Postać potrząsnęła głową i wyciągnęła rękę, chcąc go dotknąć. Chłopiec w szalonej rozpaczy uderzył ją z całej siły dzbanem. Rzekome widmo z głośnym krzykiem upadło na ziemię, a widmo z muru cmentarnego uciekło, chowając się między krzyżami. Przyszły kowal zapomniał o strachu, zbliżył się do leżącej postaci i rozpoznał w niej swojego znajomego, który niestety już nie żył. Obok zakrwawionej głowy leżała duża rozłupana dynia. Sąd uniewinnił chłopca z zarzutu zabójstwa, gdyż działał w obronie własnej. Odlewanie dzwonów w Łącku Dźwięk dzwonów łąckiego kościoła jest znany w okolicy od dawna. Na wieży znajdują się trzy średniowieczne dzwony. Najmniejszy, bez napisu, jest najstarszy. Dwa większe mają epigrafy i proste ozdoby na uchwytach. Podobno zostały wykonane przez ludwisarza z Łącka. Ponieważ dzwony przeznaczone były dla kościoła w jego rodzinnej wsi, mistrz chciał je wykonać szczególnie pięknie, miały być arcydziełami, jego najlepszą pracą. Ludwisarz odlewał je trzy razy, lecz nie był zadowolony ze swojej pracy. Podczas czwartej próby mistrza odwołano. Wtedy uczeń nie potrafił oprzeć się pokusie i sam dokonał odlewu dużego dzwonu. Po powrocie mistrz wpadł w szał i zaczął się znęcać nad chłopcem, który uciekł i skrył się w lesie. Dzwon odlany przez ucznia miał piękną, jasną tonację dźwięku, wszyscy ją podziwiali. Chłopiec stał się znany i otrzymywał więcej zamówień niż jego mistrz. Ten zaś pękał z zazdrości, a w jego sercu rosła wielka zawiść. Postanowił go zabić, co niebawem też uczynił. Zwłoki zakopał pod korytem w chlewie, jednak odkryto je i mistrza słuszne ukarano. Dzwon dzwoni do dziś i słychać żal w jego dźwięku: Kto mnie odlewał, ten nie żyje: został pochowany pod korytem w chlewie. Według innego podania, to mistrz podobno wyrecytował te słowa podczas bicia dzwonu i pełen skruchy zgłosił się do sądu. 14 PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI ŁĄCKO NA LATA 2010 - 2017 2.3. Obiekty i tereny Łącko ze swą zabytkową architekturą (budownictwo ryglowe) jest jedną z najbardziej atrakcyjnych miejscowości gminy, posiada duży potencjał turystyczny. We wsi nad jeziorem Wicko znajduje się pomost widokowy wybudowany w 2004 r. w ramach Programu SAPARD Pomost widokowy odgrywa znaczącą rolę dla turystyki wypoczynkowej. We wsi jest przystań rybacka, gdzie istnieje możliwość nabycia ryb słodkowodnych. Łącko jest miejscowością agroturystyczną, znajdują się tu 3 gospodarstwa agroturystyczne, w których liczba miejsc noclegowych wynosi 31, w tym 23 całoroczne. Gospodarstwa posiadają następujące atrakcje turystyczne: siłownia, boisko, mini golf, sauna, solarium, bilard, tenis stołowy, wypożyczalnia sprzętu pływającego, wypożyczalnia rowerów, pokój i plac zabaw dla dzieci, jazda konna. Przez Łącko przebiega ścieżka przyrodnicza na trasie Korlino-Wicie oraz następujące szlaki turystyczne: Szlaki (trasy) rowerowe: - "Hanzeatycka trasa nadmorska", czerwona: biegnąca drogą wojewódzką W 102 do Jarosławca, a dalej w okolice jeziora Wicko, przez Jezierzany, Łącko i Korlino (drogą gminną G 3926003), dalej do Królewa (drogą W 39101), dalej do Marszewa (drogą 3926101z) i następnie nasypem kolejowym do miejscowości Zaleskie. - Trasa regionalna, zielona: Jezierzany-Nowe Łącko-Bylica -Barzowice-Jezioro Kopań. Szlaki piesze: - "Szlak Północny", czerwony, pokrywający się z "Hanzeatycką trasą nadmorską". 2.4. Infrastruktura społeczna W centrum wsi znajduje się sala wiejska, w której koncentruje się działalność kulturalna. Sala wiejska została wyremontowana i wyposażona w 2007 r. w ramach programu SPO-ROL Odnowa wsi oraz zachowanie i ochrona dziedzictwa kulturowego (środki z Europejskiego Funduszu Ochrony i Gwarancji Rolnych). Od 2008 r. w wiosce funkcjonuje Centrum Kształcenia ,, Wioska Internetowa”, które jest czynne od wtorku do soboty po 5 godzin dziennie. Centrum wyposażone jest w 11 stanowisk komputerowych. Na terenie wsi znajduje się również remiza strażacka wraz odpowiednim wyposażeniem. 15 PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI ŁĄCKO NA LATA 2010 - 2017 2.5. Gospodarka i rolnictwo Na terenie miejscowości znajdują się trzy sklepy spożywczo-przemysłowe oraz piekarnia; funkcjonują 73 gospodarstwa rolne, z których 27 posiada powierzchnię 2-5 ha a 18 o powierzchni 1-2 ha. Tylko 5 gospodarstw posiada powierzchnię powyżej 15 ha. Ze względu na nadmorskie położenie w Łącku zarejestrowane są dwie firmy prowadzące działalność w zakresie rybołówstwa. 2.6. Kapitał społeczny i ludzki Atrakcyjne położenie miejscowości oraz jej walory turystyczne powodują, że dynamicznie rozwija się tu agroturystyka. Działa tu Nadmorskie Stowarzyszenie Agroturystyczne ,,Strzecha”, które podejmuje szereg działań mających na celu promocję walorów miejscowości i poprawę jej atrakcyjności turystycznej. Stowarzyszenie istnieje od 2000 r. i obejmuje swym działaniem rejon nadmorski, wsie na terenie gminy Postomino: Postomino, Naćmierz, Jezierzany, Królewo i Łącko. Siedzibą stowarzyszenia jest wieś Łącko. W Łącku aktywnie swoją działalność prowadzi Ochotnicza Straż Pożarna, która powstała w latach 40 XX w. a została zarejestrowana w KRS jako stowarzyszenie w 2003 r. OSP Łącko prowadzi Klub Sportowy „Florian”, który bierze udział we współzawodnictwie sportowym sołectw, w zawodach siatkarskich oraz w rozgrywkach powiatowej Ligii LZS. Do klubu należy 30 zawodników. W miejscowości działa Parafia Rzymskokatolicka pw. Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny, która została utworzona 01.06.1951 r. 3. Ocena mocnych i słabych stron miejscowości Łącko Mocne strony: -możliwość rozwoju funkcji turystycznych miejscowości, -położenie nad brzegami jeziora Wicko i bliskość do nadmorskiej miejscowości Jarosławiec, -duża aktywność społeczna mieszkańców, -atrakcyjne zasoby przyrodnicze i walory kulturowe, -bogata oferta gospodarstw agroturystycznych. Słabe strony: -zły stan techniczny dróg, -niewystarczająco rozwinięta sieć chodników i parkingów, -brak sieci kanalizacji sanitarnej, - niewystarczające zagospodarowanie turystyczne Jeziora Wicko. 16 PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI ŁĄCKO NA LATA 2010 - 2017 Podsumowanie określające szanse oraz zagrożenia w miejscowości Szanse Rozwój inwestycji turystycznych Dalszy rozwój agroturystyki Walory jeziora Wicko Wzrost zainteresowania turystycznego miejscowością Poprawa komunikacji między sołectwami Rozwój infrastruktury sportowo – rekreacyjnej Możliwości spędzania wolnego czasu przez dzieci i młodzież Rozbudowa wsi pod względem letniskowym Szlaki turystyczne z innymi miejscowościami w gminie Rozwój bazy turystycznej Rozwój infrastruktury turystyczno – wypoczynkowej nad jeziorem Wicko Promocja walorów miejscowości w kraju i za granicą Rozwój małej i średniej przedsiębiorczości Zagrożenia Skażenie środowiska Dzikie wysypiska śmieci Patologie Zagrożenia z pobliskiego poligonu wojskowego 4. Opis i charakterystyka obszarów o szczególnym znaczeniu dla zaspokojenia potrzeb mieszkańców Miejscowość Łącko ze względu na swoje położenie i walory przyrodnicze i kulturowe jest wsią bardzo atrakcyjną pod względem turystycznym. Obszarem o szczególnym znaczeniu dla zaspokojenia potrzeb mieszkańców jest teren znajdujący się nad jeziorem Wicko jak i wzdłuż jego brzegów oraz centrum wsi, gdzie znajduje się kościół czy świetlica. Na tym obszarze skupia się życie kulturalno-rekreacyjne. Zabytkowy XV-wieczny kościół jest atrakcją turystyczną dla wczasowiczów odwiedzających Łącko. Dużą rolę dla mieszkańców gminy Postomino odgrywa sport. Corocznie w ramach Gminnego Współzawodnictwa Sołectw Gminy Postomino odbywa się w Łącku bieg przełajowy „Śladami Bogusława X” o puchar Wójta Gminy Postomino. Bieg gromadzi mieszkańców z kilkunastu sołectw. Trasa biegu rozpoczyna się nad brzegiem jeziora Wicko i przebiega przez malownicze tereny wsi 17 PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI ŁĄCKO NA LATA 2010 - 2017 Łącko, przez centrum wsi, obok kościoła, plebanii i domu Jana Długosza. Jezioro Wicko jak i teren do niego przyległy jest miejscem strategicznym dla mieszkańców wsi. Ze względu na jego położenie oraz cechy funkcjonalno-przestrzenne obszar ten sprzyja nawiązywaniu kontaktów społecznych. Jest to teren wypoczynkowy i rekreacyjny dla mieszańców jak i turystów. Drugą imprezą organizowaną w Łącku (na jeziorze Wicko) są Mistrzostwa Polski Jachtów Sterowanych Radiem. Organizatorem imprezy jest Uczniowski Klub Sportowy „CZARNI” Pieszcz. Mistrzostwa Jachtów Sterowanych Radiem są dodatkową atrakcją dla przyjezdnych. 18 PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI ŁĄCKO NA LATA 2010 - 2017 19 PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI ŁĄCKO NA LATA 2010 - 2017 5. Opis planowanych zadań inwestycyjnych i przedsięwzięć aktywizujących społeczność lokalną Tabela 4. Planowane zadania inwestycyjne Nazwa zadania Nakłady Cel Przeznaczenie Harmonogram Źródło realizacji dofinansowania infrastruktura przeznaczona dla mieszkańców (rajdy rowerowe i Nordic Walking) oraz turystów wypoczywających na terenie Gminy Postomino 2010-2012 PROW „Odnowa i rozwój wsi” Leader (od km 1+670 do km 2+599) POIiŚ (od km 0+000 do km 1+670) Środki własne Gminy Postomino infrastruktura przeznaczona dla mieszkańców oraz turystów wypoczywających nad jeziorem Wicko 2010-2013 POIiŚ Środki własne Gminy Postomino dla mieszkańców oraz turystów wypoczywających w Łącku i okolicach 2011-2014 PROW „Odnowa i rozwój wsi” Środki własne parafii całkowite „Budowa ścieżki rowerowej wzdłuż jeziora Wicko na odcinku Jezierzany – Łącko” (dwa etapy: od km 0+000 do km 1+670 oraz od km 1+670 do km 2+599) 1.899.185 zł (w tym: 1.408.155 złod km 0+000 do km 1+670; 491.030 złod km 1+670 do km 2+599) „Zagospodarowanie turystyczne terenu nad jeziorem Wicko” 800.000 zł „Remont zabytkowego kościoła parafialnego w Łącku wraz z otoczeniem” 300.000 zł - podniesienie atrakcyjności turystycznej i rekreacyjnej miejscowości Łącko - poprawa jakości życia na obszarach wiejskich - promocja obszarów wiejskich i rozwój infrastruktury turystyki wiejskiej - kształtowanie obszarów o szczególnym znaczeniu dla zaspokojenia potrzeb mieszkańców - podniesienie atrakcyjności turystycznej i rekreacyjnej miejscowości Łącko - poprawa jakości życia na obszarach wiejskich - promocja obszarów wiejskich i rozwój infrastruktury turystyki wiejskiej - kształtowanie obszarów o szczególnym znaczeniu dla zaspokojenia potrzeb mieszkańców - odnawianie architektury sakralnej wpisanej do rejestru zabytków - kształtowanie obszarów o szczególnym znaczeniu dla 20 PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI ŁĄCKO NA LATA 2010 - 2017 „Modernizacja i budowa drogi brukowej w Łącku” 600.000 zł „Poprawa stanu boiska sportowego w Łącku” 60.000 zł zaspokojenia potrzeb mieszkańców - poprawa jakości życia na obszarach wiejskich - podniesienie atrakcyjności turystycznej i rekreacyjnej miejscowości Łącko - poprawa jakości życia na obszarach wiejskich - kształtowanie obszarów o szczególnym znaczeniu dla zaspokojenia potrzeb mieszkańców - podniesienie atrakcyjności rekreacyjno-wypoczynkowej miejscowości Łącko - poprawa jakości życia na obszarach wiejskich - kształtowanie obszarów o szczególnym znaczeniu dla zaspokojenia potrzeb mieszkańców dla mieszkańców oraz turystów wypoczywających w Łącku i okolicach 2013-2014 PO RYBY Środki własne Gminy Postomino dla mieszkańców oraz turystów wypoczywających w Łącku i okolicach 2015-2017 PO RYBY Środki własne Gminy Postomino 21 PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI ŁĄCKO NA LATA 2010 - 2017 Literatura: 1. Barek R., „Zobaczyć Łącko”, 2002. 2. Strona internetowa www.polskaniezwykla.pl 3. Świetlicka A., Wisławska E., „Słownik historyczny miast i wsi województwa słupskiego : przewodnik bibliograficzny”, Słupsk 1998. 4. Waloryzacja przyrodnicza Gminy Postomino, Biuro Konserwacji Przyrody w Szczecinie, Szczecin 2003. 5. Legendy z Postomina i Jarosławca, pod red. Sroka J., wyd. Region 2006. 6. Historia i kultura ziemi sławieńskiej, tom III Gmina Postomino, pod red. Rączkowski W., Sroka J., Sławno 2004. 22
