Lodołamacz 14
Transkrypt
Lodołamacz 14
/ / / / / / / / / ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / nr 14 [15] / 1-14 października 2012 bezpłatny dwutygodnik nowej huty zajawieni na nową hutę / / / / / / / / / ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / Familia w składzie Małgorzata Ordys-Marzec, Krzysztof Marzec, Julka Marzec i Agatka Ordys wygrała w w konkursie na niekonwencjonalną interpretację piosenki Ireny Jarockiej, organizowanym w Łaźni Nowej. Drugich laureatów pierwszego miejsca przedstawimy w Lodołamaczu niebawem. Motylem jestem, będę, byłem! czytelnicy! / / / / / / / / / //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// T ak piękna jesień może być tylko w Nowej Hucie! Tylko tutaj mamy osiedle, które poszczycić się może nazwą „Złotej Jesieni”. Moje osiedle: Bohaterów Września, miało pierwotnie nazywać się Jesienne: razem z Piastów, Złotego Wieku i Tysiąclecia powstało według planu przypominającego kształt gałązki. Pokochajmy jesień i pokochajmy… siebie. Moi rodzice spotkali się i zakochali właśnie jesienią, w kawiarni Krasnoludek (dziś Mozaika). Wieczory są coraz dłuższe, ale nie dajmy się jesiennej apatii: warto je zapełnić ciekawym wyjściem, a nasza dzielnica ma wiele propozycji. Po sezonie ogórkowym Teatr Łaźnia Nowa pracuje już pełną parą, kusi parująca filiżanka kawy w Stylowej, do końca listopada można powspominać emocje z Euro na wystawie „Do przerwy 0:1. Piłka nożna w PRL” w Muzeum PRL-u. Dla moli książkowych proponuję lektury z Nową Hutą w tle. Choć jesienne mgły trapią reumatyzmem dojrzalszych mieszkańców Nowej Huty, a zapobiegliwsi szczepią się na grypę – nie narzekajmy! Zaszczepmy się na jesienną melancholię, a taką szczepionką pełną optymizmu niech będzie ten numer „Lodołamacza”. Pamiętajmy: może w Paryżu najlepsze kasztany są na placu Pigalle, ale w Nowej Hucie najpiękniejsze kasztany z pewnością są na Placu Ratuszowym! Katarzyna Kąkolewska w numerze: strona 4 /// chorujące kasztany tropem bruce lee knajpiane rozrywki strona 8 /// strony 10, 11 i 14 /// tu Nowa Huta !!! / / / / / / / / / ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / Zdjęcie: Grzegorz Ziemiański / / / / / / / / / ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / 2/// ///3 lodołamacz///nr 14 [15] / 1-14 października 2012 / / / / / / / / / /////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / pani od aniołków / / / / / / / / / ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / W domu pani Elżbiety anioły wyglądają z każdego kąta. Przy odrobinie szczęścia jej aniołki można napotkać w Australii, Afryce i Ameryce Południowej. Także we Włoszech, Hiszpanii, Austrii, Portugalii, Lwowie, Francji oraz Niemczech. I oczywiście na chodnikach Nowej Huty! P ani Elżbieta żartuje, że jej aniołki nie dofrunęły jedynie do Antarktydy i Arktyki. Od 1954 roku mieszka w naszej dzielnicy twierdząc, że Nowa Huta to najpiękniejsze miejsce na świecie. Niedługo będzie obchodzić 80 urodziny. Do Nowej Huty przyjechała z Kazimierzy Wielkiej za mężem, który dostał na hucie pracę. Praca w koksowni go wykończyła, zmarł w wieku 46 lat na raka. Ona sama pracowała jako nauczycielka, przez pewien czas w szkole podstawowej nr 83 na os. Willowym 1. Uczyła klasy I-IV, starsze – matematyki i fizyki, a potem (ponieważ jest z wykształcenia pedagogiem) pracowała jako pedagog. Jeszcze niedawno zdarzało się, że na ulicy rozpoznawała ją była uczennica spacerująca z wózkiem i rzucała jej się na szyję. Takie dowody pamięci bywały bardzo miłe, zwłaszcza, że z racji zdrowia coraz rzadziej wychodzi na swoje ukochane osiedle Centrum A. Problemy finansowe pani Elżbiecie nie są obce. Nigdy się nie przelewało i zawsze był dylemat: kupić nowe buty, czy kamyczki na aniołki. Bo aniołki zawsze wygrywały. Teraz też, gdyby znalazł się sponsor na kamyki, wróciłaby do hobby: lakiery ma, ręce wciąż sprawne, z przyjemnością malowałaby dalej. Tylko w tym roku 13 kilogramów szkiełek chińskich (można je kupić w kwiaciarni) wyfrunęło z jej mieszkania, jako aniołki. A do zakończenia roku daleko… ludzie Maksyma życiowa kreatorki skrzydlatych istot to: malować co się da, kiedy się da i na czym się da (szkło, drewno, płótno, muszelki, plastikowe zakrętki, a nawet guma do żucia wyrzucona przez Bałtyk po sztormie). Mimo, że obie mieszkamy w Nowej Hucie, nasze pierwsze spotkanie odbyło się nad Bałtykiem. Nie sposób było nie zwrócić uwagi na białą damę (zawsze, lub prawie zawsze, ubraną na biało), w prawdziwych mitenkach i z nieodłącznym wachlarzem w dłoni! I kiedy o niej piszę, widzę ją właśnie tak, jak ubrana na biało, z różową parasolką w dłoni, którą podpiera się jak laską, uśmiechnięta robi coś zupełnie odwrotnego, niż tłumy turystów opalających się nad polskim Bałtykiem. Podczas gdy tłumy z zacięciem smażyły się na bałtyckich plażach, ona wypinała się na słońce z przeproszeniem zadkiem! Ale nie z przekory prawom natury, która każe patrzeć prosto w słońce: po prosto zbierała kamienie. Bo tutaj nad morzem wszystko się zaczęło. — Co roku jeździłam nad Bałtyk i nie mogłam się wprost oprzeć zbieraniu pięknych kamieni z nadmorskiej plaży. To znalazłam gagat, pięknie oszlifowany przez morskie fale. Albo trzybarwny zlepieniec — pomyśleć, że kiedyś szedł sobie lodowiec, a później jaka to siła musiała tak zlepić ziarenka piasku… W 1997 roku przyjechały nad morze na kolonie dzieci z zespołem Downa. A ja nie miałam nic, żeby im ofiarować. Spontanicznie wzięłam długopis i tak powstały pierwsze aniołki na kamyczkach z Bałtyku. Kiedy przechodziło dziecko dawałam mu takiego aniołka. Jak one się cieszyły! Do dziś pamiętam tę radość. Potem malowałam kredkami, ale okazało się, że lakiery do paznokci i farby, tzw. reliefy są trwalsze. Co roku na wczasach powstawało ponad tysiąc aniołków. Kiedyś je liczyłam, ale teraz już nie jestem w stanie tego robić, bo są ich tysiące. Wszystkie rozdawałam znajomym lub rozkładałam na deptaku, czy na plaży. / / / / / / / / / ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / lodołamacz///bezpłatny dwutygodnik nowej huty / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / // / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / Najwartościowszy dla mnie w moim hobby jest moment, kiedy ktoś znajdzie pierwszy raz „mojego” aniołka. Udziela mi się jego radość. Wracałam do domu zawsze ze sporym zapasem niemalowanych kamieni. U siebie na osiedlu też rozkładałam aniołki – oczywiście anonimowo, głównie w niedzielę, np. koło kościoła na os. Szklane Domy. Lubiłam chodzić i podglądać reakcje ludzi, kiedy znajdują moje aniołki. Potem zaczęłam dla znajomych i przyjaciół malować na szlachetnych kamieniach. Są tak piękne, że czasem, żeby nie psuć faktury kamienia, maluję tylko samymi maźnięciami pędzla. Po kamienie jeździłam na Bronowice, tam gdzie jest giełda kwiatowa. Każdy mój aniołek jest inny, niektórym przyklejam kawałki bursztynu i od razu widać, że są znad morza, na niektórych piszę coś od serca. Pani Elżbieta nie maluje dla sławy, tylko z potrzeby serca, najchętniej dla dzieci. Zaczęło się od chorych na zespół //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Downa, teraz aniołki daje swojej fryzjerce, której synowa pracuje w szpitalu dziecięcym na Prokocimiu. Mali pacjenci bardzo się cieszą z tych prezentów, czasem w podziękowaniu przesyłają kartkę ręcznie zrobioną przez siebie. „Pani od aniołków” doczekała się czwórki wnucząt i dwójki prawnucząt. Najpierw wynajmowała mieszkanie na Centrum B, dziś mieszka na Centrum A. Kocha Nowa Hutę i Nowej /////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Huty nie zamieniłaby nawet na Kraków. Tutaj mieszka, pracowała ponad 40 lat, a potem na emeryturze czynnie działała przez szesnaście lat w Związku Emerytów Nauczycielstwa Polskiego, była łączniczką i odwiedzała chore koleżanki. Dziś role się odwróciły: to ją odwiedzają łączniczki. W ZEN na ul. Fatimskiej, kiedy pytałam o naszą bohaterkę, mało kto ją kojarzył. Kiedy zapytałam o „panią od aniołków” wszyscy kiwali głowami, że ją znają. Kiedyś wręczyłam kamiennego aniołka Annie Szałapak, która kolekcjonuje anioły. Usłyszałam: „ale cudeńko”. A przecież kto jak kto, ale pani Anna, która studiowała etnografię i pracuje jako kustosz w Muzeum Historycznym Miasta Krakowa, naprawdę zna się na sztuce. Tekst i zdjęcia: Katarzyna Kąkolewska /////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// ludzie //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// 4/// ///5 lodołamacz///nr 14 [15] / 1-14 października 2012 / / / / / / / / / /////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / J / / / / / / / / / /////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / Jesień to czas kasztanów. Widząc brązowe kuleczki nie sposób nie wspomnieć piosenki napisanej przez aktorów: Krystynę Wodnicką i Zbigniewa Koreptę, w pierwszym wykonaniu Nataszy Zylskiej: „Lecą z drzewa jak dawniej kasztany/Jak cudny rudy grad”. Nowohuckie kasztany rosną niemal wszędzie w naszej dzielnicy. Zdobią Aleję Róż, cieszą oko pod szpitalem im. Stefana Żeromskiego, zakrywają fronton Muzeum PRL-u, zdobią drogę do Łaźni Nowej… Nowej Hucie króluje odmiana kasztana białego, choć jest jeszcze kasztan czerwony, żółty i jadalny. Niestety, nowohuckie kasztany chorują. Winowajcą jest szrotówek kasztanowcowiaczek (Cameraria ohridella): maleńki trzymilimetrowy motyl. Choroba ta do naszej dzielnicy przywędrowała przed dziesięcioma laty. Jej oznaką są beżowo-brązowe zabarwienia liścia. Mówiąc fachowo językiem botaników to tzw. miny, czyli żerowiska owada, w których larwy przepoczwarzają się w dorosłe gąsienice. Miny osiągają długość do 4 cm, a na jednym liściu może pojawić się ich nawet 700! Opanowane przez szkodnika liście usychają i opadają. Po około 10 latach działania szrotówka drzewo całkowicie obumiera, o ile z przyczyn estetycznych nie jest wcześniej wycinane. Tu i ówdzie pojawiają się systematycznie plotki, że kasztanowce z Alei Róż będą usuwane. A bez nich nowohucianie nie widzą radości życia. Główny Specjalista referatu ochrony zieleni Maciej Czajka z Wydziału Kształtowania Środowiska Urzędu Miasta Krakowa dementuje wszelkie pogłoski na temat zamiaru masowego wycinania kasztanowców w Nowej Hucie z uwagi na ich zaatakowanie przez szkodnika. Obowiązujące przepisy prawa nie dają podstaw do eliminacji ze środowiska przyrodniczego jednego, zagrożonego chorobą gatunku. To prawda, że od dziesięciu lat mamy kłopot z motylkiem szrotówkiem kasztanowcowiaczkiem, który atakuje liście, zwłaszcza liście kaszta- nowców białych, i powoduje ich defoliację. Dotychczas nie udało się opracować stuprocentowo skutecznej metody zwalczania szkodnika. Najbardziej dostępną i przynoszącą wymierne korzyści jest jesienne wygrabianie i palenie opadłych liści, w których wylęgają się i zimują poczwarki owada. Może się zdarzyć, że osłabione drzewo przegra walkę ze szkodnikiem i uschnie. Dopiero wówczas podejmuje się decyzję o jego wycięciu. Dotyczy to jednak pojedynczych przypadków. Zatem nowohuccy miłośnicy kasztanów mogą spać spokojnie. Zwłaszcza, że kasztany trzymane przy telewizorze lub komputerze, pochłaniają złą energię, a te noszone w kieszeni, dodają dobrej (naukowo dowiedziono, że kasztany mają silne działanie energetyczne). Prywatnie bardzo lubię kasztany i wszyscy na pewno pamiętają ludziki, jakie robiliśmy z owoców w przedszkolu. We wspomnianej piosence również padają słowa:„I tylko złoty kasztan mi został / Mały talizman szczęśliwych dni”. Lubimy kasztany, w naszej dzielnicy na dowód sympatii do drzewa działa również Klub pod Kasztanami, na osiedlu Kościelniki (gdzie znajduje się również zabytkowy pałac rodziny Wodzickich). Być może „w Paryżu najlepsze kasztany są na placu Pigalle”, ale w Nowej Hucie najpiękniejsze rosną w Parku Ratuszowym! Tekst: Katarzyna Kąkolewska Zdjęcia: Filip Michno sieć obywatelskich powinności / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / // / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / XXX rocznica powstania Tajnej Komisji Robotniczej Hutników NSZZ „Solidarność”, która w Nowej Hucie świętowana była 22 września, to temat dla niektórych wzruszający, dla innych historyczny, dla większości polityczny. rudy talizman W lodołamacz///bezpłatny dwutygodnik nowej huty akcja „kliczko” ///////////////////////// / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / W ojowników w Nowej Hucie dostatek. O niektórych już zdążyliśmy napisać, inni niebawem wywalczą w ringu miejsce na naszych łamach. Warto jednak od czasu do czasu wracać reprezentantów sztuk walki, którzy już u nas gościli. W poprzednim numerze wspomnieliśmy o medalu Magdy Rak zdobytym na MŚ. Teraz przypominamy o zbliżającym się pojedynku bokserskim Mariusza Wacha z Władimirem Kliczko. Walka odbędzie się 10 listopada w Hamburgu. Wiking wrócił właśnie do Polski i rozpoczął przygotowania w Dzierżoniowie. Przed nim ponad miesiąc ciężkich treningów, jednak jedno jest pewne: nowohucianin walczył będzie o zwycięstwo! Zdjęcie: Joanna Urbaniec aktualności / / / / / / / / / ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / ednym z liderów i organizatorów obchodów był Edward Nowak, niegdyś zatrudniony w Hucie im. Lenina. Po wstąpieniu do „Solidarności” aresztowany i skazany na 3,5 roku pozbawienia wolności, w latach 90. poseł, wiceprezydent Krakowa, trzykrotnie sprawował urząd wiceministra resortów gospodarczych. Nie udało nam umówić się z nim na rozmowę. Jednak w wywiadzie, którego Nowak udzielił niedawno Przekrojowi, czytamy: „Zależy mi, żeby odtworzyć komunikację społeczną miedzy byłymi opozycjonistami” (Przekrój nr 38/2012). W jaki sposób realnie działa sieć powiązań społeczeństwa obywatelskiego, przekonać można się najlepiej na Facebooku. Czy to się komuś podoba czy nie, to właśnie ten portal społecznościowy najbardziej angażuje dziesiątki swoich użytkowników w interakcje. Niech zatem nasza relacja z obchodów będzie też oceną działań sieciowych – w dosłownym tego słowa znaczeniu. Wydarzenie „XXX rocznica TKRH” stworzone przez Edwarda Nowaka nie imponują deklarowaną liczebnością uczestników. Jednak w przejrzysty sposób możemy przeczytać tutaj o historii powstania komisji. „(...) we wrześniu 1982 roku doszło do pierwszego konspiracyjnego spotkania, z którego wyłoniła się Tymczasowa (Tajna) Komisja Robotnicza Hutników NSZZ „Solidarność” HiL - podziemne kierownictwo, zdelegalizowanego przez komunistów Związku na terenie Kombinatu.” Wchodzę w profil pierwszego z uczestników wydarzenia Janusza Kwaśniaka. Niestety, o obchodach nie znajduję nic. Pora na drugą osobę, Janusza Boronia. Znowu pudło, znaleźć możemy tylko 23 zdjęcia z odsłonięcia tablicy poświęconej XXX obchodom w Nowej Hucie przy osiedlu Centrum B. Janusz Boroń jest ich autorem. Ostatnia nadzieja w autorze wydarzenia, Edwardzie Nowaku. I to jest strzał w dziesiątkę! O obchodach z tego profilu można dowiedzieć się wszystkiego. Pozwolę sobie przytoczyć fragmenty relacji z samego dnia obchodów: „Wieczorem 22 września 2012 w NCK w Nowej Hucie odbyło się spotkanie z okazji 30-lecia TKRH NSZZ „Solidarność”. Wielu działaczy podziemnej Solidarności otrzymało najwyższe odznaczenia państwowe nadane przez Prezydenta RP Bronisława Komorowskiego. To było wspaniałe spotkanie po latach, ludzi z dawnych struktur Solidarności z lat 1980-81, tajnych struktur 1982-88 oraz obecnych członków Solidarności. Na bok poszły swary, różnice zdań, nie mówiliśmy o bieżącej polityce a koncentrowaliśmy się na tym co nas łączy. Po radosnych uściskach, uśmiechach, ożywionych rozmowach łatwo było poznać, że czujemy się ze sobą bardzo dobrze i takie spotkania są coraz bardziej potrzebne. Wspomnieniom i niezwykle ciekawym wystąpieniom nie było końca. Na zakończenie Bogusław Giza przedstawił nam świetny film „Solidarność Nowej Huty 82-89”. I w końcu był nawet tort na XXX-lecie TKRH.” Wśród zdjęć – zbliżenie na kwiaty pod pomnikiem Solidarności, a wśród nich napis: Chleba i pracy. Zmusza on Edwarda Nowaka do refleksji nie tylko nad historią, ale i Nową Hutą: „Nie ma ważniejszej sprawy w naszym, przecież nie tak bardzo biednym regionie i mieście, aby wreszcie zająć się Nową Hutą i aktywnym tworzeniem miejsc pracy. Samo nic się nie stanie, trzeba naszej aktywności i współdziałania. Nie szukajmy winnych ale weźmy się wspólnie za myślenie i robotę: mieszkańcy Nowej Huty, dzielnice, władze miasta, regionu, wojewoda, nowohuckie i regionalne firmy” - pisze autor. Na profilu Nowaka oglądamy też zdjęcia i relacje z wystawy, oddania hołdu bohaterom tamtych wydarzeń pod pomnikiem Solidarności, relację z obrad czy mszy okolicznościowej. Co chwilę migają mi przed oczami komentarze Leszka Jaranowskiego – współorganizatora Komitetu Założycielskiego, drukarza i kolportera wydawnictw podziemnych. Wchodzę na jego profil i znajduję zdjęcia z obchodów jego autorstwa, bez zbędnych komentarzy pokazujące, jak wyglądała impreza. Polecam! O samym wydarzeniu opowiada krótko Maciej Mach, współorganizator manifestacji w Nowej Hucie, który na swoim facebookowym profilu także aktywnie relacjonował spotkanie. „Obchody przebiegły zgodnie z tym, co zaplanowaliśmy, wszystkie punkty zostały zrealizowane. Udział samych uczestników był bardzo duży, w szczególności podczas obrad w Nowohuckim Centrum Kultury. Była pełna sala, 170 osób. Jako organizator wydarzenia jestem bardzo zadowolony”. ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Dalsze plany? „To było tylko spotkanie historyczne, z gronem ludzi, którzy kiedyś razem pracowali. Okazaliśmy im wdzięczność odznaczeniami, ale i samym spotkaniem. Przez 30 lat nie mówiło się o łącznikach, drukarzach, „zwykłych” działaczach, a tylko o ludziach z pierwszych stron gazet. Chodziło o pokazanie jedności Solidarności. Nie ma podziałów na tą sprzed kilkudziesięciu lat czy tą działającą współcześnie”. Facebook – a wraz z nim inne social media – zmieniają naszą komunikację w nieubłagany sposób. Od nas samych jednak zależy, czy wykorzystamy tę zmianę do projektów banalnych, czy do wprowadzenia zmian fundamentalnych. Edward Nowak zdaje się rozumieć ten proces: „Uważam, że jeśli fb ma spełnić swoja obywatelska powinność to właśnie pokazując takie zdjęcia z ludzkiej aktywności, wskazując konkretne osoby z imienia i nazwiska, czyny. Zbyt często mówimy ogólnikami, posługujemy się eufemizmami, klajstrujemy rzeczywistość. Oczywiście, wg mnie to jest słuszne, wtedy i tylko wtedy jeśli nie narusza dobra danej osoby lub instytucji. Tak więc wskazuj, pokazuj, szczególnie tych których warto bo stanowią pozytywne przykłady, które warto naśladować a takimi na pewno byli ludzie z lat ,80, bo działali (poza wyjątkami) bezinteresownie!!!”. Kiedy w 1976 roku ówczesne władze kraju cofnęły decyzję o podwyżce, a w Ursusie i Radomiu wybuchły zbiorowe protesty, Jacek Kuroń mówił: „Wystarczy dobrze krzyknąć, a oni usłuchają, trzeba tylko dobrze krzyknąć, bo jak cicho krzyczysz, to ciebie kopną”. Sieci „Solidarności” byłych opozycjonistów z Małopolski życzymy wyłącznie celnych i głośnych akcji, nie tylko w internecie. Tekst: Anna Ledwoń Zdjęcie: Grzegorz Ziemiański / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / // / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / kto wygrał? karol! U dało się. Faworyt nie zawiódł. Zdecydowanym zwycięzcą turnieju charytatywnego organizowanego przez Stal Nowa Huta został… Karol Kasprzyk! Przy solidnym wsparciu wszystkich przybyłych w słoneczne, niedzielne popołudnie na boisko Krakusa, udało się zebrać 8 tysięcy złotych. Dzięki tej kwocie Karol wyruszy na turnus rehabilitacyjny. Charytatywny Festyn Rodzinny, zorganizowany przez drużynę Stali Nowa Huta, upłynął pod znakiem autentycznej radości. Nie mogło być inaczej, skoro pogoda dopisała, a mikrofon dzierżył sam Adam Grzanka. Zgromadzone licznie dzieci zagarnęły dla siebie zapewnione przez Decathlon piłki i dmuchaną żyrafę, lub wspinały się na drabinki, dostarczone przez nowohucką firmę Eco-Travel. W turnieju piłkarskim do futbolówki najczęściej dopadał zespół Radnych, który w finale pokonał Stal. Otrzymali za to statuetkę. Puchar – w postaci wielkiego tortu – oraz koszulkę z numerem 1 dostał też sam Karol. Przede wszystkim jednak otrzymał masę życzliwości i jakże potrzebnego mu wsparcia. (TP) Zdjęcia: Michał Magiera wydarzenia //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// 6/// ///7 lodołamacz///nr 14 [15] / 1-14 października 2012 / / / / / / / / / /////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / lodołamacz///bezpłatny dwutygodnik nowej huty / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / // / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / Problem cateringu jest szerszy: dotyczy nie tylko dzieci i kieszeni rodziców, ale i kucharek, bo likwidacja szkolnych stołówek niesie za sobą ich zwolnienia. Większość z nich jest już w dojrzałym wieku, a o pracę wiadomo – coraz trudniej. Co prawda można się starać o prowadzenie szkolnych kuchni, pod warunkiem jednak, że założy się własną działalność gospodarczą. Kucharki w większości jednak boją się i nie chcą ryzykować. – Nie wiemy, czy wraz ze wzrostem ceny obiadu rodzice będą je kupować. Kucharka to nie wróżka, nie da się przewidzieć, czy taka działalność będzie opłacalna. A ceny żywności wciąż rosną. Rezygnacja ze stołówki na rzecz cateringu w przypadku szkół, gdzie dokonano remontów i zakupiono nowoczesny sprzęt zgodny z wymogami unijnymi to zwyczajne marnotrawstwo! Szkoła na widelcu ugryźć catering //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Jaki powinien być szkolny posiłek? Smaczny, zdrowy, ekologiczny, ciepły, odpowiednio zbilansowany i tani. Rzeczywistość odbiega jednak od marzeń. Reforma żywieniowa szkół nieubłaganie zamienia kucharki na catering. Rodzice protestują, ale czy problem leży tylko w braku pieniędzy w domowych budżetach? Dieta na ostrzu noża Dziecko, które od rana do godziny 16 jest w szkole, powinno zjeść ciepły i odpowiednio zbilansowany posiłek. Czy wszędzie ma taką szansę? Katarzyna Fiedorowicz-Razmus z Biura Prasowego Urzędu Miasta Krakowa podaje, że zmiany w bieżącym roku szkolnym wprowadzono w 51 szkołach Krakowa. Zmiana form żywieniowych nie dotyczy w Nowej Hucie jedynie przedszkoli. Miasto ma dzięki temu docelowo zaoszczędzić kilkanaście milionów rocznie. W nowohuckich szkołach część stołówek jest prowadzona jeszcze po staremu, część przez ajencje (Zespół Szkół Ogólnokształcących Sportowych nr 2, na os. Teatralnym). Niektóre placówki już poznały smak cateringu (Gimnazjum nr 48, na os. Kolorowym, oraz Gimnazjum nr 50, na os. Zgody), innym pozostało nerwowe oczekiwanie. – O co ten szum –pyta mnie emerytowana pani Jadzia, była intendentka. – Jak rodzice pracują, to chyba mają pieniądze, tych parę aktualności złotych więcej, jak ich nie stać, niech matka sama ugotuje coś dla dziecka! Wyższe opłaty to jednak „być lub nie być” dla niejednej kobiety. Przykładem jest Agata z podkrakowskiej wsi. Ma z mężem dwójkę dzieci: jedno w przedszkolu, drugie w tym roku poszło do podstawówki. Dojeżdżają do przedszkola i szkoły na nowohuckich osiedlach. – Teraz synek poszedł do pierwszej klasy, a wyżywienie w szkole znacznie przewyższa to, co było w przedszkolu – opowiada. Agata, choć pracuje, nie zarabia kokosów. Boi się jednak, że wkrótce będzie musiała zrezygnować z pracy. W przedszkolu gotują na miejscu, dziecko dostaje śniadanie, drugie śniadanie oraz obiad. W zeszłym roku było to 6 zł za dzień. W szkole, gdzie stołówkę prowadzi ajent i posiłki są przygotowywane na miejscu, za obiad trzeba zapłacić 8 zł. Jednak gdyby dziecko chciało spożyć dodatkowo śniadanie (bułkę i coś do picia) to jest już około 9,50 zł za dzień. / / / / / / / / / ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / Do tej pory w Nowej Hucie były wyłącznie stołówki prowadzone na miejscu, ale i tak do wielu z nich można było mieć zastrzeżenia. — Byłam na wycieczce całodziennej z dziećmi – opowiada nauczycielka matematyki z gimnazjum Magda, które niejedno widziała, ale wciąż udaje się dzieciakom ją zaszokować. – Klasa 6 gimnazjum. Poszliśmy na obiad, i chyba nigdy nie przeżyłam takiego szoku: jeden z chłopców kupił zapiekankę, zamówił drugie danie z kotletem, potem jeszcze zjadł kebaba. Kiedy odliczałyśmy dzieci okazało się, że chłopak się zgubił. Znalazłyśmy go przed budką z lodami, bo musiał zjeść deser! Ważył ponad 90 kilogramów. Babcia świata za nim nie widziała, a on przejadał całą jej rentę. Robiła mu krzywdę, bo to niedopuszczalne przecież, pozwolić dziecku na tak nieracjonalne obżarstwo. Szkolne obiady mu nie smakowały. Efekty widać było na pierwszy rzut oka: zaawansowana otyłość. Otyłość wśród dzieci jest częstym zjawiskiem, a skoro catering dopiero się wprowadza, z cała pewnością nie on zawinił. Diabeł tkwi w szczegółach: w jakości potraw i w sposobie ich przygotowywania. Działalnością, która edukuje i wzywa rodziców do bezpośredniego działania jest internetowy projekt Szkoła na Widelcu. Pomysłodawcą jest Grzegorz Łapanowski, znany z telewizji kucharz, który pragnie edukować w zakresie żywienia szkolnego rodziców, nauczycieli i administrację placówek. Obiad podawany w szkole powinien być nie tylko zbilansowany żywieniowo, ale również powinien być przygotowany zgodnie z wymaganiami sanitarno-higienicznymi oraz systemem HACCP. Dlatego na stronie projektu można poczytać na czym polega wzorowy obiad, znaleźć przepisy, listy zakupów czy listę sezonowych produktów żywnościowych zamieszczoną w formie kalendarza. Jak kontrolować posiłki, jakie jada nasze dziecko? To proste: zjeść kilka razy obiad w jego szkole – radzi Łapanowski. Nowością jest propozycja wprowadzania przyszkolnych ogródków, pod lupę na stronie trafiają również szkolne sklepiki. Zamieszczona jest lista rekomendowanych produktów i tych, które warto ze sklepików wycofać. Warto zadbać o to, aby nasze pociechy nie tylko w szkołach się odżywiały, ale też aby odżywiały się zdrowo. Niech problem braku pieniędzy nie przesłoni tej potrzeby. Niektóre instytucje, widząc wagę problemu, dopłacają do obiadów najuboższym. Tak jest w parafii pod wezwaniem Matki Bożej Nieustającej Pomocy na os. Bohaterów Września, gdzie proboszczem jest ks. dr Marek Wrężel. Od wielu lat fundowanych jest tu dwadzieścia obiadów dla uczniów szkół podstawowych nr 89 i 144 oraz Gimnazjum na os. Złotego Wieku. Potrzebujący pomocy mogą ją uzyskać również w nowohuckich filiach MOPS-u. Warto rozważyć tę możliwość – każde dziecko zasługuje na pełnowartościowy obiad. Tekst: Katarzyna Kąkolewska Zdjęcia: Anna Szlufińska /////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// a tymczasem w nowej hucie... Urzędnicy w Nowej Hucie Wiceprezydent miasta Krakowa Magdalena Sroka w towarzystwie radnych – organizatora Tomasza Urynowicza i Stanisława Moryca, przewodniczącego Rady Dzielnicy XVIII – 21 września zwizytowała w Nowej Hucie miejsca, domagające się rewitalizacji i dofinansowania. Wycieczka wiodła przez willę Rogozińskich (ul. Klasztorna 2), dawną Famę na os. Willowym, Fort 49 1/2 Mogiła oraz Muzeum PRL-u. Każdy z oglądanych obiektów ma ogromny potencjał i na mapie Nowej Huty mógłby pełnić rolę znacznie bardziej funkcjonalną. Każdy potrzebuje jednak sporego zastrzyku pieniędzy i zwykłej urzędniczej troski. Fotoreportaż z przepięknej, choć popadającej w ruinę willi Rogozińskich – wkrótce. ///////////////////////////////////////////////////////////////////////// Zmodernizować Stadion Wandy Nie ustają starania o modernizację stadionu Wandy Kraków. „Od 2010 roku na tor przy ul. Odmogile 1B w Krakowie na nowo jest areną żużlowych pojedynków – przypominają fani na Fb. „Nadchodzi czas, by postawić drugi krok - nowohucki obiekt sportowy potrzebuje gruntownego remontu i modernizacji by sympatycy krakowskiego czarnego sportu mogli podziwiać zawody w komfortowych warunkach, spełniających choćby minimalny standard. Mamy nadzieję, że władze miasta dołożą wszelkich starań, by obiekt przy ulicy Odmogile ponownie, jak w latach 60. ubiegłego wieku stał się jednym z bardziej uznanych w Polsce, kiedy na mecze żużlowej reprezentacji Polski przychodziło 20 tysięcy osób. Szczególnie teraz, kiedy nasza krakowska drużyna stoi przed szansą historycznego awansu do wyższej klasy rozgrywkowej. Drużyna i fani speedway’a z naszego miasta na to zasługują!”. /////////////////////////////// Nowe radio W październiku rusza radio internetowe „Nowohuckie.pl”. Siedziba radia mieści się przy parafii xx. Pallotynów na ulicy Bulwarowej 15 A. Tam, 3 października o 19, odbędzie się spotkanie rekrutacyjne dla osób, chcących współtworzyć lokalną rozgłośnię. Organizatorzy poszukują redaktorów, reporterów i montażystów. //////////////////////////////////// Dzień sportu W sobotę 15 września między NCK a os. Centrum E odbył się „Dzień Sportu Nowej Huty”. Publiczność – której nie zabrakło – obserwowała m.in. występy dziecięcych i młodzieżowych zespołów sportowych i artystycznych. Imprezę promującą zdrowy tryb życia zorganizowała Rada Dzielnicy XVIII i Międzyszkolny Ośrodek Sportu. ////////////////////////////////////////////////////////// Idziemy do kina! Dwa pierwsze tygodnie w kinie Sfinks to okazja, by w towarzystwie znanych z kinowych hitów Ethana Hawka i Kristin Scott Thomas zobaczyć młodą polską aktorkę Joannę Kulig („Dziewczyna z piątej dzielnicy”). „Mistrz tańca powraca” to sentymentalny i odrobinę za bardzo melodramatyczny dokument o powrocie na deski ukraińskiego tancerza w średnim wieku. Animowany „Goryl w śnieżnej Barcelonie” ma szansę spodobać się i dzieciakom i rodzicom, natomiast „Take this Waltz” skierowany jest zdecydowanie do dorosłych widzów. Michelle Williams – jak zawsze zjawiskowa. Pary natomiast rozbawi i da okazję do rozmowy „Misiaczek” – tragikomiczna opowieść o odklejaniu się dorosłego chłopczyka od rodzicielki. Pełen repertuar kina na stronie www.kinosfinks.pl ////////////////////////////////////////////////////////////////////// aktualności //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// 8/// ///9 lodołamacz///nr 14 [15] / 1-14 października 2012 / / / / / / / / / /////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / Jedyny licencjonowany trener sztuk walki stworzonych przez Bruce Lee (Jeet Kune Do), sportowiec, nauczyciel, trener, miłośnik Bruce Lee i jego dziedzictwa. Robert Karpiński to prawdziwy człowiek orkiestra. A do tego aktor występujący w Łaźni Nowej, w sztuce – jakżeby inaczej – „Wejście Smoka. Trailer”. Skąd wzięła się u Pana fascynacja sztukami walkami i Brucem Lee? Jak u każdego dzieciaka wszystko zaczęło się na przełomie lat 70. i 80. Każdy młody chłopak oglądał wtedy filmy z Brucem Lee. Byłem zafascynowany tym małym-dużym człowiekiem, tym co robi, jak walczy. Zacząłem snuć marzenia o tym, by być taki jak on. Marzenia zaczęły przeradzać się w realną pasję. Poszedłem do szkoły, która uczyła Jeet Kune Do. Szkoła nie miała nawet nazwy, ale specjalizowała się właśnie w tym jednym rodzaju sztuk walki. Tak narodziła się pasja i przygoda. sztuka rozwoju //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / zawodach. Cały czas rozwijamy się. Uczymy przede wszystkim sztuk walki, jakie stworzył Bruce Lee, a także Filipino Martial Arts czy Muay Thai. Poza tym jestem także instruktorem sportu i samoobrony. Moją specjalnością są szkolenia pracowników służb mundurowych, wyszkoliłem do tej pory kilkuset takich pracowników. Organizuję seminaria, warsztaty, mistrzostwa. Przy współpracy z telewizją stworzyłem nawet swój autorski program „Sztuki walki: sposób na życie”. Uprawianie sztuk walki, to na pewno niełatwa sprawa, nie da uczyć się na własną rękę. Jak kontynuował Pan rozwój swoich umiejętności, jak realizował swoja miłość do sztuk walki? Wszystko opiera się przede wszystkim na treningu. A także na ciągłym rozwoju i nie zatrzymywaniu się w miejscu, nie załamywaniu się niepowodzeniami. Sztukami walki zajmuje się już od 17 lat i cały czas jest to nieustawiczny proces doskonalenia samego siebie i swoich umiejętności. Po drodze miałem też ogromne szczęście. Przypadkiem, w przyspieszonym tempie zostałem asystentem mojego trenera Wojciecha Adamusa. Zaczęłam sam prowadzić zajęcia, jeździć po świecie. Tam poznałem najlepszego przyjaciela Bruce Lee: guru Dan Inosanto. Był doskonałym nauczycielem, mimo wieku nadal cechuje go technika, ogromna sprawność, a przede wszystkim niesamowita wiedza. Nie jest Panu zatem obce występowanie przed publicznością? Dotychczas były to tylko przypadkowe epizody. Większa przygoda rozpoczęła się dopiero w Łaźni Nowej w sztuce „Wejście smoka. Trailer”. Mimo, że moja rola jest tak naprawdę mała, okazała się wielkim wyzwaniem i wspaniałym przedsięwzięciem. Niespotykany dotąd kontakt z ludźmi, scena, pokazy, wywiady, to wszystko czegoś mnie nauczyło. Poza tym granie w teatrze to mimo wszystko ogromna spontaniczność. Każda sztuka różni się czymś od poprzedniej, co bardzo mi się podoba. Potem przyszedł czas na własną szkołę sztuk walki. Szkołę prowadzę już od 10 lat. Organizujemy różnego typu kursy, seminaria, wyjazdy, daje możliwość uczestniczenia w krajowych i międzynarodowych Poznał Pan nawet wnuczkę swojego idola, Dianę Lee Inosanto? Ron Balicki, który jest mężem córki Diany, był moim trenerem. On sam także zresztą uczył się pod / / / / / / / / / ///////////////////////////////////////////////////////////////////////////// /// /////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// ludzie okiem Guru Dana Inosanto. Poznałem go w Tajlandii podczas szkoleń, a później pojechał na jego seminarium do Wielkiej Brytanii. Pod okiem Rona podnoszę swoje kwalifikacje i umiejętności z zakresu Jeet Kune Do, czy Shootwrestlingu, biorąc udział we wszelakiego typu seminariach. Zapraszałem go zresztą nieraz do Polski i do naszej szkoły. Był we wrześniu w Polsce, dlatego pomyślałem też o zaproszeniu Diany. Niestety, nie udało się zgrać terminów. Sztuki walki wydają się być fascynujące. Jakie jest zatem zainteresowanie nimi? Coraz większe! Wszystko za sprawą filmów, pokazów, a przede wszystkim mediów. W każdym mieście można znaleźć szkołę sztuk walki, każda innego rodzaju, trudno coś wybrać spośród takiego ogromu. A należy pamiętać, że wybranie odpowiedniej szkoły i odpowiedniego trenera, to najważniejszy, pierwszy rok w tej wspaniałej nauce. Tekst: Anna Ledwoń Zdjęcia: archiwum Roberta Karpińskiego „Wejście Smoka. Trailer” będzie można zobaczyć w Łaźni Nowej 4 i 5 października. Serdecznie zapraszamy! ///////////////////////// / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / lodołamacz///bezpłatny dwutygodnik nowej huty / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / // / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / SPEKTAKLE //////////////////////// / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / // / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / mechanika teatralnej machiny S łysząc „teatr” myślimy: aktorzy, scena, widownia. czenie jest tu najważniejsze oraz kilka cech charakteru: Mało kto jednak pamięta o tych, dzięki którym cierpliwość, wytrwałość i trochę poczucia estetyki. Bez taki spektakl może się odbyć. A jest to całkiem spo- tego ani rusz! Piotrek trafił do Łaźni z ogłoszenia. Zajmuje się ra grupa osób - producent, inspicjent, garderobiana, realizatorzy wideo, realizatorzy światła, dźwięku, realizacją wideo. Jak sam przyznaje, zanim trafił do teportierzy, kasjerki… Oto kilka profesji, bez których atru, nawet nie wiedział, że taki zawód istnieje. Nie ma żaden teatr – w tym nowohucka Łaźnia Nowa – nie studiów, które przygotowują do tego zawodu. Jest za to pasja, zainteresowanie i znajomość tematyki zwiąmógłby się obejść. Aneta to producent i inspicjent w jednym. Gdy zanej z obrazem, kamerami, wszystkim multimediów. pytam o jej obowiązki odpowiada, że jest od tego, by Piotrek nie miał tu żadnego mentora, do wielu rzeczy robić, a nie mówić. I rzeczywiście: do jej obowiązków dochodził metodą prób i błędów. I choć wielu się śmieje, jako inspicjenta, czyli „prawej ręki reżysera”, należy że po nocach śnią mu się koszmary, w których coś nie całe zaplecze techniczne. Koordynuje próby, spraw- działa podczas spektaklu, to on sam rozwiewa te domydza, czy wszyscy są gotowi, czy są przebrani, czy mają sły stwierdzeniem, że zawsze jest skupiony na swojej rekwizyty, czy scenografia została odpowiednio przy- pracy i nie dopuszcza do sytuacji kryzysowych. Radek jest akustykiem. Zanim wysłał do Łaźni gotowana. Jest w ścisłym kontakcie z obsługą widowni. Bywają reżyserzy, którzy nie życzą sobie, aby spóźnial- CV, był asystentem operatora dźwięku w studium rescy byli wpuszczani, w związku z tym Aneta spraw- alizacji dźwięku. Aby pracować jako akustyk, trzeba dza, czy wszyscy widzowie, którzy powinni być, już są. znać tematykę związaną z nagłośnieniem, realizacją To Aneta również – już jako producent – zbiera i re- dźwięku, nagrywaniem, stołem cyfrowym, sprzętem, alizuje listy zakupów od pozostałych osób, często też różnego rodzaju kabli. Ważne jest również umiejętpełni funkcje suflera, gdyż dedykowanej osoby do tego ność skupienia i podzielności uwagi. Jest jeszcze Agata: pełni funkcję suflera, który sienie ma. Jako że w Łaźni nie ma pulpitu inspicjenckiego, który umożliwia mobilne porozumiewanie się z pozo- dzi ze scenariuszem na widowni, by w razie czego wesstałymi członkami zespołu, Aneta dużo przemieszcza przeć kolegów lub koleżanki. Zdarza się, że jest również się za kulisami, pomiędzy operatorami, by uzyskać aktorką – zagrała w takich sztukach jak „Emigranci”, wszystkie niezbędne informacje do rozpoczęcia spek- „Konrad maszyna”, „Fakir czyli optymizm”. W sztuce takli. To na jej znak od 6 lat zaczyna się każdy spektakl. „Kooperacja” pełniła natomiast rolę inspicjenta. W teatrze może więc pracować każdy, niemal Pani Jola jest garderobianą i rekwizytorką w jednym. Zajmuje się kostiumami i rekwizytami; dba o to, z dowolnym wykształceniem. Wbrew temu co może by nikomu niczego nie brakło. Przygotowuje aktorów, się wydawać, teatr nie jest miejscem zamkniętym, by na znak Anety byli już gotowi i mieli pod ręką swo- niedostępnym dla „zwykłych” ludzi. Wszyscy moi je rekwizyty. Prócz tego Jola zajmuje się też naprawą rozmówcy zgodnie twierdzą, że mimo, iż to nie ich kostiumów bądź rekwizytów. Jest to praca, która może widownia świadomie oklaskuje, to jednak podziękoi nie wymaga specjalistycznego wykształcenia, nato- wania aktorów i fakt udanego spektaklu są wystarmiast niezbędna jest odporność psychiczna i fizyczna. czająca motywacją i nagrodą za trudną nieraz pracę. Największą nagrodą jest udane przedstawienie, sam I choć niektórych może to zadziwi, moi bohaterowie naprawdę lubią swoją pracę i to właśnie jest chyba fakt, że wszystko gra, jest tak jak być powinno. Sławek to realizator światła i kierownik techni- klucz do sukcesu. Ci, którzy myślą o swojej przyszłości, ków. Zanim trafił do Łaźni współpracował ze Studiem a mają zainteresowania podobne do Sławka, Piotrka, Techniki Oświetleniowej oraz przy różnych festiwa- Anety czy też innych pracowników mogą przemyśleć lach. Kiedy żona zaprotestowała przeciw zbyt częstym perspektywę pracy w teatrze i pod tym kątem wybrać wyjazdom, podjął pracę w teatrze. Doświadczenie, szkołę czy też studia. które zdobył bardzo się przydało. Jak sam mówi, studia Tekst: Małgorzata Wąsik związane z elektryką się przydają, jednak to doświadGrafika: Tomasz Bohajedyn wejście smoka. trailer 4, 5 października///19:00 /////////////////////////////////////// Krakowskie Reminiscencje Teatralne 6-9 października///19:00 /////////////////////////////////////// emigranci 12-14 października///19:00 /////////////////////////////////////// //////////////////////////////// Teatr Łaźnia Nowa os. Szkolne 25, Kraków Kasa biletowa czynna: wtorki 8:30-15:30, czwartki: 14:00-18:00 tel: 12-680-23-40 rezerwacja telefoniczna: tel: 12 680 23 41 od poniedziałku do piątku godz. 8:00-16:00 [email protected] www.laznianowa.pl sztuka //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// 10/// lodołamacz///nr 14 [15] / 1-14 października 2012 nowa huta barowa / / / / / / / / / /////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / Kawiarnie, bary, restauracje - to nieodłączna część klimatu i lokalnego kolorytu dzielnicy. Jedne lepsze, inne gorsze, słynące szeroko z serwowanych potraw i napojów lub ze specyficznej klienteli. Niektóre nie wyróżniały się niczym specjalnym, inne jako stały punkt ulicy czy osiedla zapadły w ludzką pamięć. O nowohuckich lokalach nie śpiewano piosenek, nie układano wierszy. Lecz one, tak jak i Huta, miały swój własny koloryt, swoją klientelę, grono stałych bywalców. Zapraszam na spacer szlakiem nowohuckich „miejsc procentowych”. S kąd zacząć? Trudne pytanie. Miejsc wypitki (wybitki też, a jakże!) było w dawniejszej Hucie sporo. Nasz spacer zacznijmy od tych „lepszych” miejsc. Nie były to bynajmniej lokale ekskluzywne. Jednak jak na nowohuckie standardy, Arkadia położona tuż przy Placu Centralnym oraz pobliska Stylowa zaliczały się do lepszych. W obu odbywały się dancingi, w obu można było usiąść i wypić kawę, a w Arkadii zjeść dobry obiad. Z upływem czasu Stylowa mocno podupadła, a w miejscu Arkadii mieści się od początku lat 90. jeden z banków. Złota nowohucka młodzież w każdym wieku chadzała do Mozaiki na osiedlu Szkolnym. To także było „lepsze miejsce”. Nie było tu wprawdzie dancingów, lecz późnym popołudniem pojawiał się niewidomy taper, który przygrywał na znajdującym się w kawiarni pianinie. Drugim takim miejscem była kawiarnia w Domu Rybaka nad zalewem. Tutaj odbywały się dyskoteki, a lokal uchodził za nieco snobistyczny. Do miejsc z pewną klasą, a w każdym razie kulturalnych, zaliczała się kawiarnia Kokosanka na osiedlu Zielonym. Był to lokal odwiedzany zasadniczo przez mieszkańców najbliższych okolic. Można tu było wpaść z dziewczyną na kawę, czy spotkać się ze znajomymi. Lokal istnieje do dziś, podobnie jak Mozaika i Dom Rybaka, choć mają one już inny klimat i charakter. Miejscem, do którego nie należało przychodzić z damą serca, była natomiast znajdująca się na granicy osiedla Zielonego i Górali restauracja Ludowa nazywana Swojską. Tu przychodzono na piwo i na wódkę, a klientela też była odmienna. W dawnych czasach mówiono, iż można tu było wynająć / / / / / / / / / //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// ///11 lodołamacz///bezpłatny dwutygodnik nowej huty / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / // / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / lokalnego walimordę czy kupić niedrogo „zdobyczny” zegarek . Czy tak było naprawdę? Tego nie wiem, nie sprawdzałem. Niedaleko, bo na osiedlu Szkolnym, funkcjonowała restauracja Wisła. W jednej jej sali działał bar piwny, w drugiej można było zjeść obiad. Specjalnością części alkoholowej było grzane piwo i piwo z sokiem malinowym. Miejsce to odwiedzali dość chętnie uczniowie pobliskich techników i okoliczni mieszkańcy. Restauracja, choć zmieniona, działa nadal. Na osiedlu Zgody przez dłuższy czas działał bar Bachus. W późniejszych czasach był tu bar bez alkoholu, nazywający się Zgoda, potem restauracja z potrawami kuchni polskiej, bar z piekarnią francuską, sklep z telefonami komórkowymi, a obecnie drogeria sieci Rossman. Kawałek dalej, na osiedlu Teatralnym w bezpośrednim sąsiedztwie kina Świt, działały obok siebie restauracja i kawiarnia Jubilatka. Kawiarnia była całkiem przyzwoitym i raczej spokojnym lokalem, w którym lubiła bywać lokalna złota młodzież i uczniowie pobliskich liceów. Nazywana bywała Drewniakiem: zapewne od swego poprzednika, którym był Drewnozbyt, firma handlująca pilśnią, sklejką oraz płytami wiórowymi. Jubilatka, restauracja, była trochę bardziej mordownią, acz z pewnymi aspiracjami. Dziś w dawnej kawiarni działa bar piwny, a w dawnej restauracji otwarto centrum tanich podręczników szkolnych. Kawałek za Wandą, pierwszym w Nowej Hucie domem towarowym, idąc wzdłuż linii tramwajowej, dochodziło się do piwiarni Oaza. To miejsce także nie należało do tych, gdzie przychodziło się z sympatią czy też z dziećmi na lody. Jak wspominali starzy hutnicy, można tu było zlecić złamanie kilku kości dłoni. Operacji dokonywano kuflem piwa, a lekarze z pogotowia i przychodni w kombinacie uraz taki nazywali „złamaniem piwnym”. Gwarantowało to dość długą przerwę w pracy, czyli czas laby i spokoju. Konsumpcja piwa odbywała się na stojąco, przy wysokich stołach opierających się na metalowych, wpuszczonych w podłogę nogach. Dziś w dawnej Oazie mieści się sklep meblowy. Nieopodal liceum pielęgniarskiego przy ulicy Kocmyrzowskiej istniał przez lata jeszcze jeden lokal. Tak jak i w innych jemu podobnych można tam było zjeść obiad, wypić piwo, napić się wódki. Niestety nazwy nie pamiętam. Przez jakiś czas był to zwyczajny tani bar, w którym najmocniejszym trunkiem była Coca-Cola. Dziś jest tu jedna z orientalnych restauracji, które w ostatnich latach pojawiły się w Nowej Hucie. Powracamy w kierunku kombinatu i centrum. Nieopodal Ronda Kocmyrzowskiego, gdzieś pod koniec lat 70. powstał bar kawowy Agata. W latach 80. mówiono, że tak jak w krakowskich Krzysztoforach i nie istniejącej już kawiarni Sukiennice, na zapleczu „rośnie makowe pole”, co znaczyło, że spotykają się tam miłośnicy polskiej heroiny. Czy tak było naprawdę, tego nie wiem. Dziś z dawnego lokalu pozostało niewiele. Zasadnicza część nowego, to wielki namiot ocieplany w zimie, ozdobiony na zewnątrz piwną reklamą. Obecna klientela to ludzie nieokreślonych profesji, trochę niebieskich ptaków oraz okoliczni licealiści. aktualności / / / / / / / / / ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Czasami nowohucka gastronomia miewała ciekawe architektonicznie siedziby. Przykładem jest nieistniejący już bar Marten na osiedlu Kolorowym. Posiadał on duży taras, wykorzystywany czasem w okresie wiosenno-letnim. Początkowo było to miejsce prorodzinne, gdzie można było przyjść z dziećmi na lody lub oranżadę. Z czasem taras stał się ogródkiem piwnym, by wreszcie zostać definitywnie zamkniętym. Marten nie należał do miejsc eleganckich. Stanowił specyficzną hybrydę mordowni i taniego baru, w którym można było w miarę przyzwoicie zjeść. Miewał też swoją stałą klientelę, dosyć podławej i szemranej konduity. Jeden z bywalców znany był z tego, iż po za tankowaniu odpowiedniej ilości alkoholu, zaczynał śpiewać Marsyliankę w języku francuskim. Można też było czasem oglądać potyczki pomiędzy stałymi klientami. W ich efekcie za barem, w pobliżu garnków z potrawami, lądowały popielniczki, kufle, czy kawałki lasek. Dziś w dawnym barze ma swą siedzibę bank. Nie należy sądzić, iż potyczki na laski czy latające popielniczki były tylko częścią klimatu lokali kategorii III czy IV. Zdarzały się i w tych lepszych, także w Stylowej. Z osiedla Kolorowego przenosimy się teraz na pogranicze osiedli Hutniczego i Ogrodowego. Tutaj miał swą siedzibę Bar pod Zegarem, nazywany popularnie Wskazówką. Dzielił się on, podobnie jak Wisła, na salę z wyszynkiem oraz część bezalkoholową. Tak jak większość tu opisanych, do miejsc eleganckich nie należał. Zlikwidowano go na po- czątku lat 80. Dziś jest tu komis wielobranżowy, gdzie kupić można stare lampy naftowe, sprzęt RTV, rowery, meble czy sprzęt narciarski. Na swój sposób oryginalnym miejscem był bar Przysmak na osiedlu Młodości. W ciemnawych salach, których okna zasłaniały grube kraty, zamknięte na głucho i nigdy nie podnoszone, siadało się przy solidnych, niemal refektarskich stołach wspartych na krzyżakach. Przysmak był miejscem, gdzie przychodziło się na piwo lub wódkę. Nie wiem czy żył śmiałek, który na trzeźwo chciałby zjeść tutejsze dania gorące. Dodatkową atrakcję stanowiły pojawiające się w barze Cyganki. Oferowały gościom wróżby z kart i z ręki, lecz chętnych było bardzo mało. Miejsce to także nie istnieje. W latach 90. była tam Baltona*, a dziś sklep czy też apteka. Niemal po sąsiedzku, bo na osiedlu Na Skarpie, od strony linii tramwajowej, istniał bar piwny Kopciuszek zwany popularnie Kopciuchem. Funkcjonował jeszcze kilka lat temu, dziś stoi pusty i zamknięty na głucho. O dawnym charakterze tego miejsca przypominają tylko reklamy piwa na drzwiach i oknach. Ze Skarpy przenosimy się na osiedle Stalowe. Na jego obrzeżach znajdował się bar Zachęta. Tak jak kilka innych, o których była mowa wcześniej, dzielił się na dwie części: piwiarnię i część bez alkoholu. O ile część piwna miała licznych klientów, to w części drugiej bywał mało kto. Zachętę można by było nazwać lokalem kulturalnym. Przez ścianę sąsiadowała bowiem z biblioteką publiczną, która funkcjonuje do dziś. I jeszcze jedna ciekawostka, bar w drodze do i ze szkoły mijali uczniowie podstawówki oraz znajdującego się przy końcu ulicy XVI LO. Zachęta zniknęła z pejzażu osiedla chyba w końcu lat 80. albo we wczesnych latach 90. To już ostatni przystanek na naszej trasie wycieczkowej po „alkoholowej Nowej Hucie”. Ktoś może mi zarzucić, że pominąłem Magnolię, ogródek piwny przy Teatrze Ludowym, piwny bar przy księgarni Skarbnica, piwny namiot przy pętli autobusowej pod kombinatem czy znajdujący się niedaleko od niego bar Trzy Kostki, bar Meksyk, restaurację U Kmity. Że nie wspomniałem o tak popularnych na przełomie lat 80. i 90. obwoźnych dostarczycielach piwa i wódki, którzy w dni wypłat pojawiali się w pobliżu głównej bramy kombinatu, oferując swój towar wychodzącym z pracy i spragnionym hutnikom. Jednak te miejsca i obnośni handlarze spirytualiów, o których nie wspomniałem, to już inna historia, inne klimaty, a także inne czasy. Może ktoś kiedyś je także opisze. Tekst: Andrzej Nazar Rysunki: Łukasz Lenda ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// *Baltona - firma sprzedająca za waluty wymienialne i bony dolarowe tzw. towary luksusowe, np. markowy sprzęt RTV. Nazywana była marynarskim Pewexem i działała do lat 90. XX wieku. Młodsi czytelnicy, którzy nie wiedzą, co to były waluty wymienialne, bony dolarowe oraz Pewex, niech poszukają w źródłach albo zapytają rodziców i dziadków. aktualności //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// 12/// ///13 lodołamacz///nr 14 [15] / 1-14 października 2012 / / / / / / / / / /////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / epistolograf z nowej huty Epistolografia to piękna, choć coraz bardziej zapominana sztuka pisania listów. Dzisiaj, w dobie sms-ów i e-maili coraz rzadziej sięgamy po papeterię i pióro. Tymczasem w Nowej Hucie mieszka zapaleniec, który pisanie listów do… biskupów potrafił uczynić swoim hobby. wizerunkiem, oraz obrazki z relikwiami bł. ElżbieSztuka pisania — Chciałem zobaczyć i poznać głowy kościoła, jacy ty od Trójcy Świętej i św. Rafałem Kalinowskim. Jak Daniel dostaje adresy? Pomysłowość i odposą naprawdę, na co dzień – mówi Daniel Wolny, uczeń Technikum Gastronomicznego, mieszkaniec osiedla wiednie kontakty sprzyjają takim zainteresowaniom. Piastów. W ten sposób zrodził się pomysł korespon- Z czasem wśród korespondentów Daniela, znaleźli dowania z biskupami, kardynałami, a nawet z Ojcem się m.in. biskupi: Kazimierz Nycz, Jan Zając, Albin Świętym Janem Pawłem II. – Pierwszy list napisałem Małysiak, Józef Guzdek, Jan Szkodoń. Episkopat Poldo kardynała Stanisława Dziwisza, we wrześniu 2006 ski liczy łącznie 134 biskupów, więc przed Danielem roku. Do dzisiejszego dnia, w moim zbiorze mam po- stoi duże wyzwanie i dużo pracy. Swoich adresatów nad czterdzieści odpowiedzi na swoją korespondencję tytułuje zazwyczaj „Jego eminencją”. Tylko (zmarły w ubiegłym roku) biskup Albin Małysiak oburzył się od przedstawicieli episkopatu Polski. Pomysł ciekawy, ale łatwo nie było. — Na po- na ten tytuł. W akcie „zemsty” odpisał „wielmożny czątku obawiałem się, że nikt mi nie odpisze z po- Pan”. — Biskup Małysiak to był mój ulubiony biskup wodu nadmiaru obowiązków – opowiada Daniel. – śmieje się Daniel. — Według mnie był najlepszym Dzięki swojej korespondencji jednak nie tylko po- biskupem w Polsce, nawet kiedy miał 91 lat z każdym znaje charaktery księży, ale także liczne anegdoty chciał porozmawiać i cały czas żartował. Choć hobby powstało głównie z myślą o bio nich, a oryginalne hobby przyniosło mu oprócz własnej satysfakcji wiele niespodzianek. Kardynał skupach, Daniel odważył napisać się do Wisławy Dziwisz przesłał mu jeden z pierwszych egzempla- Szymborskiej. Po śmierci krakowskiej noblistki rzy swojej książki „Świadectwo” z dedykacją i au- jej odpowiedź stała się niezwykle cenną pamiątką. tografem. Daniel przeczytał ją od deski do deski. Jak zdobył adres Wisławy Szymborskiej? ZauwaNajbardziej utkwił mu w pamięci opis wycieczki- żył w „Słowniku Ojczyzna–Polszczyzna” prof. Jana -ucieczki Ojca Świętego na narty z Watykanu. — Miodka na ostatniej stronie list noblistki z jej adreKsiążka bardzo mi się podobała. W telewizji nie sem. Napisał do poetki i zwyczajnie dostał zwrotne, mówiono o przeżyciach Jana Pawła, a tu można ręcznie podpisane pismo. było o nich poczytać. A najważniejsze: korespondowałem z autorem – cieszy się młody czytelnik. DH Poseł Metropolita krakowski przysłał mu także drogą Daniel na swoim koncie ma przygodę z zuchami, pocztową różaniec od Jana Pawła II i obrazek z jego potem został harcerzem w drużynie starszoharcer/ / / / / / / / / //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// ///////////////////////// / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / skiej i sam pilnował zuchów. Po jednym z takich wyjazdów zuchy nadały mu przydomek „dh Poseł”. Do harcerstwa wstąpił wspólnie z kolegami, ale wspomina, że tylko on wytrwał, inni zrezygnowali. – Najbardziej w harcerstwie podobało mi się to, że byliśmy jak jedna rodzina i można było o wszystkim opowiedzieć – twierdzi. Jako harcerz nie tylko wyjeżdżał na obozy, także czynnie włączał się w takie uroczystości, jak stulecie skautingu. Został odznaczony krzyżem harcerskim. Ksywka „dh Poseł” okazała się prorocza, bo niebawem Daniela wciągnął wir polityki. Podczas wyborów prezydenckich włączył się w kampanię Grzegorza Napieralskiego. Wspólne zdjęcie Daniela z politykiem do dziś dnia widnieje na stronie sztabu wyborczego. Nową pasją Daniela stały się spotkania z gwiazdami sceny muzycznej i aktorskiej, celebrytami i ludźmi show biznesu. Do tej pory stanął oko w oko (co poświadczają zdjęcia) między innymi z Antonio Banderasem, Jeanem Michelem Jarrem, Iggy Popem, Guns N’ Roses, Salmą Hayek, Mike’m Tysonem czy Julią Tymoszenko. Najbardziej dzisiaj ceni spotkania tych osób, których już nie można spotkać: Jerzy Kulej, Andrzej Lepper czy znany z ,,Ogniem i mieczem” Bohdan Stupka. Najświeższe zdjęcie z sierpnia tego roku pokazuje Daniela z Snoop Doggiem. — Wyrodził się – żartuje mama Janina o swym synu. — Nie dawał mi czytać napisanych listów do biskupów, chociaż pisał do mnie z wyjazdów gęsto zapisane pocztówki, a czasem dedykował mi wiersze Ma całkiem odmienne zainteresowania od swojego rodzeństwa i swój własny światek: muzea, wystawy… Daniel wciąż ma nowe plany na życie. Co będzie robił w przyszłości – nie wiadomo. Jedno jest pewne: z każdego miejsca na ziemi, do którego zaprowadzi go los, zamierza pisać listy. Tekst: Katarzyna Kąkolewska Zdjęcia: archiwum Daniela Wolnego ///////////////////////// / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / ludzie / / / / / / / / / ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / lodołamacz///bezpłatny dwutygodnik nowej huty łaźnia muzyką huczy / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / // / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / Budynek na osiedlu Szkolnym 25 to kolebka nowohuckich artystów. Nie tylko aktorów, scenarzystów i reżyserów. Także muzyków, realizujących tutaj swoje artystyczne plany. Z nowohuckimi projektami – teatralnymi, muzycznymi i nie tylko – współpracuje MICHAŁ WÓJCIK ze studia Soundprove. Jak trafiłeś do studia nagrań w Łaźni Nowej? Teatr i studio nagrań to dla mnie dwie różne historie. Jeśli mowa o teatrze, to dotarłem tutaj sześć lat temu. Bartosz Szydłowski robił spektakl „Krwawe wesele” i był potrzebny akustyk, który pomoże przy realizacji projektu. Dotarłem do Łaźni Nowej dzięki Piotrowi Cieślikowi, który współtworzył poprzednie studio działające w tym budynku – „Zgniatacz dźwięku”. Po „Krwawym weselu” zostałem i cały czas działałem z Łaźnią. Bardzo sobie współpracę z teatrem cenię. Było ciężko ruszyć ze studiem nagrań w takim miejscu? Udało nam się wykorzystać projekt unijny i zainwestować w sprzęt. Co do studia nagrań – wszystko zaczęło się już od najmłodszych lat. Skończyłem podstawową szkołę muzyczną. Dla jednych to mało, dla mnie sporo. Wykształcenie muzyczne mam. Potrafię „gryźć” dźwięki, słyszę, co jest z nimi nie tak. Zacząłem tworzyć muzykę już w szkole podstawowej. Nagrywałem wtedy też w domu, w trochę śmiesznych warunkach. Korzystałem z mikrofonu z gazetki „Easy English” i domowego komputera. I tak się zaczęło. Nagrania z przyjaciółmi, powstaje „Projekt Różnych Osiedli”. Mieliśmy pierwsze studio w suszarni, powstało tam kilka płyt. Stworzyliśmy później studio nagrań w budynku dawnego kina „Świt”. Nowohucki Zespół Kałe Jakha zrealizował wtedy u nas swoją pierwszą płytę. Pracowałeś z hip-hopowcami nowohuckimi – mam wrażenie, że z większością składów, jakie się pojawiły tutaj w ciągu ostatnich 10 lat. Bardzo dużo nagrywałem, to fakt. Uczestniczyłem w wielu projektach wywodzących się z Huty. Priorytetem jest dla mnie lokalna muzyka. Przewija się przez nasze studio bardzo wielu nowohuckich artystów. Była Ania Dudek, były próby Opery Nowohuckiej zespołu Wu-Hae i Maćka Maleńczuka. Ostatnio mocno wspieram projekt drugiej płyty Szajki. W zeszłym roku produkowałem i wydałem krążek Szpaka (reprezentanta Projektu Różnych Osiedli). Teraz powstaje jego klip z Adamem Grzan- / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / // / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / ką i Tetrisem. Gdy coś ma ręce i nogi, bardzo mocno to supportuję. Na razie się rozkręcamy. Nasza działalność ma mocny wydźwięk artystów i twarzy, z którymi chcę się identyfikować. Ale w Łaźni huczy coraz więcej muzyki, więcej niż kiedyś. Jesteś skoncentrowany na robieniu muzyki, której sam słuchasz, czy otwierasz się na inne jej rodzaje? Istnieją studia nagrań, wyspecjalizowane w danej dziedzinie. Jednak dla mnie nie ma czegoś takiego, jak zamykanie studia na jeden rodzaj muzyki. Cały czas się rozwijamy. Zacząłem od muzyki klasycznej. Potem zaczęliśmy nagrywać hip-hop. W tym momencie otwieramy się na wszystkie gatunki: rock, metal… Kwestia jest w zrozumieniu każdego z nich. Ostatnio nagrywaliśmy hymn Grębałowa w wykonaniu Anny Brzezińskiej, a najnowszy longplay nagrany w całości w studio to krążek Alergenu. Na czym dokładnie twoja współpraca z muzykami? Nasze studio nagrań jest otwarte 24 godziny na dobę. Ci, którzy chcą coś nagrać, mogą przyjść do nas i zrobić to w profesjonalny sposób. Cenowo jesteśmy konkurencyjni. Zapraszam na www.soundprove.com w celu zapoznania się z szczegółami. Jako, że jestem producentem wykonawczym mam możliwość wydania płyt. Jeżeli jesteś zdolny i masz wyraz artystyczny – zostaniesz doceniony. Tekst: Matylda Stanowska Zdjęcie: Joanna Urbaniec ///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// teatralne eksperymenty O d 5 do 11 października w Krakowie miłośnicy sztuki teatralnej mają okazję zapoznać się z twórczością artystów z kilku państw. W ramach 37. edycji Krakowskich Reminiscencji Teatralnych krakowianie będą mogli obejrzeć zagraniczne spektakle (teatralne i tańca nowoczesnego) a także prezentacje bioartowe. Festiwal odbywać się będzie w Rotundzie, Bunkrze Sztuki, krakowskich muzeach a także w Łaźni Nowej. W nowohuckim teatrze w niedzielę, 7 października, dwukrotnie (o godzinie 15 i 17) spektakl taneczny „Mush Room” zaprezentuje Liquid Loft & Chris Haring. Natomiast w poniedziałek (20) i we wtorek (18) w Łaźni odbędzie się spektakl World of Wires (wykonawca: Jay Scheib). Informacje na temat biletów znajdują się na oficjalnej stronie wydarzenia www.krt-festival.pl . sztuka //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// 14/// ///15 lodołamacz///nr 14 [15] / 1-14 października 2012 lodołamacz///bezpłatny dwutygodnik nowej huty / / / / / / / / / /////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / celująca rywalizacja / / / / / / / / / //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// ażdy z nich zaczynał podobnie. Gra w lotki była po prostu urozmaiceniem spędzania czasu ze znajomymi w knajpie. Entuzjastów było jednak więcej niż bilarda czy piłkarzyków. Z czasem zaczęli wyróżniać się ci, trafiający najcelniej. Postanowili się zorganizować. W innych knajpach było podobnie, powstały drużyny. Aktualnie konkurują ze sobą w Krakowskiej Lidze Darta. Aktualnie darterzy z 30 drużyn z Małopolski rywalizują między sobą na dwóch poziomach rozgrywek. Mowa o darcie „soft”, bo w jego odmianie zwanej „steel” (gra się tam lotkami z metalowymi końcówkami i rzuca do sizalowej tarczy) o prymat jednej ligi konkuruje 12 zespołów. Swoje drużyny prowadzą też knajpy nowohuckie. Aż trzy zespoły trenują i rozgrywają mecze w popularnej Dziupli przy stadionie Wandy. Drużynę ma też Warka ze Szkolnego i Cafe Top z Kościuszkowskiego. Z kolei zespół „Nowohucianie” rozgrywał dotychczas swoje mecze w Aquarium na Tomickiego. Po awansie do 1 ligi drużyna przenosi się do Gambino ulokowanego w budynku klubowym Grębałowianki. Warto zaznaczyć, że „Nowohucianie” są oficjalną sekcją stowarzyszenia Nowy Hutnik 2010. Dart nie jest drogim sportem. Poza niezbędną inwestycją w lotki należy opłacać wpisowe przed ligą i koszty poszczególnych meczy – kwoty rzędu kilkuset złotych rocznie. Poza ligą rozgrywane są także liczne turnieje indywidualne. Niewielkie wpisowe daje szansę na wygranie skromnych nagród. Do rywalizacji może stanąć każdy, nie tylko zawodnicy ligowi. I zainteresowanie zwykle jest bardzo duże. – Dart to sport dla każdego, wystarczy trafić w tarczę – mówi Paweł, jeden z filarów drużyny „Nowohucian”. Szanowna redakcjo! Z zainteresowaniem czytam Wasz „Lodołamacz”. Jestem mieszkańcem Nowej Huty od początku lat 60. ubiegłego wieku, z krótkimi przerwami. Artykuł „Zapomniana syrenka” z numeru 11-go obudził wspomnienia. Byłem członkiem Rady Nadzorczej S.M. „Hutnik”, która była w tym czasie jedną z największych i najlepszych w kraju. Oprócz działalności inwestycyjnej do jej zadań należało: budowa bloków mieszkalnych, pawilonów handlowych, domów kultury, placów zabaw i tym podobnych. Spółdzielnia prowadziła na zasiedlonych osiedlach działalność społeczno-wychowawczą i kulturalną. Za prezesury mgr. L. Kmiotowicza spółdzielnia została mecenasem sztuki. Liczni artyści plastycy mieli swoje pracownie, gdzie tworzyli swoje działa wystawiane także w klubach i domach kultury. A fundusze rzeźby na spółdzielczych osiedlach pochodziły z 1% opisu od czyn////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// ///////////////////////// / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / zagadka z nowohuckiego przedmieścia, czyli książka do wygrania! godność tomka od tomexu szu płaconego przez członków spółdzielni. Natomiast w pracowniach specjalistycznych (modelarskiej, plastycznej) oraz w sekcjach zainteresowań dzieci i młodzież miały możliwość realizacji swoich uzdolnień. Nie pamiętam czy zapomniana syrenka z os. Spółdzielczego sfinansowana została przez S.M. Czy legendarny założyciel miasta Krakowa był „Hutnik”. Wiem natomiast, że wszystkie tego typu przypakowany? Rządził, dzielił i karał niewiernych, dzieła zlokalizowane na osiedlach wybudowanych po północnej stronie ciągu ulic Bieńczycka-Kocmy- więc bano się go na pewno. Silny więc być musiał i postawny. Może więc jego imieniem nie było rzowska powstały z inicjatywy mojej spółdzielni. „Krak” tylko… „Kark”? Nie ustalimy tego – opieraNa początku lat 60. zaczęła się zabudowa dzijąc się na zapiskach ówczesnych kronikarzy przyjsiejszych Mistrzejowic. Zwracano wówczas uwagę nie tylko na infrastrukturę ale też na nazewnictwo mujemy, że był to Krak i już. A co to ma wspólnego z Nową Hutą, ktoś zapynowych osiedli. Przykładem dobrego „smaku” i nata. Ano ma. Bo podobny schemat jak przy nazywawiązania do naszej historii jest osiedle 1000-lecia. niu Krakowa przyjęto przy nazywaniu naszego rynTo nawiązanie do obchodzonej w roku 1966 rocznicy 1000-lecia naszej państwowości. Również uli- ku rzeczy wszelakich czyli Tomexu. Że założyciel ce i uliczki nawiązują swoimi nazwami do tej daty. miał na imię Tomasz – wiemy na 100%. Ale jak miał I tak jest ul. Miśnieńska, Łęczycka, Nieszawska na nazwisko? Pisma źródłowe w postaci „Encykloi Wiślicka. Powstał również pomnik stylizowany pedii Nowej Huty” utrzymują, że Szewc. Zaufaliśmy na krzyż spętany łańcuchem i liną – symbol ade- im i takie dane podaliśmy w naszym artykule (Lokwatny do tamtych lat. Autora nie pamiętam. Ko- dołamacz nr 13/2012). Ale zadzwonił do nas Czytellejne osiedle to Złotego Wieku. Nazwa nawiązuje nik, przedstawił się jako przyjaciel Tomka i kategodo epoki rozkwitu naszej kultury i literatury. Jest rycznie stwierdził, że miał on na nazwisko… Szwec! także ulica Czarnolaska, Nagłowicka, Wawelska, I tak oto powstała zagadka, kto ma rację? Jeśli nasz a szkoła podstawowa otrzymuje imię naszego po- rozmówca – składamy pokorny ukłon. Kto sprawę ety Jana Kochanowskiego. Niestety, w ostatnich wyjaśni w 100%? Może… sam nasz bohater i załolatach ignoranci naszej historii zdołali zmienić jej życiel? (TP) imię na ks. Jancarza. Co on miał wspólnego ze Złotym Wiekiem? Nie tylko ja się zastanawiam. (…) Z różnych powodów nie popracowałem tam długo. Działalność społeczno-wychowawcza skończyła się bo jacyś „mądrzy” działacze zadecydowali o zakazie odpisu 1% z czynszów. Działalnością ma się zajmować oświata i kościół. Efekty widoczne! Janusz Kuglin / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / // / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / L Rywalizacja o trofea wymaga sporej precyzji. odołamacz został medialnym patronem książki Rzuca się z odległości 2,37 m. Tarcza podzielona jest Macieja Twaroga „Alfabet nowohuckiego przedna pola punktowane od 1 do 20 (środek 25 i 50). Każ- mieścia”w. O książce w wywiadzie dla Lodołamacza de z nich ma także wydzieloną, wąską część, gdzie mówił sam jej autor na początku września, jej niepunkty za trafienia są mnożone dwu- lub trzykrot- wielkie fragmenty odczytane zostały podczas Opery nie. W zawodach zwykle rywalizuje się w grze zwa- Nowohuckiej w Muzeum Lotnictwa w Czyżynach. nej „501”. Zawodnicy muszą właśnie tyle punktów Przeszło 200 haseł zebranych z pamięci autora to poosiągnąć (nie mogą przekroczyć tej liczby) z zazna- dróż po miejscach i wydarzeniach, mini-portrety czeniem, że ostatnie punkty trzeba zdobyć przez ludzi mieszkających wokół osiedla Wandy od końca trafienie w pole punktowane podwójnie. Istnieją lat 70. XX w. przez całe lata 80. i początek lat 90. Nie też inne gry, m.in. krykiet (polega w skrócie na tra- zabrakło haseł współczesnych, które okazały się dla fianiu w wylosowane wcześniej pola), nie są jednak autora ważne i niezbędne. aż tak popularne jak „501”. Dla Czytelników Lodołamacza – niespodzianMaszyna do darta jest niemal w każdej knajpie. ka. W Wasze ręce trafić mogą dwa z pierwszych wyGra w lotki towarzyszy więc weekendowym posia- chodzących z drukarni egzemplarzy książki z poddówkom przy piwie. Ale nie tylko. Turnieje rozgry- pisami autora, oraz autorek pikseli i fotografii, czyli wane są też przy innych okazjach: towarzyszą takim Agaty Dębickiej i Soni Kozińskiej. Wystarczy odpoinicjatywom jak WOŚP albo Szlachetna Paczka. Za- wiedzieć na pytanie: jak mieszkańcy osiedla Wandy wody darterskie rozegrano przy okazji IV Turnieju nazywają miejsce, które widać na zdjęciu poniżej? Kibiców na Hutniku w zeszłym roku. Obsada była Na odpowiedź czekamy pod adresem: redakmocna ale „Nowohucianie” byli bezkonkurencyjni. – [email protected]. Wygrywa mail pierwszy, oraz Pierwsze trzy miejsca zajęli zawodnicy z naszej dru- najciekawszy (w subiektywnej, redakcyjnej ocenie). żyny – wspomina Paweł, ówczesny triumfator. Wie- ///////////////////////// / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / le godzin żmudnego szlifowania precyzji popłaca. Bo dart to nie tylko bardzo zacięte i emocjonujące mecze i mocno obsadzone turnieje. To także droga do celu czyli ciężkie treningi w tygodniu. I celny argument dla skarżącej się na brak pomocy przy domowych obowiązkach żony… — Znowu do knajpy lecisz?! — Knajpy, Knajpy… Na trening idę! Rysunek Łukasz Lenda K ludzie listy piszą... Zdjęcie: M. Kądziołka Deszcz siąpi od samego rana. Na słońce nie ma co liczyć. Pogoda iście barowa. I właśnie osiedlowa knajpa to jedna z nielicznych opcji na jesienne popołudnie. Piwko, mecz Ligi Mistrzów, pogaduchy z kumplami. I faktycznie – tłum w barze zaczyna gęstnieć. Jednak właściciel ani myśli włączyć telewizor. Podłącza natomiast świecące na kolorowo maszyny, z tarczą w centralnym punkcie. Bywalcy pubu, zamiast śledzić serial w telewizji, rywalizować będą między sobą. W turnieju darta sportowego. / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / // / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / // / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / Lodołamacz, bezpłatny dwutygodnik Nowej Huty. Nakład: 10 tysięcy egzemplarzy. Redaktor Naczelna: Matylda Stanowska. Redaktor prowadzący: Tomasz Piwowarczyk. Stała współpraca: Monika Banach, Joanna Fiołek, Sonia Kozińska, Eliza Kubiak, Weronika Kupiszewska, Katarzyna Kąkolewska, Anna Ledwoń, Filip Michno, Anna Lepszy, Anna Szczygieł, Joanna Urbaniec, Jarosław Tochowicz, Małgorzata Wąsik, Małgorzata Wierzchowska, Jacek Paweł Dargiewicz, Marcin Kądziołka, Łukasz Lenda, Tomasz Bohajedyn. ///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Adres redakcji: Teatr Łaźnia Nowa, osiedle Szkolne 25, tel. 12 425 03 20 w. 41, 42; [email protected]; Lista dystrybucji: www.facebook.com/Lodolamacz.PismoLudziWalczacych. Reklama: Agata Marzec 506 619 897; Wydawca: Teatr Łaźnia Nowa. Druk: Polskapresse. ///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania i redagowania nadesłanych tekstów. Nie zwracamy materiałów niezamówionych. Nie uzasadniamy powodów niepublikowania tekstów. Redakcja i wydawca nie ponoszą odpowiedzialności za treść zamieszczanych ogłoszeń. Poglądy i opinie przedstawiane w publikowanych artykułach i opiniach czytelników niekoniecznie są zgodne z poglądami wydawcy i redakcji. Reprodukowanie bez zgody wydawcy jakichkolwiek materiałów zawartych w czasopiśmie Lodołamacz jest niedozwolone. / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / // / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / Tekst: Tomasz Piwowarczyk Zdjęcie: Marcin Kądziołka aktualności / / / / / / / / / ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// 16/// lodołamacz///nr 14 [15] / 1-14 października 2012 huta się pokazała / / / / / / / / / ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / Po raz kolejny Nowa Huta została przejrzana wzdłuż i wszerz. I to jak! Przez dwa dni kilka tysięcy ciekawskich z całego Krakowa zajrzało w każdy jej zakamarek. A było co oglądać. ///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// N ie wszyscy poprzestali na patrzeniu. Uczestnicy mogli też pojeździć, pobiegać i pospacerować. Czuć i smakować. Program tegorocznej edycji „Zajrzyj do Huty” był na tyle bogaty, że każdy mógł spojrzeć na naszą dzielnicę ze strony, z jakiej tylko zechciał. Było różnorodnie, ale jednocześnie bardzo spójnie. Wszystkie podmioty pod banderą Muzeum Historycznego Miasta Krakowa i Muzeum Rozproszonego Nowej Huty świetnie ze sobą współpracowały i tworzyły całość godną pokazania. A przybyli uczestnicy chętnie tą całość oglądali. Zdjęcia: Joanna Urbaniec / / / / / / / / / ///////////////////////////////////////////////////////////////////////////// ///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// tu Nowa Huta !!! / / / / / / / / / ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /