Czy kwoty dofinansowania z UE podlegają egzekucji

echo
www.roedl.pl
Rzeczpospolita z 22.05.2015
Czy kwoty dofinansowania z UE podlegają egzekucji
Zajęcie rachunku bankowego nie może obejmować np. dotacji z funduszy unijnych, chyba że egzekwowana
wierzytelność powstała w związku z realizacją projektu, na który te środki były przeznaczone.
Tak uznał Sąd Najwyższy w uchwale z 26 lutego 2015 r., III CZP 104/14.
W toku egzekucji prowadzonej przeciwko dłużnikowi (fundacji) z wniosku wierzyciela (banku) komornik sądowy zajął
rachunki bankowe dłużnika w innym banku niż wierzyciel.
Zgodnie z umowami między województwem a dłużnikiem o dofinansowanie projektów współfinansowanych z
Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i Europejskiego Funduszu Społecznego na zajęte rachunki bankowe
dłużnika przekazywane były środki pieniężne tytułem dofinansowania projektów objętych tymi umowami.
Dłużnik 19 lutego 2014 r. wniósł skargę na czynności komornika, domagając się ograniczenia egzekucji dotyczącej
środków dłużnika pochodzących z funduszy unijnych. Postanowieniem z 7 kwietnia 2014 r. sąd rejonowy uchylił
czynności komornika w przedmiocie zajęcia rachunków bankowych w zakresie znajdujących się na nich środków z
dofinansowania, które zostało udzielone dłużnikowi zgodnie z umowami zawartymi z województwem, i w tym zakresie
umorzył egzekucję z tych rachunków. Przyjął, że środki te stanowią sumy przyznane przez Skarb Państwa na specjalne
cele i z mocy art. 831 § 1 pkt 2 k.p.c. nie podlegają egzekucji. Przewidziane w tym przepisie ograniczenie egzekucji
dotyczy wszystkich sposobów egzekucji, w tym z rachunku bankowego. Skoro na rachunkach bankowych dłużnika
znajdowały się środki wyłączone spod egzekucji, to zajęcia tych rachunków w tym zakresie nie mogą być uznane za
skuteczne.
Rozpoznając zażalenie wierzyciela na postanowienie sądu rejonowego, sąd okręgowy stwierdził, że rzeczywiście istnieje
podstawa do umorzenia egzekucji, lecz na podstawie art. 831 § 1 pkt 2a k.p.c., który mówi o środkach pochodzących z
programów finansowanych z udziałem środków, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o
finansach publicznych (tj. m.in. środki pochodzące z budżetu Unii Europejskiej). Sąd ten powziął jednak poważne
wątpliwości, czy zajęcie wierzytelności z rachunku bankowego dokonane przez organ egzekucyjny jest skuteczne w
odniesieniu do zgromadzonych na tym rachunku środków niepodlegających egzekucji z mocy powyżej wskazanego
przepisu k.p.c. Zagadnienie to przedstawił do rozstrzygnięcia Sądowi Najwyższemu. Ten zaś podjął uchwałę, zgodnie z
którą zajęcie rachunku bankowego nie może obejmować środków, o których mowa w art. 831 § 1 pkt 2a k.p.c., chyba że
egzekwowana wierzytelność powstała w związku z realizacją projektu, na który te środki były przeznaczone.
Tomasz Pleśniak, Starszy prawnik Wrocław, Rödl & Partner
Przepis art. 831 § 1 pkt 2a został wprowadzony do kodeksu postępowania cywilnego ustawą z 24 stycznia 2014 r. o
zmianie ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju oraz niektórych innych ustaw. Zgodnie z tym przepisem
egzekucji nie podlegają środki pochodzące z programów finansowanych z udziałem środków, o których mowa w art. 5
ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy o finansach publicznych, chyba że wierzytelność egzekwowana powstała w związku z realizacją
projektu, na który środki te były przeznaczone. Podczas tej samej nowelizacji k.p.c. został zmieniony także art. 831 § 2
k.p.c., który stanowi, że w przypadkach, o których mowa w art. 831 § 1 pkt 1–2a i 7 k.p.c., nie podlegają egzekucji
również sumy i świadczenia już wypłacone lub wydane, a w przypadku, o którym mowa w pkt 2a, nie podlegają
egzekucji również środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne powstałe w ramach realizacji projektu, na który
były przeznaczone środki pochodzące z programów finansowanych z udziałem środków, o których mowa w art. 5 ust. 1
pkt 2 i 3 ustawy o finansach publicznych, przez okres jego trwałości wskazany w umowie o dofinansowanie projektu.
Ustawa nowelizująca k.p.c. z 24 stycznia 2014 r. nie zawiera – w odniesieniu do zmian art. 831 § 1 pkt 2a oraz art. 831 §
2 k.p.c. – regulacji intertemporalnej. Wobec tego w niniejszej sprawie przepisy te w nowym brzmieniu znalazły
zastosowanie przy rozpoznawaniu zażalenia wnioskodawcy, chociaż czynności zajęcia rachunków bankowych dokonano
przed wejściem w życie zmian, tj. 8 kwietnia 2014 r.
Jak przyjął SN w komentowanej uchwale, decydujące dla wyznaczenia granic wyłączenia spod egzekucji wynikającego z
tych przepisów jest pochodzenie środków, do których kierowana jest egzekucja, a nie to, jaki tytuł prawny do tych
echo informuje Państwa o wizerunku Rödl & Partner w mediach.
W Polsce osobą odpowiedzialną za echo jest Radosław Cichoń Rödl & Partner ul. Sienna 73, 00-833 Warszawa, tel. +48 22 696 28 00 E-mail: [email protected]
środków ma dłużnik, wobec którego prowadzona jest egzekucja. Nie ma natomiast znaczenia, czy dłużnik dopiero ma
wierzytelność o ich wypłatę, czy też środki te zostały już dłużnikowi wypłacone i znajdują się na jego rachunku
bankowym. Skutków prawnych tego wyłączenia nie ogranicza również przyjęta przez SN konstrukcja egzekucji z
rachunku bankowego, zakładająca, że egzekucja ta obejmuje wierzytelność dłużnika w stosunku do banku powstałą w
następstwie przeniesienia przez dłużnika na bank własności wpłaconych środków pieniężnych. Wyłączenie spod
egzekucji według art. 831 § 1 pkt 2a i art. 831 § 2 k.p.c. nie jest skuteczne tylko i wyłącznie wtedy, gdy wobec dłużnika
prowadzona jest egzekucja z tytułu wierzytelności powstałej w związku z realizacją projektu, na który przeznaczone były
środki, o których mowa.
Tezę uchwały SN dodatkowo uzasadnia treść art. 831 § 2 k.p.c. w zakresie, w którym rozciąga wyłączenie spod egzekucji
środków określonych w art. 831 § 1 pkt 2a k.p.c. na środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne powstałe w
ramach realizacji projektu, na który były przeznaczone środki wyłączone spod egzekucji, przez okres jego trwałości
wskazany w umowie o dofinansowanie projektu. Jeżeli egzekucji nie podlegają także środki trwałe oraz wartości
niematerialne i prawne powstałe w ramach realizacji projektu finansowanego przy użyciu środków określonych w art.
831 § 1 pkt 2a k.p.c., to tym bardziej należy uznać za wyłączone spod egzekucji te środki po ich wypłacie na rachunek
bankowy dłużnika, a przed ich spożytkowaniem przez dłużnika w ramach realizacji projektu.
Źródło: http://archiwum.rp.pl/artykul/1276965-Czy-kwoty-dofinansowania-z-UE-podlegajaegzekucji.html#.V2vA0P5f3Dc
echo informuje Państwa o wizerunku Rödl & Partner w mediach.
W Polsce osobą odpowiedzialną za echo jest Radosław Cichoń Rödl & Partner ul. Sienna 73, 00-833 Warszawa, tel. +48 22 696 28 00 E-mail: [email protected]