światowy tydzień wody - Powiatowa Stacja Sanitarno

ŚWIATOWY TYDZIEŃ WODY
21-27 sierpnia Światowy Tydzień Wody ustanowiony przez Stockholm
International Water Institute (SIWI). Jest to kolejna okazja do przypomnienia o
ważnych problemach związanych zasobami wody przeznaczonej do spożycia.
Tegoroczna kampania społeczna prowadzona jest pod hasłem: „ W reakcji na
globalne zmiany: woda w urbanizującym się świecie”. Ideą przewodnią
obchodów w Polsce jest zwrócenie uwagi Polaków na najważniejsze aspekty
związane z prowadzeniem prawidłowej gospodarki wodnej i jej wpływu na
kondycję gospodarczą oraz społeczną państwa. Kampania ma również
uświadomić wszystkim potrzebę dbania o dobrą jakość wody przeznaczonej do
spożycia, która z kolei wywiera bezpośredni wpływ na zdrowie człowieka.
Źródła oraz jakość wody przeznaczonej do spożycia w Szczecinie
1.
Wprowadzenie
Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Szczecinie prowadzi nadzór nad
jakością wody przeznaczoną do spożycia przez ludzi na podstawie ustawy z dnia 14 marca
1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. z 2006 r. Nr 122, poz. 851 z późniejszymi
zmianami) i ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym
odprowadzaniu ścieków (Dz. U. z 2006 r. Nr 123, poz. 858 z późniejszymi zmianami.
Wymagania jakimi powinna odpowiadać jakość wody, sposób oceny jej przydatności do
spożycia oraz sprawowania nad nią nadzoru określa rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia
29 marca 2007 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U. z
2007 r. Nr 61, poz. 417 z późniejszymi zmianami).
2.
Główne źródła wody przeznaczonej do spożycia w Szczecinie
Podstawowym źródłem zasobów wody dla większości obiektów oraz większości
mieszkańców Szczecina stanowią wodociągi, które bezpośrednio kontrolowane są przez
organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Do głównych ujęć zaopatrujących ludność w wodę
na terenie Szczecina zaliczamy:
1. Wodociąg Miedwie-Żelewo ujęcie powierzchniowe,
2. Wodociąg Pilchowo - ujęcie głębinowe,
3. Zakład Produkcji Wody Skolwin – ujęcie głębinowe,
4. TBS Prawobrzeże ul. Szosa Stargardzka 77 – ujęcie głębinowe,
5. Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa ul. Drozdowa 73
http://www.serwis.zwik.szczecin.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=12&Itemid=83
http://img.iap.pl/s/153/202087/Edytor/File/Wodociagi/Kurier_Szczecinski_17_05_11.pdf
3.
Ocena jakości wody przeznaczonej do spożycia za 2010 rok.
W 2010 r. zewidencjonowano i nadzorowano 5 ujęć służących do zaopatrzenia
ludności w wodę przeznaczoną do spożycia zaopatrując ok. 97 % mieszkańców Szczecina.
Roczna produkcja wody dla Szczecina z 3 największych wodociągów zaopatrujących ludność
w wodę do spożycia w 2010 r. wyniosła: ZPW Miedwie = 19857210 m³, ZPW Pilchowo =
2732855 m3, ZPW Skolwin = 152700 m3 .
Największy udział w zaopatrywaniu w wodę przeznaczoną do spożycia na terenie
Szczecina miał wodociąg Miedwie produkujący wodę w ilości 59888,67 m3/d.
Tabela
nr
1.
Produkcja
dobowa
zewidencjonowanych
wodociągów
zaopatrujących ludność w wodę na terenie Szczecina w 2010r. (m3/d)
Nazwa
wodociąg
wodociąg
wodociąg
TBS
wodociągu
Miedwie
Pilchowo
Skolwin
Prawobrzeże ul.
PIORiN
lokalne/
głębinowe
Drozdowa
73
Produkcja m3/d
59888,67
9098,44
425
2
10
3298
342,567
31,850
8,097
43
16
0
liczba
zaopatrywanych
mieszkańców
(tys.)
Wykres nr 1.
Wykres nr 2.
W 2010r. pobrano 300 próbek wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi co przedstawia
tabela nr 2.
Tabela nr 2 .Liczba pobranych próbek wody do spożycia z poszczególnych urządzeń
zaopatrujących w wodę w 2010r.
PIORiN
ul.
Rodzaj
TBS
wodociągu Miedwie Pilchowo
Drozdowa
Skolwin Prawobrzeże
73
lokalne/ głębinowe
7
3
33
Liczba
próbek
210
Suma
300
Wykres nr 4.
41
6
Wykres nr 5.
Wodociąg Miedwie-Żelewo ujęcie powierzchniowe
3.1
Produkcja za 2010 r. wyniosła 59888,67m3/d .Wodociąg zaopatruje ok. 88 %
mieszkańców Szczecina.
Nadzorem objęto 7 pompowni znajdujących się na terenie miasta, 3 hydrofornie oraz
zbiornik „Autostrada”. Pobrano 18 próbek wody. Stałym monitoringiem objęto 19 punktów
na sieci rozdzielczej (w miejscu czerpania u odbiorców).
Przeprowadzono 9 kontroli sanitarnych urządzeń wodociągowych, które nie wykazały
uchybień.
Pobrano łącznie z wodociągu Miedwie 210 próbek wody. Przekroczeń mikrobiologicznych
nie stwierdzono.
Wodociąg Pilchowo - ujęcie głębinowe;
3.2.
Produkcja za rok 2010 wyniosła 9098,44 m3/d. Wodociąg zaopatruje ok. 8 %
mieszkańców Szczecina.
Przeprowadzono 3 kontrole sanitarne urządzeń wodociągowych.
Nadzorem objęto znajdujące się na terenie miasta 3 pompownie, pobrano 3 próbki wody,
żadna z nich nie wykazała przekroczeń parametrów fizykochemicznych i wskaźników
mikrobiologicznych. Stałym monitoringiem objęto 4 punkty na sieci rozdzielczej (w miejscu
czerpania u odbiorców).
3.3.
Zakład Produkcji Wody Skolwin – ujęcie głębinowe
Produkcja za 2010 r. wyniosła 425 m3/d. Wodociąg zaopatruje ok. 3 % mieszkańców
Szczecina
Przeprowadzono 1 kontrolę sanitarną urządzenia wodociągowego, uchybień nie
stwierdzono.
Wyznaczono 2 punkty poboru próbek wody w miejscu czerpania przez odbiorców
(pobrano
7
próbek
wody)
nie
stwierdzono
przekroczeń
badanych
parametrów
mikrobiologicznych i fizykochemicznych.
3.4.
TBS Prawobrzeże ul. Szosa Stargardzka 77 – ujęcie głębinowe
Produkcja za 2010 r. wyniosła 2 m3/d. Wodociąg zaopatruje ludność mieszkającą przy
ul. Szosa Stargardzka 77 w Szczecinie 43 osoby.
Przeprowadzono 1 kontrolę sanitarną urządzenia wodociągowego, uchybień nie
stwierdzono.
3.5.
Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa ul. Drozdowa 73
Produkcja w 2010 r wyniosła 10 m3/d. Wodociąg zaopatruje 16 mieszkańców.
Przeprowadzono 1 kontrolę sanitarną urządzenia wodociągowego, uchybień nie stwierdzono.
W 2010 r pobrano 3 próbki wody z wodociągu przy ul. Drozdowej 73 w Szczecinie –
bez nieprawidłowych zmian.
4.
Program poprawy jakości wody
Szczeciński Projekt pt. „Poprawa jakości wody w Szczecinie” jest jednym z
największych w Polsce i również w Europie przedsięwzięciem inwestycyjnym z zakresu
gospodarki wodno-ściekowej realizowanym w latach 2000-2010 r. o wartości 282,2 mln €,
który uzyskał dofinansowanie ze środków Funduszu Spójności w wysokości 186 mln €
(66%). Większość wykonanych prac dotyczy rozbudowy i renowacji sieci kanalizacyjnej i
wodociągowej oraz budowy magistrali dostarczających wodę do Szczecina.
Projekt „Poprawa jakości wody w Szczecinie” obejmuje następujące zagadnienia (15
kontraktów):
1. Budowa mechaniczno-biologicznej oczyszczalni ścieków Pomorzany wraz z gospodarką
osadową o przepustowości 66 000 m³//dobę.
2. Modernizacja i rozbudowa o część biologiczną mechaniczno-chemicznej oczyszczalni
ścieków Zdroje o przepustowości 18 000 m³/dobę.
3. Budowa 4 głównych pompowni ścieków – Białowieska, Górny Brzeg, Grabów i Dolny
Brzeg wraz z rurociągami tłoczącymi ścieki do oczyszczalni ścieków Pomorzany.
4. Budowa głównej pompowni ścieków – Szlamowa z rurociągiem Podjuchy – Zdroje,
tłoczącym ścieki do oczyszczalni ścieków Zdroje.
5. Budowa strefowych i lokalnych pompowni ścieków w zlewni Pomorzany i Zdroje w
ilości 40 Sztuk.
6. Budowa stacji Filtrów na złożu węgla aktywnego w ZPW „Miedwie”.
7. Modernizacja Stacji Uzdatniania Wody Miedwie.
8. Przebudowa przepompowni wody i modernizacja stacji uzdatniania wody Skolwin.
9. Budowa około 143 km sieci kanalizacyjnej sanitarnej.
10. Budowa około 91 km sieci kanalizacyjnej deszczowej.
11. Budowa około 80 km magistral i sieci wodociągowej.
12. Modernizacja i renowacja około 59 km sieci kanalizacyjnej.
13. Modernizacja ok. 5 km sieci wodociągowej
14. Dekontaminacja gruntów na terenie Oczyszczalni Ścieków Pomorzany.
15. System monitoringu pracy istniejących pompowni ścieków.
5.
LEGIONELLA
Legioneloza - przepisy prawne
•
Legioneloza znajduje się na liście chorób zakaźnych obowiązkowo rejestrowanych i
zgłaszanych Państwowej Inspekcji Sanitarnej (ustawa o chorobach zakaźnych
i
zakażeniach 06.09.2001r. Dz. U. Nr 126, poz. 1384).
•
obowiązek badania legionelli sp. od 1 stycznia 2008r. wprowadza Rozporządzenie
Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007r. w sprawie jakości wody przeznaczonej
do spożycia przez ludzi (Dz.U. Nr 61, poz. 417)
LEGIONELLA - jak się przenosi?
Przenosi się poprzez drogi oddechowe
•
Przez inhalację aerozoli zawierających legionellę lub cząsteczek pyłu
powstałego w wyniku ich wyschnięcia.
•
Im mniejsze rozmiary kropel, tym są one bardziej niebezpieczne – łatwe
wchłaniane do przewodu oddechowego.
Kropelki mogą powstawać w wyniku rozpryskiwania wody, wzburzając wodę w
pojemnikach, lub w zetknięciu z powierzchnią stałą.
Warunki sprzyjające namnażaniu bakterii Legionella
Biofilm:
•
20°C - 45°C przetrwanie i wzrost
•
<20°Cmało prawdopodobny wzrost
> 45°- 60°C brak możliwości przeżycia
•
Środowisko tlenowe
•
osady, szlamy, zgorzeliny i materiał organiczny (czynniki odżywcze)
WYSTEPOWANIE Legionelli
 Wszystkie systemy w których woda jest
rozpylana i opada na podstawę, a następnie
zbiera się w sztucznym zbiorniku.

Zbiorniki i baseny do hydromasażu i hydroterapii

Fontanny dekoracyjne i sztuczne wodospady

Oprzyrządowanie medyczne:
1. Do zabiegów oddechowych: zasysanie (sondy nosowo-żołądkowe)
2. Turbiny dentystyczne do gabinetów dentystycznych
Namnażanie bakterii Legionella w instalacjach wodnych
METODY ZAPOBIEGANIA WYSTĘPOWANIU
I NAMNAŻANIU BAKTERII
Z RODZAJU LEGIONELLA
W WODACH UŻYTKOWYCH
WARUNKI PRAWIDŁOWEJ EKSPLOATACJI INSTALACJI
I SYSTEMÓW DYSTRYBUCJI WODY
 Utrzymanie temperatury w instalacjach wody zimnej
< 200C, a w wody gorącej > 550C
 Izolowanie od siebie instalacji wody ciepłej i zimnej ,
 Niedopuszczanie do powstania zastoin wody
 Zlikwidowania wszystkich ślepych odcinków instalacji
 zapobieganie procesom korozji i tworzenia złogów
 Utrzymanie całej instalacji w czystości
TECHNIKI WYKORZYSTYWANE DO LIKWIDACJI LEGIONELLI W
INSTALACJACH WODY
•
Hiperchlorowanie :
–
podchlorynem
–
dwutlenkiem chloru
•
Szok termiczny
•
Jonizacja z zastosowaniem miedzi i srebra
•
Nadtlenek wodoru i jony srebra
•
Promieniowanie ultrafioletowe
MIEJSCA MONITORINGU WODY W ZWIĄZANE Z OBECNOŚCI PAŁECZEK
LEGIONELLI
1. W budynkach zamieszkania zbiorowego:
 budynkach przeznaczonych do okresowego pobytu ludzi: hotele, motele, pensjonaty, domy
wypoczynkowe, domy wycieczkowe, schroniska młodzieżowe, schroniska, internaty, domy
studenckie, koszary, budynki zakwaterowania na terenie zakładu karnego, aresztu śledczego,
zakładu poprawczego, schroniska dla nieletnich;
 budynkach do stałego pobytu ludzi: domy dziecka, domy rencistów, domy zakonne
2. W zakładach opieki zdrowotnej zamkniętej: szpitale, zakłady opiekuńczo-lecznicze,
pielęgnacyjno-opiekuńcze, sanatoria, hospicja
CZĘSTOTLIWOŚĆ
I LICZBA POBIERANYCH PRÓBEK
 Raz w roku i zależnie od wyników badań pobór
powinien być powtarzalny z
częstotliwością określona w rozporządzeniu.

Ilość pobranych próbek powinna zależeć od wielkości obiektu, jednak nie
powinna być mniejsza niż 4 próbki pobrane z różnych miejsc.
WYMAGANIA MIKROBIOLOGICZNE, JAKIM POWINNA ODPOWIADAĆ
CIEPŁA WODA
1) Należy badać w ciepłej wodzie w budynkach zamieszkania zbiorowego i zakładach opieki
zdrowotnej zamkniętej (od 1 styczna 2008)
Legioneloza – przepisy prawne Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007r. w sprawie
jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi(DzU. Nr 61, poz. 417)
Liczba Legionella
sp. w 100 ml
Ocena
skażenia
Postępowanie
<100
brak/
znikome
System pod kontrolą - nie wymaga
podjęcia specjalnych działań.
Po 1 roku lub po 3
średnie
Jeżeli większość próbek jest pozytywna,
należy sieć wodną uznać za
skolonizowaną przez pałeczki
Legionella, znaleźć przyczynę (dokonać
przeglądu technicznego sieci, sprawdzić
temperaturę wody) i podjąć działania
zmierzające do redukcji liczby bakterii.
Dalsze działania (czyszczenie i
dezynfekcja) zależą od wyniku
następnego badania
Po 4 tygodniach,
jeżeli wynik badania
nie ulegnie zmianie,
należy
przeprowadzić
czyszczenie i
dezynfekcję,
powtórzyć badanie
po 1 tygodniu,
następnie po 1 roku
wysokie
Przystąpić do działań interwencyjnych
jw., włącznie z czyszczeniem i
dezynfekcją systemu - woda nie nadaje
się do pryszniców.
Po 1 tygodniu od
czyszczenia i
dezynfekcji,
następnie co 3
2
<10
>100
2
3
10 - 10
>1.000
3
4
10 - 10
Badanie
2)
latach
3)
miesiące
>10.000
4
>10
bardzo
wysokie
Natychmiast wyłączyć z eksploatacji
urządzenia i instalacje wody ciepłej
oraz przeprowadzić zabiegi ich
czyszczenia i dezynfekcji.
Po 1 tygodniu od
czyszczenia i
dezynfekcji,
następnie co 3
3)
miesiące
MIEJSCA POBIERANIA PRÓBEK CIEPŁEJ WODY
Miejsca pobierania próbek ciepłej wody w celu wykrywania bakterii Legionella sp. są
zlokalizowane w:
1. wypływie ze zbiornika ciepłej wody lub najbliższym punkcie czerpalnym;
2. punkcie czerpalnym najdalej położonym od zbiornika ciepłej wody;
3. miejscu powrotu wody do podgrzewacza;
4. wybranych punktach pośrednich, których liczba zależy od wielkości systemu.
ZASADY POBIERANIA PRÓBEK WODY
 Próbki wody pobierać ze szczególna starannością gwarantując zachowanie jałowych
warunków.
 Zdjąć z kurka wszystkie dodatkowe urządzenia (wkładki przeciwrozpryskowe,
perlatory, filtry, rurki przedłużające).
 Kurki i końcówki przewodów umyć detergentem, osuszyć i zdezynfekować najlepiej
przez opalenie płomieniem.
Na terenie Szczecina w 2010r. objęto monitoringiem 5 zakładów opieki zdrowotnej
zamkniętej co stanowiło 85,7 %
w tym 1 Hospicjum
oraz Dom Pomocy Społecznej
znajdujący się w ewidencji skontrolowanych miejsc.
Wnioski
Zaopatrzenie ludności w wodę jest bardzo ważnym elementem zachowania
właściwego
stanu
sanitarnego.
Rozbudowywana
systematycznie
rozdzielcza
sieć
wodociągowa zwiększa dostępność ludności do wody spełniającej wymagania sanitarne.
Oceniając jakość wody dostarczanej mieszkańcom Szczecina w danym okresie należy
stwierdzić, że dla większości parametrów spełnia ona wymogi nowego Rozporządzenia
Ministra Zdrowia z dnia 29.03.2007 r., w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia
przez ludzi (Dziennik Ustaw nr 61, poz. 417) oraz nowego Rozporządzenia Ministra Zdrowia
z dnia 20 kwietnia 2010 r., zmieniające rozporządzenie w sprawie jakości wody
przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U. 2010.72.466). Jakość wody spełnia również
wymagania Dyrektywy Rady Unii Europejskiej 98/83/EC z dnia 03.11.1998 r. o jakości wody
przeznaczonej do spożycia przez ludzi.