Ślesin 2016, streszczenia

ŚLESIN 2016
I D E A L N E L A B O R ATO R I U M O D A D O Z C Z Y L I O D A N A L I Z Y D O Z A P E W N I E N I A J A K O Ś C I
MS
Spektrum
17 maja, wtorek
1010 - 1055
Szkodliwe zanieczyszczenia chemiczne uwalniane z procesów termicznych
do atmosfery - jakość pomiarów analitycznych
Adam Grochowalski
Politechnika Krakowska, Instytut Chemii i Technologii Nieorganicznej
Wydział Inżynierii i Technologii Chemicznej, Laboratorium Analiz Śladowych Politechniki Krakowskiej
ul. Warszawska 24, 31-155 Kraków
Niska emisja jest źródłem wielu szkodliwych zanieczyszczeń emitowanych zarówno z niesprawnych, przestarzałych pieców, jak i spalanie niewłaściwego paliwa, a w wielu przypadkach również
odpadów gospodarczych. Spalanie odpadów w piecach domowych jest zabronione. Jest wykroczeniem.
Odpady, w tym odpady gospodarcze mogą być spalane w specjalistycznych spalarniach lub po odpowiedniej segregacji stanowić paliwo alternatywne do paliw kopalnych.
Segregowane odpady komunalne są dziś paliwem i to poszukiwanym. Dzieje się tak z kilku powodów. Po pierwsze, paliwo z odpadów jest znacznie tańsze niż paliwa kopalne. Po drugie, emisja CO2
(tzw. gazu cieplarnianego) ograniczana protokołem Kyoto nie dotyczy spalania segregowanych odpadów komunalnych. Po trzecie, spalanie tych odpadów zapobiega ich coraz kosztowniejszemu
i uciążliwemu składowaniu, co zresztą zgodnie z prawem środowiskowym jest niedozwolone (frakcja palna odpadów – tworzywa, drewno, papier, szmaty etc.). Prawdą jest, że wiele z tych odpadów
można poddać recyklingowi. Ale nie wszystko, a raczej niewielką część. Niech ktoś zaproponuje, jak odzyskać tworzywo z butelki po oleju spożywczym, paście do zębów, środkach chemicznych
stosowanych w gospodarstwie, zabrudzonych foliach itd. Gdyby to myć, generowalibyśmy dużą objętość uciążliwych do oczyszczania ścieków!
Dziwić może jednak kompletny brak zrozumienia istoty problemu. W domu spala się odpady gospodarcze, natomiast brak jest akceptacji budowy nowoczesnych spalarni odpadów. Powszechnie
panujące wyobrażenie w społeczeństwie, że spalarnia odpadów to zakład, w którym walają się śmieci, a z komina wydobywa się czarny dym, jest mitem na podstawie tego, jak wyglądały takie
spalarnie w połowie ubiegłego wieku.
Obecnie, ze względu na niezwykle ostre wymagania stawiane właśnie takim instalacjom stosowane są tu najnowocześniejsze rozwiązania w odniesieniu do samego procesu spalania odpadów
jak i oczyszczania spalin. Niestety, muszę to wyraźnie podkreślić, ale straszenie ludzi zagrożeniem, jakie mogłaby nieść ze sobą spalarnia odpadów, to efekt zwykle politycznych rozgrywek wielu
decydentów i cyniczne wykorzystywanie ludzkiej nieświadomości tego, jak działa nowoczesna spalarnia.
Wciąż najpowszechniejsze są spalarnie z tzw. ruchomym rusztem, na którym spalane są odpady. Panuje kolejny mit, że to przestarzała technologia. Per analogiam, silnik Diesla powstał w 1893 roku!
Czy ktoś mógłby dziś stwierdzić, że to przestarzały sposób napędu?
Ruchomy ruszt to bardzo wydajny sposób spalania dla odpadów komunalnych, które nie są łatwym paliwem do spalenia. Urządzenia te dopracowano (głównie w oparciu o technologie niemieckie
i austriackie) do perfekcji. Szczególnie dotyczy to bardzo rygorystycznego oczyszczania spalin i odzysku energii w postaci prądu i ciepłej wody. I takie technologie będą zastosowane w budowanych
już w Polsce kilku dużych spalarniach. Inne technologie (np. plazmowa) są wciąż na etapie badań w skali technicznej i w Europie są praktycznie tylko takie dwie instalacje. Są one, jak na razie,
sprawdzone w małej skali do spalania bardzo niebezpiecznych odpadów, a ich zastosowanie do spalania odpadów komunalnych to dość odległa perspektywa. Poza tym są to urządzenia znacznie
bardziej kosztowne w eksploatacji, niż klasyczne spalarnie rusztowe.
W Europie jest kilkaset spalarni odpadów komunalnych, z czego najwięcej w Niemczech, Francji, a także w Szwecji i Szwajcarii, a więc w krajach o najwyższej kulturze ekologicznej. W Japonii, tym
kraju miłującym czystość i porządek jest ponad tysiąc pięćset takich spalarni.
Poprawa jakości powietrza atmosferycznego nastąpić może tylko wtedy, gdy gospodarowanie odpadami będzie prowadzone w myśl litery prawa. Niekontrolowane spalanie odpadów to obecnie
główny powód poważnego zanieczyszczenia atmosfery nie tylko dużych miast, ale w większości terenów wiejskich.
Pomiary emisji z procesów niekontrolowanego spalania odpadów są trudne w odniesieniu do reprezentatywności próbek oraz w utrzymaniu jakości w odniesieniu do procedury pobierania próbek.
Za bardziej miarodajne uznano oznaczanie zanieczyszczeń pozostałych w popiele po spalaniu paliwa i odpadów w piecach domowych.
W wyniku przeprowadzonych analiz wykazano, że w latach 2008 – 2015 wśród ponad 160 badanych próbek popiołów w 60% wykazano obecność substancji wskazujących na spalanie odpadów.
Dotyczy to zarówno pieców do indywidualnego ogrzewania domów mieszkalnych, jak i budynków warsztatów i małych przedsiębiorstw.