Urzad Miasta i Gminy Mrozy Murowany budynek Samodzielnego

Urzad Miasta i Gminy Mrozy
Rudka
Murowany budynek Samodzielnego Specjalistycznego Zespołu Zakładów Opieki Zdrowotnej z 1908 r. wraz z
przyległym do niego parkiem.
W skład Samodzielnego Specjalistycznego Zespołu Zakładów Opieki Zdrowotnej dawniej Zespołu Sanatorium
Przeciwgruźliczego, wpisanego do Rejestru Zabytków 30 grudnia 1983 r., wchodzi kompleks sanatorium, na który
składa się murowany trzypiętrowy budynek o kubaturze 36 000 m3, cztery budynki mieszkalne, kotłownia z
maszynownią i pralnią, trzynaście budynków gospodarczych oraz przyległy park.
W 1902 r., Warszawskie Towarzystwo Higieniczne, uznając klimat Mrozów i okolic za wyjątkowy i najlepszy do
leczenie chorób płuc, podjęło decyzję o wybudowaniu Sanatorium w Rudce k. Mrozów. Inicjatywę podjął dr Teodor
Dunin, który stanął na czele Komitetu Budowy Sanatorium. Dzięki pomocy potentata finansowego Emila Gerlacha,
twórcy słynnej fabryki noży, zgromadzono na realizację tego przedsięwzięcia 80 tys. rubli, a książę Stanisław
Lubomirski, właściciel okolicznych ziem, podarował na ten cel 20 ha ziemi w Rudce. Projekt architektoniczny
uzdrowiska wykonali wspólnie dwaj znakomici architekci: Franciszek Lilpop i Karol Jankowski.
Teren budowy znajdował się kilka kilometrów od stacji kolei warszawsko-petersburskiej, na której wyładowywano
przywożone pociągiem materiały budowlane. Aby ułatwić transport sprzętu do Rudki, położono tory pod kolejkę konną.
Po sześciu latach budowy, 29 listopada 1908 r. nastąpiło uroczyste otwarcie Sanatorium dla Piersiowo Chorych w
Rudce dla niezamożnej ludności. Wtedy też wózki towarowe na kolejce konnej zastąpiono wagonikiem. Przewoził on
kuracjuszy, pacjentów, pracowników i zwyczajnych wczasowiczów. I tak z historią Sanatorium w Rudce na stałe
związała się opowieść o tramwaju "owsem napędzanym". Kursował on jeszcze w latach 60-tych ubiegłego wieku, był
jednym z dwóch takich pojazdów w całej Europie.
Obecnie odrestaurowywane są drewniane leżalnie przyległe do izby przyjęć, a cały obiekt sanatorium, decyzją
Wojewody Mazowieckiego z 20 października 1999 r., oddany jest SSZZOZ w nieodpłatne użytkowanie. W budynku
głównym udzielane są świadczenia zdrowotne w zakresie lecznictwa stacjonarnego i ambulatoryjnego, przy czym na
parterze budynku mieszczą się poradnie specjalistyczne, oddział dzienny chemioterapii oraz pracownie diagnostyczno
– terapeutyczne, na I piętrze znajduje się oddział rehabilitacyjny i Zakład Opiekuńczo Leczniczy, a drugie piętro
zajmują dwa oddziały pulmonologiczne.
W lipcu 1912 r., zaledwie 1,5 km od Sanatorium dla Piersiowo Chorych powołano pierwsze w Królestwie Polskim
Sanatorium Ludowe dla Piersiowo Chorych, w Leśniczówce. „Sanatorium Ludowe” czynne było do wybuchu I wojny
światowej. Prawie wszyscy chorzy tego sanatorium pochodzili z warszawskiej klasy robotniczej. Miało ono 10 łóżek, a
leczenie w nim odbywało się na koszt Towarzystwa Przeciwgruźliczego. Przeciętny czas pobytu pacjenta wynosił 60
dni. Kierowano tam chorych znajdujących się w wyjątkowo złych warunkach domowych oraz wyczerpanych nadmierną
pracą. W Leśniczówce oraz w Rudce po raz pierwszy w Polsce stosowano terapię pracą.
1